2003
|
|
Adingabeen epaile zentralak edo Audientzia Nazionaleko areto eskudunak neurriak ezartzen dituenean, neurri horien betearazpenak lehentasuna izango du adingabeen beste epaile edo areto
|
batzuek
ezarritakoei begira.
|
|
Lege organiko honen aplikazioa ebaluatu ondoren, eta Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari, Fiskaltzari, autonomia erkidegoei eta Parlamentuko taldeei entzun eta gero, Gobernuak neurriak bultzatuko ditu, neurri horien bidez delitu egitate
|
batzuk
gogorrago zehatzeko, noiz eta, egitate horien egileak adingabe izan arren, egitateok astuntasun berezia dutenean, besteak beste, Zigor Kodearen 138, 139, 179 eta 180 artikuluetan ezarritakoak direlako.
|
|
Zigor prozedura
|
batzuk
aribidean badaude lege hau indarrean jartzean, eta, prozedura horietan, erruztatutako pertsonei egotzi bazaie oraindik hemezortzi urte ez zituztela delitu egintzak burutu izana, epaile edo auzitegi eskudunak gauzatutako jarduna igorriko dio Fiskaltzari, horrek lege honetan araututako prozedura instruitu dezan.
|
|
Kautela neurriak betetzeko denbora oso osorik zenbatuko da, auzi berean ezar daitezkeen neurriak betetzeko edo, halakorik izan ezean, beste auzi
|
batzuetan
ezar daitezkeenak betetzeko, beste auzi horietan aztergai izan badira neurriok ezarri baino lehenagoko egitateak. Fiskaltzak hala proposatuta, eta adingabearen letraduari eta kautela neurriaren gaineko txostena zein talde teknikok egin eta horri entzun eta gero, epaileak erabakiko du zenbateraino den zentzuzkoa ulertzea kautela neurriak ezarritako neurriaren egikaritza konpentsatu duela, eta hala uler dadila aginduko du.
|
|
Modu bertsuan, Fiskaltzak proposa dezake entzunaldi egintzan gizabanako jakin
|
batzuek
edo erakunde publiko nahiz pribatuko ordezkariek parte hartzea, horiek prozesura ekarri ahal badituzte zenbait elementu, eta elementu horien bitartez adingabearen interesa eta eskatutako neurrien egokitasuna edo egokitasunik eza balioetsi ahal badira.
|
|
Fiskaltzak alegazio idazkian eskatzen badu 7 artikuluaren 1 paragrafoko e) letratik m) letra artekoetan araututako neurrietatik bat edo
|
batzuk
ezartzeko, eta adingabea eta horren letradua ados badaude, adingabeen epaileak epaia emango du, bestelako izapiderik egin gabe, eskatutako neurria ezarriz; adingabeak eta letraduak adostasun hodian, 36 artikuluarekin bat etorriz.ri adierazi dute adingabeen epailearen aurrean egindako agerral
|
|
Neurri honen men prestatu behar da, eta adingabeen epaipe dagoen gizabanakoak elkarrizketak izan behar ditu, orobat, profesional horrekin, esku hartze programan ezarri bezala. Eta, hala denean, epaileak ezarritakotako bat edo
|
batzuk
izan daitezke: jokarauak bete ditu.
|
|
Toki, establezimendu edo ikuskizun zehatz
|
batzuetara
joateko debekua.
|
|
k) Gizarte hezkuntzako zereginak burutzea. Neurri honen menpe dagoen gizabanakoak, barneratzerik gabe eta zaintzapeko askatasunik gabe, jarduera zehatz
|
batzuk
burutu behar ditu; jarduera horiek hezkuntza edukia dute, eta euren helburua da adingabearen gizarte gaitasuna gara dadin erraztea.
|
|
7) Fiskaltzaren postulazioan, edo prozeduran emandako ebazpen horretan, lege honen 5.2 artikuluan ezarritako inguruabarretatik bat edo
|
batzuk
jasotzen badira, beronen 7.1 artikuluko d) eta e) letretan deskribatutako neurri terapeutikoak bakarrik ezarri ahal izango dira.
|
|
Adingabeak egitate anitz burutu eta horien gaineko erantzukizuna badu, neurri bat edo
|
batzuk
ezarriko zaizkio, lege honen 7.3 eta 9 artikuluetan adierazitako irizpideak kontuan hartuta.
|
|
13 artikulua. Neurri
|
batzuk
ezartzea
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri
|
batzuk
ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik batzuk ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar deza...
|
|
Epaiaren menpeko gizabanakoari neurri batzuk ezartzen bazaizkio prozedura berean, eta neurri horiek ezin badira aldi berean bete, epaileak entzun egingo du talde teknikoaren ordezkariak eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariak esan beharrekoa, eta, Fiskaltzak eta adingabearen letraduak hala proposatuta, neurri horiek guztiak nahiz horietatik
|
batzuk
ordez ditzake, edo guztiak elkarren segidan betetzea ezar dezake; azken kasu horretan, neurriak betetzeko epe osoa ezin da izan neurririk astunenaren ondorioz ezartzen den denboraren bikoitza baino luzeagoa.
|
|
Edozein modutan ere, egiaztatuta badago adingabeak aurretiaz izaera bereko beste egitate
|
batzuk
burutu dituela, Fiskaltzak hasiera eman dio espedienteari, eta, hala denean, lege honen 27.4 artikuluak baimentzen duenaren arabera jardun du.
|
|
3 Adingabearen letraduak zenbait eginbide proposatu baditu, eginbide horiek eragina badute adingabearen edo beste gizabanako
|
batzuen
oinarrizko eskubideen gain, eta Fiskaltzak eskabideari egoki baderitzo, fiskaltza horrek adingabeen epailearengana joko du lege honen 23.3 artikuluan xedatutakoarekin bat etorriz; horri kalterik egin gabe, letraduak ahalmena du adingabeen epaileari eskari berbera egiteko, artikulu honen 1 paragrafoan ezarritako baldintzetan.
|
|
Talde teknikoak, halaber, gizarte hezkuntzako esku hartzea proposa dezake adingabearen gainean; kasu horretan, adingabearen autu jakin
|
batzuk
azpimarratu ditu, arazo horiek erabakigarriak izan badaitezke horren ondorioetarako.
|
|
2 Karrera judizialeko magistratuek bete dituzte, nahitaez, adingabeen epaile karguak. Lege hau indarrean jartzean, adingabeen epaitegiko titular
|
batzuek
epaile kategoria badute, kargua utzi behar dute, eta, hala denean, Botere Judizialaren Lege indarrekoaren 118.2 artikuluan eta baterakoetan ezarritako egoera izango dute; kargu horiek betetzeko, magistratuen artean lehiaketa arrunta egingo da.
|
|
2 Autonomia erkidego
|
batzuek
adingabeak babestu eta eraldatzeko eskumena dutela kontuan hartuta, autonomia erkidego horiek, aurreko paragrafoan aipatutako epean zehar, euren arautegia egokituko dute lege honek ematen dizkien eginkizunak behar bezala betearazteko.
|
|
1 Entzunaldia egitea bidezkoa denean, epaileak gonbita luzatuko die Fiskaltzari eta adingabearen letraduari, horiek euren aburuz komeni dena adieraz dezaten, beste froga
|
batzuk
egiteari buruz edota prozeduraren izapideak egitean hautsi den oinarrizko eskubidetako eskubidea berrezartzea, hori bidezren bati buruz; edo, hala denean, haiei adieraziko die eskatutakoaz bestelako kalifikazio edo neurri bat aplikatzeko aukera. Jarraian, epaileak erabakiko du entzunaldiari ekitea edo hautsikoa denetan.
|
|
Errekurtsoaren helburua doktrina bateratzea izango da, baldin eta aipatu auzitegi nagusietako adingabeen aretoek gora jotzearen gaineko epaiak eman badituzte, eta epaiok desberdinak badira, auzitegi nagusietako adingabeen beste areto batek edo
|
batzuek
** eman dituztenei begira, edo Auzitegi Gorenak eman dituen epaiei begira; hala gertatuko da, egitateak eta adingabearen inguruabarrei buruzko balioespenak oinarrian berdinak izanik, pronuntziamendu desberdinak izan direnean.
|
|
Autonomia erkidegoek eta Ceuta eta Melillako hiriek beharrezkoak diren lankidetza hitzarmenak edo akordioak egin ditzakete beste erakunde
|
batzuekin
, horiek publikoak izan, estanaren titulartasuna eta horren ondorioztuko, tokiko edo beste autonomia erkidego batzuetako administraziokoak, nahiz pribatuak izan, betiere irabaziak lortzeko asmorik gabekoak; hitzarmen edo akordio horien helburua izango da haien eskumeneko neurriak betearaztea, haien zuzeneko ikuskapenarekin, eta horrek ez dakar inola ere betearazpeko erantzukizuna lagatzea.
|
|
Autonomia erkidegoek eta Ceuta eta Melillako hiriek beharrezkoak diren lankidetza hitzarmenak edo akordioak egin ditzakete beste erakunde batzuekin, horiek publikoak izan, estanaren titulartasuna eta horren ondorioztuko, tokiko edo beste autonomia erkidego
|
batzuetako
administraziokoak, nahiz pribatuak izan, betiere irabaziak lortzeko asmorik gabekoak; hitzarmen edo akordio horien helburua izango da haien eskumeneko neurriak betearaztea, haien zuzeneko ikuskapenarekin, eta horrek ez dakar inola ere betearazpeko erantzukizuna lagatzea.
|
|
47 artikulua. Neurri
|
batzuk
betearaztea
|
|
Adingabea neurri
|
batzuen
menpe baldin badago, azken epai irmoa zein epailek eman eta epaile horrek neurri guztiak aldi berean betetzea aginduko du.
|
|
Ezarritako neurri guztiak edo horietatik
|
batzuk
ezin badira aldi berean bete, elkarren segidan beteko dira hurrengo erregelak kontuan hartuta, salbu eta epaileak adingabearen intereserako beste hurrenkera bat ezartzen duenean:
|
|
Izaera bereko neurri
|
batzuk
pilatuz gero, hurrenkera kronologikoaren arabera beteko dira horiek, euren epaiak noiztik diren irmo kontuan hartuta.
|
|
Gizabanako jakin
|
batzuei
lege hau aplikatzen zaienean, eta gizabanako horiei buruz datu pertsonalak bildu, laga eta tratatu behar badira modu automatizatuan, titulartasun publikoko informatika fitxategiak bakarrik erabili ahal izango dira; fitxategiok adingabeak babesteko erakunde publikoen menpe, administrazioen menpe eta adingabeen epaile eskudunen edo Fiskaltzaren mentan xedatutakoa, lege horrek arautu baitu datu pert...
|
|
1 Neurriak betearazten diren bitartean, horiek ezarri dituen epaileak ofizioz edo Fiskaltzak, adingabearen letraduak nahiz Administrazio eskudunak hala eskatuta, eta alderdiei entzun eta gero, bai eta talde teknikoari eta adingabeak babestu edo eraldatzeko erakunde publikoaren ordezkariari entzun eta gero ere, ondorerik gabe utz ditzake halakoak, edo, haien ordez, beste
|
batzuk
ezar ditzake, bere ustez beste horiek egokiagoak badira lege honetan araututakoen artean; betetzeko falta den denbora zenbatekoa izan eta beste horrenbestekoa edo laburragoa izan daiteke neurrion iraupena. Hori guztia, aurreko artikuluaren 2 paragrafoan xedatutakori kalterik egin gabe, eta lege honen 14 artikuluarekin bat etorriz.
|
|
Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza batean emango zaizkie. Adingabe
|
batzuek
zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste bide egoki bat erabiliko da, azalpena emateko.
|
|
Epaileak,
|
batzuen
eta besteen idazkiak eskuratzeaz batera, ahozko ikustaldira dei egingo die demandatzaileei eta demandatuei; ikustaldi horretan, haiek eta horiek, hurrenkeraren arabera, euren uziak eta alegazioak azalduko dituzte, euren aburuz prozesu horretan erabakigarri izan daitekeenari buruz. Egintza horretan bertan, bidezkoak diren frogabideak onartu, eta proposatutako horiek egin egingo dira.
|
|
Audientzia Nazionalaren eskumeneko prozedurak ezin dira pilatu adingabeen jurisdikzio eremuan instruitutako beste prozedura
|
batzuekin
, subjektu egotziak berberak izan zein izan ez.
|
|
Horrekin batera ere, badira beste inguruabar
|
batzuk
, lan honi oraindik garrantzi handiagoa ematen diotenak. Alde batetik, terminologia bateratzeko ahaleginak egin dira, adostasuna, sendotasuna eta iraunkortasuna lortu nahian; horrek nabariro gehitzen du lan honek izan dezakeen eragina, eta aktibo baliotsu bihurtzen du.
|
|
Lege aldaketon alderdirik arazotsuena ez da, ordea, adingabe
|
batzuentzat
salbuespenezko egoera sortu izana. Benetan kezkagarriena da, ea aipatu logika horrek ez ote duen 5/ 2000 lege oso osoaren interpretazioa kutsatuko.
|
|
Oraintsu aipatu diren printzipio, irizpide eta jarraibideen ondorenez, esan daiteke lege organiko honen idazkera asmoz gidatu dutela jarraiko printzipio orokorrek: ...beharreko prozedura eta neurriak zigor izaerakoak dira formaren aldetik, edukiaren aldetik, ostera, zehatzaile hezitzaileak izan behar dira; beren beregi berme guztiak aitortu behar dira, bermeok konstituzio eskubideen zaintzak eta adingabearen interesari zor zaizkion eskakizun bereziek eratortzen dituztenean; arauak hausten dituzten adingabeen arloan, ondorio prozesal eta zehatzaileetarako tarte
|
batzuk
bereizi behar dira; kasu zehatzaren inguruabarrak direla-eta komenigarri diren neurriak hartzeko eta betearazteko, malgutasunez jokatu behar da; adingabeen eraldaketa eta babesari lotuta dauden erakunde autonomikoek eskumena izan behar dute, epaian ezarritako neurriak betearazteko; eta, halaber, betearazpen horren gaineko kontrol judiziala gauzatu behar da.
|
|
Arauak hausten dituen adingabeari erreakzio juridikoa zuzentzen zaio, eta erreakzio horrek esku sartze hezitzailea izan nahi du, indar berezikoa, adinekoen zigor zuzenbidearen osterantzeko xede funtsezkoak beren beregi baztertuz, hala nola, egintzaren eta zehapenaren artean proportzioa izatea edota arauen jasotzaileei larderia eragitea. Horrekin eragotzi nahi da adingabearentzat ondorio makurra izan dezakeen oro, kasurako, biktimak edo beste gizabanako partikular
|
batzuek
akzioa egikaritzea.
|
|
Erantzun berezia behar duten egoeren artean, beren beregi arautu dira kasu zehatz
|
batzuk
; kasu horietan, adingabeak zorotasun sintomak ditu, edo, bestela, haren erantzukizuna aldarazten duten bestelako inguruabarrak gertatzen dira. Adingabea halako egoeretan izanez gero, Fiskaltzak neurri zehatzak sustatu behar ditu, adingabearen interesarekin bat datozenak; horrez gain, Fiskaltzak sustatu behar du legeetan ezarritako babes organismoak eratzea.
|
|
Lehen esana geratu den bezala, hezkuntza eta heziketaren arloko espezialistek adingabearen interesari erreparatu behar diote; izan ere, espezialista horiek hurbilagoko esparruetan dihardute, estatua bera baino hurbilago, hain zuzen. Alderdiek hala eskatuta, eta epaitegiko talde teknikoei eta autonomia erkidegoko erakunde publiko eskudunari entzun eta gero, adingabeen epaileak ahalmen zabalak erabil ditzake, ezarritariek beste
|
batzuekin
ordezteko. Zentzuzko neurriak eteteko edo ezarritako hokoa denez, horrekin ezin dira urratu edo gutxitu prozesuko bermeak, horixe baita arautegi berriaren oinarrizko helburuetatik bat.
|
|
Neurri horren bereizgarria da adingabeak neurria betearazten duen bitartean ulertzea gizarteak edo gizarteko gizabanako zehatz
|
batzuek
bidegabe ondorio kaltegarriak jasan dituztela, adingabe horren jokabidearen ondorioz. Subjektuak ulertu behar du okerretara jardun zuela, gizartearen gaitzespen formala merezi duela, eta berari eskatutako lanak kaltea konpontzeko egintza zuzenak direla.
|
|
Egunete hezkuntzako zenbait jarduera burutan adingabearen gizarte hezkuntzako proiektuaren mamia gauzatzea. Dena den, adingabea joan daiteke beste toki
|
batzuetara
ere, aisialdiko nahiz kulturako beste baliabide batzuk erabiltzeko. Hortaz, adingabeari neurri hau ezartzen zaionean, adingabe horrek bere etxean edo familiaren etxean izan dezake oraindik bizilekua, edo, bestela, harrerako erakundean.
|
|
Egunete hezkuntzako zenbait jarduera burutan adingabearen gizarte hezkuntzako proiektuaren mamia gauzatzea. Dena den, adingabea joan daiteke beste toki batzuetara ere, aisialdiko nahiz kulturako beste baliabide
|
batzuk
erabiltzeko. Hortaz, adingabeari neurri hau ezartzen zaionean, adingabe horrek bere etxean edo familiaren etxean izan dezake oraindik bizilekua, edo, bestela, harrerako erakundean.
|
|
Praktikan, neurri honek asteburuko atzipenaldiaren osagaiak nahasten ditu gizarte hezkuntzako zereginen edo gizartearentzako prestazioen osagaiekin. Neurri hau egoki gerta daiteke adingabe jakin
|
batzuekin
, horiek asteburuetan txikizio egintzak edo eraso arinak burutzen dituztenean.
|
2004
|
|
Prozedura Zibilari buruzko 1881eko Legeak prozesuaren atariko eginbideak ezarri zituen, baina eginbide horiek erabat zaharkituta zeuden eta ez ziren erabilgarriak; izan ere, urriak ziren legeak agindutako jokabide prestatzaileak ez betetzeagatik sortutako ondorioak, nahiz eta auzitegiak bidezkotzat jo interesdunak eginbideok eskatzea. Arrazoi horiek direla bide, prozesuko zuzenbide zibila eraldatzeko ekimen zehatz
|
batzuek
bazter utzi zuten erakunde hori.
|
|
Prozesuaren hasierako uneetan, demandarekin edo alderdia bertaratzearekin batera, prozesuko baldintza jakin
|
batzuk
egiaztatzeko agiriak aurkezteaz gain, oso garrantzitsua da, aurkako alderdia jakinaren gainean egon dadin, auziaren edukiari buruzko agiriak aurkeztea. Gainera, aurkeztu beharreko agirioi legeak gehitu die alderdien uzientzat oinarrizko egitateak (esaterako, hitzak, irudiak eta zenbakiak) jasotzen dituzten bideak eta tresnak, bai eta egitateei buruzko irizpen idatziak eta beste txosten batzuk ere.
|
|
Prozesuaren hasierako uneetan, demandarekin edo alderdia bertaratzearekin batera, prozesuko baldintza jakin batzuk egiaztatzeko agiriak aurkezteaz gain, oso garrantzitsua da, aurkako alderdia jakinaren gainean egon dadin, auziaren edukiari buruzko agiriak aurkeztea. Gainera, aurkeztu beharreko agirioi legeak gehitu die alderdien uzientzat oinarrizko egitateak (esaterako, hitzak, irudiak eta zenbakiak) jasotzen dituzten bideak eta tresnak, bai eta egitateei buruzko irizpen idatziak eta beste txosten
|
batzuk
ere. Era berean, arau berriek agindu dute demanda kasu batzuetan onartzeko zein agiri behar eta agiri horiek aurkeztea.
|
|
Gainera, aurkeztu beharreko agirioi legeak gehitu die alderdien uzientzat oinarrizko egitateak (esaterako, hitzak, irudiak eta zenbakiak) jasotzen dituzten bideak eta tresnak, bai eta egitateei buruzko irizpen idatziak eta beste txosten batzuk ere. Era berean, arau berriek agindu dute demanda kasu
|
batzuetan
onartzeko zein agiri behar eta agiri horiek aurkeztea. Hariari segiz, arauetan argi eta garbi ezarri da, zentzuzkoa eta arrazoizkoa denez, edukiari buruzko agiriak hasierakoak ez diren uneetan aurkeztu ahal izatea, baldin eta aurkako alderdiaren alegazioek agirion garrantzia ondorioztatzen badute.
|
|
Hemen, beste arazo
|
batzuetan
gertatzen den bezala, legeak areagotu egin ditu alderdien zamak, eta ahalik eta gehien murriztu du espediente, artxibo eta erregistro publikoetara jotzeko aukera. Legean zehatz mehatz arautu dira hasierako unetik kanpo edukiari buruzko agiriak, eta beste idazki eta tresna batzuk aurkezteko aukerak.
|
|
Hemen, beste arazo batzuetan gertatzen den bezala, legeak areagotu egin ditu alderdien zamak, eta ahalik eta gehien murriztu du espediente, artxibo eta erregistro publikoetara jotzeko aukera. Legean zehatz mehatz arautu dira hasierako unetik kanpo edukiari buruzko agiriak, eta beste idazki eta tresna
|
batzuk
aurkezteko aukerak. Bestalde, alderdiak ez du hitzik eman behar edo zinik egin behar edukiari buruzko agiri, dez, inguruabar hori egiaztatzeko zama du.
|
|
Auzitegiak idazkiak eta agiriak helarazitzat joko ditu, horrek jakin dakienetik kopiak eman zaizkiola prokuradoreen elkargoak antolatutako jakinarazpen zerbitzuari. Horrela, zentzuz arindu da jurisdikzio organoen lana, eta, batez ere, jurisdikzio izaerarik gabeko langileen lana; egia esan, lan hori alferrekoa da, ez dator bat jurisdikzio organoen eta jurisdikzio izaerarik gabeko langileen eginkizunekin, eta oztopo galanta da horiek beste lan
|
batzuk
egiteko. Gainera, gorago esan bezala, sistema berriak «hutsarteak» ezabatzea ahalbidetuko du, behin idazkiak eta agiriak aurkeztu eta horiek helarazi direla egiaztatuta, zenbatzen hasiko baitira gerogarrenean prozesuko edozein jardun gauzatzeko epeak.
|
|
Agiri publikoek froga indar berezia dute, uste osoa jarri delako legez baimendu edo gaitutako fede emaileen esku hartzean. Prozesuko legeak, hizkera ulergarriarekin eta bere ondore zehatzetarako, aintzat hartu behar du esku hartze hori; baina prozesuko legea ez da aproposa fede ematearen betekizunak, eskumen esparrua eta beste inguruabar
|
batzuk
ezartzeko. Ildo horretatik, prozesuko legeriak ez ditu interpretazio eztabaidak ebatzi behar, horiek sortzen direnean fede emateari buruzko arauen inguruan edo negozio juridikoak agirian jasotzeko beharrezko laguntza juridikoaren inguruan.
|
|
Beste eredu
|
batzuk
aintzat hartu eta negozio juridikoen kostu ekonomikoak txikiagotzeko asmoarekin, iritzi iturburu batzuek proposatu dute trafiko juridiko pribatuan, hots, merkataritzakoan eta zibilean, fede publikoa erabat eraldatzea. Legea, ostera, iritzi horien aurkakoa izan da, eta errespetatu egin du fede emate hori.
|
|
Beste eredu batzuk aintzat hartu eta negozio juridikoen kostu ekonomikoak txikiagotzeko asmoarekin, iritzi iturburu
|
batzuek
proposatu dute trafiko juridiko pribatuan, hots, merkataritzakoan eta zibilean, fede publikoa erabat eraldatzea. Legea, ostera, iritzi horien aurkakoa izan da, eta errespetatu egin du fede emate hori.
|
|
Gainera, lege
|
batzuen
manuetan agiri publiko gisa hartu dira «kontrako froga» izenekoa onartzen duten agiriak, nahiz eta onarpen hori, batzuetan, esanbidez ezarri eta, besteetan, isilbidez. Lege honek errespetatu egin ditu beste lege horietako xedapenetan ezarritakoa; baina nahitaez bereizita arautu behar izan ditu kontrako froga onartzen duten agiri publikoak eta berez oso osorik frogatutzat jotzen diren gainerako agiri publikoak.
|
|
Laburbilduz, badirudi oso eta argia dela lege honek agiri frogaren inguruan egindako arauketa bateratua. Bestalde, praktikan zentzurik gabe geratu dira frogari buruzko arauen beste zati
|
batzuek
konpondu dituzten arazoak. Agiri frogara ezin izango da bildu gainerako frogabideetara bildu ezin eta egitateen egiazkotasuna finkatzeko prozesura ekarri den guztia.
|
|
Alabaina, legeak kontuan hartu du asko direla, egun, adituen lanari lotutako eragiketak eta zereginak; ondorenez, 1881eko arauketatik urrundu eta kasuismorik gabe onartu du aditu frogabidea anitz eta zabal izatea. Legeak nabarmendu egin du, berebat, aditu froga, maiz, beste frogabide
|
batzuen
osagarritzat erabili dela, eta ez idazkera alderatzerako bakarrik.
|
|
Presuntzioak egitate
|
batzuen
egiazkotasuna finkatzeko metodo gisa barneratu dira, eta behar beste arautu da, interes publikoa nagusi denean izan ezik, prozesu zibilean oinarrizko den froga zama. Behin hori guztia kontuan hartu eta Kode Zibilaren manu batzuk indargabetuta, froga zibilak duen arauketa bikoitza ezabatu ahal izango da.
|
|
Presuntzioak egitate batzuen egiazkotasuna finkatzeko metodo gisa barneratu dira, eta behar beste arautu da, interes publikoa nagusi denean izan ezik, prozesu zibilean oinarrizko den froga zama. Behin hori guztia kontuan hartu eta Kode Zibilaren manu
|
batzuk
indargabetuta, froga zibilak duen arauketa bikoitza ezabatu ahal izango da.
|
|
Ondorenez, esan bezala, egintzak ahalik eta gehien bateratzea egokia da, soil soilik, konplexutasunik gabeko auzigaietan edo babes guztiz azkarra behar duten auzigaietan. Beste kasu
|
batzuetan
, epaiketa arrunta da zentzuzko lege aukera, horren aurretiazko entzunaldiarekin, prozesua arazteko eta eztabaidaren objektua zehazteko.
|
|
Prozesu horietara bildu dira, kasu
|
batzuetan
xedapen berezien bidez, oraintsu arte lau prozedura arrunten bitartez gauzatutako auziak, baita esanbidez arautu gabeko intzidenteak ere. Horrela, ohiko intzidente prozedura ere ezaba daiteke.
|
|
Horrenbestez, prozedura horien bidez erraztu dira jurisdikzio babes anitz eta orotarikoen prozesu izapideak. Justifikatutako berezitasunak ez dira alde batera utzi, hori zentzugabea izango litzatekeelako, bai onargarritasunerako edo prozedurarako baldintza bereziei dagokienez, bai prozeduraren alde zehatz
|
batzuei
dagokienez.
|
|
Gora jotzea berresten da, gora jotako ebazpenaren jurisdikzio berrikuspen betearen aldetik. Gora jotako ebazpena lehen auzialdian emandako epaia izanez gero, legez ezarri da bigarren auzialdia epaiketa berria ez izatea, bertan egitate eta argudio mota guztiak ager edo kasuari buruzko beste uzi
|
batzuk
azal ezin daitezkeela. Gora jotzeko epaiaren edukia koherentziaz arautu da, batez ere, epai horren kongruentzia berezia kontuan izanik.
|
|
Beste xedapen
|
batzuen bitartez
, epaiketaren balizko okerrak zuzentzeko aukerak areagotu nahi izan dira, berme egokiekin. Horrez gain, hainbat manuren bidez, prozedura errazagoa erdietsi nahi izan da, bai eta, bigarren auzialdian, ahalik kasurik gehienetan edukiari buruzko epaia ematea ere.
|
|
Uste izan da Justiziaren eraldaketak, arlo honetan nahiz beste arlo
|
batzuetan
, ezin dituela alboratu eta ez dituela alboratu behar berezko sistema juridikoaren historia, idiosinkrasia berezia eta balio positiboak. Eraldaketa egokia da, izatez, subjektu juridikoen eskubide eta interes legitimoak babesteko, kasu zehatzetako prozedura osoaren mailak edo auzialdiak gutxitu eta hobetzen dituena.
|
|
Era horretara, errekurtsoaren beharrizana zentzuzko objektibotasunarekin ezarri da. «Kasazio interesa» modu objektiboan itxuratzeak segurtasun juridiko handiagoa dakarkie justiziapekoei eta euren abokatuei, eta horixe hobetsi da zenbait erakundek proposatutako beste metodo
|
batzuen
kalterako; beste metodo horietan, kasazioko auzitegiari ahalmena ematen zaio bere eskumeneko auziak hautatzeko. Itxuraketa horrek ezabatzen ditu, besteak beste, mesfidantza eta auzitegiaren erabakiekin bat ez etortzeko arriskuak.
|
|
Ondorenez, Espainiako Konstituzioaren arabera, prozesuko gai askoren interpretazioa egiteko, auzialdi bakar eta gorena dago. Beste gai
|
batzuetarako
, jarraian aztertuko dugunez, guztiz birmoldatu da legearen intereserako errekurtsoa.
|
|
Laburbilduz, Auzitegi Gorenean kasazio errekurtsoa jar daiteke, honako epai hauek tartean izanik: ...obintzietako audientziek oinarrizko eskubideei buruz emandakoak, baldin eta antolamendu juridikoak zenbai arau ezarri baditu prozesuko auzigaiak ebazteko eta epaiek arau horiek urratu badituzte; 2) Probintzietako audientziek bigarren auzialdian emandako epaiak, epaiok arau substantiboak urratu badituzte, eta, gainera, errekurtsoak berebiziko garrantzia badu, lehen aipatu bezala, justiziapeko jakin
|
batzuen
eskubide eta interes legitimoen gainetik.
|
|
Hori guztia dela eta, Auzitegi Gorenaren ebazpenak gutxiestea, zuzeneko eragina ez dutelako beste epai edo subjektu juridiko zehatz
|
batzuen
eskubideen gainean, ez dator bat Espainiako antolamendu juridikoan jurisprudentzia doktrinari eratxiki zaion balioarekin; halaber, ez dator bat ikerketa iuskonparatibo zorrotzenekin; ezta Justizia Administrazioko jurisdikzio organo gorenen zereginari buruz aipatu joera modernoekin ere.
|
|
Erraz atzeman daitekeenez, aipatu aurka jartze horretarako arrazoi gehiago dago, epaien eta beste titulu judizialnaren aurka jartzea bihurtu behar epai
|
batzuen
betearazpenaren aurka jartzeko baino. Dena den, aurka jartzeko arrazoi ugari izateak ez du betearazpeketa adierazle plenarioko eztabaidaren antzeko eztabaida, horrek jurisdikzio babes judiziala zapuztuko bailuke.
|
|
Epaiketan zenbait demandatzaile edo demandatu
|
batzuk
agertu ahal izango dira, bertan egikaritutako akzioek titulu bera edo eskatzeko arrazoi bera dutenean.
|
|
Epaiketaren objektua dela eta, eskatutako jurisdikzio babesa subjektu
|
batzuen aurka
batera bakarrik eragingarri izan daitekeenean, horiek guztiek auzikide moduan demandatuak izan dute, legeak beren beregi besterik xedatu ez badu.
|
|
1) Auzi kriminala badela egiaztatu bada, eta, bertan, egitateren bat edo
|
batzuk
ikertzen ari badira; betiere horiek, prozesu zibilaren alderdi uzientzako oinarriak izanda ere, delitu itxura dutenean.
|
|
46 artikulua. Lehen auzialdiko epaitegi
|
batzuen
espezializazioa
|
|
Zenbait akzio aldi berean egikaritu direnean pertsona baten edo
|
batzuen aurka
, auzitegi eskuduna izango da gainerako akzioen oinarri zein akzio izan eta horri dagokion tokikoa; halakorik izan ezean, akzio metatu gehienen gaineko ardura zein auzitegik izan eta hori izango da eskuduna; eta, azken buruan, zenbateko handieneko akzioari dagokion tokiko auzitegia izango da eskuduna.
|
|
Demandatu
|
batzuk
daudenean, eta, artikulu honetan eta aurrekoetan xedatutako erregelekin bat, toki bateko baino gehiagoko epaileei badagokie lurralde eskumena, orduan demanda jarri ahal izango da horietatik edozeinetan, demandatzaileak hala aukeratuta.
|
|
Demandatzailearen egoitza izango da demandan edo prozesua hasteko eskaera nahiz eskabidean agerrarazi dena. Halaber, demandatzaileak zehaztuko ditu demandatuaren egoitza gisa, artikulu honen hurrengo paragrafoak aipatu tokietatik bat edo
|
batzuk
, haren lehen epatze edo zitazio ondoreetarako. Demandatzaileak demandatuaren egoitza gisa toki batzuk zehaztu baditu, tokien arteko hurrenkera adieraziko du bere ustez, komunikazioa arrakastatsua izan dadin.
|
|
Halaber, demandatzaileak zehaztuko ditu demandatuaren egoitza gisa, artikulu honen hurrengo paragrafoak aipatu tokietatik bat edo batzuk, haren lehen epatze edo zitazio ondoreetarako. Demandatzaileak demandatuaren egoitza gisa toki
|
batzuk
zehaztu baditu, tokien arteko hurrenkera adieraziko du bere ustez, komunikazioa arrakastatsua izan dadin.
|
|
3 Komunikazio egintzen ondoreetarako, egoitza gisa zehatz daiteke udal erroldan dagoena edo beste ondore
|
batzuetarako
modu ofizialean agertzen dena. Halaber, erregistro ofizialean edo elkargo profesionalen argitalpenetan zein egoitza agertu eta hori ere zehatz daiteke, baldin eta, hurrenez huten pertsonak badira.
|
|
1) Demanda ondasun
|
batzuen aurka
jadanik aurkeztu bada edo aurkezten bada eta horiek erabakitzeko dagoen konkurtso prozesu baten menpe badaude ondasun horiek. Halakoetan, konkurtso legeriak ezarritakoaren arabera jokatuko da.
|
|
4) Autonomia erkidegoko Auzitegi Nagusiko arlo zibileko eta zigor arloko salak, auzitegi horietako magistratu bat edo
|
batzuk
ezetsiak badira.
|
|
Banaketa arauen arabera auziaren gaineko ardura auzitegi bati edo
|
batzuei
badagokie eta beste auzitegi batek ematen badu auziaren gaineko ebazpena, orduan ebazpenok deusezak direla adieraziko da, horiek zein alderdiri kalte egin eta alderdi horrek hala eskatuta. Horretarako, alderdiak deuseztasuna eskatu du banaketa arauak hautsi direla jakin eta hurrengoxeko prozesu izapidean, arau hauste hori aurreko paragrafoak ezarritakoaren arabera zuzendu ez bada.
|
|
4 Akzio
|
batzuk
behar ez bezala metatu badira, epaileak, demanda onartzeari ekin baino lehen, auzi jartzaileari aginduko dio, bost eguneko epean akatsa ongitu dezan, meta daitezkeen akzioei eutsiz. Epe-muga igaro bada ongitze barik, edo auzi jartzaileak iraunarazi nahi dituen akzioak elkarren artean metaezinak badira, besterik gabe demanda artxibatzea aginduko da.
|
|
Dena den, aipatu manuen multzo hori ez da «ohikotzat» jo daitezkeen kautela neurrien arauketa batzearen emaitza, horien baldintzak eta prozedura ezarriz. Lege honek hobetsi du neurri zehatz
|
batzuen
ezaugarri orokorrak argi eta garbi finkatzea; izan ere, neurri horiek ezinbesteko gerta daitezke, etorkizuneko epai baten eragingarritasuna ezerezean gera ez dadin. Horrela, legeak baldintza eta eskakizun orokorrak ezarri ditu, kautela neurrien araubide irekia lortzeko, ez, ordea, kopuru mugatuaren edo itxiaren sistema.
|
|
Kautela neurriak beharrezkoak dira «periculum in mora» eragozteko. Halaber, jakinekoa da kautela neurriek beste arrisku
|
batzuk
dakartzatela. Horregatik, beharrezkoa da honako hauek arreta handiarekin arautzea, eta, hain zuzen ere, hori da legearen asmoa:
|
|
Legeak agiri zehatz
|
batzuk
itxura horren oinarri moduan hartu baditu edo auzitegiak horrela erabaki badu, zordun gisa nor agertu eta horrek aukera dezake ordaintzea edo «kontu arrazoiak ematea». Horrela, zorduna auzitegian agertu ez bada edo aurka jarri ez bada, behar bezala justifikatuta dago betearazpena agintzea, legean xedatutakoaren arabera.
|
|
Joera horrekin bat, Ibilgailu Motordunen Zirkulazioan, Erantzukizun Zibilari eta Aseguruari buruzko Legearen xedapen gehigarria eraldatu da. Justiziapeko askoren eskubide eta interes legitimoak direla eta, Justizia Administrazioaren ardura ez da beste justiziapeko
|
batzuek
gordailuetarako eta kauzioetarako eskudirua izatea. Aitzitik, Justizia Administrazioaren ardura da, behar den unean, diru kopuru zehatzak berehala erabili ahal izatea legeak xedatu helburuetarako.
|
|
Azkenik, ohartarazi behar da, prozesu monitorioari dagokionez, legeak kontuan hartu duela beste herrialde
|
batzuetako
arauketa. Arauketa horietan, izapide berezi hau ez da muntaren arabera mugatzen.
|
|
Azken xedapen
|
batzuen
xede bakarra da lege berezietan Prozedura Zibilari buruzko Legera egindako igorpenak egokitzea. Beste xedapen batzuek, ordea, zenbait manu aldatu dituzte, legeak ezarritako berrikuntzak direla eta.
|
|
Azken xedapen batzuen xede bakarra da lege berezietan Prozedura Zibilari buruzko Legera egindako igorpenak egokitzea. Beste xedapen
|
batzuek
, ordea, zenbait manu aldatu dituzte, legeak ezarritako berrikuntzak direla eta. Hori gertatu da, adibidez, Ondasun Higikorrak Epeka Saltzeari buruzko Legearen 15 artikuluko zenbait paragrafoarekin eta lehenengo xedapen gehigarriarekin.
|
|
Aurka jartzeko arrazoi gehiago egoteagatik sortzen den desberdintasuna aurretiazko prozesua egotean edo ez egotean datza. Agiri zehatz
|
batzuei
garrantzi handiko prozesu ondoreak eratxiki dakizkieke, horiek betearazpen titulutzat jo ezin badira ere; bada, agiri horiek, lege honen arabera, toki egokia dute prozesu monitorioaren barruan.
|
|
Nabarmendu behar da lege honek ezartzea alderdi betearaziak betebeharra duela, bere ondasunak eta horien kargak agertzeko. Auzitegiak, bere arioz, alderdi betearaziari aginduko dio, betearazpena agintzeko autoan, betebehar hori bete dezala, salbu eta alderdi betearazleak, betearazpen demandan, alderdi betearaziaren ondasun
|
batzuk
aipatu dituenean, ondasunok enbargatzeko modukoak izanik eta alderdi betearazlearen ustez behar adinakoak. Zordunak zein erantzukizun izan ahal eta hari horretaz ohartzeaz gain, legean ezarri da alderdi betearaziari aldizkako hertsatze isunak ezartzeko aukera, alderdi betearaziak agindeiari behar bezala erantzun arte; horrela, alderdi betearazlearen betebehar horri benetako eragingarritasuna eman zaio.
|
|
Dena den, legeak zenbait berrikuntza ezarri ditu, berbarako, alderdi betearazleak amore eman edo atzera egin ahal izatea, eta hirugarrengotzadunak berak sustatu ez duen nahitaezko betearazpenaren kostu ekonomikoak ordaintzea. Bestalde, jabari hirugarrengotzan gertatu ez bezala, eskubide hobeko hirugarrengotzan beharrezkoa da auzitegiak zein epai eman eta epai horrek kreditua eta beraren lehenespena zehazteko indarra izatea, epai horrek beste egintza
|
batzuk
aldez aurretik epaitu ez arren.
|
|
Alderantziz, erregela berezien adibide gisa aipa daiteke kexa errekurtso guztien lehenespeneko izapidetza, bai eta demandak onartu ez dituztentsoen lehenespeneko izapidetza ere. Es auto
|
batzuen aurkako
gora jotze errekurgo ikusiko den moduan, bereziki arautu du honako egoera hau: errotikako deuseztasuna dakarren defentsarik eza egon, eta, hori eragin unea dela eta, ezin zaio horri aurre egin ez errekurtsoak jarriz, ez auzitegiak bere arioz jardunez.
|
|
2 Epaiek ez dituzte gauza epaituaren ondoreak sortuko, horiekin amaiera ematen bazaie edukitzaren babes sumarioaren inguruko hitzezko epaiketei; hiri nahiz landa finkatik maizterra botatzeko edo finka hori berreskuratzeko uzien inguruan erabakitzen badute, finka hori errentamenduan eman eta errenta edo alogera ordaindu ez denean; eta, era berean, lege honek babes sumario gisa kalifikatu beste uzi
|
batzuen ingurukoak
badira.
|
|
Errekurtsogile
|
batzuk
badaude, eta euretako batek edo batzuek bakarrik atzera egiten badute, errekurtsoa zein ebazpenen aurka jarri eta ebazpen hori ez da irmoa izango atzera egite horrengatik; baina, halakoetan, atzera egin dutenei dagozkien aurkaratze uziak bertan behera geratu direla ulertuko da.
|
|
Errekurtsogile batzuk badaude, eta euretako batek edo
|
batzuek
bakarrik atzera egiten badute, errekurtsoa zein ebazpenen aurka jarri eta ebazpen hori ez da irmoa izango atzera egite horrengatik; baina, halakoetan, atzera egin dutenei dagozkien aurkaratze uziak bertan behera geratu direla ulertuko da.
|
|
2 Kasuan kasuko inguruabarrak kontuan izanik, auzitegiak uste badu ez dela zuhurra alderdi eta euren abokatuei baimena ematea, egoitzan egiteko den adierazpenera joan daitezen, lekukoak zein erantzun eman eta erantzun horiek helaraziko zaizkie alderdioi, hiru eguneko epean; epe horretan, alderdiek beste galdera osagarri
|
batzuk
egin diezazkiokete lekukoari, eta argibide egokiak eska diezazkiokete, 372 artikuluan xedatutakoaren arabera.
|
|
Lekukoek ezin izango dute euren artean komunikaziorik izan, eta
|
batzuk
ezin izango dira besteen adierazpenetara joan.
|
|
1 Lekuko froga proposatu duen alderdiaren abokatuak galderak egin eta galdera horiei erantzuna eman ondoren, gainerako alderdietatik edozeinen abokatuek egitateak zehazteko beste galdera
|
batzuk
egin diezazkiokete lekukoari. Auzitegiak errefusatu egin ditu egoki edo erabilgarri ez diren galderak.
|
|
Halaber, kasuan kasuko adierazpenak kontuan izanik, alderdien eta lekuko baten nahiz
|
batzuen arteko
bekaldura egitea agin daiteke.
|
|
Aurreko paragrafoan aipatu froga proposamenean argi eta garbi adieraziko dira adierazpen edo txosten idatziaren gaiak. Gainerako alderdiek egoki deritzetena alega dezakete, eta, zehazki, adierazpen idatziaren eskaeran beste gai
|
batzuk
gehitzea edo froga proposatu duenak adierazitako gaiok zuzentzea edo osatzea nahi duten.
|