|
2001
|
|
|
Zentru hauek Ongizate Zerbitzu Sistemaren menpe daude nahiz eta Hezkuntzara pasatzeko ahaleginetan ari diren. Sistema berdinaren menpe aurkitzen dira eskolatuak
|
dauden
haurrentzako denbora libre eta aisialdi zerbitzuak, guztiak Udalaren konpetentziakoak.
|
|
|
Eskola adinean
|
dauden
haurren %60 edo 70ek buruko mina edo buruko mina izan dute bizitzako uneren batean. Adituek adierazi dutenez, kasuen %20k giro sozialean eta estresean izan dezake jatorria.
|
|
|
Valentziako La Fe ospitaleko Neuropediatriako buru Fernando Mandok dioenez, haurren buruko mina oso patologia ohikoa da, neurologiako kontsulten ia% 30 hartzen du, eta azken bi hamarkadetan “bikoiztu” egin da. “Eskola adinean
|
dauden
haurren %60 zefalea izan dute bizitzako uneren batean, eta %10 migraina motakoa da, helduetan bezala”, Fernando Mulasek dioenez, eta gaineratu du buruko minak “epilepsiak baino hamar aldiz ohikoagoak” direla. Era berean, uste du arazo horrek “eragin negatiboa duela gizarte, ingurumen eta gizarte alderdietan, eta eragina duela adingabearen gurasoengan ere, antsietatea eta larritasuna jasaten baitute, semeak edo alabak tumore bat izan dezakeela uste baitu”.
|
|
|
Horregatik, elikagai guztiek, batzuek besteak baino gehiago, protagonismoa hartzen dute egunero. Ehunak eta hezurrak eratzeko funtzioa duten elikagaiak funtsezkoak dira hazteko adinean
|
dauden
haurrentzat. Haragia eta arraina astean 1 egunetan txandakatuz, eta arrautzarekin egindako errezetak (astean bitan, gehienez ere) lekaleekin (zerealekin konbinatuta edo menuarekin ogiarekin lagunduta).
|
|
|
Mediterraneoko dietak gutxitzeak konpentsatzen ditu, eta, beraz, ez du arriskurik sortzen. Hala ere, elikatze behar handiak dituzten pertsonek (mantenugai horiek murriztuta), hazkuntza aldian
|
dauden
haur eta nerabeek, haurdun dauden emakumeek eta bularreko amek eta digestio aparatuan asaldurak (maldigestioa eta malabsortzioa) dituzten pertsonek dutela kontrolatzea komeni da, elikagaietako zenbait mantenugai egoki aprobetxatzea galarazten baitute.
|
|
|
Hor
|
dauden
haurren gorabeherak negargarriak izan dira. Bala Sada mutikoak, adibidez, 12 urte ditu.
|
|
|
2. Soziologo batek nik baino zuzenago erantzungo lukeenarren, ditudan datu apurrak eta nire intuizioa baliatuz, Hegoaldeko euskal gizartean hiru segmentu nagusi bereiz daitezke: euskalgintzaren alde (modu aktiboan zein pasiboan) ja rdun duena eta ari dena, batetik; euskalgintzaren alde egin ez duena (kontra zegoelako edo behin ere garrantzia eman ez diolako) baina une honetan euskararen garapenak eta euskal identitateak beldurtu egin duena, bestetik; eta egun eskoletan
|
dauden
haur eta gazteak, azkenik.
|
|
2002
|
|
|
" Hospital imaginario" boluntarioen bila dabil ospitalean
|
dauden
haurrei ipuinak kontatzeko
|
|
|
Hori dela eta, boluntario berriak erakartzeko sustapen kanpaina jarri du abian. Elkartearen sortzaileak, Jesús Mari Martínezek, esan du 1998az geroztik ospitalean
|
dauden
haurrei ipuinak kontatzen dizkietela, Logroñoko mendebaldeko liburutegi batean “ipuin kontalari” bat sortzeko proiektu baten ondorioz. Hala, gaur egun, Martínez irabazi asmorik gabeko elkarte bateko burua da, eta elkarte horretan sar daitezke “astean ordubete ipuinak kontatzen, asmakizunak egiten edo haur gaixoekin jolasean aritzeko prest daudenak”.
|
|
|
Elkarrekin tratu txarren aurka”. Cope kateko La Rebotica irratsaioko Ese niño diferente izeneko Patronatuaren babespean, salmentaren bidez lortzen diren diru sarrerek Aldeas Infantiles S.O.S. enpresaren jarduerak lagunduko dituzte diruz. eta Horizonte Irekiak, bi erakunde, txikienen aurkako indarkeriaren aurka borrokatzen eta egoera familiar zailetan
|
dauden
haurrei laguntzen espezializatuak. Dagoeneko salgai dago diskoa posta bulego, saltoki eta 902 332 telefonoan.
|
|
|
100.000 mutilatu baino gehiago, horietatik %30 haurrak eta nerabeak dira, eta 50.000 gerra umezurtz. Egoera horren aurrean, SANAFen jardueren helburua da gerraren ondorioz zurztasunagatik edo familia banantzeagatik babesik gabeko egoeran
|
dauden
haurrei laguntzea; gainera, gehienek mutilazioak izaten dituzte. Lagundu nahi duten guztientzat, SANAFek banku kontu bat ireki du, eta, gainera, material ortopedikoaren denda baten laguntza eskatu du, dohaintzak gauzatan zentralizatzeko, aparatu akastunak konpontzeko tailer bat eta egoera onean dauden aparatuak “birziklatu” nahi dituen talde bat.
|
|
2003
|
|
|
Beraz, komeni da produktuen etiketa berrikustea eta gure seme alabentzat noizean behin olio mota zehazten dutenak aukeratzea. Kaloria gehiegi Snacketan erabilitako olioek erraz handitzen dute hazteko adinean
|
dauden
haurren energia hornidura. Dieta orekatuaren irizpideen arabera, haurrek jasotzen dituzten kalorien %30 gantzetatik etorri behar dira.
|
|
|
Egin beharreko jardueren artean, GKEen erabiltzaileei Sanferminez gozatzen laguntzea nabarmentzen da, gainerako bizilagunekin batera. Hala ere, lehentasuna dute zailtasun bereziak dituzten pertsonentzako (ezgaituak, gaixoak edo arrisku sozialean
|
dauden
haur eta gazteak) opor programek eta Iruñetik kanpo egiten diren auzolandegiek. Horregatik, Udal Zerbitzuaren deia bai hirian bai beste eskualde batzuetan bizi direnentzat da.
|
|
2004
|
|
|
Adituek bereziki azpimarratzen dituzte haurrek izaten dituzten ahots arazoak, normalean laringearen alterazio anatomikoak edo fonazioan parte hartzen duten organo eta aparatuen arteko disfuntzioak eragindakoak. Estatistikek erakusten dutenez, eskola adinean
|
dauden
haurren% 30 disfonia du. Adingabeen patologiarik ohikoena noduluak dira.
|
|
|
Helburua da" oso gaixo
|
dauden
haurrak dituzten familia gutxi batzuei" laguntzea.
|
|
|
Erresuma Batuak bazuen jada enbrioiak hautatzeko aukera, gaixotasun genetikoak baztertzeko. Suzi Leather HFEAko lehendakariak adierazi zuen zientziaren azken aurrerapenak aztertu ondoren hartu dela erabakia, “oso gaixo
|
dauden
haurrak dituzten familia gutxi batzuei” laguntzeko. Zehaztu zuen neurria ez dela modu orokorrean aplikatuko, baizik eta “kasu bakoitza aztertuko” dela.
|
|
|
Danimarkako Unibertsitate Teknikoak berriki egindako azterlan bat ere aipatu zuen Greenpeacek. Horren arabera, “plastifikatzaile horien eraginpean
|
dauden
haurrek asma eta bestelako alergiak izateko arrisku handiagoa dute”. Horregatik guztiagatik, erakundeak Europako Parlamentua bultzatu zuen “giza osasuna babesteko erabakia” babestera eta produktu horien ordez osasuntsuagoak sustatzera.
|
|
2005
|
|
|
Solasen araberako obrak honek ere: Madrilgo ospitaleetan
|
dauden
haurren ikustera joaten da, Carlos, munduko gizon ospetsuenetarik den hori. Sorginkeriaz edo superstizioz dela uste ote duzue?
|
|
|
Gabezia afektiboak zein gehiegi babestuta
|
dauden
haurrengan gertatzen da, hala nola haur hiperaktiboengan, ez seguruetan edo gehiegizko fantasiaz edo gutxiespen sentimenduaz bizi direnengan, baita gurasoen galera sufritu duten haurrengan ere, guraso oso gogorrak dituzten haurrengan, etxeko giro txarra dutenengan, etab.
|
|
|
Lorenzo Baños ospitale geletako irakasleak azaldu duenez, tutoretza horietan ospitaleko ikaslearen integrazioari heltzen zaio, psikohezkuntzaren ikuspegitik, haren hezkuntza prozesua eta eskola bizitza normalizatzeko. Zehazki, “gaixorik
|
dauden
haurren ikaskideei eta irakasleei jarraibideak ematen zaizkie, haurrak eskolara ahalik eta normalena itzul daitezen, eta ez daitezen barkatu ez haurrari ez haren lankideei”, Luis Navarro Hezkuntzako idazkari sektorialak azaldu duenez. Era berean, Afacmur ek beste tutoretza batzuk ditu ikastetxeko ikaskideei eta irakasleei laguntzeko haur onkologiko bat hiltzen bada.
|
|
|
Hitzarmen hori munduan aitzindaria da, eta hainbat hilabetez elkarrekin lan egin ondoren sinatu da. Horri esker,% 25 murriztu da gaztelaniaz hitz egiten duten zerbitzarietan
|
dauden
haur pornografiako orrialdeen kopurua, 2004ko bigarren seihilekoan. Era berean, azken bi hilabeteetan 200 web orri baino gehiago eraitsi dira, eta horien edukiak bulimia, anorexia, arrazakeria eta adingabeen bortxaketa sustatzen zituen.
|
|
|
AEBetako Gaixotasunak Kontrolatzeko Zentroetako (CDC) Jean Welsh doktoreak zuzendutako ikerketa baten arabera, edari gozatuak (gaseosoak, freskagarriak eta fruta zuku batzuk) kontsumitzeak eskolaurreko adinean
|
dauden
haurren gehiegizko pisua handitzen lagun dezake, eta, beraz, kontsumoa mugatzea komeni da. Diru sarrera txikiko familientzako elikadura programa bateko 10.904 haur aztertu ondoren, Welsh ek eta haren taldeak uste dute edari horien kontsumoa murrizteak lagundu lezakeela AEBetako haurren obesitatearen arazoa konpontzen.
|
|
|
Ikerketan parte hartu zuten pediatrek ikusi zuten obesitaterako joeraren bat zuten 3 eta 4 urteko haurrek egunean behin edo bitan edari gozoak kontsumitzen zituztela, eta horrek bikoiztu egin zuen urtebeteko epean gehiegizko pisua izateko arriskua. Jean Welsh ek “Pediatrics” aldizkarian azaldu du bere lana argitaratu duela, edari gozoak azukre iturri direla dietan, eta eskolaurreko adinean
|
dauden
haurrek esnea edo ura kontsumitu behar dutela batez ere, ez baitute kaloria askorik behar egunean. Azterlanean erabilitako metodoei aurre egin die AEBetako Edarien Elkarteak.
|
|
|
Industria Ministerioa ekimen berri bat prestatzen ari da, “Familientzako mailegua” izenekoa. Horren bidez, eskola adinean
|
dauden
haurrak, ordenagailuak eta Interneterako sarbidea izango dituzte familiek. Hala azaldu du Francisco Ros Telekomunikazioetarako eta Informazioaren Gizarterako Estatu idazkariak, eta adierazi du eskoletako ordenagailuen hornidura osatzen duen programa bat dela eta bere sailak enpresetarako egin duen programaren antzekoa dela.
|
|
|
Eskola adinean
|
dauden
haur obesoen kopurua hirukoiztu egin da 1982tik
|
|
|
Haurren obesitatea epidemia emergentea da. 1982az geroztik, patologia horrek eragiten dien eskola adinean
|
dauden
haurren kopurua hirukoiztu egin da, eta gaur egun% 20ko portzentajea dute. Hala adierazi zuten atzo Santanderko Menéndez Pelayo Nazioarteko Unibertsitatean (UIMP) Manuel Bueno pediatrak, San Carlos Ospitale Klinikoko Barne Medikuntzako Zerbitzuko buruak (Madril), Manuel Serrano Ríosek, eta Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko irakasle emerituak (UAB), Mario Foz osasun arloko ahaleginak egin zituztenek.
|
|
|
Aditu horiek 64 gene hautagai aukeratu dituzte, hau da, sindrome metabolikoa jasateko prest dauden neska mutilengan modu desberdinean adierazten direnak, Andaluzia Ikertzen Berrikuntza, Zientzia eta Enpresa Sailaren zientzia dibulgazioko programaren arabera. Ikertzaileek haur obesoen lagin bat eta beste lagin normal batzuk erabili dituzte aztertzeko, eta konturatu ziren gehiegizko pisua duten eta sindromea izateko prest
|
dauden
haurren kasuak gertatzen direla. Suszeptibilitate horren zergatiak zehaztu ez dituzten arren, badirudi polimorfismo genikoak direla, hots, zenbait karaktere ematen dizkioten gizabanakoaren gene sekuentzia bereziak.
|
|
|
Lortutako odol emate bakoitzeko ipuin bat emanen zaie harrera zentroetan
|
dauden
haurrei.
|
|
|
Urtarrilaren 6ra arte 5.000 odol emate jasotzeko, Madrilgo Erkidegoko Transfusio Zentroak odola emateko kanpaina berezi bat jarri du abian Gabonak direla eta. Gainera, egun horietan herritar batek emandako odol emate bakoitzeko, ipuin bat emango zaie eskualdeko gobernuaren menpeko harrera zentro eta egoitzetan
|
dauden
haurrei. “Odola ematea, ipuin bidezko gabonak” lemapean, Guillermo Fesser ek eta Juan Luis Canok babesten dute ekimen hori, Gomaapa Fundazioaren bidez, eta Madrilgo Adin Txikikoen eta Familiaren Institutuaren (IMMF) eta Madrilgo Erkidegoko Adin Txikikoen Defendatzailearen laguntza du.
|
|
|
koinatak kozinatu salda beroa hurrupatuko zuen, Goikotxeko mahastiak oparitu ardo mikatzetik edanen eta ilobekin eskolako lanak, batez ere frantsesezko ariketak, landuko zituen. Badakizu, erraten zion Agatari, bere ekimenaren justifikatzeko, ohartzeke ere euskaraz ari den ingurumen batean
|
dauden
haurrek zailtasun ikaragarriak dituztela frantsesari uztartu behar zaizkionean, frantsesa ez baita nolanahikako mintzaira: ez zuen arra haurren bilakaera linguistiko handikapatua begiko.
|
|
2006
|
|
|
a. Adoptatzeko moduan
|
dauden
haurren kopuruaren murriztapen orokorra.
|
|
|
Azken finean, ebaluazioaren azken helburua, haurraren eta familiaren artekoadopzioa ahalik eta arrakastatsuena izan dadila bermatzea da (Ger Martos, 2001; Parrondo, 2001), hau gertatuko ez balitz, inpaktua bai adopzioko familiak baihaurrak sufrituko baitute. Azkenik, ebaluazioa administrazioaren eta adopzioaninplikaturiko profesionalen zereginik oinarrizkoena betetzen saiatzen da, alegia, adoptatzeko moduan
|
dauden
haurrei aita eta ama egokiak aurkitzea, eta ez ama edoaita izan nahi duen edonori bere preferentzien araberako seme alabak aurkitzea.Horrela, ebaluazio prozesu honen helburua da eskaera luzatzen duen banako edofamiliak adopzio bati aurre egiteko moduko baliabide, gaitasun eta trebetasunakdituen ezartzea.
|
|
|
rolak kudeatzeari uko egiten dioten enpresaburuak edo etorkinak txantaia egiten diotenak, lan kontratua amaitzea lan merkatuaren eta gobernu politika murriztailearen ezegonkortasun orokorragatik, ez baitu beste sektore ekonomiko batean kontraturik onartzen baimenak berritzeko. Etorkinen egoera eta Espainian duten lan egoera alde batera utzita, Begoña Sánchezek, SOS Arrazakeriaren bozeramaileak, adingabeen aberriratzeak bertan behera uzteko eskatu du, bermerik gabe, jatorrizko herrialdeetara itzultzeko, Espainiara iristen diren bakarrik
|
dauden
haur asko atzerritartasun irizpideen arabera tratatzen baitira, adingabeak babestearen arabera baino gehiago. “Espainiako administrazioek beren gain hartu behar dituzte bakarrik dauden eta gure herrialdera iristen diren adingabeen tutoretza, bederatzi hilabeteko epean egoitza baimena izapidetu eta prestakuntza bideak eta lan mundurako sarbidea eskaini”, dio txostenak.
|
|
|
Izan ere, eskualde horretan lan egiten dute haur gehien (50 milioi). Hala ere, txosteneko datuak pozgarriak dira beste alde batetik, lan arriskutsuenetan harrapatuta
|
dauden
haurren kopurua %26 murriztea ere lortu baitzen.
|
|
|
ANAR Fundazioak (Arriskuan
|
dauden
Haur eta Nerabeentzako Laguntza) ANAR telefonora egindako deien txosten orokorra argitaratu berri du 2005 urtean zehar, bere bi orientazio ildoengatik: Haurrarena:
|
|
|
Haur txikienek arrisku handiagoa dute indarkeria mota horren aurrean haur zaharrenek baino, ikerketen arabera, esperientzia horiek “beren garapenaren etapa kritiko batean beren hazkunde mental eta emozionala alda dezaketela” frogatzen baitute. Etxeko indarkeriaren eraginpean
|
dauden
haurrek hainbat arazo izan ditzakete hazten doazen heinean, hala nola eskola errendimendu txikia, trebetasun sozialen falta, depresioa, antsietatea eta bestelako nahaste psikologikoak, ikerketaren arabera. Gainera, etxeko indarkeriarekiko esposizioak “lotura estua du nerabezaroan haurdun geratzeko aukera handiagoarekin, legez kanpoko substantziak kontsumitzearekin eta delinkuentzia jokabidearekin”, erantsi du lanak.
|
|
|
Zonen mende asko dago, baina, gaur egun, 800 adingabe inguru ditugu. Kopuru hori altua dela ematen du, baina ez da hala, erradiazioengatik gaixo
|
dauden
haur askori lagundu dakiekeelako. Zein dira hondamendi ekologikoek edo ezohiko baldintzek eragindako herrialdeetako haurren ondorioak?
|
|
|
Bi hamarkadatan Ekialdeko eta Latinoamerikako adingabeekin lan egin ondoren, zein dira herrialde pobreenetako haurren arazo nagusiak? Munduan milioika haurrek behar dute familiaren egonkortasuna, eta ikuspuntu medikotik, gaixo
|
dauden
haur askok zainketa bereziak behar dituzte, hala nola Errusian eta Ukrainan erradiazioak dituzten haurrek. Milurtekoko Helburuen artean dago 2015erako lehen hezkuntza unibertsala lortzea.
|
|
|
Berriki argitaratu diren lau metanalisik berretsi dute probiotikoen erabilgarritasuna, gai baitira klinika batez beste 24 ordutan murrizteko. Saiakuntza batzuek frogatu dute probiotikoak erabilgarriak direla, halaber, ospitalean
|
dauden
haurren beherako nosokomialari eta komunitatean hartutako haurren beherakoari aurrea hartzeko.
|
|
|
Azken hamarkadan, hamar aldiz gehiago dira Espainiako ikastetxeetara joaten diren haur etorkinak. Sortzeko eskolako giro ona izateko, beharrezkoa da pixkanakako egokitzapena egotea, kanpotik iristen diren eta dagoeneko integratuta
|
dauden
haurren zati bat ikastetxean. Helburu hori lortzea ahalegin handiaren emaitza da pertsona askoren aldetik.
|
|
2007
|
|
|
Gogoz hartu du arnasa pasillo berri batean sartu aurretik. Komuneko papera organ sartu eta alboan
|
dauden
haur oihalei zeharka begiratu die. Ikusi nahiko luke lasaiago ze motatako haur oihalak dauden, baina sentitzen du ez zaiola oraindik horrelakorik egitea tokatzen, eta lotsa eman dio han gelditzeak, bere sei hilabeteko sabel puztuarekin.
|
|
|
3.9 irudia. Piaget-en ustez, operazio aurreko estadioan
|
dauden
haurren ezagutzakmuga asko ditu (argazkia: L. Reizabal).
|
|
|
Bertan haurrek senitartekoak ez diren pertsonekin erlazionatzen ikastendute, bai eta ezagutu beren burua, beste pertsonak, erakundeak, kulturak, herriaketa, oro har, gizartea. Hala, eskolek kontu handiz ibili behar dute irakastendutenarekin, eta saiatu behar dute beren ardurapean
|
dauden
haurrek aurreiritziak, estereotipoak eta antzeko gizarte ezagutzak gara ez ditzaten. Baina horretarako, ezinbestekoa da gurasoen laguntza, eta, horrenbestez, gurasoek ere inplikatu behardute beren seme alaben heziketan.
|
|
|
Lehen estadioan
|
dauden
haurren arrazoibide morala periodo preoperazionalaamaitzearekin eta eragiketa konkretuak hastearekin batera garatzen da. Bost urtetiksei urtera artean gertatzen da gutxi gorabehera, eta ez da lehenengo nerabezarotikharago garatzen.
|
|
|
Hotel enpresak bere bezeroei euro bat ordaintzera gonbidatzen ditu, egoera ahulean
|
dauden
haurrei laguntzeko
|
|
|
Gaur egun, herrialde garatuetan, ez da ohikoa haur txiki infektatuak ikustea. Pubertaroko adinean
|
dauden
haurrak edo gazteak besterik ez ditugu, eta horiek onura atera diezaiekete toxikotasun gutxien eta eraginkortasun handiena duten aukerei. Garapen bidean dauden herrialdeetan, infekzio tasa handia da, hain zuzen, amatasuna baino lehen ez delako prebenitu.
|
|
|
Galtzen badira, ez dago horien antzeko ezer planetan” esan zuen Bailliek. Gainera, proiektuak berak bide berri bat irekitzen du, Internet erabiltzen baitu arriskuan
|
dauden
haurrak nabarmentzeko eta kontserbazioa babesteko. “Hau publiko orokorrari eskatzea da, gaiaren inguruan gutunak hartzeko eta espezie harrigarri horien hondamena leheneratzeko”, adierazi zuen adituak.
|
|
|
6 eta 19 urte bitarteko biztanleen %16k gehiegizko pisua dute, eta eskola adinean
|
dauden
haurren %5 eta %10 artean gizenak dira. Proportzio hori %20raino handitzen da nerabeen artean, hainbat herrialdetan berriki egindako ikerketen arabera.
|
|
|
Baldintzak Legez eratuta dauden, nortasun juridiko propioa duten eta baldintza hauek betetzen dituzten elkarte eta fundazioek har dezakete parte: Laguntza behar duten pertsonei laguntzeko jarduerak eta programak garatuko dituzten proiektuak izan behar dute (arriskuan
|
dauden
haurrak, gizartean baztertuak izateko arriskua duten pertsonak, adinekoak, etorkinak, gaixoak, tratu txarrak jasaten dituzten emakumeak, ezgaitasunak dituzten pertsonak, etab.).). Deialditik kanpo gelditzen dira garapenerako lankidetza, ingurumena zaintzea edo kultur, kirol edo jai jarduerak mantentzea xede duten proiektuak.
|
|
|
Larria ez izan arren, inpetigoa azaleko infekzio arrunta da, oso kutsakorra, eta batez ere eskola adinean
|
dauden
haurrei eragiten die, nahiz eta immunitate sistema deprimitua duten pertsonei ere gerta dakiekeen. Eskuragarri dauden azken datuen arabera, estreptokokoko inpetigoen %2k glomerulonefritisa dute konplikazio gisa, giltzurrunaren barne egituren hanturak eragindako gaixotasuna.
|
|
|
2 motako diabetesa da prebeni daitekeen bakarra, 1 motakoak jatorri genetikoa baitu. Azken hori urteko %3 hazten da haur eta nerabeetan, eta urteko %5 eskolaurreko adinean
|
dauden
haurren artean, FIDaren arabera. Kalkulatzen da munduan 15 urtetik beherako 70.000 haurrek 1 motako diabetesa garatzen dutela urtean.
|
|
|
Kopuru hori biztanleria osoaren %8, 3 da, eta autonomia erkidego batzuetan portzentaje altuagoak dituzte, hala nola Balearretan (%16) eta Murtzian (%13). Biztanle talde zabal hori familia oso askok osatzen dute, eta, kasu askotan, eskola adinean
|
dauden
haurren kopurua handia da; izan ere, Espainian bizi diren atzerritarren %16, 6 19 urtetik beherakoa da. Datu hori handitu egiten da urtetik urtera, kolektibo horren jaiotza tasa handia dela eta, 2005ean Espainiako jaiotzen %17, 6 izan baitzen, eta ia %25 Madrilen edo Errioxan.
|
|
|
Diarco Klubaren esku egongo da ikastaro honen zuzendaritza teknikoa, eta Euskadiko Arku Tiroketako Federazioa arduratuko da behar den materialaren zuzkiduraz. Ikastaro honetan interesaturik
|
dauden
haurrek 12 urte beteak dituzte izan, eta 50 eurokoa da ordaindu beharreko prezioa. Udarako antolaturiko kirol jardueren programaren barruan sartzen da aipatu ikastaroa, 16 urtetik beherako neska mutil urnietarrek hainbat kirol mota praktikatzeko aukera izan dezaten, eta helburu horrekin antolatu dira, arku tiroketaz gain, tenisa, igeriketa, patinajea eta surfa.
|
|
2008
|
|
|
Bi antena ditu, ordenagailuaren tapa irekitzeko derrigorrez altxa behar direnak, eta horien bidez ohiko Wi-Fi txartelek baino irismen handiagoa du. Gainera, ekipoa itzalita dagoenean ere, Wi-Fi sistemak router gisan funtzionatzen du, eta konexio puntutik urrutiegi
|
dauden
haurren ordenagailuei konexioa ahalbidetzen die. Hori guztia ohiko Wi-Fi konexioek baino askoz gutxiago kontsumituz.
|
|
|
Horri esker, industriak ahalik eta antz handiena eman dio esne aberastuen konposizio kimikoari eta gizakiari. Latinoamerikako zenbait herrialdetan haurdun
|
dauden
haur eta emakumeengan anemia ferropenikoari aurrea hartzeko nutrizioan esku hartzeko hainbat programatan, burdina (III) sulfatotan gotortutako esneak erabili dira. Uretan disolbagarria denez, likidoak gotortzeko aproposa delako aukeratzen da konposatu hori.
|
|
|
NBEren Haurrentzako Funtsak (Unicef) sustatutako errehabilitazio eta trebakuntza programek hezkuntza hobea jasotzeko aukera ematen diete Ginea Bissauko neskei. Antolamendu horrek lagundu egiten dio komunitateari ulertzen oinarrizko hezkuntza eskola adinean
|
dauden
haur guztien eskubidea dela, neskena batez ere. Ahalegin horien emaitza da Mariama bezalako neskek bizitza hobea eta esperientzia osoagoa eta helduaroan aberatsagoa izatea.
|
|
|
Horrek, batez beste, 45 dolar suposatzen du eskola adinean dagoen haur bakoitzeko. GKEak adierazi duenez, munduan eskolatu gabe dagoen lehen hezkuntza jasotzeko adinean
|
dauden
haurren kopurua 100 milioitik 72ra jaitsi da azken urteotan, baina gatazkak jasan dituzten herrialde ahuletako egoera “oso gutxi hobetu da”. Haien kalkuluen arabera, eskolara joaten ez diren haur guztien erdiak hartzen dituzte nazio horiek (72 milioietatik 37), eta, hala ere, oinarrizko hezkuntzako laguntzaren bostena baino ez dute jasotzen.
|
|
|
Nork bere burua ezagutzea eta autonomia pertsonala: ezer berririk ikasi aurretik, etapa honetan
|
dauden
haurrek beren nortasuna ezagutu behar dute, eta eguneroko oinarrizko gaitasunetan beren kabuz moldatzeko behar den autonomia pertsonala lortu. Horrela, jakintza arlo honetan, edukiak haurrei beren gorputz eskema eta besteena identifikatzen irakastea, beren gorputza eta mugimenduak modu koordinatuan kontrolatzen irakastea eta, jakina, eguneroko bizitzan autonomiaz jarduteko funtsezkoak diren zainketa pertsonaleko, higieneko eta osasuneko ohiturak hartzen irakastea dira.
|
|
|
Adingabeek muskulu arazoak edo gainkargak izan ditzakete, ikasleen motxilak gehiegi pisatzen dutelako. Hori dela eta, patologia degeneratiboak edo kronikoak sor daitezke helduaroan, Valentziako Quirón klinikako kirurgia ortopedikoan eta traumatologian espezialista den Héctor Pérez Caballerok adierazi zuenez, eskola adinean
|
dauden
haurren% 60k mina dute. “Eskola presioak” haurrak pisu handia hartzera behartzen ditu.
|
|
|
Era berean, parlamentariek eskatu zuten frutak banatzeko osasun eta dietetika aholkularitza ematea, baita ikasleen adinerako egokia den informazioa ere, nekazaritza ekologikoari eta frutak osasunerako dituen onurei buruz. Gainera, Batzordeak produktu horien banaketa sei eta hamar urte bitarteko ikasleei mugatzea iradokitzen duen bitartean, Europako Parlamentuak eskolaurreko adinean
|
dauden
haurretara zabaltzearen alde egiten du. Bestalde, eurodiputatuen iritziz, Europar Batasuneko Gobernuak aurkeztutako aurrekontua (90 milioi euro) ez da nahikoa.
|
|
|
Bi aukera daude: aldi baterako harreran
|
dauden
haurrekin bizitzea, behin betiko familia izan arte, edo adopzioa erabakitzea. Prozesuan laguntzea Down Españaren laguntza harrera edo adopzio prozesuan jasotzen da, baita egokitzapen eta hazkunde aldian ere.
|
|
|
Izen horrek «lan egitera bidali» esan nahi du etioperaz, hain zuzen ere, bertan grabatu baitzuten. Lana egin beharrean
|
dauden
haurrak dira protagonista film horretan. Garañoren bigarren lana ere dokumentala da, baina faltsua oraingoan:
|
|
|
Udalak bere esku
|
dauden
haur eskolak catering zerbitzurik gabe utzi dituela salatzeko, hainbat protesta egin dituzte azken asteetan Bilboko haur eskoletako gurasoek. Azaldu dutenez, udalak «bere kabuz» hartu du erabakia, eta zortzi langile kalean utzi ditu.
|
|
|
Eta, bukaeran, gogotik desiratzen duzu psikologoak hitzaldiari lehen baino lehen bukaera eman diezaion eta atzean
|
dauden
haurren irribarreak itzul daitezen.
|
|
2009
|
|
|
Ikerketek frogatu dutenez, gantz azido horiekin ongien hornituta
|
dauden
haurrei gehiago garatzen zaizkie memoriarekin eta ikaskuntzarekin zerikusia duten garuneko egiturak.
|
|
|
Orain arte ikusitakoak, beraz, adin tarte honetan
|
dauden
haurrak haserreaadierazteko gai direla iradokitzen du, adierazpen mota horrek ezberdintasunakizanik neskatoen eta mutikoen artean. Ikerketen emaitzek ez dute ezberdintasunaipagarririk erakusten neskato eta mutikoen haserre adierazpenen maiztasun etaintentsitatean, edota gatazkak konpontzeko baliabideetan.
|
|
|
Gatazkan
|
dauden
haurrak, etengabeko arriskua
|
|
|
Batzuetan, Save the Children enpresako kide batek dioenez, «auto txikietan eta orgatxo astodunetan» banatzen da merkantzia; izan ere, «kamioi gidariek ez dute banaketarik egin nahi erasoen beldur direlako». Arriskuan
|
dauden
haurrak Haurren ahultasunak “kalte iraunkor edo heriotza arrisku handiagoak” eragiten dizkie, Unicef en arabera. Antolakundeak funtsezkotzat jotzen du espazio seguruak eraikitzea, “oztoporik gabe” giza sarbidea ahalbidetzeko eta oinarrizko hornidurak etengabe banatzeko.
|
|
|
Gehiegizko pisua duten haur gehien dituen Europako Batasuneko herrialdeetako bat da Espainia, eta 6 eta 12 urte bitarteko haurren% 16k obesitatea dute. Aldi berean, badirudi eskolaurreko adinean
|
dauden
haurren jarduera fisikoaren mailak behera egiten duela, eta horrek lagundu egiten die haurrei hartzen dituzten baino kaloria gutxiago gastatzen. Zeelanda Berrian egindako ikerketa batek ondorioztatu duenez, hori da, seguruenik, haurren obesitatearen goranzko joeraren arrazoietako bat.
|
|
|
Deskribapen hori ematen die Isabel Orjalesek, Pedagogian doktore denak, arreta gabezia hiperaktiboarekin duten haurrei. TDAH izenaz ezagunagoa da, eta gure herrialdeko eskola adinean
|
dauden
haurren %3 eta %6 artean eragiten du; gutxi gorabehera, ikasgela bakoitzeko haur bat. UNEDeko Psikologia Fakultateko Psikologia Ebolutiboko eta Hezkuntzako Departamentuko irakaslea da Orjales, eta TDAHrekin eta hura jasaten dutenen errendimendu akademikoan dituen ondorioekin lotutako lan ugari idatzi eta laguntzen ditu.
|
|
|
Telebista kate nagusiek behin betiko baztertu dute haurrentzako programazioa, eta ez dute kontuan hartzen Telebistako eta Haurrentzako Edukiei buruzko Autorregulazio Kodea. Kode horren helburua da telebistaren aurrean
|
dauden
haurrak babestea. Hala ondorioztatzen da “Televisión para los niños 2008” txostenetik.
|
|
|
Estatu Batuetan salgai
|
dauden
haurren esne perkloratoa aurkitu dute
|
|
|
Era berean, museo askok helduengan ere jartzen dute arreta, museo erakundeek lantzen dituzten gaietan trebatzeko tailer, ibilbide, mintegi eta materialekin. Gazteenentzat Eskola adinean
|
dauden
haur eta gazteentzako museoen hezkuntza programen helburu nagusia da erakunde horien bildumetara hurbiltzea, ikuspegi ludiko, dibertigarri eta sortzailetik, haientzat azaldutako obretan ibilbide hutsa izan ez dadin, azaldutako materialetan oinarrituta gozatzeko, ulertzeko eta ikasteko aukera emango dien jarduera parte hartzailea izan dadin. Jarduera mota honetan oso garrantzitsua da museo bakoitzak ezartzen dituen arauak errespetatzea.
|
|
|
Hainbat adituk bideojokoen bidez pazienteen egoera fisikoa hobetu duten hainbat ekimen azaldu zituzten. Hori da ospitalean
|
dauden
haurren kasua, beren tonu fisikoari eusteaz gain, suspertzeko joera hobetzen lagundu baitie. Halaber, sareko joko masiboen bidez, paziente asko ospitaletik kanpo dauden beste jokalari batzuekin harremanetan jartzen dira.
|
|
|
Haur horietako askok arreta defizita dute hiperaktibitatearekin, TDAH izenarekin ezagunagoa. Gure herrialdeko eskola adinean
|
dauden
haurren% 3 eragiten die asaldura horrek, ia haur bat gela bakoitzeko. Adingabeak diagnostikatu ondoren, profesional batek tratatu behar ditu.
|
|
|
Unitate horien ezaugarri nagusia da ospitaleetan bertan kokatuta egon behar dutela, alta jasotzen dutenean, ikasleak etxez etxeko hezkuntza laguntza jaso dezan. Hezkuntza sistema egokitua Gaur egun, Espainiako ospitale gehienetan ikasgela bat edo gehiago daude, eta, horietan, ospitalean denbora bat ikastetxeetatik urrun pasatzera behartuta
|
dauden
haurrak zaintzen dira. Arreta horretan 3 urtetik 16 urtera bitarteko gazteak sartzen dira, nahiz eta batzuetan batxilergoa ikasten duten gazteak ere artatzen diren.
|
|
|
Horiek guztiak antolakundearen lana duela 40 urtetik zabaltzeko modu gisa ulertzen dira, eta “zuri esker premiazko laguntza ematen diegun pertsonez gogoratzen zarela esateko modu gisa”. Asha Kiran Fundazioak, Indian egoera ahulean
|
dauden
haurrentzako etxeak sortzeaz arduratzen denak, hainbat opari eta egutegi solidarioa erostea proposatzen du, “Asha Kiranen proiektuetan parte hartzen duten haurrek bizi duten itxaropena, poza eta ilusioa islatzen dituena”. Ayuda en Acción elkarteak Gabonetan animatzen du emakumeentzako foulard bat edo haurrentzako jostailu kaxa bat bezalako opariak erostera.
|
|
|
San Frantzisko plazan irakurri zuten komunikatuaren arabera, haur eta gaztetxo nafarrek hezkuntza sistemaren etapa guztietan izaten dituzte ikasketak euskaraz garatzeko arazoak. Haur hezkuntzan, gaur egun
|
dauden
haur eskola publikoak oso urriak direla adierazi zuten. Halaber, are urriagoak dira oraindik euskarazko haur eskolak.
|
|
|
Schleck eta Evans segituan nabarmendu ziren, baina hor zegoen Rebellin. Kaskoa ukitzea zeukan buruan, gaixo
|
dauden
haurrak, eta lortu zuen, bai, bere aldarria munduratzea.
|
|
|
Baina zergatik atzerrian. Hemen daukaguna badakigu. Kanpoan
|
dauden
Haur Eskolak ezagutzeko jakin mina geneukan. Beste esperientzia batzuk ikusi eta ikasteko aukera paregabea iruditzen zaigu.Eta joan aurretik bazenuten Reggio Emiliako Hezkuntza Sistemaren berri. Aiora eta Amaia:
|
|
|
EHUren Udako Ikastaroetan aritu zen atzo Brustand gazteen loditasunaz. Haren arabera, azken 30 urteetan izugarri ari da hazten lodi
|
dauden
haurren kopurua. AEBetan, esaterako, hiru umetik batek behar baino kilo gehiago ditu.
|
|
|
Zeledon Txikik eta Neska Txikik Gasteizko kaleak betetzeko deia egin zieten ume guztiei, eta haientzat prestatutako ekitaldietara joateko gonbita. Gaixo
|
dauden
haurrak ere gogoan izan zituzten, eta besarkada bat bidali zieten. –Gora Zeledon eta Neska Txiki!?,. Gora Andre Mari Zuriaren jaiak!?, eta. Gora Gasteiz!?
|
|
|
Laurent Bernays kantari eta musikaria buru, Izadia parke ekologikoaren bisitatzeko molde bereziak pentsatuak dituzte uda osoan. Angelun (Lapurdi) Barojako udalekuan
|
dauden
haurrak segidan sartzen dira jokoan. Lurraren sentitzen ibiltzean.
|
|
|
Bestalde, gizarte elkartasuneko erakundeko iturrien arabera, hurrengo hilabetean Paganin bakarrik
|
dauden
haurrak haientzat prestaturiko eraikin berezietara eramango dituzte.
|
|
|
une honetan bertan lo
|
dauden
haurren amesgaiztoek,
|
|
2010
|
|
|
Familian erabilitako hizkuntza nagusia frantsesa da, baina aitona amonek gurasoek baino gutxiago erabiltzen dute, azken hamarkadotako Frantziako hizkuntza politikaren eraginagatik ziurrenera. ZUPeko Oihana ikastolan
|
dauden
haur guztiak elebidunak dira eta bi hizkuntzak (euskara eta frantsesa) erabiltzen dituzte eskoletan. Hala ere, frantsesa da kasu horietan nagusi, baina ez da euskararen erabileratik luze aldentzen.
|
|
|
Haur Hezkuntzako ibilbideari dagokionez," Bigarren hizkuntzen irakaskuntza ikaskuntza goiztiarra testuinguru eleanitzetan" materia izango dute. Horrekin zera lortu nahi dugu, alegia, hizkuntza murgiltze egoeran
|
dauden
haurrekiko enpatia garatzeko estrategiak ezagutzea eta garatzea.
|
|
|
Hori dela eta, Unicefek alerta mekanismo guztiak abiarazi ditu bahiketak gerta ez daitezen, eta harrera guneak antolatzen ari da heldurik gabe
|
dauden
haurrentzat. Legrandek azpimarratu du haur horiek ez direla umezurtzak.
|
|
|
Talentu apartekoek bizitzan dena errazagoa dutela uste du jendeak, baina benetan, zailago daukate. Gizarte arriskuan
|
dauden
haurrak izan ohi dira, autoestimu gatazka ugari izan ohi dituzte, oso larriak izan daitezkeen emozio desorekak eta, gezurra badirudi ere, eskolan porrot egiten duten haurrak izan ohi dira, izan ere, hezkuntza sistema ez dago haur inteligenteentzat pentsatuta.
|
|
|
1.Estatu alderdiek konbentzio honetan adierazitako eskubideak errespetatuko dituzte, eta ziurtatuko dute konbentzio hau aplikatzen zaiela euren jurisdikzioaren mende
|
dauden
haurrei, inolako bereizketarik gabe, haurren, gurasoen nahiz euren lege ordezkarien arraza, larru kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, politikako edo bestelako iritzia, jatorri nazionala, jatorri etnikoa edo gizarte jatorria, ekonomia maila, ezintasun fisikoak, jaiotza edo beste edozein ezaugarri dela bide.
|
|
|
3.Estatu alderdiek errespetatuko dute guraso batengandik edo bi gurasoengandik bananduta
|
dauden
haurren eskubidea, bi biekin maiztasunez harreman pertsonalak eta zuzeneko lotura izateko, salbu eta hori haurren interes gorenaren aurka doanean.
|
|
|
...dituzten ahalegin guztietan, haur errefuxiatu guztiak babestu eta haur horiei laguntzeko, eta euren gurasoak edo familiako beste kide batzuk bilatzeko, helburu izanik beharrezko informazioa lortzea, haurrak familiarekin elkar daitezen.Gurasoak edo familiako kideetarik inor ezin denean bilatu, haurrei emango zaie edozein arrazoirengatik modu iraunkorrean edo aldi baterako familia ingurunetik kanpo
|
dauden
haurrei ematen zaien babes bera, konbentzio honetan xedatutakoaren arabera.
|
|
|
Horregatik, heziketak jendarteaz gain, talde zehatz batzuk ere hartu behar ditu kontuan, eta hauen behar zehatzei moldatutako mezua erabili. Egun, normalizatuta dauden jarreren aurrean eskolatuta
|
dauden
haurrengan ere jarrera kritikoa izan dezaten lagunduko duten jarduerak bultzatu behar dira.
|
|
|
Oro har, modu dibertigarri eta didaktikoa dira, etxeko txikiek kantitate txikitan aurreztu eta diruaren administrazioaren balioa ikas dezaten. Irabazi nagusia da urtean zehar opari ugari ekartzen dituzten kontuak, libretak eta planak direla, lehiaketetan eta zozketetan parte hartzea eta modan
|
dauden
haur klub batzuen bazkide bihurtzea. Nolanahi ere, haurrentzako musika tresnen arteko desberdintasunak nabarmenak dira.
|
|
|
Eskola adinean (bi urtetik bederatzira)
|
dauden
haurren obesitatearen prebalentzia %15ekoa da, eta gehiegizko pisuarena (bi urtetik 17 urtera) %18koa, azken Osasun Inkesta Nazionalaren arabera. Hori dela eta, Jordi Gol Oinarrizko Osasun Laguntzako Ikerketa Institutuak (IDIAP Jordi Gol) eta Mataróko (Bartzelona) Oinarrizko Osasun Laguntzako Zentroek urtebeteko haurrentzako elikadura ohitura osasungarriei buruzko hezkuntza programa bat ebaluatuko dute gurasoentzat.
|
|
|
Gutxiagotasun eta diskriminazio egoerak jasaten dituzte, atzerriko bisitariak talka egiten dutenak. Gatazka armatuetan
|
dauden
haurren egoerak ere arrasto mingarria utzi dit. Baina gatazkan edo gatazka ondoko herrialdeetan bizi diren haurrek, batzuetan, Indiako milioika neskatok baino aukera gehiago eta hobea dute osasunerako eta hezkuntzarako.
|
|
|
Baina, urperatze bat jasaten dutenen artean, heriotza tasa %50era iristen da, kontzientzia bi minutura galtzen da eta garuneko kaltea itzulezina da lau edo sei minutuan. OMEk zabaldutako faktoreak itotzeko zorian
|
dauden
haurren pronostikoaren astungarritzat hartzen dira zenbait azterlanetan: larrialdietara iristean kontzientziarik ez izatea, erreskatearen ondorengo lehen 10 minutuetan oinarrizko BBB maniobrarik ez izatea, bost minutuan baino gehiagoan murgilduta egotea eta istripua izan duen haurrak hiru urte baino gutxiago izatea.
|
|
|
Eskola adinean
|
dauden
haurren %25ek ikusmen arazoren bat dute
|
|
|
Eskola adinean
|
dauden
haurren %25ek ikusmen arazoren bat izaten dute, hala nola miopia, begi alferra edo hipermetropia, eta horrek eragina izan dezake errendimendu akademikoan, garaiz detektatzen ez bada. Hala, Optiko Optometristen Elkargo Nazionalak egindako azterlan baten arabera, eskola porrotaren kasuen %30 inguru ikusmen arazoen ondorio dira, Murtziako Eskualdeko Optiko Optometristen Elkargoak (Coorm) adierazi zuenez.
|
|
|
Egoera ahulean
|
dauden
haurrak, zer egiten den haien etorkizunagatik
|