|
2005
|
|
|
hala nola, 20 urte baino gehiago (edo, salbuespenez, 25, 30 edo 40) ez dela beteko edota zigorrik astunenaren hiru halakoa baino gehiago ez dela betearaziko. Epaian zigorrak, guztiak, ezartzen dira,
|
baina
gero aipatu metaketa juridikoaren mugak martxan jar daitezke eta benetako kondena murriztu. 78 artikuluaren abiapuntua epaian ezarritako espetxe urte kopuru nominalaren eta metaketa juridikoaren ondorioz ateratzen denaren arteko alde nabarmenean dago.
|
|
|
Hirugarren gradua, eta baldintzapeko askatasuna? lortzeko betekizun berria eta unibertsala (delitu guztietarakoa) dugu
|
baina
baita ere terrorismo delituen kasuetan eskatzekoa.
|
|
|
5 Orain arte aipatu betekizun berriak edo lege aldaketak terrorismo delituetan bere eragina zabaltzen bazuten ere, delitu guztietara ere aplikatzekoak ziren, gehienetan ordea zorroztasun txikiagoz.
|
Baina
bada oraindik aipatu gabe utzi dugun azkeneko aldaketa terrorismo delituei, baita antolatutako delitugintzari ere, besterik ez zaiena ezarriko:
|
|
|
besterik ez zaiena ezarriko: autoritateekin elkarlan aktibo egin beharrean datzana hain zuzen ere (Espetxeetako Lege Organiko Orokorreko 72.6 art.) 5 Betekizun hau, hortaz, esparru deliktibo hauentzako lege arauketa guztiz ad hoc dugu,
|
baina
, horren barruan terrorismo delitu guztiak, alegia astuntasuna edozelangoa izanik ere, eraginda gertatzen dira.
|
|
|
Betekizun berezi honek, lehenik eta behin, delitugileei helburu eta bide terrorista bertan behera uzteko eskatzen die hirugarren gradua edota baldintzapeko askatasuna lortu nahi izanez gero.
|
Baina
, bigarrenik, horrezaz gain, agintariekin elkarlanean modu aktiboan jarduteko ere galdatzen du legeak. Alegia:
|
|
|
|
Baina
orain artekoa gutxi balitz, Espetxeetako Lege Organiko Orokorreko 72.6 artikuluak xedatutakoa frogatzeko bide berezia ere proposatzen du: hau da, nola eta noiz joko da betetatzat elkarlaneko betekizuna?
|
|
|
Elkarlaneko betekizuna deskribatu dugun bezalako edukiz betetzeak gizartean birsartzeko printzipioa bera kolokan jartzen du.
|
Baina
betekizuna baieztatzeko legeak ematen duen bideen atzean diagnostiko ideologikoaren itzala nagusitzen da, elkarlanaz haratago terroristek erakusten omen duten, arriskugarritasun ideologikoa, benetako helburu bihurtzen delarik.
|
|
|
Espetxeetako Lege Organika Orokorreko 72.5 eta 6 artikuluak alegia) atzera eragina izango zutela. Beraz xedapen batzuen atzera eragina aldarrikatzen zen
|
baina
ez, ordea, egin ziren aldaketa guztiena eta hori bi zentzutan: batean, segurtasun epea (ZK 36.2 art.) eta zigor pilaketak betearazteko erregimen berezia (ZK 78 art.) atzera eragingarritasunetik kanpo gertatzen zirelako; eta bestean, atzera eragina aitortzen zen kasuetan ez zelako erabatekoa.
|
|
|
Gure kasuan, hortaz, sailkapena gertatu bada ezin da berrikusi xedapen murriztaile berriaren argitan.
|
Baina
honen alboan Konstituzio Auzitegiak 9.3 artikuluko atzera eragiteari buruzko beste interpretazio malguago bat aldarrikatzen du, xedapenak bere eragina oraindik gertatu, burutu, ez diren egoeratara ezarri behar direnean.
|
|
|
Honetaraino 7/ 2003ko LOak esaten zuena
|
baina
, horren gainetik, Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak bere lehenengo Indikazioetan (9/ 2003ko Instrukzioan) agindu zuen bezala, xedapen berrien atzera eragina ez zen murriztu behar erantzunkizun zibila ordaindu edota autoritateekin elkarlanean aritu behar izatera. Segurtasun epeak ere atzera eragina eduki behar zuen eta hala aplikatzen hasi zen.
|
|
|
Legearen gainetiko interpretazio honi laster egin zion aurre jurisprudentziak7
|
baina
hortan interesgarrien eta pozgarrien suertatu zena erabilitako argudiobidea izan zen. Izan ere, segurtasun epea aldi baterako xedapenak ez aipatzea gorabehera, epaile eta auzitegiek xedapen honen izaera substantiboa azpimarratu baitute.
|
|
|
Bermeen aldeko azkeneko zuzenketa hau txalotzekoa da, zalantzarik gabe, baita Espetxeetako Administrazioak hori argi eta garbi onartu izana ere.
|
Baina
hori guztia segurtasun epera murrizten da eta, orain arte behintzat, ez da eztabaidatu zein puntutaraino atzera eragina ere ez den onartzekoa, legeak baimentzen dituen gainerako betekizunetan (erantzukizun zibil eta elkarlanekoetan alegia). Gure ustez segurtasun epearen kasuan dauden argudio materialak bestelakoetara ere eramatekoak direnez, konstituzio aurkakotasun arazaoa aurkeztea onena izango litzateke, 7/ 2003ko aldi baterako xedapen bakarra lege antolamendutik behin betiko botatzeko.
|
|
|
Arestian jarritako adibideak zuzenketa horietako batzuk, ziurrenik esanguratsuenak eta eztabaidatuenak, dira, printzipio nagusien urraketak indargabetu eta askatasunen Estatu baten egoera normalera itzultzeko bidea ematen dutenak. Izan diren zuzenketak ongi etorriak izan daitezen
|
baina
ez dira izan, behar ziren guztiak, ezta izan behar ziren neurriz edota zabaltasunez.
|
|
|
|
Baina
horren ondoan, eta funtzio osagarria betez, bestelako betekizunak era berean terrorismo delitugilea espetxe barruan edukitzera bideratzen dira, beste behin batean birgizarteratze logika eta ereduaren aurka joz. Adibiderik argiena, presoari jarduera deliktiboa bertan behera uzteko eta autoritateekin elkarlan aktiboan jarduteko eskatzen duen betekizun berria dugu.
|
|
|
|
Baina
ideologiak, aspalditik dakigu, besterik gabe ez du delitu egiten. Ideologia iragazki bat ezarri nahi izan da, hortaz, gure aburuz, hirugarren gradua edo baldintzapeko askatasuna legez baztertuta ez dauden kasuetan ere de facto indargabetzeko.
|
|
|
Aipatu ziaboga gauzatzeko ildo nagusiak (denbora pasatzearen irizpidearen nagusitasuna eta arriskutsutasun ideologiko berria) ere agerian gertatu dira.
|
Baina
oraindik falta da azkeneko ñabardura, eredu berriaren benetako irudia antzemateko eta etorkizuna iragartzeko are zailtasun gehiago ekarriko dizkiguna. Alegia, eredu ziaboga egitez gauzatu arren, ikuspegi formal, terminologiko eta sistematikotik hori aitortu gabe egin da.
|
|
|
Alegia, eredu ziaboga egitez gauzatu arren, ikuspegi formal, terminologiko eta sistematikotik hori aitortu gabe egin da. Legegileak aztertutako aldaketak egin ditu
|
baina
ez du espetxeetako antolamenduaren beste artikulutan aldaketarik sartu ezta eredu aldaketa egiten ari zela inoiz adierazi ere. Horren azalpena hurrengoa izan liteke:
|
|
|
gertatzen ari den aldaketa estrukturala kontrolaren kultur osoan ez da kontziente izaten ari. Ez da oraindik eredu jakin bat, iparra markatzen duena, baizik eta mugimendu oso bat, indartsua,
|
baina
oraindik ere egituratu gabekoa. Etorkizunak esango du zein tankera, behin betikoa, hartzen duen eredu berriak.
|
|
|
Etorkizunak esango du zein tankera, behin betikoa, hartzen duen eredu berriak. Bitartean, Espainiako legegileak aldaketa nabarmenak bultzatu ditu,
|
baina
ez du eredu aldaketaren kontzientziarik.
|
|
|
|
Baina
aipatutakoak bete dezakeen estalki ideologikoaren funtzioa gorabehera, horrez gain nahasketa honek gizartearen eta esparru juridikoaren arteko aldea areagotu besterik ez du egingo, legearen ezarpena, jendeak dagoeneko onartzen ez duen birgizarteratzearen izenean aurrera eramango delako, birgizarteratzearen deskredito handiagoa ekarriko duena.
|
|
|
Badirudi historian zehar hainbat aldiz saiatu den politika kriminal gogor eta errukirik gabekoa beste behin batean itzultzen ari dela eta aztertutako espetxeetako lege aldaketak horren adibide garbiak besterik ez dira.
|
Baina
gogoratu beharra dago historiaren bukaera ez dela behin betiko heltzen, ez bederen gaur arte, eta mugimendu historikoak aldi baterakoak izaten direla.
|
|
|
legeak aplikatzeko orduan zein kasu eraginda gertatu behar ziren, bai denboraren ikuspegitik (legeen atzera eragingarritasuna) bai ikuspegi materialetik (zein zigorrei aplikatu behar zaie segurtasun epea izenekoa, esaterako), eztabaidagai nagusia izan da eta horren inguruan izandako bilakaera interpretatiboaren berri ematea merezi duela uste dugu.
|
Baina
hasieratik ere argi izan dezagun horrek ez duela eredu ziaboga zuzendu ezta espetxeetako ereduaren gaineko azkeneko oinarrizko aldaketa susmopean jarri ere.
|
|
|
Izan ere Espetxeetako Erakundeen Zuzendaritza Orokorrak emandako instrukzioak eta Tratamendu Batzordeek aurrera eraman duten lana, Espetxeetako Zaintza epaileek eta Entzutegiek zuzendu dute behin baino gehiagotan eta horrek eragin duen bilakaera interpretatiboa gaur egun zertan dagoen argitu beharra baitago.
|
Baina
, bestetik, lan honen beste helburua, terrorismo delituen gainean eraikitzen ari den betearazteko eredua kritikatzea eta etorkizuenan nola eraiki zen proposatzea izango da. Orain arte erabili dugun itsasoko irudiari heldurik, norabide aldaketak egon badira ere espetxeetako eredu ziabogak hortan darrai.
|
|
|
Orain arte erabili dugun itsasoko irudiari heldurik, norabide aldaketak egon badira ere espetxeetako eredu ziabogak hortan darrai.
|
Baina
ziabogak nora eramaten gaituen oraindik ez dago batere argi. Urteetan zehar ez da zalantza teorikorik izan, presoen gaineko tratamendua planteatzerakoan birgizarteratzea edo birtxertatzea helburu nagusia zenik.
|
|
|
Aipatu betekizunak delitu guztietan kontuan hartzekoak dira lege aldaketaz geroztik
|
baina
, orain ikusiko dugun bezala, terrorismo delituetan berezitasun batzuk topatzen ditugu betekizunon zorroztasuna areagotzen dutenak. Horien alboan espetxeetako lege aldaketok beste betekizun berezia ekarri dute terrorismo delituentzat bakarrik eragingarria dena:
|
|
|
Segurtasun epe berriaren betekizunak delitu guztietan ikaragarrizko eragina izango du,
|
baina
terrorismo delituetan, baita antolatutako delitugintzaren kasuetan ere, areago, legez kasuotan 36.2 artikuluak berak epea bertan behera uzterik ez dagoela aldarrikatzen duelako.
|
|
|
areago, legez kasuotan 36.2 artikuluak berak epea bertan behera uzterik ez dagoela aldarrikatzen duelako. Terrorismo delituetan segurtasun epea automatikoki ezarriko da, besteetan bezala,
|
baina
ez Zaintza epaileak, ez inork, ezin dute eraentza orokorra inolaz ere ezarri, legearen borondatea kasu hauetan inongo salbuespenik ez egitea delako. Segurtasun epea, hortaz, ezarri eta bete egingo da ex legem eta, demagun, birsartzearen aldeko iragarpen bakoiztua balego ere.
|