|
2000
|
|
|
Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da. Hor daude bere
|
lan
idatziak; gustuko izanen ditugu edo ez; guttik erakuts lezake parekorik.
|
|
2001
|
|
|
bere filosofiaren ardatz garrantzitsuenak ahoz azaltzen zituela eta ardatz filosofiko horiek idatziz inoiz azalduko ez zituela erabaki zuela: " Ez da izan, eta ez da inoiz izango gai horiei buruzko nire
|
lan
idatzirik" 6 Platonek filosofia adierazteko bide gisa idazkerari susmo txarra hartzen zion, bere ustetan ikasleari informazio hutsa emateagatik ez zelako ikaslearen arima eraldatzeko gai; ez baitu azalpen anitzetarako lekua uzten, izan ere, liburu bat irakurtzerakoan irakurleak pasarte bat ulertzen ez badu, berrirakurtzerakoan aurretik idatzirikoa berriz irakurri egiten baitu, inolako aldaku... Platonek hobesten zuen ahozko irakaspenak, ordea, ez du eragozpen hauetako bat ere sufritzen.
|
|
2002
|
|
|
Baina bera bizirik zegoen garaian, bestelakoak izan ziren gauzak. Asko kosta zitzaion arrakasta izatea, nahiz hirurogeitik gora nobela eta antzerki
|
lan
idatzi. Eta aberastu bazen, ez zen inolaz ere eleberriengatik izan, antzerkirako egindako bi egokitzapenengatik baizik.
|
|
2003
|
|
|
Garai hartan armeniar gehienak Turkian bizi ziren, hiru bat milioi. Berlinen egin zituen ikasketak eta herriz herri bertako musika biltzeaz gainera ehunka
|
lan
idatzi zituen, munduko orkestra filarmoniko handietan ezagunak direnak. 1915ean, ordea, armeniarren aurkako sarraskiari ekin zion Turkiak.
|
|
2006
|
|
|
Hiztegia osatzeko bi iturri erabili dituzte:
|
lan
idatziak (egunkari aldizkarietako kronikak, artikuluak, elkarrizketak, liburuak...) eta ahozkoak (irrati eta telebistako saioak, bereziki kirolariekin eta zenbait aditurekin egindako elkarrizketa mamitsuak). Amaieran, zenbait eranskin ditu hiztegiak:
|
|
2007
|
|
|
Traziako Estagira n jaio zen Aristoteles, 384 urtean Kristo aurretik; eta, 322ean hil, Eubeako Kaltzide n. Filosofo handi horren
|
lan
idatzia hiru multzo nagusitan banatu ohi da: dibulgazio lanak (elkarrizketa moduan idatziak, gehienbat), eskuliburu tankerakoak (Lizeoko bere ikasleentzako materiala), eta bere tratatu filosofiko eta zientifiko nagusiak.
|
|
|
Denon ahuldadeari aurre egiteko premiazkotzat geneukan lagunarte batasuna indartzea, komentu etxe bakoitzeko ikaslegoaren barruan eta Probintzia erlijiosoetako Nagusien aurrean. Jendeak pertsonalki elkar ezagutzeko balio izan zuten bilerek, eta bestalde,
|
lan
idatzirako batasuna bultzatzen ahalegindu ziren urteroko topaketa haiek.
|
|
2008
|
|
|
Charles Edouard Jeanneret Gris arkitekto eta margolari suitzarrak Le Corbusier deitua Le Modelor
|
lan
idatzian ezagutzera eman zuen zenbaketa sistema ere urrezko neurriaren proportzioetan oinarritzen da. Arkitekturan erabiltzen da, baina baita musikan ere.
|
|
2009
|
|
|
Kirmen Uriberen Bilbao New York Bilbao nobelak(?) erakusten du nola ezin zaion mugarik jarri prosazko
|
lan
idatzi bati. Irakurri nuenean, memoria liburu bat zela iruditu zitzaidan (edo autofikzioa).
|
|
|
1909an Diputazioko Industria ingeniari izendatu zuten; izendapen horren barruan zegoen Gipuzkoako telefono sarearen zuzendaritza ere. Hurrengo urteetan, telefoniari buruzko hainbat
|
lan
idatzi eta argitaratu zituen: Apuntes sobre telefonía (1921), Medidas eléctricas y mecánicas (1924), Comunicaciones de Guipúzcoa (1925), Disposiciones legislativas sobre Telefonía (1926), La corriente Telefónica (1927) eta Telefonoaren sortze eta aurrerapena (1929).
|
|
|
Gaur egun irakasle lanetan ari zen. Hainbat
|
lan
idatzi zituen foruez eta Euskal Herriaren eskubide historikoez, esate baterako, Nacionalismo, autodeterminaci, n e independencia.
|
|
|
Itziar eleg, a edo Est, tica del huevo lanetan, Txema Aranaz editorearen ekimenez, Jorge Oteizak zera gehitu zuen copyrigtharen ondoan: . Autorearen
|
lan
idatzia Altzuzan (Nafarroa) egoitza duen Jorge Oteiza Museoa Fundazioaren ondarea da?. Horrek geldiarazi zuen Vegapen erreklamazioa, eranskina artistaren borondatearen onarpen argia zelakoan.
|
|
|
Auzia ez da horraino iritsiko, baina garbi dago
|
lan
idatziaren erreprodukzio berriek erregai gehiago botako luketela sutara.
|
|
2010
|
|
|
Zientzia gaiak alde batera utzita, Antoine Abbadia euskaltzalea ere bazen; aitarengandik jaso zituen euskara eta euskaltzaletasuna. Horri lotuta, euskal gramatika bat egin zuen Agustin Xahorekin batera (Ã, tudes grammaticales sur la langue basque), eta hainbat
|
lan
idatzi zituen euskarari buruz, frantsesez. Gainera, Euskal Lore Jokoak kultura jardunaldiak antolatu eta diruz lagundu zituen 1851tik 1897ra arte; hil arte, hain zuzen ere.
|
|
|
Orain, adibidez, txapelketa nagusiak iraun duen bitartean, azken hiru hilabete hauetan esan nahi dut, ezin izan dut lerro bakar bat idatzi literaturan. Beste hainbat
|
lan
idatzi dut, baina nik nahi dudan horretan ezin izan dut ezer aurreratu, nire idazteko moduak patxada eskatzen didalako. Garaika funtzionatzen dut eta ez da kasualitatea hain juxtu Aulki bat elurretan Gipuzkoako Txapelketaren aurretik idatzi izana.
|
|
2011
|
|
|
Egile gisa, bederatzi edo hamar
|
lan
idatzi ditut, eta horietako bost, liburu bihurtu ziren estreinatu eta gero, baina antzezlanak idaztetik bizitzea dezente zailagoa da gazte literaturatik bizitzea baino.
|
|
|
Aipatutakoez gainera, bere sasoian eta osasunez ongi samar zegoenean, hainbat
|
lan
idatzi zituen A. Migel Mariak Karmengo Amaren Egutegian eta honen ondorengo Karmelen. Gero lan haietako batzuk beste aldizkari batzuetan ere argitaratu ziren, esaterako, Arantzazun?
|
|
2012
|
|
|
Latinaren aurreko hizkuntzak aztertu zituen, bereziki euskara. Euskarari buruz hainbat
|
lan
idatzi zituen, besteak beste: Estado actual de los estudios de filologia euskerica.
|
|
|
Egun esan dezakegu, garai hartan haren lanak hainbat sektoreakademiko eta sozialetan iseka sorrarazi izan zuen arren, zalantzarik ez dagoelamundu filosofiko, akademiko zein politikoan eragin nabarmena izan zuela. Izan ere, animalien defentsaren auziari buruzko
|
lan
idatzien kopurua ikaragarri igo zen lanakaleratu zen hurrengo urteetan. Egun gaiaren inguruan lan eta autore ugari aurkidaitezke eta maila sozialean zein akademikoan eztabaidara irekia dagoen gaia da.
|
|
|
Optimista erradikala zela diote ezagutu zutenek.Pentsamendu praktikoaren ekintzailea, doktrina aldetik sozial kristaua, teoriatiksozialista utopikoak eta tradizio kooperatiboa edan zituen (Eibarko Kooperatibismoa). Filosofikoki pertsonalismo frantsesa (filosofia kritiko kristau ezkertiarra). Teoria eta libururik ez zuen idatzi, baina hitzaldi, praktika eta artikuluetan bildutakoazhainbat
|
lan
idatzi izan dira11.
|
|
|
Kasu horietan, zer eta nola diren garrantzi berekoak, ikasleak irakasgaia menderatzen duela eta hizkuntza kontrolatzen duela adierazten baitute. Idatzizko lanen aurkezpena Azterketez gain, ikasleek hainbat
|
lan
idatzi aurkeztu behar dituzte ikasturtean zehar. Adierazpena alderdi garrantzitsua da bigarren hezkuntzan, eta ibilbide zientifikoak egiten dituzten ikasleak ere ez dira idazlanetatik at geratzen.
|
|
2013
|
|
|
Izan ere, euskal literaturaren orrialdeetan ez da falta gerrak sortutako erreakziorik, eta urte haietako ankerkeriak itzal luzea utzi du gure memoria literarioan (Lertxundi 1997: 6) 1 Egitate historiko horien inguruko literatur produkzioa oso aberatsa izan da, milaka idazki, liburu eta ikerketa
|
lan
idatzi eta argitaratu dira. Neurri batean edo bestean, pertsona guztiok istorio kontalariak gara eta, era berean, gu geu gara kontatzen ditugun istorio horiek.
|
|
|
Bardoek, kantugileek eta bertsolariek gizartean izan duten eragina aztertuko du gaur Donostian Joxerra Garzia idazle eta EHUko irakasleak, Imanol Oroituz taldeak antolaturiko hitzaldian. Hainbat
|
lan
idatzi ditu Garziak bertsolaritzaren inguruan. Besteak beste, bere doktore tesi Gaur egungo bertsolaritzaren baliabide poetiko erretorikoak, eta Gakoak eta azterbideak, Jon Sarasua eta Andoni Egañarekin elkarlanean.
|
|
|
1902) eta Toribio Altzaga (Donostia, 1861) ere nabarmenduko ditu gidariak. Biek ala biek euskarazko makina bat
|
lan
idatzi eta arrakastaz taularatu zuten, baita bultzada handia eman ere euskarazko antzerkiari. Altzagak berak zuzendu zuen Euskal Izkera ta Izkunde Ikastola izeneko katedra, 1914an Donostiako Udalak hizkuntza eta antzerkia irakasteko sortua, eta neurri batean Donostia euskal antzerkiaren hiri bihurtu zuena.
|
|
2014
|
|
|
Laurogei bat literatur
|
lan
idatzi zituen Jules Vernek, eta hirurogei bat dira tankera horretako eleberriak, ospe handi handikoak haietako asko: Lurretik ilargira, Hiru errusiar eta hiru ingelesen abenturak, Munduari itzulia laurogei egunetan, Uharte misteriotsua, Indieta beltzak, Hamabost urteko kapitaina, Bi urte oporretan, Urrezko sumendia, Munduaren azken muturreko faroa.
|
|
|
zientziaren eta geografiaren eleberria. Hirurogei bat
|
lan
idatzi zituen genero horretakoak, gehienak guztiz ezagunak: Lurraren bihotzeraino, Lurretik ilargira, Grant kapitainaren seme alabak, Hogei mila legoa itsaspean, Munduari itzulia laurogei egunetan, Uharte misteriotsua, Hamabost urteko kapitaina, Munduaren azken muturreko faroa.
|
|
|
Hainbat antzerki
|
lan
idazten du eta Kriselu antzerki taldea sor tzen. orixe saria irabazten du bere Harri> eta> Herrik eta Lizardi saria Euskal> Harriak.
|
|
|
Jakina bazeudela etxeko apa lategietan bestelako euskarazko autoreen liburuak, hantxe zeu den besteak beste Agirre, Lizardi eta Lauaxetarenak; ikastolan ere eman ziguten beste egile batzuen berri, hala eta guztiz ere, Gabrielen itzala zuen euskal idazlerik ez zen. Bere ezkertiartasu na eta laizismoa, euskararen inguruan egin zituen lan guztiak, euskara gure tradiziotik at ezagutarazteko ahalegin gehienetan alferrak, hori dena ere bazen guretzat Aresti, bere
|
lan
idatziez haraindi. zer esan ugari ematen zuen gizona zen, aldekoak eta kontrakoak nonahi zituena. niri hura maitatzen irakatsi zidaten etxean. Konpromisoaz mintzo gara sarri Aresti gizontzat hartzen dugunean, dena den, beste engaiamendu mota bat ekarri nahiko nuke hona, gure hizkuntza komunitatearekiko konpromisoa, hain zuzen ere.
|
|
|
Gerran ez zen Londonetik ihesi joan Agatha, bertan lan egin zuen boluntario, botika batean. 1939 urteetan 10 liburu atera zituen A. Christiek, beste 3 antzerki
|
lan
idatzi eta moldatu, eta beste 2 liburu geroko gorde. 1944an 50 mila hitzeko Absent in The Spring 3 egunetan idatzi zuen!
|
|
|
30 urte gabe antzerkigintza utzi du. 7 antzerki
|
lan
idatzirik eta Eiheralarreko tobera. Ekialdeko antzerkiaren Rimbaud da.
|
|
2015
|
|
|
Ez zuen onartu gero, gerraren amaieran, Frantziako Armadak eskaini zion lieutenant postua, eta apaiz lanari eta euskal kulturari begira bizi izan zen bere heriotzako ordura arte. Hamaika antzerki
|
lan
idatzi eta taularatu zituen, gehienak umorezkoak, eta baita biografia kutsuko liburu pare bat ere, aipatutako Oroitzapenak eta Anai Artean. Gure Herria aldizkarian artikulu asko argitaratu zituen.
|
|
2016
|
|
|
Odriozola, Joxe Manuel. Euskaltegiko irakasle izana da, eta hainbat saiakera
|
lan
idatzi ditu euskararen egoerari buruz: Abertzaleak eta euskara; Euskalgintzaren lekukoak; Estatu etnozidaren kontra; Bortxaren kontakizunetik, kontakizunaren bortxara...
|
|
|
Oraino hirugarren
|
lan
idatzi bat agerrarazi zuen Kaparrosokoak XX. mende honetako bigarren hamarkadan, Bartzelonako Sanmarti argitaletxean, Lenengo irakurbidea aurrei euskaraz irakurtzen irakasteko, egileak esaten zuen lez," euskelzale batek aur euskaldunen onarako argitaratzen duena". Ez dakigu Kaparrosoko semeari nondik zetorkion euskararekiko grina, kaputxinotarrek eragindako zerbait izan ote zen edo, baina bere Irakaspidean testigantza badakar horren argigarri litekeena:
|
|
|
Paris aldeko Montfort l’Amauryn sendagile aritu zen Felix Larrieu() zuberotarrak abondo
|
lan
idatzi zituen euskal gaiez zein euskaraz, tartean Mauleon et le Pays de Soule pendant la revolution Parisen 1899 ean, edota" Un essai de calendrier republicain en basque" Vinsonen Revue de linguistique et dephilologie comparee aldizkarian, 1891.ean. Jean de Soule ezizenaren azpian ere itzulpen ugari egin zuen Revue des Basses Pyrenees et des Landes aldizkarian.
|
|
|
Tamalez arras gutxi da Pantzeska Astibiaz dakiguna. Berriki Jon Kortazarrek Santi Onaindia bekaren 1985.eko eta lehendabiziko deialdia irabazteko ondu saioan Euzkerea eta Yakintza aldizkarietako olerkigintza, Bilbo, Labayru Ikastegia & Zornotzako Udala, 1995aski ongi zioen gisaz, Astibiak euskal literaturaren historian izan duen garrantzia ez da nolanahi baztertzekoa izan, poeta ezezaguna izan bazen ere, eta karrikaratutako
|
lan
idatzia zinez urria izan zen arren, modernitatearen agerpenean paper berezia jokatu zuelako. Mundakakoaren aburuz, hiru dira arrazoi nagusiak goien mailako olerkaria dela esateko, bakar batean laburbil litezkeenak:
|
|
|
Ideologikoki, berriz, karlista sutsua genuen, eta enbarazu handirik ez zuen izan ideologia politikoaren alde propaganda egiteko. Zoritxarrez, bere
|
lan
idatzi guztiak sinatu gabe edota ezizenez agertu zituen, eta horri zor zaio, ausaz, oharkabean pasatu izana. Alabaina honezkero ezagutzen dugu zein izan zen komunzki zarabilen gaitzizena, Batek, eta horri esker euskaraz taxutu testu bat estreinakoz topatu eta errekuperatu dugu orduko kazeta jaimistan, El Pensamiento Navarro n hots.
|
|
|
Argitara eman zituen lehenbiziko
|
lan
idatziak olerkiak izan ziren: 1924.eko Euskalerriaren Alde aldizkarian" Sembrando el trigo marzal" izenburuko erdal olerkia agerrarazi zuen Etulaindik bidalita, eta 1926.eko Euskal Esnalea n, berriz, Iruñetik igorritako" Aingeruaren iltzean" euskal olerkia atera zuen:
|
|
2018
|
|
|
Egin kontu, gure mundu idatzian, 1960ko hamarkada ikastolagintzaren, testugintzaren, argitaletxe eta kazetaritza berrien hamarkada izan zela, gerora etorriko ziren
|
lan
idatzi eskolatu handiagoen ataria, alegia.
|
|
|
Mendibururen
|
lan
idatzia ez zen makala izan. Bere idazkeraren kalitatea beti goraipatu da, eta euskal Zizero deitzeaz aparte, geroantzeko beste euskal idazle askorentzat jarraitu beharreko eredua izan da, tartean Campion, Larreko edota Arrigarai.
|
|
2021
|
|
|
Bere bizitzaren kontakizunak bigarren edizioa eskatu zuen urtebete eskasera, eta handik gutxira argitaratu zen Sasoia joan da gero bertso bilduma ez zitzaion atzean gelditu: "[...] bere azken
|
lan
idatzia, Sasoia joan da gero (1976), eta buruz ari banaiz ere, hamarkada horretako best seller arrakastatsuena bihurtu zen. Liburu honek milaka ale saldu zituen, Arestik edota Saizarbitoriak baino gehiago" (Gabilondo, 2009:
|
|
|
12.3.3b Nolanahi ere, multzokaritzat har daitezkeen izenak aztertzen hasitakoan, laster ohartzen gara irizpide semantikoak lausoak gertatzen direla (egunkari bat, esaterako, artikulu edo bestelako
|
lan
idatzien bilduma baizik ez da), eta sintaxiak ere ez du askotan argitzen. Esan daiteke izen multzokariek, pluraleko adiera izanik, singularreko determinatzailea eta komunztadura hartzen dutela (gure familiak bazkaria du) eta askotan predikatu simetrikoak eta kolektiboak...
|
|
|
Bertsolari gisa zara ezaguna askorentzat, baina
|
lan
idatziengatik jaso berri duzu aitortza orain. Zerk erakarrita egin duzu salto hori?
|
|
|
Beraz, azken berrogeita hamar urteak ez dira alferrik igaro, eta galduriko euskarari buruz hainbat
|
lan
idatzi dira bi ibarretan. Izan ere, Izarbeibarko eta Mañeruibarko euskararen berri izan dugu, bereziki, Utergako ezkontza fedeari, Utergako katiximari, Mañeruko eta Ukarko doktrinari, hiru gazteen kantikari eta zenbait esaldi idatziri esker, bai eta, lexikoaren arloan, landareen izenei, toki izenei, etxe izenei, izengoitiei eta, oro har, egungo gaztelanian bizirik dauden euskarazko hitzei esker.
|
|
2022
|
|
|
Allanderen euskarazko
|
lan
idatziak erakusteko, hautu bat egin dugu lagin batzuk hemen emanez. Hasiko gara kazetari gisa aldizkari ezberdinetan idatzi zituen artikulu hautaketa batekin.
|
|
|
Ondoren, arratsalde ezin hobea igaro daiteke Bernardo Atxaga idazle ezagunaren literatur mundura daraman Asteasuko Muskerraren Bidean paseotxo bat eginda, Asteasuko paisaietan oinarritu baitzen hainbat
|
lan
idaztekoan. Bi kilometroko ibilbide laburra da, nork bere kasa egin dezakeena.
|
|
|
Buruari atzera eraginez inguruan hasi nintzela esaten dut gehienetan, orduan eman niola abiapuntua orain egiten dugun eraren antzekoena den ekinari. Lehenago ere bazen, noski, honen irudiko jarduerarik; liburuak jartzen nituen irakurgai, hiru ikasturtero, eta liburu bakoitza irakurtzeko epea amaitutakoan
|
lan
idatzia eskatzen nuen gehienetan, beste irakasle askok egin ohi zuten bezala: gaia, laburpena, pertsonaiak...
|
|
|
Irakasleak zeresan handia zuen, eta ikasleak galderak edo zalantzak adieraztera mugatzen ziren gehienetan. Edo erantzunak idatziz hartzera gero egin behar zen
|
lan
idatzian laburbiltzeko. Iritzi pertsonala emateko aukerarik ere bazen, baina ez zen hura bereizten iritzi nagusitik, sarritan, onartu behar da, ustez irakasleak entzun nahi zuena errepikatzen zen edo" ondo dago"," ez zait gustatu" izaten ziren iritzirik ohikoenak.
|
|
|
Beraz, bada orden bat ideietan, baina ez dute, lehenengoetan behintzat, idatzitakoa zuzentzen. Bestalde,
|
lan
idatzia emango balute, lehenago ohi zen bezala, han ere ugariak izango lirateke hutsak. Horretan ez dago alde handirik.
|