|
2000
|
|
|
Esaten dutenez," Armada Invencible" deitu zitzaioneko eta" Salvador" izena zuen itsasontzi batek, Normandiako itsasertzean hondoa jo zuen. " Salvador" izen hori,
|
urteen
poderioz," Calvados" bilakatu zen eta orduz gero, izen horrekin ezagutzen dugu sagarrarekin egiten den pattar hau. Gure artean, ez da denbora asko lantzen hasi zirela eta sagardoz izenez ari da bere bidea egiten.
|
|
|
Gazi ugari eta gozorik gabeko hogei urte Iruñeko Gazteluko Ingurubidean bizi den Etxeberria Alvarez familiarentzat. Seme eta anai galduaren sofrimenduari bere desagerpenaren inguruan izandako ika mika guztiak gehitu behar izan zaizkio
|
urteen
joan etorrian.
|
|
|
Zendu berri dugun Federiko Krutwig euskaltzainari, duela hiru urte, bera euskaltzain izendatu zutenetik mende erdi betetzen zela eta, Euskaltzaindiaren omenez eskaini zitzaion Iker alea, eta bada bertan lan jakingarririk. Adibidez, euskaltzainkideen lanen artean, Henrike Knörr-ek Federiko Baraibar arabar hizkuntzalariaren eta Julio Urkixoren artean 1906 eta 1917
|
urteen
bitarte horretan izandako gutunen bilduma eskaintzen digu, aurkezpenez eta oharrez, 163 orrialdeetan. Benetan jakingarriak kulturaz arduratzen diren arabarrentzat.
|
|
|
euro eskualdean: 1989 eta 1990
|
urteen
bitarteanhamar. Sud Ouest El Diario Vasco', txosten proposatu zituzten, mugaz gaindi edotaeuropar dimentsioan gai berari buruz aldi berean argitaratzearen printzipioan oinarritzen duen formula.
|
|
|
MEDIA programa: ikuspegi babesletik jorratutakoa hau ere, bosturteko programa honen helburua, dagoeneko bi programa bete dira, MEDIA I etaMEDIA II, eta onartzeko dago 2001 eta 2006
|
urteen
bitartean indarrean egongoden MEDIA PLUS haien jarraipenaren finantzaketa77, europar ikus entzunezko profesionalen prestakuntza eta produktuen garapena eta banaketa sustatzea da.
|
|
|
Ideia ona iruditu zitzaion, eta Estatu Batuetara itzultzean, familiakentrebistatzen eta tratatzen hasi zen, emaitza ezin hobeak lortuz. Hurbilketa berriharen hedatzaile nagusienetakoa bihurtu zen Bell Estatu Batuetan; Familia Terapiari buruzko ehunka ikastaro eman zituen 1956 eta 1961
|
urteen
artean.Azken urte honetan argitaratu zuen Family Group Therapy (geroago, modulaburtuan argitaratu zen Family Process aldizkarian, Bell, 1967), eta EEBBetakoFamilia Terapiaren garapenaren oinarrietako bat izan zen. Familia Terapiarenfundatzaileetako bat kontsideratzen da, nahiz eta bere ekoizpen zientifikoeskasagatik Europan maila anekdotikoan bakarrik ezagutzen den.
|
|
|
Jacob Moreno: metodo psikodramatikoez familia eta bikoteekin egindakolanak, 1930 eta 1940
|
urteen
bitartean argitaratuak.
|
|
|
Behatzen zuen guztiaazaltzen saiatzen zen. Bere lan nagusia 1896 eta 1928
|
urteen
bitartean argitaratuzen, Sexuaren psikologiaren ikasketak izenpean. Ellis ek sexualitatearen ikuspegiiluna gainditzea lortu eta sexualitate modernoaren funtsezko premisetako batdefendatu zuen:
|
|
|
Honela, literaturatik abiatu eta erroak bota arte, irratiko informazio generoak gutxi aztertuak izan dira. Santamaría irakasleak komentatzen digunez, kazeta generoaren kontzeptua 60
|
urteen
hastapenean hasi zen aipatzen, helburu didaktiko batek bultzatuta. Hasieran, prentsa izkiriatuak marka utzi zien informazio generoei, gehienetan mimetismo hutsa erabiltzen zelarik informazio generoak komunikabide batean zein bestean tratatzeko orduan.
|
|
|
Lehenbizi 1946tik 54ra bitartean Iparraldetik emititu zuen, beste alderdiaren ahotsa, galtzaileen ahotsa izaki, Eusko Jaurlaritza legitimoaren boza hain zuzen ere. Geroago, EGI erakundeak zuzia hartuko zuen Caracas-en
|
urteen
bitartean. Gerraostean bere harri koskorra ipini zuen Radio Euzkadik, nazioarteko komunitateak Franco-ren erregimena egotziko zuelakoan, eta falangista eta erreketeen aurka egin zuen, herritar gehienei ahotsa kendu zietenen kontra preseski.
|
|
|
haurren ahotsa da.553.4 HEDADURA ETA TESITURAGizaki guztiok daukagu nota kopuru bat, errazki emititzen ditugunak eta gure ahotsaren hedadura osatzen dutenak.Bestalde, tesitura izenekoa ahots bati ondoen doakion soinu multzoa da. Hezi gabeko ahotsean tesitura askoz laburragoa da ahal den gehienezko hedadura baino.Ahotsak aldatu egiten dira
|
urteen
poderioz, baita pisu, egoera fisiko eta abarren poderioz ere, giharren distentsioa dela-eta lasaitzeko joera dutelarik, hau da, grabe edo baxu bihurtzeko joera.3.5 ARNASKETA ETA ARNASKETA MOTAKMikrofono batetik mintzatzeko gauzarik garrantzitsuena, arnasketa ondo egitea da. Ezinbestekoa da sudurretik aire asko hartzea, berba egiten hasi aurretik.
|
|
|
Irratia, hedabide modura, historia luzeko informazio bitartekoa da. Gure herrian hirurogeita hamar urte bete ditu honezkero, eta, batez ere, informazioari eta musikari esker lortu ditu arrakasta eta entzule kopuru handia
|
urteen
joanean.
|
|
|
Aipatutako arrazoiaz gain, beste batzuk ere ez dira ahaztu behar, hala nola Kantabriatik gertu egoteak, haranaren zabaltasunak, baldintza klimatikoak etab. Kontuak honela, Karrantza da Bizkaian abelburu gehien dituen eskualdea. 50eko hamarkadatik hona karrantzarrak behi esnearen produkzioan zentratu dira; 1950 eta 1960
|
urteen
bitartean azaldutako esne enpresek jokabide hau bultzatu zuten. Esne bilketa ongi antolatuta, prezioak nahikoa egonkor egonik eta eskaera finkoa izanik, ekoizpenak gora egin zuen, sektorea indartuz.
|
|
|
Makina bat soro behiek larratzeko erein ziren eta mendi komunaleko hainbat hektarea larre bihurtu ziren. Aldaketa hori, 1967 eta 1975
|
urteen
bitartean gauzatutako kontzentrazio partzelarioak bultzatu eta baldintzatu zuen.
|
|
|
Garai horretakoak dira Ahedoko, Santecillako eta Sucesoko elizak, aurrekoak baino handiagoak eta sofistikatuagoak. Karrantzako eliza gehienak auzo eliza txikiak dira, baina badago beste guztien artean nabarmen den bat, Aldeacuevako eliza neoklasikoa; 1789 eta 1794
|
urteen
bitartean eraikia, eliza handi hau paisaia berdean gailentzen da, hiri batekoa bailitzen.
|
|
|
Antzeman daitekeenez,
|
urteen
poderioz ehotzen ari zen sarea asko ari zen fintzen, eta aipatutako adibide hauek Estatuaren enborretik adarrak nola sortzen ari ziren ikusteko aukera eskaintzen digute. Izan ere, Estatuaren kontrolpean dagoen lurraldearen antolaketak (probintziak) administrazioaren errazten du; eta Burgos ek154 aipatzen zuen, el dogma político de la unidad?
|
|
|
—Nik bazekiat ezen geure egiteko honetan ezin ibil gaitezkeela bertze guztien kontra buruz buru, eta bazekiat, berdinzki, ezen, geure kasuan, biderik luzeena dugula biderik laburren. Baina, nola izotzak,
|
urteen
eta mendeen buruan, harkaitzak ere hausten dituen, hala, libertatearen alde egin dezakegun gutia ere ez duk alferrikakoa izanen. Eta, bide luze horretan, imajinazinoa eta pazientzia izanen dituk gure armak —eta, irri bihurri bat xuxentzen zigula, nola ohi baitzuen jostetan ibiltzen zenean, erantsi zuen—:
|
|
|
Hamahiru
|
urteen
zedarria gibelera utzi arte ez dakit nola moldatzen nintzen. Litekeena da gau osoa hats batez egitea, lozorroan.
|
|
|
Ezta berrehun metro ere, beraz, ostatu eman zigun azken kafetegitik. Hogei
|
urteen
marra zeharkatu ez duten gaztetxo aterpegabeak bagina bezala, haraino orduko, elkarri harturik genion, zehatz mehatz, gure gorputzen hozka mutur ororen izaria, balentria handiagoen atari. Egin, igogailuan berean egin ez bagenuen, ez zaio saio faltari egotziko, emakumearen lankidetza ezari baizik:
|
|
|
Elkarrizketa bat Elizbarrutiko exortzistarekin. Argazkiari kasu egitera, 80
|
urteen
iraulieran ibiliko zen buru soil sotanaduna. Izenburua, lehiakideek ohi duten bezain luzea:
|
|
|
Harrigarria bada ere, irudipena dut,
|
urteen
poderioz, elkarrentzat ezagun bilakatu garen neurri berean bilakatu garela ezezagun ere: alde batera ezagun, urte askoren egunerokotasun kasik beti batean oso ongi jakin dugulako elkarren berri; bestera, ordea, ezezagun, galdu egin dugulako hasi berritan genuen komunikatzeko grina.
|
|
|
Joaten zaizkidan
|
urteen
nostalgia
|
|
2001
|
|
|
Eta bukatzeko, ezkerraren azken 200
|
urteen
balantzea eginda argi ikusten da zaila egin zaiola mutur batetik bestera ez pasatzea. Hau da, ezkerra gizarte kapitalistan integratu da, gizartea barrutik aldatu nahi zuela esanez, edo marginalitatean erori da.
|
|
|
Horregatik ezberdina da niretzat Madrileko telesail batean edo bertako batean lan egitea. Hemen jada
|
urteen
poderioz lan taldea ezagutuz joan naiz eta horrek lasaitasun handia ematen dit lan egiteko garaian. Hemendik kanpo gehiago kostatzen zait, beldurtiagoa edo lotsatiagoa azaldu izan naiz askotan.
|
|
|
Eta urteetako krisiaren ondorioz galdutako lanpostuek eragin handiagoa izan zuten gizonezkoen artean, nahiz eta Gipuzkoan bi kolektiboak gertatu ziren nahiko erasanda. Azkenik,
|
urteen
bitarteko enplegu hazkundea bi sexuen onerako izan da, herrialde historiko bakoitzean eragin ezberdina izan badu ere.
|
|
|
Ekialdeko Indian dagoen Dokriani Bamak glaziarra, adibidez, 1992 eta 1997
|
urteen
bitartean 16 metro atzeratu bazen ere, 1998 urtean bakarrik 20 metro galdu zuen.
|
|
|
Gaur aztergai dugun alderdi honetako artrosia 50
|
urteen
jiran agertu ohi da eskuarki.
|
|
|
Gipuzkoaren kasuan dokumentu gabezia ezaguna da, XI. mendera arte ezbaitira bertan egindako lehen dokumentuak agertzen, eta
|
urteen
tarteandokumentuen multzoa txikia baita. Hiribilduen sorrerarekin, XIII. mendetik aurreraagiriak ugariagoak dira.
|
|
|
Kronologia zaharrenak K. o. 91
|
urteen
tartekoak dira; erromatargaraikoak, beraz.
|
|
|
|
urteen
bitartean Nafarroako nekazari populamenduari buruz C.Jusue k buruturiko ikerlana jaso behar dugu hemen (1988). Urraul Beheko haranean kokatutako zenbait despopulamendutan. Aizpe, Apardues, Ascoz, Argiroz, Muro eta Puio n, hurrenez hurren?
|
|
|
II IV. tarteanziurrenez eraikuntza erromatarra egon zen; ondoren, pareten parte bat botata, eraikuntza txiki bat egiteko berrerabilia izan zen, kultu kristauko tenplu modurahain zuzen (aldare prismatikoak adierazten duenez). Tenplu kristau izaterakoaldaketa momentu hori zoruan aurkitutako txanponen bidez datatu daiteke, 977 eta985
|
urteen
tartean, Guillermo Antso Bordeleko kondeak eginak izan baitziren.
|
|
|
|
urteen
tartean esentzia olio askoren distilazioari buruzko bibliografia erreferentzia ugari daude.
|
|
|
|
urteen
tartean baporean egindako distilazioak zein distilazio zatikatuak erabiltzen ziren, hutsean egindakoak urriagoak izanik.
|
|
|
|
urteen
tartean konposatu kimikoen formulazioa finkatzen hasi zen eta aldehidoen ikerkuntza abiatu zen.
|
|
|
Gaixotasun ohikoenak Literatura zientifikoaren arabera, elikagaien kutsaduran jatorria duten 250 gaixotasun baino gehiago daude. Bere espektroa aldatuz joan da
|
urteen
joanean. Hala, mende hasieran, kutsu tifoideak edo kolera ziren ezagunagoak.
|
|
|
Orain, hire bularretako indar amaituak laztenen eske ari ditun maldan behera beste zimurrekin oztopatuz; beste zimurrekin nahastuz. Agortutako bi larrosa ditun ur berriaren eskean, eta aintzinean zila leunak eratu zuen errepide zuzenaren gainean, zila hori, orain mintz eta
|
urteen
zamaren aterpea dun. Azken petaloak, azken malkoak isurtzen dizkin negarti.
|
|
|
Aulki bat sukaldeko mahaiaren kontra bermatu zuen Rosariok orduan. Bastoia hartu eta bere hirurogeita hamazortzi
|
urteen
abilezia guztiaz igo zen aulkira. Sabaia jotzen hasi zen bastoiaz, urratu beharrean, goikoen arreta bereganatzeko:
|
|
|
iturriak, haatik, berri baino berriagoa du izan, ez aspaldidanik dariona. Baditugu, gainera, gazteak berrogei
|
urteen
gaindegitik behera  amiltzen hasiak direnak.
|
|
|
1 Nagusi jardun zuen mezuen berehalako, zuzeneko, saihestezinezko eragin horren gaineko ideiak Estatu Batuetan 1920 eta 1940
|
urteen
bitartean hedabideei buruz egin ziren ikerketa eta teorietan. Araberako izenak eman zizkioten eman ere," Teoria Hipodermikoa" edo" Balaren Teoria".
|
|
|
Frankismoaren azken urteetako eta Trantsizioaren hasierako pilpilaldi politikoak zuzeneko eragina izan zuen hedabideetan, egunoroko prentsan bereziki. Egunkarien erredakzioetako kazetari gazte askok berebiziko protagonismoa hartu zuen frankismoaren morroi ziharduen prentsa batean, 1970
|
urteen
hasieran sumatzen hasiak ziren aldaketa politikoei aurre egiteko gaitasunik ez zeukan prentsan. Kazetari estiloa eta informazio edukiak berritu zituzten, eta, bide batez, laguntza eskerga eman zieten bestela moldatuko ez ziren argitaratzaile askori.
|
|
|
Ez da hau frankismoaren bukaerako aldizkari garrantzitsuenak. Triunfo, Cuadernos para el Diálogo,...? 1970eko
|
urteen
erdialdean galdu izana aztertzeko unea, ez eta frankismoarekin lotura hertsiak zituen prentsaren. ABC, lehen garaiko YA, El Correo Español El Pueblo Vasco,..., iraunkortasuna eta ondoko bizkortzea aztertzeko ere.
|
|
|
Gatazka politikoan eta propaganda psikologikoan oinarrituriko kazetaritzarako aldaketa 1980ko
|
urteen
hamarraldiaren bukaerako gertaeren harian gauzatu zen, aipatuak dira dagoeneko gertaera horiek, eta argiro azaldu zen 1990eko urteen hasieran.
|
|
|
Gatazka politikoan eta propaganda psikologikoan oinarrituriko kazetaritzarako aldaketa 1980ko urteen hamarraldiaren bukaerako gertaeren harian gauzatu zen, aipatuak dira dagoeneko gertaera horiek? eta argiro azaldu zen 1990eko
|
urteen
hasieran. Sistema politikoak ETAren borroka armatuaren aurrean hartu zuen jarreraren arabera gorpuztu zen kazetaritza molde berri hau, eta Ajuria Eneako Ituna izan zen jarrera haren azalpen argiena.
|
|
|
Testuak 6 azterketa item jaso ditu: Orbegozoren eta Iglesiasen bahiketak, ETAko 6 militanteren eta Goardia Zibileko 6 kideren heriotza, presoak, ENAMaren irudia eta negoziazio politikoa; 1.619 hedabide mezu aztertu dira (albiste eta editorialekin hasi eta" zuzendariari" saikeko gutunekin buka) 1979 eta 1996
|
urteen
bitartean.
|
|
|
ohizko lanean ziharduen, baserriz baserri tanke erraldoietan hotzean lagatzen ziren behi zein ardi esneak hurrupa metalikoan kargatzen, euriaren eta haizearen erruz gaur lohiz, istilez eta zipoz beteak ziren xendetarik iragan beharrez. Esneketaria,
|
urteen
boterez, ene bidelaguna bihurtua zen, basurdeak, hontzak, zaldi galduak, ardi marrakak, Rachel Rosen, Norma Jean edo azeri itzalen pare. Ikuskizunaren normaltasunak ez ninduen behar haina kezkatu eta pentsamendua adiskidearekiko solasetan haziz, pentokan gora igotzeari ninderraion.
|
|
|
Halako batean, besotik heldu eta, aldapa bat jaitsita, kanpo santuaren alderdi zaharrera eraman ninduen. Bidea, pixka bat zabalduta, panteoi erraldoien artetik galtzen zen; batzuk marmol zurizko etxetxo ikusgarriak ziren, beste batzuk berriz, eta
|
urteen
poderioz higatu samarrak egon arren, lehengo xarma bere horretan gordetzen zuten apainduraz lar kargatutako eraikin zahar sendoak.
|
|
|
Nahasi dut burua,
|
urteen
ganbara,
|
|
2002
|
|
|
Euskadiko Kutxak egin duen azterlanaren beste ondorioetako baten arabera, Kontzertu Ekonomikoa indarrean jarri zenez geroztik, modu ikusgarrian hazi da euskal erakunde publikoek administratzen dituzten baliabideen zenbatekoa. Hala, 1982 eta 1998
|
urteen
bitartean, ia 11 aldiz handitu da zenbateko hori, eta estatuko aurrekontua, berriz, Kupoaren kalkulurako erabili dena (1981 eta 1997 izanik, hurrenez hurren, oinarritzat hartu diren urteak), ia 8 bider handitu da. Baliabide horien administrazioaren lehen ondorio bat, azterketak dioenez, EAEko enplegua sektore publikoan 1885 eta 1994 urte bitartean 35.000 lagunetan hazi dela da, gehien gehienak 80ko hamarraldiko bigarren erdian, eta ondorengo urteetan kopuru horiek zertxobait gutxitu dira.
|
|
|
Hizkuntza Kontseiluaren administrazio kontseilua Obragintza Publikoan dago, eta hau lau elkargok osatua dago, lehendabiziko elkargoa botere publikoak osatua delarik. Gorputz hori bete ahala instituzio bat gauza liteke agian,
|
urteen
poderioz. Hau da, zuzendariaren figura sortu liteke, baita egitura egonkor bat ere.
|
|
|
Horrela, pentsioa murrizteko koefiziente bat aplikatzen da, langileari 65 urte bete arte falta zaion urte bakoitzeko. Egungo egunean, %6tik %8 artekoa da kenketa, kotizatutako
|
urteen
eta lanuztearen izaera borondatezkoaren edo bestelakoaren funtzioan.
|
|
|
Erritmo narratiboa azkartuz, Joanesen nerabezaroa markatuko duten aita eta anaiaren heriotza, apaiz izateko erabakia, osaba Joanikoten heriotza Inkisizioaren eskuetatik pasa ostean, eta bere amarekiko erabateko haustura. Hirugarren eta azkena dugu, protagonistaren heldutasuneko
|
urteen
narrazioak biltzen dituena. Abenturak, suspenseak menderatzen du narrazioa eta atal honetan kontatzen dira Martin de Hoyarzabal bidaiari lapurtarra oroitarazten digun Piarres Oihartzabal kapitainarekin hasitako bidaiak.
|
|
|
Lehen bai, ba neban ura be. Horraitino
|
urteen
urteez, idortu egin zan, eta orain idorrune hutsa da, sikua, agorbazterra.
|
|
|
Gizonak espilu bat ei dauka, hain zuzen, bere obra osoa. Horregaitik sarritan egilearen izena ta irudia
|
urteen
joaneko bide zidorretan galdu egiten dan arren, egilearen laneginak barriz, bizirik eta indardun irauten dau. Eta hori zelanik?
|
|
|
Sexu bateko zein besteko pertsonen helduaroan eta 60
|
urteen
bitartean agertzen diren aldaketa fisiologikoek, aurrerantzean gizakiak egin beharreko elikabide moldea baldintzatzen dute.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko populazioak Lapurdiko kostaldean kontzentratzera jozuen, barnealdeak etengabe behera egiten zuen bitartean. 1954 eta 1975
|
urteen
bitartean, Baionako eta inguruko kantonamenduetako populazioak %25 baino gehiago egin zuen gora; kostaldeko gainerakoak %10 egin zuen gora, eta zerbait goraere egin zuten Donibane Lohitzune eta Hendaiatik hurbil dauden kantonamenduekere, turismoaren tiraldiaz aprobetxatuz. Barnealdeak, aldiz, populazioak beheraegitea jasan behar izan zuen; horren salbuespena Maule eta inguruak izan ziren.
|
|
|
Altzairu eta ijetzien eskasiak, arazo siderurgikoen estekatzeak eta jada aipaturiko energiaren eskasiak eragotziegin zuten eskariaren tiraldia aprobetxatzea, eta Estatuko metalezko produkzioak, haren zati handi bat Euskal Herrikoa? urtero %3, 5 egin zuen behera, 1940 eta1945
|
urteen
bitartean.
|
|
|
Euskal Herriko populazioa asko hazi zen orain aztergai dugun mendehorretan. Biztanleen kopurua ia bikoiztu egin zen, eta hurbileko herrialdeekinalderaketa eginez erraz egiazta daiteke ikuspegi espantsibo hori (ikus 1.2 irudia). Euskal Herriko populazioa Mendebaldeko Europa bezainbeste hazi zen1, eta Frantziakoa eta Espainiakoa baino gehiago ere hazi zen; egia da, bestalde, hazkundegeldoko lehenbiziko aldi bat gertatu zela 1851 eta 1881
|
urteen
bitartean, eta gerohazkunde azkarreko beste aldi bat izan zela 1881 eta 1931 urteen bitartean.Gainera, populazio hazkunde horiek azeleratuz joan ziren denbora pasatu ahala.
|
|
|
Euskal Herriko populazioa asko hazi zen orain aztergai dugun mendehorretan. ...rbileko herrialdeekinalderaketa eginez erraz egiazta daiteke ikuspegi espantsibo hori (ikus 1.2 irudia). Euskal Herriko populazioa Mendebaldeko Europa bezainbeste hazi zen1, eta Frantziakoa eta Espainiakoa baino gehiago ere hazi zen; egia da, bestalde, hazkundegeldoko lehenbiziko aldi bat gertatu zela 1851 eta 1881 urteen bitartean, eta gerohazkunde azkarreko beste aldi bat izan zela 1881 eta 1931
|
urteen
bitartean.Gainera, populazio hazkunde horiek azeleratuz joan ziren denbora pasatu ahala.
|
|
|
lur azaleren kopuruarengatik eta labakien gora egitearen ondorioz, elikagaienproduktore handi gisa finkatu zen. 1890 eta 1935
|
urteen
bitartean, Nafarroak HegoEuskal Herriko nekazaritzaren sektoreko produkzioaren ehuneko handi bat produzitu zuen: gariaren %74; artoaren %31; lekadunen %49; erremolatxaren %70; ardi azienden %69; behi azienden %25; txerri azienden %44, eta zaldi azienden %54.Landatutako lur azalerak, gainera, 1900 eta 1935 urteen bitartean 75.000 hektareatan egin zuen gora Nafarroan, Hego Euskal Herri osoan 20.000 hektareatan hazizen bitartean.
|
|
|
1890 eta 1935 urteen bitartean, Nafarroak HegoEuskal Herriko nekazaritzaren sektoreko produkzioaren ehuneko handi bat produzitu zuen: gariaren %74; artoaren %31; lekadunen %49; erremolatxaren %70; ardi azienden %69; behi azienden %25; txerri azienden %44, eta zaldi azienden %54.Landatutako lur azalerak, gainera, 1900 eta 1935
|
urteen
bitartean 75.000 hektareatan egin zuen gora Nafarroan, Hego Euskal Herri osoan 20.000 hektareatan hazizen bitartean.
|
|
|
Merkatu gaien trenbidezko trafikoak nabarmen egin zuen gora, hiru halako, 1879 eta 1930
|
urteen
bitartean. Espezializazio erlatiboko prozesu bat gertatu zen, orduan:
|
|
|
Barnealdean, 1990 eta 1999
|
urteen
bitartean 1000 pertsonatatik 15 hil diraurteko, eta 8/ 9 sortu.
|
|
|
Historikoki, migraziorik garrantzitsuenak, herritik hirira? eredua bete dutenakizan dira, industrializatze bilakaerari loturik Hego Euskal Herrian 60ko hamarkadan (eta hirurogeita hamargarreneko
|
urteen
erdialdera arte) garrantzi handia izanzutenak.
|
|
|
Euskararenezagutza balioetsi egin behar zen irakasle berriak hartzeko orduan, baina ezbestelako merituak edo bestelako gabeziak estaltzeko moduan. Jaurlaritzaren lanazen, azkenik, euskalduntzearen mugak, epeak eta bitartekoak finkatzea14.Mitxelena EHUko errektoreordea izan zen 1979
|
urteen
bitartean, eta bereitzalpean asko izan ziren, horren euskalzaletasunik gabe, euskararen ezarreraatzeratu nahi izan zutenak, plangintza eta irakasle prestatuen hutsuneaz baliatuz (Arenal, 1987:
|
|
|
Horren lekuko dugu, Unibertsita tearen bame araudiaren onarpena sei urtez atzeratu izana, 1984ra arte, eta araudi berriaren araberako lehen errektorearen hautaketa 1986ra arte. EmilioBarbera izan zen errektorea 1986 eta 1991
|
urteen
bitartean.
|
|
|
1981 eta 1985
|
urteen
bitartean, EHUko eztabaida garrantzitsuena, unibertsitatearen estatutuen osaketa, giro gatazkatsuan egin zen.
|
|
|
Urte proiektatuetan emakume belaunaldi nahiko handiak joango dira sartzenugaltze adinean, 60ko hamarkadako
|
urteen
eta 80ko hamarkadakoen amaieranjaiotako emakumeak. Gainera, esan bezala, indizeak suspertuz joan dira.
|
|
|
Esate baterako, 1981ean adin talderik euskaldunena 85 urtetik gorakolagunen artean zegoen; hamabost urte beranduago, berriz, 5 eta 9 urte bitarteandago. Izan ere, 1981 eta 1996
|
urteen
bitartean, 5 eta 9 urte bitarteko adin taldeakizan du euskaldunen portzentajearen hazkunderik handiena (37,4 puntu).
|
|
|
Galerarik handienak laurogeiko hamarkadako
|
urteen
amaieran gertatu ziren.Horrela, 1985etik 2010era igaroko diren 25 urteetan, galdutako guztizkoaren ia%40 1990aren aurreko urteetan bildu zen.
|
|
|
Argi eta garbi esan nahi dugu, euskarazko unibertsitatearen inguruan, ezagintari politikoek, ez akademikoek ez dutela borondaterik erakutsi normalizazio prozesua abian jartzeko, eta
|
urteen
poderioz egoera hobetu beharrean, degradatuzdoala, ikasle, irakasle eta departamendu askoren lana hor badago ere. Beraz, ez daborondate pertsonalen arazoa, unibertsitatearen norabide akademiko eta politikoarena baizik.
|
|
|
Hiribilduen fundazio prozesua oso trinkoa izan zen gure lurraldean, gauza ezaguna denez. Kontuan izan ezen 1140 eta 1383
|
urteen
bitartean hirurogeita bederatzi hiribildu sortuzirela Bizkaiak, Arabak eta Gipuzkoak gaur egun osatzen duten Erkidegoarenlurraldean. Jakina, horrek aldaketa izugarrizkoa ekarri zuen espazioarenantolaketan eta populazioaren banaketan.
|
|
|
Araudi hori geroagoko gerraldietan ere berrindartua izan zen, adibidez, 1550eta 1556
|
urteen
artekoan21.
|
|
|
Honekin batera, antzeko beste auzi gogor bat plazaratzen da lan honetan: Donostia eta Pasaiako kaiaren inguruan kokatu ziren portugaldar merkatarienaurka izandakoa, 1600 eta 1650
|
urteen
bitartean. Afera horretan, gizartearenpartaidetzat onartzen ez ziren haiek dirudunak ziren, jatorri onekoak batzuetan.Portugaldar haiek lehia handia eragiten zieten Donostia, Pasaia eta Oreretakozenbait merkatariri Baiona eta Donibane Lohizunen zeudenekiko harremanetan.Hauxe leporatzen zaie:
|
|
|
Antxustegik Koldo Eleizalderi buruz egindakolanari esker, orain hobeto ezagutzen dugu pragmatismo horren ideologo garrantzitsuenetako bat. ...in politiko handiagoa zuen Engracio Aranzadi(. Kizkitza?) ideologo eta kazetari jeltzale moderatuaren biografia egingo balitz.Pragmatismoa eta moderazioa nagusi izan arren, Monarkiaren ohiko botere eliteekez zuten onartzen status quoaren inolako aldatze minimorik, eta jeltzaletasunarenaurkako politika baztertzaileari eusten zioten (horra hor, lehenengo kanpainaautonomistaren porrota, 1917 eta 1919
|
urteen
bitartean). Hori zela eta, elite horieklagundu egin zuten, gero, euskal arazoa?
|
|
|
Izan ere, ETA aurreko historiari eskainitako atalaguztiz zaharkiturik eta akatsez josita baitago, eta lanaren zama militanteak eta egitura nahasiak emaitza baldintzatzen dute (Letamendia, 1994). Prestatu dugun ElPendulo Patriotico liburuaren bigarren liburukiak? 1936 eta 1979
|
urteen
bitarteko epealdia jorratzen duen liburukiak, hain zuzen, horren gutxi ezagutzen dugunEAJren historiaren garai horri buruzko argitasuna ekartzea espero dugu.
|
|
|
Aurrean izan dugun bigarren arazoa, kronologia zehatzarena da. Historialarion artean zalantzak daude garai horren hasiera eta bukaera zehazteko orduan; baina II. Gerra Karlistaren amaiera eta Primo de Rivera-ren diktadura azterketatikkanpo utzita, 1876 eta 1923
|
urteen
tartera mugatu dut azterketa. Lanetik kanpo geratzen da, era berean, Ipar Euskal Herriko produkzio bibliografikoa, III. Errepublikaren garaia() Hego Euskal Herriko epe bereko historiarekin parekatzeatentagarria izan arren.
|
|
|
Nabarmentzekoak dira, bestetik, haurabandonatuei buruzko ikerketak: Lola Valverde-ren azterketaren ondoren, ArantzaUribe Etxeberriak 1890 eta 1930
|
urteen
bitarteko egoera landu du bere doktoretza tesian (1996). Horiez gain, ongizatea eta gizarte erreformismoa dira AscensionMartinez en lanaren muina (1996), Gipuzkoako txiroen babesa eta kontrola aztertuz 1876 eta 1936 urteen bitartean.
|
|
|
Lola Valverde-ren azterketaren ondoren, ArantzaUribe Etxeberriak 1890 eta 1930 urteen bitarteko egoera landu du bere doktoretza tesian (1996). Horiez gain, ongizatea eta gizarte erreformismoa dira AscensionMartinez en lanaren muina (1996), Gipuzkoako txiroen babesa eta kontrola aztertuz 1876 eta 1936
|
urteen
bitartean.
|
|
|
Publizitate mitikoa, era berean, produktu publizitatea izateaz gain, marka publizitatea ere izan ohi da. Esandako marka publizitate horrek ez du zertan puntuala, koiunturala izanik; sarri askotan, mota horretako publizitateak, markakoa deitu diogunak, urteetan zehar hartu du bere indarra ikusle/ balizko eroslearen aurrean, eta
|
urteen
poderioz egin ohi da famatu. Publizitate mitikoaz espektakulu hutsa dela esan da sarritan.
|
|
|
Sinbolismo ezagutarazlea dago komunikazio ororen oinarrian, baina unean unean azaleratzen diren komunikazio estrategiak hain izan daitekeenez askotarikoak eta aurreko nahiz geroagoko beste edozeinekin konparatuta bereziak eta apartekoak, ezen ezin komunikazioaz modu zehatz, jakin eta aurrikusgai batez hitz egin, zeren gizakia bera eta gizarteak zein kulturak aldatzen diren modu bertsuan aldatzen baita komunikazioa, nola esparru txikikoa hala handikoa?; halako moldez aldatu ere, non gaur egun hura, komunikazioa? aztertzeko baliagarriak izan daitezkeen erreminta nahiz tresna inbestigatzaileak bihar etzi atzeraturik geldituko direla ematen duen zeren horrela gertatu ohi baita gizarte zientzien alorrean
|
urteen
joan etorrian. Sinbolismoa, komunikazioaren oinarri sortzailea nahiz azaltzailea?
|
|
|
Eredu entzungarrien sarea da hizkuntza,
|
urteen
joan etorrian gizaki talde batek sortua dena eta erabiltzen den tokian arautua izan dena, gizakiek euren beharrizan komunikatiboak asetu ahal izateko. Urteen poderioz, jakina, aldatu egin daitezke nola soinuak eta sinboloak hala esangura sareak; baina, normalean, aldaketa komunikatibo horiek hizkuntza horren erabiltzaile den giza taldearen aldaketa sozialekin zuzen zuzenean erlazionaturiko aldaketak izaten dira, ez espeziearen aldaketa genetikoekin.
|
|
|
|
urteen
bitarteko gerra zibilaren ostean, Estatu Batuek muga guztiak hausten zituen hazkundea ikusi zuten: kapitalismo industrial amerikarraren jaiotzaren lekuko izan ziren urte haiek.
|
|
|
* Akadia sumertarra, Mesopotamian erabili zena (K. a. 3100 eta K. o. 75
|
urteen
bitartean indarrean egon ei zena).
|
|
|
Berak hartzen du lema eta, hala ontzizain nola lemazain gisa, arraunlariak gogoberotu eta lurraren aldera biratzen du lema. Azkenik Menetes,
|
urteen
eta blai egindako jantzietatik darion uraren pisuaren erruz, ozta ozta azaleratu denean hondotik, harkaitzera igo eta harri lehorrantzean etzan da. Barre egin diote teukroek erortzean, barre egin diote olatu artean igerian dabilela, eta barre kresala borborka dariola ikusi dutenean.
|
|
|
Virgilio baino zertxobait beranduago hil zen, hots K.a. 19.aren amaieran edo 18.aren hasieran. Jaiotzari buruzko datuak ez dira hain zehatzak eta ez dago adostasunik K.a. 69 eta 48
|
urteen
bitartean jaio bide zela esateko ez bada. Mesalarekin joan zen Galiako eta Ekialdeko espedizioetan, lehenean akitaniarren aurka (K.a.
|
|
|
Lehen liburua K.a. 31
|
urteen
bitartean idatzia bide da eta 26 argitaratua. Liburua osatzen duten hamar poemetatik bost Deliari dedikatuak dira, hiru Maratori, bat Mesalari eta beste bat bakeari.
|
|
|
Euri gogorrak, haize makalak ez dute jango, ezta
|
urteen
iladek ere; ez aldien urrats lasterrak ere. Ez naiz den hau hilen.
|
|
|
Kenkari honen gehieneko oinarria urteko 1.500.000 pezetakoa izanen da. Lehenengo bi
|
urteen
eta mailegua amortizatzen den gainerako aldiaren artean kenkari portzentaje desberdinak ezartzen dira. Etxebizitza erosi eta bi urtean, lehenengo 750.000 pezeten %25, eta soberakinaren %15, milioi eta erdi pezetaraino.
|
|
|
Ildo horretatik, Gonzalo Robles Drogei buruzko Plan Nazionalerako ordezkariak otsailean adierazi zuenez, “12.000 pertsona hiltzen dira urtero alkoholaren ondorioz, hau da, heriotza guztien %3”. Halaber, Gazte eta Alkoholari buruzko Kongresu horretan bertan, Valladolideko Unibertsitateko Medikuntza Fakultateko Javier Álvarez irakasleak nabarmendu zuen substantzia toxiko horren ondorioz galdutako
|
urteen
batez bestekoa 9,8 dela; 10,6 gizonezkoetan eta ia bost puntu gutxiago emakumezkoetan. Europako kasua Espainian bezala, Europako gainerako herrialdeetan ere alkoholaren kontsumoa oso azkar hazi da gazteenen artean.
|
|
|
Adinaren arabera, Rett sindromea duten pazienteen klinikarekiko desberdintasun indibidualak daude. Ikertzaileek eta klinikoek lau etapako eredu bat sortu zuten
|
urteen
poderioz patologiaren ezaugarri klinikoak eta ezaugarriak argitzeko: I. estadioak (sei eta hemezortzi hilabete bitartean) ezaugarri hauek ditu:
|
|
|
Ez dugu ahaztu behar delitu bat egiten denean egotziaren oinarrizko eskubide batzuk errespetatu behar direla, bereziki haren defentsa eskubidea. Bestela, azken epaian jardunen deuseztasun adierazpen bat aurkituko genuke, ikerketarekin, prozedurarekin eta kaltetuen zain dauden gaixo
|
urteen
ondorioz porrot egingo lukeena. Ingurumenaren aurkako delituek eragindako jardunen baliogabetasun kasuak ere izan dira, irregulartasunak direla eta; esate baterako, ur kutsatuaren laginak hartzeko orduan, adibidez, ikertua ez egotea; hari lagin bat ez ematea kontraanalisia egin ahal izateko; edo laginak jaso ziren tokia edo eguna egokia ez izatea.
|
|
|
“Batzuetan panpinekin ipuinak konta diezazkiekezu, soinuak eginez eta animalien soinuak imitatuz, besterik ulertzen ez dutelako edo etorkinak direlako eta zure hizkuntza ez dutelako hitz egiten, gero eta ohikoagoa den zerbait”, esan dute. Gainera, idatzi gabeko beste arau batzuekin jolasten dira, esperientzia
|
urteen
poderioz lortutakoekin. “Hobe da ipuin kontalaria arropa zuriz edo berdez jantzita ez egotea, haurra erizain edo mediku batekin identifikatzean beldurrik izan ez dezan.
|
|
|
Jo dezagun baietz, hizkuntzak garatzen direla eta barne bizia dutela, halako autonomia harrigarri batekin: sortu egiten dira, gaztaroa iragan, zahartu, eta azkenean
|
urteen
indarrez edo eritasun bekatoros baten eraginagatik hil. Toynbee pozik egongo litzateke aurkikuntza honekin, bere teoriei beste oinarri bat erantsiko liekeelako.
|
|
|
Baina nolakoa da anitzetan unibertsitatean aterpe bila dabilen euskal erakustun hori? Unibertsitatean euskaraz irakasten ari den irakasleak maiz ez du talde handia, nahiz hau ere aldatzen ari den
|
urteen
poderioz, orain erdaldunen eta euskaldunen ikasle kopuruak aldatzen ari direlako. Kontuan izan behar da, esate baterako, 2001 urtean sarrera azterketa euskaraz egin zutenen kopurua %45 izan zela.
|
|
|
Euskaltzaindiak ongi bete du orain arte zeregin hori, historian zehar eta askotan garairik ilunenetan, erakunde honek hartu baitu bere gain euskararen kandelari pizturik eusteko ardura zail eta neketsua. Eta, gainera, anitzetan bere barnean bildu ditu
|
urteen
joan etorrietan euskararen egoerarekin kezkarik handiena erakutsi izan duten idazle, ikertzaile eta euskaltzaleak. Oso hizkuntza akademia gutxik egin du Euskaltzaindiak egin duen lan adina hain denbora laburrean.
|
|
|
orain dela urte eskas batzuk, zu bezalako gazteak Zaragozara edo Valladolidera joan behar izaten zuten, eta institutuko azken urteak kezkaz beterik egoten ziren non segituko zuten, eta nola, beren ikasketekin. Batzuen orduko pribilegio horiek, Jainkoari eskerrak, denen eskura jarri dira
|
urteen
indarrez.
|
|
|
Gauzak, dena den, aldatzen joan dira azken urteotan, batez ere 90eko
|
urteen
bigarren erdian, edo hori iruditzen zait behintzat. " Hermetismo konprometitu" horren atzerakada begi bistakoa izan da, eta, Bernardo Atxagaren eta Joseba Sarrionandiaren lanak alde batera utzita, hortxe daude (soilik lau aipatzearren) Koldo Izagirreren Non dago Basques?
|
|
|
Azkenik. Aditu gehienen ustez, 90eko hamarkadan euskal literaturak alde batera utzi du 70eko eta 80ko
|
urteen
hasieretan ohikoagoa zen abangoardismoa. Nik, ordea, eta ez nik bakarrik, noski?, esperimentalismoaren zantzu argiak ikusten ditut 90eko hamarkadako euskal narratibaren mugetan dauden lan horietan:
|
|
|
El hispanismo en los Estados Unidos. Discursos crÃticos/ prà ¡ cticas textuales mardulioan aurki daiteke (Madril 1999); nire artikulu hura (berriro self aipua) hika aldizkarian azaldu zen, 70 zenbakian; Koldo Mitxelenaren hausnarketa hizkuntza ezberdinetako hemengo idazleez," Euskal literaturaren bereizgarri orokorrak" hitzaldian (70eko
|
urteen
amaierakoa, berez, baina 2001eko Mitxelena gure artean bilduman berrargitaratua, 53); Anjel Lertxundiren aipua Gogoa zubi saiakeran dago (68 orr.); Gari Berasaluzeren iritziak hemengo idazleen identitate eta izendapenari buruz" Erdarazko euskal literatura?" artikuluan eman ziren argitara (Gara,), eta Laura Mintegirenak Jakinen, 129 zenbakian (2002ko martxoa apirila); Koldo Izagirreren a...
|
|
|
– Pozik dabil zure ama, eguenean topatu nuen zihoala. Susmoa dut aitari zakarkeriak apalduz doazkiola
|
urteen
poderioz. Zure nebaren gutuna jaso berri dute, Madrildik, badirudi negozioak abiada bizian daramatzala Juanek...
|