|
2000
|
|
|
Eskumaldean Endarako Urtegia utzi ostean, 24 km.an azkenean" zibilizazioa" agertzen hasten da, hots, Lesakako
|
lehen
baserriak. Etxe ederrak soberan dituen erdigunean berriz, 2,5 km. aurrerago sartzen gara.
|
|
2004
|
|
|
Gaurko erromerietan trikitia izaten da, baina, antzina ez bezala, bestelako musikarik ere entzun daiteke. Erromerietako protagonistak ere aldatu egin dira,
|
lehen
baserri giroko jendea joaten zen batez ere. Orain oso jende gutxi joaten da eta joaten direnak dantza taldeetako dantzariak dira nagusiki.
|
|
2007
|
|
|
Garai hartan, tradizio gotikoaren eta errenazimentuaren elementuak tartekatzen ziren. Zura dugu
|
lehen
baserri hauen arkitekturaren protagonista nagusia, harizti ugariek zurezko egitura eskergak egiteko nahi adina material ematen zuten-eta. Barruan, sagardoa egiteko dolareak baldintzatzen zuen espazio guztia.
|
|
2008
|
|
|
1982an hasi nintzen, duela hogeita bi urte.
|
Lehen
baserrian nituen tresna hauek eta etxe honetara etorri ginenean, honat ekarri genituen. Niri Nafarroako Gobernuak ordaintzen dit.
|
|
2010
|
|
|
Handik gertu, orain lanean ari diren eremu batean, igaz arte eta ehunka urtez baserri bat egon zela salatu du Urdaspal Alberdi Durangaldeko AHT Gelditu Elkarlaneko kideak: \"
|
Lehen
baserri bat, bizia, zegoen lekuan orain makinak eta suntsiketa dago\". AHTko lanak aurrera eramaten ari diren Durangaldeko beste tokiak ere gogoratu dituzte:
|
|
|
Aretxabaletako natura gunerik ederrenetakoa da, atseden hartzeko eta naturaz gozatzeko aproposa.Eskualdeko herrietara ura eramateko sortu zuten 1979an Urkulu urtegia.
|
Lehen
baserri batzuk zeuden lekuan jarri zuten, lau urteko lanen ostean.
|
|
2011
|
|
|
Lehen aldiz Euskal Herrian egon zen denboran gerra garaia zen, foruak desagertu berritan eta herria hankaz gora zegoen. Mende berriaren jaiotzarekin batera itzuli zen oraingoan, eta
|
lehen
baserriz osatutako herriak fabrikek indartuta aurkitu zituen. Bertako jendeak, andaluzen begietara oraindik basatiak izan arren, bazituzten nahikoa perratxiki patriketan.
|
|
|
Ordurako bagenuen beste baserri bat, Bidegain Berri baserria. Hain zuzen ere, hegazkinlariak pasatzen hasi baino
|
lehen
baserri horretara hurbildu nintzen Juan Manuel Larburu morroiari laguntza eskatzera, baina orduan ez zen ausartu. Gero, ordea, Tomaseneako etxekoandrearekin ongi konpontzen ginela ikusita, Bidegain Berriko jabea, hau ere Frantxiska izenekoa, baina Usandizagaren alarguna, animatu egin zen laguntzera.
|
|
|
Hura gurutzatzeak bazuen arrisku pitin bat; izan ere alemanak kasko batean zalditegia zuten eta argi batzuk piztuta izaten zituzten. Bederatziak baino
|
lehen
baserrira iritsi ginen eta han zegoen Tomas; oharra beranduegi irakurri omen zuen eta zuzenean etorria zen. Ibaia zeharkatu eta errepidera hurbildu nintzen nola zegoen ikustera besteek galtzak janzten zituzten bitartean.
|
|
2014
|
|
|
Baserrien jatorrian ingurumenaren narriadura oraindik hasteke zegoen.
|
Lehen
baserriak mendi magaletan eraiki ziren ur edangarria eskura izateko; horrela uraren kalitatea gaur egun gure etxeetara iristen denarena baino hobea zen. Atondura gabeziak, ordea, haren erabilera zailtzen zuen; baina oso modu zabalean erabiltzen zen lurraldean aurki zitekeen ugaritasunari esker.
|
|
2015
|
|
|
|
Lehen
baserri gehienetan egiten zan txakolina. Mahatsak munetan hazten ziran ilaretan, maskarrerak.
|
|
2016
|
|
|
Etxe batzuk oraindik beren erremedio kuttunen bat gordetzen dute, baina ez da egoera orokorra. " Osina, adibidez, oso erabilia zen
|
lehen
baserri guztietan, adin batetik aurrera maiz hartzeko ohitura izaten zen. Gaur egun, horren ordez, simtrona erabiltzen da, dauzkan kalte ondorio guziekin".
|
|
|
Herrian bertan egiten dozu lan, Zamudion zein Derion, baina
|
lehen
baserrietatik be banatu dozuz gutunak eta. Erosoago herrian, ezta?
|
|
2017
|
|
|
Harrezkero, basurdeak eta herritarrek elkarren arteko borroka latzari heldu zioten, lehenak sartu irten etengabeak eginez herrian, baratzeak suntsituz, abereak akatuz, biztanleak ikaratuz, eta ehiztariek, amorru ezin biziagoan, gero eta estuago setiatuz basurdea mendian, zepoak, pozoinak, tranpako zuloak eta eskura zuten hiltzeko tresneria guztia baliatuz. Matias bere bostean zegoen, basurdea Javier zelako sinestea gero eta begi bistakoago bihurtzen zuten aieruak pilatzen, ohartzeko, kasu, basurdeak eraso egindako
|
lehen
baserria zeinena zen, Obabako liskarzalerik handienena, alegia, herrian beren ankerkeriagatik nabarmenduta, ostatura joan eta ahulenari joka hasita baino sosegatzen ez zirenak, besterik ezean Javierri zaplaztekoak emanez. Erretorea, bitartean, duda muda gero eta handiagoak izaten hasi zen, Matiasen argudio eroak gero eta arrazoizkoagoak iruditzen zitzaizkiolarik:
|
|
2020
|
|
|
|
Lehen
baserri askotan izaten zuten ogi labea. Astero egiten zen ogia.
|
|
|
LIAk eragindako klima aldaketak, Aro Modernoko hazkunde demografikoak eta ekonomikoak, Ameriketako labore berrien sarrerak —" artoaren iraultza" delakoak—, hiribilduetako garnizioen beharrek... Bidasoaren kasuan, ezaguna da Irungo zein Hondarribiko
|
lehen
baserriak hezeguneetatik landa kokatu zirela; eskualdeko plano zaharrenek espazio zabal huts bat bezala irudikatzen dute estuarioa, Texeiraren 1634ko atlasak kasu (Mar� as & Pereda, 2002). XVII. eta XVIII. mendeetan, aldiz, bi udalek Bidasoko padurak laborantzara bihurtzeko prozesu sistematiko bat sustatu zuten, landutako lurrak eta haien errentetatik jasotako etekinak emendatzeko xedez.
|
|
2021
|
|
|
Txangoa goizeko 10:00etan abiatuko da Txokoaldeko parketik. Izena aurrez eman da, bideotatik: alkartasuna@usurbil.com helbidean edo telefono zenbakian.Nekazaritza tresnen IAT azterketa egiteko aukera Alkartasuna KooperatibanBehemendi Donostialdea eta Bidasoako landa garapenerako elkartetik ohartarazi dutenez, nekazaritza tresneriaren IAT azterketak egiteko aukera izango da azaroaren 5ean, Alkartasuna Kooperatiba ondoan; goizez, 8:30: 30 artean. Azterketa egin nahi duenak Irungo IAT gunera deitu du, telefono zenbakira. Azterketok gero eskudirutan ordaindu dira." Behemendi elkartetik azaldu dutenez,
|
lehen
baserrietan bertan pasatu ohi zituzten IAT azterketak, baina araudiaren aldaketa bat tarteko, desagertu egin da zerbitzua. Horren ordez, dagoeneko Deba Garaian, Deba Beheran eta Urola Kostan eskaintzen duten zerbitzua eskainiko dute:
|
|
|
Debako estuarioan badago meandro bat,
|
lehen
baserri bat zegoena, eta bertakoak ziren ikerketa horretarako laginak. Nire izebak ahateak ikustera eramaten gintuen baserri hartara.
|
|
2023
|
|
|
" Ezaugarri bereziena da atartean bi arku dauzkala, zutabe oboideo bat dutela erdian", nabarmendu du Mendibile elkarteko idazkari Zuriñe Urrestarazuk. Bizkaian halako arkupea duen
|
lehen
baserrietako bat izan zen. Jauregia kudeatzen duen elkartea da Urrestarazunena, eta Leioako Udala, Bizkaiko Foru Aldundia eta Bizkaiko Txakolina jatorri izena dira kideak.
|
|
|
Lehiaketan, San Telmo museoan dagoen sehaska aipatuz, azaltzen zuten
|
lehen
baserrietan sehaska propioak egiten zituztela. Orain, ordea, jendea etxez aldatzen da, familia edo lagunak ez dituzte gertu...
|