|
2007
|
|
|
Koralen ugalketa beti ilargi beteko gauetan gertatzen dela atzemana zuten zientzialariek.
|
Baina
ez zegoen argi zerk lotzen zituen ilargia eta itsas animalia horien ugalketa. Ikerketen bidez, proteina
|
|
|
Koralen ugalketa beti ilargi beteko gauetan gertatzen dela atzemana zuten zientzialariek.
|
Baina
ez zegoen argi zerk lotzen zituen ilargia eta itsas animalia horien ugalketa. Ikerketen bidez, proteina fotosentikor bat aurkitu dute koraletan.
|
|
|
Aurpegi bat ezagutzea, adibidez. Zaila bai,
|
baina
ez ezinezkoa; ordenagailuak garun baten antzera egiten badu lan, gauzak aldatu egiten dira.
|
|
|
Baina, bi gauza horiek kenduta, beste guztia PANS izeneko nabigazio plataformak (Portable Avanced Navigation Suport) egiten zuen; ordenagailuz, GPSz eta beste hainbat sistemaz osatutako multzo batek. Geroztik, gidaririk gabeko auto robotikoen mundua asko aurreratu da,
|
baina
ez hainbeste software mailan. PANS sistemak integratua zuen softwarearen antzekoak erabiltzen dituzte gaurko auto robotikoek; programa horiei esker, ordenagailuek garun baten funtzionamendua simulatzen dute.
|
|
|
Haien kabuz ezin direnez mugitu, hainbat estrategia garatu dituzte, inguruan dituzten baliabideei probetxua ateratzeko. Besteak beste, animalientzat jangarri bihurtu dituzte fruituak,
|
baina
ez haziak. Hala, animaliaren batek fruituren bat jaten badu, mamia kenduko dio, baina hazia kalterik jasan gabe kanporatuko du askotan.
|
|
|
Landareek berez ekoizten dituzte fruituak, bai,
|
baina
ez guretzat, gizakiontzat. Landare askoren bizi zikloaren zati bat dira fruituak, ugaltzeko beharrezko bitartekariak, hain zuzen, landarearen haziak izaten baitituzte.
|
|
|
Gainera, bareak espezie hermafrodita sekuentzial protandrikoak dira, hau da, ale bakoitzak sexu biak ditu,
|
baina
ez aldi berean: lehenengo arrak eta ondoren emeak dira.
|
|
|
Agerraldia 2006ko irailean detektatu zuten, eta berehala ohartarazi zituzten Munduko Osasun Erakundea eta Nigeriako osasun arduradunak,
|
baina
ez zuten zabaldu, beldur baitziren txertoaren aurkako iritzia sendotuko zela. Orain, ordea, ikusita poliomelitis kasuak ugaritzen ari direla, publiko egin dute eta kanpainarekin jarraitzeak duen garrantzia nabarmendu dute.
|
|
|
Izarren jaiotzaren teoria zabalduenak dio galaxien baitan sortzen direla, horien eboluzioarekin lotura estuan. Galaxietatik kanpo aurkitu izan dira izarrak,
|
baina
ez dute teoria zalantzan jarri, jatorrizko galaxiatik kanporatuak izan zirela pentsatu izan baita, gertaera bereziren baten eraginez. Bada, izarrak galaxietatik kanpo ere sor litezkeela pentsatzera bultzatu dituen aurkikuntza bat egin dute astronomoek:
|
|
|
Izarren jaiotzaren teoria zabalduenak dio galaxien baitan sortzen direla, horien eboluzioarekin lotura estuan. Galaxietatik kanpo aurkitu izan dira izarrak,
|
baina
ez dute teoria zalantzan jarri,
|
|
|
XVII. mendearen hasieran egin zituzten lehenengo lanak, eta, harrezkero, zenbait matematikarik, haien kalkuluetan, zenbakia lortu zuten emaitzatzat,
|
baina
ez ziren ohartu emaitza horiek guztiak zenbaki bakarra zirela. Adibidez, 1661ean Christian Huygensek identifikatu zuen. xy= 1 kurba aztertzen ari zela, jakin nahi izan zuen 1 zenbakiaren eta beste zein zenbakiren artean hartzen duen kurba horrek 1 balioko azalera (beheko irudiari begiratu).
|
|
|
Haien beldur, 1945eko maiatzaren 2an, von Braunek eta beste 525 pertsonak beren buruak estatubatuarren esku utzi zituzten.
|
Baina
ez ziren esku hutsik joan: berekin eraman zituzten hainbat material tekniko, artxibo eta ehunka V2 egiteko tresneria.
|
|
|
Alderdi negatiboa, berriz, izan daiteke ezin dudala denetarik egin, nire jarduera mugatu behar dudala. Oso erakargarria da denetik egiten saiatzea,
|
baina
ez dut denbora nahikorik. Horretaz gain, batzuetan jendeak uste du denetik dakidala, arazo guztietan aditua naizela, eta azaldu behar izaten dut ez dela horrela.
|
|
|
|
Baina
ez da hain erraza. Kasu askotan, oso zaila da analizatzea nolako erantzuna izango duen gizarteak asmakuntza berrien aurrean, ikuspuntu errealista batetik, behintzat.
|
|
|
Beraz, norberaren gorputza eltxoentzat erakargarri bihurtzen duten substantziak bezala, nazka ematen dietenak ere badaude; esate baterako, kolesterolari edo hipertentsioari aurre egiteko erabiltzen diren botikenak. Eltxoek kolesterola eta bitamina derrigorrean behar dituzte,
|
baina
ez dira berez sortzeko gai; hortaz, bai kolesteroletan eta bai bitaminatan aberats diren pertsonak asko estimatzen dituzte.
|
|
|
Itxaropen handia piztu duten arren, ikertzaileek muga eta zailtasun asko dituzte zelula amak lortzeko eta haiekin lan egiteko.
|
Baina
ez dute etsitzen, eta azkenaldian argitaratu dituzten ikerketak
|
|
|
Itxaropen handia piztu duten arren, ikertzaileek muga eta zailtasun asko dituzte zelula amak lortzeko eta haiekin lan egiteko.
|
Baina
ez dute etsitzen, eta azkenaldian argitaratu dituzten ikerketak ahalegin horren froga garbia dira.
|
|
|
Arrautzetatik jaiotzen dira tximeletak, bai,
|
baina
ez da intsektu hegodun dotore hori arrautzatik ateratzen dena, beldarra baizik. Beldarra, jaio orduko, jaten hasten da, eta gose aseezinez jan eta jan aritzen da, hazi eta hazi, harik eta krisalida osatzeko garaia iristen zaion arte.
|
|
|
Biraka ari den edozein gailuk jokabide miresgarria izan dezake. Magia dirudi,
|
baina
ez da; senak agintzen digunaren kontrako jokabidea besterik ez da. Jokabide hori aprobetxatu egiten du teknologiak.
|
|
|
Eskulekua okertuz, txirrindularia gai da indar zentrifugoa sortzeko, bizikletari zutik iraunarazteko.
|
Baina
ez hori bakarrik; gurpilek, biratze hutsagatik, beste efektu gehigarri bat jasotzen dute.
|
|
|
giroskopio batek propultsatutako autobusa. Suitzan erabili zuten 1950eko hamarkadan,
|
baina
ez zen gidatzeko erraza. Museudantu
|
|
|
Energia txikiko lantegia da. Eguzkiak elementu arinak sor ditzake, karbonoa eta nitrogenoa adibidez,
|
baina
ez ditu inoiz sortuko nikela, zilarra edo urrea, esaterako.
|
|
|
Lurrean metal astunen proportzioa handia ez bada ere, gizakiak gogoko dituela argi dago, eta ustiatu egiten ditu.
|
Baina
ez da gogo hutsean gelditzen. Lurraren nukleo metalikoak bizitza ahalbidetzen duen eremu magnetikoa sortzen du:
|
|
|
Eta, hala ere, merkurioaz hitz egiten da oro har.
|
Baina
ez da harritzekoa, merkurioa eraldatu egiten baita, eta azken produktua metil merkurioa izan ohi da.
|
|
|
Materia ilunaren bilaketak ez du arrakastarik izan, ordea. Bilatzeko saiakera asko egin dira,
|
baina
ez dute lortu materia hori detektatzea. Arazo horrek beste irtenbide bat du:
|
|
|
Bestalde, Deba aldean, badaude egitura batzuk, itxura batean fosilen tankerakoak,
|
baina
ez dira fosilak, mineralak baizik. Pilota baten modukoak dira eta septarea izena dute.
|
|
|
Basque Research web guneak Euskal Herriko ikerketa, garapen eta berrikuntzaren erakusleiho izatea du helburu, eta, hain zuzen ere, I+G+B hirukotetik berrikuntza hitzak ekarri gaitu hona oraingoan.
|
Baina
ez gatoz euskal berrikuntzaz hitz egitera, Basque Research en egin ditugun berrikuntzez aritzera baizik.
|
|
|
Horrexegatik, gaur egungo ingeniaritzan eta teknologian matematika tresna bat da,
|
baina
ez da tresna bakarra. Hau da, auto bat egitean, eredu matematikoak erabiltzen dira, bai; baina, horrez gain, laborategiko esperimentuak eta hainbat proba egiten dira.
|
|
|
Tira, gaztea bai,
|
baina
ez horrenbeste. Begira, unibertsitatean 18 urterekin sartzen gara, eta askotan ez gara ateratzen.
|
|
|
Anfibioentzat, berriz, tranpa latzak dira ubideak. Argazkiko arrabioak sartu dira,
|
baina
ez dute ateratzerik. M.M. Elosegi
|
|
|
Grabitatea buruhauste handia da fisikarientzat. Edonorentzat begi bistakoa den indar hori oso ondo azaldu zuen Einsteinek erlatibitatearen teoria orokorrean,
|
baina
ez dator bat mekanika
|
|
|
Grabitatea buruhauste handia da fisikarientzat. Edonorentzat begi bistakoa den indar hori oso ondo azaldu zuen Einsteinek erlatibitatearen teoria orokorrean,
|
baina
ez dator bat mekanika kuantikoarekin. Hor dago koska.
|
|
|
Hirurak gas kromatografoekin batera erabiltzen dira.
|
Baina
ez beti. Masa espektrometroak eta likido kromatografiak osatutako bikotea ere arrakasta handia ari da lortzen azkenaldian.
|
|
|
Ilargira berriz joan ondoren, hurrengo helburua Marten jarri dute espazio agentziek.
|
Baina
ez da erraza izango. Izan ere, ia bi urteko misioa izan daiteke hemendik Marterakoa.
|
|
|
2005ean, adibidez, Cosmos 1 bidali zuten, baina koheteak huts egin zuen, eta ez zuten lortu orbitan jartzerik. 2006an, berriz, Soraseiru sabupeiro do eguzki belaontzia bidali zuten,
|
baina
ez zuten lortu ongi zabaltzea.
|
|
|
Espazioaren kolonizazioa zientzia fikzioko gai jorratuenetako bat da,
|
baina
ez hori bakarrik: hainbat espazio programaren epe luzeko helburua ere bada espazioan giza koloniak ezartzea.
|
|
|
Esan bezala, planeta batera zunda bat bidaltzeko, bidean zehar eragingo duten planeten grabitate indarra ere hartu behar da kontuan.
|
Baina
ez kontuan hartu bakarrik, erabili ere egin daiteke planeten eremu grabitatorioa, abiadura handiagoa lortzeko. Grabitazio laguntza deitzen zaio horri.
|
|
|
Estres egoera baten ondoren, batzuetan, depresioa datorrela konturatu dira. Estres egoera hori larria izan liteke (laneko jazarpena, etxe barruko biolentzia, senitarteko baten heriotza...),
|
baina
ez dauka zertan hala izan.
|
|
|
Satelite bidezko kokatze sistema gurpilaren bira kopurua neurtzen duen pertsonaren parekoa da, desberdintasun batekin; gurdira igotzen denean, atzean etzan eta loak hartzen du. Esnatzen denean, arduratu egiten da eta distantzia jakin nahian hasten da; badaki une horretan gurpila bira erdian dagoela,
|
baina
ez daki zenbat bira oso eman dituen. Ziklo anbiguotasunaren kasu bera da:
|
|
|
Ziklo anbiguotasunaren kasu bera da: hartzaileak badaki desfasea zenbatekoa den,
|
baina
ez zenbat ziklo oso diren.
|
|
|
Jo dezagun X kromosomarekin lotutako gaixotasun baten eramailea den emakume batek ama izan nahi duela,
|
baina
ez duela nahi seme alabek gaixotasuna garatzerik. Orduan, alaba bat izango duela ziurtatu behar da.
|
|
|
Eta etxera iritsi zarela, nekaturik, telebista piztuko zenuke gustura, eta kanala gora kanala behera ibili, edo musika entzun, edo...
|
Baina
ez dago inor etxean.
|
|
2008
|
|
|
|
Baina
ez zuen onespen handiegirik lortu zientzialarien artean, gero eta ziurragotzat jotzen baitute adituek garai hartako atmosferak ez zuela Millerrek proposatutako konposizioa. Diotenez, zegoen baino hidrogeno gehiago erabili zuen Millerrek.
|
|
|
Ahalik eta atomo gehienek oszilatzea lortu behar dute, oszilazioaren neurketa zehatzak egin ahal izateko. Gainera, beste arazo bat dago; mikrouhinak maserren bitartez igortzen dituzte (mikrouhinetako laserrak),
|
baina
ez dago maser perfekturik. Maser zehatzenak ere ez du igortzen maiztasun bakar bateko erradiazioa.
|
|
|
Horren harira, 120 glikoproteinaren aurkako txertoarekin egindako III. faseko bi entsegu klinikoren emaitzak argitaratu ziren 2005 eta 2006 urteetan merkaturatu aurreko azken fasea da III.a. Emaitzek erakutsi zuten txertoa 120 glikoproteinaren aurkako antigorputz kopurua areagotzeko gai izan zela,
|
baina
ez zela gai pertsona osasuntsuak GIBaren kontra immunizatzeko. Hau da, 120 glikoproteinaren aurkako antigorputzekin txertatutako pertsonek txertatu gabekoek bezainbeste aukera dute GIBarekin kutsatzeko.
|
|
|
Londresen, berriz, hirigunera sartzeko kobratzen hasi zirenean konpondu zen trafikoa, eta Danimarkan ibilgailuen jabeei zergak asko igotzen zaizkie. Gehiengoaren nahiaren kontrako erabakiak dira,
|
baina
ez da maniobra tarte handirik izango.
|
|
|
Eta, hala, neurri epidemiologikoen eraginagatik eta tuberkulosiaren kontrako tratamendu antibiotikoen eraginagatik, gizarteak uste izan zuen tuberkulosia gainditutako gaixotasuna zela.
|
Baina
ez: 80ko hamarkadan sortu berri zen gaixotasun biriko batek, GIBak, eskutik zekarren tuberkulosiaren hazkundea (beste infekzio askoren artean).
|
|
|
Bada, behin, duela hamar urte, ikasleentzako hitzaldi batzuk prestatzea bururatu zitzaidan, klasean kontatu ezin diren gauzak kontatzeko, klaseen osagarri moduan. Adibidez, hitzaldi haietan mapei buruz hitz egin nahi nuen; klaseak mapak egiteko tresnei buruzkoak izaten ziren,
|
baina
ez nuen aukera handirik izaten mapekin lotutako istorioez hitz egiteko. Geometrian zeharreko ibilaldi bat izeneko hitzaldi ziklo bat sortu nuen.
|
|
|
Azkenean, harreman pertsonal baten ondorioz sortu zen dena, prentsa bulegoan zegoen pertsona batek harreman oso ona zuelako Radio Euskadiko Iñaki Espigarekin. Hasieran ideia ona iruditu zitzaien,
|
baina
ez ziren ausartzen martxan jartzen. Udaren zain egon behar izan genuen.
|
|
|
Lan serioa da, ondo egina, eta nire unibertsitateko lantzat hartu lukete. Egia da errektoreak berak eta beste lankide batzuek esaten dutela lan garrantzitsua dela,
|
baina
ez da oraindik guztiz nire lanaren zatitzat hartzen. Nik uste dut ezagutzak erabatekoa izan lukeela.
|
|
|
Baina, esan bezala, lan hori bukatu gabe dago oraindik. Beraz, orain, arazoak sortu ahala konpontzen saiatzen dira, ahal bezain ongi,
|
baina
ez dute ziur jakiten hartzen dituzten neurriak benetan egokiak edo nahikoak diren edo ez.
|
|
|
Ez denez oso harrapari eraginkorra, ezinbestekoa du elikagai iturri oparoa izatea. Oparoa bai,
|
baina
ez edonolakoa; intsektuen uretako larbak jaten ditu, batez ere ur kalitatearekiko oso sentikorrak diren larbak.
|
|
|
Orain ditugun emaitza berriekin, neurketak eginak daude eta oso itxura ona dute. Emaitza berri hauek argitaratu aurretik laginak karakterizatzea geratzen zaigu mikrografia eta karakterizazio kimiko bana egitea,
|
baina
ez dut uste hilabete gutxian burutzeko eta argitalpen berri bat egiteko arazorik izango dugunik.
|
|
|
Gehiengoaren nahiaren kontrako erabakiak dira,
|
baina
ez daukagu maniobra tarte handirik. Ez hidrogenoak, ez petrolioak, ez eta bioerregaiek ere:
|
|
|
ESS Bilbaok aukera asko izango lituzke hautagaitzen ahalmen teknikoa soilik epaituko balitz.
|
Baina
ez dut uste horrela izango denik
|
|
|
Hautagaitzen ahalmen teknikoa bakarrik epaituko balitz aukera asko izango lituzke ESS Bilbaok.
|
Baina
ez dut uste horrela izango denik.
|
|
|
Gertatzen dena da garai horiek ez dutela denbora asko irauten naturan; lehorraldi baten ondoren beti egiten du gora euri kantitateak. Beraz, lehorraldiak jasatera bai,
|
baina
ez daude moldatuta mugagabe lehorraldian bizitzera.
|
|
|
Gehienetan ez da probatu ere egiten haurdunekin botikek zer eragin duten umekietan. Jakina, probatzea arrisku handia da,
|
baina
ez probatzeak eragiten du ez jakitea zer botika erabil daitezkeen emakume haurdunen eritasunak tratatzeko eta zein ez. Hortaz, haurdunaldian zehar emakumeei ez diete ia botikarik ematen, eta, ematen dizkietenean, batzuetan ez dute jakiten umekian eraginik izango ote duten.
|
|
|
Efektua lortzen da,
|
baina
ez da oso teknika ona, koloreak distortsionatzen dituelako. Irudia gaizki fokatuta geratzen da, eta filtroak berak konpentsatu behar du distortsioa.
|
|
|
Erreakzio ezaguna da azukreen eta aminoazidoen artekoa,
|
baina
ez zuten uste garagardoa egiten den kondizioetan erreakzio hori gerta zitekeenik. Ikertzaileek jakin nahi izan dute nola eragiten duen erreakzio horrek garagardoaren zaporean, eta, horretarako, erreakzioa gerarazten duen konposatu bat gehitu dute prozesuaren erdian.
|
|
|
Astronomoek uste zuten supernoba eratzeko prozesuan, juxtu lehertu aurretik, izarrak izpiak igortzen zituela, eta igortze hori minutu batzuetan detekta zitekeela.
|
Baina
ez zuten froga zuzenik, ordura arte supernobak lehertu ondoren ikusi baitzituzten.
|
|
|
Horrek adierazten du geneak beharrezko eginkizun bat duela mintzamenean,
|
baina
ez dela, inolaz ere, nahikoa. Horregatik esaten dizut ez dela mintzamenaren genea, puzzle handi horretan beharrezkoa den gene bat baizik.
|
|
|
Artikulu batean, Berwick izeneko zientzialari batek informatika sistema bateko inprimagailuarekin parekatu zuen FOXP2 genea. Hau da, esan zuen sistemaren osagai bat dela,
|
baina
ez dela ezinbestekoa. Nola ikusten duzu zuk?
|
|
|
Horixe da, funtsean, eskultura famatua osatzen duten hiru piezatako bakoitza.
|
Baina
ez da edozein altzairu ere: Patrizio Etxeberria industria gizon legazpiarrak kasu horretarako bereziki pentsatu eta egin zuen altzairua da, Reco (Resistencia corrosión) izenarekin patentatu zuena.
|
|
|
|
Baina
ez dago halako arazorik, eta ingurune horretako mehatxu handienari dagokionez, korrosioari hain zuzen, badirudi Txillidaren eskulturak ongi eusten diola. Erreplika metalografikoetan ikusi dute mikroegiturak ez duela aldaketarik izan.
|
|
|
Basamortutze hori nola gertatu zen eta zenbat denbora iraun zuen argitzeko, asko lagunduko luke Yoa aintziraren antzeko ezaugarriak dituzten beste aintzira batzuk aztertzeak; hala, leku askotan izango lituzkete aintzira horrek eskaintzen dituen datu zehatzak, eta, denek ematen duten informazioa elkartuta, errazagoa litzateke iragana berreraikitzea.
|
Baina
ez dago horrelakorik; Yoa aintzira da Saharan hainbeste urtean bizirik iraun duen bakarra (eta besterik baldin badago, ez dute ezagutzen...).
|
|
|
J. Martel ek eta J. Young-ek egindako ikerketan, nanobakterioen moduko partikulak sortu dituzte giza sueroa eta kaltzio karbonatoa nahasita. Emaitza horiek giza sueroan berez hazitako ustezko nanobakterioekin parekatu, eta berdin berdinak direla ikusi dute,
|
baina
ez dute DNAren edo RNAren arrastorik aurkitu. Ondoren, edozein bizidun hiltzeko adinako erradiazioa eman, eta sortutako partikulek ez dute batere aldaketarik izan.
|
|
|
Kaltzifikazio prozesuekin lotu izan dira beti, eta bost bat egunean behin ugaltzen direla aipatu izan da,
|
baina
ez da inoiz lortu DNAren edo RNAren arrastorik isolatzea. Artikulu batean lortu zutela esan zen, baina PCR teknikaren ohiko kutsadura izan zela baieztatu zen ondoren.
|
|
|
Duela urte batzuk aurkitu zuten nola biderkatu hamster infektatuen odolean zeuden prioiak, eta, gainera, prioiei lotzen zaien erretxina bat aurkitu zuten. Horrek asko errazten zuen prioiak detektatzea,
|
baina
ez zekiten pertsonentzat balio ote zuen, eta, hala ere, egunak behar ziren diagnostikoa egiteko.
|
|
|
Oxigenoaren isotopo ugariena da oxigeno,
|
baina
ez da bakarra. Hori bezala, oxigeno eta oxigeno ere isotopo egonkorrak dira; nekez sortzen dira, ordea, eta, horregatik, oso proportzio txikian daude.
|
|
|
Nanopartikulak: txikiak,
|
baina
ez hutsalak
|
|
|
Ez dago oso argi zein zen Urdanetaren zeregina. Batzuek esaten dute Elkanoren morroi joan zela,
|
baina
ez dirudi hori egia denik. Espedizio hartan Elkano hil egin zen, eta haren azken nahia Urdanetak jaso eta sinatu zuen; morroi batek nekez egingo zuen horrelakorik.
|
|
|
Ispilu lauetan, argi izpiek ispiluaren kontra jotzen dutenean, ispiluak islatu egiten ditu.
|
Baina
ez edozein modutan. Izpi horiek ispiluaren kontra jotzen dutenean daramaten angelu berberarekin islatzen ditu ispiluak.
|
|
|
Izpi horiek ispiluaren kontra jotzen dutenean daramaten angelu berberarekin islatzen ditu ispiluak.
|
Baina
ez da gauza bera gertatzen ispilu esferikoetan.
|
|
|
Appending (Kopia amaieran): Aurreko adibidearen ideia bera da,
|
baina
ez da aurrekoa bezain astuna denboraren aldetik. Programazioaren bidez, fitxategiaren hasieran jauzi bat txertatzen da, birusa egikaritzeko, eta birusaren amaieran beste jauzi bat, kutsatutako fitxategiaren jatorrizko iturburu kodera.
|
|
|
Batetik, ziurtzat jo dute haziak kondizio onetan gordeko dituztela eta, behar izatekotan, baliogarriak izango direla handik ateratakoan.
|
Baina
ez dute inola ere frogatu horrelakorik. Bestetik, edozeinek ditu eskuratu edo erabili gordetako hazi horiek.
|
|
|
Gainera, biltegiaren azkeneko arduraduna Norvegiako gobernua da. Gaur egun, zuzen eta fidagarritzat jotzen da gobernu hori,
|
baina
ez dago esaterik aldatuko ote den.
|
|
|
Gainera, materiaren eta antimateriaren arteko oreka ere aztertuko dute. Ustez, unibertsoaren hasieran biak sortu ziren,
|
baina
ez kantitate berdinetan; elkarren kontra talka egitean desagertzen direnez, argi dago materia gehiago sortu zela antimateria baino; kolisioetan antimateria guztia desagertu zen, baina materia pixka bat geratu zen, eta horregatik existitzen gara. Prozesu hori ikertuko dute LHC azeleragailuaren bitartez, protoiak eta antiprotoiak sortuz eta elkarren kontra talka eginaraziz.
|
|
|
Masa ezin azalduta, egoera larrian zeuden fisikariak XX. mendearen erdialdean. Teoria oso ona zuten aurkitutako partikulak ulertzeko,
|
baina
ez zuen azaltzen partikulen masa. Nahitaez, aintzat hartu behar zen akats hura, eta konpondu.
|
|
|
Eñaut Elorrieta Kez Zazpiko abeslari eta fisikaria; Gala Moreno, denboraldi luzeak Indiako Itsasoan ematen dituen ikertzailea; eta Nikaraguatik bueltatu berri den Ainhoa Jimenez ikaslea. Gai gehiago ere baditu,
|
baina
ez dizkigu guztiak orain kontatu nahi izan. Sekretu bat:
|
|
|
Garbigailua martxan jarri den aldi berean, sukaldeko bozgorailuen bolumena igo egin da, Mikelek era egokian entzuten jarrai dezan. Gainera, telefonoaren abisu bereziaren mekanismoa martxan jarri da; horri esker, inork telefonoz deitzen badu, Mikel dagoen gelan soinu berezi batek joko du,
|
baina
ez Ane dagoen gelan. Afaria prestatzen amaitu baino lehenago, telefonoak jo du, eta deitu duen pertsonaren izena entzun da bozgorailutik.
|
|
|
Koldo Saratxagak dioena etxearen kasura aplikatzen badugu, argi ikus daiteke adimen gabeko etxea sinfonia moduko bat dela: zuzendari bat dago, erabiltzailea, eta musikariak gailuak dira, bakoitzak bere instrumentua eta partiturako zati bat jotzen du,
|
baina
ez da gai inprobisatzeko eta ekimena izateko. Etxe adimendunaren kasuan, berriz, ez dago zuzendaririk, baina gailuen artean lortzen duten emaitza bera da:
|
|
|
Atal hau konposizio sistemaren zatirik garrantzitsuena da; izan ere, sistemaren adimena hemen kokatzen da,
|
baina
ez litzateke ezer aurreko bi sistemak gabe. Arrazonamendu sistema gai da, testuinguruarekiko sentikortasun sistemari esker, gailu bakoitzak bere inguruan zer duen jakiteko, hau da Mikel non dagoen, telebista piztua dagoen ala ez, eta abar.
|
|
|
Gizakia sortu aurretik ere existitzen zen Ilargia, eta betidanik liluratu izan gaitu, milaka urtetan,
|
baina
ez dugu sekula haren atzeko aldea ikusi.
|
|
|
Ilargiko harrien datazioak frogatu zuen 4.500 milioi urte inguru zeuzkatela, Lurreko harrien antzera; beraz, biek dute adin bera. Teoria horrek azaltzen du, baita ere, zergatik den Ilargiaren dentsitatea (3,3 g/ cm 3) Lurraren gainazalaren dentsitatearen antzekoa,
|
baina
ez Lurraren nukleoarenaren antzekoa. Hala ere, teoria horrek baditu zenbait hutsune:
|
|
|
Hirugarren teoria batek dio, espazioko eskualde berean edo oso hurbil sortu zirela biak batera,
|
baina
ez zirela elkartzera iritsi [10]. Teoria horrek saihestu egiten du zorizko harrapatzearen gertakizun probabilitate gutxiko hori, baina ez du azaltzen zergatik dituzten hain konposizio ezberdinak.
|
|
|
Hirugarren teoria batek dio, espazioko eskualde berean edo oso hurbil sortu zirela biak batera, baina ez zirela elkartzera iritsi [10]. Teoria horrek saihestu egiten du zorizko harrapatzearen gertakizun probabilitate gutxiko hori,
|
baina
ez du azaltzen zergatik dituzten hain konposizio ezberdinak. Biak batera eta espazioko eskualde berean sortu balira, konposizio berdintsuak izan lituzkete.
|
|
|
Mutazio hori jaioberrien odolean ere detektatu izan dutenez, umetokian gertatzen dela uste zuten ikertzaileek.
|
Baina
ez zekiten gero zer gertatzen den leuzemia azaldu arte, ezta leuzemia sorrarazten duten zelula amarik ote dagoen ere.
|
|
|
Mekanikoki eragindako mina zimiko egitean edo ziztatzean sentitzeko gai da,
|
baina
ez jatorri kimikoa duen mina. Adibidez, kapsaizinak, piperrak min egiten dituen substantziak, ez dio erredura sentsaziorik eragiten larruazalarekin kontaktuan jartzean.
|
|
|
Esate baterako, kontuan hartu behar da kiralitatea, atomoen arteko loturen asimetria, alegia. Beste kimika mota batzuetan ere azaltzen dira ezaugarri horiek,
|
baina
ez dira hain arruntak.
|
|
|
Ingurura begiratuta, bere espezieko zein beste espezie batzuetako burruntzi mordoa ikusten du. Horiekin guztiekin lehiatu da, bizitzaren alde gordinena eta krudelena ezagutuko du;
|
baina
ez dauka beste aukerarik, aurrera egin nahi badu. Inguratzen diren guztiak uxatzeko esaten dio senak.
|
|
|
Batetik, 1,5 kg besterik ez du pisatzen, eta 7,5 hazbeteko pantaila du, 1.200 x 900 pixeleko erresoluziokoa.
|
Baina
ez da LCD edo TFT pantaila, tinta elektronikozkoa baizik, eta paperean inprimatuta balego bezala ikusten da, baita kanpoan eta eguzki argitan ere. Gainera, beste pantailek baino askoz gutxiago kontsumitzen du.
|
|
|
Aurkikuntza hura egiten ari ginela, ikusi genuen garrantzitsua zela;
|
baina
ez besterik. Emaitza berri bat zenez, garrantzitsua zela bagenekien, baina ez geneukan neurriaren ikuspegirik.
|
|
|
Aurkikuntza hura egiten ari ginela, ikusi genuen garrantzitsua zela; baina ez besterik. Emaitza berri bat zenez, garrantzitsua zela bagenekien,
|
baina
ez geneukan neurriaren ikuspegirik.
|
|
|
|
Baina
ez dut uste morfologia alde batera utzi behar denik. Espezieak morfologikoki deskribatzea garrantzitsua da.
|
|
|
|
Baina
ez ziren egun batetik bestera hasi horrelako eraikin dotore eta lirainak eraikitzen. Arkitektura gotikoa erromanikoa eboluzionatzearen ondorioz sortu zen, arkitektura erromanikoak zuen arazo handiena konpontzea lortu zutenean, hain zuzen ere.
|
|
|
Ozeanoaren egungo gazitasuna gutxi gorabehera lau aldiz diluituko bagenu, ornodunetako kontzentrazio bera lortuko genuke.
|
Baina
ez hori bakarrik; sodioaren, potasioaren, kaltzioaren eta kloroaren proportzioak ere berdintsuak izango lirateke.
|
|
|
Difusioa deitzen zaio horri. Eta, bestetik, osmosia dago, hau da, tartean mintz erdiiragazle bat dagoenean urari pasatzen uzten diona,
|
baina
ez solutuei ura solutu kontzentrazio txikia dagoen aldetik kontzentrazio handiko aldera pasatzen da. Edo, beste modu batera esanda, uraren difusioa da osmosia.
|
|
|
1919an ere bazeuden auto elektrikoak,
|
baina
ez zuten gaur egungoen antz handirik. Boyertown Museoa; Teslamotors
|
|
|
bateriak elektrizitate sarera entxufatuta kargatzen dira eta horretarako denbora behar da, ez dute autonomia gehiegi, eta ez dute abiadura handia harrapatzen. Horregatik guztiagatik, egokiak dira hiri barruko joan etorrietarako,
|
baina
ez bidaia luzeetarako.
|