|
2008
|
|
|
Ikusten denez,, huts arkitektoniko hartzailearen? bere ustearen bertsio plastikoa oker
|
ibili
zen bezala, literarioan ere eskola egingo duen beldurrik ez dago. Hartaz, obra, (ez baitu morala erasotzen, ez du salatzen joera politiko gaitzesgarririk, ezta erakusten ere, tamalez?
|
|
|
Ikerketa honetan DBHko (Derrigorrezko Bigarren Hezkuntza) 2 mailako 13 urteko 24 gaztek hartu zuten parte. Guztiak ereduan
|
zebiltzan
baina bi aldagai nagusik ezberdintzen zituzten: hauetako 12k euskara dute lehen hizkuntza eta familiako hizkuntza nagusia eta, besteek, ordea, gaztelania.
|
|
|
Gorka, Iñaki, Edurne, Joseba, Gotzone... Aranaren antipoda politikoetan
|
dabiltzan
batzuen izenak dira, eta dirudienez, ez dute aldatzeko ez asmorik, ez beharrik ere.
|
|
|
Bourdieu ren, konstruktibismo estrukturalistan? eragile sozialak ez dira indar mekanikoen eragin hutsez
|
dabiltzan
partikulak, ez dira kanpoko kausen eragin hutsez aritzen diren gogo gabeko gorpuzkinak; ez dira, hala ere, arrazoi ezagun eta argien arabera beren burua jakitez eta artez gidatzen duten subjektuak. Ikuspuntu horretatik, eragile sozialak, zentzu edo sen praktikoa?
|
|
|
Haietan ikusten du De Certeau k, erresistentziaren erregimena?: erresistentziari buruzko diskurtsoek eta gogoetek ekintza arautzen ez duten abagunetan egiteko moduei darien erresistentzia agertzen da, egiteko modua da erresistentzia hori, ez pentsatzeko modua, diskurtso ideologikoetatik libre
|
dabilen
berezko ekimena baizik. Adibidez:
|
|
|
Naturaltasun praktikoa galtzen ari da joko eremu honetan; izenena ere eremu berezitua eta arroztua bilakatzen ari da eta, hala izanik, pertsonek egoera anbiguoan jardun behar dute: batetik, erabaki pertsonala hartzera behartuta daude, ez
|
dabil
hor lehengo erakundeen irizpide itxirik, baina, bestetik, erakundeek hainbat muga jartzen dute, kasu gehienetan, gainera, jendeak ez du muga horien berririk. Hau den hau egiaztatu dugu gure ikerketan:
|
|
|
Ba al da antzekorik izenen kasuan? Bai; bada izenetan berdin partekatzen ez den kapital bat, eta badira lehian edo zein bere aldetik
|
dabiltzan
kapitalak. Kapital horiek, hasiera batean izendatze kode edo izendatze kultura bereziak baino ez dira, erkideek lehenetsi dituzten eta kanpokoei balioztarazi nahi dizkieten kodeak.
|
|
|
Diamanteak ezkerraldetik
|
ibili
behar dira sortzez duten indarra septentriotik heldu baitzaie, septentrio munduaren ezkerrean baita eta orientera itzultzen dutelarik jendeek aurpegia, septentrio ezkerrean baitute, Isidoro Sevillakoak zion bezala. (Septentrio, 75 or.)
|
|
|
Gainera, urek egiten duten burrunba ezin sinetsizkoa denez, ontzian direnek ez lezakete elkar adi. Anitz dira entseatu direnak eta nehork ez du erreusitu, anitz dira luietan
|
ibiliz
leher eginik hil direnak, bertze anitz herbail gelditu dira, itsuturik edo sorgorturik, ontzitik erori dira ere anitz eta betiko galdu. (81 or.)
|
|
|
Gure kondizioak «Septentrio» baten bilaketarat behartzen gaitu, eta gure eskubidea da hitzekin eta hondoratzearen arrisku iraunkorrarekin jokatzea haren atzetik etengabe
|
ibiltzeko
, eta horrela, zentzu xerka horren bidez, gure existentziari norabide bat ematea. Ezen Literatura itsasargi hura bezalakoa da:
|
|
|
Itsasoan
|
gabiltza
, oi nereAdiskide anitzak, ni dagoeneko popanZuek aintzin ospetsua uraIdurtzuriz eta neguz mozten duena; Mozkortasun eder batek eragiten nauHaren kulunkaz beldurrik gabeXutik ekartzea salbamen horiBakartasun, harkaitz, izarEdonori baliatu zitzaionGure oihalaren kezka xuria. (op., 3 or.)
|
|
|
Zazpiak bat: hitz berak ziren ageri, erran badezaket, harat hunat elgarri irriz eta agurka bezala
|
zabiltzan
begitharte alegera guzietan. Zazpiak bat:
|
|
|
(11) Bainan tronpatu dire beren kalkuletan, Zeren gaizki
|
zabiltzan
beren urhatsetan; Bethi gezurra zuten gorriek ezpainetan Hortako egon dira k.k, ren erditan.
|
|
|
Hala izanik, badira bi elementu erabakigarri edozein enpresa desagertzeko kinkan ipin lezaketenak adi
|
ibili
ezean: a) enpresak erreakzionatzeko duen gaitasun eta lastertasuna, eta b) enpresak aktibo ukiezinak kudeatu eta garatzeko duen ahalmena.
|
|
|
Zuzendari horiek, Albizu eta Olazaran (2003) irakasleek nabarmendu bezala, inguruan gero eta eskari zorrotzagoak dituzte (eskari tekniko, ekonomiko eta sozialak) eta, ondorioz, aldaketa eta bereizketa prozesu etengabeetan murgilduta
|
ibiltzen
dira. Esan bezala, enpresa kudeaketarako tresnak eta ideiak zuzendarientzako egiten dira, eta, gogoratu zuzendari askok ez dutela trebakuntza espezifikorik enpresen zuzendaritzan eta kudeaketan.
|
|
|
Nafarreteko apaizak, Txomin Jakakortaxarenak, kontatzen duenez, ugari izan ziren toki hauek aukeratu zituztenak aldaketarako eta berak batzuei zein besteei laguntzen zien. Trafiko hori geldiarazteko, matxinatuek herririk herri
|
ibiliko
ziren patruilak eratu zituzten. Jakakortaxarena bera atxilotu eta Gasteizera eraman zuten eta ia ia fusilatu zuten (Iakakortaxarena, 1990).
|
|
|
Bolibartarrak, egon? aditza erabili du aditz laguntzaile; Etxebarrikoak, aldiz,?
|
ibili
–aditza.
|
|
|
Ez da zehatz betetzen bien arteko bereizkuntza, mugimendu gabeko ekintzek, egon? aditza eskatzen baitute, eta mugimendudun ekintzek?
|
ibili
–aditza.
|
|
|
Hizkera bietan gertatu den bariazioa, beste hizkera batzuekin erkatzen badugu, ez da hain asaldagarria, baina bai zuhur
|
ibiltzeko
modukoa. Etxebarrin bi belaunaldietan gertatzen ari den bariazioa honela ikus daiteke parametro bakoitzean:
|
|
|
Gaztearen erantzuna bedarra ebaten dabis izan da eta helduaren lehenengo erantzunarekin erkatuz gero ikusiko dugu, helduak, egon? aditza darabilela laguntzaile gisa eta gazteak, aldiz,?
|
ibili
–aditza.
|
|
|
Izatez,, egon? aditza mugimendurik eskatzen ez zuten ekintzak adierazteko erabiltzen da, eta?
|
ibili
–aditza mugimendudun ekintzak adierazteko.
|
|
2009
|
|
|
Ene arima hau Itsaso huts hutsean bakarrik
|
ibili
da (137)
|
|
|
|
dabiltza
(70)
|
|
|
U r ildo zuri dirdiratsuaeginez
|
zebiltzan
(75) Eta atzeruntz itz ultzen zirenean (75)
|
|
|
Swi.ft l y. swiftl y flew U n tzia aguro aguro
|
ibili
Matmer verb+ Diff matmer verb+ t manner verb M7
|
|
|
(10) Bera oraindik noraezean
|
zebilen
, goiko bailara txikitik kanpo, bere mugaz gain eta bestaldeko aldapan behera.
|
|
|
Hipotesi hauek betetzen ote diren ikusteko, Coleridge ren poeman eta bere euskarazko itzulpenean agertzen ziren mugimenduzko aditz guztiak aztertu eta lau aditz kategoriatan sailkatu ditugu, bai euskaraz eta bai ingelesez: Modua adierazten dutenak (esaterako walk edo
|
ibili
), Bidea adierazten dutenak (approach edo hurbildu), Jarrera adierazten dutenak (kneel edo belaunikatu) eta Neutroak (go edo joan). 1 taulan ikus daitezke ateratako ondorioak.
|
|
|
aldegin, arrastatu, astindu, bultzatu, dantzan egin, hegaldatu, hegatsez egin, ibilerazi,
|
ibili
, igeri egin, isuri, jario, jauzia eman, jirabiraka ari, murgildu, nabegatu, paseatu, ubildu (18)
|
|
|
Modu horiei esker, mugimenduzko ekintza bat modu askotara deskriba daiteke euskaraz: aditz sinple batez (etorri,
|
ibili
), aditz elkartu batez (igeri egin, buelta eman), aditz eratorri batez (aideratu, inguratu), sinonimoen bidez (atera, irten) eta inguruko hizkuntzetatik hartutako maileguen bidez (ailegatu, segitu).
|
|
|
Andoni Alvarez EKTko langile batzordeko kideak argi dauka EKTk «ahal duen neurrian»33 nahikoa diru inbertitzen duela langilerian eta ez du uste «zuhurkerietan»34
|
dabilenik
.
|
|
|
«Unibertsitatean klaseak ematen nituen garaiko ikasle ohi bat aurkitu nuen, ikasle ona zen, matrikulak ateratzen zituen. Deustuko bingoan
|
zebilela
lanean esan zidan, bingoan diru gehiago irabazi eta ordu gutxiago lan egiten zuela eta ez zuela hedabideetara bueltatzeko asmorik. Gertatzen ari dena da kazetaritza ezegonkortasunaren eredu nabarmenena dela.
|
|
|
«Euskarazko medioetako langileek orokorrean lan baldintza txarrak pairatzen dituzte eta lan prekarietatea begi bistakoa da. Euskarri bakoitza (prentsa, irratia, telebista eta sarea) nor bere aldetik
|
ibiltzeak
ere, ez dio sektoreari mesederik egiten» (Zenbaiten artean, 2006). Ekimen hartatik, idatzizko hedabideen batzorde iraunkor bat sortu zen, Jaurlaritzaren subentzio politikaz arduraturik, hedabideen biziraupen ekonomikoaz arduraturik eta etorkizunean administrazioan eragiteko xedearekin.
|
|
|
Independentziarekin, beraz, euskaldunen emigrazioek aldaketak ezagutu zituzten. Ordurako Amerikara heltzen zirenak, salbuespenak salbuespen, ez ziren gorputz politiko bakar eta bateratu batean zehar
|
ibiltzen
. Handik aurrera euskalduna Amerikan atzerritarra izango zen.
|
|
|
Hemen, beraz, bi helburuek elkarri eskua ematen zioten. Euskaltasunaren aldarrikapena eta horren mantentze eta zabaltzearen aldeko asmo irmoarekin batera, Euskal Echeak emango zituen zerbitzuak ere praktikotasunaren ildotik
|
zebiltzan
. Euskal Echeko ikastetxeak fronte biko hezkuntza planteatzen zuen:
|
|
|
Euskal etxe haietako bat, Euskal Erria izenekoa, hasiera hasieratik euskal ikastetxe baten egitasmoaren atzetik
|
ibili
zen. Izan ere, 1915eko abuztuan ordezkaritza bat Argentinako Euskal Echera bisita bat egitera bidali zuen elkarteak, eta handik gutxira «Comisión de Beneficencia e Instrucción» bat sortu zuen zuzendaritza batzordeak (Parrabere, 1952).
|
|
|
1839 eta 1851 urteen artean egondako Gerra Handia edo Troia Berriko gerran gertatutakoa (Irigoyen, 2001) besterik ez genuke ikusi: bertan, zehatz mehatz esan dezakegunez, Iparraldeko euskaldunak eta Hegoaldeko euskaldunak elkarren kontra borrokan
|
ibili
ziren (gerra horren alde bietan euskal tropak banatuta egon ziren: Iparraldekoak hiriburuaren defentsan ibili ziren eta Hegoaldekoak, berriz, hura erasotzen) (Irigoyen, 2003b).
|
|
|
bertan, zehatz mehatz esan dezakegunez, Iparraldeko euskaldunak eta Hegoaldeko euskaldunak elkarren kontra borrokan ibili ziren (gerra horren alde bietan euskal tropak banatuta egon ziren: Iparraldekoak hiriburuaren defentsan
|
ibili
ziren eta Hegoaldekoak, berriz, hura erasotzen) (Irigoyen, 2003b).
|
|
|
Beraz, hura ere euskaldunen bilgune garrantzitsua izan zela azpimarratu beharra daukagu, batez ere Euskal Herriari buruz zuten ideiaren ondorioz. Euskaldunek beren betiko ohiturekin jarraitzea erabaki zuten; pilota partidak antolatu, tabernan
|
ibili
eta igandetan beren elizkizunetara joaten ziren.
|
|
|
Irtenbide gisa hauxe erabaki zuten; lurralde hura ez zela ez Brasilentzat ezta Argentinarentzat ere geldituko; horren ordez, independentzia ematea erabaki zuten. Ez dugu ahaztu behar Uruguai hogei urte iraun zuen independentzia gerra batean sarturik
|
ibili
zela. Horrek lurraldea txikituta eta birrinduta utzi zuen, bere baitan ehun mila biztanle soilik zituelarik.
|
|
|
Baina euskal herritarrak ez ziren landa munduan soilik gelditu, baizik eta hirigune urbanizatu edo metropolietan ere presentzia handia izan zuten. Lanbide aniztasun honek erakusten digu erraztasun handia izan zutela mota ezberdinetako lanetan
|
ibiltzeko
, horrek abantailak eman zizkielarik. Beraiek ez ziren lehenengoak ezta bakarrak izan, baina bai ugarienak (Luzuriaga eta Alvarez, 2001; Mörner, 1996; Azcona, 1992; Irigoyen, 1999; Arin, 2000; Irigoyen, 2003b).
|
|
|
Hala ere, ezin dezakegu esan ez duela inork idatzi gai honi buruz, egia ezkutatzen
|
ibiliko
nintzatekeelako. Gutxi idatzi da, baina zerbait idatzi dutenen artean, bi korronte ageri dira:
|
|
|
Hona datu bat, adierazgarria oso: AHTk egun EAEn
|
dabiltzan
trafiko motordunen% 0,15 bereganatuko du soil soilik. Garraioa gutxitzen joateko hazkundea murriztuko lukeen eredu sozioekonomikoa landu behar da, aldiz, EAE garraio gune erraldoia bilakatzen ari da.
|
|
|
Momentu honetan, unibertsitatea Goi Mailako Hezkuntzaren eta Ikerkuntzaren Europako Espazioaren egokitze prozesuan murgilduta
|
dabil
. Ikasketa planetan aurreikusten diren aldaketa guztietan komuneko ideia bat ageri da:
|
|
|
Horretarako ezinbestekoa da udal artxiboekin eta Nafarroako artxibo orokorrekin batera, parrokietako eta elizbarrutiko artxibo historikoak ikertzea. Hau ahaztuz gero, ez da estudio seriorik gauzatuko7 Azken finean, «herriaz» mintzatzean kontu handiz
|
ibili
genuke zertaz mintzatzen ari garen: «herria» erakunde eta gizarte zibila den aldetik, Nafarroako erresumaren eta erregeen legeen menpean, edo «herria» erakunde eta gizarte eklesiastikoa den aldetik («kristau herria», alegia), Iruñeko elizbarrutiaren eta apezpikuen legeen menpean.
|
|
|
Ahots asko altxa dira edozein preziotan muga gabe hazteko proposamen horien aurka. Benetan hartu behar ditugu eta arrazionalki neurtu, hemendik denbora laburrera kexaka
|
ibili
nahi ez badugu. Zenbait herrialde ongi samar ari dira; Frantzia, esaterako.
|
|
|
Leku guztietako herritar eta pertsonak aisialdirako lekuez aparte, beste gune eta leku natural batzuen zein gizakiak sortutakoen bila
|
dabiltza
, behar espiritualak eta edertasun irrika sakonenak asebetetze aldera. Nork ez du asteburuetan edo oporretan museo, gaztelu, natura parke edota ozeanoarioren batera jo gorputzak eta espirituak goza dezaten?
|
|
|
Gordailu eta museo handiak (arkitektura eta parke ikusgarriez hornituak) gustagarriagoak zaizkio jendeari lehendik daukana bultzatzea eta hedatzea baino. Hiriak zein herriak norgehiagoka
|
dabiltza
arkitekto ospetsuak zeinek lortuko egin beharreko lanak egiteko (Rico, 1994).
|
|
2010
|
|
|
due (eta dauke) vs daukate; dittu vs dauzka; zittun vs zeuzkan. Eta ari izan vs
|
ibili
: ai zeate vs zabiltzate.
|
|
|
Eta ari izan vs ibili: ai zeate vs
|
zabiltzate
.
|
|
|
Kolektiboak
|
ibilitako
bide kulturalaren zentzu itxierak izan duen kausaren abiaburua bistagarri egiten du, sinbolikoan, izanaren ibilbide zirkularraren abiapuntua eta itxidura azaleratzen laguntzeko. Identitatearen atakan bizi den herriak, halabeharrez, bizitu beharreko ibilbidea da, baturaren eraikuntzaren errepresentazio eszenikoan irudikatua izateko.
|
|
|
Esan liteke oinarrizko konfigurazio horrek ondasun kulturala pitzarazten duela kolektibo horren batura indarrean adierazle. Egun, «bertsoak, espiralak
|
dabil
dibujatzen, herriz herri oinarritik zabaltzen eta luzatzen» eta estetika espiral horrek (non loturak egiteko aukera aurki litekeen) eragiten duen dinamika ez dago hutsean sortua, intentzio bide baten ondoriozkoa duenez, hizkuntza muinetik datorkio berebiziko indar sortzailea izateko abagunea. Estetika berritzaile horrek, belodromoko iragan hurbileko biribiltasuna elikagai, sortzaile eraberritzaile izateko irudimena memoriaren bidetik eratortzen duenez, memoria eta iragana, fikzioaren prozesu sortzailearekin elikatzen ditu, iragana eta oraina biziberritzeko prozesua hezurmamitu eta iruditegi kolektiboa biziberritu eta eguneratzeko.
|
|
|
Antropologiaren diziplinak ibilbide analitiko ugariak
|
ibili
izan ditu Malinowski k() gerturatze enpirikoan «bertako»aren ikuspuntua atxikitzea proposatu zuenetik eta aldagai kognitiboak eta afektiboak biak sakonduz «zentzu egitura» batez hitz egitea ahalbidetu zuenetik. Zentzu egitura horren abiapuntutik. Geertz ek darabilen analisi sinbolikoaren ikuspuntuan?
|
|
|
9 M. Augé k «leku antropologikoak» deskribatzeko ematen dituen ezaugarriak dira: 1 Ibilbideak (itinerarios) jendeak
|
ibilitako
bideak edo ardatzak dira. 2 Bidegurutzeak (encrucijadas o intersecciones) jendea elkartzeko eta biltzeko tokiak.
|
|
|
Lehenengo eta behin, merkatua. Ez daukat daturik, baina badirudi ez
|
nabilela
oso erratuta esaten badut gaztelaniazko liburuak euskarazkoak baino gehiago saltzen direla maila guztietan. Historiako liburuak ez dirudi, inondik inora, arau hori hausten duten bakanetakoak direnik, alderantziz, nobela historiko erraz eta entretenigarrietatik hasita liburu akademiko konplexuenetara, dibulgazioko lanetan barna, kasu guztietan, beti, euskaraz idaztea salmenta gutxiago izateko aukerak handitzea da.
|
|
|
barkadadea oso kaltegarria da edozein lan akademikorentzat; aldiz, departamentu unibertsitario baten oinarria, edo ikerketa talde baten bultzada, edo antzeko edozein egituratan bermatzea, zinez lagungarria izan daiteke norberaren gaitasunak garatzeko. Tamalez, Manexen kasuan badirudi erraldoi bakarti baten aurrean gaudela; ezaguna denez, Iparraldean ia ia ez dago egitura unibertsitariorik, eta partikularki historialaritzan Manex ia ia bakarrik
|
ibili
da beti. Egia da hortxe dugula Eugène Goihenetxe(), baina adinaren aldea gora-behera, ez dirudi harreman estua izan zutenik.
|
|
|
Egia esateko, ez dut arrakastarik izan. Lan gutxi iritsi dira eta hortxe
|
nabil
berriak lortu guran, liburu txukuna egiteko. Iparraldetik, J.L. Davantek zerbait idatzi dit eta artikulu bakana.
|
|
|
Gertakizuna terraza batean gosaltzen ari den bikote baten eszenarekin hasten da. Bikotea berriketan ari da eta, bitartean, beste gazte bat aparkaturik dagoen auto baten inguruan
|
dabilela
ikusten da. Gazte horrek inork begiratzen ez diola ziurtatu ondoren, burdinazko barra batekin autoko kristala apurtzen du eta barrutik kirol poltsa bat hartzen du.
|
|
|
Aristoteles da munduari bozkarioz begiratzen dion azken filosofoa, ez baitzen indarge sentitzen estatuaren aurrean. Ondorengo guztiak babes bila
|
dabiltza
. Filosofiaren zeregin nagusia gizabanakoari bizitzan nola jokatu erakustea izango da.
|
|
|
4 Eta harrigarriena, inoren xenofobia salatzen gailentzen diren asko nola
|
ibiltzen
diren musulmanei euren kultur eta erlijio ikur nabarien erabilera galarazten, duintasuna eta askatasuna ezpata bezala erabilita, eta jakina, hitz horiei mendebaldeko kultura indibidualistan ematen zaien edukiarekin. Era berean, gaztelania askatasunaren izenean inposatzen dute.
|
|
|
Krisiak gero eta gutxiago antzematen dira bere izari sozialean, gizabanakoa tematuta
|
baitabil
bere bizitza bizi nahian. Horiek horrela, gizabanakoak pertsonaltzat jotzen du bere porrota, ez klase bateko kide denez, baita lanpostua galdu edo gaixotzen denean ere.
|
|
|
Egun, seme alabak ez dira norberaren bizitzako ezinbesteko zatia, zati naturala. Nork bere bizitza izateko etikak agintzen duela kausa, biziki handitu da familiatik kanpo eta gizonekin
|
ibili gabe
umeak izan nahi dituzten emakumeen kopurua. Nork bere bizitza antolatzea eta umeak ekartzea, ordea, kontrajarritako aukerak dira, baina gatazka horrek ez du ezabatzen umeak izateko gogoa.
|
|
|
Hortik dator kirurgia bidez gorputza manipulatzeko joeraren hazkundea ez ezik, osasuna, planifikazioa eta ingeniaritza genetikoaren aliantza. Jokabide horrek gorputza kanpoko kontrol sofistikatu batzuen mendean jartzera garamatza, manipulazioa fisiko biologikoaren mendera, halako moduan non boterea bere dimentsio biologikoa zabaltzen eta sendotzen
|
baitabil
, geure zelulak ere bere esku hartzearen ikusmiran jarrita. Heriotzaren beldurrez, gorputza ere arrazionalizazio edo plangintza ilustratuaren objektu preziatu bihurtzeko bidean doa.
|
|
|
Indibidualismoa goresten da, industrialki kultibatu, baina ideiak, aukerak, balioak gizarteak ezartzen dizkigu. Pertsonaia batean bizi gara, eta pertsonaiak ezartzen dizkigu keinuak, mozorroa, jokabidea, non
|
ibili
, zer erosi. Masa gizartea da gurea.
|
|
|
Lotura komunitarioak galduta, gizabanakoa, garai helenistako erromatarrean bezala, indarge, ezgai eta ezereza sentitzen da urrunak eta gero eta abstraktuagoak diren botereen aurrean. Horrela, hainbat gizagaixo iheska
|
dabil
kontsumismo, hedonismo, espiritualismoaren bideetan.
|
|
|
Denotazioak eta konnotazioak bereizteko orduan, planoen deitura formala zehaztean, enkoadratzearen funtzio komunikatiboa interpretatzean, sekuentziaren interpretazio sinbolikoa egitean, pertsonaiek irudikatzen zituzten hierarkiak balioestean eta agintearen agerpena deskodetzean ahul
|
dabiltza
gure gazteak.
|
|
|
Gaitasun ideologikoen ebaluazio honetan ikusi dugu ezen oso maila xehe eta ahuleko arrazoibideak darabiltzatela Euskal Herriko eskola gazteek. Ikus entzunezkoen eduki sinbolikoetan aurkitu litezkeen berniz konnotatzaileak antzemateko eta deskribatzeko unean, ahul
|
dabiltza
, oso. Jokoan dauden hogeita bost puntu horietatik, inork ez du erdia ere bere egin.
|
|
|
Finean, teknika honek hautaketa esperimentuen metodoaren planteamendu berari jarraituko dio baina balorazio monetario hertsia eman beharrean bisitarien lehentasun ordinalak adierazteko erabili da kasu honetan. Emaitza orokor gisa, bisitariek gehien balioztatzen dutena natura eremuan gauza daitezkeen «jarduerak» (xendazaletasuna, mendizaletasuna, bizikletan
|
ibiltzea
, zaldian ibiltzea) dira, «sarbide baldintza» eta «zerbitzu osagarrien» aurretik.
|
|
|
Finean, teknika honek hautaketa esperimentuen metodoaren planteamendu berari jarraituko dio baina balorazio monetario hertsia eman beharrean bisitarien lehentasun ordinalak adierazteko erabili da kasu honetan. Emaitza orokor gisa, bisitariek gehien balioztatzen dutena natura eremuan gauza daitezkeen «jarduerak» (xendazaletasuna, mendizaletasuna, bizikletan ibiltzea, zaldian
|
ibiltzea
) dira, «sarbide baldintza» eta «zerbitzu osagarrien» aurretik.
|
|
|
Eta noski, jostailu horiek ez dute berdin estimulatzen hizkuntza (Caldera, Huston, eta O. Brian, 1989). ...Horretaz gain, gurasoek joera dute berritsuagoak izateko alabekin semeekin baino; zehazki, alabekin ari badira, hitz gehiago erabiltzen dituzte hizkuntza estimulatzen dutenak, gehiago imitatzen dituzte haurraren bokalizazioak eta, oro har, ahoz harreman handiagoa dute neskatoekin (Leaper, Anderson eta Sanders, 1998); semeekin ari badira, aldiz, estimulu gehiago ematen dizkiete mugitzeko, bai oinez
|
ibiltzeko
, bai katuka aritzeko (MacDonald eta Parke, 1986).
|
|
2011
|
|
|
Gerra aurrean idatzitako Euskaldunak poema nazionala izan behar zuena 1950ean atera zen. Baina beste garai bat zen gerraondokoa, eta Orixe Orexan ez baizik Ameriketako El Salvadorren zegoen, Erdialdeko Amerika eta Hego Amerikan barna
|
zebilen
.
|
|
|
Baina gerraondoko garaiaren joera nagusiarekin bat5, Orixek ere barnekoak atera zituen kanpora, min ematen zioten arantzak. ...na da Orixek zazpi urte astun borrokazko igaro zituela jesuitetan, azkenean etsi eta atera beharrean gertaturik; Espainiako gerran Iruñeko Ezkaba mendiko San Kristobalgo gotorleku espetxe fama txarrekoan hilabeteak egin zituen preso, eta Bigarren Mundu Gerra hasi berritan Zuberoa ondoko Gurseko kontzentrazio zelaian beste hilabete batzuk, eta harrezkero Frantzian, Iparraldean, eta gero Ameriketan
|
ibili
zen hiltzera jaioterrira itzultzeko.
|
|
|
50eko hamarkadaren lehen urteetan F. Krutwigek Euskaltzainditik eragin zuen kultur astinduaren ondorioz, literatur ereduari buruzko eztabaidan ideia, ikuspegi eta jarrera hauek
|
zebiltzan
puri purian:
|
|
|
Taldetik aurreratuta, bakarlariak koplaren lehenengo bi ahapaldiak abesten ditu eta jarraian taldeak koplaren gainerako bi ahapaldi osatuz4, denak zutunik jarri eta Santa Klara komenturantz abiatzen dira.
|
Ibiltzen
diren bitartean, bakarlariak, beti taldetik aurreratuta, kopla bakoitzaren lehenengo bi ahapaldiak abesten ditu eta taldeak erantzun egiten dio. Horrela, erlojuen orratzen noranzkoaren aurka, Gernikako kaleetan zehar ibiliko dira, herriko gainerako elizak bisitatuz.
|
|
|
Ibiltzen diren bitartean, bakarlariak, beti taldetik aurreratuta, kopla bakoitzaren lehenengo bi ahapaldiak abesten ditu eta taldeak erantzun egiten dio. Horrela, erlojuen orratzen noranzkoaren aurka, Gernikako kaleetan zehar
|
ibiliko
dira, herriko gainerako elizak bisitatuz. Errondek lauretan hasi eta ordu eta erdi gutxi gorabehera irauten dute.
|
|
|
Ikuspuntu honetatik, errituala eraginkorra da, zeren eta espresiboa, adierazkorra eta sinbolikoa izateaz gain, erritualak egin eta birsortu egiten du, eta azken finean eraiki. Partaideek, beren keinuekin parte hartzen dute, hau da, belaunikatuz (onartu, umiliatu, aintzat hartu), altxatuz,
|
ibiliz
, geldituz, abestuz, errezitatuz. Gorputzaren jarrerek ahalmen performatiboa dute, ezarrerak, azturak, ohiturak Bourdiek esango lukeen moduan.
|
|
|
Marijesiak Gabonetako bederatziurren bat dugu. Gabonen aurreko bederatzi gau horietan, gernikar talde batek herriko kaleak
|
ibiltzen
ditu Jesusen jaiotzari buruzko koplak abestuz, eta ibilbide horretan geldialdi batzuk eginez. Gernikarrentzat ondare benetan esanguratsua eta kutsu identitario nabaria duen ohitura ditugu Marijesiak.
|
|
|
Berdin gerta daiteke izen anbiguo edo ilun batzuekin. Hitz jokoek ere, batetik bestera
|
ibiltzeko
jokoak diren aldetik, hizkuntza gaitasun berezia eskatzen dute: Autokia ulertzeko euskara jakin behar da auto, tokia delako, baina erdaldun batek autoki ikusiko du arazo barik, «» hori nondik agertu den galdetu barik ere.
|
|
|
Hori bera gertatu zen euskaldun jendearekin euskal identitatea ideologizatu behar izan zenean. Botere borroketan eta bereizte gatazketan su eta gar
|
zebilen
eusko abertzale burges eta kaletarrak euskal baserritarra erabili zuen beste erabilgarricastizo bat balitz bezala: «Hau gara gu, geurez:
|
|
|
batetik agertzen dira egiazko jarduerak (instrumentalak, emankorrak, truke baliodunak?) eta bestetik jarduera sinboliko eta mitifikatzaileak (alegiazkoak, antzezpenak, zeinu baliodunak). Bistan da, masa kontsumo eta hedabideen garaian, informalizazioan, banaketa hori ez
|
dabil
oso fin. Alderdi instrumentalean gero eta egia gutxiago aurkitzen dugu, antza denez, egia bizi balioetan dagoela onartzen hasiak gara.
|
|
|
Osakidetza zer den jakiteko gaztelerazko. Servicio Vasco de Salud? deskriptiboaren beharra du euskaldunak(...) Martxa honetan, hemendik urte batzuetara gure gizarte egiturari tankera hartzekotan euskal izen berezien hiztegitxoa patrikan hartuta
|
ibili
du euskaldunak, inon ez baita egongo Hirigintza batzorderik, Kirol fundaziorik(...) baizik eta Hiria, Kirolgi, Sendabide, Elika edo Bidaide, baina Comisión de Urbanismo, Fundación para el Deporte...». Hemenirakurgai:
|
|
|
Kodeen eragintza historikoa hizkuntza baten barne kontua dela uste duena oker
|
dabil
. Kontua ez da soilik zein den hizkuntza baten forma estandarra, zein jasoa eta zein apala edo baztertua; auzia hizkuntzen artekoa izaten baita gehienetan.
|
|
|
Gure asmoa ez da izan, ordea, jendartean
|
dabiltzan
izen publiko guztiak aztertzea. Enpresa izenak, eta oro har merkataritza izenak, aztertu ditugu.
|
|
|
zer dio xede talde bakoitzak? Kultura eta hizkuntza mugetan barna ondo al
|
dabil
gure izena. Edo batean argi eta erakargarri eta bestean ilun, barregarri edo arbuiagarri?
|
|
|
Bigarrena, gure ikerketaren xedea ez da produktu jakin baten izena merkatu batean zer moduz
|
dabilen
aztertzea, ezta euskarak marka egiteko izan lezakeen gaitasuna neurtzea ere. Euskara bera izan dugu aztergai:
|
|
|
Esan bezala, praktika eremu horien arteko harremanak ez dira sinpleak eta gainera gauzak konplexuagoak egite aldera, subjektuak ez dira bizi merkatu itxi batean: batetik bestera itzulpen gaitzak eginez
|
ibili
behar dute, beren baitan hainbat kode zamatzen, hainbat kapital bereganatzen, hainbat «identitate» gorpuzten.
|
|
|
Edozer dela ere, kontua beti izango da zer edo zertan berezia izatea. Merkatuaren logika berriaren arabera, ez
|
dabilena
erori egiten da, bertan behera, eta ez du baliorik; berdin, izandakoari edo lehengoari lotzen zaiona: balioa galduko du.
|
|
|
Etxeko egongela da oraindik lekurik gustukoena telebista ikusteko(% 85ek hori baieztatu du), eta telebista ikusten ari diren bitartean, gehienek ez dute besterik egiten, soilik telebista ikusten dute. Hala ere, badago multzo aipagarri bat(% 35) aitortzen duena Interneten nabigatzen duela telebista ikusten duen bitartean; horietatik erdia, sare sozialetan
|
ibiltzen
da; beste erdiak, berriz, txateatu egiten du.
|
|
|
Burutu den ikerketan ikastetxe konkretu bateko nerabeen adibidea hartu da aztergai modura (Arizmendi ikastolako Almen zentroarena, hain zuzen). Tentuz
|
ibili
behar dugu, beraz, emaitzak Leintz bailarara orokortzerakoan; izan ere, Aretxabaletakoak izan dira ikertutako gaztetxo gehienak, eta, horrez gain, ez da eskola publikoan ikerketarik egin. Horren guztiaren ondorioetako bat izan daiteke bailarako beste profil bateko nerabe jendea (bestelako ezaugarri ekonomiko eta soziolinguistikoak dituena) behar beste kontuan hartu ez izana.
|
|
|
Antisozialak sentipen bilatzaileak dira eta sentipen horien bila
|
dabiltzala
, ez dira kezkatzen beren buruen eta besteen ziurtasunaz. Antisozial horietako batzuk oldarkorrak eta erasokorrak dira; ekintzara erraz pasatzen dira, beren ekintzen ondorenez pentsatzeko eta gogoetarako ez baitute denborarik hartzen.
|
|
|
Agindutakoa ez du betetzen, gezurretan
|
ibiltzen
da eta ez da fidagarria. Hori bai, xarmangarria izatera hel daiteke eta besteek entzun nahi dutena esan dezake, haien errukia edo sinpatia bereganatzeko eta haiek manipulatzeko helburuarekin.
|
|
|
Zauri edo lesio guztien berri ematen dute epaitegian. Hala ere, larrialdietako sendagileak ez du kaltetua salatzeko konbentzitzen
|
ibili
beharrik. Txosten medikoa egiten dute, eta kito.
|
|
|
132). Gainera fikzio eta errealitate horren arteko muga ez da garbia, Lorenzo (Lucia y el sexo) ibidem bere istorioan biraka
|
dabilelako
eta horrek errealitatea identifikatzea zailtzen duelako (Park, 2011: 2); batzuetan ez da nabaritzen ere.
|
|
|
Hori horrela izanda, ezinezkoa da dualitatea aztertzea bizitza (sexua, maitasuna) eta heriotzarekin erlazionatu gabe, dikotomia horrek berebiziko garrantzia daukalako Medemen film gehienetan. La pelota vascan garrantzia hartzen du gai horrek gatazka nagusia aztertu eta jorratzeko orduan, horrekin bueltaka
|
dabilelako
Medem. Filmaren hasieran, kredituetan, frontoi batean pilota batek paretaren kontra egiten duen soinua entzungo dugu, baina ezer ikusten ez dugunez, soinu horrek tiroak iradokiko ditu.
|
|
|
Bere emazte Edurneren alabaren heriotzak ihes egitera bultzatuko du, eta ihesaldi horrek, mina ahazteko nahiak, Natasaharekin topatzea ekarriko du. Natasha, heriotza baten erruz ihesean ez
|
badabil
ere, bere bizitzari zentzu bat topatu nahian dabil eta bien artean maitasunak lagunduta, beren identitatea topatuko dute.
|
|
|
Bere emazte Edurneren alabaren heriotzak ihes egitera bultzatuko du, eta ihesaldi horrek, mina ahazteko nahiak, Natasaharekin topatzea ekarriko du. Natasha, heriotza baten erruz ihesean ez badabil ere, bere bizitzari zentzu bat topatu nahian
|
dabil
eta bien artean maitasunak lagunduta, beren identitatea topatuko dute.
|
|
|
Izan ere, antzina kale nagusietako bat izan zen. Gurutzatzen duen auzoak oraindik ere Errenazimentuko eraikinak eta Erdi Aroko ondareak ditu eta gaur egun antikuarioen kalea da, eta horregatik ere bertatik
|
ibiltzea
iraganera bueltatzea bezala da. Hau eta amaierako eszena, non bi emakumeak eskutik helduta ikusten ditugun, bata alde batera tiraka eta bestea bestera, kalean garatuko diren ekintza bakarrak izango dira eta hain zuzen filmaren egitura zirkularraren berri ematen digutenak ere.
|
|
|
Gizaki horien harrotasunak Zeusen haserrea eragin zuen eta zigor moduan banandu egin zituen, izaki osatugabe bihurtuz. Geroztik, galdutako erdiaren bila noraezean
|
ibiltzera
kondenatuta daude. Azkenik, Sokratesek maitasunaren sublimazioaz hitz egiten du.
|
|
|
Hala ere, Albak heriotza baten erruz, Lucia y el sexoVacasko Luciak eta Elenak bezala, ihes egingo du. Natasha ere, bere etorkizunetik ihesean
|
dabil
, eta biek batera, Erroman, faltan zuten identitatea aurkituko dute. Peru eta Cristina(), Jota eta Lisa (La ardilla roja), Otto eta Ana (Los amantes del círculo polar) edo Medemen beste hainbeste pertsonaiak bezala, identitatea maitasunean aurkituko dute.
|
|
2012
|
|
|
Langile munduaren egoeraren isla dela esatea ez litzateke gehiegikeria izango. Beraz, oso margolan adierazgarria dela esan dezakegu azaltzen
|
ibili
garen unearen eredu grafikoago bat emateko.
|
|
|
Chillida anaietako nagusia margolari bakartia izan da, modetatik at
|
ibili
dena beti, eta garaiko mugimendu gatazkatsuetatik aparte geratu zena nolabait. Koadro honetan, beraz, nahiz eta Bizkaiko Labe Garaiak ageri, ez dugu Ibarrolaren larritasuna ikusten, ezta gatazka hori adierazteko modua ere.
|