|
2000
|
|
|
Dohainik bidaiatzea maite dutenen, dugunon, merkatu bat ematen zuen Kilkennytik abiatuta Cashelera zihoan bide hark: gazte bat hemen, erosketak egiterakoan goiztiar
|
ibilitako
emakume edadetu bat harago, motxila handi bat bizkarrean zuen betaurrekodun despistatua urrunago. Ni azkenetakoa heldu naiz, baina hala ere beste gehienak baino lehenago irten naiz handik.
|
|
2001
|
|
|
Barreka hasi zen berehala eta Mariak" Zer?" galdetu zion, ez baitzen konturatu, eta" Baina, zer?" galdetu zion berriro, eta orduan ohartu zen eta barreka hasi ziren biak; ez Lucasen zapaten hatsagatik, jakina, baizik eta txakur ongarriz zikindutako oinetakoak garbitzera belar heze altu samarreko lekuetara joatea asko gustatzen zitzaielako (Domu Santu egunetan batez ere). Biak sartu ziren belar artera eta biek igurtzi zituzten zapatak belar hezeen kontra, lanturu, aiene eta barre lizunak eginez, inguruan paseatzen
|
zebilen
emakume edadetu baten eskandalurako.
|
|
2003
|
|
|
Miseriatik nola edo hala atera nahi duten herrialdeetan errepide nagusiak bihurtu dira aberastasun iturri. Baina baita txirotasunaren eta deserrotze sozialaren ispilu gogorrenak ere; horietan, bi sos nondik eskuratuko bila
|
dabiltzan
emakumeak ugari eta erraz dauzkate eskura garraiolariek. Hauen ordezkari Ahmed Omar-ek aitortu dio kazetariari:
|
|
|
Emakumearengan noraeza sortzen duela ikusi gabe. Autopistan zamaz kargaturik ibili ohi diren kamioiak bezala
|
dabil
emakumea. Pasaiako ontziak bezala.
|
|
|
Paseoan
|
zebiltzan
emakume batzuk belaunikatu egin ziren. Geldi geratu nintzen, itxura batean errespetuz, baina ingurua lasaitasunez aztertzeko baliatuz.
|
|
2004
|
|
|
Agentea zuzen zegoela ikusi zuen: ataritik azaldu zena bila
|
zebiltzan
emakumea zen, zalantzarik gabe.
|
|
|
" Afaltzera ere joan dugu. Non
|
dabil
emakume hau?".
|
|
2005
|
|
|
Ia betidanik izan naiz feminista eta duela hamar urte
|
nabil
emakumeekin lanean. Emakumeok, eta are gehiago feministok, betidanik ezagutzen dugu arazoa.
|
|
|
Demokrazia eta islamismoa elkarrekin uztartzeko ahaleginetan
|
dabiltza
emakume musulman asko eta asko; zehazkiago esateko, beste hainbat erlijiotan dauden korronteak bereizteko gauza garen bezala, Islamen barruan daudenak elkarrekin ez nahasteko kontuz ibili behar dugu.
|
|
|
Hutsunean igeri
|
dabilen
emakume bat izaten naiz. (1971)
|
|
2006
|
|
|
Horrek asko baldintzatzen du, eta Euskal Herrian gehiago. Bilgune Feministan eta hainbeste lekutan
|
dabiltzan
emakume horiek ere agertu nahi ditut, existitzen dira eta. Ez dakit Euskal Herria osoan ziurtaturik dauden, Bilbon behintzat, egon badaude.
|
|
|
Ospitalean atentzioa eman zidan lanean
|
zebilen
emakume piloak. Mirra ere aldizka joaten zen hara, bere amatzakoarekin.
|
|
|
Lanik ez duelako Mameni deitu diote ama txarra, galdua... Ez zaio inporta, arrunt despreziatzen ditu esamesa
|
dabiltzan
emakume horiek.
|
|
2007
|
|
|
Askabide elkarteak urteak daramatza prostituzioan
|
dabiltzan
emakumeekin lanean, haien beharrizanak ezagutu eta ahal den heinean laguntzeko asmoz, informazioa emanez batez ere. Marian Arias kideak esan digunez," lanbidea ala esplotazioa" eztabaida ez dago inola ere itxita elkarte barruan.
|
|
|
Kontxa Jenerala kalean dabiltzan prostituten inguruko polemika puri purian zegoela, Bilboko Udaleko ordezkari batek esan zuen hor
|
dabiltzan
emakumeak beren kabuz ari direla, eta ez proxeneta baten esanetara. Hori, Zuriñe del Cerroren iritziz, ezinezkoa da:
|
|
2008
|
|
|
Egun horretan bertan eraldaketa ekonomikorako txanpon berria lehenengoz kalean izan arren, herritarrek ez zuten kezkatzat hartu. Emakumeen eskubide berdintasuna ere ez zuten aipatu, kalean gizon barik
|
dabilen
emakumerik topatzea zaila den arren. Kezka horien soluzioak noren esku utzi nahi dituzten hemendik lau urtera bozkatu dute herritarrek.
|
|
|
Espainiako trantsizioa eredu bakarra da, aurreko erregimenaren aurkako borroka egin eta demokrazia estatusa lortzeko eragile oso garrantzizkoa izandakoa negoziazioetatik kanpo utzi zuena. Argentinan, esaterako, Montoneroetan
|
ibilitako
emakume bat lehendakaria da. Kosovon ere UCK ezinezkoa izan zen alde batera uztea.
|
|
|
Tentsio hori etxetik kanpora
|
dabiltzan
emakume askok nozitzen dute batzuek, haurdunaldiko lehen asteetatik bertatik lan eginkizunen ezagugarriak medio, beren osasuna okertzen ari dela ikusten baitute.
|
|
|
Adituen iritziz, lanean
|
dabiltzan
emakume haurdun askoren arrisku faktore behinena haurduntza bera da.
|
|
|
Bi agur idatzi dituzu. Lehenengoan, egunotan zure kuadernoan pasieran
|
ibilitako
emakume horren patua desbideratu duzu. Norbait horri buruz idatzi duzu, azkenekoz.
|
|
2009
|
|
|
Langileen egunekoa baino askoz ere zaharragoa den ohitura berritzen da. 1561ean Charles X.ak bere azpietan
|
zebilzkien
emakume guztiei lore bat eskaini zienekoa. Lurringintzan estimatuenetakoa den lorea elkarri oparitzen diote:
|
|
|
Beste lagun batzuk ere izango dituzte metropoli honetan: zelula amen ikerkuntzan
|
dabilen
emakume bilbotarra eta limusinan dabilen nafarra alegia.
|
|
|
–Zuek bila
|
zabiltzaten
emakumea ni naizela uste dut.
|
|
|
Zaldiz dabilena zaldiz dabil, eta bizikletaz dabilena bizikletaz, eta hortxe dago aldea! Zaldiz
|
dabiltzan
emakumeak, izan ere, ez dira periodikoen eskandalu saileko orrietan azaltzen, eta bizikletan dabiltzanak bai, gaur bezala, eta ez hemen bakarrik, Alemanian eta mundu osoan ere bai. Ez al zaizu hori arrazoi nahikoa iruditzen?
|
|
|
Pasa den urtean ezagutu zuen filmeko protagonista eta txundituta utzi zuela adierazi du Del Campok. Dirty Martini, koktel baten izena izateaz gain, Miss Dirty Martini filmeko protagonista ere bada. Gainera, neo burleskean
|
dabilen
emakume ospetsua da.
|
|
|
Inguruan
|
dabiltza
emakume bat eta bi neskatila ere. Nagusia liburuei begira dabilen bitartean, txikiek pelutxe eta panpinaz betetako apalategiei erreparatu diete.
|
|
|
Renee Zellwegger, Jodelle Ferland, Ian McShane, Kerry O' Malley. 108 min. Gizarte lanetan
|
dabilen
emakume batek 10 urteko neska bat salbatuko du. Neskari tratu txarrak ematen dizkiote gurasoek.
|
|
|
Renee Zellwegger, Jodelle Ferland, Ian McShane, Kerry O' Malley. 108 min. Gizarte lanetan
|
dabilen
emakume batek 10 urteko neska bat salbatuko du. Neskari tratu txarrak ematen dizkiote gurasoek.
|
|
|
Renee Zellwegger, Jodelle Ferland, Ian McShane, Kerry O' Malley. 108 min. Gizarte lanetan
|
dabilen
emakume batek 10 urteko neska bat salbatuko du. Neskari tratu txarrak ematen dizkiote gurasoek.
|
|
|
Zaldiz dabilena zaldiz dabil, eta bizikletaz dabilena bizikletaz, eta hortxe dago aldea! Zaldiz
|
dabiltzan
emakumeak, izan ere, ez dira periodikoen eskandalu saileko orrietan azaltzen, eta bizikletan dabiltzanak bai, gaur bezala, eta ez hemen bakarrik, Alemanian eta mundu osoan ere bai. Ez al zaizu hori arrazoi nahikoa iruditzen?
|
|
2010
|
|
|
Bere laburtasunean (91 orri besterik ez ditu), handia iruditu zait Esnaolaren estreinako lana. Lan honetan ezin hobeto uztartuta azaltzen dira giroa (udako azken egunak, galerna gertu dela) eta pertsonaien arteko gorabeherak (berrogei urteren bueltan
|
dabilen
emakumea; adin txikiko neskatila batekin dabilen haren senarra; neskatilaren aita, bikotea uda igarotzen ari den hoteleko zuzendaria; neskatila bera). Galernak, Esnaolak liburu hasieran aipatzen duen bezala, udaren amaiera iragarri ohi du pertsonaiak dauden kostaldeko herrian, S.S. delakoan.
|
|
|
Sakristian geunden. Gure ondoan, beste bi kardinal, eta atzera eta aurrera
|
zebilen
emakume bat. Atsegin handiz egin nion elkarrizketa, Tarancón kardinala oso herrikoia baitzen, eta zeregin handia izan zuen Espainiaren demokraziarako lehen pausoetan batez ere.
|
|
2011
|
|
|
Baina honeekin, ahots bitan edo gehiagotan be abesten ei genduzan. Benetako bedeinkazinoa Joakin Goikoetxeandiaren irakatsietara
|
ebilzan
emakume honeek joaten ziran parrokientzat eta herrientzat!
|
|
|
Kaian alde batetik bestera
|
dabiltzan
emakumeen bozak goratu dira, bapore batzuk itzultzen ari direlako. Aita edo senarra, neba edo semea, edo edozein ezagun ontzi gainean ezagutu dutenek poz deiez agurtu dute.
|
|
|
Niri ez zitzaidan gehiegi interesatzen lan hura, beti lortzen bainuen patata baserrietan, baina interes handia zuenez, egingo genuela esan nion. Jende askok uste zuen baserritarrek denetik zutela, baina ikustekoa zen nola
|
zebiltzan
emakume asko bakarrik, hiru edo lau seme alabarekin, senarrak espetxean zituztela eta lan asko ezin eginik.
|
|
|
Erdialdetik urrundu ahala, gero eta semaforo gutxiago daude eta, gidaria, megafonoa eskuan, jendeari aurretik kentzeko ari zaio arren eskatzen. Alde batetik bestera, isildu gabe
|
dabil
emakume gazte bat maipiao, maipiao txartelak saltzen. Oraindik ez dut ondo ikasi mai piao horrek zer esan nahi duen zehazki; (piao) txartela da, baina mai, (erosi) edo (saldu), biak izan daitezke; beraz, tonuari erreparatu behar izaten zaio.
|
|
2012
|
|
|
Alaba gaiztoa zela erabaki zuen, alaba txarra gutxienez, eskasa. Berak beti izan zuen nahiko harreman ona bere amarekin, baina jadanik ezin zuen ama ezagutu Munitibarko egoitzan bata jantzita eta begirada galduarekin korridoreetan atzera eta aurrera
|
zebilen
emakume haren barruan.
|
|
|
Ziur aski Anderrek zerrenditis arena kontatuko zion? Behin baino gehiagotan galdetu diot neure buruari zertan
|
nabilen
emakume honekin; zeren zain nago ospa egiteko?
|
|
|
Era berean, emakumeen gorputza gizonezkoen sexualitatearekin ez lotzeko konpromiso argia erakutsi behar du kazetariak. Gizonen esparruan
|
dabiltzan
emakumeak barregarri islatzen dituzte hedabideek, konnotazio sexualak izan ditzakeen irudiak lagunduta, batik bat. Esaterako, honakoa izan zen Le Journal du Pays Basquek argitaratu zuen lehen orriko albisterik garrantzitsuena.
|
|
|
Are gutxiago esan nahi du lidergo eraldatzailerik sortzen denik. Tokiko elkarteetan eta tokiko partaidetza instituzioetan
|
dabiltzan
emakume asko jakitun dira defizit handia dutela eragiteko gaitasunari dagokionez eta aitortza eza nozitzen dutela beren ekarpenei dagokienez. Horrenbestez, parte hartzea, lidergoa eta protagonismoa uztartu egin behar dira, eraldaketa sozialaren parametroetara iritsi ahal izateko.
|
|
|
Nahiz eta herrialde batzuetan —Espainian, haien artean— tratamendu horiek Gizarte Segurantzak estaltzen dituen, praktikan, itxaron zerrendak hain luzeak dira, eta hainbesteko atzerapena eragiten dute; interesdun gehienek zentro pribatuetara joatea erabakitzen dute, nahiz eta kostu handiak izan (gure herrialdean tratamendu baten oinarrizko prezioa 3.000 euro ingurukoa da). Gainera, Espainiako Gizarte Segurantzak ez ditu onartzen FIVrako 40 urtetik gorako pazienteak, eta, bide horretatik haurdunaldiaren bila
|
dabiltzan
emakumeen artean, askok gainditzen dute adin muga hori. Teknika horrek, beste batzuk arrakastarik gabe probatu diren kasuetarako ez ezik, ezinbesteko bihurtzen da haurdunaldiaren bila dabilen bikoteak gizonezko faktore larria (gizakiaren antzutasuna), faktore tubarikoa (Falopioko tronpa buxatuak, kaltetuak edo ez daudenak) edo amaren gorputzean ernaltzea ezinezkoa egiten duten beste arazo batzuk dituenean.
|
|
|
Karatea edota futbola probatu eta gero, 22 urterekin Debabarrena txirrindularitza taldean hasi zen, profesionaletan lehiatzen. Domeka honetan jokatuko den XV. Soraluze Sarian omenaldi txiki bat egingo diote, Debabarrenean
|
dabilen
emakume soraluzetar bakarra dela-eta. Mendia, duatloi eta triatloietan ere aritzen da.
|
|
|
Karrerako urte pare bat kenduta, nire bizitzako gainerako urteak bertan eginak naizen arren, nirea ez zen hiri batean sentitzen nintzen, nirea ez zen zeru baten azpian bizi nintzela iruditzen zitzaidan. Lapurtu egin zidaten paisaia haren partaide izateko eskubidea, eta inbidiaz begiratzen nien kalean lasai
|
zebiltzan
emakume haiei (noiz izango ote naiz berriro zuen pare?) eta baita amorrazioz ere (zuek isilik segitzen duzuelako nago ni horrela!).
|
|
|
Horregatik jantzi ditu kautxuzko guanteak neskatila garbitzeko. Eta horregatik ez da
|
ibiltzen
emakumeekin". Baina ez zioten galdetzen.
|
|
|
Emakumea naturaltasunez tratatzen asmatuko ez zuen errezeloa, akaso. Arrazionalki pentsatuz gero, berak berdintzat hartzen zuen, ez zegoen dudarik horretan, baina azpikontzientziaren mailaren batean bazeukan ar puritanoren bat kukutua, bera gehiago edo gorago sentiaraz zezakeena prostituzioan
|
zebilen
emakume errukarri hori baino.
|
|
2013
|
|
|
Ordurako herrialde osoak hainbat manifestazio egin zituen; Indiatik kanpo ere izan zuten oihartzuna. Orduz geroztik, Manmohan Singhen gobernua lanean
|
dabil
emakumeen aurkako krimenetan Indiako zigor legedia aldatzeko. Hausnarketak egiteko, Auzitegi Goreneko presidente ohia buru duen batzorde berezi batean oinarritzen dira, zeinak sexu indarkeriaren delituetan aplikatzen diren arauetako erreformak aztertzea eta planteatzea onartu baitzuen.
|
|
|
XX. mendearen hasierako film mutu baten koreografia ederra dirudi Maindireak atalak. Akordeoi baten melodiaren esanetara mantso eta leun dantzatzen diren maindireen artean seme galduaren bila
|
dabil
emakume gaztea. Musika estreinakoz ageri da film laburrean eta giro soinuari gailentzen zaio.
|
|
|
—Nahi baduzue, igo esan zigun antolamendu lanetan
|
zebilen
emakume batek.
|
|
|
Galde diezaietela beste zelatariei. Auskalo zertan
|
zebilen
emakume mantelinadun harro hura!
|
|
2014
|
|
|
...urea salbatuko da igandea baita sukarra zer egiten dugu dio bidaiariak bereber Belcier kebabtegiaren aitzinean jaistean gauzak den mendrena aldatzeko gauden tokietan arranoak gara kolibriak izateko ordez expresso bikoitza manatzen du zu mitnehmen nortasun kontrola trenean H.S. arrotzak dituzte bilatzen vos papiers svp diote larderiaz denek entzuteko moduan t, as vu comment ils nous parlent ihesean
|
dabilen
emakumeak Vitale txartela dauka gutxienez laurogei urteko bere solaskidea antza amodiorik gabe ezkondu zen les hommes c, est ça le chat Canal+ et se rouler dans le traversin eransten du gazteagoak lasai andreak igandea da ez da ezer gertatuko
|
|
|
...ltunak Euskal Herriko punk rock mugimenduaz honako gogoeta hau egiten du: «Euskal punk rockak parte hartze handia izan zuen ekimen kolektiboetan, gaztetxe eta jai alternatiboetannahiz aldarrikapen ezberdinen alde (amnistia, internazionalismoa, intsumisioa, ekologia, euskara...). Feminismoa ordea ez da aldarrikapen hauen artean aipatu daitekeenetako bat, izan ere mugimendufeministatik punk rockean
|
zebiltzan
emakumeak ez ziren ondo ikusiak izan punkaren lehen urteetan.Gerora jarrera hau aldatzen joan bazen ere, musika honen produkzioan zeuden emakumeen eskasiakzaildu egiten zuen harremana» (Altuna, 2010: 31).
|
|
|
Musikaren arloan emakumeen presentzia gutxien duen jendarterik feministena daEuskal Herria. Ez dut musikaren esparruan
|
dabiltzan
emakumeen gaineko datu zehatzik, baina nahikoa da agertoki gainera, diskoetara, prentsara, kontzertuen antolaketara, arloteknikora begiratzea gizonen aldean kopurua oso txikia dela jakiteko (Lopez Ziluaga, 2013: 117).
|
|
|
Ez dira ezagutzen debeku horren arrazoiak, baina argi dago nori zihoakionzuzendua: herriz herri eta merkatuz merkatu
|
zebiltzan
emakumeei. Emakumexumeak, alaiak, umoretsuak, hitz jolaserako eta txantxarako beti prest zeudenak.Zergatik ziren bertsoak kaltegarriak agintarien ustez?
|
|
2015
|
|
|
Ni ez naiz
|
ibili
emakume elkarte/ taldeetan. Euskara elkarteetan, ordea, bai.
|
|
|
Zure irudiko, ez du horren itxura zatarrik, eta, ibilia gelditu gabe, kalera atera zara. Bertan dira geldi, eguraldiaren kapritxoak berbagai, beti presaka
|
dabilen
emakume edadetua, zapi beltz eta orga txikiarekin, eta kapela eta gabardinaz jantzitako bizilaguna, bere ur txakurra inguruan usnaka duela. Agurtu gabe, ezkerretara egin duzu, okindegiaren aurretik igarotzea saihesteko.
|
|
|
Eta andere mahats mordo bat postrerako. Pasako da beti presaka
|
dabilen
emakume edadetua, bere zapi beti beltza buruan eta erosketetarako orgatxo txikiari tiraka, heriotzari itzuri egiteko moduko pauso biziz. Edo ez.
|
|
|
Place de Passyko postutik jendarme batek deitu omen zuen Euzko Jaurlaritzaren egoitzara. Antza zenez, kalean galduta
|
zebilen
emakume atzerritar bat topatu zuen. Frantsesez tutik ere jakin ez eta franko kostatu omen zitzaien elkar ulertzea, baina, azkenean, euskalduna zela atera omen zuen aztarrena.
|
|
|
Dena den, nahiz eta herri administrazio eta goi mailako irakaskuntzan berdintasunerako joera antzeman I+Gko jardueretan
|
dabiltzan
emakume eta gizonen presentzian, ezin ahaztu genezake ikerlan honetan aztertu gabe geratu direla, besteak beste, zein den ikerketaeta garapen lanetan dabiltzan emakumeen heziketa maila, zein motatako lanak burutzen dituzten, zein motatako karguak betetzen dituzten eta abar, gizonezkoekin alderatuta (UNESCO, 2007).
|
|
|
Dena den, nahiz eta herri administrazio eta goi mailako irakaskuntzan berdintasunerako joera antzeman I+Gko jardueretan dabiltzan emakume eta gizonen presentzian, ezin ahaztu genezake ikerlan honetan aztertu gabe geratu direla, besteak beste, zein den ikerketaeta garapen lanetan
|
dabiltzan
emakumeen heziketa maila, zein motatako lanak burutzen dituzten, zein motatako karguak betetzen dituzten eta abar, gizonezkoekin alderatuta (UNESCO, 2007).
|
|
|
Bestalde, lan okupazio eta zientzia diziplinari dagokionez, goi mailako irakaskuntzan I+Gko jardueretan
|
dabiltzan
emakume gehienak ikertzaileak dira, eta gizarte zientzia, zientzia zehatz, natura zientzia eta ingeniaritzan ari dira. Kasu honetan, oro har, berdintasunerako joera hautematen da emakume eta gizonen presentziari dagokionez.
|
|
|
Laburbilduz, I+Gko egikaritze sektore guztietan emakume kopurua nabarmen hasi den arren, enpresa sektorean oraindik bide luzea geratzen da emakumeen eta gizonen arteko berdintasunera heltzeko. Bestalde, goi mailako irakaskuntzan I+Gko jardueretan
|
dabiltzan
emakumeen eta gizonen kopuruetan berdintasunerako joera sumatzen den arren, teknologia alorrean emakumeen presentzia ahula dela antzeman daiteke oraindik ere. Beraz, etorkizunean, agintari eskudunek norabide horretan bideratu lituzkete ahaleginak.
|
|
|
Adineko pertsonaien kasuan berriz, fenomeno bitxia gertatzen da; aurrez azaldu dugun bezala, egun plazaz plaza bat batean
|
dabiltzan
emakumeen belaunaldiak 40 urtetik beherakoak dira. Badago salbuespenen bat, Rosi Lazkano aiarrarena kasu.
|
|
|
Egunotan Euskal Herrian
|
dabil
Emakumeen Mundu Martxaren karabana. Irailaren 28an iritsi zen Tafallara eta igandean, urriak 4, Bilbon izango du azken geltokia.
|
|
|
—Hau ere endredatuta ote
|
dabil
emakumeekin, Isidoro ibiltzen den moduan, eta horregatik konbateak galtzen. Arkautek galdera airean laga zuen bazkaltiarretako batek erantzun ziezaion.
|
|
|
Mesedeetako zubian egin zuten topo, emakumeak eta Aretxabaleta ezkerreko ibarrerantz zihoazela eta Roman kontrako norabidean. Dena esatera, bere ibilerak ere hala adierazten zuen ondo behatuz gero, Roman norabiderik gabe
|
zebilen
emakumeek aurkitu zutenean, ezen aurkitu Odile Moresek aurkitu zuen, begirada pausoa bezain galdua zuela zubian behera.
|
|
|
Zuazok bidea eman nahi izan zion bere aurretik joan zedin, baina Odile Moresek aurrera egiteko agindu zion makilarekin. Edonola ere, berehala jakin zuen Zuazok herrenka
|
zebilela
emakumea, berea baino maingutasun leunagoa, berea baldarretik bezain hurbil zegoen Odile Moresen aldaka kulunkatze hura dantzatik. Hitz batean:
|
|
|
Alderrai
|
dabilen
emakumea askatasunaren lurralderantz abiatu da.
|
|
2016
|
|
|
38 arropa neurrian sartu nahian
|
dabiltzan
emakume mendebaldarrak musulmanei lezioak ematen hasteko ez daudela uste dute, eta burujabetzaren bidean, onena, emakume bakoitzaren prozesua errespetatzea dela.
|
|
|
Zure arroparik nabarmenenak jantzi ditzakezu, berarekin jolas egin, musukatu nahi duzun adina eta nahi duzun lekuan, baina berriro esango dizut, muga bat jarrita. Horrela bakarrik jakingo du ez zarela desesperatuta
|
dabilen
emakume bat?. Gero atea itxi dute.
|
|
|
Maria Ludargnaniren etxean? Nire garaian ere han
|
zebilen
emakumea, jo eta ke.
|
|
|
Honako gako hauei erreparatuz gero, argi ikusten da hori: zenbat bortxaketa gertatzen diren benetan, bortxatzailearen mamua etengabe
|
dabilela
emakumeen irudimenean, zoko miran, eta, bereziki, hortxe dago bortxatzaile beltzaren mamu mitikoa ere. Gainera, gaur egun, gizon beltzek eurek elikatzen baitute mamu hori, beren gizontasunaren izenean.
|
|
|
Emakume zuriek azken aukera gisa baino ez zuten onartzen etxeko zerbitziari aritzea, alegia, ondo baldin bazekiten ez zutela hori baino hoberik topatuko; emakume beltzak, aldiz, lanbide haietan harrapatuta egon ziren Bigarren Mundu Gerra abiatu arte. 1940ko hamarkadan ere, New Yorken eta beste zenbait hiri handitan azokak egiten ziren kale izkinetan, esklaboen enkante blokeen bertsio modernoak?, eta emakume zuriei gonbita egin, lan bila
|
zebiltzan
emakume beltzetatik gustukoena aukera zezaten.
|
|
|
Gerran ibilitako gizonen eta gerran
|
ibilitako
emakumeen arteko ezberdintasunari kritika egin zion, eta gogora ekarri zuen gerran ibilitako emakume beltzek beren ahizpa zuriek baino are gehiago sufritzen zutela. Hain justu ere, emakume beltzak, oro har, zapalkuntza korapilo hirukoitz batean harrapatuta zeuden.
|
|
|
Gerran ibilitako gizonen eta gerran ibilitako emakumeen arteko ezberdintasunari kritika egin zion, eta gogora ekarri zuen gerran
|
ibilitako
emakume beltzek beren ahizpa zuriek baino are gehiago sufritzen zutela. Hain justu ere, emakume beltzak, oro har, zapalkuntza korapilo hirukoitz batean harrapatuta zeuden.
|
|
|
Sukaldean, umezain, zerbitzari eta etxeko hamaika lanetan aritzen ziren emakume beltzak; hegoaldeko emakume zuriek, ordea, aho batez errefusatzen zuten lan ildo hura. Hegoaldetik kanpo, etorkin europarrak ziren etxeko zerbitzari
|
zebiltzan
emakume zuri gehienak, aurkitzen zuten edozein lanbide onartu behar izaten baitzuten etorkinek ere, beren ahizpa esklabo ohiek bezala.
|
|
|
Beharbada gizontxo hori zer motatakoa den zehaztu behar genuke: protagonista emakumezkoa den istorioetan ohikoa izaten da gizonezkoren bat ere azaltzea eta bien artean nolabaiteko erlazioren bat sortzea, eta zerbaiten bila
|
dabilen
emakume honek gizon bat bila lezake sakonean; zergatik ez da izango gizon hau berau. Izena ere jarriko diogu:
|
|
|
Ez zen fin
|
ibili
emakumeen talde nagusia Asturiasen eta etxekoek ez zuten aukera galdu. Añares Rioja ISBk nahikoa ondo ekin zion neurketari eta atsedenaldian aurretik ziren markagailuan Xabier Chicorenak.
|
|
|
Zertan
|
zabiltza
emakume horrekin?
|
|
2017
|
|
|
Ahalkegabeki, mutiriki, kantoi guztietara begiak dabiltzala
|
dabilen
emakumea arrisku da eroria den edo berehala eroriko den.
|
|
|
Jabetzaren aurkako erasoak zigortzeko baliatu izan ziren askotan sorginkeria karguak; lapurretak zigortzeko, batik bat, izugarri hazi baitziren XVI. eta XVII. mendeetan, lurren eta nekazaritzaren pribatizazioa areagotu ondoren. Ikusi dugunez, Ingalaterran, deabrukerien susmopeko bihur zitekeen eskean
|
zebilen
emakume pobrea, auzoko etxean esne edo ardo apur bat ebatsi zuena, edota laguntza publikoak jasotzen zituena. Alan Macfarlanek eta Keith Thomasek egiaztatu dute garai hartan nabarmen okertu zela emakume zaharren egoera, herri lurrak galdu eta familia bizitza berrantolatu ondoren, haurrak haztea lehenetsi baitzen, adineko jendeari lehen eskaintzen zitzaizkion zainketen kaltetan (Macfarlane 1970: 205). 38 Zaharrak beren lagun eta auzokoengana jotzera behartu zituzten bizirik jarraitu nahi bazuten, edota Behartsuen Zerrendan sartu zuten (etika protestante berria limosna ematea xahubidetzat edo nagikeriaren sustagarritzat gaitzesten hasi zen une berean).
|
|
|
Baina ezin zuen asko iraun arrazoibide horrek. Gobernuak laster kendu zuen pribilegio hura, eta itxituren aurkako matxinadetan
|
zabiltzan
emakumeak atxilotzeari eta espetxeratzeari ekin zion.37 Areago, ezin pentsa dezakegu emakumeek beren aldetik ez zutenik interesik lurraren desjabetzeari aurre egiteko. Guztiz bestela gertatzen baitzen.
|
|
|
Mediterraneo aldeko herrialdeetan, emakumeak bota egin zituzten soldatapeko lan askotatik eta kaleetatik: kalean inor ondoan izan gabe
|
zebiltzan
emakumeak barregarri utz zitezkeen, edo sexu erasoak jasan zitzaketen (Davis 1998). Ingalaterran(, emakumeen paradisua?, italiar bisitari zenbaiten esanetan), esparru publikoan emakumeen presentzia gaizki ikusia izaten hasi zen.
|
|
|
–1560tik 1640ra[...] emakumeen inguruko kezka handia izan zela erakusten dute dokumentu horiek, mehatxu nabarmenak baitira sistema patriarkalerako. Auzoekin errietan eta istilutan
|
dabiltzan
emakumeak, etxe zerbitzuetan lanean hasteari uko egiten dioten emakume ezkongabeak, senarrak mendean hartuta dituzten edo jotzen dituzten emazteak: horrelako guztiak maizago ageri dira justu aurreko edo ondoko garaietan baino.
|
|
|
Epaiketa publikoan, sorginak errua jendaurrean bere fantasia sexualak aitortuz arintzen zuen; aldi berean, nolabaiteko sari erotikoa lortzen zuen gizonezko akusatzaileen aurrean xehetasunetan luzatuz. Nahiko erraz onartzen zen ikuspegi emozionaletik larriki nahasita
|
zebiltzan
emakume haiek barruan deabru eta demonioak izan zitzaketen iradokizuna, eta espiritu gaiztoekin bizi zirela aitor zezaketen, gaur egun burutik egindako norbaitek egunkarietako titularren eraginpean hiltzaile bilatuenetako bat izatearekin amets egin dezakeen bezala (Daly 1978: 213)
|
|
|
Adierazgarria da 1645ean Montpellierren izan zen matxinada: beren haurrak gosetetik babestu nahian
|
zebiltzan
emakumeek hasi zuten; 1652an Kordoban izan zen matxinada ere emakumeen ekimenez hasi zen. Areago, matxinada haiek guztiak zapuztu eta gizon ugari preso hartu edo zapaldu ondoren, emakumeek erresistentzian jarraitu zuten, hain agerian ez bazen ere.
|
|
|
Zaintza lanetan diharduten bitartean ekoizpen esparru horretatik kanpo geratzen direnez, amek euren beharrak haientzat pentsatuta ez dagoen sistemara egokitu behar dituzte. Artikulu honetan ume txikien zaintza lanetan
|
dabiltzan
emakumeek haientzat pentsatua ez dagoen hiri erraldoiari erantzuteko bilatu duten espazioetako bat, jolas parkea alegia, eta horrek eskaintzen dituen baliabide sozialak aurkeztu nahi dira.
|
|
|
Izan ere, Mirentxu Loiartek Irrintzi film esperimentala egin zuen 1978an. Esan beharrik ez da, orduan, orain bezala, ez zirela asko zinemagintzan
|
zebiltzan
emakumeak. Bada, Loiartek euskaldunon nortasun kolektiboari buruzko ikus entzunezko metafora ausarta plazaratu zuen.
|
|
|
Antzaz presaka
|
dabilen
emakume bat da: ile motz eta beltza, gorputz ttipia eta liraina, zamarra iluna, nerabetasuna duela urte eskas batzuk bazterrean utzi duten hainbeste eta hainbeste neskaren gisaz horniturik.
|
|
2018
|
|
|
Zenbat ordaintzen zaio barneko
|
dabilen
emakume bati?
|
|
|
Kalitatea goretsi nahi dute, eta halako establezimenduetan" harakin maisuak" daudela esaten zaigu spotean. Zalantza sortu zait harategi horietan ez ote
|
dabilen
emakumerik lanean, edo, beharbada, daudenak ez ote diren maila goren horretakoak, harakin laguntzaileak edo, aprendizak akaso; aitatzen ez direnez, ezin jakin...
|
|
|
Rapean
|
dabiltzan
emakumeen lanak zabaltzeko proiektua ere hasi zenuen, Eskina Femenina izenekoa.
|
|
|
Ez zekien Augusto ala bera, zein zen azken baten errudun; erraza ote zen asmatzea galdetu zion bere buruari. Istilu garbian
|
zebiltzan
emakumearen pentsamenduak, zein gehiagoko borroka zeinek irabazi. Larunbatean umea hil ondoren jarri zen estu eta larri, gatazka zeinen alde izango zen erabaki beharrean ikusi zuelako bere burua.
|
|
|
Eta azkenean zeruaren erantzuna izango balitz bezala iritsi zitzaidan zerbait hori. Gau batez, ardoak itzala egiten zidan batean, trenbidean zehar aurrez betetakoa hustera abiatu nintzen, han inguruan paseatzen
|
zebilen
emakumeak ezagutu egingo ninduela aurrez susmatu gabe. Gelditu eta arreta handiz begira begira egon ondoren, garrasika hasi zen inguruko jendeari laguntza eskatuz.
|
|
|
Diego Lopez de Haro jaunak ehizan
|
zebilela
emakume bat topo egin zuen haitz baten gainean eta ezkontzeko eskatu zion; emakumeak onartu zuen baldintza honekin: ez zuela Aitarena egingo haren aurrean.
|
|
|
Negozioan
|
dabiltzan
emakumeek, hain zuzen, urruntzeko estrategia askotarikoak asmatu dituzte bezeroenganako tratuan, edo, bestela esanda, ikuspegi profesional batetik begiratu izan diote beren jardunari. Urruntze hori, ordea, arazo bat da gizonentzat, ugazabatzaren eta esklabotzaren kontraesanaren beste aldaera bat dirudien problema bat.
|
|
|
Miriamen bulegoan, ikasketa buruak urduri hartu zuen mutila. Haren begietatik biomahaira
|
zebilen
emakumearen begirada. Mutilak patxadaz aztertzen zuen, edozein unetan buru gainean bilduta zeraman orrazkerari buruzko iritzia eman behar balu bezala.
|
|
|
beraz, kontu handiz agondu, estalkia zulatu, zorionez, egurra usteldu samar zegoen: sendiak ez zuen, antza denez, kalitate handieneko zerraldoa aukeratu?, eta bi metro gora egin dut lur hezean zehar, buztin mokorren artean kanposantuan azaleratu arte; nire hilobiaren ondoan loreak atontzen
|
zebilen
emakume zaharrak oihuka alde egin du, izututa, berarekin zeukan transistorea loreontzien ondoan abandonatuz, piztuta oraindik, hortik iritsiko zitzaidan, ziurrenik, altxarazi nauen albistea?.
|
|
|
Eman izena dieta osasungarri batean Horrek ez du esan nahi emakumeek beren dietak menopausia atzeratzeko doitzen dituztenik, lehenago jarraibide horiek ikerketa hori berresten duten beste azterketa batzuek egiaztatu lituzketelako. Eta horrek ez du esan nahi, zientzialariaren arabera, dieta aldatuz gero, haurdunaldi berantiarraren bila
|
dabiltzan
emakumeei lagundu ahal izango dienik, hau da, 40 urtetik aurrera. Baina arlo horretako ikasketak hasiberriak diren arren, adituek iradokitzen dute ohitura osasungarrien ondorioz emakumeak gero eta beranduago sartzen direla fase natural horretan.
|
|
|
Izan ere, hiru partida izango baitira gozagarri. “Geroz eta gehiago dira esku pilotan
|
dabiltzan
emakumeak. 17: 30etan, emakumeen eskuz binakako partida izango da gozagarri. Mendizabal eta Larrarte, Arrillaga eta Arrizabalagaren aurka arituko dira.
|
|
|
Egun honen harira, beste herri askotan bezala, Arbizun ekitaldi pila antolatu dira, eta horietako bat herriko emakume artisten erakusketa izan da. Herrian Bilgune feminista taldean lanean
|
dabiltzan
emakumeek, herriko emakume sortzaile ezberdinei erakusketan parte hartzeko gonbita luzatu ziguten. Nere baiezkoarekin batera, beste 9 emakumeen baietza jaso zuten.
|