2000
|
|
2050ean munduko estaturik zaharrena izango da, eta batez besteko adina 54,3 urtekoa izango da, hau da, munduko batez bestekoa baino 16 urte altuagoa. Zenbait adituk dioenez, hemendik 2025
|
urtera bitartean
Europak 35 milioi biztanle galduko ditu eta 159 milioi langile gehiago beharko ditu egungo lan egiturari eutsi ahal izateko.
|
|
2015\.
|
urtera bitartean
, baldin eta datozen hauteskundeetan PSOE, IUren laguntzarekin, irabazle ateratzen bada eta bere hitza betetzen badu. Hala iragarri dute behinik behin.
|
|
Espainiako Estatuan zehar dauden gainerako zentral nuklearrak, beste zazpi -7.000 megawattetik gora dituzte, hau da, Espainiako Estatuko kontsumoaren heren bat-, hemendik 2015
|
urtera bitartean
itxiko lirateke, pixkanaka. Zazpi zentral nuklear horiek honako hauek dira:
|
|
Proiektu handizalea da, 2010
|
urtera bitartean
urratu behar diren bideak markatuko dituena. Zuberoako Herrien Erkidegoa-Communaute de Communes-egitura berriak gidatua izanen da erakunde eta profesionalen partaidetzarekin
|
|
Une honetan ITPren ahalegin nagusietako bat Trent programan duen partaidetza handitzea da, hau da, Airbus A340 hegazkina, bere 500 eta 600 bertsioetan, hornitzeko erabiltzen den Trent 500 motorraren presio txikiko turbinak esklusiban diseinatzeko eta egiteko bazkide industrial gisa sartzea. Programa honi aurre egiteko aurreikusten den inbertsioa 20.000 milioi pezetakoa da 2008
|
urtera bitartean
, eta horri esker urtean 10.000 milioi pezetako salmentak lortuko lirateke 2002 urtetik aurrera, guztira 124.000 milioi pezetako salmenta izango luke 2010 urtera bitartean. Motorren mantenimendua sartzen den programa honen indarraldia 40 urtekoa da.
|
|
Une honetan ITPren ahalegin nagusietako bat Trent programan duen partaidetza handitzea da, hau da, Airbus A340 hegazkina, bere 500 eta 600 bertsioetan, hornitzeko erabiltzen den Trent 500 motorraren presio txikiko turbinak esklusiban diseinatzeko eta egiteko bazkide industrial gisa sartzea. Programa honi aurre egiteko aurreikusten den inbertsioa 20.000 milioi pezetakoa da 2008 urtera bitartean, eta horri esker urtean 10.000 milioi pezetako salmentak lortuko lirateke 2002 urtetik aurrera, guztira 124.000 milioi pezetako salmenta izango luke 2010
|
urtera bitartean
. Motorren mantenimendua sartzen den programa honen indarraldia 40 urtekoa da.
|
|
Kanboko eskolako ikasleak sare elebidunean murgilduta daude. Bi multzotan ari dira 6 urtetik 10
|
urtera bitartean
. Sei eta zazpi urteko 32 ikaslek eta zortzi, bederatzi eta hamar urteko beste 10 ikaslek lantzen dute" Euskara Mintza" proiektua.
|
|
Orain arte Euskal Autonomia Erkidegoan, Eusko Jaurlaritzak, Lazkaoko Beneditarren Monasterioko, Gasteizko Elizbarrutiaren Seminarioko eta Loiolako Santutegiko liburutegiekin lankidetza-hitzarmen bana izenpetu du, EAEko liburutegietan dauden 1900
|
urtera bitartean
argitaratutako liburu guztiak euskarri informatikoan jasotzeko sistema eratuz eta ezarriz, Euskadiko bibliografi multzoari buruzko katalogo komuna osatzeko helburua duena. Horren bitartez, kontsultak modu elkarreragilean egin ahal izango dira.
|
2001
|
|
Gaur egungo findegia dagoen leku berean kokatuko den proiektu honen eraikuntzan 2.500 langile arituko dira, 2004
|
urtera bitartean
. Eraikitze lanak bukatu ondoren, 120 pertsona ingururi emango dio lana zuzenean, eta zeharka eragingo duen lanak beste 500 lanpostu inguru sor ditzake.
|
|
Eolicas de Euskadik burutua du Elgeako mendizerran aurreikusten diren 37 aerosorgailuen instalazioa, EAEko lehen parke eolikoa osatuko duten 4.100 metrotan zehar. Eusko Jaurlaritzak, gutxienez, bost parke eoliko jartzea aurreikusten du 2005
|
urtera bitartean
, energia kontsumoaren %3 zentral eoliko horietan ekoiztua izan dadin lortzeko xedez. Horrek esan nahi du, jartzen den potentzia 175 MWra iritsiko dela eta bost parke eoliko horiek jarrita egongo direla data horretan.
|
|
1996 arte, lanean emandako azken zortzi urteak hartzen ziren kontuan. Toledoko Itunaz geroztik, pixkanaka 15 urtetaraino igotzen da epe hori 2002
|
urtera bitartean
. Oraingo akordioarekin 2003 urtera atzeratzen da pentsioa kalkulatzeko epea handitzeko neurri berrien azterketa.
|
|
Arrantzaren sektorea estrategikoa da Eusko Jaurlaritzarentzat, eta ahalegin handia ari da egiten sektorea modernizatzeko. Nolanahi ere, egin beharrekoak lehenbailehen egin beharko dira, zeren horretarako diru laguntza publikoak 2006an desagertuko dira, eta baldintzarik egokienak 2002
|
urtera bitartean
eskainiko baitira. Eusko Jaurlaritzak 4.400 milioi pezetako laguntza publiko ofiziala eman du, eta, horrez gainera, hogeita lau finantza-erakunderekin finantzaketa bide berezi bat hitzartu da itsasontziak berritzeko maileguak lortzeko.
|
|
Euskal Herriko arrantzaren sektorea egunetik egunera ari da modernizatzen, eta aitortu beharra dago Gasteizko Administrazioa beti oso sentibera agertu dela sektore honekin, eta oso ahalegin handia egin duela arlo horretan. Orain, 2006
|
urtera bitartean
, itsasontziak berritzeko plan batean murgildurik dago sektorea. Itsasontzien %40an izango du eragina, eta 60.000 milioi (2.400 milioi libera) pezetako kostua izango du.
|
2002
|
|
Gaixotasun hau jasaten duten hiru emakumeko, gizonezko batek jasaten du, eta 25 urtetik 50
|
urtera bitartean
hasten da.
|
2003
|
|
1800\. urtetik 1940
|
urtera bitartean
, Frantziak 9 Konstituzio ezagutu zituen, aldaketa anitz beraz. Inperioa eta Monarkia joan ziren eta Errepublika heldu.
|
|
Hortaz, jakingarri gertatzen da gurean garai bateko egunkarietanhonetaz edo hartaz esana, eguraldiaz betiere. Oso bilduma polita, interesgarriabenetan, dugu Meteorologia Euskal Zerbitzuak 1998 urtean argitara emandako Elclima del Pais Vasco a traves de la prensa-Euskal Herriko klima prentsarenbidez izeneko liburuan; bertara 1882 urtetik eta 1950
|
urtera bitartean
Hegoaldekoeuskal lurraldeetako prentsa idatzian jasotako ehunka albiste bildu eta sailkatzendira. Aipamen bitxi batzuk baino ez ditut hemen egingo, gogoetarako iturburu.
|
|
Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitatea eta Deustukoa izan ziren frankismoan euskara eta euskal kultura ikergai izan zuten bakarrak, euren ikasketa-motengatik, besteak beste. Nafarroako Unibertsitatean 1963 urtetik 1980
|
urtera bitartean
, Jose Migel Barandiaranek Euskal Herriko Historiaurrea eta Etnologia irakatsi zituen. Hor hasi ziren lanean Etniker taldeak, eta erein zuten Euskal Herriko Atlas Etnografikoaren hazia.
|
|
Antisorgailu hori bost urtetik zazpi
|
urtera bitartean
merkaturatu daiteke.
|
|
Europako Batasuneko (EB) 120 bikotek hasi dute gizonezkoen pilularen borondatezko saiakuntza, haren eraginkortasuna egiaztatzeko. Metodo antikontzeptibo esperimental berri bat da, eta, eraginkortasuna egiaztatuz gero, bost urtetik zazpi
|
urtera bitartean
merkaturatu daiteke, Organon eta Schering botikek adierazi zutenez. Gizonezkoen pilula emakumearen printzipio berean oinarritzen da, hau da, obuluen ekoizpena geldiaraztea, kasu honetan espermatozoideen ekoizpena.
|
|
“Garuneko emozioak itzultzeko sistema da”, esan zuen. Birbaumer doktorearen hamaika pazienteek ELA garatu dute urtebetetik bost
|
urtera bitartean
. Garuneko hemorragia bat duten pertsonei ere aplikatzen zaie, eta, garunak funtzionatzen badu ere, sentitzeko eta ulertzeko gai badira ere, ezin dira komunikatu eta beren baitan giltzapetuta daude.
|
|
Batzuetan, motibazioak aipatzen direnean, ETAko lehen belaunaldietako giroaz mintzatzean, ingurune katolikoak hartzen dira ahotan, apaiztegiak etakideen mintegi omen ziren. Nik bi urte pasa berriak nituen barnetegi frankista batean, goi mailako batxilerra ikasten, eta hamarretik hamalau
|
urtera bitartean
mojen ikastetxe batean egona nintzen, Teresianetan. Garai hartarako teresianak modernoak ziren (kalekoz janzten ziren, lanbide zibilak zeuzkaten) eta pedagogiaren aldetik aurreratuenetakoak izango ziren ikastetxe erlijiosoetan.
|
|
Gantza desagertu egiten da hezurretatik, bost eta hamabost
|
urtera bitartean
.
|
2004
|
|
Baina ez da lehen haurtzaroko arazoa soilik, inkestan ez baitago adin-talderik gomendatutako batez bestekoa betetzen duenik. Hamabi hilabetetik aurrera eta 3 urtera arte, lo-orduak ez dira behar diren hamabiak baino gehiago izaten, eta 3 urtetik sei
|
urtera bitartean
, batez besteko atsedenaldia 10 ordukoa izaten da, eta gomendatutako 11 -13 ordukoa. Eskolako betebeharrak hasten direnean ere ez dituzte emaitzak hobetzen; 6 eta 10 urte bitarteko haurrek 9,5 ordu egiten dituzte gauero, gomendatutako 10 -11 ordura iritsi gabe.
|
|
Gobernu zentralak bukatutzat ematen duen lege berri batek eguzki-plakak jarri beharko ditu etxebizitza berrietan. Bi urtetik hiru
|
urtera bitartean
indarrean egon daitekeen legediaren zirriborroa horrelako ekipoen instalatzaileen esku dago, sektoreko prestakuntza hobetzeko ikastaro espezifikoak antolatzen hasi baitira. Energia garbi hori ezarriz gero, ura kosturik eta emisiorik gabe berotu ahal izango da, nahiz eta profesionalek gogoratzen duten gasa etxean egongo dela.
|
2005
|
|
Batzuen ustez, MCCk duela zenbait urte martxan jarritako internazionalizazioak deslokalizaziora daramatza bere enpresa guztiak. 2008
|
urtera bitartean
20 lantegi berri sortu nahi ditu atzerrian. MCCko ordezkarien arabera, aldiz," internazionalizazio prozesu horren helburua ez da deslokalizazioa, atzerriko merkatuak bereganatu eta Estatu espainolean fabrikatzen direnena baino balio erantsi handiagoa duten produktuen komertzializazio-lerroak garatzea baizik, eta horrek gainera enplegua sustatzen lagunduko du".
|
|
British Telecom konpainiako prospektiba arloko ikerlariek etorkizun urrunago bati begira jarri eta BT Tecnology Timeline 2006-2051 zerrenda osatu dute. Bertan, 2051
|
urtera bitartean
ezagutuko ditugun aurrerapen teknologikoen berri eman dute, adimen artifizialaren esparruan gertatuko direnak barne. Egileek diotenez, litekeena da guztiak errealitate ez bilakatzea, baina aurrerapen teknologikoek zein nolako bilakaera izan dezaketen jakiteko eta horien inguruan hausnartzen hasteko balio dezake ikerketak.
|
|
Egitasmo garrantzitsua da. 2007 urtetik 2015
|
urtera bitartean
iraungo du. Gure erkidegoan boilurra lantzeko 450 hektarea prestatu nahi ditugu; poliki-poliki egin nahi dugu.
|
|
Bien bitartean, elkarrekin bizi dira Europako araudia baino lehenagoko Errege Dekretu Nazional batzuk eta egungo legeria. 2005 urtetik 2010
|
urtera bitartean
, araudi honen aurreko errege-dekretuak batera aplikatzeko epea dago. Era berean, legeriak bermatzen du Administrazioaren esku dagoen ingurumenari buruzko informazioa eskuragarri egongo dela.
|
2006
|
|
Urritasun hori handiagoa da hazkunde azkarreko biztanle-taldeetan (haur eta emakume nerabeak) eta ugaltzeko adinean dauden emakumeetan, batez ere haurdunetan eta edoskitzaroan. Haurren artean, burdinarik eza ohikoagoa da 4 hilabetetik 3
|
urtera bitartean
. Denboraldi horretan, organismoaren burdina osoak beste adin batzuetan baino bi aldiz handiagoa izan behar du kilogramoko, hazkunde azkarraren eta eritrozito-masaren igoeraren ondorioz.
|
|
Hala ere, José María Mato zientzialaria, CIC Bioguneko zuzendaria, Espainiak ekimen horretan duen parte-hartzea koordinatzen duena, aurrerapen bat egiten saiatu zen. “Bi urtetik lau
|
urtera bitartean
, gaixotasunei lotutako proteina-taldeak identifikatzeari buruzko datu errealistak izatea espero da. Botikak geroago iritsiko dira” esan zuen Matok.
|
|
Aurrezki-kutxen batez besteko interesa %3, 83koa izan zen 25
|
urtera bitartean
, eta bankuena %3, 93koa.
|
|
Bi urtetik hiru
|
urtera bitartean
, sendagai bat garatu daiteke, arazoa konpontzeko.
|
|
Orain arte, faktore genetikoen eta ingurumenekoen konbinazioak eragin du alergiarik handiena, baina, adituen arabera, gaixotasun horrek izan duen bilakaera azkarrak adierazten du badirela beste faktore batzuk ere, hala nola dieta. 2004 urtetik 2009
|
urtera bitartean
, Europako GA2LEN sarea lanean ari da EBko alergiari eta asmari buruzko ikerketaren kalitatea hobetzeko. Europako zentroen sare horren bidez, diziplina arteko ikerketa-programak egiten dira ingurumenarekin, elikadurarekin, bizimoduarekin eta suszeptibilitate genetikoarekin lotutako gaietan.
|
|
Estatu Batuetako Ingurumena Babesteko Agentziaren arabera, berokuntza-eta hozte-teknologien artean eraginkorrenak dira. Sistema konbentzionalak baino garestiagoak diren arren, GHP batean egindako inbertsioa bi urtetik bost
|
urtera bitartean
amortizatzen da, energia asko aurrezten delako, adituen arabera, eta, gainera, mantentze-lan gutxi eta balio-bizitza luzea nabarmentzen dira. Halaber, hozte-dorreen legionelosi-arriskua saihesten da, haizagailuen zarata eta fatxadako elementuen ingurumen-inpaktua desagertzen dira.
|
2007
|
|
Arohorretan, mintzamena batez ere komunikatzeko erabiltzen da, eta beste pertsonenjokabidea kontrolatzeko eta sentimendu eta pentsamendu sinpleak adierazteko osotresna baliagarria da. Gero, 3 urtetik 7
|
urtera bitartean
, mintzamen pribatuaagertzen da. Nahiz eta ozenki mintzatu, aro horretan haurrak mintzamena berejarduerak kontrolatzeko erabiltzen du.
|
|
II. mailari ikuspegi-hartze autogogoetazkoa eta elkarrekikoa deritzo, eta 8urtetik 10
|
urtera bitartean
garatzen da. Pertsona kontzeptuari dagokionez, aurrerapen nabariak gertatzen dira.
|
|
III. mailari elkarren arteko ikuspegi-hartzea eta hirugarren pertsona batenikuspuntua aintzat hartzea deritzo, eta 10 urtetik 12
|
urtera bitartean
garatzen da.Adin horretan, haurrek pertsonei buruzko ikusmolde berezi bat dute. Horren arabera, pertsonak denboran zehar nahiko egonkorrak diren balio-eta jarrera-sistemakdira.
|
|
Lehen estadioa, egitate pertsonalistikoak eta interpretazio-sistemarik ezaizenekoa, 5 urtetik 6
|
urtera bitartean
garatzen da. Estadio horretan, haurrek ez duteulertzen diruaren funtzioa, ez eta rol pertsonalen eta sozietalen artekoezberdintasuna ere, eta horrek nahasmen handia sortzen die.
|
|
Jolas sinbolikoa haurrek mintzamena garatzen dutenean agertzen da (Delvaleta Enesco, 1990; Desmond, 2001), eta 2 urtetik 6
|
urtera bitartean
nagusi den jolasmota da (Delval eta Enesco, 1990). Denbora tarte horretan, jolas sinbolikoarenmaiztasuna eta konplexutasuna nabarmen areagotzen dira (Howes, 1992; Rubin, Kenneth, Fein, Greata eta Vandenberg, 1983, denak in Stassen Berger eta Thompson, 1997).
|
|
batetik, ez dutelako ulertzen iragarkiek, produktua saltzearren, pertsonak manipulatzeko asmoa dutenik; bestetik, uste dutelako iragarkiakinformatzeko helburua duen zerbitzu publikoa direla (Libert eta Sprafkin, 1988 inShaffer, 2002). 9 urtetik 11
|
urtera bitartean
, berriz, konturatzen dira iragarkiakgogatzeko eta saltzeko direla. 13 urtetik 14 urtera bitartean, eszeptizismoa garatzendute publizitatearen eta produktuen ezaugarrien aldera (Linn, de Benedectis etaDelucci, 1982; Robertson eta Rossiter, 1974, denak in Shaffer, 2002).
|
|
9 urtetik 11 urtera bitartean, berriz, konturatzen dira iragarkiakgogatzeko eta saltzeko direla. 13 urtetik 14
|
urtera bitartean
, eszeptizismoa garatzendute publizitatearen eta produktuen ezaugarrien aldera (Linn, de Benedectis etaDelucci, 1982; Robertson eta Rossiter, 1974, denak in Shaffer, 2002). Hala ere, askotan iragarkiek gogatu egiten dituzte nerabeak zein helduak, bereziki, produktuaboladan badago, pertsonaia ospetsu batek aurkezten badu, edo mezuak engainagarriak eta gezurrezkoak badira (Huston, Donnerstein, Fairchild, Katz, Murray, Rubinstein, Wilcox eta Zukcerman, 1992 in Shaffer, 2002).
|
|
Halaber, adin horretakohaurren aburuz, legea poliziak ematen du. 6 -7 urtetik 9 -10
|
urtera bitartean
, berriz, presidentea eta beste agintariak aipatzen dituzte. Hala ere, adin horietan haurrekoraindik ezin dituzte azaldu legeak beste arauetatik bereizten dituzten ezaugarriak.8 urtetik aurrera, honako azalpen hauek erabiltzen dituzte:
|
|
7 urtetik 9
|
urtera bitartean
, hauteskundeen eta alderdi politikoen ingurukoezagutza garatzen da. Australian, adibidez, 7 urtetik gorakoek maiz aipatzendituzte hauteskundeak, ziurrenik bertan adin horretako haurrek beren eskoletakohauteskundeetan parte hartzen dutelako (Connell, 1971).
|
|
Connell-ek (1971) dioenez, 13 urtetik 16
|
urtera bitartean
alderdi politikoakgero eta hobeto ulertzen dira. Hala, adin horretako nerabeek badakite alderdipolitikoak gizarte-taldeen ordezkari direla eta politika eta ideologia politikoezberdinak proposatzen dituztela.
|
|
Adelson-en arabera (1969; Adelson eta O' Neil, 1966), nerabezaroko lorpenikhandiena 13 urtetik 15
|
urtera bitartean
gertatzen da, zenbait kontzeptu eta gaitasungaratzen direnean. Adin horretan honako kontzeptu eta gaitasun hauek garatzendira:
|
|
10 -12 urterekin gutxi gorabehera, haurrek kargu politiko zentralak eta tokiantokikoak bereizten dituzte, eta kargu horiek autoritate-hierarkia batekin erlazionatzen dituzte. Horrez gain, adin horretan alderdi politikoen inguruko ezagutzagaratzen hasten da, eta 13 urtetik 16
|
urtera bitartean
areagotuko da. Hala, nerabeekalderdiak zein hautagaiak haien programaren arabera aukeratzeko gaitasuna dute.Nerabezaroan zehar, gobernu motei buruzko ezagutza garatzen da, eta erakundeekonomikoek politikan duten eragina gero eta hobeto ulertzen da.
|
|
– 6 urtetik 12
|
urtera bitartean
areagotu egiten da haurrek nazio-identitateariematen dioten garrantzia. Hala ere, zenbait nazio-taldetan, 6 urteko haurreknazio-identifikazio handia agertzen dute.
|
|
Hori gerta daiteke honako biarrazoi hauengatik: batetik, 5 urtetik 11
|
urtera bitartean
barne-talde nazionalarekiko jarreren positibotasuna apaldu egiten delako (Barrett et al., 2003; Castelli et al., 2002; Tajfel et al., 1970); bestetik, kanpo-talde nazional guztiekiko jarrerakpositiboago bihurtzen direlako (Barrett eta Short, 1992; Buchanan-Barrow et al., 1999, 2001; Lambert eta Klineberg, 1967). Beraz, badirudi kanpo-talde nazionalekiko jarrerak positiboagoak direla tarteko haurtzaroan zehar.
|
|
6 urtetik 8
|
urtera bitartean
, 1 mailan, haurrak ikuspegiak bereizteko gai izatendira. Ondorioz, pertsonarteko erlazioetan egiten diren jardueratzat hartzen dirabakea eta gerra; hain zuzen ere, lagunen arteko gatazkatzat gerra, eta lagunenarteko adiskidetasuntzat bakea.
|
|
8 urtetik 10
|
urtera bitartean
, 2 mailan, haurrek kanpoko behatzaile batenikuspuntua hartzeko gaitasuna dute. Ondorioz, gerra gatazkatzat hartzen dute, etabakea, taldeen, nazioen eta antzeko entitateen arteko bi aldeko lankidetzatzat.Gainera, gerrak nahiz bakeak piztuko dituzte haurrengan esperientzia emozionaljakin batzuk (beldurra edo tristura vs poza edo lasaitasuna), eta haurrek erlazionatuegingo dituzte ondorio positiboekin nahiz negatiboekin (heriotzarekin etasuntsiketarekin vs ongizatearekin).
|
|
Planteamendu horrek kritika gogorrak jaso ditu. Batetik, Freud-ek proposatubezala, generoaren araberako estandarizazioa 3 urtetik 6
|
urtera bitartean
hasten denarren, adin horretako neska-mutil askok ez dakite emakumezkoek eta gizonezkoeksexu-organo ezberdinak dituztela. Ondorioz, zaila da adin horretako mutikoakaitak zikiratuko dituen beldur izatea eta neskatoek zikiratuak daudela sentitzea (Bem, 1989; Katcher, 1955 in Shaffer, 2002).
|
|
Europan 500.000 kasu inguru daude, Vienako Unibertsitatearen ikerketa baten arabera. Praktika hori egun gutxi batzuetatik 20
|
urtera bitartean
egin ohi da, baina kasu gehienak 12 eta 14 urte bitarteko nesketan izaten dira. Heriotza, erditzearen konplikazioak, ernalezintasuna, infekzioak, koska luzeak, hauskortasuna edo trauma psikologikoak dira, besteak beste, ebakuntza honen ondorioetako batzuk.
|
|
Gehienez ere, Caja Extremadurak eskaintzen dituen 3.000 euroen eta Caixa Catalunyak merkaturatzen dituen 40.000 euroen artean dago. Hiru urtetik hamar
|
urtera bitartean
ematen dute ordaintzeko epea entitateek. Aipamen berezia merezi du Caja de Extremadurak garatutako “Ikasketa mailegua atzerrian” liburuak.
|
|
Hori dela eta, urte honetako urtarriletik ekainera bitartean eratutako hamar hipotekatik bat bitartekari izan da. Batez besteko mailegua Azkenik, azterlanaren arabera, urteko lehen seihilekoan batez besteko hipoteka 151.347 eurokoa izan da 27,85
|
urtera bitartean
, eta euriborraren batez besteko interesa gehi 1,17 puntu. Madril da batez besteko hipoteka handiena duen erkidegoa, batez beste 229.751 eurokoa; ondoren, Katalunia (184.005 euro), Euskal Autonomia Erkidegoa (173.856 euro) eta Balear Uharteak (169.123 euro) daude.
|
|
Gainera, balioek adierazten dute emakumeak gizonak baino sei urte luzeagoak direla. Hala ere, zifrek ez dute ikuspegi kualitatiboa islatzen; EBko Estatistika Bulegoak berriki argitaratu duen txosten baten arabera, ikusten da ezen, nahiz eta 2050
|
urtera bitartean
espainiarren bizi-itxaropena lau urte inguru handituko den, aldi berean zenbait gaixotasun kroniko dituzten indibiduo askorekin konponduko dela, espezialisten arabera. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) dioenez, urtean 35 milioi pertsona hiltzen dira mundu osoan, aldi berean jasandako gaixotasun kroniko batengatik edo batzuengatik.
|
2008
|
|
Minbizia ez da, ordea, tabakoak osasunean izan dezakeen ondorio kaltegarri bakarra: biriketan kalte egin eta arnasketa-aparatuan tumorez bestelako patologiak ere eragin ditzake, hala nola biriketako gaitz buxatzaile kronikoa (BGBK), berrogeita hamarretik hirurogei
|
urtera bitartean
progresiboki eta atzera buelta gabe agertzen dena eta bera nozitzen duten pazienteengan eragozpen latzak sortarazten dituena.
|
|
Latentzia-aroa 6 urtetik 11/ 12
|
urtera bitartean
gertatzen da. Freuden ustez, aro horretan libidoa lasaitu egiten da eta, beraz, sexualki aro lasaia da.
|
|
Lateralizazioa definitu gabe duten haur gutxiago daude 5 eta 7 urte bitarteko haurren artean, 4 eta 5 urteko haurren artean baino (Le Roux, 2005). 2 urtetik 4
|
urtera bitartean
behatuko da haurraren lateraltasuna; 4 urtetik 6 urtera bitartean, eskuaren eta begiaren nagusitasuna finkatzen lagunduko zaio haurrari. Ondoren, gorputz-ardatzaren arabera, eskuina eta ezkerra bereizten irakatsiko zaio.
|
|
Lateralizazioa definitu gabe duten haur gutxiago daude 5 eta 7 urte bitarteko haurren artean, 4 eta 5 urteko haurren artean baino (Le Roux, 2005). 2 urtetik 4 urtera bitartean behatuko da haurraren lateraltasuna; 4 urtetik 6
|
urtera bitartean
, eskuaren eta begiaren nagusitasuna finkatzen lagunduko zaio haurrari. Ondoren, gorputz-ardatzaren arabera, eskuina eta ezkerra bereizten irakatsiko zaio.
|
|
Batez ere 4 urtetik 7
|
urtera bitartean
garatzen da kontzientzia fonologikoa: Haur Hezkuntzan dagoen umearentzat zaila da hitzak fonematan zatitzea.
|
|
3tik 5
|
urtera bitartean
, esaldiko hitzak bereizten ikasten da, alde batetik; eta, beste aldetik, errimen eta silaben kontzientzia lantzen da. Errimak ezagutzen eta ekoizten, eta silabak ezagutzen eta silaba kopuru jakin bateko hitzak ekoizten jarduten dira haurrak.
|
|
2007an, urteko hazkunde-tasa 2,14 ppm-koa izan zen, urteko hazkundea 2 ppm-tik gorakoa izan zen azken sei urteetako laugarrena. 1970 urtetik 2000
|
urtera bitartean
, urteko kontzentrazioa 1,5 ppm-koa izan zen, baina 2000 urteaz geroztik, batez beste, 2,1 ppm-koa. Eredu okerrak Zientzialarien arabera, portaera horren arabera, Lurra urtero milaka milioi tona CO2 xurgatzeko gaitasun naturala galtzen ari da.
|
|
American Journal of Public Health-en argitaratutako gai honi buruzko konparaziozko azterketa interesgarrienetako batean, bi teknikak konparatzen dira, jakinarazi zen GMI ez dela zehatza, ez lineala, eta adinarekin zerikusia duten akatsak dituela organismoaren koipea aurresateko orduan. Bioinpedantzia elektrikoak erakusten du ezen, handitzen garen heinean, gantza handitu egiten dela emakumeen artean 30 urtetik 60
|
urtera bitartean
, eta gizonen artean, berriz, 50 urtetik azken hamarkadara bitartean, azken hamarkada horietan murriztu egiten baita. Faktore horiek, gantzaren banaketa zahartzearekin gero eta kaltegarriagoa egiten ari dela dioen datuarekin batera, ez ditu inola ere islatzen gorputz-masaren indizeak.
|
|
Estatu Batuek lehenengo aldiz onartu dute konpromiso global bat, 2050
|
urtera bitartean
berotegi-efektuko gasen emisioak erdira murrizteko. Irudia:
|
|
Hogeita hamar urteko epea du, eta lehenengo bostek emandako kapitalaren %100eko gabezia izan dezakete; hala, titularrak atzeratu egin dezake kapitalaren itzulketa. Bosgarren urtetik hamargarren
|
urtera bitartean
, emandako kapitalaren %50erainoko gabezia izan daiteke, eta, beraz, kuotaren ordainketan kapitalaren itzulketaren %50ari dagokion zenbatekoa atzeratu daiteke. Lehenengo hamar urteak igaro ondoren, gabezia emandako kapitalaren %25era artekoa izan daiteke, eta, beraz, emandako kapitalaren %25era arteko itzulketari dagokion zenbatekoa atzeratu ahal izango da kuotaren ordainketan eta hipoteka amaitu arte.
|
|
Entzumeneko arazoek eragina dute garapen linguistikoan, kognitiboan, afektiboan eta ikaskuntzan. Bizitzako lehen bi urteetan ager daitezke, bi urtetik lau
|
urtera bitartean
(ahozko hizkuntza garatzen denean) edo lau urtetik aurrera (ahozko hizkuntza ikasi ondoren), baina kasu guztietan gurasoek funtsezko zeregina dute. Gorreria goiz detektatzeko programak izan arren, gurasoak egunero bizi dira seme-alabekin, eta haiek detekta dezakete entzumen-ezgaitasunen bat.
|
|
Imagen: Jesús Sánchez 2009 urtetik 2021
|
urtera bitartean
, non Iberoamerikako herrialde gehienek beren independentziaren berrehun urteak oroituko baitituzte, Iberoamerikako herrialdeetako hezkuntza-ministroek —horien artean dago Espainia— maiatzean onartu zuten XVIII. Konferentzia Iberoamerikarrean “2021 hezkuntza-helburuak: bentenarioak sortzeko lortu nahi dugun hezkuntza” proposamena.
|
|
Gehienak Espainiako Eskola Britainiarren Elkarte Nazionalekoak dira (NABSS), 1978an sortua Espainian hezkuntza britainiarra sustatu, mantendu eta defendatzeko; ikastetxe horietan ematen diren irakaskuntzak Britainia Handiko Curriculum Nazionalean jasotakoak dira, eta Espainiako hizkuntza eta kultura irakaskuntzekin osatzen dira. Britainia Handiko Espainiako 24 ikastetxetan, ikasleek hezkuntza osoa jaso dezakete hiru urtetik 18
|
urtera bitartean
. Britainiar sistemak Key Stages (KS) eta Years ditu:
|
|
Adin-tarteek haurren nahaste ohikoenak ezartzen dituzte. Bi urtetik bost
|
urtera bitartean
, portaeraren eta hizkuntzaren nahasteak gertatzen dira, eta, proportzio txikiagoan, espezialistek espektro autistaren nahastea deitzen dutena. Bost urtetik nerabezarora bitartean, asaldura horiek ere kontuan hartzen dira, eta horiei arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasteak gehitzen zaizkie, berariazko ikaskuntzakoak (dislexia, esaterako), eta beste batzuk sortzen dira emozio-agerpen batekin, hala nola antsietatea eta depresioa.
|
|
Alta, Legasako lantokia itxi eta produkzioa beste bietara eramateko asmoa du. Zentro teknologikora bideratuko dituen 50 milioi euroetatik aparte, 2011
|
urtera bitartean
Euskal Herrian beste 54 milioi inbertituko dituela iragarri zuen joan den uztailean.
|
|
• Etorkin gehienak duela bi urtetik sei
|
urtera bitartean
iritsi dira. Aipagarria da boliviarrak oso denbora laburrean nola kokatu diren ikustea:
|
2009
|
|
Beti sigla berberak izan ditu egitasmoak, EHHA, baina 2000
|
urtera bitartean
Euskal Herriko Hizkuntz Atlasa zen, eta geroztik Euskararen Herri Hizkeren Atlasa.
|
|
1983
|
urtera bitartean
herri izendegiaren eta pertsona izendegiaren batzordeek nork bere kasa jardun zuten: herri eta herrixka guztien eta auzo nagusien izendegia prestatzen ari zen orduan bata, eta pertsonen izendegiaren hirugarren bertsioa prestatzen, bestea.
|
|
Gerora lantzekoa zen Hiztegi Baturako aurrelan gisa, euskal hitzen erabideak aztertu zituen Lexiko Erizpideen Finkapena (LEF) azpibatzordeak 1986an hasi eta 1995
|
urtera bitartean
, hala nola eratorpena, eratorpenatzizkiak, hitz-elkarketa, erdal atzizkien euskal ordainak?
|
|
Atal honetan, DSM-IV-TRko sailkapenean oinarrituz, haurtzaro eta nerabezaroan hasiera duten nahasteetan aurkezten diren generoaren araberako prebalentziak aipatuko ditugu. Nahiz eta buru-nahasteen sailkapen honetan «haurtzaroanedo nerabezaroan hasten diren nahasteak» deituriko kategoria 0tik 18
|
urtera bitartean
hasten diren nahasteetan zentratu, garrantzitsua da jakitea helduen ataleansailkatzen diren nahaste gehienak, hala nola elikadura-nahasteak, depresioa, eskizofrenia, edota antsietate-arazoak, haurtzaro edo nerabezaroan ere ager daitezkeela.
|
|
Ohikoa da agresio fisikoa eta hitzezkoa bi urtetik lau
|
urtera bitartean
areagotzea (Shaffer, 2000), garai horretan neskatoek eta mutikoek dituzten agresio-adierazpenen arteko ezberdintasunak urriak izanik. Ezberdintasunok handituz joatendira, ordea, haurrak adin-taldekideekin elkarrekintzan hasten diren heinean (Cerezo, 1997).
|
|
Horrela, talde-kultura batzuetan, agresio fisikoa onartuago dagonerabezaroan, batik bat mutilen arteko gatazketan? (Coie eta Dodge, 1998), etadelitu bortitzak modu esanguratsuan areagotzen dira 12 urtetik 20
|
urtera bitartean
.
|
|
Eurak dira agresibitatea modu agerienean adieraztendutenak, bai hitzez eta bai fisikoki. Mutikoek gatazka gehiago dituzte neskatoekbaino, eta hiru urtetik zazpi
|
urtera bitartean
borroka, irain eta besteen jabetzenaurkako ekintza gehiago gauzatzen dituzte (Martin eta Fabes, 2001).
|
|
Bi urtetik bost
|
urtera bitartean
agresio-adierazpenei loturiko genero-ezberdintasunak agertzen hasten dira (Loeber eta Hay, 1997). Horrela, lehen aipatu bezala, agresio fisikoari loturiko ikerketetan lortu izan diren emaitzak kontraesankorraksuertatzen dira adin-tarte honetan, eta beharbada, emaitza argirik ez egotearen arrazoietariko bat izan daiteke erabilitako informazio-iturriek, gurasoak, adinkideakedo irakasleak?
|
|
Hamabi urtetik hamazortzi
|
urtera bitartean
, beraz, mota askotako aldaketenaurrean egongo gara: aldaketa biologikoak, gorputz barnekoak nahiz kanpokoak?, aldaketa psikologikoak, gaitasun emozional nahiz kognitiboei lotuak?, eta aldaketa sozialak, familiatik lagunenganako iragaitea egiten deneko garaiada?.
|
|
Miasteniaren eboluzioaren ezaugarri nagusiak bere endekapen eta igorpenak dira. Tratamendurik gabe, larritasun handieneko faseak hilgarriak izan daitezke bost urtetik zazpi
|
urtera bitartean
agertzen dira, eta gaixoen %10era iristen ez den portzentaje batean, “sendatze” bat gertatzen da, batzuetan aldi baterako bakarrik, hasi eta hamar urtera, eta muskulu-ahultasuna erabat desagertzen da, eta pazienteek botikak ere utz ditzakete. Munduko eguna Miastenia gravis-en aurkako Egun Nazionala dela eta, ekainaren 2an, Espainiako Miastenia Elkarteak AMES agintari eskudunei eskatzen zien ikerketa gehiago eta hobea egin zezatela, bai kaltetuen bai haien familien bizi-kalitatea hobetzeko; osasun-komunitateak informazio gehiago izan zezala diagnostiko goiztiarra, tratamendu eraginkorra eta pronostiko hobea lortzeko.
|
|
Era berean, OSNren errezeta elektronikoa autonomia erkidego guztietan ezartzea ere aurreikusten du, eta horrek aukera emango die herritarrei, beren errezeta elektronikoarekin eta dagokien txartelarekin, farmakoa preskribatu den autonomia-erkidegotik kanpoko beste autonomia-erkidego batean kokatutako farmazia batean behar dituzten botikak kentzeko. 195,2 milioi euroko aurrekontua Planaren etapa horren azken bi urteetan, datorren urtetik 2012
|
urtera bitartean
, profesionalei eta herritarrei zuzendutako zabalkunde-eta trebakuntza-ekintzak egingo dira, zerbitzu berrien erabilera bultzatzeko eta haien funtzionamendua erakusteko. Halaber, autonomia-erkidegoei laguntzeko ekimenak sustatuko dira, guztiek antzeko garapen teknologikoa modu koordinatuan lor dezaten.
|
|
INEren arabera, datozen urteotan ere handiagoa izango da herrialdera iritsiko den herritarren kopurua, bertatik joango direnena baino. Hain zuzen ere, 2018
|
urtera bitartean
56.306 herritar iristea espero da, eta 20.195 joatea. Ondorioz, jende etorrera hurrengo urteotan moteltzea aurreikusten du ikerketak.
|
|
Mytilus galloprovincialis muskuiluak aukeratu zituen, eta Bizkaiko Golkoko 22 tokitako laginak hartu zituen, 2003 urtetik 2006
|
urtera bitartean
. Euskal kostaldeko tokiak hautatu zituzten, jada Prestige-ren aurretik datuak bazituztelako, eta Bizkaiko Golkoko beste lagin tokiak Galiziako unibertsitatetik gomendatutakoak izan ziren.
|
|
Blanca Arrietaren Ciento cincuenta cuerdas taldeak, bestalde, Chalada aurkeztuko du Tarregan. Koreografo eta dantzari gasteiztarrak datorren
|
urtera bitartean
garatuko duen obraren lehen pieza da. Hainbat solo koreografikoz eratutako ikuskizuna prestatzen ari da Arrieta, giza arimaren inguruan hausnartuz.
|
|
PKK-k berriz luzatu du su-etena, baina egunero daude borrokak. Zer gerta daiteke datozen hileetan, datorren
|
urtera bitartean
–
|
|
Hurrengo
|
urtera bitartean
, badakizu zer egin behar duzun: ondo prestatu.
|
2010
|
|
Bizkaian ez zen barneratu korronte «neomediebalista» XIX. mendearen erdialdera arte, batez ere neoklasizismoa gogor garatzearen eta mugimendu horrek gizartean zuen onarpen handiaren eraginez. Gure lurraldean luze iraun du, hain zuzen, 1777 urtetik 1860
|
urtera bitartean
(ZZ EE, 1991: 77 -113).
|
|
Lehenengoetan, 0tik 2 urtera eta 2tik 4ra, haurrak ez du joera nagusirik definituta, alde bat eta bestea txandakatu ditzake eguneroko jarduerak egiteko. Lau urtetik sei
|
urtera bitartean
, bere keinu automatikoen eta prozesu sinpleen (arkatza hartzea, pilota…) nagusitasuna definitzen hasten da. Ezkerreko aldea edo eskuinekoa homogeneotasunez erabiltzeak ez du arazorik sortzen Ezkerreko aldea edo eskuinekoa homogeneotasunez erabiltzeak ez du arazorik sortzen, baina dominantzia txandakakoa denean, hala nola, eskuin-ezkertia baina begi-eskuina denean (albo gurutzatua), edo alde batetik besterako joera naturala indartzen denean (aldekotasun kontrariatua), zenbait nahaste sor daitezke, eta, ondorioz, ikasteko zailtasunak sor daitezke idazketa-, irakurketa-edo kalkulu-arloetan, eta haurren garapen psikomotorrean.
|
|
Prebalentziari buruzko beste lan batzuen arabera, 5 eta 15 urte bitarteko haurren %12k migraina dute, eta %1ek, berriz, tentsioagatiko buruko mina. Datuen arabera, migraina %3tik 7 urtera, %4tik %11ra eta %8tik %23ra igo da 11 urtetik 15
|
urtera bitartean
, eta batez besteko adina 7,2 urtekoa da mutiletan eta 10,9 urtekoa nesketan. Nabarmenena:
|
|
Ministerioak komunitateei aurkeztutako dokumentuak eskolatze goiztiarraren alde egiten du. Horretarako, haur-hezkuntza zabaltzea bultzatzen du (zero eta hiru urte bitartean), eta bigarren zikloak, hiru urtetik sei
|
urtera bitartean
, %100 inguruko eskolatze-tasak izatea. Eskola-arrakasta sustatzeko ezinbestekotzat jotzen den beste alderdi bat “irakurtzen dutena ulertzen irakastea” da, “irakurri gabe ez baitago ikaskuntzarik”.
|
|
Lana aurkitzeko gutxienez urtebete behar izan zuten emakumeen ehunekoa gizonena baino handiagoa izan zen, %51, 1, eta %48, 8 Gainera, gizonen% 29,1ek lana lortu zuen ikasketak amaitu eta hilabete baino lehen, eta emakumeen% 26,9k. Ikasketak amaitu ondoren edo ikasketak bukatzean lortutako lehen enplegu garrantzitsuaren iraupenari dagokionez, inkestak adierazten du 16 eta 34 urte bitarteko bost gaztetik batek urte batetik bi
|
urtera bitartean
iraun zuela. Hirutik batek hiru urte baino gehiago egin zituen.
|
|
Arrasaten bertan, 2tik 10
|
urtera bitartean
ekainaren 28tik uztailaren 23ra arte. Hiru gune egongo dira, adinaren arabera.
|
|
" Morfo-sintaktikoa": a/" Hitz bikoteak" (fase horrek bat egiten du jabekuntza sintaktikoaren garapenarekin eta 18 -24 hilabeteren tartea hartzen du); b/" Hitz hirukoteak" (fase hori 2 urtetik 4
|
urtera bitartean
izaten da eta bertan haurrak geroz eta konplexuagoak diren arau morfosintaktikoak asimilatzen ditu).
|
2011
|
|
Friburgo, suitza, 1530 Rotterdameko Erasmok De civitate morum puerilium lana argitaratu zuen, haurren jokabide egokia bultzatzeko jarraibide sorta. Erasmok berak lehen hezkuntzako eskolan ikasi zuen 13
|
urtera bitartean
, 22 urtera arte agustinoekin, eta ondoren Pariseko Unibertsitateko ikasle izan zen. Hiru ikas-guneetako diziplinak eragin handia izan zuen Erasmo gaztearengan.
|
|
Demagun behar bezala planifikatuta dagoen hiri bat; nahiz eta planifikazio aldetik gehiago hazteko aukera izan, une batetik aurrera, hiriak ez dira gehiago hazten. New York, adibidez, ez dirudi gehiegi haziko denik hemendik 2025
|
urtera bitartean
(19,3 milioitik 20,6 milioira pasako dela aurreikusi du Nazio Batuen erakundeak), ezta Tokyo ere (36,5 milioitik 37,1 milioira). Une batetik aurrera, ez du merezi hainbeste jende biltzea; jendearen joan-etorriak, energia-kontsumoa eta abar handiegiak dira, eta gehiegizko ahalegin horrek eten egiten du hiriak gehiago haztea.
|
|
Madrilen ikasle zela irakurri zuen Dalí-k Freud-en Ametsen interpretazioa, eta Austriara joan zenetan Freud ikusten saiatu arren, 1938
|
urtera bitartean
ez zuen pertsonalki ezagutu Freud, mugimendu surrealistaren inspiratzailea. Dalí-k Nartzisoren metamorfosia izeneko koadroa erakutsi zion eta Freud-en erretratu sintetiko bat egin zuen.
|
|
Beste ikerketa batzuk ere zentzu berean doaz. Horrela, portaera inhibitua eta portaera espontaneoa zuten bi haur talde aztertu zituzten bi urtetik zazpi
|
urtera bitartean
, eta emaitzen arabera, bi urterekin inhibituak zirenek saiheskari izaten jarraitu zuten zazpi urterekin, eta espontaneoak zirenek elkarreragin sozialerako joera izaten jarraitu zuten (Kagan, Rezkick eta Snidman, 1988). Badirudi, beraz, portaeraren inhibiziorako joera dagoela ekidite sozialaren oinarrian (Turner, Beidel eta Wolff, 1996).
|
|
1980
|
urtera bitartean
«nortasun histeriko» moduan ezagutua izan zena urte horretan nahaste histrioniko deitu zuten DSM-III eskuliburuan, nahaste horrek uteroarekin harremanik ez duela-eta. Izan ere, gizonek ere jasaten dutela histeria ikusi zuten.
|
|
Portaera antisoziala haurtzaroan edo nerabezaroaren lehen etapan hasten da eta helduaroan jarraitzen du. Helduen populazioan, prebalentzia altuena 25 urtetik 44
|
urtera bitartean
gertatzen da; 45 urtetik 64 urte bitartean asko jaisten da maiztasuna. Hiri-ingurunean herri-ingurunean baino maiztasun handiagoa du.
|