|
2000
|
|
|
Aldaketa estrategiko horren ondorioak nabarmenak dira. Lehenik, badirudi ETAk sinetsi egiten duela egungo autogobernua alde batera
|
utziz
soberaniara eramango gaituen gehiengo sozial eta politiko konprometitu bat dagoela Euskal Herrian (duela hogei urte batzuk egindako hanka sartzeak zuzentzeko asmoa eta konpromisoa deitzen dio ETAk) eta ondorioz, badirudi baita ere, ETAk barneratu egiten duela kontestu horretan borroka armatuaren beharra gutxitu egiten dela. Alegia, gizarteari uzten diola lekua eta borrokaren protagonismoa politikagintzari dagokiola eta ez jarduera militarrari.
|
|
|
Orduko jendearengan izan zuen indarra ikaragarria da. Gaixotasuna atzemanez gero, etxeak ixten zituzten jendea barruan
|
utziz
. Janaria pasatzen zieten zulo batetik, bizi ziren artean.
|
|
|
Halaber, barne inbertsioaren murrizketa ezartzen dute, interes motak handituz eta maileguak mugatuz, lehiakortasunaren hobekuntza galeraziz, monetaren debaluaziora joz, eta, atzerrian errazago saltzeko, soldaten igoera bertan behera
|
utziz
. Azkenik, atzerriko inbertitzaileak sar daitezen ahalbidetzen dute, baldintza onenetan eta inolako kontrolik gabe.
|
|
|
Prozesu hau burutzeko 4 bat ordu behar izan ziren. Hori egiten zen bitartean, beheko solairutik beste zortzi sagar zaku igo ziren, garbitu eta txikituz, patsa hurrengo egunerako bigarren laukian beratzen
|
utziz
. Dolarean zegoen patsari eman beharreko estualdiak eman ondoren, patsa lehorra zakutan sartu zen.
|
|
|
Arratsaldean beratzen zegoen patsari zegozkion kolpeak eman eta patsa lehorra zakutan sartu zen. Bitartean beste zortzi zaku igo, garbitu eta txikitu ziren, beratzen
|
utziz
hurrengo egunera arte. Lana zortzietan eman zen amaitutzat.
|
|
|
Itsasoa, beti da ikuskizun paregabea, baita hemendik ere. Eliza ataritik ezkerrera jarraitu, itsasoari pareleloki, auzoko taberna ezkerrean
|
utziz
. Azken baserriaren alboan doan eskuineko bidea jarraitu.
|
|
|
Eta zurrunbilo honen erdian aldiz, gu, emakumeok, pobrezia eta mixeri gorrian (3 pertsona langabetuetatik 2 emakumeak dira), lan merkatuaren aukerak zabaldu direlaren inguruko hausnarketak geroz eta gehiagotan entzun behar ditugularik, eta horietan bizi ditugun oztopoak, diskriminazioak, sesgoak, mailaketak... alde batera
|
utziz
eta horiek gainditzeko bidean baleude bezala tratatuz, geroz eta gehiago emakumeon pobrezia hazkorra ahantzaraziz eta merkatu beltza emakume eta gazteengan sostengatzen dela ezkutatuz (lan murgilduaren% 70 ia emakumeek egina)
|
|
|
Azkenaldian, ordea, beste bide bat urratzeko erabakia hartu du EAJk. Bere azken biltzarreko ebazpenen arabera, herri hau independentziara eramango lukeen bide subirano batetik nahi du aurrera egin, Konstituzioak eta Estatutuak dituzten aukera guztiak esploratzeari
|
utziz
. Estatutuaren markoan gobernatzen ari denak bide horri uzten badio, zailtasunak izango ditu bide berri bat esploratzeko.
|
|
|
Nola? Metodologia ez zuzentzailearekin, taldean lan eginez eta klase magistralak albo batera
|
utziz
.
|
|
|
Gero zabaldu eta zabaldu, inguruan dituenak gupidarik gabe zanpatu, itzalpetu edo elikagairik gabe
|
utziz
akabatuz haziko da. Indian beldurra ere biziko zuten garai batean zuhaitz hau egiteko gai zena ezagututa; tratante edo merkatarien zuhaitza deitzen diote eta zuhaitz sakratua, gurtua da hango erlijioetan.
|
|
|
Oro har euskal jokalariek beren nagusitasuna erakutsi zuten herri hauetan zehar, bertakoak harriturik
|
utziz
eta teknika mailan gauza asko erakutsiz. Moskuko Spartak en kapitain zen Starostin jokalariak hitz hauekin laburtu zuen euskaldunen eragina sobietar futbolean:
|
|
|
Iban Zaldua EHUko historia fakultateko irakasleari bururatu zitzaion gaia. Berak dioenez," urte askotan historia azaltzeko lehengaia testua izan da, irudiaren indarra eta zehaztasuna itzalean
|
utziz
. Baina ez dago dudarik irudiak, bere zentzurik zabalenean hartuta, argazkia, komikia eta zinema, tresna baliagarriak direla historia irakasteko".
|
|
|
Dar Darren ekoizpen guztiak euskaraz estreinatuko dira, gaztelerazko bertsioa gerorako
|
utziz
. " Ametsak amaitu dira" obran kasu, Antonio Hernandezek zuzendari laguntzaile euskalduna izango du alboan, euskarazko bertsioa eratzen lagun diezaion.
|
|
|
XIV. mendeko kondaira du oinarri obrak. Santiagoko bidea egin ondotik, Felizia Akitaniako Dukeen alabak bokazioa sentitu eta gorteko bizitza erosoa alde batera
|
utziz
, Amokain Jaurgoan (Eguesibar) hartu zuen babesa. Baina Gilen bere anaia gartsuak aurkitu eta Feliziak bere leinuari zegozkion betekizunei muzin egin ondoren, arreba bihozgabeki hil egin zuen.
|
|
|
Baina, Lizarra Garazik biluztu egin zituen Espainiako eta Frantziako estatuak, beren izaera ukatzaile eta antidemokratikoa agerian
|
utziz
. Hori da beraien tzat benetako arazoa.
|
|
|
Itzuleran, azken gurutzea ezkerrean
|
utziz
, San Juan kaletik Otsa Goikoa eta alboko Ugalde jauregiak igaro eta berriz ere plazaraino eramango gaituen eskuineko Balentin Berriotxoakoa kalea hartuko dugu. Kale galant honetan, oraindik ere Lekerika Otsa, Altzerreka, Ibarguen Urkizu, Urkizu Iturbe, Arriola, Untzeta eta Urkizu jauregiak izango ditugu ikusgai.
|
|
|
Hau atzean
|
utziz
Idiakez jauregi barrokoaren parean geratuko gara (XVII. mendearen hasierakoa), Plaza Zarraren eskuinaldean. Enparantza honetan Udaletxe Zaharra altxatzen da (bitxia bada ere Tolosak bi udaletxe ditu).
|
|
|
Larraun ibaiaren iturburu ikusgarria bisitatu nahi badugu, herria zeharkatu ostean eskuinalderantz Iribasera abiatu, geroago hartuko dugun Baraibar San Migel errepidea eskuinean
|
utziz
. Segituan aipatutako Iribas herrira iritsiko gara.
|
|
|
Beraz, bada garaia begirune eta askatasun osoz utz diezaguten Euskal Herriaren berezitasunak ikasten, Madriletik inposaturiko hezkuntza eredua eta testu liburuak alde batetara
|
utziz
. Bada garaia geure kabuz ibiltzen hasteko, geure kabuz haziak ereiteko, jaso beharreko uzta jasotzen hasteko.
|
|
|
Udaletxea ezkerrean
|
utziz
, bide polit eta bihurgunetsua segituz, segituan Dorletako Andra Mari santutegira iritsiko gara; txirrindularien zaindariarengana, alegia. Gaur egungo eraikina XVII.ekoa da; aurrealdean Erdi Aroan landutako sinbolo ezberdinak ikus daiteke.
|
|
|
Gainera, ironia zorrotza lantzea ederki lortu du. Bestalde, irudi ugari darabiltza behatzailearen begi zorrotza agerian
|
utziz
. Hala ere, ironia da idazle honen baliabiderik erabiliena.
|
|
|
243). Izan ere, ez baitago Gasteizekin lotura jakinik izan dezakeen egoerarik (tunoenak alde batera
|
utziz
). Egoera horiek edozein hiri unibertsitariotan gerta zitezkeen.
|
|
|
askotan, etsipena islatzen da. Honela, narrazioen ostean sentsazio mingotsa
|
utziz
. Markos Zapiainek adierazi zuen bezala," Otamendik demagogiarik gabe, gehiegikeria barregarririk gabe, orain eta hemen dugun mina eta zikina eman digu, hizlau doi, dotore eta ederraz." (Egunkaria III)
|
|
|
Batak darabila nekea eta trabaillua; bertzeak aisia eta alferkeria; jakintasunak edo zientziak gerla egiten dio enorantziari nekearen eta trabailluaren bidez, harma hautaz garaitzen du. Halaber enorantziak ere aisiaren eta alferkeriaren bidez kontra egiten dio jakintasunari, trabatzen du, eta irabazten diotza hanitz izpiritu gai eder, eta batzuetan, munduan diren adimendurik haltoenak, eta gairik hoberenak; batzuek estudiatu gabez, eta bertzeak estudiatu ondoan halaber aisiari eta alferkeriari bere buruak emanez, eta ikasi zutena ahanztera
|
utziz
–.
|
|
|
Fernando Katolikoaren aginduz Albako dukeak 1512an Nafarroa hartu eta Gaztelaren menpeko jarri zuen, Albret errege erreginak koroarik gabe
|
utziz
. (Horren lekukotasun zehatzetarako, ikus Nafarroako artxibozain zen José Yanguas y Mirandaren Historia de la conquista del Reino de Navarra por el Duque de Alba, general del ejército del rey Fernando el Católico, Iruñea, 1843).
|
|
|
ebanjelioei lorturikematea... Baina Bartolomek, eginkizun horibeste batzuei212
|
utziz
, lehengobidearieutsikodio.FraiBartolomek, teologianetaElizarenirakaspeneanetaautoreezagunenganoinarrituz, irakastenzuen.Horreladiotsohirugarrenliburukiarenaurkezpenean, 1819koabuztuaren13kodataz, Kalahorrakoapezpikuari, AtanasioPuyal etaPoveda rigaztelaniazzuzentzendizkion lehenseiorrialdeetan:. Yonohehecho, IlustrísimoSeñor, enestaspláticasmásquereuniraun ordenpredicableanalítico, claroybre... Hecargadolamanosobrelosabusos, ignoranciasorelajacionesmáscom [u] nesy másdifícilesdecorregir, despuésdeexplicarlaverdaderadoctrinadecadamateria.Sóloresta, IlustrísimoSeñor, paraqueelcielobendigaestassencillaspláticas, lasriegueyfecundeladivinagracia, yproduzcancopiososfrutos?.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, aukera hori sistema estatalaren antolamenduak baldintzatzen du betiere, telebista lokalen edota sistema digital berrien arauketek erakusten duten moduan. ...azio taldeen interesak eta garapen tekniko azkarrak izan dutelehentasuna irrati/ telebista zerbitzuen oreka, bideragarritasun ekonomiko eta interessozialaren gainetik, sistema autonomikoak estatalekiko konkurrentzia marko zorobatean murgiltzera behartuz, eta Estatu mailako zerbitzuak, berriz, Autonomia Erkidegoen edozein eskuduntzetatik kanpo uzteaz gain, horiekiko inongo betebeharretatik ere aske
|
utziz
.
|
|
|
Frantziar Estatuan, berriz, beren menpe eremu geografikonahiko zabalak hartzen dituzten egunkari erregionalak nabarmentzen dira, nahiz etahorren baitako ezberdintasunen araberako edizio berezituekin izan. Irrati eta telebistanberriz, zentralizazioa handia izan da urteetan, bereziki Frantziar Estatuan, bertakoenpresen garapenari leku gutxi
|
utziz
, zenbait irrati emandegiren salbuespenarekin.Beraz, ez da harritzekoa prentsan eta Hegoaldean aurkitzea bertako komunikazio enpresen garapen handiagoa, Iparraldean eta irratian edo telebistan baino, arlo pribatuari dagokionean, behintzat. Horietan Estatu mailako hedapena duten enpresak eta komunikabideak dira nagusi.
|
|
|
Hemen eskema honen faltsukeria salatu nahi dugu, bere balizko oinarritzapenintelektualaren ahultasunak agerian
|
utziz
. Koiuntura konkretuez gain, atzerrianematen diren eztabaidak eta kanpoko autoreen ikuspegiak zeharo manipulatuz, kakaburutik behera nola botatzen diguten erakusten saiatuko gara.
|
|
|
Bitartean, estatu modernoak ontologia konstruktibista horretatik libratu nahiandabiltza, makiabelikoa izateko Maquiavelo ren aurka egotea bezalakorik ez dagoela agerian
|
utziz
. Hobbes engandik dator estatua gizakiek eraikitako gailua, tresna, makina besterik ez deneko ideia, berri?
|
|
|
Badirudi Erkidego Autonomoan eskubidehori lor daitekeela eta aplika dezakegula. Zergatik ez dugu planteatzen hori egitea, aukera
|
utziz
, gero, bere garaian, nafarrek eta iparraldekoek aplika dezaten?
|
|
|
konduktismoa, kognitibismoa (Lopiccolo, 1989), sistemen teoria orokorra (Verhulst, 1988), planteamendu humanistak, objektu harremanetan oinarritutako norabide psikodinamikoa duten terapiak (Apfelbaum, 1988) eta abar. Terapia sexualaren oinarriari dagokionez, fokapenen artekodistantziak alde batera
|
utziz
, ondokoak dira puntu komun garrantzizkoenak:
|
|
|
Bi lehen hileetan gorde ginen, han hemenka, Iparraldeko jendearen artean.Pariserat joan ginen gero eta bertan geratu ere Jose Mari Benito, ingeniaritza etxebatean. Hendaiako adiskide abertzale sutsu zen Paul Legarralde k, bere autoa
|
utziz
, Brusel eraino iritsi ginen bertze hirurok. Eta hemen hasi zen, eztabaida?
|
|
|
Egiaztatu nahi izan zuen eta testinfaliblea egin. Tradizioak diosku apezak badutela bide bat jakiteko nor den sorgina: meza ondoan, aldarearen gainean liburua zabalik
|
utziz
geroz, elizan dauden sorginakparalizatu bezala gelditzen dira, ezin mugituz. Hori egin ziokeen superioreak* Marcosi, eta testak positibo emanik, berehala bota zuen frailea komentutik.
|
|
|
nahiz eta gutariko bakoitzaren esperientzia besteei begira ezberdina izan etanor bera izan besteengandik ezberdina, kultura bateko eta bereko partaide gara; intereshistoriko komunak ditugu (sozialak, politikoak, ekonomikoak). Pentsatzen dut ezgarela behar bezain kritiko, sasi guztien gainetik, mozorrotutako jokabidez, lankide, adiskide... izenekin eusteko leherre nak egiten ditugunean, eta horiguztia diot sexuaz eta patriarkalismoaz egiten ditugun erabilerak bazter
|
utziz
.
|
|
|
– Praktikaren kontrolerako ez zen deus antolatzen, tradizioz edo egoerasoziolinguistiko euskaldunagoz indarrean egon zitezkeen hizkuntz ohiturei erebide
|
utziz
.
|
|
|
(halakorik egon baldin bazen behintzat; eta lehentxeago eta geroxeago izan zen halakorik). Eta zer egin zuen, Gotzain arauakalbora
|
utziz
, Ministroaren esanetara ibili zirenekin? (Donostian, bederen, halakofranko egon baitzen).
|
|
|
Hizkuntzabakoitzak kulturaren arabera eratzen ditu gizonaren moldeak eta kategoriak. Alabaiñamolde eta kategoria horien bidez mintzo gera; mintzatu ez ezik, naturaleza aztertu erehizkuntzaren hausnarbide horietxen bidez egiten dugu, fenomenu edo lotura hau edohura erreparatuz ala alde batera
|
utziz
. Gure pentsakera osoa, hortaz, hizkuntzarenarragoa horietan urtzen da, eta gero hormatzen edo gogortzen; eta munduko gureezaguera horietxek oiñarri diralarik eraikitzen dugu?
|
|
|
Azpimarratzekoa da 22.000 pezetako aurrekontua bildu ahal izateko kanpaina berezi bati ekinzitzaiola aramaioarren artean. Jende askok erantzun zuen kopuru desberdinak mailegu gisa
|
utziz
(25pezetatik 1.000 pezetara bitartekoak).
|
|
|
Hori dela-eta, batzuetan zalantzak sortzen dira igortzeko unean. Irratilari zuhurra ahalegindu egiten da datu guztiak egiaztatzen, posiblea ez den kasuetan maiz bazter
|
utziz
.
|
|
|
Bigarren irakurketa horretan, albistearen, orrazketa? egiten da, testua mikrofonotik esateko eran
|
utziz
. Aliterazioak eta soinu nahasgarriak bilatzen eta saihesten aritu behar dugu, den dena ondo gera dakigun arte.
|
|
|
Urte haietan, informazio irratiaren alorrean jazoera sonatua izan zen David Sarnoff ek, hogeita bat urteko irratilariak, 1912ko apirilean 62 orduz etenik gabe Titanic en hondoratzea erretransmititu zuenekoa. Sarnoff ek profesionalki lan egin zuen, itsasuntzi erreskatatzaileetako jendea elkarrizketatuz, bizirik atera ziren pertsonen izenak batuz eta jendearen arreta irratibidean ipinaraziz, erantzukizun handiz eta irratia gertaera informatiboen berri emateko bitarteko dinamiko eta egokia zela agerian
|
utziz
. Titanic en hondamena Marconi-ren familia osoaren akabera izan ahal izan zen, konbidatuta baitzeuden bidaia hartan Titanic itsasuntzian Atlantikoa zeharkatzera.
|
|
|
James C. Maxwell-ek 1864an liburu garrantzitsua argitaratu zuen. Elektrizitatea eta magnetismoa? izenburupean, energi mota bi hauen arteko erlazio estua agerian
|
utziz
. Ordura arte, bi energia hauek independenteak zirelako ustea zegoen.
|
|
|
XIX. mendean deforestazioa areagotu egin zen; Konbentzio gerra, Independentzia gerra eta Lehen Karlistadaren ondoren, udaletxeek lur asko saldu zituzten zorrak kitatzeko. Jabe pribatuen eskuetan, basoak moztu eta erroturatu egin ziren, mendi hegal gehienak erabat soilduta
|
utziz
. Gainera, izurrite eta gaixotasunek (haritzaren oidioak eta gaztainondoaren tintak eta txankroak) XIX. mendearen bukaeran kalte handiak sortu zituzten zuhaitzetan, gure lurraldeko basoen egoera larriagotuz.
|
|
|
Udazkeneko lehen hotzekin pagadia itxuraz guztiz aldatzen hasten da. Pixkanaka hostoak gorritu eta udazkena bukatzerako erori egiten dira, pagoak biluzik
|
utziz
, eta arrubioentzat, uhandreentzat, igelentzat eta apoentzat ezkutaleku aproposa den orbel geruza lodituz. Udaberria intsektiboroentzako sasoi oparoena bada, fruitu eta haziz elikatzen diren animalientzat udazkena da bazka sobera aurkitzen den sasoi bakarra.
|
|
|
" Bakardadean edatea ez da dibertitzeko erarik onena, jauna!", eta eskuak animozko zartako izugarri bat eman zion Txemaren bizkarrari. Hain izugarria, ezen ia aulkitik ere bota baitzuen, eta mugimendu bortitz horren eraginez begien erdian jotzen zuen argia ere desbideratu zen, bistan
|
utziz
bere aurrean zegoen gizon handi eta irribarretsua. " Gurekin etorri zenuke", eta beste bizkarrondoko zakar bat, ia barraz bestalde bidali zuena.
|
|
|
Hasierako kilometroak ez zetozen bat nik Connemaraz nuen ideiarekin, eta beraz itzali egin nuen walkmana. Baina apurka apurka etxeak desagertzen hasi ziren, lurralde gero eta latzago bati
|
utziz
lekua. Eta orduan bai, orduan ondo itsatsi nituen aurikularrak nire belarrietan.
|
|
|
aita, halarik ere, aldiei eta aldien zaldiei aitzinatzen zitzaiela, ohartu zen ezen mundua aldatzen ari zela eta, urrunerat joan gabe ere, bertan zituztela mudantzak, ondasunen ata aberastasunen inportantzia gero eta handiagoa iragartzen zutenak... eta, are gehiago, zeren uste baitzuen, halaber, ezen, jatorrizko eta etorkiko odol garbitasunik ezean, nola baitzen bere kasua, arbasoak Nafarroako gerla haietan galtzaileetarik izan zirelako, dirua egin eta diruz eros zezakeela faltan zuena, noblezi tituluak ere diruaren esku egon zitezkeenez gero... zeudenez gero. Zeren nobletasun agiria bereganatu ondoren egin baitzezakeen amets, orduan baizik ez, nobleen bi zimoduarekin, zergak eta tributuak ordaintzeari
|
utziz
eta lana ere alde baterat utziz.
|
|
|
aita, halarik ere, aldiei eta aldien zaldiei aitzinatzen zitzaiela, ohartu zen ezen mundua aldatzen ari zela eta, urrunerat joan gabe ere, bertan zituztela mudantzak, ondasunen ata aberastasunen inportantzia gero eta handiagoa iragartzen zutenak... eta, are gehiago, zeren uste baitzuen, halaber, ezen, jatorrizko eta etorkiko odol garbitasunik ezean, nola baitzen bere kasua, arbasoak Nafarroako gerla haietan galtzaileetarik izan zirelako, dirua egin eta diruz eros zezakeela faltan zuena, noblezi tituluak ere diruaren esku egon zitezkeenez gero... zeudenez gero. Zeren nobletasun agiria bereganatu ondoren egin baitzezakeen amets, orduan baizik ez, nobleen bi zimoduarekin, zergak eta tributuak ordaintzeari utziz eta lana ere alde baterat
|
utziz
.
|
|
|
Aparkalekua handia zen, hala ere, eta sartu eta berehala, lehenbiziko hutsartea egin nuen neure, Ximurraren autoari aitzina segitzera
|
utziz
. Haiek sarrera pareraino egin zuten, bertze ibilgailu bat lagatzen ari zen lekuaz nagusitzera.
|
|
|
Denborari bere joanean
|
utziz
, jatetxe barnean nola jokatu gogoetagai izan nuen, zigarro baten laguntzaz. Egiaren errateko, toki nabarmenegia zitzaidan Ximurraren eta Kristinaren talde ustez sekretuaren batzarrerako.
|
|
|
Bi oreneko solasaldia generaman jada, urte aunitzetan luzeena, eta ez hain juxtu ere toki eta kinka horretara ekarri gintuen aferaren aitzin gibelez. Horiek lehen hitzekin batean baztertu genituen, saltsa horretan bakoitzak zer zuen agertzeko eta zer altxatzeko, norberaren baitan
|
utziz
. Hasi berritako gure goiti beheitiak eta hondar urteetako desenkontruak.
|
|
|
—Nire kontu —idazten ari zena
|
utziz
, hogeita hiru urte baino ez zuten ezpain haragitsu horiek irriño egin zidaten.
|
|
|
Urteen joanak hondalana egina zion han eta hemen, baina ez oraino aldaketan. Kristinaren geografiako bertze bazter batzuk alde batera
|
utziz
, nire eskuek aldakak xerkatzen zizkioten amodioa egiterakoan. Azkenekoz, banandu baino bi hilabete lehenago.
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera
|
utziz
; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
Higaduraz ari naizela, begien bistan geratu da Xavier eta Olgaren artekoa izan dela handiena. Goizean goizetik, senarra kopilotu eta emaztea furgonetaren atzealdean joan dira, denon aurrean agerian
|
utziz
elkarrengandik ahalik eta urrunen nahi zutela. Eta goizean goizetik, Olga betaurreko beltzak jantzirik ibili da.
|
|
|
Baina muturrean dituen estrien eraginez, kontrakoa gertatzen da: balaren kontaktuarekin, buztina edo haragia sarrerakoan lehertzen da, irteera garbi baino garbiago
|
utziz
".
|
|
|
barne murrizketok gizabanakoaren autodeterminazioa oztopatzen dute, gizabanakoek antzinako autoritateak eta praktikak kolokan jarri ezin dituztelako eta, beraz, beraien bizitza onaren ikuskera ezin berrikus daitekeelako. Itsu itsuan onartu behar dituzte, beraien zentzu kritikoa alboratuz eta zapalketari bidea zabalik
|
utziz
. Indartsuago den kulturaren nagusitasunetik babestera bideratuta dauden eskakizunak, hots, kanpoko kulturekiko babesa (protecciones externas) bilatzen dituztenak, zilegi izango lirateke, Kymlickaren arabera beti ere, gizakiari bizimodu on ezberdinen artean iritzi informatua hartzea ahalbidetzen baitiote.
|
|
|
Erkenntnis aldizkarian izandako lehenengo parte hartzean," Wege der wissenschaftlichen Weltauffasung" [Munduko ikusmolde zientifikoaren formak] artikulua aurkeztuz128, Neurathek Vienako Zirkuluaren joerarekin bat ez zetorren zientziaren arazoei buruzko ikuspegi historikoa zirriborratu zuen. Testuan enfasi positibista eta zientifista oro alde batera
|
utziz
, zientzi ezagutzaren muga eta posibilitateen ikusmolde pragmatikoa defendatu zuen. Zientzi eginkizunaren baldintza historiko, soziologiko, ideologiko eta linguistikoak azpimarratu zituen batik bat, eginkizun hura zerbait konplexua, ez lineala, kontingentea eta partziala bailitzan hartuz.
|
|
|
nozio matematikoak kontzeptu logikoetara murrizten direla sostengatzen duen joera edo ikusmoldea, alegia. Beraz, nahikoa da soilik kontzeptu logikoak aztertzen baditugu, besteak —matematikoak batez ere— alde batera
|
utziz
.
|
|
|
logika sinbolikoa, ikusmolde filosofiko desberdinen kontzeptuak —enpirismoarenak, positibismoarenak, konbentzionalismoarenak— eta, nola ez, zientziarekiko jarrera hurbilkorra, hura behar den bezala aztertu ahal izateko, hau da, zientzia barnetik ezagutuz, eta ez estereotipo sinpleegiak eta hutsalak maneiatuz. Jarreraren aldetik, helburua goitik behera bete zuten, jaraunspen ezin hobea
|
utziz
mende honen filosofiari —zientziaren filosofia, filosofia analitikoa— Haatik, egitasmoak ez zuen soilik jarrera hutsean geratu nahi, tesi substantiboak ere agertu baitzituzten. Baina alde honetan, ezagutzaren edozein esparrutan gertatzen den bezala, euren proposamenak edo bertan behera utzi dira edo eraldaketa sakonak pairatu dituzte.
|
|
|
Hirurogeiko hamarkadatik aurrera batez ere, unibertsitate aleman eta austriarrean, eta harrezkero mendebalde osoan, filosofia eta gizarte zientzietako esparruetan zientzia eta teknikaren ulermen enpirista logikoa, alde batetik, eta ikusmolde humanistak deiturikoak, bestetik, bateraezinak direla onartzea ohikoena izan da. Egungo zientzia eta teknologiaren analisi filosofikoak urruntasun honetan sakontzen ari dira, hori defendatuz, eta Vienako Zirkuluak lagatako joera analitikoa atzean
|
utziz
. Dena den, azken urteetako ondorio hauek eta beste batzuk sekula ez dira heldu Horkheimerren hitzek izandako suhartasunera.
|
|
|
sentsazioen multzoa. Haatik, Machen tesia hemen gelditu zen; ez zuen ezer gehiago zehaztu bere liburuan, anbiguotasun ontologikoa eta linguistikoa agerian
|
utziz
. Hau da, ez dakigu batasun linguistikoari buruz ari zen —fisikaren hizkuntza edo besteren bat erabiliz—, edo zerbait sakonagoari buruz, non zientziaren objektu oro —materia, gizartea, adimena, etab.— elementu sentikorren batuketa besterik ez litzatekeen.
|
|
|
fisika newtondarra, geometria euklidearra eta Aristotelesen logika. Baina aipaturiko ezagutza mailako iraultzek beren lorpen guztiei erantzun filosofikoa emango lieketen ikusmolde berrien beharra zeukaten, eta proiektu berri horrek soilik Vienako Zirkuluaren tesietan lortuko zuen gorpuztea, ordurako zaharkituta zegoen filosofia transzendentala alde batera
|
utziz
.
|
|
|
Goian aipatutako liburuan sakonduz, frantziar filosofoak bere buruari galdetu zion ea Wittgenstein Freuden dizipulua zen. Erantzuna baiezkoa da, Freuden azalpen zientifikoa, ametsez hitz egiterakoan, erantzun estetikoa bihurtzen baldin bada, lege kausalak albo batera
|
utziz
. Wittgensteinen ustez psikoanalisia ez da ametsen fisika, poesia edota literatura baizik, gure bizitzaren poesia.
|
|
|
Su etenaren aurretik atergabeko prediku sorgorgarrian aritzen zitzaizkigun denak, esanez: armak
|
utziz
gero, su etena emanez gero, dena izango da posible, edozertaz hitz egin ahal izango da, edozer konpon liteke; beraz... zertarako luzatu! Orain, ETAren su etena eta urtebetera, hurbilketa egin digute preso politikooi.
|
|
|
Xanek trabeska begiratzen zion, pena pixka batekin, zaharraren ziztrintzeaz alarmatuta ere bai. Aitatxik jarri eta bertan zen manta xingle batekin estali zuen bere burua; doi doia sudurra eta begiak libre
|
utziz
; begiak telebistan finkatu zituen.
|
|
|
" Hemen al da gaixoa?", galdetu zuen txikiak. Xanek alde batera egin zuen, bi gizonak sar zitezen
|
utziz
. Haiek sarreran amatxi ikusi zuten:
|
|
|
Pasiloan zaharra kantu kantari zetorrela adituz, Xanek mugimendu txiki bat egin zuen Raissagandik bereizteko; Raissak ordea, bere alabatxoari buruan laztan eginez, naturaltasunez, apur bat gehixeago hurreratu zitzaion. Zaharra, dagoeneko atean, betiere kantari, beraiei begira, harrituta zegoen; ez sobera ere, kantatzeari pixkanaka
|
utziz
irribarre amultsu, eta hala ere oker samar bat egiten zienez. " Hau ez da igual bazkaltzera etorriko", esan zuen, azkenean; Raissak ez zuen berehalaxe erantzun; alabatxoari kasu egiten zion, bidenabar, beharbada, Xani; zaharrak, egonarriz:
|
|
|
Tripa handia, antiojoak, bizar pixka bat, Xan ikusi zuelarik: " Egun on", esan zuen, aztoratuxe, lanari une batez
|
utziz
. " Berdin", esan zuen Xanek, bat batean eskuak nora sartu ez zekiela.
|
|
2001
|
|
|
Teknologiako gastuak, gaur egun, enpresen inbertsioaren %40 hartzen du eta, beraz, zaila izango da kopuru horri eustea. Garraiokoak alde batera
|
utziz
, ekipamenduetan inbertitzen denaren %63 teknologiari dagokio.
|
|
|
Abentura hauen guztien berri ematen du" Odisea" k, hirugarren pertsonan zein Ulises beraren ahotik. Telemako, Ulisesen semea, bere aitaren bila abiatzen da, ama bakarrik
|
utziz
Itakan. Ulises hara itzultzen denean, ordea, bere emazte Penelope bereganatu nahi duten ezkongaiez beterik aurkitzen du jauregia.
|
|
|
Ezkerrerantz Postetxea
|
utziz
, bere garaian polemika handia sortu zuen Foruen plazara iritsiko gara. 1981ean Txillida eskultoreak eta Gantxegi arkitektoak egina, granitozko monumentu multzoa da, harmailezko plaza ikusgarriaren barnean.
|
|
|
Lehen urte haietan trenbideak igarotako udalek lanak finantzatzen laguntzen zuten, akzioen bidez eta baita ardoaren gaineko zerga berri baten bidez ere, baina, nonbait diru gutxiegi bildu eta urtebetera elkarteak porrot egin zuen, lanak ere hainbat urtetan bertan behera
|
utziz
.
|
|
|
Gaurko eraikina 1844ko dorreak eta XIX. mendearen bukaeran berritutako tenpluak osatzen dute. Eliza atzean
|
utziz
udal parke ederrera iritsiko gara, gordetzen dituen zuhaitz mordoa dela-eta Parke Historiko Artistikoa izendatu dutena. Erdian 1917ko kiosko bitxia dugu.
|
|
|
Gainetik behatu ostean, orain Nabaskozerako bidea hartuz (begiratokia atzean
|
utziz
eskuinera), arroilaren barrenean sartuko gara. Begiratokitik 1,6 kilometrora (NA errepideko 13,5 kilometroan), ezkerreranzko bihurgune handi batean (jaitsieran 11garrena), eskuinera bidetxo bat hasten da.
|
|
|
Bidegurutzean bertan dugun Turismo Bulegoa atzean
|
utziz
, ezkerrerantz San Jose kalean Ubillos Jauregia topatzen dugu, alde zaharreko lehen monumentu azpimarragarria. Jatorrizko dorretxeari XVI.ean beste dorre bat eta patio ederra gehitu zizkioten, Birpizkundeko estiloa jarraituz.
|
|
|
Asko hitz egin izan da dekretu foralen aurrean guk izandako jarreraz eta modu arinean gainera, agian guk gai horrekin inoiz ez dugulako nahi izan politika egitea, politika delako euskararen etsairik okerrena. UPNk Euskararen Legea aldatu nahi izan zuen, egungo hiru eremuak bitan
|
utziz
, eta guk ez dugu uste halakorik egin behar zenik, lege horrek euskara eta gaztelania Nafarroan elkarrekin bizitzea ahalbideratu duelako. Dekretuaren zati batekin ados gaude eta hala esan genuen:
|
|
|
Baina hemen amaitu izan balitz dena. Eraikin zahar horretan kultur gune berria egin behar zutela eta, udaleko politiko azkarrei ez zaie beste gauzarik bururatzen urtetan bertan lan egindako antzerki taldeak bertatik botatzea baino, Ur taldea eta Trapu Zaharrak egoitzarik gabe
|
utziz
beste alternatibarik eman gabe. Eta kito.
|
|
|
Errepidean berriz, ezkerrera oraingoan, 3 kilometro bete ostean Barrikara iritsiko gara, erdigunean sartzeko ezkerrera eginez. Bertako elizaldea eskuinean
|
utziz
, segitu gorantzako errepidetxoa, 200 metrotara eskuinerantz jo arte. Hortik aurrera oinez, Euskal Herriko hoberen gordetako sekretuetako bat (merezi duena baino askoz ezezagunagoa behintzat) ezagutzeko aukera duzue:
|
|
|
Errepidera itzultzeko aipatutako aldapa igo (hondartza atzean
|
utziz
) eta kilometro t´erdira dagoen bidegurutzean ezkerrerantz jo. Ondorioz, Gorlizko erdigunean barneratuko gara, udaletxe eta eliza gure ezkerrean uzten ditugula geu ere ezkerrerantz joz.
|
|
|
Bigarren aldizkariak «Situacion (España)» kritikatu egiten du orain dela gutxi gobernuak, CEOEk eta CCOOek hartutako akordioa, pentsioen erreforma atzeratzen duelako eta pentsio sistema publikoaren bideragarritasunari buruzko zalantzak argitzen ez dituelako, erreforma horien ardura eta kostuak datozen belaunaldien eta oraingo batzuen bizkar
|
utziz
. Aldizkariak dioenez, akordio horretako neurririk gehienak adituek gomendatzen dituzten eta Europako beste herrialde batzuetan hartu dituzten neurrien aurkako bidetik doaz.
|
|
|
Aipatu den BBVAren txosten horren arabera, kontuan hartu beharreko beste neurri bat" kanporatzeko arrazoiak eta kalte ordainaren zenbatekoa negoziaketa kolektiboetan zehaztasun handiagoz arautu ahal izatea" litzateke. Azken batean, helburu nagusia enpresa mailako negoziaketa kolektiboaren garrantzia areagotzea litzateke, negoziaketako alderdirik orokorrenak soilik
|
utziz
sektore mailarako.
|
|
|
Bukatzeko, derragun sumagarri/ sumagaitz arteko muga nahiko eztabaidagarria izanik ere, pertzepzioari legozkiokeen arazo eta zalantza teorikoak alde batera
|
utziz
, irizpide horri nahiko egokia deritzogula, testu narratiboen azterketan ikusten diogun erabilgarritasunagatik.
|
|
|
Edozein modutan, azpimarratu beharra daukagu esku artean izan ditugun nobelaren bigarren eta zazpigarren artigalpenetan horrela bada ere, gaztelaniazko eta ingelesezko itzulpenetan bigarren pertsonarekin hasten dela ihesaren kontaketa. Azken arazo hau alde batera
|
utziz
, aipatutako orrialdean bakarrik aurki daiteke lehenengo pertsona hori, eta bigarrenerako aldaketa progresiboa markatzen duela esango genuke (fokalizazioari dagokionez, bi pertsonen arteko desberdintasunik ez badago ere).
|
|
|
Plano hau teatro lan baten modura dago kontatuta. Esan daiteke narratzailea ezkutatu egiten dela anonimoak diren beste pertsonaiei hitz egiten
|
utziz
(BOZ 1, BOZ 2,...). Bestalde, elkarrizketaren barruan tartekatzen diren akotazioak guztiz inpertsonalak izateaz gain, entzumenari dagozkion aditzez beteak egoteak fokalizaziorik ez legokeela esatera bultzatzen gaituzte.
|
|
|
Dena dela, topikoak alde batera
|
utziz
, argi dagoena zera da, nobela honek baduela oraindik gaur egungo irakurleari erakargarria egiten zaion eskaintza eta, hori dela eta, hamahiru urteren buruan (hamahiru urteko epea gure narratiba modernoaren eremu mugatuan nahikoa izanik ahanzturan erortzeko), oraindik gai gara nobela hau esku artean harturik gure irakurketaren bidez bertan eskaintzen zaigun mezu edo eduki hori zerbaitetan gauzatuz... Eta gauzatu diogu ezen irakurlea baita, azken finean, literatur testuaren berridazketaren bidez honi zentzua emango diona, eta ondorioz," efektu estetikoa" deiturikoa gorpuztuko duena.
|
|
|
Eta baieztapena frogatzeko Abrams-ek lau idazle eta pentsalari nagusiren lanak aipatzen ditu, laurengan utopia erromantikoaren indarra agertuz, osoak eta batuak izatera bultzatzen gaituen utopia erromantikoaren eragina agerian
|
utziz
. Lau idazle hauek Marx, Nietzsche, Eliot eta Lawrence dira.
|
|
|
Zain ilun batek bidali du odola genero batetik bestera. Horregatik konparaketa bat egingo dugu Holan en ezaugarriak Sarrionandiaren poesian aurkitu asmoz, beti ere lotura zuzena alde batera
|
utziz
.
|
|
|
Errekerimendu hori idatziz egin behar da, nahikoa konstantzia
|
utziz
: notario bidez edo jaso izanaren adierazpena duen telegrama bidez.
|
|
|
ANGELA badoa atzealdean desegiten zaion artilearen matazaren arrastoa
|
utziz
.
|
|
|
LEIREk amona begiratzen du sukaldean lanean nor dagoen argi
|
utziz
.
|
|
|
Forma huts bihurtu, formalizatu ezin daitekeen guztia, semantika, pragmatika, komunikazioa eta sinboloa? kanpoan
|
utziz
; hain zuzen, horrexegatik: formalizatu ezin direlako. (Gogoan izan Hjelmslev-en asmoa:
|
|
|
768 Pepin Laburra hil zen, ondorengotzan Karlos (geroko Karlomagno, Karlos. Handia?) eta Karloman bere semeak
|
utziz
.
|
|
|
Honek ere semeen artean banatu zuen erreinua, 768an hiltzean; baina Karlomanizenekoa hil egin zen 771an, erregetza Karlomagnori
|
utziz
, bakarka. Beraz, Karlomagno 774tik aurrera lonbardiarren errege zen, eta Aita Santuaren babeslebihurtu zen, ez haren menpeko.
|
|
|
Anton Erkorekak erraten duenez, Bermeoko San Juan Portaleren azpian, oin itxurako zulo bat duen harri bat daukagu, San Juanek berak utzi zuen oinatza, herriko jendearen ustez. Santuak, Bermeokoportuan lurreratu ondoren, hiru pauso emanez iritsi omen zen Gaztelugatxera, lauoin aztarna
|
utziz
: –San Juanek leelau leelau imin zauen kaderie Morondon, arkupien.
|
|
|
Arabako patroiaren historikotasuna alde batera
|
utziz
–argitzea ezinezkoabaita51?, beraren kondairak Behe Erdi Aroko eta Garai Modernoko beste askorenezaugarriak dituela esan beharra dago. Jaun Done Prudentzioren kondaira bestekontaketa hagiografikoek hornitzen dute, gertakari miragarri batzuk azpimarratuzeta exageratuz.
|
|
|
Antzinako panegirikoak eta laudoriak alde batera
|
utziz
, eta santua eta berekondaira dagokien testuinguruan kokatuz, etorkizuneko euskal Erdi Aroko hagiografiaren ikerketa berriak norabide honetatik bideratu dira. Artikulu honenizaera laburragatik, ezin izan dut alderdi hauetan sakondu, etorkizuneko beste lanbatzuetan egingo dudan bezala.
|
|
|
Gizon pertsonaien estereotipoak alde batera
|
utziz
, oso interesgarria daMurielen pertsonaiaren eraikuntza psikologikoa, jatorria bere amarengan duena.Jean Daniel mutil lagunaren berririk jaso ez duelarik, abandonaturik sentitzen da, eta bere egoera hori amarenarekin parekatzen du:
|
|
|
Instituzio publikoetan gaztelania edo frantsesa erabiltzearen derrigortasunakhizkuntzen erabilpen diglosikoaren derrigorrezko arau soziala ekarri du: euskaragune pribatuan (familia, lagunak) eta ahozkoetan erabiltzea, gune publiko eta prestigiotsuak, ahozkoak nahiz idatzizkoak?, aldiz, gaztelaniaren edo frantsesarenerabilpenerako
|
utziz
. Honegatik guztiagatik, euskal historiaren une hau euskararen ezagutzan eta erabilpenean atzerapauso handiena ezagutu duena izango da, erromanizazioaren ondoren.
|