|
2004
|
|
|
Zeren eta joaiten beinintzen sonura eta denek nahi beitzien enekin dantzatu. Ez baizik eta Altzurukukoek,
|
baina
baita Urdinarbe, Kakoeta eta beste leku anitzetakoek ere. Baina nik ez neiezun dantzaren egiteko akordatzen.
|
|
2010
|
|
|
Poliziak torturarako erabiltzen zuen soto hartan egin nuen zauria, burdinazko ate baten ertzarekin. Garrasiak entzuten nituen, gehienak Trikurenak,
|
baina
baita Ramuntxorenak ere, eta nik ere kastiguren bat espero nuen, kolperen batzuk, muturrekoren bat behintzat. Ez nintzen Nafarroako gobernadorearen promesa sinesteko bezain inozoa.
|
|
|
Goiz batean, ari nintzen liburua irakurtzen Iruaingo sukaldean, eta osaba Juan azaldu zen Susanaren aitarekin. Medikuak aldian behin egiten zion bisita," tentsioa hartzeko", osabak esaten zidanez,
|
baina
baita, konturatzen nintzenez, elkarrekin hitz egiteko ere. Hirurogei bat urteko gizon argala zen, oso hitz gutxikoa.
|
|
|
Redinek Hemingwayrekin izandako harremanaren historia fantasia iruditzen zitzaien batzuei. Martini eta Adriani, ezinbestean,
|
baina
baita Josebari ere. Josebak esaten zuen egonak izango zirela elkarrekin aldiren batean, Iruñeko festetan edo, eta Redin oso inpresionatuta geldituko zela, Hemingway oso ospetsua zelako Espainian.
|
|
|
Paulinari mania ziola iruditzen zitzaidan."" Eta zuri buruz ere esaten dute hainbat gauza."" Teresarekin gaizki portatu nintzela."" Hori ere bai.
|
Baina
baita Niko flakoxta hori gustatzen zaizula ere." Barre egin nuen. " Zeharo okertuta dabiltza", esan nion.
|
|
|
Zerrenda sentimentalen gaia zela eta, nire jaioterri zaharrean izandako bizitzaz liburua idatzi nahi nuela adierazi nien. Egia zelako, noski,
|
baina
baita Mary Annengan pentsatuz ere: bera inpresionatu nahi nuelako;" merit" handienak egin nahi nituelako bere argazkia, bere ardura, bere maitasuna, lortzeko.
|
|
|
Chiara zela-eta, erreskate on bat lortzeko asmoa zuen: emakumearen etorkia zen horretarako berme nagusia,
|
baina
baita haren edertasuna eta argitasuna ere, guztia saltzen eta erosten den azokan pertsonaren prezioa handitu egiten baitzuen horrek. Nola bideratu negoziazioak ordea?
|
|
|
Zer atera zen argira eta agerira? Chiararen mirail veneziarra, bai,
|
baina
baita, haren gainean, eskorpioi bat ere. Edo bi?
|
|
|
Hurrengo urtean ugaldu egin ziren, eta ohikoak izan ziren 1927ko uztailera arte. Kabila batzuei egiten zitzaien bereziki eraso honela, Ait Uariageli,
|
baina
baita Gomara eta Jebalako kabilei ere, Anjerakoari batez ere. Bonbardaketa ez zen mujadinen kontra bakarrik egiten, etxaldeak eta azokak ere hartzen ziren itutzat.
|
|
2011
|
|
|
0; bi ate horien artean dagoen ikurra. Irudi horrek," eguzkia" esan nahi du, edo" eguna";
|
baina
baita" sua" ere. Txinan ri ahoskatzen dute, eta Japonian, berriz, ni, baina bietan berdin idazten da.
|
|
|
Irabazi zuen pintoreak, beste askok bezala, zaldia eta zalduna jaso zituen bere lanean,
|
baina
baita beste zerbait ere: tximeleta sail bat boladan hegalari.
|
|
|
Horrek ez du esan nahi asmo eta pretentsio alturik ez zegoenik jolas horretan. Asmo horiek estetikoak ziren,
|
baina
baita etikoak ere, ze arazo etiko batekin topatzen gara beti hitzaren erabilerak dituen mugetan. Ez da kasualitatea Brechten" Dialektikaren laudorioa" aukeratua izana muga hauek seinalatzeko:
|
|
|
Hitza eta ideologia, hitza eta krimena...
|
Baina
baita hitza eta edozein amets, utopia edo elkartasun ahalegin ere. Urteak aurrera egin ahala kanturik sinpleenean ere gai horrek hartzen zion aurrea Laboari, edo berak erakartzen zuen muga honetara.
|
|
|
Haren historiak eragindako galderak ez dira isildu hurrengo urteetan ere, tragedia klasikoa irakurri edo ikusteko aukera izan dutenen artean. Eta ideia eta uste kontrajarriak agertu dira pentsalarien artean," bera gertatu baita mendebaldeko debate politikoen,
|
baina
baita belaunaldien arteko gorabeheren, erresistentzia eta saldukeriaren, edo gizon eta emakumeen arteko liskarren frogagarri ere". 88 Imanolek Yoyesen hilketa mugarritzat hartu bazuen —ez aurreko, ez ondorengo beste edozein, ez zait erokeria iruditzen pentsatzea pauso bat aurrera emateko orduan —berarentzat atzera bueltarik izango ez zuena—, izan zela Yoyesek esan nahi zuenare... Entzun dezagun Zulaikaren hitza:
|
|
|
Baina profanazio antzeko bat sumatzen dut nik, ia beti, gure artean kantatzen hasten garenean, talde handitan batez ere. Ze, lehengo hariari jarraituz, kantu hori orduko Artze eta Lete irreberenteekin jaso genuke Letek" ikonoklastak" zirela esaten du, Artze bera baino gehiago, eta sinesten diot— Eta hor —irreberentziak zabaltzen dituen tarte horietan— zerbait gertatu da ondorengo urte luzeetan, Laboaren mundutik oso urruti agian,
|
baina
baita denon artean sortutako giroan ere.
|
|
|
Ez al dago bertan eguneratua —hitzetan,
|
baina
baita hizkuntza musikalean eta kantatzeko eran ere— beste batzuek euren bitartekoekin" Oi Pello, Pello" n edo" Haika mutil" bezalako kantu anonimoetan adierazitakoaren muina. Hor dago blues ak eta flamenkoak euren medioekin txunditzeko moduan lortutakoa, baina orobat herri kantu tradizioan betidanik erakutsi den argitasuna, bizitzaren taupada.
|
|
|
ordura arte guztiz markatuak ziruditen bideak aldatzeko ez zegoen beti gerraren baten zain edo gerren urteurreneko ospakizunetanegon beharrik. Zenbait pribilegioren jabe baldin baginen (hizkuntza eta tradizio eder bat, bai,
|
baina
baita sekulan mundura zabaltzeko aukerarik izan gabea), bizi iraupenerako baino gai ez diren gizajoak izaten uzteari ekin behar genion. Eta ausardia behar zen —behar da— begiak, leihoak, eta bideak zabaltzeko.
|
|
|
Entropia, deuseztatzera garamatzan indarra, ikus liteke hor.
|
Baina
baita zati bakoitzaren sakontze eta goratze joera ere. Zatikatzearen aurrean, kontrako indarra beti sorrarazten duena:
|
|
|
Bitarte horretan euskaraz ere grabatzen du alde egin aurretik behintzat, eta lan horien artean daude 1994ko Barne kanta eta Paco Ibañezekin egindako Oroitzen (1999). Lehenago aipatutako Izagirreren" gatazkarik gabeko harreman baten bilaketa" k eta" euskaraz kantatzearen nostalgia" k laburtzen dute nire ustez azken urte hauetako lan artistikoan azaleratzen den egoera samina,
|
baina
baita poetika bat ere. Emakume etsi batengana jotzen du Imanolek Alfonsina Stornirengana, eta baita aspaldiko liriko handiengana" euskaraz parekorik" ez duten horiengana hain justu:
|
|
|
Etimologia azalpena: Hemen Baztan(+ en)+ borda izan genezake,
|
baina
baita Baztanen (ea)+ borda ere. Ikus hurrengo sarrera.
|
|
|
Orobat, irudi du sinkopaz azentu ondoko bokala galdu dela. Hasierako ihorren ondoan sartu den ghiatoa segurtatzeko soinua izan daiteke,
|
baina
baita lehenagoko h baten ondorena ere (cf. ihar/ igar).
|
|
2012
|
|
|
Gelditu eta arnasa hartu zuen. Ederra zen kaobaren usaina; ederra zen bere kolore hura, arrosa gehienetan,
|
baina
baita gorria ere zuhaitz lodienen enbor muinetan. Egur onuragarria, kaoba.
|
|
|
Irakasle mordoa ezagutzen dut bajan egondakoa, estresak jota, ikusi ditut bullying kasuak... Ikusi ditut irakasle onak eta aluak, zintzoak eta eroak, ikusi ditut ikasle onak, langileak eta jatorrak,
|
baina
baita ere guztiz kontrakoak. nahiko direnak gela bat infernu bilakatzeko eta irakaslea burutik eginda uzteko.
|
|
|
Twitter sarean erabiltzaileak bere identifikaziorako erabiltzen duen irudiari avatar deritzo, eta norberaren izenarekin eta argazkiarekin parte har daiteke,
|
baina
baita goitizen, ezizen, izen lapurtu, hildakoen izen berpiztuekin, eta abarrekin ere. Hor ditugu, esate baterako, gure inguruan dabiltzan zenbait:
|
|
|
Zeren, errege erreginen gaurko mahaiaren inguruan, Karlos eta Petri daude jarririk, Karlos II.aren eta Joana Frantziakoaren arteko ezkontzaren ondoriozko printzeak,
|
baina
baita Txarlot eta Tristan Beaumont ere, erregearen anaia Luisen ezkontzaz kanpoko semeak, hau da, orain Napolin Albaniaren konkista prestatzen ari den anaiaren seme bastartak. Eta bada denbora puska bat Gaston Biarnokoa ere han dela, printze gazte, eder eta galanta, beste guztien lehenkusia, Ona Agnesen semea baita, hau da, Nafarroako erregearen eta inongo dudarik gabe Durazzo konkistatuko duen gizonaren arrebaren semea...
|
|
|
Afrika ezezagutua,
|
baina
baita sare kotak elkarri lotzeko modua, oso berezkoa baitute hori zaldun gudu eta lehiaketek.
|
|
2013
|
|
|
Denak joaten ziren sermoia entzutera: katolikoak, noski,
|
baina
baita sozialistak, errepublikanoak eta komunistak ere.
|
|
|
Umeak sailean abiatzen ziren urtero baserrietatik apaiztegietara edo komentuetara, errenkadak osatzen zituzten tren geltokietan. Aukera onargarria zen haientzat eta haien gurasoentzat, eskola dohainik baitzen, eta ostatua ere bai;
|
baina
baita latza ere, inhumanoa, ez baitzuen Eliza Katolikoak milaka ume haiek barruan, odolean, kode genetikoan zeramatena kanpora zedin nahi. Zinez, ez zuen haien gorputzik onartzen, soilik haien entelekia bat," arima" deitzen zutena.
|
|
|
" Orain bost urte ume koskor bat bahitu zuten, eta harrezkero ez du inork ikusi";" laz hiru neskatila bortxatu zituzten Sparksen";" Duela bi urte, orgia batean parte hartzen ari zen mutil bat hil zen alkohola eta drogak nahastuta". Plastikozko armiarmak, plastikozko urkatuak eta cowboy mastrakatuak,
|
baina
baita hezur haragizko munstroak ere.
|
|
|
(http://www.snae.org/). gutunetan garbi ikusten baita desadostasun eta tentsio ugari izan zituztela. Herritarren arteko kidetasuna lagungarri izango zitzaien oztopoak gainditzeko,
|
baina
baita bien buruargitasuna eta izaera atsegina ere. Garaikide eta historialari guztien iritziz, espainiar gobernadoreen saileko onenetakoa izan zen Borica.
|
|
|
Baina haien artean gizon arruntez osatutako multzoan, argiro gailendu ziren figura batzuk ere badira. Batez ere, Alta Californiako misioetako Aita Nagusi izandako Fermin Lasuen eta Vicente de Sama,
|
baina
baita beste batzuk ere.
|
|
|
Mundu Zaharreko gaitzen sarrera eta zabalkundea, indigenengan halako hondamendia eragin zuena, misioei egotzi izan zaie, baina gaur egun ziurtzat jotzen da San Diegon 1769an lehen misioa altxatu baino askoz lehenago barreiatu zirela era guztietako gaitzak Kalifornian barrena (baztanga, elgorria, disenteria, sukar tifoidea, malaria, tifusa...). Lehorrez bidaiatu zuten patogenoek batzuetan,
|
baina
baita itsasoz ere. Cabrillok, Aniango itsasartearen bila egindako espedizioan(), geldialdi asko egin zituen eta kontaktua izan zuen kostaldeko biztanleekin, eta badakigu bidaiaren bukaerarako gizon asko gaitzak ahulduta zeudela.
|
|
|
Misioaren funtzionamenduak nolakoa izan behar zuen ez zegoen inon finkatuta eta, ondorioz, misiolari bakoitzaren izaeraren araberakoa izan ohi zen arautegia eta indioek jasotako tratua. Misiolariak aita bihoztunak izan zitezkeen indioentzat,
|
baina
baita despota bihotzik gabeak ere. Kasu batean zein bestean, berak ziren nagusi, aldi berean fraide, maisu, janari emaile eta sendagile; aldi berean opari emaile eta zigortzaile.
|
|
|
Gainera, halako deskribapen distiratsuak are desiragarriago bihurtu zuen haien aurkikuntza. Lekuaren aberastasunagatik, lehenik;
|
baina
baita Manilako Galeoiarentzat pausaleku ezin hobea izan zitezkeelako ere. Arrazoi batengatik edo besteagatik, harrigarriro, Andres de Aguirreren eskutitz xume hura eragin handikoa izan zen, eta Kaliforniako historiaren norabidea aldatu zuen.
|
|
|
Jakina denez, milaka lagun haien artean euskaldunak ere ugari izan ziren. Batzuk Europatik zuzenean joandakoak, batik bat Iparraldeko euskaldunak,
|
baina
baita Hegoaldekoak ere, ordura arte Latinoamerikan kokatuak. Fortuna probatzen ibili ziren pixka batean mea zelaietan, bakarren batzuek urrea aurkitzea ere lortu zuten, baina laster segurtasunik gabeko langintza hura baztertu eta ogibide arruntagoak hautatu zituzten.
|
|
|
Euria Kristoren etorreraren iragarpena da, eta baita bizitza zoriontsu batena ere. Sua elementu baliagarri gisa hartzen da, adibidez sukalderako eta etxea bero mantentzeko,
|
baina
baita kalte latzak eragiten dituen gaizkile gisa (sute izugarriak, adibidez). Eta aireak edo aideak, batzuetan lagundu egiten dio gizakiari, eta beste batzuetan kalte eragiten.
|
|
2014
|
|
|
Hala ere, Schumpeterren ustez, fiskalitate modernoa Italiako errepublika hirietan garatu zen XV. mendean, batik bat Firenzen, non azpimarratzekoa dugun Matteo Palmieriren() zerga proportzionalen dotrina bere Della vita civile (1529) liburuan.
|
Baina
baita Alemaniako hiri askeetan ere. Dimentsio txikiek, beraz, tasazio praktiko eraginkorra ahalbideratu zuten.
|
|
|
1512an hasi ziren erakunde hau ezabatzeko asmoak eta, Iruñeko hiriaren protesta eta oposizioarekin, Comptos Ganberako kideen erdiak atzerritar (gaztelar) izango ziren aurrerantzean. Kaos ekonomikoak, gerra zibilak, okupatzaileari zerga ordainketak eta merkatal harremanen haustura ekarri zituen, bai Frantziarekin,
|
baina
baita Aragoirekin ere (1527). Eta, bistan denez, oztopoek errenta murriztu zuten.
|
|
|
Gaineratuko zion, eranskin modura, aski ezezaguna den A dissertation on the origin oflanguages (1767). Azpilkuetaren modura, biek ala biek zilarraren balioari buruzko gogoetak burutu zituzten,
|
baina
baita ere filosofia moral eta indar etikoetatik ekonomiara jauzi egin. Zer pentsa ematen duena, Smithen izenean kapitalismo basatiak buruturiko egungo immoralitate ekonomikoak ikusita.
|
|
|
Azpilkuetak edo Keynesek ulertu bezala. Nabarmenena konfiantza galerarena dugu, beldurraren ekonomia, bai finantza sisteman (izan ere horren adierazle besterik ez da" to bank on some one" esamolde, eta hortik bankuen ustezko konfiantza gordailu izaera);
|
baina
baita estatuengan ere, zeren, hauen funtzioen artean," lender of last resort" ere badugulako, azken errekurtsoko banku zentrala, nahiz eta porrot egindako bankua pribatua izan eta nazionalizatu behar, hots, zor pribatuak denon artean ordaindu. Bankuen zorra eta zor subiranoa, elkarren premian berriro ere.
|
|
|
Jo nuen aurrera eta tumuluak azaldu zitzaizkidan, erdi tximuek kide hila azpiratzeko osatutakoa bezalakoak gehienak, baldarrak,
|
baina
baita beste forma batzuetakoak ere, triangeluarrak edo karratuak. Zerrenda luze bat osatzen zuten ordokian zehar, norabide bat adieraziko balute bezala, eta jarraitzea erabaki nuen.
|
|
|
Performatibitatea hitza ere aterki modura erabiltzen dut hemen, eszenan ahotsa eta lengoaiaren materialitatearekin, plastizitatearekin, lan egiten dugula adierazteko. Euskararen plastizitatea,
|
baina
baita piezan erabiltzen ditugun beste hizkuntza eta hizkuntza asmatuenak ere. Lengoaia eta haren hotsak luzatzeko moduak arakatu eta oratu ditugu.
|
|
|
Halere, Karmengoak konpetentzia egiten zion Arantzazukoari. Agian ezkondu aurretik amaren eta izebaren etxea karmeldarren elizatik hurbil zegoelako,
|
baina
baita ere sei urtetik aurrera gurea izan zen eskola auzo horretan zegoelako. Izan ere, Karmengo amaren prozesioan ateratzen ginen urtean behin, soinean uniformetzat genuen bata zuri tolesduna, lepoan lazo urdina.
|
|
2015
|
|
|
Beste zehaztapen bat ekarriko dut Lopezen itzulpenari buruzkoa. Lafittek dioenez, Rodriguezen liburuaren zazpi itzulpen agertu ziren frantsesez kapitulu eta 1400 bat orrialde,
|
baina
baita hiruzpalau laburpen ere; euskarazko itzulpenak ez ditu 466 orrialde baino, eta 74 kapitulu: aitzinsolasak argitzen duenez, Lopez 600 orrialdeko laburpen frantses batez baliatu zen.
|
|
|
Euskal ideologia berri bat sortzen ari dela aldarrikatu behar dugu, ezeztapen bikoitz baten barnetik eta ezeztapen horretaz bestalde: euskal ideologia 2.0 iritzi diezaiokeguna,
|
baina
baita ere euskal postideologia, edo euskal ideologia neoabertzalea. Baina, elkarrekin lanean ari garen ideiak eta j akintzak salbatuko edota kondenatuko gaitu.
|
|
|
Umeak sailean abiatzen ziren urtero baserrietatik apaiztegietara edo komentuetara, errenkadak osatzen zituzten tren geltokietan. Aukera onargarria zen haientzat eta haien gurasoentzat, eskola dohainik baitzen, eta ostatua ere bai;
|
baina
baita latza ere, inhumanoa, ez baitzuen Eliza Katolikoak milaka ume haiek barruan, odolean, kode genetikoan zeramatena kanpora zedin nahi. Zinez, ez zuen haien gorputzik onartzen, soilik haien entelekia bat," arima" deitzen zutena.
|
|
|
Les Halleseko merkatu inguruan biltzen ziren euskaldunen artean, gauetan bertako kafetegietan aspergabeko orduak emanez, bazegoen bon vivant talde bat Parisko gau alaiak eta bohemia zaratatsuaz ederki asko disfrutatzen zekiena. Euskaldun haien artean bazen lana egiten zuen jende mordoxka,
|
baina
baita etxetik bidalitako dirutik soilik bizi zena eta hauen artean, dirua xahutzean, han eta hemen bati eta besteari amarruz ateratakoaz bizimodua aurrera zeramana ere. Bizizaleen eta parranderoen artean zeuden, gehien nabarmentzen zirelako, Dionisio Arkaute eta Jeromo Sansinenea tolosarrak eta Ignacio Zuloaga eibartar margolariaren semea, Antonio.
|
|
|
La joie de Brest taberna merkatuaren erdi erdian zegoen kokatua, gaueko ordu haietan jendez ezin gehiago kabiturik. Taberna zen,
|
baina
baita restaurant ospetsua eta bal musette ezaguna ere, Les Halles eko auzoan estimatuena azken urteetan, goizaldeko ordu txikietan bertaratzeko. Atean, jendearen etengabeko sartu irtenak txingurritegia zirudien.
|
|
|
1939 eta 1945 artean, Mendebal Pirinioko Defentsa eta Armamentu Juntak garaturiko politikaren baitan, 21 000 presori bortxazko lana eginarazi zitzaien, estrategia militarreko guneak gotortu, eta errepideen eraikitzeko; Nafarroan bereziki,
|
baina
baita Gipuzkoa eta Bizkaian ere; esparru horiek guztiak, Gibraltarreko edota Kanarietakoen irudira eginak zeuden. Behin lanak finiturik, esparrua eraitsi, eta presoak beste eremu batera eraman ohi zituzten.
|
|
|
Azterketa gogorra du sindikalgintzak: gogor erantzun behar dugu lantegietan eta lan hitzarmenen negoziazioan,
|
baina
baita kalean ere, jendarte osora eraman behar baitugu erreforma hauen zioaren, arduradunen eta ondorioen azalpena. Hurbileko sindikatuekin elkar hartuta, kanpaina orokor indartsua antolatu behar dugu enpleguaren alde eta bereizkeriaren eta esplotazioaren aurka:
|
|
|
korporatibismoa alde batera utzita, ertzainak, langile diren heinean, beste langileekin proiektu berean elkartu behar direla uste du ELA Ertzaintzak. Euskal polizia autogobernuaren zutabe gisa ulertu behar da, eta ez Estatuko segurtasun indar gisa; zeharo kaltegarritzat jotzen du ETA eta bere ingurutik bultzatzen ari den enfrentamendu dinamika,
|
baina
baita erakundeak sustatzen ari diren isolamendu eta polarizazioa ere, zeintzuen ondorio txarrak ertzainek pairatzen dituzten inork baino lehen; balioesten du, hortaz, konfederazioak LABekin aritzeko egindako apustua, nahiz eta ez izan tentsio eta arriskurik gabea.
|
|
|
Mehatxuak mehatxu, zentralizazioak ez zuen urrats handiegirik egin lehen urte haietako hitzarmenetan, ELAk lan handia egin zuelako negoziazio esparruak babesteko,
|
baina
baita UGT eta CCOOn arteko konponezinak zentralizazio egitamuaren eragina ahultzen zuelako ere.
|
|
|
ELAk ere jarri zuen bere agendan presoen auzia: sindikatuarentzat justizia eta eskubide kontua zen,
|
baina
baita gatazkaren konponbidea erraztu zezakeen faktorea ere, sinetsita baitzegoen distentsio keinuak, alde batekoak zein bestekoak, beharrezkoak zirela konponbidera eraman zezaken elkarrizketarako giroa prestatzeko.465 Ekainaren 6an militanteen kontzentrazioa antolatu zuen sindikatuak Martuteneko espetxearen atarian, bi aldarrikapeneko pankartaren atzean: " Ortega Lararen askatasunaren alde, euskal presoen dispertsioaren aurka"; idazkari nagusia buru izan zuen ekimen harekin espetxetako sektorialari babesa erakutsi nahi izan zitzaion ETAk funtzionarioen aurka berretsitako mehatxuaren ostean, baina baita espetxetako politika aldaratu beharra aldarrikatu ere.
|
|
|
sindikatuarentzat justizia eta eskubide kontua zen, baina baita gatazkaren konponbidea erraztu zezakeen faktorea ere, sinetsita baitzegoen distentsio keinuak, alde batekoak zein bestekoak, beharrezkoak zirela konponbidera eraman zezaken elkarrizketarako giroa prestatzeko.465 Ekainaren 6an militanteen kontzentrazioa antolatu zuen sindikatuak Martuteneko espetxearen atarian, bi aldarrikapeneko pankartaren atzean: " Ortega Lararen askatasunaren alde, euskal presoen dispertsioaren aurka"; idazkari nagusia buru izan zuen ekimen harekin espetxetako sektorialari babesa erakutsi nahi izan zitzaion ETAk funtzionarioen aurka berretsitako mehatxuaren ostean,
|
baina
baita espetxetako politika aldaratu beharra aldarrikatu ere.
|
|
|
ETAren arabera, Lizarra Garazi ondoren ELAk izandako" inboluzioak" agerian utziko luke 1993an LABekin batera hasi zuen prozesuaren benetako xedea Ezker Abertzalea ahultzea baino ez zela izan; lan hori batik bat EAJren mesedetan egin izango luke ELAk —EAJren xerpa litzateke sindikatua897—,
|
baina
baita bere mesede propioan ere, LAB irensteko" OPAk" erakutsiko lukeen bezala. Ezker Abertzalearen ekimen politikoetan edota presoen aldeko kanpainetan egindako hutsegite zerrenda aurpegiratzen dio ETAk sindikatuari.898 Bestalde, erakundeak uste du su etena hautsi eta atentatuen bidera itzuli izanak ez lukeela eraginik izan behar elkarlanean:
|
|
|
ELAk zoriondu egin zituen erabaki hura hartu zutenak eta aitortu zuen beste askok," batez ere Ezker Abertzalearen barruan" erabaki hartarako baldintzak sortzeko egindako lana. Halaber sindikatuak nabarmendu zuen erabaki hark irekitako" aro berrian" gobernuak,
|
baina
baita estatuko beste indarrek —bereziki epaitegiek— zuten erantzukizuna:
|
|
|
Beltzak bakarrik bizi ziren inguru hartan. Ez ditut sekula ahaztuko aurpegi haiek, mendetako oinazearen arrastoa erakusten zutenak,
|
baina
baita kultura atabiko batena eta inoiz galdu gabeko duintasunarena ere. Etxe zaharkituak inguratzen zituzten zurezko hesien apaindurek bereziki txunditu ninduten; energiaz, indarrez eta izpirituz beteak ziren, bizirik bailiran.
|
|
|
Belarria batzarrean eta eskuak ekoizpenean, kontzentratzen laguntzen ziola esan zidan batek. Badu lotura ‘arreta extensiboaren’ kontu horrekin,
|
baina
baita fisikoki zerbait ekoiztearekin eta eskuak martxan izateari buruzko jakinduriarekin ere, nik uste.
|
|
|
Eta, bestetik, deserrotzearen fenomenoa, ikasketek eta kultura masiboak mugikortasunerako eta munduko biztanle izateko hezi gaituelako. Euskal Herriko gazteria besteparadigma eta bizi eredu batzuetan mugitzen da gaur egun. Su etenaren osteko belaunaldia da, eta horrek arreta berezi bat behar du, bai politikoki,
|
baina
baita, eta batez ere, kultura eta arte sorkuntzatik ere." (II)
|
|
|
Dieta horien zati bat urteroko kontu liburuetan argitaratzen ziren. CANek administrazio kontseiluaren bileretara joateagatik ordaintzen zuen,
|
baina
baita bere karguagatik edo kutxak berak antolatutako hitzaldietara joate hutsagatik ere. Dieta horiek ekonomikoki ez zuten CAN galbidera eraman baina moralki bai.
|
|
|
" Kontseilariak pertsonalitatea behar du izan. Pertsona analitikoa izan, sakona bezain zuhurra,
|
baina
baita ausarta ere. Pentsatzen duena esateko gaitasuna izan behar du, baita aurka egiteko ere.
|
|
|
" Ekin eta aberastasuna sortzearen handitasuna ikusarazi zidaten, beti izpiritu sozial batekin eta bere herrialdearekin zein inguruarekin arduratsu. Oso une zailak pasatzen ikusi nituen
|
baina
baita loria ukitzen ere". 10
|
|
|
Izan ere, legeak behartzen du hirigintza proiektu bakoitzean zoruaren %10 tokian tokiko udalaren esku uztera. Ondoren, udalak babes ofizialeko etxeak egiteko zoru hori berriro saldu diezaioke Vinsa sozietate publikoari,
|
baina
baita Plazaolari zein Vitrari ere. Lurraren prezioak babes ofizialeko etxe prezioaren %17a izan behar du.
|
|
|
Residencial Aprocanek ere bazekien, eta industria gune horretan 71 614 metro koadroko lur saila erosi zien hainbat fabrikari. Zoruaren zati handiena Ficosari erosi zion,
|
baina
baita Industrias Tecno Flex eta Lames Ibericari ere. Lur sail haien erosketa finantzatzeko hipoteka mailegua Nafarroako Kutxak eman zuen.
|
|
|
Iruñearekin gertatu bezala, Zaragoza azken hamarkadetan nabarmen zabaldu da,
|
baina
baita inguruko herriak ere. Hiriburua inguratzen duten herriek azken hamar urtetan 30 000 biztanleko hazkundea izan dute, eta etxeak eraiki zein etekina ateratzeko aukera hori baliatu nahi izan zuten enpresekin aliatu zen Nafarroako Kutxa.
|
|
|
Denek nahi dute biktima izan, denek nahi dute statusdun biktima izan, horrek pribilejioak ematen baititu, boterea; izan ere, denak gara biktima potentzialak,
|
baina
baita gaizkile potentzialak ere; are gehiago, egun biktima eta borrero izan daiteke aldi berean. Paradoxikoa badirudi ere, denek nahi dute biktima izan baina, aldi berean, denak dira (benetako) biktima izatearen beldur; bestela esanda, boteretsuak nahi dute izan benetako biktimak izan barik, benetako mina sufritu barik.
|
|
2016
|
|
|
Hurrengo minutuetan, Danutak Carlosentzat bakarrik hitz egin zuen. Bizimodu oso mugitua izan zuela esan zion, eta bizimoduak har ditzakeen alde onenak eta txarrenak ezagutzen zituela; gosea pasatakoa zela, bai,
|
baina
baita Parisen III. distrituan bizitakoa ere; egon izan zela bakar bakarrik alditan, baina giro jendetsu eta atseginetan ere ibilia zela; nozitu zituela hainbat ezbehar, seme baten heriotza tartean, baina azken urteetan zoriontsu bizi zela beste hiru seme alabekin eta bi ilobekin; eta, hain zuzen ere, horregatik onartu zuela selekzioaren interpretea izatea munduko txapelketa hartan, denbora gutxia...
|
|
|
Stefano ez zen bere larritasunaz ohartu; bere zuhurtziari eskerrak alde batera,
|
baina
baita poloniarrek lagundu ziotelako ere. Ospakizuna bukatutzat jo zutelarik, 30 gizon haiek agurka hasi zitzaizkien Dobiy Wiecor!
|
|
|
Beste leku batean, hots, biziaren zati bat edo bizi osoa arriskuan zeukatenen lurralde apartekoan; eta adiskide zen horregatik, ez Guiomarrekin, edo Maria Teresarekin edo Dororekin, baizik eta gau hartan bertan ospitaleetako gela berezietan bakarrik lo egin zutenekin; eta baita suizidekin ere; eta alkoholikoekin; eta atrako batera abiatzeko zorian zeudenekin; eta norbaiti eraso egitera zihoan kriminalarekin edota kriminal horren biktima izango zen norbait delako harekin; eta baita, noski, atrakatzaile edo kriminalen aurka kaleratuko zen poliziarekin ere; eta Stefanorekin, Mikelekin, Jonekin, Jonerekin. Eta lurralde hartan jende arruntak zenik ere sumatzen ez zuen mundu boteretsu hartan, etsai bakarra Sabinok aipatu ohi zuen Don Beldur hura zen, inork sekula eduki zezakeen etsai setati eta likitsena, dudarik gabe,
|
baina
baita, bere amenazuaren zinezkotasunagatik, borrokari duintasun bat eman ahal ziona ere; eta horregatik izaten ziren lurralde aparteko hartan bizi ziren guztiak hain soberbioak, etsai hari aurre egiteko balorea behintzat bazutelako, beraiek bai eta gainerakoek berriz mugaz bestaldekoek, ez; ez beren bulego eta fabriketan burua makurtzen zutenek; ez hogei urtez geroz funtzionario bihurtzeko ametse... Carlosi hala iruditzen zitzaion, jendexka haren erresuman ez sartzeagatik sartu zela organizazio armatu batean adoleszentzia bukatu orduko.
|
|
|
Sorabillan, Elgoibarren eta Arrasaten ibili zen apez 1880.az geroz Tolosako artzapez jardun arte. Karlistadan Santa Kruz apezaren laguna izateak berebiziko ospea erakarri zion,
|
baina
baita euskal letretan aritua izanak ere. " Euskel dantzak" izenburupean, bertsoz taxuturiko elkarrizketa agerrarazi zuen 1914.eko Euskal Esnalea n lehenbizi eta 1932.eko Antzerti aldizkarian geroago:
|
|
|
Horretaz aparte, lan ugari agertu zituen Gure Herria n bitartean, gehienak olerkiak: " Argi azkorria"," Bi urzuak"," Gai aiñhera eta bi andere ejerrak"," Biesadun"," Kritxa eta uñhurria", edota" Urthatsez";
|
baina
baita hitz laukoak ere: " Mustraka"," Degro Parot degria"," Arima herrariak" edota" Atharratzeko predikua".
|
|
|
Rafaelen gramatika laburra jada aipatua dugula, desagun edozein bizkaitarrek, neurri apalagoan nahi bada
|
baina
baita edozein euskaldunek ere, ezagutu beharreko berri zerrenda apala. Modo breve de aprender la lengua vizcaina 1653.ean ondu zuen Rafaelek.
|
|
|
Nola gauden eskualdun pastorala, Gure mendiak olerkiak, eta Urrikalmenduzko parabolak. Pentsa daitekeenez, Oxobik hainbat aldizkari eta egunkaritan ere erruz idatzi zuen, Eskualduna n eta Gure Herria n esan bezala,
|
baina
baita Almanaka, Herria, Aintzina, Euskal Erria edota La Press argitalpenetan ere. Dituela zortzi bat urtetik hona, zorionez, Ainhoa Beolak prestaturiko Oxobiren lanen edizioa badugu, Euskal Editoreen Elkarteak sustatzen duen" Klasikoak" sailaren barruan.
|
|
|
Galde geniezaioke geure buruari, bestalde, zertara datorren arestian argitara emaniko liburu batean eskaini berriak hona ekartzea, ea zilegi denetz, edota, besterik gabe, plagioaren bidean ez ote garen abiatu. Zalantzak zalantza, susmoak susmo, euskal literaturaren ekarri handiazko segurtamen osoa badaukagu, eta gutxi barru zoko zoro eta, seguruenean ere, oso irakurriegia ez den hau bere hirugarren urtera betetzera doan honetan, inoiz baino klarkiago ikusten dugu geure literatura idatziaren babesa, ezagutarapena eta zabalkuntza bermatu eta sustatu behar dugula, ona goratuz,
|
baina
baita txarra izan denaren berri ere lotsatu gabe emanez, azken batez, biak baititugu txanpon beraren bi aldeak, geurea den txanponaren osagarriak hots. Bestalde, euskaraz eginiko literatur lan ugari eskasegiak izanagatik ere, horiexek beraiek ere ikasbide digutenari ezin diogu saihestu:
|
|
|
Arrazoiz uste izan daiteke hezur eta haragiaren teoria ez dela indoeuropar kastek zabaldutako zerbait: Indoeuroparrak inoiz heldu ez ziren lekuetan ageri delako, Sahalingo penintsulako nivkh herrien artean esate baterako, eta euskal eta indoeuropar dokumentu idatzien arteko desproportzioaren gainetik, sineste horren europar aztarna garbi bakarra euskarazko senidetasun hiztegiak gorde duelako;
|
baina
baita ere indoeuroparren ideologiaren arabera zailtasun eta oztopo ugari lekartzakeelako, haien mitologiaren ikerketatik aspaldidanik dakigunaren arabera. Neolito garaian nekazaritzarekin batera etorri zela uste izateak berriz antzeko oztopoak planteatzen ditu, bai zabalera esparruari dagokionez, bai iraupenaren intentsitateari begira, bai eta ikuspuntu ideologikotik ere, horien azalpena artikulu honetarako luzeegia bada ere.
|
|
|
Izan ere, aspaldian indarrean dagoen testuinguruan, guk guztiok ulertzen dugun testuinguruan alegia, izaki gorenek, gogo eta asmo jakin batzuk izan ohi dituzte gizakien inguruan, eta gogo eta asmo horiek baldintzapetu ohi dituzte gizakiek haiekin dituzten harreman guztiak. Hainbat mendez nagusi ibili den kristautasunean,
|
baina
baita haren aurretik ere indoeuropar ideologian eta erlijio semitikoetan, izaki gorenek, jainkoek, badute plan bat gizakientzat: Jainkoek esaten diete gizakiei zer den ona eta zer ez, zer opari jaso nahi dituzten, zer bizimodu eraman behar duten, nor gurtu behar duten, nori obeditu behar dioten eta zer gertatuko zaien behar bezain esaneko jokatzen ez badute.
|
|
|
Eta inozoak bai, baina ez ergelak, munduan hain aspalditik egonda ezaguera askoren jabe egiteko behar hainbat beta izan baitute. Ñabardura hauetaz aparte, jentilen zintzotasunaren aipamena XIII. Mendeko Egilssaga n jasota dago,
|
baina
baita XIX. mendean ere Faroe Irletako folklore bilduma batean (trur sum trodlir= jentilak bezain zintzo edo egiatia).
|
|
|
—Behar bezala jokatuko du. Nik badut helburu nagusi bat, jakintza, zer naizen jakitea, zer den bizitza,
|
baina
baita ere helburu apalagoak, esaterako pertsona ona, zintzoa, ondradua izatea; zenbaiti erraza irudituko zaio, niri.ez. Ez dago behar bezala jokatzerik lan espiritualik gabe, barne bakerik gabe.
|
|
2017
|
|
|
Bitxia iruditu zitzaidan, eta pare bat egun eman nuen osorik irakurtzen. Ondorioz, Basaldua zuzenean katalogatu nuen lunatikoen koadrilan(= the lunatic fringe), alegia, liburuan irakurritakoa oso kuestionagarria zen alde guztietatik,
|
baina
baita nahikoa entretenigarri ere aldi berean.
|
|
|
Behin, unaimorroiak ikusi ez zutela unaiek bereiz utzi Antxoren jaki parterik, eta haien gaiztakeria emendatzeko, morroiak bere partea gorde omen zioan basajaunari. Antxok, beti bezala etorri eta jan,
|
baina
baita sutondoan idortzen paratuak zeuden unaien galtzak Basajaundegira eraman ere. Hurrengo goizean goiz, iratzarri dituk larru gorritan unaiak, sutondora joan, eta han galtzak bete lan!
|
|
|
OEHren arabera, lat. cumulus etik letorke. muno, muino. ‘Mendi tontortxoa’ euskaraz,
|
baina
baita ‘ezponda’ (gazt. ‘ribazo’) ere.
|
|
|
HAZI. Hazaisa, hazerrex...
|
baina
baita hazaita, ugazaita, hazama, hazaizka, bulhar ahizpa: odolekoak izan gabe elkarrekin edo etxe berean hazi direnei emandako izena.
|
|
|
" aski da txo, esan ozenki, euskalduna naiz eta harro nago!". Ez hori bakarrik noski,
|
baina
baita hori ere.
|
|
|
Bestela, alper alperrik ari haiz brotxarekin aidea pintatzen. Orain moda berri batean aurrean gaudek Euskal Herrian, bertsolaria goian zegok
|
baina
baita arriskuan ere; garai batean, bertsolaritzak fama txarra zuenean, baserriko giroak agindu, andre eta gizaseme guztiek ikasten zizkiaten bertso paperak. Denak mundu hartan bizi hituen, eta gaur berriz bertsolari jaialdietatik kanpo inor ez duk bizi mundu horretan". 63
|
|
|
60ko hamarkadan gizartea goitik behera aldatzen ari da, eta aldaketaren motorretako bat musika berria eta horrek ekarritako mugimendu ideologiko eta estetikoa da. Protesta kantuaren garaia da bete betean,
|
baina
baita hedonismoa beldurrik gabe aldarrikatzen zuen pop kulturarena ere.
|
|
|
Gisa horretara, hizkuntza entrenatzeak kontrolaren plazera dakar,
|
baina
baita ezusteko txinpartaren aukera etengabekoa ere: musika tresnan nota bat beste baten ezusteko atari izan daitekeen bezala, bat bateko txirikordatze harrigarrienen gordeleku da hizkuntza.
|
|
2018
|
|
|
Bertan, misiolari eta idazle aritu zen, 1830ean hil zen arte. Gutxi publikatu bazuen ere, asko da idatzi zuena, gehiena bizkaieraz, zerbait gipuzkeraz ere, oro har eliz gauzak,
|
baina
baita euskal hiztegi eta gramatika ere. Argitara eman zituen liburuen artean bada bat gure interesekoa dena:
|
|
|
Olerkari liriko laureatua izan zen eta ez soilik Espainia aldean egin ziren sariketa anitzetan,
|
baina
baita Italian, Frantzian edota Portugalen ere. Notas y Preludios (1885) olerki bildumak oso kritika onak jaso zituen.
|
|
|
Gure gizartean onartzen dugun muturreko desberdintasunaren emaitza zen Tatieleren heriotza. Desberdintasun horien artean, desberdintasun ekonomikoa,
|
baina
baita sexuala ere. Tatielek lan egiten zuen putetxearen bezeroek (iruindar peto petoak, ziurrenik) euren buruei noizbait galdetu diete neska horren heriotzaren ardurarik ote duten?
|
|
|
Gisa berean, mailegua eta jatorrizkoa dugu mozkorkeria salatzeko: borracha zarra dago,
|
baina
baita hordi edo hordi zarra ere, nahasian XVI. mendean zehar. Jendearen ezaugarri fisikoei buruzkoak ere badira:
|
|
|
Karlomagnok hainbat erasoaldi eta sartu irten egin zituen Iberiar penintsulan, alde batetik musulmanen sarrera Europan kontrolatzeko,
|
baina
baita frankoen erreinua hedatzeko ere. Hasieratik aipatu dugun bezala, Iruñea toki estrategikoa zen, baina ez soilik inguruak ongi ikuskatzeko eta hiria babesteko, baizik eta Pirinioen gaineko kontrola izateko, antzinako galtzada eta bide nagusietan kokatzen baita Iruñea.
|
|
|
Aro Teodosianotik, hirian hiriko familia nagusiek, possessores en eliteek, aristokrazia probintzialek, apezpikutzak hartu dituzte botere eragingailu nagusi bezala. Erromaren legezkotasun zaharra eta hiriaren kontrola erlijiosoa, jakina,
|
baina
baita ere fiskala edo judiziala; politikoa hitz bateanapezpikutzan luzatzen dira. Eta Inperioa desagertuta, erreinu germaniar berriak finkatu bitarteko igarobide luze latz honetan, maiz zutik dirauen agintaritza bakarra apezpikuarena da.
|
|
|
Nafarroan gero eta hobe ezagutzen den jarduera errepresibo luzeak aukera eman digu txosten honetan jasotzeko udalbatzak eskatutako datuak. Altxamenduari eta Nafarroako boluntarioei buruzko literatura epiko tradizionalista zaharraren aurrean
|
baina
baita kultur izaerako ekarpenetan oinarritutako interpretazioak egite aldera 1936ko uztailetik aurrera bideratutako errepresio sistematikoaren eta hilkintzaren dimentsioa aintzat hartzen ez dutenen aurrean ere, datu horiek izuaren lagin dira, ikerlan honetan berretsi den bezala.
|
|
|
Horren adibidea zen Karlos Beaumontekoa, Nafarroako errege Karlos II.aren iloba. Donibane Garaziko kapitain eta gazteluzaina zen, Nafarroako erregearen kontura,
|
baina
baita ere Mauleko gazteluko gazteluzaina eta Lapurdiko basailu, 1390etik 1432ra. Haren seme Luis II.a Beaumontekoak, aldiz, Mauleko gaztelua galdu zuen 1449an, frantsesen erasoen ondorioz, Frantziaren eta Ingalaterraren arteko Ehun Urteko Gerra bukatzen ari zenean.
|
|
|
Hori erakutsi beharrean," erre sunda dago", esan zion. Erasorik gabe,
|
baina
baita meniarik gabe jasan zuten afari haren ostean, maleta egiteko intentzioa zuen Clairek.
|
|
|
60etako abestien bertsioak ziren batez ere, alde instrumentala oso amerikarra, eta hitzak chanson eraginekoak, oso poetikoak. Batez ere maitasunaz,
|
baina
baita politikaz ere. " Trinh Cong So' n" idatzi du, eta" Khahn Ly", letra larriz.— Nire hizkuntza eskola izan ziren kantu haiek; behin eta berriz entzun, eta letrak idazten nituen.
|
|
|
Paradoxa hori maiz gertatzen da, eta horrek frogatzen du jarduera baten arrakasta edo porrota ikastetxeaz haraindi doazen faktoreek determina dezaketela, edo, behintzat, faktore horiek kontribuzio determinante bat egin dezaketela jarduera horren arrakastan edo porrotan. Aurretik esan den bezala, diziplina baten irakaskuntzan eragina dute faktore epistemologikoek (zer irakatsi), pedagogikoek (nola irakatsi) eta psikologikoek (noiz irakatsi);
|
baina
baita ere filosofikoek (zergatik irakatsi), historikoek (irakatsi nahi den horren jatorria zein den), linguistikoek (zein hizkuntzatan eta zein hizkerarekin irakatsi), eta baita soziologikoek ere (nori eta non irakatsi).
|
|
|
Ondoren, 6 ikasmailetan, hirugarren eta laugarren hizkuntzak ere sartzen dituzte. Hizkuntza horiek izan daitezke ingelesa edo errusiera,
|
baina
baita frantsesa edo espainola ere, ikastetxearen arabera.
|
|
|
Finlandian, hezkuntza ministerioak gidatu zuen erreforma prozesua, hark ezarri zituen beharrezkoak ziren baliabide ekonomikoak eta izendatu zituen kudeatzaileak; baina prozesuaren diseinua eta exekuzioa zeharkako lantaldeek egin zuten, bi urtez luzatu zen makro eztabaida prozesu batean. Bertan parte hartu zuten unibertsitateko eta ikastetxeetako irakasleek,
|
baina
baita guraso elkarteek, udaletako ordezkariek, gizarte eragileek, eta baita ikasleek eurek ere.
|
|
|
Modu batera edo bestera, irakaskuntzaren arloan Finlandiak sortzen dituen ikerketa, garapen eta berrikuntzak (I+G+B) esportatu egiten ditu, eta honela, ezagutzaren gizartean etekina ateratzen du: ospea bai,
|
baina
baita etekin ekonomikoa ere.
|