|
2009
|
|
|
Lehiaketa txikia baina interesgarria zela zirudien
|
lehen
begiratuan. Saria txiki xamarra, baina esku artean enkargu handiagoak zituzten estudioen parte hartzeko gogoa (denbora preziatua inbertitzea, alegia) ez zuela piztuko pentsatu genuen.
|
|
|
Sari hau irabaztea autoestimu dosi baten modukoa izan da, parte hartzen genuen
|
lehen
lehiaketa izanik eta, gainera, irabazi egin dugulako.
|
|
|
RULOT estudioan, domestikotasunak duen izaera hori,
|
lehen
egoitzarena, beste edozein arkitekturatan aplikatu behar dugun bihotza dela pentsatzen dugu. RULOT, lehiaketa formatu nahiz obren gauzatzearen bitartez, erraztasuna, apaltasuna eta edertasunaren bilaketan dihardu.
|
|
2010
|
|
|
Hogeita bost urte bete berri dituzte elkarrekin lanean, eta hamazazpi pasatu dira Kabiezesen (Santurtzi) sustapen publikoko
|
lehen
etxebizitza proiektua gauzatu zutenetik. Egun, Bilbo Zaharra eta Miribilla auzoen artean amaitzear dagoen Babes Ofizialeko Etxebizitza promozio batean dabiltza
|
|
|
Hirukote bilbotarrak hasieratik egin izan du sustapen publikoko etxebizitzen (eta, oro har, arkitekturaren) aldeko apustua. Lanean hasita,
|
lehen
urteetan sustatzaile pribatuekin edukitako harremanak erabakigarriak izan ziren sustapen publikokoak baino izango ez ziren etxebizitzak egiteko erabakia hartzean. Beraien hitzetan, eraikuntza batek arkitektura izateak ez dauka zerikusirik garestia edo merkea izatearekin.
|
|
|
Gaur egun VISESAk nahitaez eskatzen dituen gauza asko, orduan norberaren ekimenez egin behar ziren, garaian garaiko sustatzaile publikoa konbentzitzeko asmoz?, diote. IMBk
|
lehen
etxebizitza promozioa egiteko aukera izan zuenean, ez zuten ezbairik izan fatxada aireztatuaren sistema aukeratzeko
|
|
|
Hotza nahiz aurrezpenarekikoak munta txikiko auziak ziren nonbait, zer esanik ez beroarekikoak. Petroleoaren
|
lehen
krisia, 1973koa, iristekoa zen artean, eta ez
|
|
|
Ez ziren, baina, Gipuzkoan eraikitako aurreneko dorreak; izan ere, 60ko hamarkadaren hastapenerako emanak baitzituen dorre eraikuntzak bere
|
lehen
urratsak. Bidebietakoen aurrekariak, Gipuzkoari dagokionez, kostaldeko herri bitan aurkitzen dira, Mutrikun eta Zarautzen hain zuzen.
|
|
|
+ DVWDSHQHWDNR HW [HEL] LW] D VR] LDODN ÀODQWURSLD, OLPRVQD HWD karitatearekin erlazionatuta egon ziren. Ez da kasualitatea
|
lehen
gizarte guneok monasterio itxien antolakuntza antzeratu izana. Hesiz inguratutako esparruetan garatu ziren gehienak, erlijioso ordenekin erlazionatuta baitzeuden.
|
|
|
XX. mendearen hasieran infraetxeekin bukatzeko eta gizarte etxeak sustatzeko
|
lehen
lege eta instituzioak agertu ziren. Biztanleria dentsitate handieneko herrialdeek hartu zuten aurrea, euren etxebizitza arazoa ebazte aldera.
|
|
|
Aipatu ditudan bi egoera horietatik
|
lehena
Espainian 1997
|
|
|
Hotel bakar batekin, gaur egun eraikia dagoena eta nik neuk proiektatutakoa, nahikoa da inguruko hotel eskariari erantzuna emateko. Beraz,
|
lehenik
eta behin Arauak egokitu behar izan genituen, sektorean nagusiki etxebizitzak eraikitzea ahalbidetzeko.
|
|
2012
|
|
|
1 irudia: FAAren funtzionamendua neguan eta udan eta
|
lehen
prototipoaren entsegua Eusko Jaurlaritzaren Eraikuntza Kalitatearen Kontrolerako Laborategian.
|
|
|
Irudian ikusten den
|
lehen
prototipoak 2 mm-ko lodiera duen altzairu galbanizatuzko panel batzuk ditu kanpoko azaltzat; horretaz gain, 30 mm-ko aire ganbera batez dago hornitua eta entsegua Eusko Jaurlaritzaren Eraikuntza Kalitatearen Kontrolerako Laborategian egin zen Paslink prozedurari jarraituz.
|
|
|
29 urte pasa dira Fuller zendu zenetik; 72
|
lehen
aldiz munduko energia kontsumoa irudikatu zuenetik. Denbora ez da alferrik pasatzen (are gutxiago energia kontsumoari erreparatzen badiogu), baina Fullerren teknika erabilgarri zaigu oraindik energia esklabotza garaikidea irudikatzeko.
|
|
|
Altzairuaren abantailarik handienetariko bat% 100 birziklagarria izatea da.
|
Lehen
aldiz ekoizten denean beharrezko kontsumo energetiko eta gas emisioak dezente altuak diren arren, altzairua urtu eta beste forma bat emateak energia gutxiago eskatzen du, eta gas emisioak ere askoz txikiagoak izango dira. Gainera, altzairu birziklatuaren kalitatea eta lehen aldiz ekoizten denarena berdin berdina da, inolako alderik gabe, eta prezioak eta garraiatu beharreko distantziak behera egingo dute, ez baitago berriro lehengaia dagoen lekuraino joan beharrik.
|
|
|
Lehen aldiz ekoizten denean beharrezko kontsumo energetiko eta gas emisioak dezente altuak diren arren, altzairua urtu eta beste forma bat emateak energia gutxiago eskatzen du, eta gas emisioak ere askoz txikiagoak izango dira. Gainera, altzairu birziklatuaren kalitatea eta
|
lehen
aldiz ekoizten denarena berdin berdina da, inolako alderik gabe, eta prezioak eta garraiatu beharreko distantziak behera egingo dute, ez baitago berriro lehengaia dagoen lekuraino joan beharrik.
|
|
|
Altzairua
|
lehen
aldiz ekoizten denean labe garaietan egin ohi da. Urtu eta bigarren aldiz ekoiztean (edo n garren aldiz, esan bezala ziklo hau amaigabea baita), arku elektrikoko labe baten bidez egiten da.
|
|
|
Altzairuaren kasuan, beraz, materialak berak eraikuntzarako dituen abantailei (malgutasuna, erresistentzia, seriean ekoizteko aukera...) birziklagarritasunerako dituen erraztasunak gehitu behar zaizkie,
|
lehen
ekoizpenean lortuko den kalitate bereko materiala lortzeaz gain, energia kontsumoa eta gas emisioak murriztea ere lortzen baita altzairua birziklatuz. Ziklo hau gainera amaigabea izango da, nahi adina aldiz birziklatu baitaiteke altzairua kalitatea batere gutxitu gabe.
|
|
|
Egitura lanetarako askotan erabiltzen da hormigoi armatua, bi materialen ahalmenak uztartuz.
|
Lehen
aldiz ekoizten den hormigoi kg baten energia kontsumoa eta gas emisioak ikus daitezke taulan.
|
|
|
Beira% 100 birziklagarria da, eta beira birziklatuaren propietateak
|
lehen
aldiz ekoizten den beiraren berdinak dira. Birziklatzen den beira tona bakoitzeko 1,2 tona lehengairen ustiapena aurrezten da, beraz, beira birziklatzeak merezi du, inolako dudarik gabe.
|
|
|
Petrolioaren krisiaren ondorioz energiaren kostuak gora egin ahala, bero galerak mugatzeko
|
lehen
araudiak agertu ziren. Ordura arte urria zen material isolatzaileen erabilera arrunt bilakatu zen, askotan aire ganberan kokatuak.
|
|
|
Formaren aldetik ere, eraikina arestian aipatutako bi eremu haien zordun da. Bide estali batek atari ematen die arraunketa ez beste erabilera guztiei
|
lehen
solairuaren mailan, behe solairuko joan etorriekin gurutza ez dadin. Oinezko bide horrek, Lezo bideko aldapatik moilarainoko pasabide batekin, bolumen osoa iparretik hegora zeharkatzen duen talai berri bat osatuko du, parke eta portuaren behatoki izango dena.
|
|
|
guztiok kabida dugun espazio anitza da. Elkarbizitza da,
|
lehenik
eta behin, Euskal Hiriaren nortasun zeinua, eta, gero, ardura zientifiko, sozial, ekonomiko eta komunitario horretatik abiatuta Euskal Hiria Orain: iragana eta geroaren artean eraiki behar dugu.
|
|
|
3 maila: jokorako espresuki eraikitako
|
lehen
elementua: frontisa
|
|
|
1555 urtean Antoni Scaino abadeak, Venezian, Trattato del Giuoco Della Palla (pilota jokoaren tratatua) izenburuko lanean pilota jokoaren
|
lehen
idatzi garrantzitsua joko zuzenaren gorabeherak jorratu zituen, lehen aldiz, ikertzaile batzuen ustez. Joko zuzenak XII. mendean ere eduki dezake jatorria, Frantziako komentuetan garai hartan jokatzen omen zen eta.
|
|
|
1555 urtean Antoni Scaino abadeak, Venezian, Trattato del Giuoco Della Palla (pilota jokoaren tratatua) izenburuko lanean pilota jokoaren lehen idatzi garrantzitsua joko zuzenaren gorabeherak jorratu zituen,
|
lehen
aldiz, ikertzaile batzuen ustez. Joko zuzenak XII. mendean ere eduki dezake jatorria, Frantziako komentuetan garai hartan jokatzen omen zen eta.
|
|
|
Energia merkea delako. Energiak merke izateari uzten dion momentuan, galiziarrak izango dira lurra jotzen
|
lehenak
. Ez dute jakingo nola bizi, dira mugitu.
|
|
|
Los especuladores, uno de los mayores enemigos de la sostenibilidad en la actualidad, lo tienen más difícil». Tamalez, green urtearen
|
lehen
bederatzi hilabeteak pasatu eta gero, Udal Gobernuko politikarien mezua eta orain arte ikusitakoa ez dira inola ere bat etorri aurreko adierazpenekin. Orain artean, green marka saltzera zuzendutako marketin kanpaina izan da nagusitu dena.
|
|
|
Azken urteetan Gasteiz bisitatu gabe egon den pertsona orok, Arabako hiriburua berriz ikustean harritzen duen
|
lehen
gauza haren hazkundea da. Azken hamar urteetan populazioa% 5 igo den bitartean, etxebizitzen lur okupazioaren igoera% 40 ingurukoa izan da.
|
|
|
Hazkunde honen
|
lehen
ondorioa, Gasteizko landa eremuko lurra kontsumitu izana da. Hirigintza presioak ekoizpenera bideratutako lur kopuru handiak etxebizitzak eraikitzeko eraldatu ditu.
|
|
|
LABURPENA: Hiri hondakinen bilketa selektiboa modu berri batean egiteko EHUko Arkitektura Eskolan martxan jarri den ikerketa proiektuaren
|
lehen
fasean landutakoa (planteamendu teorikoa eta definizioa) laburbiltzen da artikulu honetan.
|
|
|
Beraz, ezinbesteko
|
lehen
baldintza hondakinen bereizketa jatorrian egitea dela garbi utziz, errefusa kopurua ahalik eta gehien murriztu dezaketen bilketa modu berriak bilatu eta probatzera beharturik gaude. Modu horretan, herri, hiri edota lurralde bakoitzak, bere ezaugarrien arabera, hobekien egokituko zaion sistema aukeratzeko posibilitatea izan dezan.
|
|
|
Ikerketa hiru fasetan banatu da.
|
Lehen
fasea, planteamendu teorikoa eta definizioarena, 2012ko urtarriletik maiatzera bitartean Donostiako Arkitektura Eskolako Arkitektura Bioklimatikoa irakasgaiaren barnean garatu da eta 40 ikaslek hartu dute parte (5). Helburu zehatz batzuk lortzeko oinarrizko zenbait baldintza ezarri ondoren, ikasleek, lantaldean, aukera desberdinak landu dituzte.
|
|
|
Bi funtzio izango ditu:
|
lehena
, bat batekoan egindako ontzien ikuskapen baten bitartez hondakinen banaketa bermatzea, eta, bigarrena eta garrantzitsuena, hezitzailea izatea eta erabiltzaileari bilketa selektiboa ongi egiten laguntzea.
|
|
|
|
Lehen
fasearen ondorioak
|
|
2013
|
|
|
2 «Danieli» bitxi denda: Award of Merit 27TH IALD International Lighting Design Awards, finalista COAVN 2010 interiorismo saria, Gold Medal Miami Beach 2009 Bienalean, FAD 08 Interiorismo
|
Lehen
Saria eta LAMP 09 Interiorismo Lehen Saria. Francisco Bergamin 7 Mangado, Pereda eta Pérez
|
|
|
2 «Danieli» bitxi denda: Award of Merit 27TH IALD International Lighting Design Awards, finalista COAVN 2010 interiorismo saria, Gold Medal Miami Beach 2009 Bienalean, FAD 08 Interiorismo Lehen Saria eta LAMP 09 Interiorismo
|
Lehen
Saria. Francisco Bergamin 7 Mangado, Pereda eta Pérez
|
|
|
Iragan mendeko 60ko hamarkadan ekin zion hirigintzak, gurean, bizitza dorrea langai izango zuen ildoari. Lan honek ildo hark baliatu ebazpideen pluraltasuna erakustea du xede, eta aniztasun horren frogatzat aurreneko kasuek baliatu oin eredu sorta dakar, osatzeko dagoen atlas batentzako
|
lehen
ekarpen gisa. Nonbaitetik behar eta, has gaitezen Gipuzkoatik, mende erdi atzera eginez.
|
|
|
Aurrerabide bulko orok ametsa du oinarri, eta ametsak ordura arte arrotz izandako elementuek elikatua behar du. Hala, 60etako
|
lehen
urteetan, etxebizitza dorreari egokitu zitzaion, ezbairik gabe egokitu ere, geroaren berehalako etorreraren berri ematea. Garapena erdiesteko grinak itsuturiko gizarte hartan, hain izan ziren berdintzat joak hiria eta hazkundea, non bizitza dorreak nonahi ugaldu ziren, are nekazari inguruetan ere, bizimoduak ez beste ezein arrazoi sozioekonomikok halakorik agintzen ez bazuten ere; beste funtsik ez zuen garapen sukarraldi hark, hiriarenak ziren sinboloak bereganatzearen poderioz aurrerabide ekonomikoarekin bat egiteko esperantza besterik (Vinuesa eta Vidal, 1991).
|
|
|
Hori dute testuinguru Urkizuko lau dorreek, 312 sendiri aterpe emateko eraiki zirenak. Urkizuko
|
lehen
plan partzialak aurrera egin ez, eta 1968ko urriaren 31n etxegile berek aurreko egitasmoarekiko hainbat aldaketa zekartzatzen modifikazioa aurkeztu zuten, etxeen oinei H gotor baten traza emango ziena; azalera guztiak, etxebizitza, saltoki zein aparkalekuei eskainitakoak, nabarmen izan ziren emendatuak. Dorreen eredu oina simetrikoa da, 600 m2 koa, eta 6 bizitza hartzen ditu; barne banaketak haatik ez dio bolumenaren simetriari men egiten.
|
|
|
Gipuzkoako Hirigintza Gerentziak, Rentería Oyarzun poligonoarentzako
|
lehen
plan partzialak aurrera egiten ez zuelarik, baten esku subrogatu zuen poligonoaren hegoaldeko zatiaren garapena. Jose Javier Urangak eta Emilio Chinarrok sinatutako proiektuak, zatiari zegokion aprobetxamendua ez ezik, berdeguneak ere jasotzen zituen gainontzeko lur zatietan, eta halaxe izan zen onartua, 1969an.
|
|
|
Aurrebaldintza horiek proiektaturikoak edota dagoeneko eraikiak izan daitezke. Bezeroak bere beharrak aseak izan ditzan, normalean, sukalde altzari egilearekin izaten du
|
lehen
kontaktua. Bion artean, sukaldearen forma eta funtzioa adosten dituzte.
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran, eta batez ere XX. mendearen hasieran hasi ziren Bilbo aldeko
|
lehen
familia aberatsak Bakiora etortzen, uda pasatzera. Familia indianoak, eta Bilboko burgesia berriko familia dirudunak.
|
|
|
Berpizkundeak, ordea, zientziaren susperraldiarekin batera, iturri termal eta sendagarrien balioaren handitzea ekarri zuen, bereziki Italian idatzi eta inprentari esker Europa osora zabaldu ziren hidrologiari buruzko zenbait libururi esker. 1697 urtean, Espainian
|
lehen
aldiz, gai honi lotutako liburu bat idatzi zen, Alfonso Limón Montero medikuaren El espejo cristalino de las aguas de España, eta garai berean, Espainiako estatuak, jarduera honekin lotutako lehen osasun arauak argitaratu zituen (Sanchez Granjel, 1981).
|
|
|
Berpizkundeak, ordea, zientziaren susperraldiarekin batera, iturri termal eta sendagarrien balioaren handitzea ekarri zuen, bereziki Italian idatzi eta inprentari esker Europa osora zabaldu ziren hidrologiari buruzko zenbait libururi esker. 1697 urtean, Espainian lehen aldiz, gai honi lotutako liburu bat idatzi zen, Alfonso Limón Montero medikuaren El espejo cristalino de las aguas de España, eta garai berean, Espainiako estatuak, jarduera honekin lotutako
|
lehen
osasun arauak argitaratu zituen (Sanchez Granjel, 1981).
|
|
|
Espainian, gaur egun ezagutzen ditugun bainuetxeen garapena eta hedapena XVIII. mendean hasi bazen ere, Euskal Herrian
|
lehen
bainuetxeak XIX. mendearen hasieran eraiki ziren eta industrializazioak ekarri zituen gizarte eta ekonomiaren aldaketa sakonekin batera eraldatu eta gaur egun duten itxura bereganatu zuten.
|
|
|
Bere lurraldean zituen iturri termal sendagarri ugariei esker, Gipuzkoan XIX. mendearen hasieratik bainuetxeak eraikitzen hasi ziren, eta Zestoakoa (1804) izan zen ateak zabaltzen
|
lehena
. Ondoren eta XIX. mendean zehar, 10 bainuetxe gehiago zabaldu ziren.
|
|
|
Bertara gaixoak hurbiltzen ziren ur sendagarria edatera. Mota horretako
|
lehen
eraikina eta Gipuzkoan ezagutzen den termalismoarekin lotutako lehen proiektua Zestoan eraiki zen 1776 urtean Gesalaga iturri termalaren ondoan (Gusalaga iturburua 1760 urtean aurkitu zen).
|
|
|
Bertara gaixoak hurbiltzen ziren ur sendagarria edatera. Mota horretako lehen eraikina eta Gipuzkoan ezagutzen den termalismoarekin lotutako
|
lehen
proiektua Zestoan eraiki zen 1776 urtean Gesalaga iturri termalaren ondoan (Gusalaga iturburua 1760 urtean aurkitu zen).
|
|
|
|
Lehen
kasua: Allure of the seas itsasontzia.
|
|
|
C.S. Holling ekologista kanadiarra izan zen erresilientzia terminoa
|
lehen
aldiz erabili zuena 1973 urtean argitaratutako «Resilience and stability of ecological systems» artikuluan. Naturaren legeak eta ekologia simulazioen munduarekin uztartzen saiatu zen Holling, bai eta erabilera praktikoa bilatzen saiatu ere.
|
|
|
Hiriguneen erresilientzia lortzeko gakoa interakzio eta sektore guztiak kontuan hartzea izango da, sektore publikoa eta pribatua era egokian integratuz, eta legedien malgutasuna erabiltzen dakien autoritate politiko bat mantenduz. Esatea errazagoa da egitea baino, noski, baina agintariak gizartea ikuspuntu globalago batetik ikusten hastea betiko aldagaietara mugatu beharrean (autohornikuntzaren aldagaia izango litzateke
|
lehena
hemen dudarik gabe) ez legoke batere gaizki.
|
|
|
Lehenengo galderari erantzunez, adituek diotenez Kristo ondorengo 900 urtea baino zerbait lehenago heldu ziren polinesiarrak
|
lehen
aldiz uhartera. Hasiera batean polinesiar uharte guztien aurkikuntza zorte kolpe bat besterik ez zela uste zen arren, adituen inbestigazio lanek espedizioak ongi pentsatuak eta antolatuak zeudela erakutsi dute.
|
|
|
Bartzelonako Xan Ricart industriagunea. Can Ricart Katalunyako
|
lehen
kotoi inprimategi mekanikoa izan zen, eta Bartzelonako industrializazio prozesu historikoan erreferentzi bilakatu zen. Egun, Can Ricart XIX. mende erdialdetik gelditzen den eredu nagusienetako bat da, eraiki zenetik eraldaketa gutxi jaso dituenak.
|
|
|
XIX. mendearen erdian, gaur egun Poblenou izenarekin ezagutzen dugun auzoa Bartzelonako hiri harresituaren mugaz kanpo zegoen, Sant Martí de Provençals herri burujabean. Herri horrek Bartzelonako hiri eta portuarekin zituen komunikazio onak, ubide oparotasunak (XIX. mendeko
|
lehen
eraikin industrialetan ura ezinbestekoa zen lurrun makinak mugitzeko) eta lursailen salneurri merkeak industriaren garapena erraztu zuten. Cerdà Planaren bitartez egin zen Bartzelonako hiriaren zabalkuntzarekin, San Martí de Provençals herriak bere burujabetza galdu eta Bartzelonan integratu zen.
|
|
|
Artikulu honen bitartez gaur egun ondare arkitektonikoa diren
|
lehen
industria iraultzan eraiki ziren fabriken eta hiri planen arteko gatazkak aztertu nahi dira, Poblenou auzoko Can Ricart fabrikaren kasua adibide hartuta.
|
|
|
Poblenou auzoan aurkitu ditzakegun fabrika edo industria eraikin multzoen artean Can Ricart dugu. Katalunian kotoia sistema mekanikoz estanpatzeko eraiki ziren
|
lehen
fabriketariko bat da (1853) eta horri esker Bartzelonako industrializazioaren erreferente historiko bilakatu da. Bartzelonan zutik dirauten XIX. mendeko eraikin industrial garrantzitsuenetako bat da zalantzarik gabe eta oso osorik iritsi zaigun bakarrenetakoa.
|
|
|
XIX. mendearen hasieran, Peré IV Bartzelona eta Frantzia lotzen zituen bide nagusia zen, bidean herrigune garrantzitsuak lotuz, hala nola Mataró herria. Hori dela-eta, XIX. mendearen bigarren erdian eraiki ziren
|
lehen
fabrikak errepide horren inguruan edo errepide horri lotutako bideetan, haren komunikazioa aprobetxatuz, eta, horrela, Peré IV gune industrial osoaren ardatz bilakatu zen.
|
|
|
Beraz ezaugarri hauek zituen inguru hartan XIX. mendearen erdialdean. Kataluniako Manchester hiria? izenarekin ezagutuko zen auzoari forma emango zioten
|
lehen
eraikin industrialak eraikitzen hasi ziren.
|
|
|
XIX. mendearen bukaeran eta XX. mendeko
|
lehen
urteetan, Cerdà Plana onartuta egonda ere, nekazaritza partzelazioaren arabera eraikitzen jarraitu zen zona honetan guztian. 1897 urtean Sant Martí de Provençals herria Bartzelonan integratzeko dekretua onartu zen, eta urte horretatik aurrera Cerdà Planaren aplikazioa errazagoa izan zen.
|
|
|
Glenn Howells arkitektoaren diseinuaren esku, 1992 urtetik aurrera eta finantzaketa publiko eta pribatuarekin lanak 2 fasetan garatu ziren.
|
Lehen
fasean, Scott House eraikinaren zaharberritzean enpresa sortzaile txikiak, ESKU HARTZE EREMUA: 14 ha
|
|
|
Dena den, eraispen garrantzitsuak 92ko Olinpiadak zirelaeta egin ziren itsas frontean garbiketa latza eta bat batekoa eginez. Horrek
|
lehen
gatazkak eragin zituen.
|
|
|
90eko hamarkadan
|
lehen
berrerabilerak egin ziren (gutxiizan arren), nahiz eta benetako birmoldaketa prozesua 2000 urtetik aurrera bultzatu zen, hiriarekin lotzen duen Diagonal etorbidea auzoan irekiz, eta 22@ proiektuaren bitartez birmoldaketa hasi zen.
|
|
|
Egindako ikerketaren ondorioz eskuratutako konklusioak baliagarriak izan daitezke Eibarko ondare industrialean aritzeko.
|
Lehenik
eta behin, eraikinen ezagupenaz egindako lana azpimarratu behar da, babes eta birmoldaketaren oinarria baita. 22@ ren garrantzia berebizikoa izan da, erregulazio egokiek eraikinetan egindako lanak eta bertako erabilera berriak nola egin zehaztu baita.
|
|
|
Teorian, udal arduradunek eragile bilakaturik teknikari talde bati egindako eskaria izaten da hiri antolamenduaren
|
lehen
urratsa. Udalerriko informazioa biltzeaz gain, talde horrek osatzen du hirigintza araudiak eta irizpide autonomikoek ezarritako baldintzei egokitutako udal araudia.
|
|
|
XXI. mendeko
|
lehen
hamabostaldian sartzera goazenean, badirudi hiri antolaketa egiteko sistema aldatzetik urrun gaudela, are konplexuago bihurtu baita. Sei hilabete eta urtebete bitartekoak izaten dira erabakiak hartu eta onartzeko prozedurak.
|
|
|
Hiri antolamendu planak bi urteko luzera izan dezakeen lan prozesua bihur daiteke. Udalaren aginduz, teknikariek egindako proposamena prestatzen denetik, erakunde publikoen
|
lehen
onespena lortu arte. Ondoren, hiritar eta erakunde pribatuen alegazioak eragindako aldaketek plana beste urte betez luza dezakeen onarpen prozedura irekitzen dute.
|
|
|
MEMORIA. Nazioarteko Lehiaketaren epaimahaia 1985/11/29an bildu zen
|
lehen
aldiz eta aurkeztu ziren aurreproiektuek, baldintza formal guztiak, betetzen zituztela eta onartzeko modukoak zirela erabaki zuten; baldintza horietan, debekatuta zegoen, maketak, pers pektibak eta plano koloreztatuak aurkeztea?
|
|
|
Aurkibidea hiru ataletan egituratuta zegoen:
|
lehena
–Proiektuaren ideiak eta helburuak, zen eta Oteizak idatzitako. Proiektuaren Espiritua?
|
|
|
Iraultzaren ideologiarekiko zordun, erakunde zibil bihurtu zen eta erlijioarekin loturiko izaera eta ikurrak galdu zituen. Heriotza zibilaren ideia
|
lehen
aldiz finkatuta, hiri hilerri honek Proiektu Modernoan inplizituki biltzen zen potentzial pedagogiko guztia garatu zuen eta ikusteko moduko gune bihurtzeaz gain, bertan lurperatua izatea ohore zen. Pertsonaia ezagun ugari ehortzi zituzten bertan eta horien guztien memoriak eta parke lorategi natural bezain bikain batean eraikitako hilobietan inauguratutako monumentaltasunak hilezkortasunaren ideia bultzatzen zuten.
|
|
|
Pista edo ekialdetik mendebalderako luzetarako ardatz horren abiapuntuan, uztarketa monumental eta sinbolikoa eginda, arkitekturako oinarrizko prisma bat gurutzatzen da, esparru sakratuaren sarrera gisa eta, hegoalderantz aterata dagoela (dela eraikin horizontalaren prismaren luzapen moduan, dela aparkaleku izango den hormigoizko plaka moduan), sabaia izango litzateke,
|
lehen
eremuko goi estalki eta muinoko esparruan sartzeko ate gisa. Naturak eta geometriak, akropoliak eta arkitekturak bat egitea nahi izan dugu, higiezintasun monumentalaren erlijio ikur moduan (11).
|
|
|
Irizpen horrekin, hasieran behintzat, Oteizaren itxaropenak amaitutzat jo zitezkeen, zeren V1 bertsioa, Fullaondoren sentimoldearekiko hurbilago zegoena, lehiaketarako onartu baitzuten. Lehiaketa deialdi hori 1944 urtean hasitako prozesu luzearen (15) azken fasea izan zen eta,
|
lehen
aldiz, Ametzagaña aipatzen da etorkizuneko hilerriaren kokalekutzat, Polloe beteko zela eta Donostiako demografian hazkundea gertatuko zela aurreikusita. Alabaina, izapide konplikatuen ondorioz, prozesu hori 1983/11/30era bitarte luzatu zen; egun horretan, Udal Zerbitzu Teknikoek Bal dintzen Oinarriak eta Agiria idatzi zituzten Lehiaketa Deialdia formalki eratzeko.
|
|
|
Hala ere, deialdiaren epea gaindituta, jarreren ondorioz bi erantzun sortu ziren.
|
Lehen
maketa (V1) arkitekturaren ikuspegitik begiratuta egina zegoen eta erreferentzia diziplinar zehatzez beteriko eraikin programa bati jarraitzen zion. Bigarrenak (V2), aldiz, erreferentzia horiek saihesten zituen eta ikur monumentala kondentsatzen zuen baina propileo arkitektonikoari eutsita.
|
|
|
Bilboko hiri zabalgune historikoen
|
lehen
paradigma iraulia: nekazaritza lurraldeko itsasadarretik portu hiri komertzialera.
|
|
|
Bilboko hirigintza plangintzaren historia xelebrean, bide onean abiatzeke geldituriko egitasmo utopiko esanguratsuenetakoa XIX. mendeko
|
lehen
urteetako «Bakearen Portua» izan zen. Ideia sozial, espazial eta urbanistiko utopikoa nonbait, berritik pentsaturiko eta eraikitako hiria aldarrikatu zuen Silvestre Pérez arkitekto akademiko idealista eta ilustratuak.
|
|
|
Delako estrategiak balio katalizatzailea eta estimulatzailea gaineratu du, baina hemen ere erabat formalizatu gabe; hau da, hutsuneak bete betean okupatu gabe (amaitzeke apropos lagatako «paisaiaren biologia» bitxia). Lurraldea betetzen duten elementuen artean harreman osasungarria ahalbidetu da,
|
lehen
periferikoak baina orain zentralak diren eremuak «parke pasibo» bilakatu ordez.
|
|
|
Lau adibide ditut buruan.
|
Lehena
Sistema de equipamientos domésticos de uso temporal para el barrio de Lavapiés (5), Isabel Gutiérrez Sánchez-ena. Bigarrena, Almudena Cano Piñeiroren Estrategias para la regeneración del espacio público indio:
|
|
|
Gizon zaharrek zioten, beraien gurasoek ziotela, landa lurrak abandonatuak izan ondoren, aldaketak denbora gutxian izan zirela nabariak. Dena berde bilakatu zen
|
lehen
udaberrian, London jauzi ondoren (1).
|
|
|
Itsasadarraren ibilbide naturala lehortzearekin, Zorrotzaurre zabaltzea lortzen zuten, nola morfologikoki hala hiri egitura mailan errotula funtzioa bermatzeko adina entitate izango zuen hiri zatia eraikiz. Lehortutako ubidearen sestra azpitik antolatuko ziren zerbitzuak, eta azpiegiturak, metroa barne; eta, eremutik harago luzatuko zen hiri ardatz hori,
|
lehenik
, labe garaietako instalazioetaraino. Barakaldoko hiri bilberaino?, eta aurrerago: Sestaora, Portugaletera, Santurtziraino iritsiko zen; Nerbioi haranetik barrena, Kobeta mendiaren hegalak eta itsasadarrak berak sortutako estugunetik zehar, mendiaren hegalean gainjarritako zilbor hestearen antzera, Bilboko hiri bilbea, itsasadarrean zehar, itsasoraino luzatuz.
|
|
2014
|
|
|
Kodifikatutako zeinuen hizkuntza edozein kasutarako. Urruti geratzen da soinua jasotzeko 1857an asmatutako fonoautografo izeneko
|
lehen
gailua, soinuaren lehen erregistroa jaso zezakeena, historiaurreko lehen marrazkien aldean.
|
|
|
Kodifikatutako zeinuen hizkuntza edozein kasutarako. Urruti geratzen da soinua jasotzeko 1857an asmatutako fonoautografo izeneko lehen gailua, soinuaren
|
lehen
erregistroa jaso zezakeena, historiaurreko lehen marrazkien aldean.
|
|
|
Kodifikatutako zeinuen hizkuntza edozein kasutarako. Urruti geratzen da soinua jasotzeko 1857an asmatutako fonoautografo izeneko lehen gailua, soinuaren lehen erregistroa jaso zezakeena, historiaurreko
|
lehen
marrazkien aldean.
|
|
|
Bi alditan emandako lanaren fruitu da ariketa. Neurketa lanak
|
lehenik
: sokak, plomuak, metroa eta laserra; marrazketa lana ondoren:
|
|
|
Neurriak lapitzez papereratu eta hara,
|
lehen
ebidentzia: ratioak ematen dira silarri handiaren eta txikiaren artean.
|
|
|
dobela ilarak ardatz bertikalarekiko biraka paratuta; dobela ilarak karratuak osatuz eratuta eta, azkenik, erronbo itxura osatzen duten dobela ilarak baliatuta.
|
Lehen
ereduan (20 orrialdeko ezkerreko irudia) dobelek gangaren ardatz bertikalaren inguruan ilara horizontaletan egiten dute bira, iglu batean bezala, eta hori izan zen ganga trenkatu klasikoak eraikitzeko sarrien jorratu bidea. Bigarrenean, dobelek alboetako arku toralen zentroak lotzen dituzten ardatz horizontalekiko egiten dute bira (20 orrialdeko goi eskumako irudia); eta hirugarrenean dobelen biraketa ardatz horizontal baina diagonalen araberakoa da, hau da arku toralen muturrak lotzen dituzten lerroen araberakoa (20 orrialdeko beheko irudia).
|
|
|
Harriak lodiera ezberdinetako ilaratan daude antolaturik, apareju pseudoisodomoa osatuz. Ilara lodiaren altuera 41 cm-koa da, eta mehearena 21 cm-koa; horra
|
lehen
ezaugarria. Silarriak tizoika daude paratuta, luzealdea hormaren lodian barneratzen delarik.
|
|
|
Partaidetza prozesua ondoz ondoko bi fasetan banatu zen: diseinu parte hartzaileari zegokion
|
lehen
fasea, eta eraldaketa fisikoari zegokion bigarren fasea. Lehenengo fasean, erabiltzaileak beren beharrak, espazioa eta erabileren gaineko hausnarketa egitetik proposamen arkitektoniko definituak adostera ailegatu ziren.
|
|
|
Stuttgart-en ikasi nuen, alegia, bertan Benz eta Porsche bezalako autogintza industria indartsua egonik, neure buruari galdetu nion ea eraikuntzan antzeko teknikak erabil zitezkeen. 1980an Sindelfing en egonaldi bat egin nuen Benz fabrikan eta hantxe ikusi nuen
|
lehen
aldiz robot soldatzaile bat. 1981ean, Fullbright bekari esker, Illinois Institue of Technology n (IIT) egonaldi bat egin nuen Chicagon.
|
|
|
Han nengoela General Motors (GM) eta Ford lantegiak bisitatu nituen Detroit-en. Hango lantegietan entzun nuen
|
lehen
aldiz TPS edo Toyota Production System delakoa, benetan sistema azkarra eta automatizatua zela zioten.
|
|
|
Japoniako testuinguruan egin zenituen hortaz
|
lehen
automatizazio eta robotizazio saiakerak.
|
|
|
Ardura tekniko gehiago hartzen ditu fisikoki arkitektoak eta proiektu ardura gehiago teknikariak. Automatizazioak ez ditu lanpostuak akabatzen, baina egia da formakuntza pluralagoa behar dela dena ongi irteteko,
|
lehen
dena eskuz egiten zuenak orain bere esparrutik at dauden ezagutzak jakin behar ditu, eta alderantziz.
|
|
|
Gure esperientzia mugatua izan bada ere, lan eredu honen akzio eremua frogatzeko aukera izan dugu.
|
Lehen
fasean pentsamendu, sektore, adin eta ahots guztiei prozesuan parte hartzeko aukera ireki zaie. Egituraketa zehatzik gabeko elkarrizketen bidez biztanleriak bere afinitate sarean errealitate desberdinetako ezagutza duten aktoreak identifikatu ditu eta horrek lurraldearen gatazka nagusien gerturatze zabalera iristea ahalbidetu digu.
|
|
|
Diagnosi faseari bukaera emateko, eztabaida mahaiak antolatu genituen hainbat alorretan; Elexalde, landatar eremua eta ekonomia. Burututako azterketaren adostasun maila frogatzea izan zen helburuetako bat eta, aldi berean,
|
lehen
proposamen bilketa jasotzea. Lan saioa bertsolarien ahotik entzundako laburpenarekin bukatu zen, parte hartzaileek prozesua jai oroimenarekin gorde dezaten.
|
|
|
Antxoko Historia Mintegikoek egindako lanari esker ez zuten irentsi osorik baina. Eraikinak lortu du
|
lehen
enbata horri eustea, erdi lurperatuta baina arnasan.
|
|
|
Biztanleria nagusia du, adinez, Masustegik.
|
Lehen
biztanleek, lanera etorritakoek, edo beraien emazteek, bertan diraute. Momentuz badute, hortaz, zer aldarrikatu.
|
|
2015
|
|
|
Hala ere, oraingoan Aldiri aldizkariaren zenbaki honen azalean ageri den bere Karrera Amaierako Proiektuaz hitz egiteko bildu gara harekin. Izan ere, bere garaian Donostiako Arkitektura Goi Eskola Teknikoan karrera osoa bukatutako
|
lehen
ikaslea izan zen Josemari.
|
|
|
Eta hiru arrazoi objektibo samar ditut hori defendatzeko:
|
lehenik
, ikasle gutxi ginen, esan bezala, eta, ondorioz, irakasleek proiektuak goitik behera aztertzeko aukera handiagoa zuten, horrenbestez eskaera maila handituz; bigarrenik, irakasleak nahiko famatuak ziren, pisu nabarmena zuten gizartean, eta horrek ekarri zuen haien egoak ere puztu samar ibiltzea, dezente gutxi toleratuz haien ideia estilistikoekin bat ez zetorren arkitektura; eta, hirugarrenik, oso... Donostiako Arkitektura Eskolaren hastapena zen, eta, ondorioz, bazirudien maila oso altua eman behar zela, KAPetatik hasita, hasiberri guztiek dituzten konplexuak eta beldurrak uxatzeko (irakasleez ari naiz, bereziki), Eskolak prestigio handia lortzeko helburuarekin.
|
|
|
Gainera, eraikinak espezializatu egiten dira, erabilera bakarrarentzat sortzen hasten dira.
|
Lehen
kalean eta atari zabalean egiten ziren ikustaldiak bakoitzarentzat sorturiko eraikinean bahitzen dira, adibidez: frontoiak, futbol zelaiak, belodromoak, azokak, etab. Espazio publiko berean egiten ziren ekitaldiak, bakoitzak zuen bere programatze tartea, batak bestean eraginik izan ez zezan, hau da, espazio publikoa erabilera anitzeko espazioa zen2.
|
|
|
Pilota jokoaren ezarpen maila arkitekturan izeneko ikerketan aurkitu dudan
|
lehen
oztopoa zera izan da, pilota joko hitzaren esanahiaren atzean dagoen kontzeptua ezagutzea.
|