|
2000
|
|
|
Hemendik aurrera, gorroto sakonagoa izango digu Kandidok.
|
Baina
baita errespetua ere.
|
|
|
Grand Avenueko denda famatuetan ez ezik, ustekabean eta aspaldiko partez, eliza batean ere sartu naiz, San Patrick katedralean hain zuzen. Luzaroan egon naiz han, freskotasunean isil eta isiltasunean fresko, nire arimak agian toki sakratuan errazago topatuko ninduelakoan,
|
baina
baita zera ere.
|
|
|
New Yorkeko egonaldiaz geroztik ez dut uste hain nekatua sentitu naizenik, ezta Grand Canyoneko jaitsiera egin genuenean ere. Eta kafetegi honetara sarturik, beste espresso bat eskatu, eta nire eguneroko ezinbesteko hau idazteari ekin diot, eta nire barrena zertan den laburbildu behar banu, esango nuke New Yorkeko egonaldian baino nahasiago sentitzen naizela,
|
baina
baita maitatuago ere. Eta beharbada horregatik, poltsatik Rubenentzat erosi dudan oparia kontuz kontuz zabaldu (egin behar ez bada ere, besteentzako opariekin beti hori egiten amaitzen dut, ezin bada eutsi berriro ikusteko gogoari), eta erlojua esku artean hartu dut.
|
|
2001
|
|
|
Mari eta Txomin ugari joan zan.
|
Baina
baita barriak etorri bere.
|
|
|
Norbaitek pentsatzen edo sentitzen duen kontrakoa agertzeari deitzen diote tolesa,
|
baina
baita oihalaren bi zati, bata bestearen gainean jartzeari ere. Lehenengoa arriskutsua gerta dakizuke; ez ostera, bigarrena.
|
|
|
Munduak bizi duen aro berri honetan euskarari leku bat aurkitu nahi badiogu, Mitxelenak eskatzen zuen benetako leku nahikoa, abiapuntua izan da euskararen kultur eta hizkuntz esparru osoan (guk zentzu kultural argi batez Euskal Herria deitzen dugun horretan, alegia) euskara herritar guztion kultur ondaretzat hartua izatea; herritar guztiona esan nahi dut: euskaraz jakin eta egiten dugunona,
|
baina
baita ere euskararik ez dakitenena ere. Hori ezinbestekoa dela iruditzen zait, alde batetik.
|
|
|
Ez genuen, halabeharrak dakarren ezinbesteagatik, hurrengo egokierarik izan. Ordutik hona, ordea, sarri samar izan dut hizpide aspaldiko asmo hura, lagun artean batik bat,
|
baina
baita erakunde kultural eta politikoetan sarbidea zein erantzukizuna duen jendearekin ere. Halarik ere, bateko bizitzaren martxak berak eta besteko geroko geroak zokoratu egin dute, behin eta berriro, asmoa.
|
|
|
bi gauza, berezirik egon behar luketenak, elkarrekin nahasten dituela, dena eta behar litzatekeena. Gaiak bi liburutan edo bi lan berezitan, bakoitza bere aldetik, bildu izan balitu, eta lehenengoan bere tesiaren aldekoak ez ezik, kontrakoak ere jaso, ugariagoak bilduko zituzkeen, bai,
|
baina
baita nahasiagoak ere.
|
|
|
1876 ez zen guretzat hil hotsa izan, soil soilik, nolabait ere pizkunde dei bihurtu zitzaigulako, kultur arloan batez ere. Erdaraz bai,
|
baina
baita euskaraz ere, lehen gertatu ez zena gertatu zen geroago. Larregi opa baikenion politikari (edo politika gisako zerbaiti) eta gutxiegi horri zuzenean ez zegokionari.
|
|
2002
|
|
|
Alde batetik, egia da sumatzen dela saiakera generoaren pixkanakako indartze prozesu bat, Jon Kortazarrek duela gutxi aipatu duen bezala. Lertxundiren Mentura dugun artean eredu bikaina da,
|
baina
baita Kepa Altonagaren Folin markesa edo Armand David, pandaren aita ere, zientzia saiakeratik haratago doazen bi liburu handi.
|
|
|
Baina, nire ustez, gailurra umorezko liburuetan jo du: Kutsidazu bidea, Ixabelen, jakina (1994),
|
baina
baita Zorotariko euskal hiztegian ere (1996) eta Gerturik daukagu odolan (1999) (edonola ere, kalifikatibo eta sail  kapen guztien gainetik, idazle on bat iruditzen zait Sagastizabal). Baina honez gain, beste batzuk ere azpimarratzekoak dira, nire ustez:
|
|
|
denetarik egon behar du. Esaten ari naizena da gutxienez harrigarria dela zortzi kritiketatik bat ere ez izatea halakoa, lerro hauek idaztean argitara eman den gaztelaniazko bakarra nolakoa izan den kontuan hartuta behintzat (eta" halakoa" diodanean, Â kritikaren jiteaz ari naiz,
|
baina
baita sakontasunaz ere: ez da soilik luzera kontua, kritika duin bat garatzeko aukera gehien zituen euskarazkoa luzea bai, baina gainerakoak bezain deskriptibo eta azalekoa delako, errepikapenez betea, eta kontraesanen bat edo besteren jabe).
|
|
|
70eko hamarkadako New Yorkeko punk musika mugarria izan zen gure bizitzan,
|
baina
baita Kaliforniako hard  corea ere. 80ko hamarkadaren hasieran, gazte mukizu batzuk  punkaren herentzia hartu eta azken muturrera eramaten saiatu ziren, kantuen abiadura eta letren gordintasuna areagotuz.
|
|
2003
|
|
|
Azken esaldi hark zalantza handitan murgildu gintuen. Buia bat izan zitekeen,
|
baina
baita pertsona bat ere. Emakume bitxi dizdizaridun batek oihu egin zuen:
|
|
|
Parrokiako nagusia âaristokrata bat izan zitekeen, edo udala beraâ hamarrenaren erdiarekin geratzen zen, batez beste; apaizeriak beste erdiarekin atera behar zuen aurrera, herriaren  antzeko egoeran, alegia. Sistema horrek apezpikuen boterea ahuldu egiten zuen,
|
baina
baita herriaren eta apaizen arteko lotura indartu ere, apaiza zuzenean lekuan lekuko elizako nagusiak izendatzen baitzuen, eta bere senitartekoren bat izaten zen normalean. Horrela, maiorazkoa oinetxearekin gera  tzen zen; eta bigarren anaia, berriz, herriko erretore edo bikario bilakatzen zen.
|
|
|
Ikuspuntu hori da erabat aldatu dena Ilustraziotik hona. Neurri handi batean, teodizeatik antropodizeara  pasatu gara, gaizkiaren âbereziki, gaizki sozialarenâ eran  tzukizuna gizakiak hartzen du orain bere gain, bai,
|
baina
baita horri era praktikoan aurre egin eta eraldatzeko eran  tzukizuna ere: Jainkoaren justiziari buruzko espekulazioak bigarren lekuan geratzen dira, eta gizakien justiziak hartzen du lehentasuna.
|
|
|
Gorrotoa, etsai  tasuna, adierazten dutelako? Bai, jakina,
|
baina
baita biraoan lagun hurkoari (edo animalia bati, edo gauza bati) opa zaion gaitza bete egin daitekeelako ere. Deabrua beti adi egoten da, nork deituko.
|
|
2005
|
|
|
Adela harkaitz gainean eraikia zegoen, behin baino gehiagotan ikusi ahal izan nuenez; haatik, etxearen alde bat hondar gainean oinarritua ote zeukan susmoa nuen, eta alde hark batzuetan kolokan ipintzen zidan Adelaz nuen irudia. Neure baitan sexualitatearen indarra sentitzen hasia bainintzen, ikusten nuen kemen hark Olinporaino igo nintzakeela,
|
baina
baita Hadeseko zulorik beltzenera amildu ere; eta hala hasi nintzen sumatzen, bada, Adelaren eraikineko zein alde zegoen hondar gainean altxatua.
|
|
|
Hurrengo egunetan, egunero bisitatu nuen Adela, Idoiarekin edo amarekin batera batzuetan, haiei biei esan egin bainien gertatutakoa, isilik gorde zezatela aginduta. Zer moduz zegoen jakitearren joaten nintzaion bisitan,
|
baina
baita ere espero nuelako egun haietako batean luze hitz egingo zidala puzzlean falta zitzaizkidan zatiei buruz, buru barruan osatu ezinik neukan eta.
|
|
2006
|
|
|
Eta atzera berriz konposatzera itzuli nahi izan zuenean, ez zen gai izan lehengo musika bera egiteko. Aldaketa erradikala eman behar izan zion bere estiloari, eta taldeak fan asko galdu zituen bidean,
|
baina
baita beste batzuk irabazi ere, Ania esaterako, Ania fantzat jo daitekeen heinean behintzat.
|
|
|
–Bale, erabiltzeko,
|
baina
baita aita pixka bat izorratzeko ere, ezta?
|
|
|
Albert Viaplanak dio arkitektura ez dela hain zaila, zutabe, habe, soliba, horma, lauza, ateburu eta leihoburu sorta batekin ia dena adieraz daitekeela.
|
Baina
baita ere dio arkitektura ikasi egiten dela, ez dela irakasten, eta horretarako denbora behar dela, urteetako lana, norberaren baitan dagoen ikusteko eta egoteko berariazko era aurkitu arte. Chillidak ere antzeko zerbait omen zioen eskulturaz, ikasi egiten dela, ezin dela irakatsi.
|
|
|
Amonak baliatu egin ninduen. Borondate hoberenaz, egia da,
|
baina
baita kalkulu gupidarik gabeaz ere, esaldiaren gordinak ez baitzuen bere proposamena aurrera ateratzea beste helbururik. Kausa bat nintzen, bada.
|
|
|
Bizi gara eta ez gara konturatzen zerk ematen digun bizitza. Gauza ederra da oharkabetasun hori,
|
baina
baita arriskutsua ere. Umetan nork ez du zigarro piztu bat sartu saguzar baten ahoan?
|
|
|
Gazte hitlerzaleen talde askotan komisario politiko bat egoten zela. Gu ideia nazionalsozialistetara zorrotz lotzea izaten zen haren lana,
|
baina
baita gure artean egon zitezkeen infiltratuak detektatzea ere; berehala konturatu nintzen, ordea, Klausek neurriz kanpo eta modu gaizto batez zaintzen zituela gure esanak eta ibilerak. Gure hondamendia bilatzen zuela malezia gaixo batez, ez gure ona.
|
|
|
Jende dezente bizi zen auzo hartan, asko juduak,
|
baina
baita alemanak ere. Ez zen argi bakar bat ere piztu leihoetan.
|
|
|
Filmaren erdi aldera, aberatsak zirkuan lan egiten duen neska apal bat ezagutzen duen momentuan, Nerina zotinka hasi zen. Bi protagonisten arteko maitasunak aurrera egin ahala, negarra sentituagoa zen,
|
baina
baita zalapartatsuagoa ere. Jaiki, eta neskaren ondora joan nintzen.
|
|
|
Izenak izan zuen arrakastaren pozarena baino oroitzapen are gozoagoa dut, hala ere, aldizkarian argitaratu nituen artikuluena. Gogoangarriena,
|
baina
baita oroitzapen gazi gozoa eragiten didana ere, Joseph Rothi buruz idatzi nuena: Hitler Pariseko ateetan zelarik Rothek bere buruaz beste egin zuenean, idazleak nire artikulua omen zeukan aldean beste hainbat paper eta libururekin batera.
|
|
|
Nintzen. Ez ninduen, egia da, sinagogetako edo judu auzoetako bizitzak erakartzen,
|
baina
baita Talmuda irakurtzen eta Torako legeak ikasten hasteraino erakarri banindu ere: beste era batekoa zen nik sentitzen nuena.
|
|
|
faxismoaren aurkako borroka isila zen astegunetan ez elkartzeko arrazoi nagusia! Inoiz ez zitzaidan burutik pasatu Öchler halako ezertan ibil zitekeenik, eta harrituta nengoen, bai,
|
baina
baita minduta ere, txiripa hutsez jakin nuelako zertan ari zen lagun mintzat nuena!
|
|
|
Ikusten duzunez, denoi egin diguzu faborea: anaiari handiena,
|
baina
baita etxeko guztioi ere. Iritsiko da zure belarrietara haren ezkontzaren berri.
|
|
|
Euskararik gabeko Euskal Herririk izan liteke? Topikoa da ezetz esatea, badakit,
|
baina
baita egia ere.
|
|
|
Berba du arma, baliabide eta indargune. Euskaldunik epelenak,
|
baina
baita euskararen aurkakorik sutsuenak ere, bere hitzen magiaz limurtzen ditu, eta euskararen alde jartzen. Oratoriaren eta erretorikaren legeak maisuki erabiliz, diskurtso egokiak eta komunikatiboak sortzen ditu, euskara eta euskaldunon hizkuntza komunitatea zinez erakargarri bihurtzen du, eta hartzaile mota oro euskaltzaletasun aktibora lerratzen du.
|
|
|
Aspaldiko kontua da,
|
baina
baita adierazgarria ere. ETBren Auñamendi izeneko programan euskal txirrindulari bikaina jarri zuten aurkezle, komunikatzaile trebea bera.
|
|
|
Moda modan dago, furi furian, ditxosozko kontzeptua. Enpresen munduan bereziki,
|
baina
baita beste zeinahi alor edo eremutan ere. Noski, hala behar zuen, eta euskararen etxera ere iritsi da.
|
|
2007
|
|
|
Jesus bere ondoraino iritsi zen. Larruazal zuen alkandora, eta jostura guztietatik zerion usaina, tabako eta ardo usaina batik bat,
|
baina
baita lurrinarena ere, ezkontzarako propio jarria.
|
|
2008
|
|
|
Begietako dirdira ez zen ameslari batena, opari bat jaso duenari, lehen momentuko sorpresa gainditu ostean, geratzen zaion argia baizik. " Nik ere nahi dut", pentsatu nuen berriro,
|
baina
baita," Gehiegizka ari da". Ikusezina den opari bat jaso duenak, kontatzen badu, arrisku hori hartzen baitu:
|
|
|
Ederra da Ellen, ilegorria, aurpegi biribil oreztaz bete baten jabe, Bretainiako nekazari mardul bat bailitzan. Eta neure buruari aitortzen diot, nazka pixka batekin?
|
baina
baita arintze sentsazio bitxi batekin ere, aldi berean?, tentazioari ihes egiteko nire arrazoi bakarra beldurra dela, sexu jazarpenari buruzko arauei diedana alegia.
|
|
|
Barrutia ez dela zintzoa pentsatu dut, ez dagoela aurreko larunbateko El Mundoko artikulua irakurtzea besterik. Beldurra berritu zait
|
baina
baita ere desioarekin nahasi zaidan halako jakin min bat.
|
|
|
Eta unearekin uneari dagokion ezdeustasuna, iragankortasuna, fribolitatea, arinkeria, eta xorokeria.
|
Baina
baita ere heriotzaren hotsandia. Tragedian bat egin genuke guk biok.
|
|
|
Eta gero Rei Kawakuboren hitzak etorri zaizkit gogora: " Emakumeak sufritu du, baina garaile jalgi da atsekabetik, zauriak ageri zaizkio,
|
baina
baita poza ere. Azken bolada honetan poesia japoniar klasikoa eta tragedia grekoak baino ez ditut irakurtzen.
|
|
|
Horregatik dira gorputza inguratzen duten ehunak tul eta belusezkoak, eta kanpokoak larru eta txarolezko korazak. Emakumeak sufritu du, baina garaile jalgi da atsekabetik, zauriak ageri zaizkio
|
baina
baita poza ere. Azken bolada honetan poesia japoniar klasikoa eta tragedia grekoak baino ez ditut irakurtzen.
|
|
|
Eta bizitza bukatu eginen da. Hori da gure hondamendia,
|
baina
baita ere bizitza badela adierazten digun seinale bakarra. Bizi gaitezen, alegrantzian bizi gaitezen!
|
|
|
La joie de la tragédie. Parfum, Prada be a warrior, Elektra, Polixena duina, kausalitatea eta kasualitatea, Yokasta gaixoa, emakume feniziarrak, trakiniarrak dantzan, Deyanira, hau halabehar alaia," emakumeak sufritu du, baina garaile jalgi da atsekabetik, zauriak ageri zaizkio
|
baina
baita poza ere", techne ez da tyche...
|
|
|
Horregatik dira gorputza inguratzen duten ehunak tul eta belusezkoak, eta kanpokoak larru eta txarolezko korazak. Emakumeak sufritu du, baina garaile jalgi da atsekabetik, zauriak ageri zaizkio,
|
baina
baita poza ere. Azken bolada honetan poesia japoniar klasikoa eta tragedia grekoak baino ez ditut irakurtzen.
|
|
|
Baietz. Sartzen diogunak zelula gaiztoak akabatzen ditu,
|
baina
baita aurrean harrapatzen duen guztia desegin ere, erantzun zidan irribarre ergela aurpegian. Aitaren ezaguna da medikua, kristau fededuna, esan zidan, hortik, beharbada, irribarrea, beste munduko esperantzaren zelaia.
|
|
|
badakigu, jakin, ezin izanen dugula Natura sekula erabat domeinatu; badakigu, jakin, gure gorputza ez dela hilezina izanen, ez diola aurre eginen denboraren igarotze gupidagabeari, eta, beraz, prest gaude" bigarren mailako" irtenbide batekin konformatzeko. Mugak non dauden jakitea pizgarria izan daiteke,
|
baina
baita ere etsigarria eta irentzailea: sufrimendu guztiak ezin baditugu erauzi, ekidin ditzagun batzuk eta gutxitu beste batzuk.
|
|
|
Zenbat aldiz ibili nintzen Inaziorekin motoan, neuk ere ez dakit! Gerritik heltzen nion eta burua haren bizkarrean jarrita, arnasa sentitzen nion, pau pau pau, eta niri ere bihotza pau pau pau jartzen zitzaidan, Inaziorengatik, noski,
|
baina
baita Tomasen beldurrez ere, beti saiatzen ginen inork ezagutuko ez gintuen bazterretan ibiltzen, baina pipirik gordeena ere ez dago sekula salbu, eta baten bat joan zen Tomasengana nire ibileren berri ematera. Tomasek algara batean hartu zituen esamesok, ezin zuen ulertu berak trapuzartzat zeukana inoren maindire izan zitekeenik.
|
|
|
Arrazoia edukitzeak zatartu egin dezake edukiduna,
|
baina
baita edertu ere. Dena dela, ez du merezi arriskatzerik.
|
|
|
Gainera astebete lehenagotik, asigna  zioak Madrila iritsi zirenetik alegia, jakin bagenekien haurrak zein probintziatakoak ziren âhaur guztiak erdialde zein hegoaldekoak zirenâ, batzuk Beijingetik mila kilometrora zeudela, eta beste batzuk bi mila kilometrora, probintzia batzuetara hogei familia joango zirela eta beste batzuetara bi familia baizik ez zirela joango... Esan bezala, aste hartan bereziki
|
baina
baita aurreko hilabeteetan ere, gure irudimenak Txinara jotzen zuen behin eta berriro. Nolakoa izango ote zen gure alaba?
|
|
|
Egun gutxi genituen gure alaben kulturaz zein jaioterriaz ongi jabetzeko, etorkizuna presta  tzeko, egunen batean egingo dizkiguten galderen erantzunak jasotzeko. Eta erantzun haiek Harresi Handian eta Udako Jauregian zeuden bai,
|
baina
baita gidatan agertzen ez diren kale haietan ere, usainetan eta janari postuetan, ile apaindegietan eta ziber kafeetan. Txinatarrei, ordea, ez zitzaien gure ikuspegia askorik interesatzen.
|
|
|
Nago emozioek eta une hartako urduritasunak dena lausotu zutela. Maratoi korrikalaria helmugara heldutakoan nola, hala senti  tzen ginen gu, pozaren pozez amaierara iristeagatik,
|
baina
baita erdi zorabiaturik ere. Badakit, une hura bideoan ikusteko aukera izan baitut, lehenengo une haietan Enara Larraitzen besoetan egon zela eta lasai zegoela oso.
|
|
2009
|
|
|
Papadopoulos izena jartzekotan egon zen Irène Némirovsky, baita jatorriz Greziako" herri galdu" batekoa edo are Ameriketako Estatu Batuetakoa ere egitekotan; azkenean, bere anaia egin zuen. Abortista izan zen Asfar beharrak derrigortuta, parasitoa ezinbestean,
|
baina
baita izaeraz ere. " Otso gosetu" baten gisan jaio zen, eta" basapiztia" baten moduan hil.
|
|
|
Odolari buruzko eleberria, odola ezin baita ukatu," Ekialdeko gezia" ri buruzkoa, ezin baita desbideratu, Paul Monrad en hitzetan esanda, Arimen maisuak errespetu, arrakasta eta diru gose den tipo" basati" baten bizitza kontatzen du, banpiro bihurtuko baita arimak xurgatzeko,
|
baina
baita gorputz gazteez gozatzeko ere. Ez da alferrik Elinor, arrazaren deia ordezkatzen duen hori, Ekialdearen ikurra. Ekialdeko hitza judutarren sinonimo gisa erabiltzen baitute Maurras ek, Léon Daudet ek, Céline k eta are Martin Buber ek ere?.
|
|
|
Bat batean emakume hari bihotza zabaltzeko desio desesperatua sentitu zuen Dariok, zen bezala ezagutu zezan, nolakoa izan zen; edozein gizon bere okerrak aitortzera bultzatzen duen desio hori, ez ordea absoluzioa lortzeko, baizik eta maitatua izateko, errudun eta miserable agertzeko,
|
baina
baita zintzo eta egiati ere, Jainkoaren aurrean den bezala.
|
|
|
Gaizki ari zara ni errefusatzen, benetan, Elinor. Lagun fidela izan naiteke,
|
baina
baita etsai gogorra ere. Ahul eta pobrea naiz gaur egun, baina ez zaitez fida.
|
|
|
Baieztapen horrek, ordea, hizkuntzarekiko atxikimendua aho biko ezpata dela onartzera garamatza nahitaez. Aho biko ezpata diogu, esan nahi dugulako atxikimenduari esker iraun duen bezalatsu, aldi berean, ahuldu, atxikimendu eskasaren ondorioz edo atxikimendurik ezak berarekin dakarren axolagabekeriaren eraginez ere ahuldu egin dela; ez horregatik bakarrik,
|
baina
baita horregatik ere. Honetaz aurrerago jardungo dugu, etorkizunaz aritzerakoan hain zuzen ere; baina euskarak gizartean urteetan eta mendeetan izan duen atzerakadaz dihardugula, ezinbestekoa delakoan gaude hemen bertan esana uztea, faktore politiko eta instituzionalen ondoan, faktore ekonomiko eta sozialek eta hiztunen borondate eta hizkuntzarekiko leialtasunak berealdiko eragina izan dutela.
|
|
|
" Gaur eguneko gizakia muga berezi batera iritsi da: ahalmena du bere existentzian funtsezko aldaketak eragiteko,
|
baina
baita bere burua suntsitzeko ere. Lorpen horrek historian orain arte ezagutu gabeko aro bat irekitzen du.
|
|
|
Halere, badago espainiar nazionalismoari gogotik eskertu beharreko zerbait: zentralizaziorako joera harroek, batez ere Aznar garaikoek,
|
baina
baita gerokoek ere, eta atzerakada demokratikoak garbi erakutsi dute metamorfosi baten gezurra eta txapel juridiko politikoaren kaxkarra.
|
|
|
Oihenartek Margaritari kantatzen dio.
|
Baina
baita Argia, Txuria, Beltxarana edo Joanari ere. Garai joan bateko izenak dira.
|
|
|
Imajinazioa jarri behar dut haiengana iristeko. Eta irudikatzen dudana tristea da, iluna, itogarria,
|
baina
baita heroikoa ere aldi berean.
|
|
|
Toni Morrison-en Maitea. Prosa gogorra du,
|
baina
baita lirikoa ere aldi berean. Anton Garitano itzultzaileak dioenez, Morrisonen obretan" elkarri eskua emanda doaz zoriona eta tristura, algara eta malkoak, maitasuna eta heriotza".
|
|
|
Azpimarrarik arruntenak ideiei buruzkoak dira: gogoeta batekin guztiz bat etortzeak azpimarra bat ekar lezake,
|
baina
baita gogoetarekin guztiz kontra egoteak ere. Azpimarrok beligeranteak dira.
|
|
|
Gauzak lehendabiziko aldiz ikusiko bagenitu bezalako begirada arranpaloa eskatzen digu idazkuntzak,
|
baina
baita gauzak lehendabiziko aldiz kontatzen ari bagina bezalako hizkera aratza ere.
|
|
|
Perpaus baten kadentziak bi silabako hitz bat eska dezake eta ez hirukoa; perpaus baten kadentzia hots gogorren baten premian egon liteke, eta ez leun batenean. Aliterazioak on egin liezaioke esaldi bati,
|
baina
baita kaltea ere.
|
|
|
Alde horretatik begiratuta, gaztelaniaren hurbiltasuna eta hegemonia ditut euskara trebatzeko traba handienak. Gaztelaniarekin dudan harreman horrek arazo asko ekarri dizkit, beti atezuan egon beharra ez da batere erosoa?,
|
baina
baita onurak ere: diglosiaren arriskuak saihesteko, ezinbestekoa gertatu zait euskararen erraietan arakatzea, bi hizkuntzen arteko distantziak markatzea, eredu adierazkorrak euskararen beraren mekanismoen argitan bilatzea.
|
|
|
Etsaiarengandik ezkutatzeko eta haren jazarpena saihesteko balio dio. Mendia, aldi berean, bere jarduerarekin herrialdea lurralde deskribapen guztiekin eta bakoitzarekin birsortu nahi duenaren espazio natural eta sinbolikoa da, hala, Eusko Gudariak ereserkian gudariak mendietatik jaisten direla ikusten dugu,
|
baina
baita egungo beste zenbait kantetan ere, hala nola Etxamendi eta Larralderen" Zutik" en, edota Joseba Tapiak Urkiolan kokatzen duen" Gorputz dago gudaria" izenekoan.
|
|
|
Hiria ideologien arteko borroka lekua zen batez ere garai hartan. Gogoetarako lekua,
|
baina
baita borroka politikoan amaitzen ziren kontraesanetarako tokia ere. Eta garai hartan ez ziren gutxi organizazio politikoekin harreman estuak zituzten kantari katalanak.
|
|
|
" Garrantzi handiko gertaera da, dudarik gabe.
|
Baina
baita, bestalde, benetako politikorik ez dagoelako froga nabarmena ere. Zer esana duen jendeak kantatuz dio, Raimonek bezala, adibidez".
|
|
2010
|
|
|
|
Baina
baita ere, noizean behin amarenean elkartuta,
|
|
|
|
baina
baita mila amildegi ere.
|
|
|
Il Gesu eta San Ignazioren elizak.
|
Baina
baita Santa Maria del Popolo, San Clemente, Santa Maria in Trastevere, San Luigi dei Francesi, Santa Maria sopra Minerva eta San Pietro in Vincoli ere (hemen aurkitzen da Michelangeloren Moises ezaguna).
|
|
|
Gehienetan, erantzuna, nola edo hala aterata ere, beste zerbait gehiago erantsi ohi baitute ondoren; eta azken finean egunkaria azaltzen da arrazoidun. Dena den, niretzat, kazetari bezala, gogor xamarra izan zen esperientzia hura,
|
baina
baita interesgarria ere.
|
|
|
Gasolina ere urte batzuetan falta izan zen,
|
baina
baita asmatu ere" Gasogeno" deituriko beste zerbait haren ordez. Itxuragabeak ziren benetan, auto bakoitzaren atzealdean bi depositu handi haiek.
|
|
|
Beste herrien antzera, Oñatin ere elkarte dotore bat sortu zen bertako bazkideen probetxurako,
|
baina
baita herriaren aldeko hainbat ekintza asmatu eta antolatzeko ere. Ekintza handi batzuk antolatu eta ospatu ere egiten dira, munduko txapelketa bat besteak beste.
|
|
|
Chichen Itzara igotzea ederra da.
|
Baina
baita Atlital lakua ikustea ere, munduan ederrenetakoa baita. Eta nola ez bisitatu Chichicastenangoko azoka?
|
|
|
Ordurako, taldeko gazte batzuk urduri xamar zebiltzan protestaren bat egin nahian, bidaia behar bezain erosoa ez zelako nonbait. Pragan, egonaldia egin genuen Jean Pallach ek 1969an bere burua protesta gisan hil zuen lekuan, bai isilik
|
baina
baita irakurtzen eta otoitzen bat egiten ere. Handik Moskura joan ginen hegazkinez eta, azkenik, San Petersburgora.
|
|
|
Kazetaria izanez gero, lan pozgarria da hau.
|
Baina
baita neke eta larritasun asko ematen duena ere. Oro har, 70 kronika inguru emango nituen.
|
|
|
Bioetika alorrean asko dira sortu diren aurrerapenak,
|
baina
baita arriskuak eta zalantzak ere.
|
|
|
Bestalde, eliztarrak ere, elizara datozenak alegia, murriztu egin dira, gazteen artean batez ere,
|
baina
baita adin batekoen artean ere.
|
|
|
Baina, esan bezala, ondoren ETAk su etena hautsi zuen, 1999ko azaroan, eta berriro ere sufrimendua ezagutu genuen, gizartea zapuztua zegoen; hilketak, estortsioak, mehatxuak, amaierarik eta irteerarik gabeko tunel iluna. ETAren itsutasun politikoak eta gizatasun faltak utzi zuen akordio hura txiki txiki eginda;
|
baina
baita Batasunaren isiltasunak ere.
|
|
|
Madrilen defendatu nuen bidetik bakea berreskuratuko genuke, indarkeria guztien amaiera ekarriko zuelako.
|
Baina
baita behin betiko normalizazio politikoa ere, elkarrekin harmonian bizitzeko modua izango genukeelako.
|
|
|
Euskadi Normaltzekoeta Bakeratzeko Hitzarmena, Ajuria Eneako Ituna, PPren eta PSOEren Terrorismoaren aurkako Itunaren antitesia da; haren ifrentzua. Gaurko betaurrekoekin irakurrita, ateratzen dudan ondorioa da bai orduan, Aznarren garaian,
|
baina
baita orain ere, RodrÃguez Zapateroren egunotan, Ajuria Eneako Ituna erraz asko jo zezaketela dokumentu subertsibotzat.
|
|
|
Kudeaketarako gaitasunari zor nion lehendakarigai izendatzea,
|
baina
baita euskal nazioaren etorkizunaz genuen ikusmolde partekatuari ere bai; gizarte orekatu eta garatua nahi genuen, egunetik egunera erabakitzeko ahalmen handiagoa izango zuena. Horixe dago EAJ PNVren Aberri Batzarrak ni lehendakarigai izendatzeko hartu zuen erabakiaren oinarrian.
|
|
|
Loiolako elkarrizketen ondorioz,
|
baina
baita Lehendakari gisa bizi izan ditudan lau prozesuetan zehar ere (Lizarra Garaziko akordioa, Aznarrekin izandako negoziazioak, RodrÃguez Zapaterorekin izandakoak eta Loiolako alderdien arteko negoziazioak), beti galdetu izan diet Batasuneko nire solaskideei: zergatik axola zaizue horrenbeste nola bozkatzen duten PSOEk edo EAJ PNVk?
|
|
|
Argi utzi genuen ETAren erantzukizuna, eta indarkeria amai zezala exijitu genion. Eta hara non, jarrera hura izateagatik, ikaragarrizko kritikak egin zizkigun PPk,
|
baina
baita PSOEk ere; baita bi alderdien hurbileko komunikabideek ere. Hori bai, Alderdi Sozialistak âPSOEkâ eta RodrÃguez Zapateroren Gobernuak Batasunarekin eta ETArekin negoziatzen jarraitu zuten.
|
|
|
6.000 milioi lagun baino gehiago bizi gara gaur mundu honetan, eta horietatik 4.500 milioi pertsona, eguneko bi dolar baino gutxiagorekin bizi dira. Eta pobreak egunetik egunera gehiago dira hirugarren munduan,
|
baina
baita lehen munduan ere, gure artean?. Kalkulatu dute 2050 urtean 1.000 milioi pertsonak ondasun ugari izango dutela, eta beste 7.000 milioi guztiz txiroak izango direla...
|
|
|
Oraingoan zuhurrago jokatu dute,
|
baina
baita maltzurkiago ere beldurrik ez sortzeko, eta 2001ean bezala jendea mugi ez zedin. Ez zuten nahi jendea samaldan joaterik botoa ematera.
|
|
|
" Jaime Mayor Oreja berandu iristen da beti", esaten zigun Egibarrek Aurrekontuen Plenoa prestatzen ari ginela. " Berandu iristen da, Eusko Legebiltzarrari begirune handirik ez diolako,
|
baina
baita Madrilen bizi delako ere. Erne bagabiltza, ikusiko dugu bihar zer gertatzen den".
|
|
|
Aznarren Gobernuaren eta Alderdi Popularraren estrategia ez zen aldatu 2001eko hauteskundeen ondoren. Abertzaletasuna kriminalizatzen jarraitu zuten, bereziki Lehendakaria,
|
baina
baita Eusko Jaurlaritza, hura osatzen zuten alderdi abertzaleak eta federalistak, eragile politiko, ekonomiko eta sozialak ere. Guztiak ziren ETAren konplize.
|
|
|
politika industrialik onena, politika industrialik eza da. Miguel Boyer, Carlos Solchaga, Felipe Gonzà ¡ lez orduan eta Pedro Solbes eta José Luis RodrÃguez Zapatero gero,
|
baina
baita Rodrigo Rato eta Jose MarÃa Aznar kontserbadoreak ere, Alderdi Sozialistaren eta Alderdi Popularraren Gobernuak bat etorri dira ideia berean: eraikuntzan, turismoari eta diru errazari loturiko hirugarren sektorean oinarritzen den garapenaren aldeko apustu erabatekoa egin dute.
|
|
|
Bistan denez, horrek ez du esan nahi guztiek independentziaren aldeko botoa emango luketela, edo Espainiarekin bat egitearen aldeko botoa, horrela uste dutenak ere badaudelako?. Euskal gizartearen zati handi batek erabakitzeko eskubidearekin lotzen du bere etorkizuna; eta pentsamentu horretan bat egiten dute nahiz EAJ PNVri, EAri, Batasunari, Aralarri edo Ezker Batuari;
|
baina
baita PSOEri eta are PPri ere boto eman.
|
|
|
Aipa dezagun bestalde kantari ezagunek ere zabaldu dituztela bertso eta doinu hauek beren emanaldi eta diskoen bidez. Bereziki Mikel Laboak, Xabier Letek eta Antton Valverdek,
|
baina
baita Anje Duhaldek, Oskorri taldeak eta orain berriro Mielotxin taldeak ere bai.
|
|
|
Badira zuhaitz arrunt xaputx samarrak.
|
Baina
baita, haritz eta pago, lerden eta dotore goitituak ere. Urtetako estuasunak nola, halaxe gizenaldiak ere, enborrean antzematen zaizkie lehen begiradan.
|
|
|
adabegien solairu martxari erreparatzea nahiko, zein urte izan dituzten euritsu edo zeintzuk lehor antzemateko. Badituzte solairu oso laburrak, 30 zentimetro eskasekoak,
|
baina
baita, inoiz, 80 zentimetro ingurukoak ere: izan zuten euri egokitik, nonbait.
|
|
|
" Negu gorrian billoizik dagon zugatzak nai dau orrilla" kantatu zuen Balendin Enbeita bertsolariak.
|
Baina
baita apirilari ere: " Len esan dan urteko orrillaren 28an", dio Ayerbek Euskal Esnalean, apirilaz ari dela.
|
|
|
Zumarra eta zumartxikia lur mamiaren arabera daude: badira hostoen janzkera, moda saioa bailitzan, margo hainbatetatik igaroaz gero, orbeletan galdu dutenak;
|
baina
baita hostoberrituz harro dauzkaten adarrak ere, sustraiak sendo erroturik dituztena adieraziz. Hurritza ere, ukitzen hasia.
|
|
|
Berak oskarbitu zuen ortzeguna (ortziari zegokion eran) arratsalde erdiraino; ordea, eguerdirako, Frantzia aldetik etzan eta hego ekialdeko goxotasuna zekarkigun:
|
baina
baita penintsulatik turmix lanean zetorkigun depresio gunearen hodei lerroak arrimatu ere. Karga karga zetorren hodeitza geure paretik iparrerantz jaso eta itsasoko umelez ezkotu zenean, denok gogoan ditugun azioak kostaldean eginez estreinatu zen ilberri ostiralekoa.
|
|
2011
|
|
|
–Batzuk erreta hil zituzten,
|
baina
baita egosita, larrututa, zulatuta, zatituta... ere. Nik uste dut orain arte azaldutakoa mendi punta besterik ez dela:
|
|
|
–Begira, Fran: eskerrak eman behar dizkizut; lehenengo eta behin, nire bizitza salbatzeagatik;
|
baina
baita egun hauetan zure etxea eskaintzeagatik ere. Primeran egon naiz hemen, benetan; hala ere, ezin dut jarraitu ezkutuan:
|