|
2001
|
|
|
Erabilitako lagina 703 ikasle unibertsitariok osatzen dute. Horretarako, Hego EuskalHerrian
|
dauden
unibertsitate guztiak kontuan hartu dira, hau da: Deustuko Unibertsitatea, Euskal Herriko Unibertsitatea, Nafarroako Unibertsitatea eta NafarroakoUnibertsitate Publikoa.
|
|
2002
|
|
|
Beraz, 2000 ikasturtean, Euskal Autonomia Erkidegoan, Nafarroan etaIpar Euskal Herrian kokatuta
|
dauden
unibertsitateetan euskararen egoera aztertukodugu txosten honetan.
|
|
|
Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateetan, 1 eta 2 zikloko titulazioetan, batezbeste, euskarazko kreditu eskaintza osoaren portzentajea %34koa da, derrigorrezko eta hautazko kredituak batuta (6 taula).
|
|
|
euskal gatazkarenkonponbidea argitzeko lanetan, eta, aldi berean, alderatu gure ahaleginak munduosoko beste unibertsitateek egiten dituzten saiakerekin. Hartara, Intemet sarearenbitartez, mundu osoan gatazken konponbidearen (conflict resolution) eta bakearenikasketen (peace studies) inguruan eratuta
|
dauden
unibertsitate, ikerketa zentro, gradu ondoko ikastarb eta masterrak aztertu ditugu. Arreta berezia jarri dugu ezsoilik Euskal Herriko unibertsitateetan; horrez gain, arrazoi desberdinak direlamedio, Espainia, Frantzia, Erresuma Batua eta Irlandako unibertsitateek auzihorien inguruan egiten duten eskaintza ere aztertu dugu.
|
|
|
Gaur egun Euskal Herria hiru barruti unibertsitario desberdinetan banaturik dago: Baskongadetako barrutia, Nafarroakoa eta Pirinio Atlantikoak izeneko departamenduari dagokiona. Guztira, Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitate mailako erakundeak sei dira. Horietariko hiru publikoak dira:
|
|
|
Herri baten egituraketan oso garrantzitsua da unibertsitatearen antolaketa. Zoritxarrez, EuskalHerriak ez dauka bere burua antolatzeko aukerarik ez unibertsitate arloan, eztabestelakoetan ere, Espainiak eta Frantziak ukatzen baitigute eskubide hori.Horrela, gaur egun indarrean
|
dauden
unibertsitate ereduek ez dituzte EuskalHerriaren behar kulturalak, linguistikoak, sozialak, zientifikoak, ekonomikoak... asetzen, eredu horiek interes arrotzen zerbitzuan jarrita baitaude.
|
|
|
Esandakoak esanda, gure kultur baldintzak eta Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateen zirkunstantziak xehetasun gutxirekin deskribatzea zaila bada ere, ez dahain zaila egoeraren larritasunaz ohartzea, gabeziak nabarmenak baitira, bai Unibertsitateari bai, oro har, kultur arloaren eraketari dagokienez. Euskal Herriak, eraketa politikorik ez izatean, ez du historia modemoan euskarazko eskola sistemabateratu eta propioa sortzea lortu.
|
|
|
Eragozpenak eragozpen, EIRE elkarteak Biltzar honen bitartez mahai gaineanjarri duen gogoeta erronkari erantzun apal bat emateko, euskal inielligentsia taldebaten trinkotze bidean, gaur egun Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateetako kultursortzaileen aldetik burutu daitezkeen egintza mota orokorrak zehazten dira ondoren, hainbat jarduera mailatan bereizirik.
|
|
|
Azkenik, Ipar Euskal Herriari dagokionez, bertan
|
dauden
unibertsitate ikastetxeak Bordele edo Paueko unibertsitateetako zatiak izanik, ezinezkoa egitenda euskal irakaskuntzaren garapen minimoa ziurtatzea, hango hainbat erakundekaskotan galdegin dutenari muzin eginez.
|
|
|
ajEuskal Herrian
|
dauden
unibertsitateek menpekotasun juridiko eta politikonabaria erakusten dute Frantziako eta Espainiako Estatuekiko. Menpekotasun egoera horrek baldintzatzen ditu unibertsitateetako hezkuntza politika, curriculumak, ikerkuntza, antolakuntza, eta, oro har, plangintza unibertsitarioaren atal nagusiak.
|
|
|
Beste hiruprobintzien presentzia, ikuspuntu demografikotik, nahiko orekatua baldin bada ere, Erresuma Zaharrak bizitasun esanguratsua azaltzen du. Bertan
|
dauden
unibertsitateen arteko lehia, batetik, eta egoera politikoa, bestetik, izan daitezke sormen iturri horren abiapuntua. Badago, dena den, azpimarratu beharreko beste datu bat: ikuspegi orokorreko tesien urritasuna.
|
|
|
3. Ahal izanez gero, orain zutik
|
dauden
unibertsitateak erabat euskaldundu genituzke.
|
|
|
Hori bai, puntu bat definitu dugu hasiera hasieratik: Campus horrek zein motatako harremanak izango ditu Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateekin. UPV/EHUn kokatuta egongo al da?
|
|
|
Puntu honetan ez dut hemen asko insistitu nahi. (Edonola, begiratu Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitate publiko nahiz pribatuen merkatuarekiko ajuste akritiko etengabeak egiteko joera.) Titulazio horien aukera egiterakoan alderdi demografiko akademikoak hartu behar dira kontuan eta irakasle ongi prest atuen existentzia. Honetaz oso argi hitz egin behar da:
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, horrek ez zuen esan nahi UEUk unibertsitate paralelo baten bila joan behar zuenik. «Gaurregun
|
dauden
unibertsitate gaindiketa izan nahi du UEUk epe luzean erdietsi gura duena».
|
|
2008
|
|
|
Bai trenez, bai autobusez, bai autoz, unibertsitateko ikasleak beren ikastetxeetara joan behar dira egunero eskoletara. Batzuek, zorionez, ibilbide txikiak egin behar dituzte herri barruan, baina beste batzuek kilometro batzuk egin behar dituzte hirietatik kanpo edo beste probintzia batzuetan
|
dauden
unibertsitate zentroetara iristeko. Lekualdatze horien gastuari merkeago aurre egiteko, garraiobideek tarifa eta deskontu bereziak eskaintzen dizkiete unibertsitateko ikasleei.
|
|
|
Hori gertatzen zaie, funtsean, unibertsitatean edo lehen aukeran izena emateko lehen epean onartu ez direnez, beste ikasketa batzuetan matrikulatzea erabakitzen duten ikasleei, bai behin behineko matrikula bat edo matrikula arrunt bat eginda. Arrazoi horrengatik matrikula bertan behera utzi nahi duten ikasleek matrikulatuta
|
dauden
unibertsitatean eskatu dute formalki, eta agiri bidez justifikatu dute beste ikastetxe batean onartu dutela. Oro har, eskaera hori ikasturtea hasi baino lehen edo urteko urriaren 31 arte egiten bada, unibertsitateak tasa akademikoen zenbatekoa itzuli behar dio ikasleari (ez idazkaritza gastuena).
|
|
|
Goi mailako hezkuntzari dagokionez, Skye eta Lewis irletan
|
dauden
unibertsitateek karrera osoak eskaintzen dituzte gaelikoz. Karrera batzuk ere badaude Glasgow, Aberdeen eta Edinburgon.
|
|
|
Ipar eta Hego Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateetan aurki daitezkeen ezaugarriak Mendebaldeko Europako edozein zentrotakoak bezalakoxeak ditugu, euskarak dakarrena izan ezik. Beraz, orokorreko gogoeta osoa Euskal Herriko gune unibertsitarioari aplika diezaiokegu.
|
|
|
Bolognako prozesuak euskal unibertsitatearen esparruan izaten ari den eta izango duen eragina aztertzen hasi aurretik, euskal unibertsitatearen esparruaz ulertzen dena argitu genuke. Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian dauden unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren beharrei eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian dauden unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian dauden unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren beharrei eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
|
Euskal unibertsitatearen esparruaz baino, alde batetik Euskal Herrian dauden unibertsitateez eta bestetik Euskal Unibertsitateaz hitz egin genuke. Euskal Herrian dauden unibertsitateak, Euskal Herrian dauden unibertsitate guztiak dira; salbuespenak salbuespen, gure herrian
|
dauden
unibertsitate arrotzak, eta ez dira inondik inora, Euskal Unibertsitatea. Euskal Unibertsitatea, herri honek behar duen unibertsitate nazionala, euskalduna, Euskal Herriaren beharrei eta garapenari erantzungo diena, herritarra, demokratikoa eta euskal herritarron hezkuntza eskubideak beteko dituena da.
|
|
|
Lehenengoei dagokienean, hau da, Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateei dagokienean, Bolognako prozesua agerian uzten ari da unibertsitate horiek dituzten egiturazko arazoak. Egiturazko arazoak, ez baitira gai herritarron hezkuntza eskubideak bermatu eta herri honi, bere beharrei zein garapenari, erantzungo dien unibertsitate eredurik eskaintzeko.
|
|
2009
|
|
|
Langabezian
|
dauden
unibertsitate tituludunek masterrak doan egiteko aukera izango dute.
|
|
|
Elkartutako 61 ikastetxeetan banatutako 1.300 irakasle eta 6.900 tutorek 140.000 ikasle inguru hartzen dituzte urtean. Laguntza handia ematen du zentro elkartuen eta unibertsitate gelen bidez Urrutiko Hezkuntzarako Unibertsitate Nazionalaren (UHUN) prestakuntza diseinatuta dago, ikasleak egokitzat jotzen duen tokitik eta unetik egin ditzan ikasketak, baina laguntza ematen du ikastetxe elkartuen eta ikasleak atxikita
|
dauden
unibertsitate gelen bidez. Aurrez aurreko informazioa eta tutoretzak dituzte, baita laguntza instalazioak ere, hala nola liburutegiak, laborategiak edo informatika gelak. UHUNeko ikasleek ikasketa autonomorako, ikus entzunezko multimedia materialetarako eta TeleUNED irrati eta telebista hezitzailerako diseinatutako testuliburuak erabiltzen dituzte.
|
|
|
Errektoretzarako hauteskundeetan erabili zuen mezuari heldu dio oraingoan ere, eta helburu nagusia Euskal Herriko Unibertsitatea nazioarteko eredu bihurtu eta gizartean sustraitua egotea dela azaldu du. Hartarako, errektore talde berriak beharrezkoak diren ekimen guztiak bultzatuko ditu, gizartean
|
dauden
unibertsitate mailako prestakuntza beharrei begira erantzun egokiak abian jarrita. Besteren artean, unibertsitateak titulu gehiago eskaintzea, euskararen erabilera areagotzea, EHUko finantzaketa hobetzea, goi mailako tituludunak merkaturatzea, unibertsitate bizia lortzea eta ikerketaren alde apustu egitea aipatu ditu Goirizelaiak.
|
|
2011
|
|
|
AEBetan indar berezia egiten ari ote diren galdetuta, Goenagak adierazi du Estatu Batuetakoak direla gaur egungo unibertsitaterik prestigiotsuenak eta" arreta berezia" jarri behar dutela han. Ramon Llull institutuaren eta Galiziako Secretaria Xeral de Politica Linguisticaren bidea jarraitzen ari dira, katalanak eta galiziarrak
|
dauden
unibertsitateetan euskara ere sartzen saiatuz. Dena den, Europan ere badauzkate proiektuak:
|
|
2012
|
|
|
Posible da ikerlaria izatea ogibidez bekadun izan gabe, edo unibertsitateko irakaslea izan gabe? Prestigiozko zentroren batek hartuko zaitu agian, baina agian soilik, doktore asko baitago irakaskuntzan sartzeko gogoz, oraindik aktiboan
|
dauden
unibertsitateko irakasleak ordezkatzeko zain. Baina ba al dago beharrik?
|
|
2013
|
|
|
Unibertsitate arloan gizarte ekimeneko euskarazko unibertsitatea sortzea da hurrengo epe laburreko estrategia, ala
|
dauden
unibertsitateak hobetzea?
|
|
|
Bi lan desberdin dira. Bata, martxan
|
dauden
unibertsitateetako euskal adarren lana hobetzea, gehitzea, lotzea. Bestea, balizkoa, euskararen dentsitate gune izanik muineko beste funtzio batzuk beteko lituzkeen euskal unibertsitatea sortzea.
|
|
2015
|
|
|
Globalizazioaren eta nazioartekotze prozesuaren ondorioz, Goi Mailako Hezkuntzaren Europako Esparruan (GHEE)
|
dauden
unibertsitateek hainbat aldaketa bizi izan dituzte azken urteotan, esparru akademikoan, antolakuntza eta kudeaketaren esparruan eta, oro har, instituzioaren beraren kulturan eta balioetan. Egiturazko aldaketa horiek eraginak izan dituzte, besteak beste, irakasle eta ikertzaileen lanbidea ulertzeko eta gauzatzeko moduetan.
|
|
|
Modu inplizituan bada ere, managerialism ereduaren logika instrumentala, poliki poliki, lanbide jardueran gauzatzen diren hizkuntza praktiken balio sinbolikoa ezarriz joan da, bai irakaskuntzan bai ikerkuntza jardueretan. Ildo berean, nazioarteko kalitateeta bikaintasun arauei lotuta
|
dauden
unibertsitate errendimenduaren adierazleek gero eta gehiago baldintzatzen dituzte hizkuntza praktikak ere. Irakaskuntzari dagokionez, orain arte elebidunak izan diren testuinguruetako rol akademikoa bestelakotu egin du eleaniztasunaren paradigma nagusiak, dagoeneko ingelesa hizkuntza ofizialekin curriculuma partekatzen hasi den heinean.
|
|
2016
|
|
|
Hudson ibaiaren ertz altuetan
|
dauden
unibertsitateko eraikinen erdian kokaturik dagoen Riversideko Elizatik ekialdera begiratuz, ibar bat ikusten da, non etxegain grisek olatuak eginez perspektiba nahasten baitute itsas azalaren itxura emanez. Azal horren azpian, bizileku kirastunak diren ur zikin haietan alegia, bizimodu desesperatu eta bakerik gabea egiten duen herri bat dago, beltzez osatua, milioikada piraña goseti dabilen haztegi aseezinaren parekoa.
|
|
2017
|
|
|
30. Erromatarren, godoen, frankoen, musulmanen, Gaztelaren, Akitaniaren, Frantziaren edo Espainiaren historia idazten dute gure lurretan
|
dauden
unibertsitateetatik ateratzen diren historialariek, eta hor gure herria subjektu pasibo bat besterik ez da. Gure memoria liburuetatik eta eskoletatik ezabatu dute?.
|
|
2018
|
|
|
EAEk badauka bere unibertsitate publikoa, Nafarroa Garaiak berea, eta Euskal Herri kontinentalak ez dauka. Horiei gehitu behar zaizkie
|
dauden
unibertsitate pribatuak eta Udako Euskal Unibertsitatea. Unibertsitate ikasketen eskaintza badago, beraz, Euskal Herrian.
|
|
|
Gabezia horren aterabidea bila liteke herri osoan
|
dauden
unibertsitateen arteko koordinazio baten bidez. Lapurdiko ikasle batek Donostia hurbilago du Paue edo Bordele baino. Izen emateko prozedurak sinplifikatuko balira eta Euskal Herri kontinentalekoen eskaintza faltari aterabideak ikuspegi nazional batetik bilatuko balitzaizkio, jadanik ez litzateke hain mingarri berezko unibertsitaterik ez edukitzea.
|
|
2021
|
|
|
besteak beste, gutxienez hamar gradu, sei master eta hiru doktoretza programa eskaini dituzte, eta jakintzaren bost arloetatik —Arteak eta Humanitateak, Zientziak, Osasun Zientziak, Gizarte Zientziak eta Ingeniaritza eta Arkitektura— hiru behintzat ukitu dituzte. Egun, Euneizek ez ditu baldintza horiek betetzen, baina zirrikitu bat irekitzen du legeak, eta jada martxan
|
dauden
unibertsitateek bost urte izango dituzte irizpide gogorrago horietara egokitzeko. Azpillagaren irudiko, aukera hori baliatu nahi du Euneizek, eta horregatik dute «presa» unibertsitatea onartzeko.
|
|
2022
|
|
|
Orain aipatu muga horiek garbi erakusten dute ezetz, baina irakasten diren edukietara so eginez gero ere nekez erantzun daiteke baietz. Unibertsitateen arabera, graduen arabera eta irakasle ikerlarien arabera, edukien interes eta izaera nazionala kontuan hartzen da gehiago ala gutxiago; baina, estrukturalki, erran ote dezakegu Euskal Herrian
|
dauden
unibertsitateek Euskal Herriaren beharrei erantzuten dietela?
|
|
|
Horrela, estatuaren eta erkidegoen muga juridiko politikoek isla zuzena izan dute unibertsitate publikoen eraketan eta funtzionamenduan. 2004an EAEn Euskal Unibertsitate Sistema delako legea onartu zen arren," euskal" horrek erkidegoko mugarrien barruan
|
dauden
unibertsitate publikoak eta pribatuak baino ez ditu hartu barnean. Era berean, sistema batek, sistema izateko, bere funtzionamendurako lukeen unibertsitateen arteko konexio instituzionalizaturik eta helburu partekaturik ez da sortu harrez gero ekimen txiki batzuk alde batera utzita.
|
|
|
Deustuko Unibertsitatea, Nafarroako Unibertsitatea, Mondragon Unibertsitatea, Universidad de San Jorge, Merkataritza Ganbara, Universidad EUNEIZ, Unibersidad de Gimbernat eta Universidad Europea de Madrid. " Gure ikasleen interesetatik hurbil
|
dauden
unibertsitateak gonbidatzen saiatzen gara", azaldu du Jesuitak ikastetxeko Moises Urienek ekimenaren aurkezpenean.
|
|
2023
|
|
|
EHUk nabarmendu du Espainiaren menpeko lurraldeetan
|
dauden
unibertsitateetatik bederatzi baino ez daudela 500 onenen zerrenda horretan, sailkapenean izandako beherakada orokorraren barruan: «Gure posizio erlatiboari eusten diogu Espainiako Estatuko unibertsitateen taldean».
|