|
2000
|
|
|
Ez oso luzerako hala ere. Euskal Irakaskuntzaren izen
|
onaren
kanpainatxo bat lehenik, historia agintariek nahi bezala ematen ez den aitzakian; matrikulazioan mezu instituzionalik bat ere ez euskarazko ereduen alde, gero. Kontraerasoa diputazioburuak gidatu du.
|
|
|
Baina enpresa egitura sortuz antzerki taldeek profesio honetan arituta bizi nahi badute, derrigorrezkoa da kanpora ateratzea. Alde batetik oso
|
ona
da, beste lekuetako antzerkigintzarekin parekatzeko aukera ematen baitu. Eta ezin ukatuko da euskal taldeen maila bikaina dela, jasotako sariak eta ikusle kopuruari begira, Estatu mailan puntan dagoela.
|
|
|
" Izenik gabeko" idazle gero eta gehiagoren liburuak dira aipagarri. Gero eta gazte eta ezezagun gehiagok idazten dituzte kalitatezko lanak, freskotasun handiaz idatzi ere, eta betiko" behi sakratuek" literatura
|
ona
egin dute, maila mantendu nahi izanez gero.
|
|
|
Agiri baten sinatzaileei egindako kritikak, eta kritikei emandako erantzunak giroa garraztu dutela pentsa liteke, eta garraztasuna ez dela
|
ona
. Baina nik ez dut uste txarra denik.
|
|
|
Zeinek lagunduko dio irakurleari lanen baliotasuna neurtzen? Kantitateak alde
|
ona
du, baina garaua eta lastoa bereizteko tresna gutxi du irakurleak. Non daude kritikoak?
|
|
|
Edonola ere, kanpora jotzeko formula hoberena lan
|
onak
egitea da, eta hori ez dago ez editoreen ez erakundeen esku. Idazleen lana, lan garrantzitsuena.
|
|
|
Azken urteetan erakundeen eta editoreen aldetik irakurzaletasuna pizteko formula ahalegintzen ari dira bilatzen (eta gauzatzen). Baina prentsaren iragarkiak baino areago, literatura eta idazleak eskoletara eta auzoetara eramatea baino efektiboagoa, idazlan
|
onak
eskaintzea da. Ez dago formula hoberik hori baino.
|
|
|
Ez dago formula hoberik hori baino. Liburu
|
onak
beti aurkitzen ditu irakurleak.
|
|
|
Jakina, adi binomio faltsuekin. Irakurriena ez da beti liburu
|
onena
, eta gutxi irakurtzen den guztia ez da txarra. Komertzialtasuna eta merkatua tartean dauden bitartean, literaturaren kalitatea ezin da neurtu best seller zerrendaren arabera.
|
|
|
Sobera ditu euskalkikeria batzuk.
|
Onak
ditu asmoak, gogoak eta ekintzak, batez ere, denboraren harian astinaldi sakona ekartzen badio Bizkaiari, euskal herrialde horrek, inolako lotsarik gabe, bereak dituenak kanpora ditzan. Badatoz horretarako zantzuak, gero eta bistaragokoak.
|
|
|
Batzuek, Kirikiñok, Lizardik, Mitxelena biak, Txillardegik edo Martin Ugaldek bereziki aipatu dute Unamuno, haren aurka egiteko edo harekin literatur elkarrizketan aritzeko. Beste batzuek, mugimenduaren frogarik
|
onena
ibiltzea bera izaten dela jakinik, Unamunoren hitzek sakonean zeukaten egia ezaguturik, lanean jardun dute kartsuki, behialako larreko hizkuntza hura gaurko aro berriko kultur mintzaira bilaka dadin, herenegun aitzin hil zitzaigun pentsalari eta euskaltzainak, Federiko Krutwigek praktikan egin zuen bezala.
|
|
|
Arazo honen hasiera, publikoki bederen, 1901.eko Agorrilaren 29an izan zela esan genezake, Bilboko Lore Jokoetan, hain zuzen, han, ordurako Salamankako Unibertsitateko errektore zena, Bilbok bere seme ospetsuaren merezimenduei ezagutza egin nahirik, mantentzaile izendatua baitzuen. Migel jaunaren izaera pitxia eta tenperamentu zuzengaitza harrezkero aski ezagunak ziren, baina zentzu
|
oneko
inori ezin burura zekizkiokeen izendapen hark ekarriko zituen ondorenak. Filme ezagunaren izenburua eskuratuz," harekin eskandalua heldu zela" esan genezake guk ere, nolabait.
|
|
|
Ordura arte euskararen maitale sutsua izandakoa, geroztik haren azterlari hotz bilakatzen hasi zen, hura ikerketa zientifikorako gai hutstzat harturik, hizkuntza bizi gisa izan zezakeen patuaz arduratu gabe. Garai hartan euskara ondo ikasteko zailtasunak, eskuliburu, gramatika
|
onik
eta irakasle egokirik eza kontuan hartu gabe, Unamunok, antza, pentsatu zuen berak hura behar bezala menderatu ez bazuen, ez zela hartarako gaitasunik edo bitarteko didaktiko aproposik ez zeukalako, hizkuntza zail eta madarikatu hura ezin ikasizkoa zelako baizik, eta are okerrago, bere gogoetak behar bezain argi adierazteko, euskaraz ezin baliatzea ez zela berak hura behar bezain ongi ez jakitear...
|
|
|
Urteak, eta mendeak, daramatzagu instrumentalizazio ideologiko horri aurre egin beharraz mintzatzen, eta behin eta berriro horretantxe erortzen. Bizitzan gertatzen diren pasadizo gogorrenetan bezalaxe, artearen balio unibertsalaz diharduten borondate
|
onez
egindako diskurtsoez gain, denboraren joana izan da orain arte aurkitutako antidoto eraginkor bakarra. Urteak pasa ahala, eta gertaera historikoak atzean utzi eta ahaztu egiten diren neurrian, orduan itzultzen da artearen benetako balioa lehen planora.
|
|
|
Ezinbiltzatik Sydneyko kronika
|
onenetara
|
|
|
Gaur egun Estatu espainiarreko kazeta digitalen kalitatea, orain dela gutxira arte Estatu Batuetakoena zena bezain
|
ona
dela ziurta dezakegu. Horren lekuko, horra hor oraindik orain El Mundo, La Vanguardia, Canarias 7 edo ABC k lortu dituzten sari ospetsuak arlo honetan.
|
|
|
egunkari digitalaren atzean proiektu osoaren audientzia eta gizartean duen eragina hedatzeko asmoa agertzen da, eta helburu hori lortzeko Internet bezalako komunikazio tresna bat erabiltzea oso egokia da. Honek abangoardiako teknologien erronkari erabilpen zuzena ematea eskatzen digu, eta bidenabar, aukera paregabea dugu gizartean izen
|
ona
lortu duen komunikabide berriaren inguruan sor daitezkeen diru iturri berriak aztertzen ikasteko.
|
|
|
Liberalismoak kultura alboratu izanagatik zenbait autorek ideologia honen gaurkotze eta egokitze lanari ekin diote. Haietatik guztietatik, egin duen gutxiengo kulturalen defentsagatik nabarmendu da azken urteotan Kymlicka filosofo kanadarra, liberalismoaren parametroen barne beti ere (1989, 1996) 7 Autore honen ustez, gutxiengo nazionalek8 aldarrikatzen dituzten eskubide kolektiboak liberalek horrenbeste estimatzen dituzten eskubide indibidualekin bateragarriak dira, nork bere bizitza
|
onaz
aukeratzea ahalbidetzen dituzten eskubideak, hain zuzen ere. Eskubide kolektiboak eta indibidualak, orduan, ez lirateke elkarren kontra egongo, eguneroko diskurtsoetan hainbat ahotsek behin eta berriro kontrakoa aditzera ematen duten arren.
|
|
|
Baina, liberalismoaren ikuspuntutik, lehenengo eskakizunak, barne murrizketak ezartzera bideratutakoak, alegia, onartezinak dira, dagoeneko ezaguna egiten zaigun argudio liberalean oinarrituta: barne murrizketok gizabanakoaren autodeterminazioa oztopatzen dute, gizabanakoek antzinako autoritateak eta praktikak kolokan jarri ezin dituztelako eta, beraz, beraien bizitza
|
onaren
ikuskera ezin berrikus daitekeelako. Itsu itsuan onartu behar dituzte, beraien zentzu kritikoa alboratuz eta zapalketari bidea zabalik utziz.
|
|
|
Orain arte, talde orohartzaileak kanpoko kulturekiko defentsa neurriak (besteak beste, ekintza positiboaren bidez zuzenduak) hartzeko hautagairik egokienak direla argudiatu dugu. Neurri hauen helburuetariko bat gizabanakoari bizimodu
|
onaren
aukera ahalbidetzea da. Izan ere, jokabide hori hartuz gero, bere nortasuna eraikitzeko ezinbestekoa den kultura babesturik ikusten duen gizabanakoa sendotuagorik sentituko da bere autokonfiantza, autoerrespetu eta autoestimuari dagokienean.
|
|
|
7 Ez dago inolako kontraesanik, Kymlickak dio, liberalismoaren printzipioak
|
ontzat
hartu eta, aldi berean, gutxiengo kulturalen eskubideak defendatzearen artean. Bateragarritasun hori frogatzea izango da, hain zuzen ere, autore honen ahalegin intelektualaren mamia (ikus Kymlicka 1989, 1995b, 1996).
|
|
|
Estatua eta bizimodu
|
ona
|
|
|
Liberalismo garaikidearen korronte nagusiaren arabera (Rawls edota Dworkin bezalako filosofo politiko eta moralek ordezkatzen duten korrontea, alegia), gizabanakoek beraien bizimodu
|
onaren
ikuspegiaz erabakitzeko askatasuna izan behar dute, kanpotik ezarritako inolako inposaketarik egon behar ez duelarik. Pentsalari hauen ustez, orduan, gizaki baten bizimoduak garapen egokia dauka baldin eta bere baitatik sorturiko baloreen arabera gidatua bada, inoiz ez kanpotik ezarritakoen arabera.
|
|
|
Pentsalari hauen ustez, orduan, gizaki baten bizimoduak garapen egokia dauka baldin eta bere baitatik sorturiko baloreen arabera gidatua bada, inoiz ez kanpotik ezarritakoen arabera. Beste hitzetan esanda, zilegi den bizimodu
|
onaren
ikuskera bakarra nork bere buruari ezarritakoa da, eginkizun horretan gizabanakoaren autonomia eta indibidualtasuna irizpide bakarrak direlarik. Ondorioz, haW Jesus Casquette EHUko Teoria Politikoaren Historia Saileko irakaslea da. rreman ekonomiko, erlijioso, kultural, sexual, eta abarrek ez dituzte gizabanakoak muga jakin batzuen barruan hesitu behar; aitzitik, hauek askeak izan behar dute aipaturiko edozein harreman mota kolokan jartzeko, honek erakargarria izateari uzten dion momentu beretik.
|
|
|
Liberalek" bizimodu edota bizitza
|
onaren
ikuskera" esaten dutenean, gizabanakoek hausnarketa sakon baten ondorioz bizimodu batekin duten konpromisoa adierazi nahi dute. Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu onen aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu:
|
|
|
Liberalek" bizimodu edota bizitza onaren ikuskera" esaten dutenean, gizabanakoek hausnarketa sakon baten ondorioz bizimodu batekin duten konpromisoa adierazi nahi dute. Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu
|
onen
aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu: kontenplaziozko bizitzan murgilduta dagoen filosofoak bizimodu onaren ikuskera bat dauka, baina baita ere zerbeza kaxa bat eskura duelarik asteko hainbat egunetan telebista aurrean amaigabeko orduak ematen dituen futbolzale amorratuak; bizimodu on batek irudimen sexual ezberdinen adierazpenak, homosexual izaerakoak barne, errespetatu lituzkeela sostengatzen dute batzuek, beste batzuek, aldiz, bizimodu on bakarra sexuak espezie ugaltzea helburu duena dela sinesten duten bitartean; pertsona batzuen arabera, opera kantagintzaren adierazpenik bikainena den bitartean, beste batzuentzat hip hop a edota bakailaoa izango litzateke.
|
|
|
Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu onen aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu: kontenplaziozko bizitzan murgilduta dagoen filosofoak bizimodu
|
onaren
ikuskera bat dauka, baina baita ere zerbeza kaxa bat eskura duelarik asteko hainbat egunetan telebista aurrean amaigabeko orduak ematen dituen futbolzale amorratuak; bizimodu on batek irudimen sexual ezberdinen adierazpenak, homosexual izaerakoak barne, errespetatu lituzkeela sostengatzen dute batzuek, beste batzuek, aldiz, bizimodu on bakarra sexuak espezie ugaltzea helburu duena dela sinesten d...
|
|
|
Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu onen aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu: kontenplaziozko bizitzan murgilduta dagoen filosofoak bizimodu onaren ikuskera bat dauka, baina baita ere zerbeza kaxa bat eskura duelarik asteko hainbat egunetan telebista aurrean amaigabeko orduak ematen dituen futbolzale amorratuak; bizimodu
|
on
batek irudimen sexual ezberdinen adierazpenak, homosexual izaerakoak barne, errespetatu lituzkeela sostengatzen dute batzuek, beste batzuek, aldiz, bizimodu on bakarra sexuak espezie ugaltzea helburu duena dela sinesten duten bitartean; pertsona batzuen arabera, opera kantagintzaren adierazpenik bikainena den bitartean, beste batzuentzat hip hop a edota bakailaoa izango litzateke.
|
|
|
Gure gizarteetan, eguneroko esperientzian bizimodu onen aniztasuna islatzen dituzten honako adibide hauek aipa ditzakegu: ...enplaziozko bizitzan murgilduta dagoen filosofoak bizimodu onaren ikuskera bat dauka, baina baita ere zerbeza kaxa bat eskura duelarik asteko hainbat egunetan telebista aurrean amaigabeko orduak ematen dituen futbolzale amorratuak; bizimodu on batek irudimen sexual ezberdinen adierazpenak, homosexual izaerakoak barne, errespetatu lituzkeela sostengatzen dute batzuek, beste batzuek, aldiz, bizimodu
|
on
bakarra sexuak espezie ugaltzea helburu duena dela sinesten duten bitartean; pertsona batzuen arabera, opera kantagintzaren adierazpenik bikainena den bitartean, beste batzuentzat hip hop a edota bakailaoa izango litzateke.
|
|
|
edozein egitasmo edota harremanen aurrean, gizabanakoak bere" autodeterminazio" eskubideari eusten diola. Hau da, ni ak helburu oro osatu, aztertu eta berrikus dezake bere ingurunetik etengabean jasotzen duen informazio, adibide edota argudioen eraginpean, bera baita bere bizitzarekin zer egin eta berau nola gidatu erabaki dezakeen bakarra1 Goian aipaturiko liberalen arabera, beraz, autonomoak eta gure buruaren jabeak garen gizakion bizimodu
|
on
jakin batekiko leialtasuna jarrera kontingentea da, ez berezkoa (constit utive) (Larmore, 1990: 343).
|
|
|
Autodeterminazioak, zentzu honetan, merezi duten eta hutsalak diren bizitzen artean erabakitzeko ahalbidetzen gaitu gizakiok. Kontrako jokabidea hartzea, hau da, bizimodu
|
onaren
ideia zehatz bat bultzatzea eta kanpotik gizabanakoei ezartzea(" ongi komunaren politika" bat bultzatzea, Taylorren —1997— hitzetan), autodeterminazio printzipioaren kontrakoa izango litzateke, inork ez baitaki gizabanakoak berak baino hobeto zer den bere onerako eta zer bere kalterako, zer den baliotsua eta zer garrantzirik gabekoa, zer komeni zaion eta zer ekidin behar duen.
|
|
|
Liberalismoaren bizitza
|
onaren
ikuspegia laburbildu ondoren, honako kezka hauek sortzen zaizkigu: zeinek izan behar du, ikuspuntu normatibo batetik, estatuaren jokabidea gizartean dauden bizitza onaren ikuskeren aniztasunaren aurrean?; bizimodu jakin baten aldeko apustua egin behar du ala denak balio moral berekoak balira bezala tratatu behar ditu?
|
|
|
Liberalismoaren bizitza onaren ikuspegia laburbildu ondoren, honako kezka hauek sortzen zaizkigu: zeinek izan behar du, ikuspuntu normatibo batetik, estatuaren jokabidea gizartean dauden bizitza
|
onaren
ikuskeren aniztasunaren aurrean?; bizimodu jakin baten aldeko apustua egin behar du ala denak balio moral berekoak balira bezala tratatu behar ditu. Puntu honetan, liberalen arabera, autodeterminazio indibidualaren printzipioak eguneroko eginkizun politikoetan duen ondorioetariko bat zera dela esan daiteke:
|
|
|
Puntu honetan, liberalen arabera, autodeterminazio indibidualaren printzipioak eguneroko eginkizun politikoetan duen ondorioetariko bat zera dela esan daiteke: estatuak neutrala izan behar duela gizabanakoek dituzten bizimodu
|
onaren
ideien aurrean. Kontuan harturik gizarte modernoetan bizimodu onaren ideiak anitzak (eta sarritan elkarren kontrakoak) direla, estatuak hobe luke indibiduoek bultzaturiko egitasmo kultural, erlijioso edota beste mota bateko helburu jakin bati ez laguntzea.
|
|
|
estatuak neutrala izan behar duela gizabanakoek dituzten bizimodu onaren ideien aurrean. Kontuan harturik gizarte modernoetan bizimodu
|
onaren
ideiak anitzak (eta sarritan elkarren kontrakoak) direla, estatuak hobe luke indibiduoek bultzaturiko egitasmo kultural, erlijioso edota beste mota bateko helburu jakin bati ez laguntzea. Bestela, politika" perfekzionista" bat segituko luke, hots, bizimodu onaren ikuskera jakin bat bultzatuko luke eta, hortaz bada, beste bat edo beste batzuk oztopatuko lituzke.
|
|
|
Kontuan harturik gizarte modernoetan bizimodu onaren ideiak anitzak (eta sarritan elkarren kontrakoak) direla, estatuak hobe luke indibiduoek bultzaturiko egitasmo kultural, erlijioso edota beste mota bateko helburu jakin bati ez laguntzea. Bestela, politika" perfekzionista" bat segituko luke, hots, bizimodu
|
onaren
ikuskera jakin bat bultzatuko luke eta, hortaz bada, beste bat edo beste batzuk oztopatuko lituzke. Jokabide hori, helduak, adimentsuak eta balio moral berekoak diren gizakiak ezgauzak balira bezala tratatzea izango litzateke.
|
|
|
Jokabide hori, helduak, adimentsuak eta balio moral berekoak diren gizakiak ezgauzak balira bezala tratatzea izango litzateke. Ideologia liberalaren zutabea den preskripzio honen arabera, gizabanakoak beraiek dira bizitza
|
ona
bilatzen dutenak; estatuak bilaketa hori antolatu eta zuzendu behar du, horretarako markoa eskaini behar du, baina inolako apusturik egin gabe, ez alde ez kontra. Aipaturiko zentzu honetan, beraz, estatuaren neutraltasunarena" neurritasunaren doktrina" dela esan daiteke (doctrine of restraint) (Raz, 1986:
|
|
|
Estatuak, bizimodu
|
onei buruzko
gizabanakoen ikuskera ezberdinen aurrean, neutrala izan behar duela defendatzeak ez du esan nahi, ordea, bere esparruan bizi diren hiritarren askatasun indibidual, segurtasun fisiko edota ongizateaz arduratu behar ez duenik. Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu.
|
|
|
Estatuak, bizimodu onei buruzko gizabanakoen ikuskera ezberdinen aurrean, neutrala izan behar duela defendatzeak ez du esan nahi, ordea, bere esparruan bizi diren hiritarren askatasun indibidual, segurtasun fisiko edota ongizateaz arduratu behar ez duenik. Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu
|
onaren
ideia jakin bat edo beste bultzatu. Neutraltasunaren ideiaren arabera orduan, estatuak bere jokabidean ezin du bataren gailentasuna edota gutxiagotasuna aditzera eman bere baliabideak hara zuzenduz, horrela jokatuz gero gizabanakoen bizimodu onaren ikuskeren gain eragina izango bailuke.
|
|
|
Alderantziz, aztergai ditugun liberal hauek, arlo horietan estatuak jarrera aktibo bat hartu behar duela diote2 Horrela bada, estatu liberal batek, neutraltasunaren agindua errespetatzen duen neurrian behintzat, politika antiperfekzionista bat izan behar du gidaritzat, ezin baitu bizimodu onaren ideia jakin bat edo beste bultzatu. Neutraltasunaren ideiaren arabera orduan, estatuak bere jokabidean ezin du bataren gailentasuna edota gutxiagotasuna aditzera eman bere baliabideak hara zuzenduz, horrela jokatuz gero gizabanakoen bizimodu
|
onaren
ikuskeren gain eragina izango bailuke. Halako portaera bat onartezina izango litzateke ikuspuntu liberal batetik, ez bailuke errespetatuko gizakien autodeterminazio ahalmena, nork bere aldetik bizimodu ona aukeratzeko duen gaitasuna, alegia.
|
|
|
Neutraltasunaren ideiaren arabera orduan, estatuak bere jokabidean ezin du bataren gailentasuna edota gutxiagotasuna aditzera eman bere baliabideak hara zuzenduz, horrela jokatuz gero gizabanakoen bizimodu onaren ikuskeren gain eragina izango bailuke. Halako portaera bat onartezina izango litzateke ikuspuntu liberal batetik, ez bailuke errespetatuko gizakien autodeterminazio ahalmena, nork bere aldetik bizimodu
|
ona
aukeratzeko duen gaitasuna, alegia.
|
|
|
Liberalismoaren zenbait irakurketen arabera, goian egindako gizabanakoaren deskribapen ontologikoan akats eta hutsune bat baino gehiago dago. Kritiko hauen arabera (Sandel, 1982; Taylor, 1993, 1997), liberalismoak gizakiak beraien bizimodu
|
onaren
ikuskera eta bizi plangintza osatzeko autoaskiak balira bezala ikusten ditu. Gizakiaren nortasuna, hala nola honi estuki itsatsia dagoen izaera soziala, natura egoera metaforiko, imajinario batetik (Hobbes, Locke) zein" jatorrizko egoera" batetik (Rawls) ex nihi lo sortzen da.
|
|
|
Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez duen gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. ...aitu nahi duen, bere balio eta nahiak zeintzuk diren, bere bizitzan desiragarri eta arbuiagarri diren helburuak —galdera horien guztien erantzuna aldez aurretik ezagutzen du, gainerako gizartekideekin nortasun osatze horretaz" negoziatu" behar ez duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza
|
onaren
norabide jakin bat hartzerakoan, gizakiok kokatzen gareneko ingurune soziokulturala ezinbestekoa egiten zaigun datua da, ingurune horrek eskaintzen baitigu, azken finean, bizimodu onen zabalera eta horizontea, hala nola haietariko bakoitza perspektiban jartzeko irizpideak. Hauxe da, funtsean, zenbait autore komunitaristek defendatzen duten" tesi sozialaren" mamia (Taylor, 1997).
|
|
|
Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez duen gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. ...ko gizartekideekin nortasun osatze horretaz" negoziatu" behar ez duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza onaren norabide jakin bat hartzerakoan, gizakiok kokatzen gareneko ingurune soziokulturala ezinbestekoa egiten zaigun datua da, ingurune horrek eskaintzen baitigu, azken finean, bizimodu
|
onen
zabalera eta horizontea, hala nola haietariko bakoitza perspektiban jartzeko irizpideak. Hauxe da, funtsean, zenbait autore komunitaristek defendatzen duten" tesi sozialaren" mamia (Taylor, 1997).
|
|
|
Liberalak eta bere kritikoak bat badatoz tesi sozialarekin, zertan datza orduan haien arteko desadostasuna? Esan daiteke desakordioa, besteak beste, estatuak jokatu behar duen paperean datzala, hau da, instituzio publikoek zein neurritan esku hartu behar duten gizabanakoen bizimodu
|
onen
aukeran4 Beste hitzetan esanda, eta guretzat dagoeneko ezaguna den terminologia erabiliz, bi autore multzo hauen arteko argumentuaren gatazka estatuaren neutraltasunaren auzian kokatzen da: liberalek, oro har, estatuaren neutraltasuna defendatzen duten bitartean, komunitaristak ideia honen aurkariak dira.
|
|
|
Liberalek, batez ere beraien burua antiperfekzionistatzat jotzen dutenak, merkatu soziokulturalean esku hartzen duen estatu batek bizimodu jakin bat bultzatzen (edota oztopatzen) duela pentsatzen dute, modu horretan gizabanakoen autodeterminazioari mugak ezarriz. Rawlsek dioenez, adibidez, askeak diren gizabanakoek beraiek eutsiko diote baliotsutzat jotzen duten bizimodu
|
on
jakin bati, botere politikoaren inolako laguntzarik gabe. Merkatua bera, eta ez estatua, gizarte batean estimatuak diren bizimoduak mantentzeaz arduratuko da (1971:
|
|
|
Merkatua bera, eta ez estatua, gizarte batean estimatuak diren bizimoduak mantentzeaz arduratuko da (1971: 331) 5 Komunitaristek, hala nola perfekzionistak diren liberalek (Raz, Kymlicka), aitzitik, bizimodu
|
onaren
horizonteak ematen dizkigun ingurune kulturala babestu beharreko ondarea dela argudiatzen dute, gizabanakoa benetan autodetermina dadin nahi badugu, behintzat. Xede hori abiapuntutzat hartuta, estatuak esku hartu luke gizabanako guztien autodeterminazioa praktikan bermatzeko, eta ez soilik dagoeneko merkatu soziokulturalaren aldetik babesturik dagoen talde kulturaletako kideena.
|
|
|
Laburbilduz, orain arte honako argudio hauek garatu ditugu: 1) liberalismoaren bereizgarri nagusietariko baten arabera, gizabanakoek beraientzako bizitza
|
ona
denaz aukeratu behar dute, kanpotik inork bere ikuskera partikularra inposatu behar ez dielarik; 2) hemendik ondorioztatzen da estatuak politika antiperfekzionista bat jarraitu behar duela, politika mota hori bermatzeko bizimodu onen aniztasunaren aurrean neutraltasunez jokatu behar duelarik; 3) gizabanakoa benetan autodetermina dadin, berau inguratzen dueneko ingurune kulturala babestu beharra d...
|
|
|
Laburbilduz, orain arte honako argudio hauek garatu ditugu: ...emendik ondorioztatzen da estatuak politika antiperfekzionista bat jarraitu behar duela, politika mota hori bermatzeko bizimodu onen aniztasunaren aurrean neutraltasunez jokatu behar duelarik; 3) gizabanakoa benetan autodetermina dadin, berau inguratzen dueneko ingurune kulturala babestu beharra dago, ingurune horrek eskaintzen baitio, hein handi batean, desiragarri eta gaitzesgarri diren bizimodu
|
onen
ikuskera.
|
|
|
Laburbilduz, orain arte honako argudio hauek garatu ditugu: 1) liberalismoaren bereizgarri nagusietariko baten arabera, gizabanakoek beraientzako bizitza ona denaz aukeratu behar dute, kanpotik inork bere ikuskera partikularra inposatu behar ez dielarik; 2) hemendik ondorioztatzen da estatuak politika antiperfekzionista bat jarraitu behar duela, politika mota hori bermatzeko bizimodu
|
onen
aniztasunaren aurrean neutraltasunez jokatu behar duelarik; 3) gizabanakoa benetan autodetermina dadin, berau inguratzen dueneko ingurune kulturala babestu beharra dago, ingurune horrek eskaintzen baitio, hein handi batean, desiragarri eta gaitzesgarri diren bizimodu onen ikuskera.
|
|
|
Aipatu gizontxoen propaganda zitala dala bide askatasun ederrean erne anaitasun ori ondatu nai izan digute, eta beren xedea iristeko gure aldizkariaren eriotza ere bide makurrenez iritxi nahi izan dute. Gure zuzendari maiteak zer esanik aski izango ditu, nunbait, gai
|
oni
buruz.10
|
|
|
1936 eta 1937 urteetan Frantziako Gobernupean zeuden lurraldeetara 120.000 euskal errefuxiatu heldu zirela kalkulatu da. Jakina denez, horien artean militarrek begi
|
onez
ikusten ez zituzten intelektual eta artista asko zeuden, besteak beste, Pio Baroja, Rafael Picavea, Isidoro de Fagoaga edo Jose Miguel de Barandiaranen mailako pertsonalitateak. Horrelako kolektiboen garrantzia azaltzeko, esan daiteke, ihes egiten zutenen artean hainbeste kazetari zeudenez, 1939 urtean Donibane Lohizuneko Argizabal baitan ospe handia lortuko zuen" kazetarien errepublika" deritzona sortu zela, hau da, hedabideekin lotura zuzena zeukaten zenbait pertsonek antolatutakoa.
|
|
|
Dena dela, erbesteratuek Iparraldean aurkitu zuten giroa eta harrera ez zen oso
|
ona
izan. Iñaki Anasagastik eta Koldo San Sebastianek jende haien tradizionalismoarekin justifikatu dute erantzun hori:
|
|
|
Gure naimen eta asmo guzien gainetik, ordea, justizia dago, Jainkoa’ren zuzentasuna.
|
Onen
bide eta goi argiari jarraitzeko elkarrenganako maitasuna erein eta zabaldu bear degu gizonen artean.
|
|
|
" Ilunaldi" du titulua, hain zuzen, poema honek. Nemesio Etxanizen literaturak euskaltzaleen esker
|
ona
eta literaturzaleen begiramenezko isiltasuna jaso izan du urteetan. Bigarren mailako poeta zatekeen, eta berak ere onartua zeukala dirudi:
|
|
|
Pago arena baiño obe zait amate
|
onen
itzala!
|
|
|
IBS Ingalaterran kokatutako unibertsitateko irakasle euskaldun batzuen ekimena da (besteak beste Imanol Galfarsoro eta Kiko Moraiz), eta nazioarteko saretxo bat antolatzen ari dira. Renoko Basque Studies programako jendearekin harreman
|
ona
dute, eta Londresko eta Renoko bi foko horien inguruan nazioartean euskal gaien inguruko ikerketa eta eztabaida zabaltzea dute helburu. Diziplinarteko ekimena da osoki:
|
|
|
Izan ere, gaur egun munduan zehar gero eta liburutegi gutxiago dago han eta hemenka argitaratzen diren liburu guztiak edo gehienak bere baitan fisikoki biltzeko asmoa dutenak. Bestalde, arloka edota gaika antolatutako liburutegiek emaitza
|
onak
lortu dituzte. Nik ondo ezagutzen ditudanen artean bakarren bat aipatzearren, Gasteizen dagoen Fundacion San cho El Sabio elkarteak kudeatzen duena aipatuko nuke, hori euskal gaiei eta euskal historiari buruzko liburutegirik onenetarikoa baita, onena ez bada, eta horretarako baldintza guztiak betetzen ditu:
|
|
|
Bestalde, arloka edota gaika antolatutako liburutegiek emaitza onak lortu dituzte. Nik ondo ezagutzen ditudanen artean bakarren bat aipatzearren, Gasteizen dagoen Fundacion San cho El Sabio elkarteak kudeatzen duena aipatuko nuke, hori euskal gaiei eta euskal historiari buruzko liburutegirik
|
onenetarikoa
baita, onena ez bada, eta horretarako baldintza guztiak betetzen ditu: liburu eta beste dokumentuen bilduma oso konpletua, ondo ordenatuta, informatizatuta, pertsonal iaioa eta irakurgela lasai eta atseginak, besteak beste.
|
|
|
Bestalde, arloka edota gaika antolatutako liburutegiek emaitza onak lortu dituzte. Nik ondo ezagutzen ditudanen artean bakarren bat aipatzearren, Gasteizen dagoen Fundacion San cho El Sabio elkarteak kudeatzen duena aipatuko nuke, hori euskal gaiei eta euskal historiari buruzko liburutegirik onenetarikoa baita,
|
onena
ez bada, eta horretarako baldintza guztiak betetzen ditu: liburu eta beste dokumentuen bilduma oso konpletua, ondo ordenatuta, informatizatuta, pertsonal iaioa eta irakurgela lasai eta atseginak, besteak beste.
|
|
|
Dokumentu informatikoen soporteek iraupen mugatua dute denborari dagokionez. Zenbaitzuek, kontserbazio baldintza
|
onetan
, 10 urtean jartzen dute (dokumentu magnetikoak) eta beste batzuek 100 urteraino (soporte optikoak) luzatzen dute. Hala ere, hau ziurtatu ahal izateko ez da denbora aski igaro.
|
|
|
Aipagarria da artikulu elektronikoen atala. http://www.bib.ub.es/bub /www5/5bd6.htm: Bartzelonako Unibertsitateko Bibliotekonomia eta Dokumentazio fakultateak egindako bilketa hau lan
|
ona
da benetan. Bibliotekonomia eta Dokumentazioarekin erlazionaturiko atal nagusietan antolatua dagoen web orri honetan, aipamen berezia merezi du dokumentu elektronikoen aipatz ea gaiak.
|
|
|
Bizi garen herrialde garatu honetan, teknologia berriak erabat integratuak daude gure bizimoduan, eta guretzat
|
ona
den etekina ateratzen diegun bitartean benetan
|
|
|
Konplize. Momentu gozo
|
on
honetako aktoreek, eragileek horretan sinestea falta zaigu. Sinestea eta sinestaraztea.
|
|
|
AURRAITZ Nora eroan gura gozuez? 15 zk. (1961), 73 Erantzunari erantzuten (Jon Etxaide’ko neure adiskide zinzoari
|
onez
).
|
|
|
ERDOZAINZI ETXART, Manex Edouard Herriot. 3 zk. (1957), 97 Euskal billerak Hazparne’n (Uztallaren 23). 4 zk. (1957), 80" Berri
|
ona
" etorri zauku. 10 zk. (1959), 19" Berri ona" etorri zauku. II.Abraham fededunen aita (Jarraipena).
|
|
|
ERDOZAINZI ETXART, Manex Edouard Herriot. 3 zk. (1957), 97 Euskal billerak Hazparne’n (Uztallaren 23). 4 zk. (1957), 80" Berri ona" etorri zauku. 10 zk. (1959), 19" Berri
|
ona
" etorri zauku. II.Abraham fededunen aita (Jarraipena).
|
|
|
II.Abraham fededunen aita (Jarraipena). 12 zk. (1960), 19" Berri
|
ona
" etorri zauku (Jarraipena). 14 zk. (1961), 7" Berri ona" etorri zauku.
|
|
|
12 zk. (1960), 19" Berri ona" etorri zauku (Jarraipena). 14 zk. (1961), 7" Berri
|
ona
" etorri zauku. II.Jainkoaren erresuman sartzea:
|
|
|
...l itzak. 13 zk. (1960), 62 Amugitza dala ta. YAKINen geigarri I, 3 (1960), 5 Orixe’ri erantzuna. 14 zk. (1961), 59 Amugitza dala ta. 14 zk. (1961), 78... ez... baina... dala ta. 17 zk. (1964), 71 Euskeraren batasuna dala ta. 19 zk. (1965), 14 Eskutitza. 6 zk. (1958), 100 Mitxelena Elizalte Jaunari biotzez biotz. 11 zk. (1960), 77 Idazki agiri bati erantzunaz(" Aurraitz" ene adiskide
|
onari
, biotzez).
|
|
|
GARITAONAINDIA, Josu Bizkaitik. (Derio’ko apaizgai batek Prantziko berri
|
onak
bialdu dizkigu)
|
|
|
33 zk. (1984), 98" Antiterrorismo militante" (Orain eta Hemen). 33 zk. (1984), 98 1984eko euskal liburugintza. 34 zk. (1985), 179 Euskararen berri
|
onak
(Orain eta Hemen). 35 zk. (1985), 92 Biolentzia eta beldurra (Orain eta Hemen).
|
|
|
(Orain eta Hemen). 41 zk. (1986), 103 Mario, Madrileko prentsaren kontzientzia
|
ona
(Orain eta Hemen). 41 zk. Ohar laburrak euskal prentsa berria dela eta. 41 zk. (1986), 111 Egunen gurpilean. 42/ 43 zk. (1987), 183 1986ko euskal liburugintza. 42/ 43 zk. (1987), 201 Bertsolariei inkesta. 44 zk. (1987), 101 Egunen gurpilean. 45 zk. (1987), 147 1987ko euskal liburugintza. 46 zk. (1988), 113 Egunen gurpilean. 47 zk. (1988), 127 1988ko euskal liburugintza. 50 zk. (1989), 121 1989ko euskal liburugintza. 57 zk. (1990), 121 1990eko euskal liburugintza. 63 zk. (1991), 91 Celaya eta Otero zentsuratzaileen iritzira. 68 zk. (1992), 83 1991ko euskal liburugintza. 73 zk. (1992), 91 ETB eta euskara. 75 zk. (1993), 151 Euskal liburugintza 1992. 79 zk. (1993), 143 Hizkuntza aldizkarietan. 82 zk. (1994), 53 Euskal liburugintza 1993. 85 zk. (1994), 65 Euskal liburugintza 1994. 90 zk. (1995), 69 Euskal liburugintza 1995. 98 zk. (1997), 77 Euskal liburugintza 1996. 103 zk. (1997), 89 Karlos Santamaria:
|
|
|
MITXELENA, Koldo YAKINi eskutitza. 2 zk. (1956), 173 Eskutitza. 17 zk. (1964), 70 Linguistika berriaren berri
|
onak
. 29 zk. (1968), 7 Unibertsitatea eta Irakaskuntza gure artean. 1 zk. (1977), 56 Kazetal enpresen antolakuntza. 69 zk. (1992), 81 Joan Fuster. 71 zk. (1992), 11 (Itz.: Jabier Agirre). Golkoko krisia. 63 zk. (1991), 11 (Itz.:
|
|
|
Autokritikaren ukapena (Orain eta Hemen). 7 zk. (1978), 92" Irudi
|
ona
" eta laguntza (Orain eta Hemen). 7 zk. (1978), 96 Filosofia berria prentsan. 8 zk. (1978), 16 Bilbo Handia ala Bilbo Munstroa?
|
|
|
500 urte. 70 zk. (1992), 61 (Itz.: Jon Bergaretxe). Fededun eta fedetzaille. 23 zk. (1966), 52" Berri
|
ona
" etorri zauku. II.Abraham fededunen aita (Jarraipena).
|
|
|
II.Abraham fededunen aita (Jarraipena). 12 zk. (1960), 19" Berri
|
ona
" etorri zauku (Jarraipena). 14 zk. (1961), 7" Berri ona" etorri zauku.
|
|
|
12 zk. (1960), 19" Berri ona" etorri zauku (Jarraipena). 14 zk. (1961), 7" Berri
|
ona
" etorri zauku. II.Jainkoaren erresuman sartzea:
|
|
|
ERDOZAINZY ETCHART, Arnaud" Berri
|
ona
" etorri zauku. 10 zk. (1959), 19
|
|
|
(Orain eta Hemen). 4 zk. (1977), 69" Irudi
|
ona
" eta laguntza (Orain eta Hemen). 7 zk. (1978), 96 Zer gertatzen da hitzaldiekin (Orain eta Hemen).
|
|
|
MITXELENA, Koldo Linguistika berriaren berri
|
onak
. 29 zk. (1968), 7 Mccawley eta Jackendoffekin elkarrizketa. 19/ 20 zk. (1981), 191 Noam Chomskyren hizkuntz teoriaz. 29 zk. (1983), 147
|
|
|
ALDAPEKO Idazki agiri bati erantzunaz(" Aurraitz" ene adiskide
|
onari
, biotzez) 15 zk. (1961), 16 Zubiartea’ri. 17 zk. (1964), 26 Zubiarteari. 18 zk. (1965), 63 Axmutil i erantzun agiria. 20 zk. (1965), 28" Axmutil" Jaunari nere azken hitza. 23 zk. (1966), 60 Euskal Aditza neuk ikusten dedanez. 24 zk. (1967), 59
|
|
|
AURRAITZ Nora eroan gura gozuez? 15 zk. (1961), 73 Erantzunari erantzuten (Jon Etxaide’ko neure adiskide zinzoari
|
onez
) 17 zk. (1964), 60
|
|
|
(Orain eta Hemen). 28 zk. (1983), 142 Mario, Madrileko prentsaren kontzientzia
|
ona
(Orain eta Hemen). 41 zk. (1986), 107
|
|
|
GARITAONAINDIA, Josu Bizkaitik. (Derio’ko apaizgai batek Prantziko berri
|
onak
bialdu dizkigu) 10 zk. (1959), 75
|
|
|
ALTZIBAR, Joan Euskararen Aholku Batzordea dela eta (Orain eta Hemen). 22 zk. (1982), 131 Euskararen berri
|
onak
(Orain eta Hemen). 35 zk. (1985), 92
|
|
2001
|
|
|
Baten batek agian aurpegiratuko dit ezker abertzalearen erratuak baino ez ditudala aipatzen, eta beharbada hala da azken aldi honetan, baina egia ere bada, aspaldi honetako egokierarik
|
onena
gure ezker abertzale ofizialaren ezgaitasunagatik izorratu zaigula batez ere, eta halaber beraren harrokeriagatik: zelan pentsa daiteke beraiek kontrolatuko zutela PNVa eta alderdi horrek ordezkatzen duena?
|
|
|
zelan pentsa daiteke beraiek kontrolatuko zutela PNVa eta alderdi horrek ordezkatzen duena? Zelan eman daiteke
|
ontzat
PPk eta PSOEk Gasteizko legebiltzarrean jotako erronka. Zeren esan behar da ez zirela gutxi izan, ez eta gutxitan, bide horretatik ez joateko esan zietenak, modu batez edo bestez, lagunarteko elkarrizketetan zein hedabide publikoetan.
|
|
|
Eta integrazio faktore inportanteenetako bat, hain zuzen, euskararen irakaskuntza izan dela uste dut. noski, bakarra, hemengo lan baldintzak, bizimodu, osasun eta gizarte zerbitzuen kalitate
|
onak
ere berea eragin baitute, udaldian beren jatorrizko autonomietara joatendi renean argi ikusi ohi dutenez. Baina edonola ere, Bizkaialdean behintzat, garbi nabari da zer nolako harrotasunaz presentatzen dituzten etorkinek beren seme alabak edo ilobak" euskaraz ondo dakitela" azalduz, berek euskara ikasteko izan ez zuten aukera, beren ondorengoengan behintzat konplitu dela ikusiz.
|
|
|
Adiskide
|
on
batek behin esaten zidan Euskal Herrian badugula, Extremadu ra rekin batera, madarikazio gisako zerbait: asma litezkeen buruzagi sozialistarik kaxkarrenak berton izatea.
|
|
|
Te rrorismo kulturala edo terrorismoaren kultura aplikatu du UPNk aurten euskal kutsua edo euskal kulturarekin lotura duen edozein eragileren aurka. Eta, erasoa orokorra dela erakusteko frogarik
|
onena
, Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntza bezalako erakunde susmagarriek urte luzetan jasotako dirulaguntzak (ez da ahaztu behar Nafarroako Diputazioak hartu zuela parte hasieratik —Hego Euskal Herriko beste hiru Diputazioekin batera— bi erakundeon sorreran orain 80 bat urte, 1918an Eusko Ikaskuntza eta 1919an Euskaltzaindia) barregarriak izatea, orain bi urteko datuekin konparatuz gero, iaz...
|
|
|
Txalotzekoa Markeliñe taldeak Gijon herrian jaso dituen zuzendaritza, interpretazio eta musika aukeraketa
|
onenaren
sariak Mambru lanagatik.
|
|
|
Merkatuak Polifemoren aseezintasuna dauka. Eta egileentzat ez da
|
ona
. Presiopean idazten da eta behar baino txartoago argitaratzen da, lauzpabost urte argitaratu gabe egon den idazlea komunikabideetako parriletatik kentzen baita.
|
|
|
Gogoz menderatua izan den herri batean, agintea eta agintarien errespetua dogma gisara irentsi behar izan duen herri batean, boterearen eta boteredunen eskutik datorrena onetsi egiten da. Zuberoako Herri Elkarteak euskarari bere lekua ematea erabaki duenez, zuberotarrek
|
ontzat
jotzen dute. Hori bezain sinple da... eta hori bezain korapilatsu ere aldi berean.
|
|
|
Gizarte baten ezagupen edo esker
|
onak
badu inportantziarik kultur egile batentzat, hain zuzen ere gizarteeragile bezala hartuta dela agertzen baitu. Kontzeptu hau ekonomia alorrean edo giza sailean nabaritasun bat bezala hartuta dago; nola ez litzateke halaber izango euskal kulturaren hazle eta eraberritzaileentzako?
|
|
|
diru mota bakarra, diru trukaketaren desagertzea, gauzen balioa neurtzeko tresna erraza eta arina... Luze joango litzaiguke diru berriaren alde
|
onak
erabat zerrendaraztea. Alde okerrak, alabaina, berehalakoak izango ditugu, orain artekopezetak eta liberak esku artetik laprast egin eta billete eta moneta ezohikoak gureganatzen ditugunean; orobat, behinola ikasi ohiturak desegin eta usadio berriak asmatu behar ditugunean.
|
|
|
Arras bertzerik izan zen 1939 gerlaren ondotik. Zafraldi
|
on
bat harturik, halere Frantzia atera zen irabazdunen lerroan. Bainan Frantzia bat kraskatua, duda mudetan sartua.
|
|
|
gizon justuak eta emazteki chuchenak. Horra zertako Frantses emazteki guziek eginbide hertsiak badituzten, eta beharbada guk, Eskualdunek, karga bereziagoak, gizon
|
onak
eta populu iraupen haundikoak egiten dituzten aberatstasun haundiak zaintzeko eta balia arazteko baditugulakotz (Mayi Eiche churi, in" Eskualdun emaztekiaren eginbideak", 1942, ekaina).
|
|
|
Izan ere, ez al ziren bada naziak inoizko gerr arik gupidagabeenaren bitartez Europa osoaz jabetzen ari? Garai bereko Eskual duna aldizkariak, Ipar Euskal HerrianAin tzin a-k baino askoz ale gehiago saltzen zituenak —garairik
|
onenean
8.000 edo saltzen omen—, Xalbat Arotzarena zuzendariaren arrimupean, Hitlerren hitzaldi osoak euskaratzen zituen, alemanekin elkarlanean aritzeari adostasun osoa erakutsiz1 Beste aldizkariak aldendu beharrasumatu behar zuen, ezta. Susmo txarra egitekoa ez ote, delako Petainen esaldia oinarrietan aipatze hori.
|
|
|
Hola beraz mendez mende Eskualdunen itzuli mitzulier jarraikiz, ohartuko zira izana gatik Erromano, Moro, Angles, Español, Amerikano, Frantses, Eskualduna bethi gelditu dela Eskualdun. Eta nola jakiteak mundu huntako harat hunaten achalezko
|
on
gaitzen gatik, ororen buru, oro Jainkoaren goresterat ari direla, Jainkotiarra kampoko zerentzat ezazoltzen baitu, barnekoentzat aldiz atzartzen, halaber heien arbasoek jauntzi dituzten izenen oichtian aiphatu lerroa ikhusita, Eskualdunek bihar jauntziko dutenaz achola gutiago izanen dute, gehiago aldiz ethorkizuneko beren izanaz: Eskualdungoaz.
|