|
2002
|
|
|
Euskara, Debagoienean eta Gipuzkoako Goierrian bederen, nagusia izango delarik, gaztelaniariere garrantzia emanez, badelako ere bertoko hizkuntza, gurea; eta ingelesa, noski, arrazoi nabariengatik. Unibertsitatera sartzean
|
hiru
hizkuntza horietan nolakomaila duten arabera, ikasketa ibilbide ezberdinak planifikatu dira helburura iristeko. Hasieran ezberdinak diren hizkuntza ereduak bata besterantz hurbilduz joango dira, eredu eleanitz bakarrera iritsi arte.
|
|
2004
|
|
|
Ohar bat, zilegi bazait, tekniko jaun andreentzat:
|
hiru
hizkuntza horien ikasketa garatuko den baldintza objektiboez ari naiz, ez ikasketa prozeduretan erabiliko den metodologiaren arrakastaz edo porrotaz. Ene irudiko, hori baita gutxienekoa.
|
|
|
Maputxe, guarani, aimara, ketxu eta toba herrietako ordezkariekin batera daude Euskal Herria, Herrialde Katalanak eta Galiziatik joandakoak. Kongresuko antolatzaileek Estatu espainiarreko hizkuntz gutxituei toki berezia eskaini diete,
|
hiru
hizkuntza horiek, herri indigenenak bezala, espainieraren inperialismoari aurre egin behar izan diotelakoan. Euskal Herrian Euskaraz gonbidatu dute, eta taldeko kide Gabi Basañez dago han.
|
|
|
Etrusko Akademiak, Euskaltzaindiak, eta Españolak, ezin dezateke nehundik ere jokabide antzekorik izan;
|
hiru
hizkuntza horiek, bizitasunari gagozkiola, guztiz desberdiñak diralako.
|
|
|
Industria eta burgesia arroztuaren arazoa, guk bezela, Finlandiak eta Txekoslobakiak ezagutu dutelako.
|
Hiru
hizkuntza horiek, azkenik, nagusitu egin dira beren hiru herrietan; eta, barka nazazue, euskera piztuko badugu, herri horien gertaerak aztertu behar ditugu bereziki. Irlandako jokabideak aztertuak ditut, bai; baina nola jokatu behar ez den erabakitzeko hain zuzen.
|
|
2008
|
|
|
Euskarazko dokumentuak bere horretan ematen ditu, gaztelaniazkoak euskarara itzultzen ditu, eta ingelesezkoak jatorrizko hizkuntzan ematen ditu. Nahi izanez gero, testu horiek irakurri egiten ditu sistemak,
|
hiru
hizkuntza horietako edozeinetan.
|
|
2009
|
|
|
Zeregin hori betetzeko, Interneteko zientzia eta teknologiako hainbat gunetan egiten du bilaketa. Gainera, nahi izanez gero, testu horiek irakurri egiten ditu sistemak,
|
hiru
hizkuntza horietako edozeinetan. Horrez gainera, testuen izenburuan klik eginez gero, haien jatorrizko web gunera sar daiteke erabiltzailea, eta automatikoki itzulitakora ere bai, hala nahi badu.
|
|
2010
|
|
|
Ondorioz, guztiek izan behar dute nahi duten hizkuntza erabiltzeko aukera eta beste bi hizkuntzak ulertzeko gaitasuna. Hala eta guztiz ere, hori betetzen ez bada, edo ez pertsona guztiei dagokienez behintzat, irakasle edo ikasle batek hizkuntza batean izan dezakeen urritasuna —hau da,
|
hiru
hizkuntza horietako bat ez jakitea edo behar bezala ez jakitea— inola ere ez da hartuko unibertsitatearen urritasuntzat. Norbanakoaren urritasuntzat hartuko da, eta, halere, inork —ez irakasleek, ez ikasleek, ez erakundeak— du ikasketaedo erakunde jardueren hizkuntza aldatu horregatik.
|
|
|
Gainera, euskara espainiera eta atzerriko beste hizkuntza bat batera erabiltzen direnez, euskal hezkuntzan zenbait prozesu interesgarri gauzatzen dira. Kontuan izan behar da
|
hiru
hizkuntza horiek bertako eta ondare den hizkuntza, bigarren hizkuntza (2H) eta atzerriko hizkuntza direla.
|
|
|
2) Euskararen zabalkundea irakaskuntza hizkuntza bezala, eta egoera eleanitza eta kulturanitza modu berezian garatu dira Euskal Herrian. Ez dira erabat hedatu
|
hiru
hizkuntza horiek irakaskuntzan, nekeza baita hezkuntzan errealitate soziolinguistikoa muga zehatzetan sartzea; neurri batean behintzat, bertako ondarea, bigarren hizkuntza eta atzerrikoa elkarri gainjartzen edo gainjartzen zaizkio.
|
|
|
Espainiako gurasoei dagokienez ez dira bereziki frankofoniaren zale, ez eta anglofilo edo germanofilo itsu. Baina
|
hiru
hizkuntza horietako bat eskatzen dute seme alabentzat hamarretik bederatzik edo gehiagok. Are gehiago:
|
|
2011
|
|
|
euskara lehenik, espainola, normalki hemen, eta hirugarren hizkuntza gisa Iparraldean?, eta frantsesa, bigarren hizkuntza gisa Iparraldean, eta hirugarrena Hegoaldean?. Gure kultura
|
hiru
hizkuntza horietarik pasatzen da. Gero, ikasi ingelesa, nahi balin badute.
|
|
|
Erran niolarik nor nintzen, euskalduna nintzela, bi besoak zabaldurik hartu ninduen eta erran zidan: " Baduzu zorte on bat, euskalduna zara sortzez, espainola badakizu, frantsesa dudarik gabe, eta beraz
|
hiru
hizkuntza horiekin euskal kulturan aritzen diren guztiak ukanen dituzu". Eta erran zidan:
|
|
2012
|
|
|
Kontuan harturik Sarrionandiak, euskaraz gain, gaztelania, frantsesa, ingelesa eta portugesa ulertzen zituela itzulpen lan gehienak argitaratu zituenean, 137 pentsatzekoa da bestelako sorburu hizkuntzetan idatzitako testuak lau hizkuntza horietako zubi testuak erabiliz itzuli bide dituela (salbuespenak izan litezke katalana, galiziera eta italiera: gaztelania, frantsesa eta portugesa jakinda, ez du ziurrenik zubi testuen beharrik izan
|
hiru
hizkuntza horietako testuak itzultzeko).
|
|
2013
|
|
|
euskara, gaztelera eta frantsesa.
|
Hiru
hizkuntza horietan, alfabeto bera erabiltzen da. Baina Euskal Herri osoan teklatu bakarra erabiltzen al da?
|
|
2014
|
|
|
Kartelak japonieraz, euskaraz eta ingelesez izango dira. Pagoa Euskal Herri berriko garagardoa idatzita azaltzen da karteletan,
|
hiru
hizkuntza horietan. Euskal garagardoa, gainera, garagardo tradizio handia duten herrialdeetan eta erosteko ahalmen handia duten lurraldeetan saltzen da aspalditik:
|
|
2015
|
|
|
Hiru kultura egonik, eta euskal kultura erreferentzia sinbolikorik estimatuena izanik, euskarak zubi lana egin lezake Euskal Herrian. Hizkuntz aniztasuna hain aipatua eta baloratua den gizarte honetan, ez dirudi asko eskatzea denik
|
hiru
hizkuntza horietatik gazteek bi jakitea eskolatik, 4 eta bat euskara izatea zubi lan hori egiteko.
|
|
2018
|
|
|
Arestian aipatu den EGOD egitasmoak, EAEko umeek atzerriko hizkuntzak ez ezik euskara eta gaztelania ere jakitearen garrantzia agerian jartzen digu: Haurrek euskara/ gaztelania/ ingelesa jakitearen garrantziek biltzen dituzten adostasunak (guztiz ados gehi nahikoa ados) %93, %95 eta %96 dira
|
hiru
hizkuntza horientzat, hurrenez hurren. ((Mart� nez de Luna, Erize, Akizu, Etxaniz eta Elizagarate, 2016:
|
|
2021
|
|
|
Proiektuaren helburua da euskara, gaztelania eta ingelesa ez diren EAEko Hizkuntza aniztasunaren mapa osatzea.
|
Hiru
hizkuntza horiek ez dira hemen aztergai izan, trataera berezitua eskatzen dutelako; euskarak eta gaztelaniak euren izaera ofizial kideagatik eta ingelesak hezkuntza sistema formalean eta ez formalean duen pisuagatik.
|
|
|
Hiru hizkuntza horiek berezko hizkuntzak eta ofizialkideak dira, eta gainera hiru erkidego horietan «hezkuntza sistemaren hizkuntza araudia erkidego horietako bakoitzaren eskumen esklusiboa» izango da. Baina, eskumenak gorabehera,
|
hiru
hizkuntza horiek, bakoitzaren egoerak izan ditzakeen ñabardura guztiekin, ez dira espainieraren estatus erreal berekoak: hots, espainierak hizkuntza nazionalaren funtzioa betetzen du, eta gainera hiru erkidego horietan hizkuntza hegemonikoa da esparru sozial, politiko, ekonomiko eta kultural esanguratsuenetan.
|
|
|
Eskatzea ondo dago, baina izan gaitezen errealistak.
|
Hiru
hizkuntza horiek berezko hizkuntzak eta ofizialkideak dira, eta gainera hiru erkidego horietan «hezkuntza sistemaren hizkuntza araudia erkidego horietako bakoitzaren eskumen esklusiboa» izango da. Baina, eskumenak gorabehera, hiru hizkuntza horiek, bakoitzaren egoerak izan ditzakeen ñabardura guztiekin, ez dira espainieraren estatus erreal berekoak:
|
|
|
Aragoieraren, euskararen eta okzitanieraren digitalizazioan aurrerapausoak emateko hizkuntza baliabideak bultzatzen ditu INTERREG Poctefa LINGUATEC egitasmoak. Finean, hizkuntzen arteko lankidetza teknologikoa egiteko aukera eman du, bai eta
|
hiru
hizkuntza horien onlineko aplikazio berriak sortzeko aukera ere.
|
|
|
INTERREG Poctefa LINGUATEC proiektuaren helburu nagusia da aragoieraren, euskararen eta okzitanieraren digitalizazio maila hobetzen duten baliabide, tresna eta aplikazio linguistiko berritzaileak garatu, frogatu eta zabaltzea. Proiektuak hizkuntzen arteko lankidetza teknologikoa egiteko aukera eman du, eta, haren bidez, hizkuntza baliabide eta tresna berriak garatzeko, bai eta
|
hiru
hizkuntza horien lineako aplikazio berriak sortzeko, azkenean erabiltzaileek edukiak hizkuntza anitzetan eskuragarri izateko ere.
|
|
2022
|
|
|
2020ko udazkenean aurkeztu zituen alegazioak: plataformetako ekoizpenak eta atzerriko edukiak
|
hiru
hizkuntza horietan egoteko eskatu zuen kontseiluak. Hizkuntza propioen kontuez harago, garrantzitsua da Kataluniako kontseiluak ikastetxeetan alfabetatze mediatikoari begira egiten duen lana.
|
|
2023
|
|
|
Ez dute oraino erabakirik hartu nahi ukan, baina momentu berean
|
hiru
hizkuntza horiek ofizialki sartu dira Espainiako Parlamentuan. Eredu handia Europako hizkuntza gutituen ituna berresten ez duen Frantziako Gobernuarentzat.
|
|
|
Esplikatu zuen azkenaldian hainbat gertakari izan direla hizkuntzen gaia mahai gainean jarri dutenak, izan Martinikan, Korsikan edo Katalunian. Hizpide izan zituen, orobat, berriki Espainiako Diputatuen Kongresuan katalana, euskara eta galiziera erabiltzeko emandako baimena eta Espainiako Gobernuak Europako Batasunari
|
hiru
hizkuntza horiek Europako hizkuntza ofizial izan daitezen eginiko eskaerak. «Madrilen euskaraz mintza daiteke, eta Baionan ez», deitoratu zuen.
|