|
2009
|
|
|
Amaia lankidearen izenean ere hitz egin digu.
|
Hiru
ordu laurdeneko jardun intentsua telefono mugikorrak pare bat aldiz soilik eten egin du. Goiz lasaia izango zuen Ibonek.
|
|
|
Bai, baina konkurtso hori Nerea Zapirain artistak, Alex Mitxelena arkitektoak eta
|
hirurok
egin genuen. Oraintxe bertan egon naiz Nerearekin hitz egiten, arazoak baititugu eskulturarekin.
|
|
|
|
Hiruron artean
, ez.
|
|
|
Karrera amaierako proiektuan
|
hiru
gai ezberdinen arteko erlazioa jorratu nuen nik, alegia, azalak, egiturak eta instalazioek osatzen duten sistemarena. Interesatu zitzaidan egitura eta instalazioak batera ebaztea.
|
|
|
Sorpresa handia izan da guretzat. Arquia/ Próxima foroan eta JAE erakusketan agertu ondoren, Felix Arranzen bildumakoak gurekin jarri ziren kontaktuan, eta
|
hiru
proiekturen informazioa bidali genien: Gabiriako Zubimusu etxea, eskena Toki izeneko eszenografia eta Urretxuko parkean diseinatu dugun eskala txikiko proiektu bat.
|
|
|
Buff? azkenean
|
hiru
urteko epeaz ari gara hitz egiten, nahiz eta hasiera batean hirurak leku fisiko berean jazo, baina gerora bakoitzak bere bideari jarraitu zion, zenbait beka eta bizitzaren gertakizunak direla medio. Ez gara inoiz oso modu diziplinatuan ibili, baina momentuz emaitzak ematen ari den metodo batekin egiten dugu lan.
|
|
|
Buff? azkenean hiru urteko epeaz ari gara hitz egiten, nahiz eta hasiera batean
|
hirurak
leku fisiko berean jazo, baina gerora bakoitzak bere bideari jarraitu zion, zenbait beka eta bizitzaren gertakizunak direla medio. Ez gara inoiz oso modu diziplinatuan ibili, baina momentuz emaitzak ematen ari den metodo batekin egiten dugu lan.
|
|
|
Ez? diskurtso bat egotekotan,
|
hirurok
gure interesak bateratzen ditugun momentu batez hitz egin genuke. Momentu horretan hiruron imajinarioan zerbait komuna aurkitzen dugu.
|
|
|
diskurtso bat egotekotan, hirurok gure interesak bateratzen ditugun momentu batez hitz egin genuke. Momentu horretan
|
hiruron
imajinarioan zerbait komuna aurkitzen dugu. Horrek dakarren egonkortasunetik funtzionatzen duzu, baina oreka prekario bat dela konturatzen zara.
|
|
|
delakotik dator; oxigenoa, erregaia eta beroa.
|
Hiru
osagai horiek sua sortzen dute, elementu erreal eta fisiko bezala. Sua itzaltzeko horietako edozein kendu behar da.
|
|
|
Bai? kontuan hartu behar da. Kea, ri buruz ari garenean,
|
hiru
urtetako lanaz ari garela. Ibilbide horretan ez gara proiektu bakarraz ari, baizik eta oso modu naturalean kateatu diren proiektuez baizik.
|
|
|
Gure lagina 2009 urteko egoera sozial, ekonomiko eta arkitektonikoa da eta erreferentzia, aldiz, 1979 urtea. Bien arteko tartean, belaunaldi baten eraldaketa topatzen dugu, eta
|
hiru
hamarkadak busti dituzten aldaketa politikoak, gorakada ekonomikoak, lurraldearen urbanizazio basatia eta arkitektura industriaren aldaketa izugarria.
|
|
|
Urtea bukatzear zegoela, Euskal Autonomia Erkidegoaren izaera definitu behar zuen Estatutua sinatu zen.
|
Hiru
urte geroago, Nafarroako foru erregimenaren ordenaketa arautuko zuen legedia sinatu zen. Pixka bat lehenago, 1981ean, François Mitterrandek Frantzia sozialismoaren kale kantoietatik bideratu zuen (eta, bide batez, arkitektura frantziarra estasi egoerara eraman).
|
|
|
Zein da formula egokiena? Besteak beste,
|
hiru
eredu nagusitzen dira:
|
|
|
–Beste modu batean ulertzen ditut arkitekturitza horiek, ez zuk ulertzen dituzun moduan. Arkitektoa orkestrako zuzendaria da, eta agian orkestra osatzen duten 50 instrumentuetatik bi edo
|
hiru
jotzen badaki ere, ezin da harago joan. Beti aukeratu duzu, garapen edo kontzeptu arkitektoaren artean aukeratu?.
|
|
2010
|
|
|
Arkitektura estudio honetako
|
hiru
bazkideak bat datoz etxebizitza arkitekturaren oso atal garrantzitsua delako ideiarekin. –Etxebizitza babeslekua da?, dioskute.
|
|
|
Eraikigarritasun aprobetxamendua bi etxe bloketan batzean, hasiera batean planteatzen ziren
|
hiru
etxe blokeen ordez, espazio publiko zabalagoak lortzen dira.
|
|
|
7.S62 ÀQND, 1 LQVNULS] LRD (6). Bertan jarriko ziren bizitzen, urte gutxiren buruan,
|
hiru
milatik gora lagun, Donostiako ehun biztanletik bi edo.
|
|
|
Etxebizitza librearen salneurria gauza askoren menpekoa bada ere, funtsean
|
hiru
dira kontuan hartzeko faktoreak: HWRUNL] XQ HNRQRPLNRDQ NRQÀDQW] D (HQSOHJX PDLOD, VROGDWHQD,
|
|
2012
|
|
|
Energiaren gailuak:
|
Hiru
Arroiletako presa
|
|
|
Baina energiaren, gailuek? lurraldea behin betiko aldatu dezakete, eta objektu ederrak edo itsusiak izateak ez du hori aldatuko; Txinan,
|
Hiru
Arroiletako presa erraldoiak 100 TWh energia sortuko du, Txinako egungo beharraren% 9, eta haren 2,4 kilometroko luzerak 600 kilometro baino gehiago zabalduko du urtegia. Aski ezagunak dira urtegi berri horren proiektuak sortutako ondorioak, tartean etxea utzi behar izan duten 1.400.000 lagunen tragedia.
|
|
|
Eraikinen bizitzaren erabilgarriaren amaiera beste era batera kudeatzeko arrazoiak asko dira, baina oro har,
|
hiru
taldetan sailka ditzakegu: ingurumenaren zainketa, arrazoi ekonomikoak eta arrazoi sozialak.
|
|
|
Orain arteko ohiturak aldatzea beharrezkoa da eraikinen bizitza amaiera era egokian kudeatzeko.
|
Hiru
dira eraikuntzako material eta elementuek zabortegian bukatu ez dezaten dauzkagun aukera nagusiak: eraikinen birgaitzea (osoa edo partziala), material eta elementuen birziklapena, eta, desmuntatzea?.
|
|
|
Altzairu birziklatuaren tona bakoitzeko 1,25 tona burdin mineral, 630 kg ikatz eta 54 kareharri aurrezten dira (naturatik hartzen diren lehengaiak
|
hirurak
). Airera emititzen diren partikulen artean ere alde nabarmena dago bi ekoizpen sistemen artean.
|
|
|
Hortaz, eraikinen bizitza amaiera erabilgarria kudeatzeko orduan,
|
hiru
dira etekinik onena lortzen lagunduko diguten moduak: eraikinen birgaitzea, birziklapena eta elementuen desmuntatzea eta berrerabiltzea.
|
|
|
Bereziki esanguratsua da azken hamarkadan Europako administrazioa egiten ari den ziaboga. Orain arte, Batasunaren energia politikaren ardatzak
|
hiru
zutabe izan ditu: lehiakortasuna, hornikuntzaren segurtasuna eta ingurumenaren babesa.
|
|
|
Ekonomia karbonogabetzeko beharrei aurre egiteko, kontsumo maila jaisteaz gain, erregai fosilak energia emari berriztagarriekin ordezkatu behar ditugu. Horregatik, 2050erako bidaia orriak aurreikusten du energia fluxu berriztagarrien ustiatzeak eskaera energetiko osoaren
|
hiru
laurden estali ahal izango lukeela, eta jatorri berriztagarriko elektrizitatea azken kontsumo elektrikoaren% 96 baino gehiago izan litekeela, mendearen erdian.
|
|
|
eta egun argi faktoreak aztertzean. Azterketa horretarako
|
hiru
metodo proposatzen ditugu:
|
|
|
Iain Bordenek idatzitako tesi paregabean, skatearen kulturaren bitartez egiten den hiriaren irakurketa eta bereganatze prozesuak aztertzen ditu, baita horrekin lotuta sortzen diren super arkitektura (gorputza+ ohola) zein arkitektura espezializatuagoen (skatepark ak eta arrapalak) sorkuntza ere. Hiriespazioaren bereganatze hau 3 fasetan banatzen du, hots,
|
hiru
espazioren arteko sekuentziari jarraituz: espazioaren aurkikuntza?, found space??, espazio eraikia?, constructed space??, eta hiri espazioa edo espazio urbanoa?, urban space??.
|
|
|
Hasiera batean, margoketa eta ondorengo kareztatzea burutzeko eraikinak kokapenagatik hautatu zituzten.
|
Hiru
etxadi izan ziren, 7 etxe guztira, herriko jaiak diren San Rokeetan egiten den urteroko prozesioaren ibilbidean toki pribilegiatuan kokatuak, presentzia handiarekin. Irudiak, aurreko egunetan zehar herriarekin eta herritarrekin izandako harremanen emaitza izan ziren, tokiko usadio zein sinboloak.
|
|
|
Hala ere, aurrez egindako eztabaidetan, green economy kontzeptuari buruzko desberdintasunek bere horretan jarraitzen dute, eta gailurra hasteko
|
hiru
egun soilik falta direnean, green economy/ ekonomia berdea zer den eztabaidatzen jarraitzen da; izan ere, herrialde guztietako ordezkariek ez dute berdin ulertzen.
|
|
|
Hirigintza honen aldeko apustua larriagoa da gainera Lakua auzoko aurrekaria zegoenean. Bertan, era espantsiboan diseinatutako auzo «moderno» paregabea eraiki behar zela saldu ziguten orain dela
|
hiru
hamarkada, baina geroko emaitza ez da inolaz ere hain zoragarria izan, eta haren dentsitate baxua kritikatu eta zuzendu behar izan zuten gerora.
|
|
|
Ikerketa
|
hiru
fasetan banatu da. Lehen fasea, planteamendu teorikoa eta definizioarena, 2012ko urtarriletik maiatzera bitartean Donostiako Arkitektura Eskolako Arkitektura Bioklimatikoa irakasgaiaren barnean garatu da eta 40 ikaslek hartu dute parte (5).
|
|
|
(1) San Markosekoa itxi ondoren, indarrean gelditzen diren
|
hiru
zabortegiek (Lapatx, Sasieta eta Urteta) ia gainezka egin dute eta 2014 urtearen amaieran behin betiko ixteko konpromisoa hartu du Gipuzkoako Foru Aldundiak.
|
|
|
(2) Bilketa sistema tradizionalaren bitartez, «birziklatze adierazlea»ren datuak (balorizatu direnen eta guztira jaso diren hondakinen arteko erlazioa) lortutako
|
hiru
erreferentzia: Donostia:
|
|
|
Hasiera batean eta erabilera ona dutenez (6), beira, papera, kartoia eta ontzi arinak bilduko dituzten
|
hiru
edukiontziak une oro irekita eta zerbitzuan mantentzea aurreikusten da.
|
|
2013
|
|
|
Hegoaldeko zatiak 9.400 m2 ko eremua hartzen zuen eta 176 etxebizitza aurreikusten zituen, aurretik Hirigintza Gerentziak ezarri irizpideei jarraiki. Hala, poligonoaren hegoaldeko zatiak
|
hiru
partzela sail jasotzen zituen. Horietako batek hiru partzela zituen bere baitan, hamar solairuko dorre banarekin.
|
|
|
Hala, poligonoaren hegoaldeko zatiak hiru partzela sail jasotzen zituen. Horietako batek
|
hiru
partzela zituen bere baitan, hamar solairuko dorre banarekin. Dorre batek oin guztiz simetrikoa hartzen du; besteen eredu oina bilduagoa da iparraldeko zatian, eta zorrotzagoa hegoaldekoan.
|
|
|
LABURPENA: Artikulu honetan, itsas bidaietarako ontzi bat eta
|
hiru
hotel aztertu dira. Lau kasuek, goi mailako edo luxuzko turismoa eta bidaiariak dituzte oinarritzat.
|
|
|
1997 urtean bukatu zuten.
|
Hiru
urteko lana izan zela esan daiteke. Beraz, 108 metro karratu eraiki zituzten eguneko.
|
|
|
Azterturiko
|
hiru
hoteletan, barne banaketa obran bertan manipulaturiko elementuekin bideratu da. Horrek arazo ugari ematen ditu.
|
|
|
|
Hiru
adibideon konparaketatik honako ezaugarri komunak identifika ditzakegu: Industriaren berreskurapen aldeak Europako hiri handietan aurkitzen dira, eta, gainera, tradizio artistiko sendoa izan dute, eta hori berrerabiltze kulturala garatzeko oinarria izan da.
|
|
|
Hiriburuetatik kanpo, landa-gune berdeak, eremu jasangarriak, tradiziozko industriaren ikuskizunetik zeharo aldenduak. Hauetan, arkitekturak ez digu sarritan erakusten kanpoaldetik barruko funtzionaltasuna edota bertan garatzen diren zereginak, baizik eta ustezko abangoardiaren simulazioa (1) eta batzutan monumentaltasuna, enpresen ikur propioak
|
hiru
dimentsiotako logotipo bezala aldameneko lorategi edo zuhaitz anizkoitzez hornituriko oihan faltsuetan integratuz; lehen aipaturiko eskulturak (eta abar) errotondetan agertzen diren gisan. Parke teknologiko hauetan zailtasunez aurkituko dugu ikatz koloreko ke hodirik, garabirik, biltegi ikusgarririk edo karga lekurik.
|
|
|
Elkarri lotuta dauden
|
hiru
prozesu historikok eraman gaituzte egoera horretara (Castells; Hall, 1994: 21).
|
|
|
Aukera guztiak maketen hiru bertsioetan jasota geratu baziren, aurkeztu zuten Memoria bakarrean eskultorearen eta arkitektoen proposamen bereiziak ere jaso ziren. Aurkibidea
|
hiru
ataletan egituratuta zegoen: lehena. Proiektuaren ideiak eta helburuak?
|
|
|
Gaur egungo kulturak artearen produkzioari (sinbolikoari) hirigintzan ematen dion erabilera ikusgarritik begiratuta, zaila da Izarrak alde proiektuan bildutako oinarri programatikoen balio pedagogikoa nabarmentzea; Izarrak alde proiektua Jorge Oteiza eskultoreak eta Juan Daniel Fullaondo, Marta Maíz, Enrique Herrada eta María Jesús Muñoz arkitektoek egindako Hilerri Proiektua (eraiki gabea) da eta 1984 urtean Donostian izan zen Proiektuen Nazioarteko Lehiaketan aurkeztu zuten. Proposamena egin zuen taldearen ezaugarriak (eta kalitatea), gehi, egin zuten lan prozesua eta programaren baldintzak oinarri izan ziren emandako
|
hiru
harreman garrantzitsuenak eta horien efektuak egituratzeko: 1 gizarteak heriotzaren ideiarekin eta hilerriko egiturarekin (funtzio higienikoa eta sinbolikoa aintzat hartuta) duen harremana; 2 arteak hiriarekin (monumentaltasun efektua) duen erlazioa; eta 3 bukaera egituratzailea emateko, jakintza diziplinarren arteko harremanak (Arteen Sintesian edo Eskultura/ Arkitektura integrazioan amaitzeko).
|
|
|
banatu zituztela; izan ere, Et in Arcadia Ego (eraiki gabea) (16) leloa izan zen garaile eta V1 bertsioak ez zuen saririk eskuratu. Taldearen buru Oteiza eta Fullaondo ziren, biak ala biak nortasun sendokoak, eta taldeak proiektua pentsatu eta sortzeko prozesuan harritzekoa da Aurreproiektuaren
|
hiru
bertsio aurkeztu izana, Memoria bakarrekin.
|
|
|
Arrazoi berdinagatik, Fullaondok garaian arkitekturako ikasle zen Mª Jesús Muñoz-i deitu zion V3 bertsioaren material grafikoa bukatzeko; izan ere, maketak bezalaxe, lurraldean ezarritako hutsunearen berri eman behar zuen, eskultoreak lankidetzaren hasiera hasieratik hutsune hori lortu nahi baitzuen. Aukera guztiak maketen
|
hiru
bertsioetan jasota geratu baziren, aurkeztu zuten Memoria bakarrean eskultorearen eta arkitektoen proposamen bereiziak ere jaso ziren. Aurkibidea hiru ataletan egituratuta zegoen:
|
|
|
Horretarako, utopia hitzaren bigarren esanahi bat aurkeztuko du testuak; azkenaldian aurkeztu diren Karrera Amaierako Proiektu (KAP) batzuen analisi azkar bat eginez orainaldira eta gure testuingurura hurbiltzen saiatuko da, gero haien eskutik Cedric Price ren lana eta bereziki haren Potteries Thinkbelt proiektuaz pare bat gauza azpimarratzeko. Azkenik, Richard Sennett en testu baten irakurketarekin aurreko
|
hiru
puntuetan agertutako kontzeptuei bigarren irakurketa bat lortzea da helburua.
|
|
|
de Ahmedabad (6).
|
Hiru
: Intervención en Sant Andreu, Barcelona (7), Mercè Amat ena.
|
|
|
Aurreko
|
hiru
puntuek testu honen alde utopikoa aurkezten dute, krisi garai honetan arkitekturarekin mundua hobetzea posible dela oihukatzen duten proposamenak, utopia guztiak bezala, bai antzinako Greziaren garaikoa, bai 60ko hamarkadakoa bai eta gaur egungoa ere, ordura arte egin izan denaren aurkako erreakzioak dira. Laugarren puntu hau baina, aurkako bidetzat interpretatzen dut nik, hau da, utopiaren ondorio den distopia aurreikusten duen iritzia da.
|
|
|
Lau gaien arteko erlazioa ongi antzeman daitekeela uste dut. Lehen
|
hiru
puntu utopikoak eta distopia ondorio gisa laugarrenean. Goian agertutako egileen lana aztertzea beharrezkoa izan daiteke testua ulertzeko, Augè eta Delgadoren antropologia, azkenaldiko KAPen bilakaera, Cedric Priceren mundu egokigarri eta aldakorra, eta Sennetten pragmatismo amerikarra.
|
|
|
Eta gutxi gorabehera guztiak edo gehienak aurretik aipaturiko bi taldeetan sailkatu lirateke. Guztiok ezagutzen dugun adibide bat da Richard Matheson en I Am Legend (1954) eleberria eta haren
|
hiru
moldaketa zinematografikoak: The Last Man on Earth (1964), The Omega Man (1971) eta I Am Legend (2007).
|
|
|
Kasu bi horietan post apokalipsia gizakiaren suntsipenean oinarritzen da, inguruneak minik jasaten ez duen bitartean. Eta
|
hiru
kasuetan gizakiak eraikitako inguruaren birnaturalizazio prozesu bat hasten dela planteatzen da giza desagerpenaren ondoren.
|
|
|
Bestalde, Kobeta mendia parke publiko bihurtzeko ideia berreskuratu zuten, Rikardo Bastida arkitektoak 1923 urtean planteatu zuena, eta Zorrotzaurreko parketik Kobetara iristeko igogailu publiko bat proiektatzen zuten, zubi berriaren ardatzean, bat etorriko litzatekeena tokirako aurreikusita zegoen metroko geltokiarekin.
|
Hiru
parkeak egituratuz Bilbo ingurunerako hiri eta eskualde mailako espazio berdeen sistema orokor garrantzitsu bat osatzea lortzen zuten, hiri eskalako zuzkidura handi baten metropoli plangintzaren adierazgarri.
|
|
2014
|
|
|
Bestalde, gure kultura teknologikoak zentzumenak zorroztasun nabariago batekin ordenatu eta banatu ditu. Ikusmena eta entzumena dira gaur egun gizarteratutako zentzumen pribilegiatuenak, beste
|
hirurak
funtzio pribatua duten iraganeko zentzumen gisa tratatzen ditugularik, gehienetan, kulturak eraikitako kodeek ezabatzen dituztelako.
|
|
|
Silarri handiaren altuerak, bestalde, sexquitercia proportio delakoa du jatorri: luzera halako
|
hiru
laurden. Ilara lodian kokatzen dira izkinako kuxin silarriak, eta almohadilla sail hori sakristiaren hiru izkina exentuetan errepikatzen da, aristak nabarmen indartuz.
|
|
|
Kasetoiak laurogeita bat dira, eta
|
hiru
apaingarri ageri dituzte: izkinakoetan, behekoenetan, landare motiboak ageri dira; gainontzeko hirurogeita hamazazpietan, damero diagonala osatzen dute, ilara batean almohadilla karratua eta bestean lau aldeko lore motiboa irudikatuz.
|
|
|
Lanak, garaiko gerrateen ondorioz orobat, behin baino gehiagotan izan ziren etenak, harik eta 1606an elizaren eraikuntza burutu zen arte. Barne espazioa, ekialde mendebalde ardatz liturgikoaren arabera ezarritako nabe nagusiak eratzen du, 45 metro luze eta 24 metro garai dena,
|
hiru
ataletako bitan albo nabeak zabaltzen zaizkiolarik. Elizak ezkila dorre deigarria ageri du hegoaldeko tolesdura batean itsatsirik.
|
|
|
XV. mendean, Irun artean Hondarribiaren menpeko unibertsitatea zelarik,
|
hiru
pasabide zituen Santiago bideak Bidasoan barrena: batek zuzenean egiten zuen Hondarribira, eta beste biek Irun zuten helmuga.
|
|
|
luzera halako hiru laurden. Ilara lodian kokatzen dira izkinako kuxin silarriak, eta almohadilla sail hori sakristiaren
|
hiru
izkina exentuetan errepikatzen da, aristak nabarmen indartuz. Estilo baliabide hau arrunt erabilia izan zen gurean XVI. eta XVII. mendeetan, garai hartan eraikitako jauregietan batik bat.
|
|
|
Ganga trenkatuak
|
hiru
prozeduraren arabera eraiki ahal ziren: dobela ilarak ardatz bertikalarekiko biraka paratuta; dobela ilarak karratuak osatuz eratuta eta, azkenik, erronbo itxura osatzen duten dobela ilarak baliatuta.
|
|
|
Arkitektura estudio bilbotar hau 2004 urtean sortu zuten Miguel Gutiérrez Garcíak, Patxi Corcuera Bilbaok eta Ramiro Higuera Higuerak, eta beraiek dira estudioaren zuzendariak.
|
Hiru
arkitektoek Donostiako Arkitektura Goi Eskola Teknikoan ikasi zuten. Etxebizitza publikoan lan eskerga egindako estudioa da, batez ere Eusko Jaurlaritzako Visesa sozietaterako.
|
|
|
2 irudia -1D eta 2D ko
|
hiru
eremu (segmentua, karratua eta zirkuluaren zati bat) elementu fnitutan banatuta. 1D ko kasuan elementuak segmentuak dira, 2D ko eremuen kasuan forma ezberdineko elementuak erabil daitezke elementu gisa.
|
|
|
Aurretik aipatu diren matrizeak lortzeko, aldiz, elementu bakoitzeko integral bakarra egin bagenu ere, 5.081 integral egitetik genuke ihes egin. Gainera, definitutako eredua 3D n daukagunez,
|
hiru
dimentsioko integralez ari gara. Integral horietakoren bat zehatz ebatzi bagenu, hurbilketak erabili genituzke eta, eragiketa kopuru finitu baina ikaragarri handi baten ondoren, ebatzi beharreko ekuazio sistemara iritsiko ginateke.
|
|
|
Hasieratik eduki beharreko kontuak dira hauek, besteak beste, materialaren tamaina eta piezak lantzeko modua mugatzen dutelako. Pieza batzuk mekanizatu bakarrean lantzea ezinezkoa izan zen eta bi zatitan egin ziren (beste makina batzuekin ez zen beharrezkoa izango,
|
hiru
ardatzetan lan egiteko, pieza mugitzeko edo fresa automatikoki aldatzeko aukerak eskaintzen dituztelako).
|
|
|
Master amaierako lan honetan gangaren modeloa piezatan banatu zen. Eraikuntza originalak 77 dobelaz osatuta zegoen, baina makinaren ezaugarrien ondorioz zenbait pieza bi edota
|
hiru
zatitan banatu behar izan ziren, guztira 146 mekanizatuz. Fresatzeko makina erabiltzen erakutsi zigun pertsonaren aholkuari jarraituz pagoa aukeratu genuen maketa egiteko; egur hori biguna da eta mekanizaziorako oso egokia, erretxinarik ez duelako.
|
|
|
Arkitekturan autoeraikuntzaz ari garenean ezinbestekoa zaigu brikolajea aipatzea,
|
hiru
lau oholekin egindako etxerako apalategi batetik auzolanean lastozko hormadun etxebizitza baten eraikuntzara doana. Arestian aipatu ditugun subkulturak langile klaseei dagozkie orokorrean eta kultura kontsumistak dira (subkultura talde batzuek kontsumo mota batzuk baztertzen dituztenean ere, punk en kasuan bezala) estiloak definitutako kontsumoaren erritual bereizgarriekin azaleratuz taldearen ezkutuko nortasuna eta esanahi debekatuak.
|
|
|
Batzuen esanetan, etxeak modu klandestinoan eraikitzen ziren. Orduko frankismoko lege baten arabera, antza denez,
|
hiru
horma altxatuta zeuzkan etxe bat ezin zen behera bota, nahiz eta baimenik gabe eraikita egon. Eta horregatik esaten da etxeak gauez eraikitzen zirela, inguruan zebilen harrobiko zaindaria ekiditeko.
|
|
2015
|
|
|
Bai, hala uste dut. Eta
|
hiru
arrazoi objektibo samar ditut hori defendatzeko: lehenik, ikasle gutxi ginen, esan bezala, eta, ondorioz, irakasleek proiektuak goitik behera aztertzeko aukera handiagoa zuten, horrenbestez eskaera maila handituz; bigarrenik, irakasleak nahiko famatuak ziren, pisu nabarmena zuten gizartean, eta horrek ekarri zuen haien egoak ere puztu samar ibiltzea, dezente gutxi toleratuz haien ideia estilistikoekin bat ez zetorren arkitektura; eta, hirugarrenik, oso kontuan hartzeko egoera bat:
|
|
|
Nik, gainera, ez nuen osorik ordenagailuz marraztu. Gutxi gorabehera KAParen erdia edo ordenagailuz marraztu nuen, AutoCAD programa ezagunaren orduko bertsioak lagunduta (hamargarrena, oker ez banago), eta, beste erdia, eskuz,
|
hiru
dimentsiotako marrazkiak bereziki. Azpimarratzekoa da, hala ere, arestian esandako orduko epaimahaiko kideen muturreko ikuspegiari gehitu behar zitzaiola ordenagailuaren tresna berriaren aurrean ere oso jarrera kontrajarriak zituztela, eta guztiak nahiko sutsuak, gainera.
|
|
|
Eta gehiago, komunitateetan zeharkako politiken bidez eragiteko aukera irekitzen dute. Horretan,
|
hiru
aldeen arteko elkarlan zaila ere bultzatu litzateke: auzotarrak eta eragile sozialak, erakundeak (kasu honetan udala batez ere, baina baita osasun etxea, ikastetxeak?
|
|
|
Praktika horren erakusle garbia da, adibidez, Bartzelonako Güell Parkean gertatutakoa. Parkearen azpiegiturak zaintzeko eta mantenu lanetarako diru sarrerak bermatzeko, udalak, 2013ko urritik aurrera sarrera mugatzea eta kobratzea erabaki zuen (inguruko
|
hiru
auzoetako biztanleei izan ezik). Horrek espazioaren espezializazioa eta klase bereizketa dakar.
|
|
|
Gaur egun, pilota jokoak dituen konnotazioak bi pareta eta batzuetan hirugarren pareta batekin (errebotea) edo egongela itxi baten itxura izan dezakeen trinkete izeneko beste espazio itxi batekin erlazionatzea izango da ohikoena. Bi edo
|
hiru
pilotari, beste bi edo hiru pilotariren aurka, pilota paretaren eremu finko batera botaz. Pilota jokoak pilotan jokatzeko hainbat gailu, hainbat izen eta modalitate ditu gaur egun:
|
|
|
Gaur egun, pilota jokoak dituen konnotazioak bi pareta eta batzuetan hirugarren pareta batekin (errebotea) edo egongela itxi baten itxura izan dezakeen trinkete izeneko beste espazio itxi batekin erlazionatzea izango da ohikoena. Bi edo hiru pilotari, beste bi edo
|
hiru
pilotariren aurka, pilota paretaren eremu finko batera botaz. Pilota jokoak pilotan jokatzeko hainbat gailu, hainbat izen eta modalitate ditu gaur egun:
|
|
|
Nola esandaiteke pelote basque izena duen liburuan, ezker paretetan jokatzen den pilota jokoak blé izena duela eta pilotalekua ez dela basque? Trinketetan jokatzen den XIX. mende arte, ohikoak dira
|
hiru
pilota jokoen araudiak argitaratzea, apustuetan arazorik ez izateko hala nola Irunekoan5 edo Iruñekoan6 Denak pilota plaza irekiak eta publikoak. Bertan pilota festarako espazio publikoa egokitzeko prestatu beharreko lanak, besteak beste, tablao barrera o tendido izeneko eserlekuak prestatzea izaten ziren.
|
|
|
Lehenengo lana espazioak bete behar duen funtzioak zein izan behar duen argi izatea da, eta funtzioa zehazteko orduan, gure ongizate sistemak gizartearen gehiengoan pentsatzera behartzen gaituen neurrian, ez da erraza izaten haien diseinuan asmatzea, eta, ondorioz, askotan tamalez akats handiak egiten dira. Ohiko akats horien artean, artikulu honetan
|
hiru
nabarmenduko dira: azken urteetako espazio publikoen pribatizazioaren aldeko apustua, espazio publikoetan soilik diseinuaren eta estetikaren aldeko joera arriskutsua, eta, azkenik, espazio publikoetan gure klimaren eta eguraldiaren aferak duen garrantzia.
|
|
|
2013 urteko
|
hiru
hilabetetarako, auzokideak lana behin betikoa izatea eta auzoan geratzea nahi izan dute.
|
|
|
Bestalde, hiru tresna horiek gutxi gorabehera identifikatzen dituzte paisaiaren ohiko
|
hiru
egoera Europan zehar: paisaia batzuek balio positibo oso nabarmenak, ederrak eta bereziak dituzte, naturaren aldetik oso egoera onean daudelako; horiek behar dute kontserbazioa.
|
|
|
Bestalde,
|
hiru
tresna horiek gutxi gorabehera identifikatzen dituzte paisaiaren ohiko hiru egoera Europan zehar: paisaia batzuek balio positibo oso nabarmenak, ederrak eta bereziak dituzte, naturaren aldetik oso egoera onean daudelako; horiek behar dute kontserbazioa.
|
|
|
Amaitzeko, paisaia degradatuak daude; zituzten balio positiboak galdu dituztenak eta balio negatiboz bete direnak, eta horietan zerbait berritzailea egin behar da, sorkuntza erabili.
|
Hiru
egoera paisajistiko zabal zabal horien inguruan gogoeta egitea garrantzitsua da, paisaia aldakorra delako, eta ez argazki finko bat. Paisaia fosilizatzeak ez garamatza inora.
|
|
|
Laugarren INBG mota honen analisirako (beste
|
hiruren
ezaugarriak ere gehitu daitezke), zeharkako plangintza baten diseinua egin behar da bi esparrutan: lurralde antolamendurako jarraibide batzuen diseinu bateratua, eta haren azterketarako esperientzia pilotuetan esku hartzea.
|
|
|
Ondare hori guztia osatzeak paisaia aztertzea dakar
|
hiru
aspektu osagarriren bitartez: memoria, irudi eta soziosistema bezala (Bunge, 2012:
|
|
|
Zentzu horretan ezinbestekoa izan da aldez aurretiko narratiba batetik abiatzea herritarren aurrean erakusteko, gizarte eragileen ikuspegi desberdinen ekarpenekin. Aipatutako eragileen iritzia bultzatzeko,
|
hiru
batzarretan batu ziren auzokideen elkarte sendoak, Zugaztieta, Larreineta eta Barrionuevo auzuneetako egoitzetan.
|
|
|
3
|
Hiru
esparru horien memoriaren berreskurapenari buruzko ideia erasoa (Burtzako, Orkonera, Durañona) eta denen aurrean aurkezteko prozesuari buruzko azalpena. Gure solaskideen adimena zabaltzea zen gure asmoa, beren aldetik egindako edozein ekarpen kontuan hartua izango zela frogatzeko, nahiz eta antza denez ezerk ez duen zerikusirik ondarearen tradiziozko kontzeptuarekin.
|
|
|
Olaso Jauregiaren beheko solairuko areto batean, Trapagarango Udalaren onibarra, hamar plano sorta erakutsi ziren. Horietako bakoitzak Burtzako, Orconerako burdinbide eta Durañonako kuartelaren
|
hiru
irudi zeuzkan eskala handian, eta Trapagaran udalerriko plano orokor bat. Eserleku bakoitzean errotuladore bat eta post it sorta bat utzi zen.
|
|
|
Orconerako Paisaiarako Ekintza Planaren lanketaren dokumentuak antzeko PEP batzuetarako egitura proposamena diseinatzeko balio digu. Aipatutako egitura horrek bereizitako
|
hiru
kapitulu izango lituzke: diagnostikoa, helburuen definizioa eta ekintzen zehaztapena.
|
|
|
Ekintzen zehaztasunak esku hartzearen lehentasuna dakar, herri kontsultaren bitartez berretsi dena ere. Ekintza horien helburua, oso argiak eta ez konplexuak nahitaez, PEParen esparrurako kohesioa
|
hiru
ataletan hobetzea izango da: memoria toki bezala (horren aztarnek zentzua hartzen dute eratutako narratibak direla-eta), irudiz hornitutako bizi izandako toki bezala (ibilbideetan zehar sumatua) eta soziosistema baten bizitoki bezala (turismoan bakarrik oinarritzen ez den dinamizazio sozioekonomiko baten bila).
|
|
|
Beraz, liburuxkako fitxa bete ahal izateko argibideak daude lehenengo orrialdeetan. Horrez guztiaz gain, gidaliburuak paisaiaren azterketan jarraitu beharreko urratsak deskribatzen ditu, eta fitxaren
|
hiru
adibide biltzen ditu, beste toki batzuetan azterketak egiteko lagungarri suertatuko direlakoan.
|
|
|
Gomendio horiek proiektuak barne hartu dituen bederatzi eskualdeetan gehien errepikatu diren ekintzetatik eratorriak dira. Jarraian ikusiko den moduan, Alkizan 2014 eta 2015 urteen artean burututako proiektuak erakundeei zuzendutako
|
hiru
gomendiori heldu die.
|
|
|
Aurreko atalean azaldu den proiektuak erakundeei proposatutako gomendioen artean ondoko
|
hirurak
daude:
|
|
|
Jokaldi osoan, parentesi sakratu bakarra, garai batean behintzat (agian gaur egun ere, nonbait?), eguerdiko hamabietan apaizek angelus delakoa errezatzeko egiten zen etenaldia izan da, eta bat batean, kantxaren erdia aldare fantasmatiko bilakatzen zen, Jainkoari eskaintza sakon bat egiten baleude bezala (Millet margolariaren Angelus mihisea gogoratu dit beti, bertako baratzean arnasten den atmosfera zerutarra, laborari xumeek oinak lurrean sendo badituzte ere). Baina momentuz, eliza eta
|
hiru
xafla jendetsuak utzi, eta has dezagun ibilaldia norbere «kobazulo»ko bakardadetik.
|
|
|
Nire etxe barruko «errepublika independentean» (pedagogikoki oso «herrikoia» den Ikea marka mundialaren publizitateak maltzurki dioenez, isolamenduaren eta masa kontsumoaren arteko diskurtso interesatua erabiliz) daukadan intimitatezko eremu pribatuaren eta inguratzen nauten horma hauez kanpoko mega supermerkatuetako espazio publiko erraldoien tartean mugitzen garen honetan (hirietako alde zaharrak ere «parke tematiko» bihurtu diren egunotan, kupula jartzea besterik ez zaie falta edozelako merkataritza gune homologatu iruditzeko), flaneur baten antzera, logelatik sukaldera, sukaldetik egongelara3, egongelatik igogailura, igogailutik atarira, ataritik kalera, kaletik plazara, plazatik hondartzara, hondartzatik tabernara, tabernatik elizara, elizatik ospitalera, ospitaletik zinera, zinetik supermerkatura, supermerkatutik mendira, eta menditik bueltan logelara, Hiria eta Paisaia kategoriak zalantzatsu elkarrekin lotzen dituzten bidezidor txirikordatuetan zehar? etengabeko joan etorri alderantzikagarri honetan, graduzkoa den soka kategorial batean kateaturik aurkitzen ditugu hemen ukitu nahi ditudan
|
hiru
esparruak: eliza, frontoia eta merkataritza gunea.
|
|
|
eliza, frontoia eta merkataritza gunea.
|
Hiru
esfera nabarmen horien artean kokatzen diren tektonika kulturalek («Ethos» hojaldratu batean) dituzten mintz ugariak elkarreragileak dira, barrua/ kanpoa binomioak erregulatuak: kanpoko kalean edo plazan den guztia (publikoa), eta etxe edo egoitza barruetan (pribatua) den guztia, artikulazio lehiakor baten menpe leudeke, baina lege hori pitzaduraz josia dago4, eliza, frontoia eta merkataritza gunea, nahiz eta teilatupe barrukoak izan, ez baitira, izatez, eremu pribatuak, erabat publikoak baizik, eta, alderantziz, espazio publiko ireki batean zokoratze edo txindurritze sentimendu pribatu intentsu bat jasan dezakegu, neurrigabeko hodeiertzen aurrean estatismo sublime batean «kartzelatuak» geratu arte, proportziorik gabeko eskala duten lursailetan, New York hirian bizi nintzenean gertatzen zitzaidana, edo Washington hiriburuan, (iparramerikarrek «The Purple Psychology» esaten diote subjektuz inguratutik egon arren, inkomunikaziozko globoetan bizirik irauteari), edota Friedrich pintore erromantikoaren pertsonaiak (Ibiltaria Behe lainozko Itsaso Gainean, 1818) res extensa horri begira bularrean pairatu dezakeen bertigo agorafobikoa esperimentatzen dugunean, angustia astronomiko batek jota geratu arte (badiot, hau, norbere komuneko kosmos subatomikoan ere gerta daitekeela), Freud ahotan, sentimendu ozeaniko batek besarkatzen gaituenean, Absolutuarekin bat eginik, Eternitatea zulo lausotu bat, edo horrelako distantzia auratiko bat, haren urruntasunean gertu, egiten zaizunean larrua arrotuz5 (Sigmund Freud, El Malestar en la Cultura, Alianza Editorial, 2014, 58, 59 eta 62 or.). Azken batean, sentipen hauek neurriz kanpokoak dira, ez baitatoz amildegiok neurketa edo kontaketa batetik, ez dute tamainarik, ez luzerarik, ezta zabalerarik ere, mesurarik gabeko iraupenean, istant bat eta mende bat gauza bera dira, izerdia bezala, barnealde kualitatibo batetik jarioan daudelako:
|
|
|
ekintza pribatu bakoitza amankomuneko bizitzaren indarrek estekaturik zuten. Napoli hirian, gurutzatu egiten ziren Boterearen
|
hiru
sare: Eliza Camorra Faxismoa, eta bereizten zituzten ertzak porotsuak ziren.
|
|
|
Hiriaren ulermen taxonomiko orokor baterako, honako
|
hiru
eskema topografiko eratu ditugu: lehenbiziko biek «Sakratua/ Profanoa» parea marrazten dute (analizatuko ditugun bi ereduen grafiko gisa), eta hirugarrenak «Publikoa/ Pribatua» alorra gehitzen du geometria bertikal baten besoan, aurkibide gurutzatu perpendikularrean, jakin arren bikote bakoitzak, fenomenologikoki, batak bestearen lekua har dezakeela (kasuistika amaigabea da, baina koordenatu zehatz batzuk zirriborroan, izaera sakratua goi partetik etorri da betidanik, zeru aldetik; aldiz, profanoaren ekosistema naturalak lurrean izan ohi ditu erroak), goia/ behea eta ezkerra/ eskuina dimentsioak elkarrekin trukatuz (paperean, grafikoak bi dimentsio ditu, baina espazio fisikoa hirukoa da, noski, diagonalak ere sortuz).
|
|
|
«Pilota Txuria, Hondo Txuriaren Gainean» izan zitekeen izenburu aproposa espazio haientzat. Baina orain, publizitate koloretsu zoroaren agindupean, espazioaren tolestura guztiak zipriztindu dituen honetan, pilotalekuaren ezkerreko paretak ia ia Times Square dirudi hainbat eslogan iragarriz, ikonikoki,
|
hiru
dimentsioko espazioa murriztu egin dela ematen du, zapala bilakatuz, bi dimentsiotan geratuz, urak hartu balu bezala: zentzugabekeria bada ere, berriz ikusmenak pilota galdu du neo barrokismo horretan, eta frontoiak zuriak zirenean baino zailagoa da pilota nondik nora dabilen sumatzea.
|
|
|
edo paseatu, peripatetikoen antzera, zerozer gehiagoren premia al du gizakiak bizirik zoriontsu irauteko? Arkadia totala izan dadin, trinitate arkitektoniko urbanistiko horrek pilota frontoi bat eranstea baino ez du behar, horma aingerutar mardul bati itsatsia, horrela, aurreko
|
hiru
eginkizunei jolastea gehituko genieke7.
|
|
2016
|
|
|
Zaintzaren Arfcitekturak Izenburu horri jarraikiz, zaintzen inguruko arkitektura tipologien bilduma bat espero duenik egon daiteke, baina
|
hiru
ardatz ditu zuen lanak ordea: arkitektura, soziologia eta generoa.
|
|
|
Gorputz ezberdinez mintzo garenean,
|
hiru
gorputz ditugu buruan: gorputz espaziala (diseinua, bertan diren materialak, ikuspegi arkitektonikoa, urbanistikoa...), gorputz soziala (pertsonen antolaketa, harremanak, egituraketa familiarrak, lagunartekoak...) eta norbanakoaren gorputza (norbanakoek hezur haragizko egiten gaituen gorputzaren ezaugarriak, eraldaketak, baldintzak, sentipenak, biografiak.
|