|
2004
|
|
|
Ni isilik gelditu nintzen. Alde batera, ezinezkoa ematen zuen,
|
baina
bestera La Vacheri baso usaina antzematen zitzaion, behi batek oso gutxitan izaten duen gauza. Beharbada, horregatik iruditzen zitzaien eroxko Antiaju Berderen bi morroi hortzaundiei.
|
|
|
Baina, behin urrutiratu eta haien oihuak erabat galdu genituenean, zein aldetara jo ez genekiela gelditu ginen. Ez genuen Balantzategira itzuli nahi, ezta inondik ere;
|
baina
beste aukerarik ez zitzaigun bururatzen.
|
|
2010
|
|
|
Bigarren ortodoxia guztiz antagonikoa da. Mariano Salaberria idazle donostiarraren formulazio telegrafikoa ekarriko dugu hona, 1915ekoa,
|
baina
beste askorena ere aipa genezakeen:
|
|
|
|
Baina
besteek ez zuten itxoingo. Pantxok esango zion Ubanberi:
|
|
|
" Denoi utziko ziguk orain, David. Ubanbek nekatu dik pixka bat
|
baina
beste arnasa horrekin segitzen dik". Eta beste irudi batzuk are eta okerragoak ziren.
|
|
|
Agustinek doi doi esan zituen hurrengo hitzak, monumentuari begira
|
baina
beste zerbait ikusiz: " Zuek ez dakizue, baina nire aitite amamak eta nire bi izeko Gernikako bonbardaketan hil zituan orain dela hogeita hamahiru urte.
|
|
|
" Nik ez diot Manson deitzen", esan nion Angeli. " Hik ez,
|
baina
beste guztiok bai." Ohe gainean gelditzen zitzaizkidan liburuak sartu nituen poltsara. " Bada, berak eramango nau.
|
|
|
" Nolanahi ere, guk ez dizugu monsieur Nestor deitzen esan nion— Teresak bai,
|
baina
beste guztiok ez". Trago luze bat eman zion garagardoari.
|
|
|
" Pertsona ausarta da. Bere anaia Martin bezala,
|
baina
beste era batean. Niri gustatzen zait", esan zuen Lubisek.
|
|
|
Bere mezuak baretu egiten zuen erlojuak zabaldutakoa. Eguna bukatuko zen,
|
baina
besteak etorriko ziren. Eta apirila ere etorriko zen, eta maiatza, ekaina, uda guztia, udazkena, hurrengo urtea.
|
|
|
Iduri luke Urkulu (N) mendian dagoen dorre hau eta ondoko eraikina erromatarren ibilbideetan aipatzen den Summus Pyrenaeus dela. Batzuen aburuz irabazitako guda baten oroigarri gisa altxatu zuten dorrea,
|
baina
beste batzuen iritziz, ondotik iragaten diren pasabideak ez zitzaizkiokeen arrotz izango, bideak kontrolatzeko gune zatekeela alegia. Zernahi delarik ere, bistan dena da erromatarren eraikuntza ikusgarria dela, Erromaren indarraren erakusgarri bortu gaitzen gainean, baskoien lurraldearen bihotz bihotzean.
|
|
|
Euskal kultura kanpora ezagutarazi behar dutelarik aise ulertzen da premiazkoa zaiela atala. Itzulpengintzaren kontra deus ez dut funtsean, atzerriko gauzak gure plazer guziarentzat heltzen zaizkigu bide horretatik eta irakurtzen dugun anitz gauza frantsesez edo euskaraz dira,
|
baina
beste hizkuntzetarik heldu. Euskal idazle profesionalek beren obrak itzulirik agerrarazi nahi izatea normal zait eta ongi egina izan dadin indar ezartzea lehentasuna ere.
|
|
|
Antzerki batzuek ez dute hizkuntza beharrik eta bikainak dira. Eni berdin zitzaidan La fUra dels baus ari baldin bazen katalaneraz,
|
baina
beste batzuetan hitzek dute funtsa eta hauen errateko gisak ere bai. Hori frantsesek ederki dakite.
|
|
|
Dirua heldu da, batere ez omen delarik Frantziako kutxetan. C-koek ez dute finantzamendurik aski,
|
baina
beste proiektuei konparatuz, lanpostuak eta beste, aurrekontu gotorra dute, absolutuan nahi bada.
|
|
|
Kolaboratzailetzat hartzen direnekiko erreakzioa larria izaten da, sarritan, menperatuen artean. Uste izatekoa da salatarien kontrako biolentzia fisiko gogorra,
|
baina
beste alde askotara zabaltzen da menperatzailerekiko loturaren kontrako erantzuna. Kontrol eta presio sozialak ondorio mingarriak izaten ditu batzuetan:
|
|
|
Espainiak Maroko iparralde guzia zuen hartua eta, hegoaldean, Tarfaia. Ifni eta Sahara Mendebaldea ere Espainiarenak ziren,
|
baina
beste titulu batzuekin. Frankisten esparru pribatu izan ziren lurralde zatiok.
|
|
|
Melillatik Senganganeraino 30 kilometroko trenbidea egiteko eskubidea ere bazuen. Konpainia horretan, kapital siderurgiko euskalduna zegoen, kapital finantziero madrildarra eta kapital industrial katalana.641
|
Baina
beste konpainia asko inguratu zen Arrifera mea aberastasunaren elezaharraren atzetik: Union des Mines Marocaines, Compañia del Norte Africano, Sociedad Anonima Minera Setoldzar, 61 Morokko Minen Syndicat, 643 Morocco Minerals Syndicate Ltd
|
|
|
1921eko udaberrirako, Abdelkrimek talde militar zabal eta indartsua antolatua zuen Uariageleko harkekin,
|
baina
beste kabila askorekin hitz harturik. Mohand Amezianek bezala, Arrif banatu hura borrokarako nazio bilakatzea lortu zuen.
|
|
|
Zentzu horretan,
|
baina
beste termino batzuetan," literatura txikia" subalternoak hizkuntza nagusian egiten duen literatura litzateke. Subalternoarentzat, subalternitatetik irtenbidea litzateke.
|
|
|
Emigratzea errezagoa ere bazen orain, itsas trabesiaren arriskuak eta prezioa gutxitu zirenetik. Somorrostroko meatzetara lanera eta hirietara bizitzen joango ziren batzuk,
|
baina
beste askok nahiago zuen urrunera bidaia. Pierre Lhandek, euskaldunari" baserritarra izatea" atsegin zitzaiola idatzi du.
|
|
|
" Prediku bat frantsesez eginen duzu.
|
Baina
bestea. Euskaraz, kaskoinez ala biarnesez?"
|
|
|
" Hori baino abilagoa da bai deabrua. Ez du" bai" eta" ez" ikasi bakarrik,
|
bainan
beste ainitz gauza. So egizu zoin polliki biltzen dituen euskaldunak!
|
|
|
Hor eta han faktoriak eraikitzea izan zen ohikoa, misionista, militar eta merkatariekin, europar produktuak esklaboen edo marfilaren truke aldatzeko.
|
Baina
beste zerbait zen Benjamin Disraelik proposatzen zuena.
|
|
|
Ubel ubel eginda heldu zen,
|
baina
beste zeresanik ikasi gabe. Edo ikasitako zeresanak ahaztuta.
|
|
|
Jaisten hasi orduko, sultana ohartu zen, ohi bezala aitzineko lautadarantz egin orde, arranoa ekialderantz lerratu zela bistatik lekutuz. Zeren Oro ahaldunak nahi izan baitzuen arranoak uso saldo bat begizta zezan, eta hari oldarturik, harraparia Ispahan en ondoko haranen gainera hegaldatu zen, gain hartatik, usoek ez,
|
baina
beste harrapakin suerte batzuek erakarriko baitzuten.
|
|
2011
|
|
|
(wan jin you) deitzen diote Txinan, hau da," hamar mila txanponeko ukendua", gutxi gorabehera. Mendebaldean ere ezagutzen dugu,
|
baina
beste izen bat eman diogu: " tigrearen baltsamoa".
|
|
|
Ezin gara gure baitatik atera, egia da,
|
baina
beste norbaiten edo beste zerbaiten lekuan jar gaitezke batzuetan. Irribarre egiten dugu irribarrez ari denak zer gordetzen duen konprenitu ahal izateko, eta min hartu duenaren aurpegia jartzen dugu, norbaitek min hartu eta biraoka hasten den bakoitzean... barreak aurretik ihes egiten ez badigu, behintzat.
|
|
|
Plastikoak, ordea, erosleari zein kazetariari ongi zetorkien erabilpena desagerrarazi du. Erosleari, behin irakurri ondoren ezertarako balio ez zuen papera erabiltzen zuelako; kazetariari, berriz, haren lana garrantzitsua bai,
|
baina
beste munduko zeregina ere ez zela gogoratzen ziolako. Bezperan argitaraturiko artikulu zoragarria txistor puskak gorritu duela ikusteak nor bere tokian uzten du.
|
|
|
Nontsu den zerua eta nontsu den lurra oraingoz ez dakite askok, nontsu den Jainkoa eta nontsu den deabrua. Susmoa badute,
|
baina
beste udaberri bat dute bakoitzaren erresumaren mugak, berriz ere, ongi ezartzeko.
|
|
|
Hirugarren gauerako desagertu zen Mercedesa.
|
Baina
beste Mercedes bat ekarri zuen tatuajeen erregeak, behin baino gehiagotan marrakukutzeriaren ondoan uzten zuena. Gutxika gutxika inguratu nuen laguna.
|
|
|
Bertan jarritako gogoa maitasunari zor zaiona baino ez da izan niretzat. Leialtasunak ez zuen zalantzarik,
|
baina
beste kalitate bateko konpainia eskatzen zidan ordaindu beharreko zor honek: atera berriro binilo zaharrak, adi entzun batenak eta besterenak, garai berekoak, poeta bati edo gai bati eta antzeko estiloari jarraituz egindako lanak batera entzun, alez ale eta mila aldiz bizitzan zehar jasotakoak berriro blaitzen utzi.
|
|
|
Batzuek segituan hartu dute lo, esan bezala,
|
baina
beste askok ez. Eta hogei minutu baino lehen jendea hasia zen dezente aspertzen.
|
|
|
Jende asko ez da ohartu zer gertatzen zen,
|
baina
beste asko bai. Neska batzuk segituan, ziztu batean, igo dira beren eserlekuetara, eta zutik geratu dira bertan, builaka jarraitzen zuten bitartean.
|
|
|
Ondo.
|
Baina
beste batek pentsa dezake" ogia" esan nahi duela. Ondo, baita ere.
|
|
|
Indar erakustaldi ederra egin dugu. Zentzu batean bai, aitortu zuen J.J.k,
|
baina
beste zentzu batean uste dut gehiegi delegatu dugula Magliana koengan. Baina..., kexatu zen Stefano, kristoren lana egin dute!
|
|
|
Hau borrokaren hasiera izan daiteke, erantzun zuen orduan Marcok, lehendabiziko rounda edo, auskalo, azkeneko borroka. Barkatuko didazu,
|
baina
beste momentu batean hitz eginen dugu honetaz, gehitu zuen kazetariak, orain joan behar dut presaka, erredakzioan agertu behar dut eta lagun batzuk bilatu. Hots eginen dizut hotelera. zuk nahi baduzu, noski.
|
|
|
zoriontsua, poetikoa, haur arkadia, landa edo ekologiazko arkadia, utopiazkoa eta abar.
|
Baina
beste batek termino bera erabil dezake kritika zorrotzak egiteko, adierazi nahi baita pertsona edo egoera bat errealitatetik kanpo dagoela eta kimera hutsa dela. Eta horrela agertuko da sarri askotan Espainiako nazionalismo zentrifugoak kritikatzeko; ez, ordea, bestelako nazionalismo zentripetoak.
|
|
|
Euskal literaturan badugu naturaz besteko gaitasunak eta botereak dituen izakirik: batzuk gizakien itxuratik hurbilago daude,
|
baina
besteak izaki harrigarriagoak dira. Fikziozko euskaldun izugarri hauen aurrendari gehienak erraz topa daitezke erdarazko testu eta filmetan.
|
|
|
Ez dakigu, dena dela, baserrian bizi zen ala burdinolan.
|
Baina
beste aipu hau argiagoa da: " Herreria de Olazarretapor otro nombre Guarrin [gero Oarren][...] con su molino farinero, casa de avitacion y guerta" (NAO, 156970, 1358 or.).
|
|
|
Artikutzan. Frontoiaren ezkerreko paretari,
|
baina
beste aldetik, itsatsia dagoen eraikin txikia.
|
|
|
Etxearen izena aldatu da, eta modu batera edo bestera lotura bilatu ahal izan zaio zaharrari eta berriari. Batzuetan nolabait dokumentatua dago,
|
baina
beste zenbaitetan uste hutsean oinarritu gara.
|
|
|
Eta horrelaxe adierazi dugu ahal izan dugunean.
|
Baina
beste batzuk herrian bertan kokatzea ere neke egin zaigu, inolako aztarnarik eta loturarik aurkitu ez dugulako.
|
|
2012
|
|
|
—Nik ere hamar libera jarriko ditut,
|
baina
beste postura batean —esan zuen Richardsonek— Baietz mutil hau mandrila baino tristeagoa izan!
|
|
|
—Tiratzaile bezala onena da, onartzen dut hori —esan zuen— Aurreneko tximuarekin abantaila eduki du, nik zaurituta utzi dudalako,
|
baina
beste biekin ez. Izugarri mugitu zaizkio, eta hala ere bete betean eman die.
|
|
|
Gelditu zen azkenean, eskuak bularrean bilduta. Luis Gonzagaren postura berbera zen,
|
baina
beste bisaia batekin. Erretoreari, haragizkoa zenez, eta santua baino iharragoa, antzeman egiten zitzaizkion zainak kopetan, eta bai halaber zimurrak masailetan.
|
|
|
Bere orrialdeetan azalduz doazen pieza guztiek giza esperientzia dute abiapuntu. Egileak bere berri ematen du haietan, zer bizi izan zuen, zer pentsatu eta imajinatu zuen Estatu Batuetako Nevadan pasatutako denboran, 2007ko abuztutik 2008ko ekainera;
|
baina
beste pertsonaia batzuk ere hartzen ditu aintzat, hurbilekoak eta arrotzak, lehengoak eta oraingoak. Lekuek ere badute garrantzia, eta batez ere desertuak.
|
|
|
Gelaren ilunpean sei argitxo distiratsu sumatu nituen. haietako bi, banekien, termostatoarenak ziren.
|
Baina
besteak, are eta distira biziagoa zutenak?
|
|
|
Honako anekdota hau ere aski ezaguna da, liburu askotan azaldu baita: errege hari edo enperadore hari (liburu batzuek diote Carlos V.a izan zela,
|
baina
beste batzuek beste izenik ere aipatu izan dute. Berdin dio) sententzia bat pasatu zioten sinatu zezan.
|
|
|
Eta etorkizunari begira zera diote batzuek: elebitasuna eta eleaniztasuna dira euskararen aterabideak,
|
baina
beste muturrean jartzen direnek uste dute elebitasun sozial orekatuaren bidea mito hutsa besterik ez dela, alegia, elebitasunaren aldeko diskurtsoa hizkuntza nagusien esanetara dagoen ideologia dela. Eta horrekin estuki lotuta eta euskal kultura zer ote den eztabaidatzen hasita batzuek esango dizute Euskal Herrian egiten den kultura guztia dela euskal kultura, hau da, gaurko eta hemengo espazio sozialak definitzen duela kulturaren izaera; eta besteek esango dizute, aldiz, euskara dela euskal kulturaren definizio iturria, adierazi nahi dutelarik gauza bat dela euskal kultura eta beste gauza bat Euskal Herriko kultura.
|
|
|
Edota, non daude nire pastillak? Osasuna dela eta, gauza batzuk ondo egiten ditugu,
|
baina
beste batzuk, nonbait, oso gaizki. Azken urte hauetan, esate baterako, dermatitis, rinitis, asma eta beste antzeko alergiak gero eta gehiago ari zaizkigu zabaltzen.
|
|
|
Bat, taxuzko epaimahai baten osatzea, formazio literario sendoa, sakon landua eta urtetan erakutsitakoa izango duena. Asko horrelakoak izan dira, dudarik ez,
|
baina
beste asko eta asko, ez, eta hori egiaztatzeko epaimahaikoen zerrendak hartu besterik ez dago. Bi (eta seguru asko arazo horrekin lotuta), denok dakigu (epaimahaiko izatea onartu duten askorekin hitz egin ondoren) nolakoak izan diren sariduna erabakitzeko aurretik egindako bilerak, zer nolako kaosa eta anabasa izan den askotan, noraino iritsi den irizpide literario falta, nola aukeratu diren liburuak eta zenbat irakurri diren horietatik, nola baztertu diren beste batzuk...
|
|
|
Aurpegia garbitu zuen leunki, eta ispiluko irudia apenas ezagutzen zuela pentsatu zuen. Zineman bere aurpegia ikustera ohituta zegoen,
|
baina
beste garaietako irudia zen hura, hain zuzen Lupita bizirik eta berarekin zegoen garaietako irudia. Baina, une horretan, nor zen ispiluaren aurrean zegoena?
|
|
|
Halakoetan ihes egin nahi luke, atzera begiratu gabe. Ez du nora joan, ordea, eta aldi berean ez du inora joan nahi, ez bada bera harripean hiltzetik salbatu zuen haren ondora, halakorik pentsatze hutsa ausarkeria galanta dela jabetzen den arren, ozta bere buruari
|
baina
beste inori aitortuko ez liokeen lotsagabekeria barkaezina."
|
|
|
Auzia txanpon baten ariora heldua zen, jabeak erraten baitzuen berari zegokiola,
|
baina
besteek mantenatzen zuten botin komunekoa zela:
|
|
|
Eta ederki kostata ekarriko zuten handik,
|
baina
beste noizbaiterako utziko dugu balentzia horren kontakizuna, zeren, aditu ziren juramentuen tonuari eta amorruari erreparatuta, ez zeuden ez idiak ez zamariak printzearen asmoan laguntzeko gogoz.
|
|
2013
|
|
|
Lirioak erdian; krabelinak eta gypsophilak, ezkerretara; eskuinetara, margaritak eta gladioloak. Anaia zaharrena begira gelditu zen, eta bururatu zitzaidan aldatu egingo zuela antolamendu hura;
|
baina
beste bi anaiok eta lehengusuak hilkutxa bizkarrean hartzeko zain geunden, eta bere hartan utzi zituen.
|
|
|
Dominique Laxaltena, Barinagatarrena, Joe Eigurenena..., oso historia ederrak.
|
Baina
beste batzuek oso ergel jokatu zuten. Lehengoan albiste bat aurkitu nuen mikrofilmen artxiboan, San Francisco Star en 1914an argitaratu zena.
|
|
|
Ahots bat entzun zuen bere barruan. Berea zen,
|
baina
beste batena iruditu zitzaion.
|
|
|
—Zerbait jango dugu hemen —esan zuen Earlek tabernaren aurrean geratuz. Lehengo bi Harley Davidsonak falta ziren,
|
baina
beste bost zeuden garaje itxurako eraikuntzaren parean aparkatuta.
|
|
|
Ahotsa nire buruan ari zen, zalantzarik gabe,
|
baina
beste norbaitena bailitzan entzuten nuen, Virginia City inguruko mendien magnetismoak edo beste indar fisikoren batek bi zati egin banindu bezala, zati hizlaria eta zati entzulea. Egoera hark amets baten tankera hartu zuen segituan, eta suspertu eta neure onera etorri nintzenerako Angelak herri barrura zuzentzen zuen gure Ford Sedan a.
|
|
|
Bi paje txikiak, Vicente eta Miguel Antonio, etxera iritsi zirenean, lehenengoak guardiari parte ematera joan nahi zuen,
|
baina
besteak burutik kendu zion asmo hura, esanez," ez, bestela zure aita eta ama eta beste guztiak hilko dituzte, eta zu zeu ere bai, eta baita ni ere. Egin dezatela nahi dutena".
|
|
|
Juan Bautista Aguirre, Favoritako bigarren pilotua, esploratzaile taldean joan zen. Haren egunerokoan irakur daitekeenez, egunak aurrera, gero eta ausartago hurbiltzen zitzaizkien indioak, kanpotarren armek hotsa atera bai,
|
baina
beste kalterik egiten ez zutelakoan. Aguirre indioen etengabeko lapurretez kexatzen da:
|
|
|
uhartean bizi ziren indioek errespetatzen zuten pertsona nagusia Ciñaca Cohota esaten zioten emakume bat zela, zeinek" andre nagusi" edo" kapitain" adierazi edo esan nahi baitu. Emakume hau, indio hauengandik guztiengandik jakin genuenez, erraldoia zen, eta ahizpa bat zuen uhartean
|
baina
beste inor ez, bi haiekin amaitu zelako, nonbait, haien leinua.
|
|
|
Oterminek eta bere taldeak indigenen basakeriaren frogatzat hartu zuten txikizioa, ez baitzeuden prestatuta indigenen ekintzei inolako konplexutasunik aitortzeko.
|
Baina
beste modu batera ere irakur zitekeen, alegia, haien jainkoak errebindikatzeko eta ordura arteko botere harremanak iraultzeko desioaren ekintza sinboliko gisa. Sinbolo erlijiosoei su ematean, indigenak erlijio katolikoaren suntsiketa eta jainko katolikoaren ahalmenik eza aldarrikatzen ari ziren.
|
|
|
" Aitak exaltazio erlijiosoak izaten zituen eta batzuetan imintzioak egiten zituen deabrua uxatu nahian ari zela,
|
baina
beste gainerakoan buru sanoa zuen. Ederto segitzen zuen solasa eta edozein gairi buruz eskatu ahal zitzaion aholkua, eta zernahi esaten zeniola ondo hartuko zuela ematen zuen.
|
|
|
Vallejok laudorioak baino ez ditu Solarentzat, Romerok petraltzat eta despotatzat dauka(" hombre de malgenio y despotico"), Borondak diziplinazalea zela aipatzen du, baina inpartziala eta zuzena; eta oso umezalea.302 Frantziskotarren artean, beste inorekin baino harreman hobea izan zuen Francisco Xavier de la Concepcion Uria aizarnarrarekin, hau da, garaikideek umore onagatik goraipatzen duten fraidearekin. Bide batez esanda, elkarri egiten zizkioten gutun adiskidetsuetan Uriak euskara tartekatzeko ohitura omen zuen.303 Solaren figura aztertu duten historialariek adeitasun hori azpimarratzen dute;
|
baina
beste ezaugarri bat ere aipatzen dute, ez oso heroikoa: kexarako joera erakutsi zuela Kaliforniako gobernadore izan zen zazpi urteetan.
|
|
|
Hurrengo urtean ere, 1616an, Iturbek perla bila jarraitu zuen Golkoan, bi ontzirekin. Bat atzerritar ontzi batek harrapatu zuen,
|
baina
besteak Nueva Españara itzultzea lortu, eta Manilako Galeoia arerioaren presentziaz ohartaraztera bidali zuten berehala. Agindua beteta, onik itzuli zen Iturbe portura.
|
|
|
B inurriak egia bera errepikatu zuen,
|
baina
beste hitz batzuekin; eta, horren zen egia, ezen ebidentzia bihurtu baitzen.
|
|
|
|
Baina
beste inurri batek, gabiraia izan nahi zuelako, jakintsuarekin egotea eskatu zuenean, jakintsua inurritegitik alde egina zen, arrastorik utzi gabe. Eta ez zen sekula hari buruz gehiago jakin.
|
|
|
Interes falta, aldiz, egia benetakoa.
|
Baina
bestearen ahotsa entzun nahi ez denean, besteari buruzko topikoak ernaltzen dira. Gizentzen.
|
|
|
Aukeran, zimela nahiago motela baino nik. Arazoa da ohiko merkatu orokorreko parametroetan euskarazko produkzioak nekez iraun dezakeela,
|
baina
bestetik merkatuaren mekanismoa behar duela. Irtenbidea, arloan arloko merkatu parametroak doitzean egon liteke.
|
|
|
Bazter guztietan txakurrak oinutsik, denean dago denetik, ezin hasiko gara garai honetan euskaldunak halakoak eta kubatarrak holakoak direla esaten.
|
Baina
beste herrialdeetan lan apur bat egin ahala nire lagin partikular txikian garbiago agertzen zait tokian tokiko psikologia sozialak desberdinak direla estatistikoki. Aldatu egiten dira, lurralde batetik bestera, ingurukoekiko loturak egiteko moduak, ardurak hartzeko gaitasunak, ekimen mailak, hasitakoari jarraitzeko egoskorkeria mailak, biltzeko joerak, sexuarekiko eta generoarekiko kokapenak eta beste mila kontu.
|
|
|
Esaten ari naizen ildoan, euskal hiztun komunitatearen gidaritza sinbolikoa nire ustez ez dagokio administrazioari nagusiki, eta partekatu egin behar du gidaritza hori, gizarte erakunde horietan hiztun komunitatearen geruza antolatua dagoela onartuz.
|
Baina
beste funtzio batzuk, bai, botere publikoarenak izatea logikoagoa da. Eta hor tentu handiz bereiztu behar da bakoitzaren lekua.
|
|
|
Amets epika utopia lauso nolabaiteko zabal horrek ez du kontrakotasunik alderdi eta bloke politikoen dinamikarekin. Loturak ditu
|
baina
beste gauza bat da, muinekoagoa, delikatuagoa, zabalagoa, polistikoa eta bestea bezain politikoa baina ez bestea bezain alderdikoia, beste antolaketa logika bat eta beste egitura bat duena. Bere mugimendua, mezua, usaina, zaporea ez dira helburu elektorala duen bloke politiko bati lotzekoak.
|
|
|
Eta bestetik bizi gaituen kultura zappingaren kultura da, menuarena. Orain honekin gozatzen dut eta gero horrekin, honekin konprometitzen naiz, baina gero beste horrekin, hau ona da niretzat,
|
baina
beste hau ere bai. Hizkuntzarekiko eta kulturarekiko atxikimendu solidoa, nire inguruan eta belaunaldian multzo esanguratsu batean ezagutu dudana, orain ahulago ikusten dut belaunaldi berrietan, bai nire belaunaldian bertan ere, bai nigan ere.
|
|
|
Tira, hizkuntza komunitatearen odol emate datuak ez dira bereziki interesgarriak (bueno, edo zergatik ez, behar bada emaitza esanguratsurik balego —ez dut uste kasu honetanodol emaile elkarteei pista bat eman diezaieke beren kanpainei begira, edo antolakuntzari begira, edota beste aldetik euskal hiztun multzoaren balore eta dinamika batzuen pista jarraitzeko balio dezake datuak).
|
Baina
beste hainbat aldagai hizkuntza erabilerarekin gurutzatzea, bai, jakingarria eta praktikoa gerta dakiguke.
|
|
|
Dagoen egoeran egonda, euskal komunitateari etika ekologiko bat komeni zaiola dirudi.
|
Baina
beste zerbait ere esan liteke: dagoen egoeran egonda euskal komunitateari batzuetan etika ekologikoa dariola.
|
|
|
Kezka gehiegi merezi ez duen egoeratzat jotzetik minbizi terminala dela esaterainoko abanikoa dugu euskararen egoerari buruzko iritzi gidarietan. Errealitate sozial konplexua da hiztun komunitatea,
|
baina
beste errealitate konplexu askotan bezala, horrek ez du esan nahi bere dinamikaren inguruko jakintza zeroan dagoenik. Ezagutzak bere prozedura multzoak ditu.
|
|
|
Beste hizkuntza handiagoetan ere gazteen mintzamenaren galeraz kezkak entzuten dira. Jakin behar dugu euskararekin gertatzen ari dena testuinguru horretan kokatzen, antzeko faktore batzuk gertatzen baitira gurean ere,
|
baina
bestetik ohartu behar dugu euskararen kasuan egoera bestelakoa dela. Euskaraz dakiten gazteen hizkuntza hautuak pista asko ematen ditu.
|
|
|
Eta bai, hori dena ere izan liteke hizkuntza komunitatea.
|
Baina
beste plano bat ere bada.
|
|
|
Ariketa hori faltan botatzen dut, bai, ibili naizen bazter askotan.
|
Baina
bestetik beti ez da kontua elaboratzea, idaztea. Etorkizun senak eta estrategiak, askotan berdin dio idatzita ez badaude ere.
|
|
|
...eta Kupine gezurrak giza harremanetan eragiten dituen kalteez aritu dira; Idoik eta Izarnek, berriz, azaldu dute gezurrak hitza urratzen duela, hitza delarik gizarteko izatearen sena; Kemenek, berriz, gogora ekarri du gezurtiek ez dutela beti gezurra esaten, bestela ez bailukete inor engainatuko; Hizek, bederatzi gazteetatik azkena mintzatu den nerabeak, gezurrari buruzko hitz joko bat taxutu du,
|
baina
besteak bezalako lelo eta aldarrikapenarekin bukatu aurretik, oihuka eta irainka ekin diote arerioek:
|
|
|
|
Baina
beste guztiekin, arras haserretuta, irainduta, suminduta joan dira. Hontzak eta urubiak ziztuka ari dira; han hemenka gaueko orroak, narrasteak eta intziriak entzuten dira, baina egunsentia hurbildu ahala, aldz, idoiko igel, narrasti eta arrainek beren jarduna baretu egin dute.
|
|
|
Bakarren batzuk halere, Xanez oroitu dira itxaropen izpi batez. " Non ote dago Antsoneko Xan?"
|
Baina
beste batzuk lehenagoko egoeraz gogoratu dira etsipenez. " Non ote dago auzapeza?
|
|
|
Tzurdiok bazekien Iruña zela ipurmasailetatik urpean heldu ziona lizuntasunez, murgiltzen ikusi zuelako bere ohiko irribarrea zuzendu ondoren.
|
Baina
besteek, zeinek alde banatatik heltzen zion, lepotik, besotik, bizkarretik, sorbaldatik; zeinek zangoetatik edo gerritik, auskalo. Harrapatuta zeukaten eta burua urperatu egiten zioten behin eta berriro, noizbehinka arnas hartzeko ateratzen uzten bazioten ere.
|
|
|
—Baina amona Xudra Higoa eta Bigoa zerbait galdetu nahian edo hasi zaizkio,
|
baina
besteek keinu eginda adierazi diete utz dezatela bakean andre xaharra, dena esanik dago jada eta.
|
|
2014
|
|
|
Sudur zuzena zuen, eta borondate handiko pertsonen kokots zorrotza— Armentxa aparteko gizona zen eta ez nau batere harritzen heriotzaren aurrean duin jokatu izanak.
|
Baina
beste gai bat daukagu orain. Informazioren bat ekartzera etorri zara, ez?
|
|
|
Euskal Herrian dauden bi legitimitate horiek bateratu nahi balitu bezala, bera profesionala izanki, naturalki kokatu baita Landarten ereduan, herri antzerkiaren mundua lotu beharrean ari dela ematen du. Ene ustez bada hortarik
|
baina
beste zerbait ere eta liburu honen funtsetarik bat honi arrapostua ematea da. Bada eiki kausipenaren nahia, rola zail eta astunak jende seguruen bizkar ematea.
|
|
|
Bestea gain beheiti erori zen eta sudurra edo besoa, ez naiz oroit, hautsi. Gizon hura, iraultza berdeak eta PAC ak lagundurik arreñatu da nik ez dezadan gosea ezagut
|
baina
bestea tsiganoa izan balitz, nuen Lougarotek iradoki bezala konfesio publiko bat egin Xirun Txinako iraultza kulturalean bezala? " Pendant que la maitresse de maison donnait une volaille" idazten du bere liburuan.
|
|
|
Dantzan hasten delarik groteskoa da. Jaunak boterea dauka eta burdin ezpata, kidea du buhame jauna, jaun dena ere
|
baina
beste mundu batekoa, kontrako baloreak ditu azaltzen. Gremioak pasatzen dira bata bestearen ondotik.
|
|
|
Dantzak kendu behar duena, jendetu behar duena. Egiten duten pilaketak badu regresio esanahia
|
baina
beste zerbaitetara lerratzen da ere. Pilaketa egiten delarik haur jokoa dugu ikusten eta irri egiten du jendeak, jubilazio bat bada.
|
|
|
Ez da gauza bera erraten arras eta estetika ezberdina dute biek. Bertsolaritza beti bertsolaritza da, baina batzuetan bertso ona da Baxenabarren eta Gipuzkoan,
|
baina
beste batzuetan ez. Hemen ez gara zirtzil kopletan, baina bertsolaritza heldu eta landuan.
|
|
|
noski. Zaila da,
|
baina
beste edozein gauza bezain zaila eta erraza. Zerekin osatzen duzu dantza bat?
|
|
|
Xorien ideia ona da?
|
Baina
beste bat baino gehiago. Ez dakit fite notatu behar dut. ez txar ez on.
|
|
|
Interesa hemen, eta ondotik lortu zuen arrakasta, preseski hautatu angeluan zen, arraileriaren filtrotik pasaraztea haste hastetik. Ni ez nintzen herri berekoa, ez nekien sobera
|
baina
beste lagunek argi dekodatzen zuten idazlearen errana. Haiek ttattitt egoten ziren, tapatuak.
|
|
|
Ama familiako planttakoek ez dute maite (haurrak zain ezinak dira bertan), xuriek ere ez. Publikoa atxiki eta hazi nahi bada, nik ezagutzen dudan iparralde honetan behintzat, biak aldizkatu behar dira, batak sofre usaina ekartzen du eta interesak beraz mobilizatzen du,
|
baina
besteak goxatzen eta biltzen, ateraldia eskaintzen publikoa goxoan sentitzeko, elkarrekin irriz eta erreferentzia berak partekatzen.
|
|
|
Zaldizkoek irekitzen dute ibilaldia. Jantziz gorriak dira, zaldizko botak badituzte eta galtza xuriak
|
baina
beste gisan, gorri eskelarien palto ber berak daramatzate, lepo xuriak dira. Gorri bandera zainek, aldiz, aitzindari paltoa dute lepo zutarekin eta ez dute zuririk.
|
|
|
Jada erran dut euskara ideia zikinen kontrako hesi gisa ikusia zela. Komunismoa zen sartzera ez utzi behar
|
baina
beste gisan. Beren artean?
|
|
|
|
Baina
beste gisan ere" antzerkiaren ikuspegitik" horrek bilatzen du libertimendu bezperan dantzariari beharri xilora xuxurlatu behar zaiona, ez dadin dantzaria ibil karriketan larru huts ektoplasmiko baten gisan eragin guzien jostailu. Jokalariak beharrezkoa duen barne irudi hori dut metafora deitzen.
|
|
|
|
Baina
beste denborak jin dira. Kabalkada eta tobera izenak baliatu dituzte udako plazako ikuskizun batzuen izendatzeko deus ez baitzuten salatzen.
|