|
2000
|
|
|
Gainera, Hego Euskal Herrira mugatuko garenez, emisio esparru desberdinekokanalak aurki daitezke aldi
|
berean
lanean: Estatu espainiar osorako ari direnak (TVE1, TVE2, Canal Plus, Antena eta Tele), Euskal Herri osoa kontuan hartzen dutenak (ETB1 eta ETB2) eta, azkenik, telebista lokalak deiturikoak, beren seinalearen igorpena herri, hiri zein eskualde batera mugatzen dutenak (Tele Donosti, Canal Bizkaia edoTele bezalakoak).
|
|
|
Gaiari Inaki Soto filosofo gazteak eman dio sarrera.
|
Bere
lanean EuskalHerrian, nazionalisten, eta, konstituzionalisten?
|
|
|
Hain zuzen,, globalizazioa? deitzendugun horren jatorri historiko eta ekonomikoak arakatu ditu
|
bere
lanean. Horrela,, laugarren globalizazioa?
|
|
|
Hirugarren Munduari begira, bigarren globalizazioaren helburu nagusia lurralde horietan ekonomia monetario kapitalistaren ernamuina gauzatzea izan zen.Horretarako, hasieran lan bortxatua erabiliz; baina progresiboki moldakortasun prozesua ezagutu genuen, eta bukaeran garaiko frantsesek esandakoa gogorapenera dakarkigu: beltz batek,
|
bere
lan indarra libreki soldataren truke saltzen duenean, Estatuari zergak ordaintzen dizkionean eta kontsumitzaile amorratua bihurtzendenean, kolonialismoaren garaipena dugu, eta zuriaren egitasmo zibilizatzaileakirabazi du.
|
|
|
kapitalista ere eraldatzen ari da. Orain arte, langileriak
|
bere
lan indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak bere lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela, egoera berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
kapitalista ere eraldatzen ari da. Orain arte, langileriak bere lan indarra saltzen zuen soldataren truke; egoera berri honetan, soldataren truke, langileriak
|
bere
lan indarra eta baita enpresarekiko atxikimendua ere saldu beharditu. Horrela, egoera berri honetan, zenbait elementu politiko eta ideologiko txertatzen dira lan kontratuaren egituran.
|
|
|
1931an bere lehen alaba jaio zen,
|
bere
lan terapeutikoa O. Fenichel en gainbegiradapean egiten ari zen artean.
|
|
|
1936an Txekian lehenengo Herriarteko Psikoanalisi Kongresua burutu zen.Perls ek aho agresibitateari buruzko lana aurkeztu zuen. Aho erresistentziak, izenburupean. Antza denez, Freud-ek ez zuen
|
bere
lanari buruz ezer esan, etahonegatik Perls atsekabeturik geratu zen. Orain ikusita, berriz, eskertzekoa danolanahi ere, psikoanalisi ortodoxotik urrundu izana.
|
|
|
|
Bere
lan guztietan prozesuen garrantzia azaldu nahiz, organismo etaingurugiroaren arteko harremana azpimarratu zuen. Smuts en ideia hau, K. Lewinen Kanpo Teorian eta Von Bertanfly ren sistemen teoria orokorrean aurki dezakegu.
|
|
|
|
Bere
lana garatu zeneko une historikoari zegokion sexualitatearen ikuskeramurrizteaz gain (garaiko aurreiritziz kutsatuta zegoena), Krafft Ebing ek Sexupsikopatia. Azterketa kliniko forense bat (1886) izenburuko bere lan nagusiaargitaratu zuen.
|
|
|
Bere lana garatu zeneko une historikoari zegokion sexualitatearen ikuskeramurrizteaz gain (garaiko aurreiritziz kutsatuta zegoena), Krafft Ebing ek Sexupsikopatia. Azterketa kliniko forense bat (1886) izenburuko
|
bere
lan nagusiaargitaratu zuen. Bertan ordura arte sexu perbertsioen sailkapen landuena proposatuzuen.
|
|
|
Krafft Ebing ek sexu patologiari buruzko azterlana medikuntza alorrean sartuzuen modu ofizialean. Hala ere,
|
bere
lanak duen aspektu negatiboena gizasexualitatearen ikuskera ezkorrera xedarritzea eta sexu normalkuntza biktoriarrarenkontzeptua akritikoki barneratzea da: –Gizon gazte, normal?
|
|
|
Behatzen zuen guztiaazaltzen saiatzen zen.
|
Bere
lan nagusia 1896 eta 1928 urteen bitartean argitaratuzen, Sexuaren psikologiaren ikasketak izenpean. Ellis ek sexualitatearen ikuspegiiluna gainditzea lortu eta sexualitate modernoaren funtsezko premisetako batdefendatu zuen:
|
|
|
Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da. Hor daude
|
bere
lan idatziak; gustuko izanen ditugu edo ez; guttik erakuts lezake parekorik.
|
|
|
|
Bere
lanetan, iritzi sortzaile handia izan da kontsentsuaren aurkako jarrerahorretan, eta horregatik, oker, zebilelako ustea zabaldu da sarritan, gehiengoinstalatuaren ustez, oker?
|
|
|
Beraz, datuak iturri primarioetatik edo beste autore batzuek albiste fokua edo foco de la noticia deitutakotik ateratzen baditugu, bitartekaririk gabe atera ere, berriemailea aserik eta pozik geratzen da egindako lanaz. Hala ere, informazio iturrien menpe larregi egon ez arren eta geure lanarekin konforme gertatu arren, dena alferrikoa izan daiteke, irratilariak
|
bere
lana etikoki eta profesionalki bete ezean.
|
|
|
Mariano Cebrián irakasleak, ostera, sakon aztertu du zarataren funtzioa, irratian eduki ohi duena, eta maisukiro aztertu ditu zaratak dituen aukerak eta posibilitateak. Nik hemen
|
bere
lanetik (Cebrián, 1983) ateratako ideak azalduko ditut, maisu honek inork baino hobeto esplikatu baitu zaratak informazioan daukan eragina.
|
|
|
Marconik fase esperimentaletik harantzago eraman zuen harigabeko transmisioa.
|
Bere
lanak Italiako gobernuaren interesen barruan sartzen ez zirenez, Bretainia Handira aldatu zen. 1897 urtean, ekainaren 20an zehazki, Wireless Telegraph and Signal Company Limited elkartea sortu zuen, irratiak gero handia ukanen zuelakoan.
|
|
|
Karrantzako harriak azaleratu orduko, higadura
|
bere
lana egiten hasi zen, astiro astiro, Tertziario eta Kuaternarioan zehar gaur egun ezagun dugun harana itxuratuz. Euri urak garai batean arrezife izandakoa disolbatu eta karsta eratu zuen.
|
|
2001
|
|
|
35 MZ./ XXXXXXXX ba nik uste det ba gizonak eta neskak daudela banatuta ba nahiz ta sexudesberdina izan ba beste gauza batez ebai ban banatuta daudela ba andreak dauzke lan batzukta gizonak beste batzuk ta oain feministak nahi dutena da gizonai
|
bere
lanak euki ta gaineagizonai kendu beste lanak
|
|
|
Aholkulariaren lehenengo eginkizunetako bat
|
bere
lana eta zeregina zehazteada. Horretarako, ondo bereizi behar dira bi lan:
|
|
|
Ikasleek badute estrategien berri, modu esplizituan ez bada, moduinplizituan?, baina horrek ez du eraginkortasun handiagorik bermatzen3 Ikasleakhobeto ezagutu behar ditu bere beharrak,
|
bere
lan egiteko moduak, aktibitatebakoitzaren aurrean eraginkorragoa izan ahal zaion estrategia...
|
|
|
Zer gehiago?
|
Bere
lanetan ezzuen inoiz etsi. Musulmanen aurka oso gogor borrokatu zen eta sarritan sarrazenoen lurrak suntsituzituen.
|
|
|
Eleberriaargitaratu eta gero jakin dut nik irudikatu moduan jokatzen zutela Erdi Aroan ere.Baina jokatu ez balute ere: historialariak ez bezala, idazleak si non e vero, e bentrovato legea baliatzen du
|
bere
lanerako.
|
|
|
Jakina denez, euskalesparru literarioak jaraunspen murritza jaso du aurreko lau mendeetatik, etahandicap historiko hori kontuan hartuta ari da borrokan, eszenatoki unibertsaleantokitxo bat lortzearren. Zenbat eta eskualde literario zentralagokoa izan, zenbat etakapital literario gehiagoren jabe den eskualde bateko partaide izan, hainbat etaerrazagoa da idazle batentzat
|
bere
lanek irakurketa unibertsal bat jasotzea. Idazlefrantses batek ez dauka automatikoki nortasun kolektibo frantsesaren bozeramailegisa irakurria izateko arriskurik; idazten duen guztia, magiaz bezala, unibertsalada.
|
|
|
Obra honek amatasunaren zeregina aztertzen du, eta aurrean jartzen diguamaren patu bikoitza: publikoa, alde batetik, gizartearekin zerikusia duena, hau da,
|
bere
lan politikoa, eta, pribatua, bestetik, familiaren baitan gauzatzen dena.Haurdunaldiak ere Euskal Herriaren historiarekin batera gertatzen dira. Mirenenahonelaxe kontatzen du:
|
|
|
Pello Lizarralde (Urretxu, 1956), esan bezala, ez da hain autore ezaguna, eta hasteko, esan beharra dago,
|
bere
lana errealismotik harantzago doala, eta ez dela, beraz, gizarte eta une jakin baten testigantza. Un Ange Passe (Isilaldietan) izeneko lanahartu dut bere obraren eredu gisa eta bere obraren berri emateko.
|
|
|
Narratzaile eta prosista modura Sarrionandiak duen garrantzia
|
bere
lanen harrera zabalak bermatua da. Ezaguna denez, Narrazioak lanak, esaterako, sekulakoarrakasta izan zuen, urteetan zehar izandako salmenta handiak eta berrargitalpenugariek erakusten dutenez.
|
|
|
Coleridge ren marinel zahar hura legez, jendeak entzuteko, irakurtzeko? astirik edota asmorik ez daukala jakin arren, kontatzeko beharra sentitzen du,, kantatzeko, beharra(
|
bere
lanetan maiz agertu den metafora erabiliz), nahiz eta tinta ikustezinezari dela igarri («zitroi urez», bere hitzetan20), nahiz eta ia bakardadean ari delasumatu:
|
|
|
horren zentzua: Sarrionandiak idazle legez ez ezik, indibiduo legez ereerresistentzia planteatzen du bizitzaren esparru ezberdinetan,
|
bere
lanetan behin eta berriro agertzenden bidaiaren metafora hemen kokatzen delarik gure irakurketaren arabera (ik. Azkorbebeitia 1996,1997a eta 1997b).
|
|
|
Animaliak bezala elkarri usnan ez gara ibiliko, baina ukaezina da usainak
|
bere
lanak egiten dituela. Bada musua antzinako elkar usnatze baten aztarna dela dioenik ere.
|
|
2002
|
|
|
Lan harremanen konplexutasunaren muina langileak alokatzen duena aurretiaz zehaztua ez egotean datza.
|
Bere
lan indarra alokatzean, langileak badaki zenbat irabaziko duen, baina errenta hori irabazteko zer egin duen ez (zehazki behintzat). Enpresariak, bestalde, gizalegez lor daitekeen guztia erdietsi nahi izango du; baina gizalegez eska daitekeena definitzea eta arautzea ez da erraza.
|
|
|
1991n sortu zen Euskara Zerbitzua. Honako hau da
|
bere
lana: administrazioaren terminologia normalizatzea, unibertsitatearen jardueran euskara sartzenlaguntzea eta euskararen irakaskuntza antolatzea.
|
|
|
Izan zituen, dena den, bilera bat baino gehiago unibertsitatekoagintariekin.
|
Bere
lan esparrua Lehen Mailako Hezkuntzara bideratu zuen, euskararen eta euskarazko hezkuntza bultzatuz. Joan Mari Torraldaik onartzenzuenez, «uste dut(...) eraman duen bideak irakaskuntzaren normalizapeneanfruiturik emango duela»11.
|
|
|
GregorioMonrealek errektoretza hartu ondoren eta Euskal Kontseilu Nagusiak Mikel Zalbideren zuzendaritzapean egindako txostenari jarraityz, Irakasle Eskolen euskalduntzea bultzatu zen, zenbail lokitan euskara irakastcko klascak indartu edota martxanjarri ziren, eta, Zientzia Fakultateko irakasleen aholkuaren ondorioz, EuskaraZientifikoa irakasgaia irakatsi zen arestian aipatu ditugun hiru fakultateetan27.Monrealen garaian() sortu zen Euskara Batzordea (1983), nahiz etagarai horretan erabakiak hartzeko gaitasunik ez izan eta erretorearen aholkulari lana bete, bereziki Unibertsitatearen Estatutuetan euskararen tokia eztabaidatzekoorduan28 Garai berekoa dugu Euskara Kabinetea (1981).
|
Bere
lana unibertsitatekotestuak eta errotuluak euskaratzera eta ikasle, langile, zein irakasleentzako euskaraikasteko klaseak prestatzera bideratu zen. Irakasle berriak kontratatzeko orduan, euskara ez zen beharrezkoa, nahiz eta meritu modura kontuan hartu.
|
|
|
Geologian ez dago talde bakar bat ere ikerketa guztia euskaraz burutzen duenik, bainamaiz eratzen dira azpitalde euskaldunak, batez ere mendi edo landa lanetan. Matematikan talde euskaldun bakarra ezagutzen dugu, agian ikertzaile atzerritar ugarietortzen direlako
|
bertan
lan egitera. Antzeko zerbait gertatzen da Fisikarekin.
|
|
|
Nafarroak badaukahorrelako azterlanetan oso tradizio positibista sendoa, hau da, deskribatzailea, JoseMaria Lacarra irakasleak finkatu zuena.
|
Bere
lan askotatik bat nabarmenduz gero, Historia politica del reino de Navarra azpimarratuko genuke, benetako obraklasikoa dena. Eredu berari eutsita, beste anitz mediebalista aritu dira Nafarroakoerresumaren historia kutsu eruditoarekin narratu eta deskribatu nahian:
|
|
|
Juan Madariaga Orbea litzateke nabariena. Ikus
|
bere
lana (1998): Herio Anderea:
|
|
|
Era berean, Ernesto Garcfa Fernandez-ek, hiribilduetako antolaketa, ordenantzak eta hautespen sistemak ikertu ditu. Zatiketakronologiko akademikoak gaindituz?
|
bere
lanaren edukia XIV. mendetik hasitaXVII. mendera arte luzatzen da?, Susana Truchuelo k analizatu zuen nola erdietsizuten hiribilduek Gipuzkoako lurraldea beren menpean jartzea, eta nola borrokatuziren beren artean nagusitasunagatik. Aldi horretarako gutxi gorabehera, Luis MaBilbao k eta Santiago Piquero k fiskalitatearen arazoa hartu dute aztergai.
|
|
|
Geremek aitzindaria izan da ikerketa esparru honetan; eta miseriaren handitasunaulertzeko ezinbestekoak ditugu
|
beraren
lanak (B. Geremek, 1974 eta 1984).
|
|
|
Horretaz landa, Geremek ek berak argitzen du
|
bere
lanaren xedea: txirotasunari buruzko ideiek zein txirotasunaren inguruan sortutako egitasmoek mendeetanzehar izan duten aldaketa.
|
|
|
Elite berrien botereaziurtatzeko tresna ezin hobea bihurtu zen historiografia. Halere, proiektu liberal etaburges berria sendotu zen neurrian, eta gizarte zibil autonomoa eta kritikoa garatuzen heinean, historiografiak eliteekiko menpekotasuna gainditzea lortu zuen; hortikaurrera,
|
bere
lanaren ezaugarri ilustratzaile, emantzipatzaile eta kritikoak azpimarratu zituen. Dena den, XX. mendean zehar ere baditugu adibide asko, historialariospetsuen eta botere politikoaren arteko loturak erakusten dizkigutenak.
|
|
|
Orain arteko paradigmak zioenarenarabera, Alemaniako historialari gehienek ez zuten Hitlerren erregimenaren aldekojarrerarik erakutsi, ezta aurkakoa ere. Erbesteratu ziren historialarien kasu gutxibatzuk kenduta, historialari gehienak isildu eta egoera berrira egokitu ziren, etabakoitza
|
bere
lan profesionala ahal zuen moduan, politikaz gehiegi arduratu gabe, aurrera ateratzen saiatu zen. Horrela, faxismoaren garaitik bizirik eta, garbi?
|
|
|
Eta, beharbada, egia da, metodo desberdinak erabili zituelako, eta berebizitzan zehar bere ikuspegiak aldatu zituelako. Baina
|
bere
lanetan joera finkoakageri dira: lehendabizi, hizkuntzari buruzko zehaztapenak egiten zituen, erabilibehar zituen kategoria eta kontzeptuen erlatibotasuna azpimarratuz.
|
|
|
Bukaeran, ez zuennahi izaten orokorpenean erortzea.
|
Bere
lanean espiritu etnografikoak zirauen, baina hori ez zen maila teorikoan kezkarik ez zuelako, erredukzionismo antzuan ezerortzeko baizik. Deskribapen soila eta formala gainditzen zuen, ikerketa teorikoanaukerak eginez, ez modu abstraktuan, enpirikoan baizik, eta berez zetorren ondorioa modu naturalean agerian utziz.
|
|
|
Julio Caro Baroja. Sarritan, historialariek ez dute
|
beraren
lana aintzatesten, antropologiatik hurbil dagoelakoagian. Baina 1956 arte, zalantza barik, bera dugu historialari sozial garrantzitsuena.Los Vascos izeneko liburua, 1949an argitaratua, Annales aldizkarian. Parisenindartzen zegoen historiako paradigma berriaren ispilu zena?
|
|
|
Diputazioak bere ospea handitu zuen Estatuaren mehatxuen aurreaneta Nafarroako gizartean ematen ari ziren zatiketak ekidin nahian. Agerian geratzenda, bestetik, Diputazioaren
|
beraren
lana elementu horiek gizarteratzeko orduan.Lopez Anton-ek (1998) Arturo Campion-i buruz eta Nieva k euskaroei buruzidatzitakoak ere, multzo honetan sartu behar ditugu.
|
|
|
Jazoera horren adibide garbia Silvestre-k egin dituen bi lanetan frogatu ahal da. Bietan ere,
|
bere
lanaren xedea femeninoaren eta maskulinoaren eraikuntza sozialak Euskal Autonomia Erkidegoko eta Nafarroako herritarren balio esparruan neurtzea izan da. Beraz, portaeraren inguruan ez dago zertan gauza bera jazo.
|
|
|
Aipatzekoak izango dira Pizzorno ren eta Melucciren ekarpenak bai politika bai nortasuna etengabeko prozesu bezala ulertu behar direla argudiatzeko. Bestalde, Melucci k
|
bere
lanean, nortasunaren eraikuntza, ideiaren inguruan egingo dituen argudioetan Foucault-en ekarpenak oso nabarmenak dira.
|
|
|
76 Letamendia (1999); 2001eko urriaren 15ean Letamendia UPV/EHUko Politika eta Administrazio Zientzien sailak plazaratutako katedran
|
bere
lana eta pertsona defendatzen ari zela, honako galdera hau bota zion F. Reinares Burgosko Unibertsitateko katedradunak: –¿ Qué quiere usted decir cuando habla de soberanías e identidades compartidas??.
|
|
|
Askotan langileek ez dute lan egoera onik izaten, bekario gisa edo praktiketan daude, asko baitira komunikazio arloan lan egiteko aukera eske dauden ikasleak eta lizentziatu berriak. Egon omen dira
|
bertan
lan egiteko inbertsio ekonomikoa aurretik eskatu duten emisorak ere, langabezian zeuden kazetarien eta esatarien egoeraz baliatu zirenak. Irrati komertzial horien izenak ere oso aldakorrak dira, atzean duten katearen edo taldearen arabera, akordioak eta kontratuak batzuetan ez baitute luzez irauten?, eta dialean agertu diren bezalaxe desager daitezke.
|
|
|
–Iritzia behar beharrezkoa da, funtsezkoa da estatu aferetan? zioen autore horrek
|
bere
lanetan. Hume-ren ustez, gobernuak iritzien arabera funtzionatzen du:
|
|
|
Administrazioek ez dute erraz onartzen kazetariaren sekretu profesionala?
|
bere
lana egin ahal izateko kazetariak bere informazio iturriak gordetzeko duen beharrizana?. Iturriak agirian uzteak ikerketa periodistikoak galaraz ditzake, baita arriskutan jarri ere iturrien integritatea estatu aparatuen esku.
|
|
|
Gauzak horrela, hedabideen demokratizazioa beharrezkoa den zerbait da, eta edozein profesionalek erreibindikatu luke demokratizazio hori,
|
bere
lana zerbitzu publiko moduan ulertzen badu.
|
|
|
Ekoizpen eredu kapitalistan, diote marxistek, lan ez ordaindua dela medio edo langilearen esplotazioa dela medio, kapitalistak beretzat propio sortzen duen gainetekina da plusbalia. Harago joanez, egoera hipotetiko batean murgildurik, nahiz eta kapitalistak bere balio osoan erosten dion
|
bere esku
lana langileari, produktua merkatuaren eskuetan uzten duen unean, produktu horrek, langaien kostuak eta ekoizpen kostuak likidatuta, kapitalistari ematen dion errentagarritasuna, etekina, da plusbalia.
|
|
|
batzuen ustez alemaniarra zen; beste batzuen ustez, ostera, espainiarra.
|
Beraren
lanak ikusita, argi dago Alemanian ikasia zuela ofizioa. Euskal Herrian inprimatutako lehen liburua Joan Franzisko Tornamira tuterarrak idatzitakoa izan zen, medikuntzari buruzkoa.
|
|
|
Produktu kulturalen bitartez, agintari klaseek boterearen neutraltasunaren mitoa ezarri dute gure begien aurrean: diotenez,
|
bere
lana ondo egin ohi duenak lortu ohi du boterea, eta, hartara, elite ekonomikoa eta politikoa osatzen dutenak dira lan horretan jarduteko egokienak, eta guztion onbeharrean egiten ohi dute egiten dutena.
|
|
|
Teoriak teoria, hedabideen teoria arau-emaileei gagozkiela, hiru formulak funtzionatu izan dute nagusik azken mendean, J. H. Altschull ikertzaleak
|
bere
lan klasifikatzaileetan argitu digunaren arabera:
|
|
|
Gauzak horrela, errazagoa da hedabidearen jardunean erakundearen diskurtsoaren igorpena aurkitzea, ahula denaren eta alternatiboa izan gura duenarena baino. Inoiz zer kontaturik gabe gelditzearen paniko eszenikoak bultzatuta, profesionalak hipererrutinatu egiten du
|
bere
lan profesionala, halako moldez non ezustekoa zelan komunikatu kasik ez dakien, baldin eta ezusteko hori hondamendi bat ez baldin bada.
|
|
|
Artean marfilezko elur eskultura bat egin zuen, beharrik antze miresgarriz, eta andrazkoak jaiotzean ezin izan dezakeen edertasuna eman zion, eta
|
bere
lanarekiko maitasuna sortu zitzaion. Benetako neskaso batena da aurpegia, bizirik dela pentsa zenezake eta, lotsak eragotziko ez balio, mugitu nahiko lukeela:
|
|
|
Sarri hurbiltzen ditu eskuak
|
bere
lana ukitzera, ea gorputza ala marfila den, eta oraindik ez du marfila denik onartzen. Musuak eman eta itzuli egiten dizkiola pentsatzen du, berba egiten dio eta oratu, eta eriak, ukitutako ataletan sartzen direla iruditzen zaio, eta beldur da, zapaldutako soin ataletan ubeldurak sor ez daitezen, eta batzuetan hitz goxoak eskaintzen dizkio, beste batzuetan neskatoei atsegin zaizkien opariak ekartzen, maskorrak eta harritxo biribilduak, txori txikitxoak eta mila koloretako loreak, lirioak eta margodun pilotak, eta Heliadeen arbolatik eroritako malkoak.
|
|
|
jatorrizko iturriak (senatuaren batzar agiriak, gudalburu eta gobernadoreen txostenak...) eta beste historia lan batzuk aztertzen ditu, ahozko lekukotasunak biltzen ditu, historia osoaren interpretazioa egin eta aurkezten ahalegintzen da eta deskripzio indartsuak egiteko gaitasuna du. Interpretazioak gehiago begiratzen die gizakiei egiturei baino eta ohitura txarrak gainditu eta onak berreskuratzen lagundu nahi du
|
bere
lanarekin. Eta, zeharka bada ere, inperioa gobernu era gisa kaltegarria izan dela erakusten dio irakurleari.
|
|
|
Trajanoren a studiis idazkaria (enperadorearen irakurgaiak hautatzeko ardurarekin), a bibliothecis idazkaria inperioaren biblioteken ardurarekin, eta Hadrianoren idazkaria (ab epistolis) enperadorearen gutunak irakurtzeko lanarekin. 121 urteaz geroztik ez dakigu ezer, baina badirudi beste urte asko bizi izan zela, txukuntasunez argitaratu ahal izan baitzituen
|
bere
lanak.
|
|
|
Zizeron da erretorika eredu nagusia. Erretorika naturala eta soila gomendatzen du, baina
|
bere
lanaren idaztankeran sarri aurkitzen dira apaingarriak. Ez zuen ikusi arrazoi sozial eta politikoek elokuentzia galtzean izan zuten garrantzia.
|
|
|
Gaiak batik bat Euripidesengandik hartuak dira, Troiaren ziklokoak gehienak, baina baita Tebaseko ziklokoak eta bestelakoak ere; erromatar tradizio zaharrera itzultzen da beraz. Erretorikotasuna gailentzen da
|
bere
lanetan, onerako eta txarrerako.
|
|
|
Jatorriz traziarra, esklabo legez iritsi zen Erromara eta Augustoren liberto bihurtu zen. Dakigun bakarra
|
bere
lanetatik atera daitekeena da. Bere hirugarren alegia liburuaren hitzaurrean aitortzen duenaren arabera, esklaboek pairatzen zutena agerian salatzea ezinezkoa zelako mozorrotu zituen salaketak animalien alegia gisa.
|
|
|
Katulo eta Galoren eragina da
|
bere
lanetan nabarmenena.
|
|
|
|
Bere
lan osorik ez da gorde, zati txikiak baino.
|
|
|
|
Bere
lan osorik ez da gorde, zati txikiak baino.
|
|
|
Filosofia atalak sartzen zituen
|
bere
lanetan, erritmoa astunduz. Hizkera indartsu eta adierazkorra du, baina batzuetan lar landua eta hitz zahar eta asmatuak nahastean ausartegia.
|
|
|
Tragediak dira
|
bere
lanik garrantzitsuenak. Gaiak batik bat Euripidesengandik hartuak dira, Troiaren ziklokoak gehienak, baina baita Tebaseko ziklokoak eta bestelakoak ere; erromatar tradizio zaharrera itzultzen da beraz.
|
|
|
Liburuari Latin literaturaren antologia deitzea izan da bigarren tentazioa. Liburuaren alde bat deskribatuko zukeen izenburu horrek, orrialde kopuruari dagokionean zatirik handiena, idazle bakoitzari buruzko azalpenaren ondoren
|
bere
lanen euskarazko itzulpenak bildu baititugu. Idazlea ezagutzeko ezinbestekoa da haren idazlanak irakurtzea, eta bakoitzaren lan sorta bat hautatu dugu ikasleak edo irakurleak euskaraz irakur dezan.
|
|
|
gizakia izadiaren atal bat da eta berari dagokio, izadiaren beraren legeen arabera, horren hautaketa, antolaketa eta egituraketa burutzea. Virgilioren eredu greziarra Hesiodoren Lanak eta egunak da eta erromatarra Lukrezio, baina bien gainetik jartzen du
|
bere
lana, berezia eginez.
|
|
|
Horiek dira osorik ezagutzen ditugun lanak. Gero, Sila hil zen urteko (78 K. a.) gertakizunekin hasten zen lan bat idatzi zuen Historiae izenarekin,
|
bere
lanik biribilena, eta dirudienez idazten ari zela harrapatu zuen heriotzak, 67 urtera bitartekoak biltzen baitzituen lan horrek. Ezagutzen diren zatirik luzeenak hiru hitzaldi eta gutun bi dira.
|
|
|
Beraz hizkera bizi eta indartsua du, egunerokoari lotua, are zabarkeriaz, behar denean.
|
Bere
lanetan batera doaz bat batekotasuna eta bizitasuna.
|
|
|
Lehenengo hiru mendeetan oso ezaguna izan zen eta garrantzia izan zuen generoa finkatzean. Gero, ordea, ahazten joan zen eta
|
bere
lanak antologia bidez baino irakurtzen ez zirenez galdu egin dira gehienak.
|
|
|
Bere jaioterrian egin zituen erretorika ikasketak. K.a. 30ean edo joan zen Erromara eta bizitza osoa eman zuen han
|
bere
lan handia idazten: Ab urbe condita libri (Hiriaren sorreratik hasirikoak), hots, Erromaren historia, sorreratik hasi eta Drusoren heriotzara artekoa (K.a.
|
|
2003
|
|
|
Laugarren zeregina UEUren diru iturriak sendotzea zen, erakunde publiko berrien babesa bilatuz, bazkideak bilduz eta UEUren ezkertiar fama nola edo hala murriztuz. Bosgarrena UEUk kultura taldeekin zuen lotura sendotzea zen, guztien koordinatzaile bilakatuz UEU eta
|
bere
lana urte osora zabalduz. Azken puntuan, UEUren eta unibertsitate ofizialaren arteko harremanak argitzeko eskatzen zuen.
|
|
|
69 Urte horretako bukaeran Euskara Kabineteak
|
bere
lanen balantzea aurkeztu zion EHUren Gobernu Juntari. Bertan ez zen UEU ezertarako aipatzen, bai, ordea, porrot egin zuen Nazioarteko Euskal Ikastaroa.
|
|
|
Edozein kasutan, eta Etxenikeren jarrera gorabehera, Iruñean plazaratutako iritzi gehienek unibertsitatearen euskalduntzea epe luzeko prozesu moduan ikusten zuten, hogeita bost urte aipatu zuen zientzialari batek eta, beraz, UEUk jarraipena izan behar zuen, besteak beste, bere topaleku izaeragatik. Bestalde, ez zen falta, erakundeekiko mesfidantza, Txillardegik ondo adierazten zuenez, orduko erakundeek ez zioten UEUri bermerik eskaintzen
|
bere
lanean autonomia osoz jarduteko88 Nabarmena zen, azkenik, zenbait lagunen artean eta sektore politiko batzuetan, Ezker Abertzalean zehazki, zegoen nolabaiteko beldurra, UEU desagertuz gero, beraien alternatiba politikoa ahulduko zela pentsatzen baitzuten. Izan ere, UEUren alternatibatasuna honako honetan zetzan «Euskal Herrian apurka apurka sendotuz doan gizarte projektuaren barruan biharko unibertsitatea zelakoa gura dugun gorpuztuz joatean»89 EHUn integratuz gero UEU, bere nortasuna eta ekarpenak galtzeko arriskuan zegokeen, eta jatorrizko helburuei muzin egingo ziekeen, hau da, Uztaritzen 1975ean finkatutako produkzio prozesuen eta hezkuntza prozesuen artean zegoen etena gainditzeko ahaleginei.
|
|
|
Baina, UEUk baztertutako aukerak bidea eman zien beste erakunde batzuei zientziaren izenean indartzeko. Amaitzeko, Luzarragak ezagutzen zituen UEUren diru arazoak eta horrek erakundeari sortzen zizkion oztopoak
|
bere
lana indartzeko eta planteatutako zenbait arazori irtenbidea emateko.
|
|
|
Izan ere, UZEIren helburuak bi multzotan banaturik zeuden. Alde batetik,
|
bere
lana «Unibertsitateko kultura euskalduntzeko», euskararen lexikoa eraberritzea eta irakaskuntzarako materiala prestatzea zen61 Bigarren asmoa, denborak isildu eta lurperatu zuena, unibertsitate egitasmo bat prestatzea izan zen62 «Euskal Unibertsitateari buruz sekula egin den proiekturik serioena» zela esanez, aurkeztu zuen Deia egunkariak UZEIren agerpena uztailaren erdialdera63 Joseba Intxausti, UZEIko lehenengo zuzendariaren esanetan, «UZEI ez da euskal unibertsitatea.
|
|
|
Espresuki aipatzen zen deialdian gerra-aurreko Euskaltzale Bazkuna, Eusko Ikaskuntzaren eta elkarte berrien artean lor zitekeen lankidetzaren adibide moduan, Bazkunak askatasun osoa izan baitzuen nahi zituen lanak egiteko106 Horrez gainera, behin behineko buruzagitzan Martin Orbe bera eta Euskaltzaindiko eta Arantzadi elkarteko ordezkariak egongo zirela proposatu zen. UEUren zuzendaritzak, ordea, ez zuen onartu gonbitea, Eusko Ikaskuntzak ez zuelako euskara
|
bere
lan hizkuntza bilakatu107.
|
|
|
Enfrentamenduaren beste esparruan Euskal Herrian Euskaraz (EHE), 1977 ekintzen itzalpean osatutako elkartea egon zen. Euskal Herrian sortzen ari zen autonomia sistemak ez zituela euskaldunen eskubideak errespetatuko zegoen EHEren oinarrian, eta instituzio publikoen gabeziak salatzera bideratu zuen
|
bere
lana, Euskal Herri euskaldunean euskaraz idatzitako sinboloak behar zirela azpi marratuz. 1979ko azaroaren hasieran plazaratutako erakundearen lehen ekintza Eusko Kontseilu Nagusiaren egoitzan egindako itxialdia izan zen, euskarak jasa ten zuen bazterketa salatzeko.
|
|
|
ETAko bi kide horien aurkako epaiketa Euskal Herri zapalduaren aurka zihoala; izan ere, Euskal Herriak zapalkuntza gogorra jasaten zuen, nazio izateari, ekonomiari eta kulturari zegokienez, baita bertako langileek ere. Horren guztiaren ondorioz, eta parte hartzaileen onespenarekin, Euskal Unibertsitatea itxi egin zen (epaiketa abuztuaren 28an hasi zen eta UEU, berez, 29an bukatzen zen) eta «nor
|
bere
lan lekura itzultzea» erabaki zen.
|
|
|
Izan ere, lehen urteetako adiskide giroa alboratu gabe, lan egiteko modu fin koagoak eta UEUren estiloa dei dezakeguna berak ezarri zituen. Horrez gain, nabarmena da
|
bere
lanerako gaitasuna, 1977tik aurrerako agiritegiaren aberastasuna da horren lekuko, UEUren ekintza gehienen testigantza bertan gordeta gelditu baita.
|
|
|
Iritzi horiek ematen ziren bitartean, Martin Orbe, UEUren Hegoaldeko azpiegitura prestatzen hasi zen. Azaroan Bilboko Rekalde zumardian bulego bat ireki zuen Orbek
|
bere
lanerako, Anton Artiñanoren BEPSA enpresaren pisu batean, eta handik hasi zen 1977ko saioa antolatzen. Egindako lehen lanen artean, batek esanahi sinboliko garrantzitsua izan zuen, EUSKAL UNIBERTSITATEA eta UDAKO EUSKAL UNIBERTSITATEA izenak erregistratu baitzituen jabego intelektualaren bulegoan.
|
|
2004
|
|
|
Zenbait autoreausartzen dira fenomeno hori era honetan definitzen: «lepo urdinen eta
|
bere
lanaren, intelektualizatze, jarraiko prozesua eta lepo urdin horien baldintzen benetako, zuritze prozesu?
|
|
|
MCC erakunde horiekin harremanetan jar liteke, gure kooperatiben printzipioakezagutarazi, kanpoan sortu nahi diren enpresetan printzipio horiek sustatzeko dugunasmoa azaldu eta horiek ezartzea bideratzeko lankidetza eskatu, ohiko kapitalenpresetatik desberdindu nahi duen bide honetan gizarte eta langileak gogoz duten formulak aurkitzeko. Herrialdea eta
|
bertako
lan egoera ezagutzenduten eta enpresarengandik independente izan eta sartuta gauden edo sartu nahidugun herrialdean gizartearen oniritzia duten herri mailako erakunde zibilekinelkarlanean parte hartzeak, aberastu egingo gintuzke ezagutzan, eta proiektuarisinesgarritasuna emango lioke langileen eta bertako gizartearen aurrean.
|
|
|
Adibidez, erantzukizun eta buruhauste gehiago ekarriko dizkigun buruzagitza postu bat onar dezakegulanean, lagun batek eskatu digulako, eta ez lortuko dugun diru gehigarriagatik. Edobaliteke dendari batek produkturen bat irribarre batez saltzea, eta hori ez izatea guberriz erostera bueltatzeko, baizik eta
|
bere
lana atsegin osoz eta gizadiarekikomaitasunez egiten duelako. Adibideak amaigabeak dira.
|
|
|
Ez dago ongi norberak
|
bere
lana aipatzea, baina doitasun hartdiz egindako azterketa da.
|
|
|
Arizmendiarrietak lanaren kontzeptu berezia jorratu zuen (Azurmendi1986): «pertsona lanean egiten da; lanak egiten gaitu hiritar eta pertsona; langilea da
|
bere
lanaren nagusi bakarra». Autoeraketaren lehenengo aztarnak agertzen zaizkigu.
|
|
|
– Pertsonaren autoerrealizazioa lortzeko, hau da,
|
bere
lanerako grina piztu etagizaki autoeratua sortzeko, hezkuntza ezinbestekoa da (Arizmendiarrieta1964): heziketa ez da soilik bide akademikoetatik lortzen, norberarenesperientziatik eta bizipenetik ere lortzen da.
|
|
|
Kooperatiba barneko kide bakoitzak duen bere bazkide izaera une baterako utziz, euretako bakoitza bertako langile bat, hots,
|
bere
lana ekartzen duen pertsona delagertatzen zaigu. Bazkideen ikuspuntutik denok gaude ordezkatuak KontseiluErrektorean baina hori besterik ez balego, benetan txikia izango litzateke gure partaidetza entrepresan, arazo arruntei dagokienez, behinik behin.
|
|
2005
|
|
|
Izan ere, Aristotelesek zioen moduan, «ezinbestekoa da posible eta posible ez dena, gertadaitekeena, ezinezkoa dena eta beharrezkoa dena adierazten dituzten ezeztapen etabaieztapenak elkarren artean harremanetan nola jartzen diren aztertzea»4, aregehiago esku artean dugun eztabaidaren aurrean, Alardea bizitzeko moduareninguruan elkarren aurka dauden bi ikuspuntuen lehiakortasuna eta legitimitateajokoan jarri eta Irun eta Hondarribian hiritarren bizikidetasuna kinka larrian utzibaitute. Van de Veen5 autoreak dioen moduan, kazetari batek
|
bere
laneko aldibakoitzean etengabe hartzen dituen erabaki subjektiboek argi eta garbi erakustendute objektibotasunaren inguruko hipotesiak kritika gogorren jomuga direla eta ezdirela sinesteko errazak. Informazio gaiak nola aukeratzen diren, istorioaren zeinelementu jakin azpimarratu, behar?
|
|
|
Ebaluatzaileen arabera: kanpoko ebaluazioa (kanpoko ebaluatzaileek egitendute ebaluazioa), barruko ebaluazioa (ikastetxeko irakasleek egindakoa), ebaluazio mistoa (kanpoko eta ikastetxe bertako ebaluatzaileek dute), autoebaluazioa (irakasle bakoitzak
|
bere
lana ebaluatzen du), heteroebaluazioa (irakasle batzuek beste irakasle batzuen lana baloratzendute) eta koebaluazioa (irakasle batzuek beste irakasle batzuen lana baloratzen dute eta alderantziz).
|
|
|
Azkenik, liderraren ezaugarriak taldearen berezitasunei,
|
bere
lan motari etanortasunari egokitzen bazaizkio, taldearen eraginkortasuna hobetu egingoda.
|
|
|
Elkarrizketa: taldeak aditu bat gonbidatuko du
|
bere
lanari buruzko irizpideak jasotzeko. Prozesua era egokian gertatzeko, adituari egin beharrekogalderak ongi prestatu behar dira, zalantzak, alderdi ilunak eta oztopoakazalduz.
|
|
|
Grafiko honetan ikusten den bezala, komunikazioa landuz langileriakerakundearen helburuak errazago onartzeko aukera du, argiago ikusiko du norabideratu behar duen
|
bere
lana, parte hartze handiagoa izango du eta, azken finean, bere lanean gehiago inplikatuko da.
|
|
|
Grafiko honetan ikusten den bezala, komunikazioa landuz langileriakerakundearen helburuak errazago onartzeko aukera du, argiago ikusiko du norabideratu behar duen bere lana, parte hartze handiagoa izango du eta, azken finean,
|
bere
lanean gehiago inplikatuko da.
|