|
2002
|
|
|
Gerra Zibilaren ondoren Euskal Herrian
|
zegoen
Unibertsitate bakarra Deustukoa zen. 1945ean Zuzenbide Fakultatean Ekonomia Zuzenbidea espezialitateaezarri zuten eta 1953 urterako Deustuko titulu guztiek balio ofiziala izan zuten.1963an. Elizaren Unibertsitatea?
|
|
|
Bazeuden, ordea, funtsezko desberdintasun bi: zein harreman izan beharzuen Euskal Unibertsitateak indarrean
|
zegoen
Unibertsitate ofizialarekin eta zeinzen euskararen tokia eredu horretan.
|
|
|
Euskaltzaindiaren inguruan sortu zen. Orduan, adiskide, esan dizudan gisa, ez
|
zegoen
unibertsitaterik, geroagoko kontua da hori. Jende asko hasi zen, hasi ginen, ikasguran UEUra joaten:
|
|
|
1977 urtea zen, eta gaia pil pilean zegoen. Arazo bizienetako bat zen zer nolakoa behar zuen sortzear
|
zegoen
unibertsitateak. Sortuko dena Euskal Herriko Unibertsitatea da, ez Euskal Unibertsitatea.
|
|
2003
|
|
|
Foru Hobekuntzaren Legeak euskara bakarrik euskalduntzat jo zitezkeen lurraldeetako hizkuntza ofiziala deklaratzean, erabilera, indio erretserbako erregimenean? kokatzen zuen110 Unibertsitateari zegokionez, Felonesen iritziz, sortzear
|
zegoen
unibertsitate publikoan itzulpen eta interpretazio saileko lizentziaturara mugatu behar zen euskararen tokia111 Beraz, bide hori antzua izan zen hasiera hasieratik.
|
|
|
Gerra Zibilaren ondoren, Euskal Herrian
|
zegoen
Unibertsitate bakarra Deustu koa zen, nahiz eta 1953 urtera arte Deustuko titulu batek ere balio ofizialik ez izan. 1963an Elizaren Unibertsitatea titulua lortu zuen, eta hamarkada horren bukaeran Gasteizeko eta Donostiako campusak ireki ziren.
|
|
|
Santamariaren 1974ko hitzak erabiliz, Unibertsitateak Euskal Herriaren kulturazaleen gosea ase behar zuen, azken horiek «behar duten buruzko janaria ematen ez dienean, beste kultura baten bila joan behar dute hauek, nahiz ta nahiez»10 Edozein kasutan, unibertsitate osoa izan behar zuen (fakultate klasikoak izango zituen, eta Euskal Herriari eta munduko beharrei zegozkien ikerketa guneez hornituta) eta Euskal Herriaren berezko ezaugarriak (hizkuntza, legedia, historia, bizimoduak eta abar) aztertuko zituzten, beste edozein unibertsitateren ahalmenekin11 Bazeuden, aldiz, funtsezko desberdintasun bi: zein harreman izan behar zuen Euskal Unibertsitateak indarrean
|
zegoen
Unibertsitate ofizialarekin eta zein zen euskararen tokia eredu horretan.
|
|
|
Osatu berria zen Eusko Kontseilu Nagusiko Hezkuntza Kontseilari izendatu zuten Santamaria bera, baina Unibertsitatea ez zen egon bere gain hartu zituen eskumenen artean. Edozein modutan, kontseilari berriak hainbat bilera izan zituen errektorearekin eta Hezkuntza Ministerioarekin, ustez onartzear
|
zegoen
Unibertsitate Autonomiaren Legeak euskal autonomia errespeta zezan. Ez zitzaion eskaririk falta unibertsitate ereduaren aldaketarako.
|
|
2004
|
|
|
Bereak eta inorenak, poemak, abesti modernoak, nahiz herri kantak, hirurogeitik gora ditu liburuan zehar. Mikel Zarate, aldi hartan, literatura ikasten
|
zegoen
unibertsitatean, eta mundu zabaleko eredu eta ikasgaiekin bitsetan zegoen. Ez du inoiz autorerik aipatzen, irakurleari ezagunak egingo bazitzaizkion ere gehienok.
|
|
2006
|
|
|
Euskal Filologia sortu eta lau haizetara zabaldu du gure hizketa, han eta hemen agerraldiak eta hitzaldiak eginez, eta orobat, kazeta eta egunkarietan artikuluak idatzita. «Gaur pankarta handi bat
|
zegoen
Unibertsitate barruan. Orain ere hantxe dago:
|
|
2008
|
|
|
Erakunde publikoek ere ez zioten aparteko tokirik egiten euskarari, mediku zein notario erdaldunak igorriz eta herritarrei zuzendutako idazkietan soilik erdara baliatuz. Institutu eta irakasleeskolak estatuarenak ziren, eta ez
|
zegoen
unibertsitate autonomorik. Nolanahi ere euskara katedra banaka batzuk sortzea lortu zen.
|
|
|
Irekiera ekitaldian ez ziren falta izan Espainiako Gobernuko presidente zen Eduardo Dato arabarra, eta euskal probintzietako gobernadore zibilak eta agintari militarrak ere. Eduki aldetik, hizkuntza, antropologia, historia, arte, irakaskuntza eta zientzia politikosozial sailetako hitzaldiak egin ziren, Euskal Herrian
|
zegoen
unibertsitate gabezia, eta batez ere euskal gaien inguruko ikerketa gabezia bete guran. Hitzaldi akademikoak gaztelaniaz egin ziren, baina euskara ez zen kongresutik kanpo geratu.
|
|
2009
|
|
|
Ezetzaren injustizia. Ia ia bankarrotan
|
zegoen
unibertsitate bat hartu, 30 milioi euroko defizita zuen unibertsitate bat hartu eta, lau urtez lanean aritu ondoren, ezetza entzun beharra. Unibertsitatea bide egokian ipintzea lortu ostean, finantza arazoa konpondu eta bide berriak martxan jarri ostean oniritzia jasotzea zatekeen zuzenena.
|
|
2011
|
|
|
Jende gutxi ginen, dena seminarioen eta mintegien bidez ikasten genuen dena. Eta borroka politikoa ere oso presente
|
zegoen
unibertsitatean.
|
|
|
Ondorioz, gauzak metodologikoki finkatzen hasi ziren. Baina hemen ez
|
zegoen
unibertsitaterik, eta Campionek ere zuen, bere adinarekin, horretan sartu. Unibertsitatearen ordez Eusko Ikaskuntza sortu zen, eta bere aldizkari ospetsuenean, RIEVen, euskal kulturari buruz zekiten guztiek parte hartu zuten.
|
|
|
1982/ 83 ikasturteko memorian, berriz, euskara ikasten ibilitako unibertsitateko ikasleak 862 izan ziren541 (ikus 10 taula). Euskara ikasten zuen ikasleen kopurua erdira jaitsi arren, aurrekontua gutxitu beharrean, pixka bat igo zen542 Bestalde, unibertsitateko ikasleen% 60 lehenengo eta bigarren mailetan zegoen eta alfabetatze klaseetan% 8 Beraz, unibertsitario euskaldun gutxi
|
zegoen
unibertsitate publikoan.
|
|
|
Laburbilduz, unibertsitate katedretan euskara ikas zitekeen arren (eskolak erdaraz jasoz), euskarazko irakaskuntzarik ez
|
zegoen
unibertsitatean, eta Iparralde zein Hegoaldeko hezkuntza sistematik kanpo zegoen. Aipatu ditugun unibertsitateko euskara katedrak aditu euskaldunen esku egon ziren (R.
|
|
|
Bultzak Akerlandarekin harreman estua zuen588 eta beste campusetako ikasle euskaltzaleekin harremanetan
|
zegoen
unibertsitatean euskal adarreko ikasleek 1986an osatutako talde euskaltzaleen koordinadoran. Zientzia Fakultateko Euskara Batzordearekin kolaboratzen zuen euskararen sustapenean.
|
|
|
Amaitzeko argitu behar da, UPV/EHUko Irakasle Eskoletan euskararen sarrera goiztiarra izan zen arren, horrek ez duela esan nahi ezein kasutan ikastegiaren euskalduntzea, baizik eta ikastegiko eskaintzaren euskaratzea gertatu zela, gerora noski zentroaren euskalduntzea erraztuko zuena. Hau da, unibertsitatean euskaraz egiten zena, ez
|
zegoen
unibertsitatera bideratuta, ez zen unibertsitaterako, handik kanpora aplikatzeko baizik, umeen irakaskuntza eta helduen euskalduntze alfabetatzerako. Horregatik euskara irakasleak ez ziren unibertsitateko irakasleak, baizik eta unibertsitateak orduka ordaintzen zituen euskaltegi edota gau eskoletako irakasleak.
|
|
|
Iparraldean egoera atsekabegarriagoa zen. 70eko hamarkadara arte ez
|
zegoen
unibertsitate mailako ikasketarik. «1974an sortu zen Zuzenbide eta Ekonomia Institutua eta urtebete beranduago Teknologiaren Unibertsitate Institutua.
|
|
|
Bestalde, Iparraldean bertan ez
|
zegoen
unibertsitaterik, baina Paueko eta Bordeleko unibertsitateek bazituzten Ekonomia, Zuzenbide eta Teknologia Institutuak Baionan 1974tik. 70eko hamarkadan unibertsitateko eskaintza frantsesez zen.
|
|
|
Noski, hizkuntzaren ideologia hertsiki lotuta
|
zegoen
unibertsitate proiektuarekin. Hala, euskal unibertsitate (universidad vasca) baten alde zeudenak bai gerraurrean bai gerraostean, unibertsitate proiektua zenbat eta gehiago lotu unibertsaltasunarekin eta ezagutza abstraktuarekin, orduan eta hizkuntza jarrera erdaltzaleagoa izaten zuten.
|
|
2018
|
|
|
Formazioaren ikuspegitik, hau da, errealitatea ulertzeko, interpretatzeko eta eraldatzeko tresnak edukitzearen ikuspegitik, gabezia handiak zeuden. Frankismotik atera berri, kalean lanerako gogo handia bai, baina oraindik ez
|
zegoen
unibertsitaterik ere soziologia nola egiten den azaltzeko. Orduan sortu zen Ipes; soziologia ikastaroa eskaini zuen, Euskal Herriko historiari buruzkoa...
|
|
2019
|
|
|
Politikoki oso baldintzatuta
|
zegoen
unibertsitatean aurrera egiteko biderik ezin aurkituta; alde batetik, W. Starkie k zuzentzen zuen British Institute rako itzulpenak egin eta, bestetik, erudizio handiko produkzioan jardun zuen Antzinaroko historian nahiz linguistikan:
|
|
|
Nire ama lanpetuta
|
zegoen
unibertsitaterako gauzak erosten eta ez genuen zientzia praktiketakoa erosi.
|
|
2020
|
|
|
Ezinegon politikoa baretu gabe zegoen EHU ofizialki jaio zenean. 1980ko otsailean, orduan
|
zegoen
unibertsitate publikoari izena aldatu, eta Euskal Herriko Unibertsitatea jarri zioten. «Dena egiteko zegoen», gogoratu du Mintegik.
|
|
|
Gau batean Connell Helenen zain
|
zegoen
unibertsitatean, Graduatuen Memorialaren Eraikinaren aurre aurrean. Helen gimnasiotik zetorren, campusaren beste puntatik, eta autobusa hartu behar zuten elkarrekin haren etxera joateko.
|
|
2023
|
|
|
Edo agian beldur dira gaizki gelditzeko, hobe da lehenik azterketa gainditzea. Sumisioari eta konformismoari zegokienez, erabateko sexu berdintasuna
|
zegoen
unibertsitatean. Haatik, orduan deskubritu nuen bazirela batetik emakumezkoen ikasketak eta bestetik gizonezkoenak.
|