|
2000
|
|
|
|
Orain
ezin ezerk josi
|
|
|
Zer dago
|
orain
barruan?
|
|
|
|
Orain
gurago dut onddoen hazkuntza behatzea".
|
|
|
Halako zerbaitekin amets egina nintzen, baina errealitatean gerta zitekeela itxaropenik gabe. Eta
|
orain
gertatzen hasia zen, ametsa egia bihurtzen. Gizarte mugimendua, mugimendu abertzalea eta ETA indartzen ari ziren nabarmen, hazten.
|
|
|
|
Orain
ere gaiztoa da Puertoko kartzela. Eskasak dira baldintzak eguneroko bizitzarako, ikasketak eta eskulanak eta horrelako ariketak egiteko.
|
|
|
" Zeukan izenik gogora ekarri ere nahi ez dudan Manchako basa herri batean,
|
orain
denbora asko ez dela, aiton seme bat bizi zen, arma tokian lantza gordetzeko, eta ezkutu zaharra, zaldi argala eta galgo zakur korrikalaria zeukaten horietatik bat". Horrelaxe hasten da On Kixote liburua.
|
|
|
Castellonen utzi nituen, agentzia baten bitartez hona bidaltzeko, ezin naitekeelako ibili traste guztiekin hara eta hona. Ba,
|
orain
ez omen daude Castellonen, eta ez omen daude hemen ere. Zelako misterioa!
|
|
|
Zurezko kutxak egiten ere ibilia da, eta gerrikoak eta horrelakoak. Baina horiekin aspertuta, zerbait kuttunagoa egin nahian, itsasontzien kontua dauka
|
orain
. Planoak erakusten dizkigu, itsasontzien izenak, neurriak, prezioak...
|
|
|
– Gero gerokoak.
|
Orain
gatozen geure harira. Santanderren Habana ontzia hartu eta Arroxelara abiatu zineten.
|
|
|
Han ere modulu ezberdinetan egon ginen, baina bisitara bidean ikusi izan nuen inoiz edo behin, eta ez zait akordu hartatik bere irudia ezabatu. Orduan bezala darama,
|
orain
ere, txapela buruan. Nire ziegako atearen alde banatan makurtuta, hura kanpotik eta ni barrutik, leihatilatxotik elkarri begira, berriketari ekin dio:
|
|
|
Eta handik hona bitarteko kartzeletan topatutakoak, Langraitzen batez ere. Puerto eta Herrerako garaietako lagunak
|
orain
ikusi ditu, hainbeste urtetako sakabanaketagatik ikusi ez zituenak.
|
|
|
Historiaren irribarrea dela begitandu zait, patxadaren irribarrea beharbada, kutxa ireki ondoren harribitxia erakusten duenarena. Eta igarri diot,
|
orain
erakutsi digun horren moduko harribitxi asko eduki behar duela kutxan gordeta. Eta otu zait:
|
|
|
Norbaitek nitaz galdegin eta falta banintzen, laster pentsatzen zuten, nonbait, bizikletarekin joana izango nintzela zerbaitera. Oraindik ere izan behar du Ordizian horretaz oroitzen denik; Anza abizeneko emakume bat bai, behintzat;" Non eta nola ote dabil Antxon?" edo antzeko galderaren bat norbaitek egiten duenean,"
|
Orain
ere bere bizikletarekin nonbaitera joana izango da" erantzuten omen du.
|
|
|
– Edozein erotzeko modukoa da. Lehen sarriago izaten nituen larrialdiak;
|
orain
hilean behin edo bitan, batez beste. Zer egingo diogu bada!
|
|
|
Langileen arazoez, arazo sozialez, eta horrelakoez zerbait aipatzen banuen, berehalaxe erantzuten zidaten lagunek ohiko arrunkeriaren bat: " zu beti politikaz","
|
orain
ere politika alu horrekin". Bazirudien, futboleko auziak konponduz gero, konponduta zegokeela munduko injustizia.
|
|
|
Baina ahantz ditzagun
|
orain
torturak. Etorriko dira gero ere.
|
|
|
Alabaina, oporretan Donostiara etortzen nintzenetan, sumatzen zen ETA hor zegoela, burrunba bazegoela azpian, bizirik edo bizi berria hartzen ari zena, egoera itsu eta lozorro modu batetik zerbait iratzartzen. Lehenagoko urteetan futbola eta pilota baldin baziren hizketagai,
|
orain
epai eta iritzizko solasak agertu ziren, zerbait berriaren ernamuin. Gazteen artean nabari zen zalaparta, auzoetan...
|
|
|
armak utziz gero, su etena emanez gero, dena izango da posible, edozertaz hitz egin ahal izango da, edozer konpon liteke; beraz... zertarako luzatu!
|
Orain
, ETAren su etena eta urtebetera, hurbilketa egin digute preso politikooi. Lehen dispertsioa deitzen ziotenari hurbilketa deitzen diote orain; eta horrela, neure iloba adibidez, Txemi Arteaga, Albacetetik Picasentera hurbildu dute, Valenciara alegia.
|
|
|
Orain, ETAren su etena eta urtebetera, hurbilketa egin digute preso politikooi. Lehen dispertsioa deitzen ziotenari hurbilketa deitzen diote
|
orain
; eta horrela, neure iloba adibidez, Txemi Arteaga, Albacetetik Picasentera hurbildu dute, Valenciara alegia. Lehen lagunekin zegoen moduluan, orain bakar bakarrik dago; lehen elkarrekin egiten zuten bisita Albaceten zeuden lagun guztiek, orain egun ezberdinetan egin beharra daukate Picasenten; lehen baino komunikazio okerragoak dauzka orain nire arrebak bere semea bisitatzeko.
|
|
|
Lehen dispertsioa deitzen ziotenari hurbilketa deitzen diote orain; eta horrela, neure iloba adibidez, Txemi Arteaga, Albacetetik Picasentera hurbildu dute, Valenciara alegia. Lehen lagunekin zegoen moduluan,
|
orain
bakar bakarrik dago; lehen elkarrekin egiten zuten bisita Albaceten zeuden lagun guztiek, orain egun ezberdinetan egin beharra daukate Picasenten; lehen baino komunikazio okerragoak dauzka orain nire arrebak bere semea bisitatzeko. Eta eta abar.
|
|
|
Lehen dispertsioa deitzen ziotenari hurbilketa deitzen diote orain; eta horrela, neure iloba adibidez, Txemi Arteaga, Albacetetik Picasentera hurbildu dute, Valenciara alegia. Lehen lagunekin zegoen moduluan, orain bakar bakarrik dago; lehen elkarrekin egiten zuten bisita Albaceten zeuden lagun guztiek,
|
orain
egun ezberdinetan egin beharra daukate Picasenten; lehen baino komunikazio okerragoak dauzka orain nire arrebak bere semea bisitatzeko. Eta eta abar.
|
|
|
Lehen dispertsioa deitzen ziotenari hurbilketa deitzen diote orain; eta horrela, neure iloba adibidez, Txemi Arteaga, Albacetetik Picasentera hurbildu dute, Valenciara alegia. Lehen lagunekin zegoen moduluan, orain bakar bakarrik dago; lehen elkarrekin egiten zuten bisita Albaceten zeuden lagun guztiek, orain egun ezberdinetan egin beharra daukate Picasenten; lehen baino komunikazio okerragoak dauzka
|
orain
nire arrebak bere semea bisitatzeko. Eta eta abar.
|
|
|
Kiroldegi ordua dagokigu
|
orain
, eta bigarren moduluari ere bai; zorte apur batez agurtu ahal izango ditu bigarreneko adiskideak kiroldegiko atean... Abiatu gara azkenik, Koldoren eta Karlosen eta hiruron artean Antxonen trasteak aldean...
|
|
|
Izoztearekin ere hantxe aritzen ziren nekazariak erremolatxa biltzen, eskuak zartatuta zituztela. Nork esan behar zidan niri orduko herrixka hartan erremolatxa faktoria bat ipiniko zutenik!... eta hango erremolatxatik jan behar nuela
|
orain
eta hemen, herrixka hura ezagutu eta berrogeita bat urtera!
|
|
|
|
orain
beltzagoa da.
|
|
|
Guk ez zakiagu ezer. Eta nik ez zaukaat batere gogorik
|
orain
pikoletoei esplikazioak ematen hasteko. Nola azalduko diet ba zertan nabilen, paraje hauetan eta itxura honekin, hire ondoan, lana eta etxea utzita, bidez bide baina ibilbide jakinik gabe, oinez beti, Gorbeiapeko sagasti baterantz?
|
|
|
– Kontuak kontu, aitzakia ona ditek
|
orain
berdedun horiek muturra toki guztietan sartzeko –komentatu zuen zerbitzariak irratiko esatariak beste albiste bati heldu zionean.
|
|
|
– Tira, eta
|
orain
zer? –galdetu nion Lauaxetari.
|
|
|
– Hortaz, ardura ez bajak, parke eolikora joango gozak. Haize errota horietako bat gertutik ikusteko gogoa jaukaat, eta
|
orain
hain hurrean daukoguzanez...
|
|
|
Horretarakoxe gogoa nuen, hain zuzen ere, bordako atetik euriari begira. " Angiozarko hilerrian ere euria ariko dik
|
orain
", pentsatu nuen ustekabean. Aste batzuk aurrerago han izandako ondoezaz oroitu nintzen, eta sarrerako bi ate beltzetako hitzez:
|
|
|
Munduarekin bakean bizi nauk. Baina, jakina, artzain ere ezin nauk egin
|
orain
, 40 urtetan. Zaharregia nauk horretarako.
|
|
|
– Harrigarria! –esan zuen Mikelek– Ez dakit nola ez naizen
|
orain
artean konturatu!
|
|
|
– Itsasertzean gagozak –esan zidan, leihotik ikusten zen itsaso zatia seinalatuz– Zer jagoku
|
orain
–
|
|
|
– Ihesi jarraitu diat han eta hemen, batetik bestera. Muga pasatu diat eta
|
orain
alde honetan ere ihesi jarraitzen diat.
|
|
|
– Horixe bera, oso ondo, bete betean asmatu duzu, Lauaxeta jauna –berretsi nion, xehetasun gehiegizkoetan sartu gabe, Margak ni tentatze hutsarekin gozatzen zuela azaldu gabe, neuk ere ez bainuen alderdi horretaz oroitzeko gogo handirik– Aspaldi galdu nuen neska haren arrastoa baina
|
orain
hara itzuli nahi dut, Gorbeiapeko sagastira, Marga eta bion Gustiz Ederrara. Dena dela, ez dakit nondik zehar helduko naizen hara, eta ez dakit ziurtasun osoz nire helmuga Zeanuriko sagasti hori izango ote den ere benetan.
|
|
|
Jakina, mitinak be halan izaten ziran gehientsuenak. Baina
|
orain
askoz gehiago entzuten dira horrelangoak euskaraz, eta pozgarria da neuk be orain euskarazko berbaldiak egin ahal izatea... Tira, ametsetan baino ez bada be.
|
|
|
Jakina, mitinak be halan izaten ziran gehientsuenak. Baina orain askoz gehiago entzuten dira horrelangoak euskaraz, eta pozgarria da neuk be
|
orain
euskarazko berbaldiak egin ahal izatea... Tira, ametsetan baino ez bada be.
|
|
|
Aurrerakada handia egin dau baserriak. Lehen idiek egiten ebena traktoreen beharra dozu
|
orain
. Eta ez dago autoa iristen ez dan baserririk.
|
|
|
– Bai, ez dakit nola, ez dakit noz arte, ez dakit zertarako, baina
|
orain
bizien artean nago barriro. Saiatu naz nitaz idatzi daben beste gizon argi batzuekaz berba egiten baina ez nabe ikusten, ez nabe aditzen, ez nabe sentitzen.
|
|
|
Bai, benetan barre ederrak egin behar nituen lankideekin bazkalorduan. Baina...
|
orain
zer. Orain zer arraio egin behar nuen aurrean nuen zoro harekin?
|
|
|
Zaharregia naiz ofizio horretarako. Informatika asko jakin behar da
|
orain
, albisteak ordenagailuen bidez jasotzen baitira gero eta gehiago. Nik galdua dut ilusioa, eta ilusiorik gabe ezinezkoa da ikastea eta lan egiteko molde berrietara egokitzea.
|
|
|
" Hiltzeko ez nauk sekula
|
orain
bezain ondo prestatua izango", esan nuen neure artean Mikel Laboaren kantua amaitu eta ostatuan, inork diskoa aldatu gabe, Laja eta Landakandaren beste kantu bat entzuten hasi zenean. Ez ninduen harritu pentsamendu hark.
|
|
|
– Ondo jagok, Julen, ondo jagok. Alkarregaz gagozak barriro, baina
|
orain
jantzi hadi, mesedez.
|
|
|
Hil eta gero ere, Angiozarko ondoezaren ondoren, lanera joaten jarraitu nuen, eta han lankideek ikusi eta entzun egiten ninduten, aintzat hartzen ninduten. Hainbat artikulu idatzi eta argitaratu nituen, gainera, tarte horretan,
|
orain
seguru askorik –ez naiz, egia esan, bilatzen saiatu ere egin baina– inongo hemerotekatan ezin aurkitu ahal izango liratekeenak. Lauaxetak eta biok Tolosan Martxelo Otamendirekin topo egin genuenean, Martxelok Lauaxeta ez zuen ikusi baina ni bai, nahiz eta ni ere hila nintzen ordurako.
|
|
|
Gorbeiapeko txatartegian berriro elkartu ginenez geroztik, etenik gabe gabiltza Lauaxeta eta biok bidez bide, aste eta jai, udazken, negu, udaberri eta uda, txararik txara, zelairik zelai, sororik soro, basorik baso, mendirik mendi, herririk herri. Lauaxetari niri bezain atsegin zaio
|
orain
mendian oinez ibiltzea, eta baita oskarbi denean izarren azpian eta euria ari duenean eliz atari edo borda batean babestuta lo egitea ere, edo behiala isotermo izandako kamioi kaxa orain txabola bihurtuan bestela, inoiz edo behin suertatu izan zaigun bezala.
|
|
|
Gorbeiapeko txatartegian berriro elkartu ginenez geroztik, etenik gabe gabiltza Lauaxeta eta biok bidez bide, aste eta jai, udazken, negu, udaberri eta uda, txararik txara, zelairik zelai, sororik soro, basorik baso, mendirik mendi, herririk herri. Lauaxetari niri bezain atsegin zaio orain mendian oinez ibiltzea, eta baita oskarbi denean izarren azpian eta euria ari duenean eliz atari edo borda batean babestuta lo egitea ere, edo behiala isotermo izandako kamioi kaxa
|
orain
txabola bihurtuan bestela, inoiz edo behin suertatu izan zaigun bezala.
|
|
|
Urduritu eta are beldurtu ere egiten ninduen Ernioko gailur gurutzeztatuan aurki nezakeenaz pentsatzeak. Lauaxetarekin ohitu ondoren,
|
orain
hildako gehiagorekin sartuko ote nintzen harremanetan. Zein mundutan sartzen ari nintzen?
|
|
|
60 urte ziren fusilatu zutela.
|
Orain
bazekien hori.
|
|
|
1937an hila zen, gogoan zituen Gasteizko hilerriko fusilamenduko xehetasunak.
|
Orain
, ezerezetik bat batean jalgia, ezkutuko indar batek heriotzaren ilunpeetatik biziaren argira itsumustuan erauzia, plaza bateko bankuan eserita berpiztu berria zen, gerra aurreko traje dotorez jantzita, gorbatadun eta betaurrekodun, baina fusilatu zutenean aurpegia estaltzen zion bizarraren aztarrenik gabe; eta ez zekien non eta noiz berpiztua zen, zein herritan eta zein urtetan, ez zekien noiz ar...
|
|
|
– Ez dut uste
|
orain
lo egiteko tokirik aurkituko genukeenik. Tira, landaturismoko baserri bat akaso.
|
|
|
Segitu zuten. Lazarok
|
orain
tarteka marteka Xanengana itzuli, hitz erdi bat esan, begiratzen zion halakoxe estimaz. Noski mozkortuta zegoen.
|
|
|
Berriz ere gora, ez ote ziren buelta bat egiten ari; Xan hankan min gaizto bat sumatzen hasi zen. Kale zabal batean zebiltzan
|
orain
. Alde batera parke txiki bat, beste aldera banakako etxeak.
|
|
|
" Gerra galdu diagu", esan zuen; Xani tinki begira zegoen; Xanek ordea, ez zuen deus esan; kokoloaren aurpegia zuela susmatuagatik, hala nahiago zuen; alta bada, Lazarok: "
|
orain
", esan zuen," jakin behar diagu derrota administratzen"; buru urdinean hazka pixka bat egin eta: " hori ordea, ez baitago gure esku", bukatu zuen.
|
|
|
Lazaro eta Luzi urrun urrun zeuden
|
orain
. Lazarok segitzen zuen erretzen, Luzi haren buruan zerbait bilatzen ari bide zen.
|
|
|
" jarri, jarri", esan zion, paletarekin sofa erakutsiz. Izan ere
|
orain
, espatula lagata, kapazoan masa preparatzen ari zen. Xan Ivanen ondoan jarri zen.
|
|
|
Agi denez, pareta txukundu behar zuen: arraspatu zuen estreina,
|
orain
raseatu behar zuen. Hantxe zeukan kapazoan masa egin berria, hantxe igeltsuaren zakua, hantxe uraren baldea, lurrean brotxa, llana eta nibela.
|
|
|
" Ez da", esan zuen. " Hala ere", esan zuen Xanek,
|
orain
masa paletarekin onduz, kolpe bizika eraginez, gero bizkor bizkor llanarekin paretan hedatuz. Aitatxik amore eman zuen; kritiko segitzen zituen Xanen desmartxak, amusaturik agian; hargatik, Xan kapazoko hondarrak batzen ari zela:
|
|
|
" hori da", esan zuen aitatxik; Xan paleta garbitzen ari zela: "
|
orain
lanik gabe egongo zara?", galdetu zion. " Hala nago bai", esan zuen Xanek;" non han zeozer bilatu dut".
|
|
|
" ixilpekoak ziren", esan zuen," baina nik banekien ari zirela"; gero, bekainak jasota, apalkixeago: "
|
orain
baino orduan errazago jakiten ziren gauzak", aitortu zuen. Esku gibelaz ahoa igurtzi zuelarik:
|
|
|
Olaben: enpresa handi bat,
|
orain
fuerte dabilena. Ez ote zuen gainera Henrik handik zetorrela behin auto istripu bat izan.
|
|
|
Ez zen probablea, su etena egiazkoa bazen. Han gelditu zen behintzat, espaloian, emakumezkoa, eta harixe begira kamera, denbora luzean;
|
orain
hankak: zapata takoinak, kanpai galtzak; orain enborra:
|
|
|
Han gelditu zen behintzat, espaloian, emakumezkoa, eta harixe begira kamera, denbora luzean; orain hankak: zapata takoinak, kanpai galtzak;
|
orain
enborra: jaka motza, bularra gorria; orain burua:
|
|
|
zapata takoinak, kanpai galtzak; orain enborra: jaka motza, bularra gorria;
|
orain
burua: sudur zuzena, begiak erdi zabalik, oro arretaz erakutsiz.
|
|
|
Xanek begiak oso zabaldu zituen. Alabaina aitatxik maitekiro begiratzen zion
|
orain
. Salaketa hura eginik indarrez hustu balitz bezala zen, areago, berak ez balu bezala inoiz halakorik esan; ez balu bezala, orain, Xan ezagutu ere egingo.
|
|
|
Alabaina aitatxik maitekiro begiratzen zion orain. Salaketa hura eginik indarrez hustu balitz bezala zen, areago, berak ez balu bezala inoiz halakorik esan; ez balu bezala,
|
orain
, Xan ezagutu ere egingo. " Lazaro hemen balego", esan zuen amatxik.
|
|
|
Amatxik ere bazeukan malko bat begian, Ivanek ere, nahiz pantailara begira, bazeukan malko bat begiaren ertzean. Hargatik, Xanek, bigarren aldikoz,
|
orain
amatxiri zuzenean: " Agian medikuari deitu genioke", sujeritu zion.
|
|
|
Interesatu egiten zitzaion telebista, zeinaren kontra, ordea, lehentxeago net mintzatu zen. Arranguratzekoagoa zen
|
orain
salaz bestaldeko situazioa. Izan ere amatxi, telefonoa eskegita, makal antxa lurrera begira, aulki luzean kuxkulduta zegoen.
|
|
|
" Ondo dago", esan zuen amatxik, esperantza poxi batekin; alabaina, armariora beste joan etorri bat egin zuen aitatxik; koadro txiki bat zekarren oraingoan; sofan jarri zen, hura besartean zuela begiak itxi zituen; eta, Xanek ez baitzuen ezer esaten: "
|
orain
, zer egin du?", galdetu zuen amatxik. " Koadro bat hartu du".
|
|
|
" Ni ez", esan zuen sumindurik amatxik," hura"; heldu ziren bada aitatxigana gizaseme biak; han eta hemen apur bat ukitu, errutinazko galdera pare bat egin, aitatxik hinkik esaten ez zuenez, kamillan ezarri zuten; laga zuen aitatxik eramaten; agian ulertu zuen kontra egitearen alferra, gizaseme lar sendo eta propio lan hartarakoxe entrenatuak ziratekeenez; guztiaz ere, nabari zen haren begietan izua, noski, etxea behin betikoz lagatzeko izua, baina izu konkretuago bat ere, bertan behera erortzekoa: atera helduta,
|
orain
zutik, kili kolo zegoen amatxi ebitatzearren, kamilla apur bat okertu zutenez, aitatxik hanka bat paratu zuen lurrean; erizain handiak etzanarazi zuen;" suabe", eskatu zion amatxik. " Bazihoan-eta", defenditu zen erizaina.
|
|
|
" Gaur askok dutena da", esan zuen. " Badakit askok dutela", esan zuen amatxi zaharrak;" ez da, ordea,
|
orain
esatekoa". Mariak, Xanengana itzuliz:
|
|
|
" Hortaz", esan zuen Xanek," ez dut agian ikusterik izango". " Ez da noski hura hemen
|
orain
", esan zuen amatxi zaharrak; besteak isilik, berak hasperen bat egin eta: " lehenago", jarraitu zuen," maiz etortzen zen hona; Lazarok esango zizun.
|
|
|
" tira, nik ere ttantta bat hartuko dut", onartu zuen; amatxi zaharrak soineko pleguren batetik ogi kurrusko bat atera, kafetan beratu zuelarik, Mariak arbuioz begiratu zion: " ez zakinat nolaz ahal dunan
|
orain
...". Amatxi zaharrak, fastidiatuxe:
|
|
|
letra ulergaitzak, su bat, zenbait aurpegi misforme. Trena,
|
orain
, oso poliki zihoan. Halako batean, kirrinka luze bat egin eta, erabat gelditu zen.
|
|
|
Hainbesterekin garbi zegoen jarraitu egiten ziola; edo, atertu bitartean, aterkiaren babesean segitu nahi zuen. Xan apuratuta zegoen; jakin zuen, baiki, une batez ñarroari kontra egiten; ez zekien, ordea,
|
orain
nola harengandik aldendu. Bat batean, airoski:
|
|
|
" Bien", esan zuen Xanek," ailegatu egin naiz". Euria bestalde, gutxixeago ari zuen
|
orain
. Gizonak konprenitu zuen.
|
|
|
Pentsio diskretu bat zen, alde guztiz Henrirentzat egokia, bere semi klandestinitateko aldi hartan behinik behin. Geroztik han izan ote zen, esan zion Elik; noski,
|
orain
ez zen izango baina, emakume haiek, dudagabe gogoratuko ziren...
|
|
|
ordena berrian hura izanik bere tokia, inondik ere. Alaba gaztea beretik,
|
orain
hegabera, tximiniaren aldean, sofan jarri zen, liburu bat zabalduz, haatik hari begiratu gabe, hankak laxoki zabalduak, pose erromantiko, meditatibo bat hartuta. Junek, osabak zopa bukatu zuen ber, zenbait jaki, zenbait gaziki zerbitu zion; osabak guztiak deboratzen zituen apetitu onarekin.
|
|
|
" Ura", eskatu zuen. Raissa berriz ere atera, baso erdi betea ekarri zion,
|
orain
bai Xanen aldamenean jarri zen. Alabatxoak esku biez basoari eutsiz, zurru zurru edan zuen; ura, arintxo edan zuen eta, aho ertzetatik isuri, kokotsetik behera ttanttaka zihoan; nahita egin zuen noski:
|
|
|
Raissak, Xani eskuan azken laztantxo bat eginez: "
|
Orain
joan egin behar duzu", esan zuen.
|
|
|
" lepoa moztuko zigutek"; Xanek perplejitatez begiratu ziola, Garik, beti boz apalki: " mantenimendukoak responsabilizatu nahi gaitiztek
|
orain
, gertatu denaz; eta Leo, gure jefea, ez zakiat non deabru sartu den... Hi berriz, arropak ez dituk oso bustiak, nora sartu haiz?".
|
|
|
" nik hi... lehendik ezagutzen haut, ezta?", galdetu zion; Xanek lepoa apur bat luzatu, sorbaldak apur bat kixkurtu zituen;" hi ez al hintzen hemen aritu... denbora batean?", galdetu zion; Xanek ezezkoa egin zuen; Bonifazio purutxo bat piztuz entretenitu zen; haren eskuan eraztun batek diz diz egin zuen; Xani Raissa gogoratu zitzaion; ez ote zuen hura zela ta Bonifaziok hara eraman; inondik inora jakin ote zuen, bere etxean izan zela?; ez zen probablea; eta, Bonifazio hori jakin gabe zegoela, Xan lasaiago zegoen: nahiz hura enpresako buruzagietarik izan, eta nahiz bera
|
orain
, era batera, haren menekoa zen, haren emaztea... nolabait, une batez, berea izan zuen;" eta", esan zuen Bonifaziok," hire lehenbiziko egunaz zer balantze egiten duk?". Xanek, ustez eta aukera bat zuela:
|
|
|
" Puntu bat galdu duk", esan zuen; horrek Xan inpresionatu zuen; dardar egin zuen; puntu batto... zenbatetarik?; bazituen, hala ere, puntu batzuk oraindik?;" dena dela", esan zuen Bonifaziok," puntu hori dezisiboa zuan. Printzipio kuestio bat duk"; berak, Xanek, ez baitzuen, bistan da, printzipiorik;" eta
|
orain
, hoa hemendik!", bota zion Bonifaziok.
|
|
|
Berriz ere,
|
orain
gorago, kale nagusira heltzera zihoala, bertan zen parke txiki batean, zuhaitz batzuen azpian, lagun batzuk bilduta zeudela ikusi zuen. Lagun haiek, hogei bat, gehiagorik ez, semizirkulo baten hastapena bezalako lerro bat osatzen zuten:
|
|
|
Zuhaitz haren atzean goaitean zegoela, bada, halako batean, bertatik ez urrunegi, kale nagusian bertan, gorago, tiro hots batzuk aditu zituen. Kale nagusiko oinezkoek gora begiratzen zuten, lerroan zirenek ere bai;
|
orain
pixka bat egin, oinetakoak astindu zituzten. Laster oso, kale nagusitik barrena gazte andana bat lasterrean etorri, batzuk beherantza segitu, beste batzuek parke inguruan posizioak hartu zituzten.
|
|
|
Tiro hotsa atzera laga eta, hanka herrestan zuela urrundu, borrokaren aztarrenik ez zen kale gurutze batera iritsi zen.
|
Orain
, helbide jakinera lehenbailehen iristeko asmoz, kale batean sartu, hura bide itxia zela ta, apur bat gora egin, gero eskumara sartu zelarik, ohartu zen berriz ere bidea erratu zuela. Kale estu, ilun batean zegoen.
|
|
|
" Zer ari zara?", esan zuen gizonak erdeinuz;" berriz ere legez kanpo jarri nahi al duzu, ez al duzu ikasi...? Noiz eta
|
orain
, ustez ondo bidean zinela, zeure bizitza hondatu nahi duzu.... Kide zaharrak atzeman nahian al zabiltza...?
|
|
|
Eta hala ere, oraindik ez zaude zeharo galduta. Zuzendaria prest dago zu barkatzeko,
|
orain
, zeure kabuz, nirekin itzultzen bazara. Informean, kolaboratzen baduzu, pena arintze aldera, esango dugu, konparazio, nahasketaldi batean, hirira zeure ama ikusteko asmotan etorri zarela; bestalde, biok dakigunez, ezinezkoa dena...
|
|
|
" e, qué haces tú ahí?", galdetu zion. Xanek,
|
orain
beldurrez baino gehiago lotsaz, erresistentzia pixka bat egin zuen. Alde guztiz, ez zirudien neska hura etsai moduan zetorrenik.
|
|
|
" Eta", esan zuen Xanek," denbora honetan, ez al duzue behin ere begiratu...?". " Ez; zain geunden", esan zuen Belek," lagun hori noiz etorriko; eta,
|
orain
sukaldean Junerekin hartaz ari zinela, ba, seguru pentsatu dugu: bera izango da...
|
|
|
baten batek salatuta edo ezbeharren batengatik paketea aurkitzen badute, kulpak etxekoentzat izango dira; haiek deus ez dakitela gainera". " Alferrik duk", esan zuen Lupok;"
|
orain
tapa ezak hori". Bele ohola bere tokian jartzen ari zela, Lupo jaiki, hautsontzirik ez zela ta, zigarrokina mesanotxe gainean tentexko paratu zuen.
|
|
|
Orduan Belek: " Ikusten etxe haiek?", galdetu zion Xani;" iaz ez zeuden"; zeharka begiratzen zion, Xanen estonamenduaz amusaturik;"
|
orain
etxeak di da egiten dituzte"; euria ari zuela, errepidean ur balsak bazeuden ere, Lupok belozidade handian gidatzen zuen, Xan apur bat ikaratuta zihoan;" gu hor eta hor aritu izan gara", esaten zuen Belek;" txatarrak biltzen, hori da gurea. Hirian burdina zahar asko dago.
|
|
|
" Inor ez zen-eta", esan zuen Belek.
|
Orain
bazirudien Lupo orientatu egiten zela; bistan da, obra haren bila ibili ziren.
|
|
|
Non, appelez l’autre numéro... oui, voilà".
|
Orain
, eskegitakoan, Xani zerbait esateko bezala itzuli zen; ordea une hartan, eskaileratik jaitsita, traje eta korbataz jantziriko gizon bi agertu ziren; atezaina paper batzuen gainean aplikatu zen, oso lanpetuta egoteko itxurapenak eginez. Gizon haiek, edari makinatik kafe bana ateraz, kontu kontari, irri egiten zuten.
|
|
|
" Oraingoz ez dut", esan zuen Xanek. Neska zen
|
orain
harrituta zegoena. " Telefonoren bat?".
|
|
|
" Aldi batez... harekin ibili ninduan", esan zuen Xanek; pausalditxo bat egin zuen eta: " gero ni atzeman egin ninditean eta...
|
orain
atera nauk". Datu hark apur bat lasaitu zuen Gari; emeki emeki zalantzatik errekonozimendura igaro zen haren espresioa.
|
|
|
Historia bat, hain segur, isildu behar zena. " Eta,
|
orain
atera haiz e?". Xanek barre samur, enigmatiko bat egin zuen.
|
|
|
zer duzu hori? ’; Henrik gerrian pipa zekarrean eta, amak hura ikusi zuenean hitza galdu zian; ito larrian jarri zuan; osasunez makal samar zebilean eta, susto hark ez zioan on handirik egingo; boz apal apalarekin: ‘zertarako daramazu hori? ’, galdetu zioan; Henrik hari buruan maite maite eginez, nola hala kontsolatu zian; ‘ze,
|
orain
ere joango zara ala? ’, galdetu zioan amak, esperantza poxi batekin. ‘Bai ama, oraingoz... hauxe da nire tokia’ Garbi esan zioan.
|
|
|
Eta, batez ere:
|
orain
galarazia bada, gero ere hala izango da... ’ Amak ezetz; eta espero zian Henri bere alde jarriko zela, baina Henrik: ‘Bai’, esan zian, ‘absurdo samarra dirudi’".
|
|
|
" Ni, bestearekin...", hasi zen; konkorragatik, ez baitzekien haren izenik ere. " Hura joana duk", informatu zion Iharrak,"
|
orain
gurekin hator"; orduan ikusi zuen Iharraren atzean neska bat zegoela;" vas y", esan zion Iharrak hari.
|
|
|
Azpian egurrak krak egiten zuen, baziren gora eta behera aldapa txikiak. Orain ezker,
|
orain
eskuin, kontuz eta isilik zihoazen. Lantzean behin Iharra itzuli egiten zen, Xani eta neskari zuloren bat, koskaren bat argiztatzeko, konprobatzeko ondo zihoazela.
|