|
2000
|
|
|
|
HIRU
HIZKUNTZAKO NAZIOA.
|
|
|
Baina hizkuntza oro ere bere hiztunen giza eskubide bat denez, euskararen egoerak kezkatzen du San Martin: euskarak epaitegietan dituen arazoak, Nafarroa
|
hiru
hizkuntz eskualdetan banatzeak dakartzan bidegabekeriak, Araban euskarari jarri zaizkion oztopoak, Treviño= Uda auzia, Frantziako Estatua bere Konstituzioa ez aldatuz hizkuntza gutxituen aldeko Eurogutunari jartzen dizkion trabak eta horrek Iparraldean sortzen dituen eragozpenak... Amaitzeko, Nazio Batuen Erakundeak onartutako Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala eskaintzen du osoki.
|
|
|
Bigarren, ekonomikoki: sinesten badugu Akitania Euskal Herriaren arteko ardatz ekonomiko hori indartzen ari dela, hor
|
hiru
hizkuntzen lurralde bat izango da, eta Hegoaldean bizkarra erakusten ari gara frantsesari. Frantsesak ez dira hori egiten ari.
|
|
|
Baina esandakoa atzerapen nabarmenarekin Estatu espainiarraren kasuan mendebaldeko Europako Estatu Nazioen eraikitze prozesuen ezaugarri orokorra da. Zein dira Estatu espainiarreko hezkuntza sistemako curriculumaren ezaugarriak curriculum nazional bereziaz hitz egin ahal izateko, hots, curriculum nazional espainiarraz hitz egin ahal izateko270 Lehenik eta behin hizkuntzaz hitz egin behar da; oinarrizko mailan sei ataletatik
|
hiru
hizkuntzarekin lotuta dauden gaiak zehazten dituzte: irakurketa, idazketa eta gramatika.
|
|
|
Violet Alford, Severo de Altube, Isidoro de Fagoaga, Ramiro Arrue, Louis Dassance, Jean Elissalde, Pierre Lhande, Pierre Lafitte, Nicolas Ormaetxea, Ramon d’Erze, Justo Garate, Georges Lacombe, Rene Lacombe, Manuel de la Sota, Rene Lafon... Aldizkariotan, aurreko gehienetan bezala,
|
hiru
hizkuntzak erabiltzen ziren.
|
|
|
Euzko Enda k bi urte iraun zuen, hamabost zenbaki argitaratuz. Normalean,
|
hiru
hizkuntzetan idatzitako lanak jasotzen ziren bertan, eta azpimarratzekoa da erabiltzen zuen euskara, Bizkaiko euskalkia hain zuzen. Orokorrean, aldizkariaren itxura eta konposaketa nahiko apala zen:
|
|
|
Correspondance bi mensuelle des pretres bas ques en exil aldizkariak ikusi zuen argia. Publikazio hau aurrekoa baino askoz apalagoa zen; baina, haatik, hau ere
|
hiru
hizkuntzetan ateratzen zen, bi hilabeteko aldizkakotasunez. Dena dela, honek iraupen gutxi izan zuen, zazpi zenbaki besterik ez baitziren atera.
|
|
2001
|
|
|
Nafarroako
|
hiru
hizkuntz eremuetako EA, Batzarre, Ezker Batua eta EAJko hainbat alkate eta hautetsik beste helegite bat aurkeztuko dute Nafarroako Gai Administratiboetarako auzitegian. Iñaki Agirreazkuenaga EHUko Administrazio Zuzenbideko katedradunak landutako txostenean oinarrituko da helegite hau.
|
|
|
Halere, asko eta asko, jende ikasien artean,
|
hiru
hizkuntzaz mintzo dira: amaren bularretan ikasitakoaz, hindiz eta ingelesez.
|
|
|
Iturburua, hemen, Larramendi jesuita dugu(), andoaindarra jaiotzez. Artea utzi zuen5, inoiz" Ezina egina" itzuli izan ohi dutena, Diccionario trilingüe deritzan euskal hiztegia (euskara baita ezbairik gabe nagusi
|
hiru
hizkuntzetan), beste zenbait liburu, hil ondoan argitara zen CorografÃa de Guipúzcoa ospetsua, eta ezin konta ahala paper, orain Telletxea Idigorasi eskerrak irakur ditzakegunak, irakurriko ditugunak ez baldin badira.  Berrien artean badira euskarazkoak ere, lehengo pusketa haiei eranstekoak:
|
|
|
" Zuek elebakartzen ari zarete eta guk
|
hiru
hizkuntza ikasteko nahi duzue"
|
|
|
Eskubidea dute, halaber, ingelesa eta frantsesa zer propo rtziotan sartzen duten erabakitzeko (88 atala). Gaur egungo curriculumak
|
hiru
hizkuntzak lantzen ditu(" 1997 Annual Report of the CreeSchoolBoard", Interneten).
|
|
2002
|
|
|
J. SAINZ PEZONAGA. Nafarroa bera kontutan hartzen badugu
|
hiru
hizkuntza ditugu, eta azken urteotako emigrazioa kontuan hartuta, hiru baino gehiago. Baina hizkuntza bat baino gehiago eduki, Euskal Herriaren mamia euskara da, hori da gure nortasuna aberasten duena.
|
|
|
Gogoan izan daigun baserritarra eta itsagizon ikasia izan zala, biok batean.
|
Hiru
hizkuntzaren jabe ba zan, behintzat. Ausaz ingeles ere...
|
|
|
|
Hiru
hizkuntza eredu agertzen dira plah berrian:
|
|
|
Bigarren erronka estrategikoa hizkuntza politikari dagokio: unibertsitate jardueran gutxienez
|
hiru
hizkuntza menperatu eta erabiltzea, ikasleak beren eginkizunprofesionala euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez burutzeko gai izan daitezen.
|
|
|
– Titulatuak bizitza profesionalean
|
hiru
hizkuntzetan (euskara, gaztelania etaingelesa) moldatzeko prestatzea.
|
|
|
– Titulatuak bizitza profesionalean
|
hiru
hizkuntzetan (euskara, gaztelania etaingelesa) moldatzeko prestatzea.
|
|
|
Euskara, Debagoienean eta Gipuzkoako Goierrian bederen, nagusia izango delarik, gaztelaniariere garrantzia emanez, badelako ere bertoko hizkuntza, gurea; eta ingelesa, noski, arrazoi nabariengatik. Unibertsitatera sartzean
|
hiru
hizkuntza horietan nolakomaila duten arabera, ikasketa ibilbide ezberdinak planifikatu dira helburura iristeko. Hasieran ezberdinak diren hizkuntza ereduak bata besterantz hurbilduz joango dira, eredu eleanitz bakarrera iritsi arte.
|
|
|
Nafarroak, bere milioi erdi biztanle dituela,
|
hiru
hizkuntz eremu ezberdin ditu. Nafarroako herritarren hizkuntz eskubideek 1986az geroztik indarrean dagoen legean, hain zuzen ere, dute muga garbia.
|
|
|
Nire iritziz, Euskadiko
|
hiru
hizkuntzatan eta, horiez gain, ingelesez ere. Horrek ez du esan nahi unibertsitate guztietan lau hizkuntza horietan eta neurri berean irakatsi behar denik.
|
|
|
Hautazko kredituen arloan, aldiz, euskarazko eskaintza ez litzateke hain zabala izango, baina imajinazioari ekinez, enpresa publiko eta pribatuko baliabideak erabiliz, txukunago izango litzateke eskaintza. Baina 2002ko euskal unibertsitarioak
|
hiru
hizkuntzetan ikasgaiak lantzeko eta ikasteko gauza izan behar du. Euskal Herriko Unibertsitatean %21ek baino ez du euskaraz ikasgairen bat egiten eta, uste dudanez, euskal hiztunen kopurua goragokoa da.
|
|
|
Ikastolen ereduzko euskal unibertsitateaz ari naiz, ikastolak eleanitzak bihurtu diren garaikoak eta ez 1975ekoak alegia. Ikastoletan
|
hiru
hizkuntza erabiltzen badira edukiak lantzeko, universitasen baitako euskal unibertsitatea lortzeko premiazkoa dugu euskalunibertsitatean ere beste horrenbeste egitea ziklo guztietan. EHUren baitan euskal unibertsitatearen egitasmoa ez da etorkizunekoa, abian dugun gaur egungoa baizik.
|
|
|
Ikaskuntzarako tresnatzat ikasleak
|
hiru
hizkuntzak erabil ditzan eskatu du modelo honek, barne komunikaziorako orain arte legez euskara mantenduz.°
|
|
2003
|
|
|
Ganera, azken urteotan Euskara batua nagusitu da gure artean, eta eskabide barri honi erantzun nahi izan jako, Elizen arteko Biblia (1994) argitaratzean. Itzulpen barriaren arrakasta handia ikusirik, hurrrengo urtean, Itun Berria be argitaratu deuskue,
|
hiru
hizkuntzetan hatan be (grekoz, latinez eta euskeraz), Biblia barriaren itzulpen ekumenikoaz baliatuz. Holan, bai Bizkaiko kristinauak, bai beste euskaldun kristau edo giristino guztiak badoguz orain Biblia osoa geure hizkuntzan irakurteko erea eta poza.
|
|
|
Salbuespen bat edo beste badugu, hala ere: Joanes VIII. ak (872), adibidez, onartu baitzuen san Zirilok eta Metodiok eslavieraz aurkeztu zioten liturgia, erranez,. Liburu Sainduek ez digute erakusten Jainkoaren ospea behar dela kantatu bakarrik
|
hiru
hizkuntzetan, baina bai hizkuntza guztietan?.
|
|
|
Welchiak asmo onak dituela dirudien arren, adituek ez fidatzea gomendatzen dute. TrendMicro antibirusaren fabrikatzailearen arabera, birus berria sistema informatikoetarako diseinatuta dago
|
hiru
hizkuntzatan txinera, ingelesa eta korean, eta taldeko beste edozein nazionalitatek kalte larriak eragin diezazkioke. Gainera, TrendMikok ohartarazi zuenez, “kontragusanoek” trafiko gehigarria sortzen dute sarean, eta birus sistema garbitu ordez, are gehiago pilatzen dute.
|
|
|
Mendeetan zehar, Euskal Herria diglosia egoeran bizi izan da: bi edo
|
hiru
hizkuntza erabili dira, beti ere funtzio eta balio sozial ezberdinekin. Herri xehearen gehiengoak euskara hu  tsean egiten zuen, aldiz goi mailak ânobleak, burgesak, elizgizonakâ gutxienez elebidunak ziren.
|
|
|
Herri honen idiosinkrasia da hori; izan ere, gu eleani  tzak gara: gure herrian
|
hiru
hizkuntza dauzkagu, eta ez  dakit zer. Gu bai gu, euskaldunok munduan ez dugu parerik.
|
|
|
Gauzak horrela, hobe litzateke komunitate linguistiko bakoitzari bere lantresna propioak ematea, nork bere etorkizuna diseina dezan. Eta
|
hiru
hizkuntzak dakizkienak berak jakingo du ipurdia zein eserlekutan jarri.
|
|
|
Atzerriko
|
hiru
hizkuntzetako bat jakiteagatik puntuazio osoaren %5 eskuratuko zen aurrerantzean. Bi jakinez gero, %10 Euskara jakitea, eremu euskaldunean, puntuazio osoaren %5, 5ekin sarituko zen, baina zenbait kasutan bakarrik.
|
|
|
Kokoteraino dagoela hainbeste nobelarekin. Euskaraz, gaztelaniaz eta frantsesez,
|
hiru
hizkuntzetan irakurritako eleberri guztiez dagoela kokoteraino. Denak direla berdin berdinak.
|
|
2004
|
|
|
Hain zuzen gai horren inguruan egindako hausnarketak eskaintzen ditu euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. Nolanahi ere, hausnarketa horien jatorrizko bertsioari ematen zaio lehentasuna aldizkarian, eta bertan ez dira testu guztiak
|
hiru
hizkuntzetan eskaintzen. Web orrian, ordea, hiru bertsioak ditu Zeharek.
|
|
|
Nolanahi den, Arangoen kultura Okzitaniakoa da.
|
Hiru
hizkuntza ofizial dituzte Aranen: katalana, gaztelania eta okzitaniera.
|
|
|
Memoria para la conservacion de la lengua vascongada idatzi zuen Iturriagak, eta diputazioari aurkeztu. Mendea bukatu baino lehen, 1896an, Azkuek Bilbon,
|
hiru
hizkuntzatan jarri zuen martxa eskola, Sallekorrei eskatuta. Gaztelania, euskara eta frantsesa zituen gogoan.
|
|
|
–Gizarteak dibertsitatea, ezberdin izate hori, ulertu, onartu eta bereganatu egin behar du, dibertsitate hori norbereganatzea lagungarria eta aberasgarria baita eta, azken batean, ezinbestekoa baita gizarte berean elkarrekin modu atsegin eta egokian bizi ahal izateko. (...) Euskal Herriak, integrazio bide horri jarraituz, euskara, gaztelania eta frantsesa, bat zein besteak,
|
hiru
hizkuntzak onartu behar ditu, hirurak baitira aldi berean gure kultura ondarearen oinarri eta osagarri?. 49
|
|
|
Garmendiak ere itxuraz gauza bertsuak nahi ditu:
|
hiru
hizkuntzaz jantzitako dibertsitatea desio du gure herriarentzat. Bi planteamendu hauen artean, hala eta guztiz ere, badago alderik, eta alde horrek tartean gaindiezinezko amildegia ordezkatzen duela iruditzen zait gainera.
|
|
|
Nik elebiduna ez baino hirueleduna dela esango nuke. Bere bereak dituela
|
hiru
hizkuntzak: frantsesa, gaztelania eta euskara.
|
|
|
Urruneko etorkizunaz hitz egitea baino beharrezkoago zaigu oraingo eta erdi epeko Euskal Herrian euskarak bere burua nola sendotu eta beste hizkuntza eta kulturekiko harremanak nola bideratuko dituen pentsatzea. Gaur gaurkoz gure gizartean gehiengoa bi ez ezik hiru bat hizkuntza eta kultura ezagutzera beharturik dago, hezkuntzako lehen urteetatik hasita eta
|
hiru
hizkuntza eta kultura horiek (euskara, gaztelania/ frantsesa eta ingelesa) ahalik eta ongien pertsona beraren baitan txertatu eta baliarazteko biderik eraginkorrenak bilatzen saiatu genuke, azken batean Euskal Herriko bizikidetza eta ekonomian, hitz batean, kohesioan inbertsioa egitea baita?. 684
|
|
|
Ohar bat, zilegi bazait, tekniko jaun andreentzat:
|
hiru
hizkuntza horien ikasketa garatuko den baldintza objektiboez ari naiz, ez ikasketa prozeduretan erabiliko den metodologiaren arrakastaz edo porrotaz. Ene irudiko, hori baita gutxienekoa.
|
|
|
510 Lurdes Lekuona: Gure haurrak
|
hiru
hizkuntza mintzatzeko gauza izango dira, Euskaldunon Egunkaria, 1999/9/30.
|
|
|
Ez da sekula izan eta orain ere ez da munduan bi hizkuntzez mintzo den herririk. Euskaldunok herri berezia garela eta bi edo
|
hiru
hizkuntzez egin dezakegula pentsatzea amets hutsa da. Ez da horrelako herririk izan.
|
|
|
Maputxe, guarani, aimara, ketxu eta toba herrietako ordezkariekin batera daude Euskal Herria, Herrialde Katalanak eta Galiziatik joandakoak. Kongresuko antolatzaileek Estatu espainiarreko hizkuntz gutxituei toki berezia eskaini diete,
|
hiru
hizkuntza horiek, herri indigenenak bezala, espainieraren inperialismoari aurre egin behar izan diotelakoan. Euskal Herrian Euskaraz gonbidatu dute, eta taldeko kide Gabi Basañez dago han.
|
|
|
Etrusko Akademiak, Euskaltzaindiak, eta Españolak, ezin dezateke nehundik ere jokabide antzekorik izan;
|
hiru
hizkuntza horiek, bizitasunari gagozkiola, guztiz desberdiñak diralako.
|
|
|
Hau dela ta,
|
hiru
hizkuntza pizkunderen gorabeherak eta geureak alderatuko ditut nik hemen laburki: Finlandiakoa, Txekoslobakiakoa eta Israelgoa.
|
|
|
Industria eta burgesia arroztuaren arazoa, guk bezela, Finlandiak eta Txekoslobakiak ezagutu dutelako.
|
Hiru
hizkuntza horiek, azkenik, nagusitu egin dira beren hiru herrietan; eta, barka nazazue, euskera piztuko badugu, herri horien gertaerak aztertu behar ditugu bereziki. Irlandako jokabideak aztertuak ditut, bai; baina nola jokatu behar ez den erabakitzeko hain zuzen.
|
|
|
XIX gn. mendean
|
hiru
hizkuntza erabiltzen ziren Txekoslobakian. Txekia aldean, Alemaniaren eta Austriaren eraginez, alemanera ari zen gora:
|
|
|
Ponentziez kanpoko beste elementuen azterketa.
|
Hiru
hizkuntza ofizial zituen Sinposioak: katalana, ingelesa eta gaztelania.
|
|
|
Oso berria da dena Loiuko aireportuan. Bilbao, Euskal Herria, Spain txartela ikusi zuen buru gainean Ferminek, ezkerretara beste bat
|
hiru
hizkuntzatan: Ez hartu besteren maletarik, No coja la maleta de otro, Take your own baggage.
|
|
2005
|
|
|
Frantsesak hain dira harro haien hizkuntzaz, haien patrimonioaz, ez dela gaizki hori erratea, on egiten die, munduan arrakokatzen ditu. Munduko
|
hiru
hizkuntza handiak, ingelesa, gaztelera, eta txinera dira, eta gero frantsesa. Eta frantsesak ez dira beharbada horretaz ohartzen.
|
|
|
Euskal Herrian lan egin behar lukeen kazetariak ez al lituzke Euskal Herriko
|
hiru
hizkuntzak, edo bat, euskara behintzat, jakin behar?
|
|
|
Bitartean Baionako geltokia berritzeko lanak bukatzen ari dira eta hainbeste ekintzen bitartez aldarrikatua izan zen seinalitika elebidunetik haratago joateko asmoa dute SNCFeko arduradunek. Iragarkiak
|
hiru
hizkuntzatan ezarriko omen dituzte: frantsesa, espainola eta ingelesa.
|
|
|
Ipuinak
|
hiru
hizkuntzatan irakur daitezke erakusketan, euskaraz, gaztelaniaz eta jatorrizko hizkuntzan.Gainera, guztiak liburu batean bildu dituzte, Alberdania argitaletxearen eskutik, eta bertan ipuinez gain, margo lanen argazkiak ere ikus ditzakegu.
|
|
|
Bilbo, Donostia, Iruñea eta Baionako jaien programak aurkeztuen dituzten afixak, kirol ekitaldienak, espartinenak nahiz gatzarenak... denetarik dago. Batzuk gaztelaniaz, beste batzuk euskaraz eta bestetzuk frantsesez daude eta
|
hiru
hizkuntzak uztartzen dituenik ere bada. Urte amaierara arte egin daiteke bisita.
|
|
|
Eskoletan dagoeneko
|
hiru
hizkuntza irakasten dira. Tontxu Campos, Hezkuntza sailburuak Bigarren Hezkuntza amaitzerako laugarren hizkuntza menderatzea lortu behar dela esan du.
|
|
|
Bukatzeko, Zamanillo zer nolako ikerketa egiteko gai da euskara gutxi ezagutzeaz gainera, euskara benetan
|
hiru
hizkuntza direla eta elkar ulertzeko ez dutela balio esaten duenean. Berari euskara hizkuntza erabat arrotza zaion arren, ikerketa honetarako ez du apurrik ere ikasi, eta den dena 1905eko Azkueren hiztegiarekin konpontzen du (nahiz han ez den berak dioena esaten):
|
|
|
Tovarek esaterako, euskara eta beste zenbait hizkuntzen antzekotasunak ehunekotan eman zituen. Adib. euskara eta beste
|
hiru
hizkuntza kaukasiarrekin eginiko kalkuluak emaitza hauek lortu zituen: % 5,37 euskara avar artean,% 7,52 euskara zirkasiera,% 7,52 euskara georgiera.
|
|
2006
|
|
|
Afrikar gehienek bi edo
|
hiru
hizkuntza mintzatzen dituzte hona etorri aitzin. Euskaldunek ere bai.
|
|
|
Iruñean, joan den abenduan egindako jardunaldietan esandakoak bildu dituzte argitalpenean:
|
hiru
hizkuntzen analisiak eta haien arteko diferentziak.
|
|
|
Printzipioz, Estadu guzien helburua bi edo
|
hiru
hizkuntzen artean dauden zapalkuntza eta gatazka harremanak desagertaraztea da giro baketsu batean. Haatik, hizkuntza politika ez da bakarrik zein simpleki osatzen eta gauzatzen, alde batetik, eta, beste aldetik, hizkuntzen arteko harreman baketsuak ez dira soilik lortzen goi mailako erabakien bidez, gizarte zibilaren eta berau osatzen duten gizakien ekintzei lotua dago.
|
|
|
" Iruñera! Iruñera!" oihukatu zuen erresumako
|
hiru
hizkuntzetan. " Iruñera!
|
|
2007
|
|
|
Henrikek lagun asko ditu eskolan. Irakasgai guztiak samieraz ikasten dituzten arren, norvegiarrez oso ongi daki, sami gazteek
|
hiru
hizkuntza guztiz menperatzen baitituzte ingelesa ere eskolan ikasten dute. Ikasgelako paretan Saapmiko mapa dute, ikasleek margotua.
|
|
|
Esan bezala, beti egon dira kulturak harremanetan, baina ez dira sekula egon gaur bezain eskuragarri. Pertsona gehienek bi edo
|
hiru
hizkuntza ikasi eta gutxieneko maila batean erabiltzeko gai garen egunotan iturri asko dago edateko. Teknologi eta komunikazio bide berriei esker, kultur erreferente asko dugu arreta jartzeko, hizkuntza asko gure sorkuntza bideratzeko.
|
|
|
Bolivian
|
hiru
hizkuntza dagoz: aimara, kitxua eta gaztelania.
|
|
|
Basque Research ek izango dituen atal berrien artean, elkarrizketen atala nabarmendu daiteke. Atal horretan, Elhuyar Zientzia eta Teknika aldizkariko elkarrizketak argitaratuko ditugu hilero
|
hiru
hizkuntzatan, argazki eta guzti. Hori ere berrikuntza bat izango da web gunean, alde grafikoa indartzearena, alegia.
|
|
|
Izan ere, aurrerapenhoriei buruzko datu eta adierazleak berez ez dira ezeren argibide: hau da, datu etaadierazle horien benetako esanahia zertan den jakin nahi baldin badugu, herri honetan ditugun
|
hiru
hizkuntzen arteko sokatira nagusiaren joera borroka orokorrakhartu ditugu gure azterketarako gidari. Nik hori esango nuke behintzat.Marko teoriko hau gabe, hortaz, gure eguneroko inpresioak geure burua engainatzeko besterik ez du balio, begiz jo ditzakegun joera positibo partzialak ezin ditugulako erabat atzeman.
|
|
|
Madame de Staël ek naturaltasun handienaz aipatzen ditu «les nations de race germanique» (eta «race humaine», noski) 1146, eta nazio europarrak hiru arrazatan bereizten ditu: «La race latine, la race germanique, et la race eslavonne»1147, hiru arrazak
|
hiru
hizkuntz familia baitira, eta hiru kultura molde edo zibilizazio. Humboldt mila aldiz begiratuagoa da (Herder-en kritikek alertatua, apika), eta bakanak dira arraza aipatzen duten pasarteak, eta ia guztiak esateko ezen gizadiaren banaketa arrazatan oraindik ez dakigula modu baliagarrizkoan egiten, edo arraza garbirik egon ere ez dagoela, edo interesik ez duela hizkuntzaren ikerketan, etab.1148 Hizkuntzak (eta, beraz, hizkuntzen pefekzio gehiago eta gutxiagoak, nahi bada) arrazarekin zerikusirik ba
|
|
|
Ikasturte honetan
|
hiru
hizkuntzari buruz duzuen iritzia aztertuko duzue.
|
|
|
Ikasturte honetan
|
hiru
hizkuntzari buruz duzuen iritzia aztertuko duzue
|
|
|
Gaur egun, egile euskaldunek goi mailako produkzioa
|
hiru
hizkuntzetan ekoizten dute: ingelesez, frantsesez edo gaztelaniaz, eta euskaraz.
|
|
2008
|
|
|
Nire liburu guztiak euskarara itzultzeko asmoa dut, eta ez dut ulertzen hain herri txikian holako txorakeriekin ibiltzea. Gurean
|
hiru
hizkuntza hitz egiten dira eta hirurak jakin behar genituzke. Zer gertatzen da frantsesarekin?
|
|
|
Azken
|
hiru
hizkuntza baliabide horiek, berez, Eusko Jaurlaritzak kudeatzen ditu, baina oraingoz ezin dira eskuratu. Ez dira asko, beraz, euskarako eginda dauden datu base akustikoak, eta, hortaz, hutsune nabarmena dugu arlo honetan, gainerako hizkuntzen aldean.
|
|
|
Espainiako ziberkomunikabideen hiru herenak (%76, zehazki) gaztelaniaz soilik idatzita daude. Bestelako
|
hiru
hizkuntza ofizialetan agertzen zirenak %16 ziren: katalanez (bertan Valentziako barietatea sartzen dugu, izen ofizial ezberdina badu ere), gailegoz eta euskaraz idatzitakoak, alegia.
|
|
|
Ikerketa haren arabera, Espainiako ziberkomunikabideen hiru herenak (%76, zehazki) gaztelaniaz soilik idatzita daude6 Bestelako
|
hiru
hizkuntza ofizialetan agertzen zirenak %16 ziren: katalanez (bertan Valentziako barietatea sartzen dugu, izen ofizial ezberdina badu ere), gailegoz eta euskaraz idatzitakoak, alegia.
|
|
|
Euskarazko dokumentuak bere horretan ematen ditu, gaztelaniazkoak euskarara itzultzen ditu, eta ingelesezkoak jatorrizko hizkuntzan ematen ditu. Nahi izanez gero, testu horiek irakurri egiten ditu sistemak,
|
hiru
hizkuntza horietako edozeinetan.
|
|
|
Zientziako teknologiako eta gizarte zientzietako gaiak zabalduko ditu, gazteen artean jakintzarekiko eta ikerketarekiko jakin mina, zaletasuna eta bokazioa piztu nahian. Guztia modu zirikatzailean, gaur gaurko irudiarekin eta
|
hiru
hizkuntzatan, euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez. Bi euskarritan, gainera; alde batetik, euskal ikasleek jasoko duten paperezko aldizkarian, eta, bestetik, on line, http://www.irrika.net atarian.
|
|
|
ezartzeko ahalegin bizian genbiltzan bitartean, Iparraldeak betiko bideari eutsi zion (ez nuke aipatu gabe utzi nahi, hala ere, idazle onenek asmatu zutela gehiegikerietatik ihes egiten). Giro horretan,
|
hiru
hizkuntzako hiztegia izan arren, euskara abiapuntu zuen ondare lexikografikoa utzi zigun Azkuek; horretaz gain, irizpide jakinetan oinarritua: asmakizunik ez, berrikeriarik ez, hiztunek eta autoreek benetan erabili zituzten eta erabiltzen zituzten hitzak ziren kontuan hartzekoak.
|
|
|
Euskarari buruzko Lege murritzaileak (Nafarroa
|
hiru
hizkuntza eremutan bana tzen du) behaztopa anitz paratu dio euskararen garapen normalizatuari. Horri gehitu genioke euskararen arloan euskal eremuko hainbat udalek izan duten axola gabezia eta utzikeria eta, nola ez, Diario> de> Navarran, > aldian aldian, euskara batua ren kontra argitaratzen diren iritzi artikuluak edo egunkari horretako Nafar> gehigarrian Euskaltzaindiaren eta euskara batuaren kontra agertu diren idazkiak.
|
|
|
Baina gaur arte soluzionatu gabe daukagun dilema bat dakar Txillardegik plazara: euskaldun izateko modu bakarra dago ala iritsiko gara, patxadaz, gurean bi edo
|
hiru
hizkuntza izan zirela, direla (eta izango direla) onartzera?
|
|
|
Euskal literatura badela baiez taten du bainan, erdarazko liburuak sarrarazten ditu sail hortan, euskarazkoe kin batean. Hots, orduko aditu gehienen arabera, Lhande-k uste du euskal gaien eremu bat badela eta hemen gaindi erabiltzen diren
|
hiru
hizkuntzetan sor daitekeela euskal eremu hortako literatura.
|
|
|
Gerretan> (V, 195) kontatzen duenez, Jerusalemeko tenpluaren inguruko burdinazko hesiaren sarreran baziren, ikusgai jarririk, harlanduzko lauza handi batzuk, grezieraz eta latinez idatziak, atzerritarrei barruti santu hartara ez sartzeko aginduz, hiltzeko mehatxupean?. Bibliak berak izkribu elean itzaren beste etsenplu bat eskaintzen digu5 Jesus Golgotan iltzatu zutenean, gurutzearen goiko aldean izkribu bat eza rri zen isekaz, Hau juduen erregea da testua
|
hiru
hizkuntzatan emanik: hebreeraz\ hots, 011: 1: 1>,.,,, XU: 1> l71l17> Yesú> hannotzrÍ> hayyhudim, > grezieraz Ir ¡ aovc; o Na wpmoc; O amA.evc;,; wv Iov&mwv eta latinez:! esus> Nazarenus> rex> iudaeorum7
|
|
|
Lurralde horietan guztietan ibilita osatu zuen, hain zuzen, hiztegian jasotako lexikoa. Hiztegia
|
hiru
hizkuntzatan egitea ere lurraldetasun kontzepzioari lotu dakioke: Azkue ez da vasco español gisa ari, Hegoaldeko bi hizkuntzak erabiliz, baizik Euskal Herri osoan erabilgarria izateko hiztegi bat osatzen, bertako hiru hizkuntzak, euskara, gaztelania eta frantsesa baliatuz (azken hau, bide batez, nazioartean ere oso erabilia zena).
|
|
|
Hiztegia hiru hizkuntzatan egitea ere lurraldetasun kontzepzioari lotu dakioke: Azkue ez da vasco español gisa ari, Hegoaldeko bi hizkuntzak erabiliz, baizik Euskal Herri osoan erabilgarria izateko hiztegi bat osatzen, bertako
|
hiru
hizkuntzak, euskara, gaztelania eta frantsesa baliatuz (azken hau, bide batez, nazioartean ere oso erabilia zena).
|
|
|
Gainera, ahozko ariketetan, MINTZA 1 eta 2an, gaztelaniaren eragina nabarmena da euskarazko ariketan eta, alderantziz, euskararen eragina gaztelaniazko ariketetan. Akats morfologikoen zein ortografikoen kopurua ere azpimarragarria iruditzen zaigu,
|
hiru
hizkuntzetan, gainera. Lexikoan ez da garbizalekeriarik ageri, hizkuntzen arteko elkarreragina handia da arlo horretan.
|
|
|
Metodologia kualitatiboa erabili dugunez, ezin ditugu orokortu gure lagin mugatuarekin lortutako emaitza eta ondorioak. Hala ere, erabilitako metodologiak gaztetxoen gaitasun komunikatiboaren argazki sakona ateratzea ahalbidetu digu, sakona ñabarduretan, sakona
|
hiru
hizkuntzen arteko harremanetan. Hortaz, artikulu honetan erakutsiko dugun argazkia baliagarria izan daiteke gure hezkuntza sistemaren argi ilunak ezagutzeko.
|
|
|
“Alexander, hiru urterekin, hainbat hizkuntza nahasten dituen etapa batean dago. Hala ere, Noah, bost eta erdikoa, gai da
|
hiru
hizkuntzetan nork bere kasa moldatzeko, hizkuntza bakoitza noiz eta norekin erabili behar duen argi eta garbi identifikatuz”. Bi hizkuntza aldi berean ikasteak beste hizkuntza batzuk ikasteko erraztasun handiagoa ematen dio haurrari Bestalde, hizkuntza batean baino gehiagotan komunikatzeko gai izateak dakarren abantaila nabariaz gain, guraso bat bere semeari ama hizkuntzan hitz egiten diotenak harreman hurbilagoa sortzen du haien artean, eta komunikazioa errazten du hizkuntza hori hitz egiten duten senideekin, Colin Baker ek dioen bezala, zeina “Haur elebidunen guraso eta irakasleentzako gidan” elebitasunean aditu entzutetsuenetako bat baita.
|
|
|
ama, Isabel, espainiarra eta aita Rainer alemanarena. Miren eta Daviden seme alabak, espainiarra eta kanadarra, hurrenez hurren, askoz urrunago doaz, Noah ia sei urtekoak, eta Alexander, hirutik,
|
hiru
hizkuntza desberdinekin bizi dira: ama gaztelaniaz eta aita ingelesez joaten diren bitartean, biak euskarazko ikastetxe batera joaten dira, eta hizkuntza hori erabiltzen dute ikaskideekin eta irakasleekin komunikatzeko.
|
|
|
Partzuergoak
|
hiru
hizkuntzetan egindako foileto bat informazioarekin argitaratu du eta Nafarroan, Euskal Erkide Autonomoan nahiz Iparraldeko bidai agentzietan banatzen ari da. Beste agentziei ere proposatuko zaie Fiturren, non Partzuergoaren bi ordezkari dauden asteazkenetik ortiralera, kudeatzailea eta Hiruak Bat landetxe elkarteko lehendakaria.
|
|
|
Euskara aukeratzen dutenek, hizkuntza hau gehi ingelesa gehi gaztelania ikasiko dituzte.
|
Hiru
hizkuntza. Oso ongi.
|
|
|
Bidaia hori hizkuntzen prestigioarena da. Urrutiak eskertu zituen beste
|
hiru
hizkuntzetako ordezkarien «elkartasuna», eta dei zabala egin zuen nork bere hizkuntzaren aldeko pedagogia lana egiteko. «Hizkuntzen inguruko debatea ez da pausatua, politikoki erabiltzen dute; are gehiago, batzuetan hauteskundeekin lotzen dute».
|
|
|
EAEko sozialistek manifestu hori atera dute, hain zuzen,
|
hirukoaren
hizkuntza politikari aurre egiteko. Izan ere, hizkuntza politika hori oso eztabaidatua izan da eta PP eta PSEren oposizioa izan du betidanik.
|
|
|
Abenduaren 15ean 22 urte beteko ditu Euskararen Legeak, hain justu, Nafarroa
|
hiru
hizkuntza eremutan bereizten duena, euskararen ofizialtasuna eremu euskaldunera mugatuz. Hiru eremuetako euskaltzaleak bildu ditu, hain zuzen ere, manifestuak.
|
|
|
irudia, eta berau salbatzeko lelo ezberdinak(
|
hiru
hizkuntzatan)
|
|
|
Esan eta egin. 800 pegatina egin zituzten, guztiak Madalako petrilaren irudiarekin eta
|
hiru
hizkuntzatan: euskaraz, gazteleraz eta ingelesez.
|
|
|
Hermann bere gelan dago, agian nire zain, baina guk luzerako daukagu sukaldean.
|
Hiru
hizkuntza tartekatuz hitz egiten dugu: ingelesez, alemanez eta gaztelaniaz.
|
|
|
bost urte bete zirenean lehen euskarazko egunkaria itxi zutenetik, blogari askok txertatu zuten kartel bat beren blogetan, salatzeko Egunkaria ren egoera. Eta Isaias Carrasco hil zutenean, baten batek sortu zuen Do not save me, blog bat
|
hiru
hizkuntzatan —euskaraz, gaztelaniaz eta frantsesez—, salatzeko hilketa. Di da batean, mezua beste hizkuntza batzuetan agertu zen —katalanez, galegoz eta ingelesez—, eta erantzun mordoa jaso, 80, atxikimenduzkoak.
|
|
|
• Gaitasun eleanitzak. Gaitasunak
|
hiru
hizkuntzetan lantzen dira, euskaraz, gazteleraz eta ingelesez. Erronka hori betetzeko, MUko irakasleak eleanitzak izango dira, eta, hizkuntza eskolak eskaintzeaz gain, edozein hizkuntza modu naturalean erabiltzea sustatzen duten jarduerak eta baliabideak izan behar dituzte titulazio bakoitzeko ikasgaiek.
|
|
2009
|
|
|
Miquel Gros i Llados soziolinguistak Nafarroako udalerrien euskararen egoera aztertzeaz gain, 1986ko Euskararen Legeak ezarritako eremuen banaketa ere aztertu zuen liburuan. Nafarroako Gobernuak
|
hiru
hizkuntz eremuen banaketa nola egin zuen azaltzean, laburki eta orokorki bada ere, hauxe zioen: euskararen ezagutza %10 baino gehiagokoa zuten udalak eremu euskaldunean sartu zituela, %5 baino gehiagokoak eremu mistoan eta %5 baino gutxiagokoak erdaldunean.
|
|
|
Gurea konpontzeko bertatik bertara ezagutu ditudan beste errealitate batzuk etsenplu ona izan litezke. Adibidez, Lleidako Aran haranean
|
hiru
hizkuntza ofizial dituzten bezala, zergatik ez egin gauza bera Bizkaian ere, bizkaieraren eremu osoan ez egin arren. Zailegia?
|
|
|
Aranerak irakur bedi gaskoia eta katalan batuak duten distantzia linguistikoa ez da ziur aski bizkaieraren eta euskara batuaren artekoa baino txikiagoa, eta ez da horregatik Aran harana Lleidatik separatu. Oso maiz joaten naiz hara eta badakit eskolan naturaltasun osoz ikasten dituztela
|
hiru
hizkuntza ofizialak bide batez esan dezadan Aran harana dela gaskoia ofiziala den munduko leku bakarra, oker ez banago. Frantsesez ere oso ongi moldatzen dira, eta ez dira horregatik ingelesaz ahazten.
|