|
2001
|
|
|
Beste zenbaiten ustez, horien artean Jon Kortazar?, euskal literatura konpromiso zaharkituetatik askatzen ari zenaren seinale. Denadela, eta funtsean ideologikoak diren balioen epaiketa hauetan sartu gabe7, kontuada gaurkotasunean aurki ez zezaketena, iraganean edo irudimenak sortutako
|
munduetan
–zeinen artean famatuena Obaba baita, aurkitu zutela idazle gehienek.Gaurkotasunean kokatutako munduek irakurlearen eguneroko esperientziari deiegiten diotenez, oso zaila da sinesgarria izatea, errealitatea ukatzen duen mundueuskalduna deskribatuz.
|
|
2004
|
|
|
Bi gehi bi beti lau izango den arren, berdin da zein kulturatan mugitzen ari garen, ez da gauza bera gertatuko moral kontuez dihardugunean. Descartes jabetuta dago egia moral ezberdinak, eta baita kontraesaleak ere, aurkitu daitezkeela biziera kultural ezberdinetako
|
munduetan
, eta zaila egingo zaio bere metodoaren lehen aginduari jarraitzea eta abiapuntu argi eta sendo bat aurkitzea, lehen egia bezala balioko duena. Edozein modutan, honek ez luke zertan eragozpena izan behar morala egitasmo razional batean sartzeko.
|
|
2005
|
|
|
Baina lehentasun hori gutxietsi gabe, biderkatu egin behar da euskal sortzailearen oihartzuna erdal
|
munduetan
. Arrazoiak, asko, nire iritzian.
|
|
2006
|
|
|
|
munduetan
|
|
2007
|
|
|
Askotan gure hizkuntzatik irten ere gabe. «Zerbait ustela dago Danimarkan» ingelesez esan beharrik ez dago, edo «ez egin besteri, zeuri egitea nahi ez duzuna» grekoz edo latinez, horiek behar bezala erreferentziatzeko euskaratik landako
|
munduetan
.
|
|
|
Ehun eta hogei kide, amateurrak eta profesionalak, aritu dira Izar Bide prestatzen urte batez; eta, egia erran, uzta ederra eman dute, erakutsiz kantu, bideo eta dantzekin tradizioa eta gaurkotasuna uztar daitezkeela gure euskal
|
munduetan
gaindi.
|
|
2009
|
|
|
Baina liburuaren eite nagusia beste hori da; txoria antenan pausatua, bozinen hotsen gainetik dakusana bizitza batzuetan absurdu bat pasatzen: " …eta leihoek zabaltzen dituzten
|
munduetan
/ interesgarriagoak dira beti besteen bizitzak".
|
|
|
60 urteurreneko ideiarekin jarraituz, kanpaina etxe batean antolatutako jai batean oinarritzen da. Bertan, musikaren, modaren eta kirolaren
|
munduetan
ezagun diren pertsonaiak biltzen dira, horizonterik gabeko marka bat dela erakusteko.
|
|
|
Euskal Herriko kultur eragile nagusienen ekimena dira EITB Kultura Sariak eta laugarren edizio hau EITB Kultura saioaren 200 programarekin batera ospatzen da. EITB Kulturak lau denboraldi eman ditu musika, antzerkia, zinea, dantza, diseinua eta arkitektura
|
munduetan
murgilduz ETBko gauetan. Omenaldi moduan, saio berezi bat prestatu dute zeinean programatik pasa diren aurpegirik ezagunenen partaidetza izan duten.
|
|
|
Hainbat psikologo adituren arabera, adikzioa daukatenak 16 orduz ia etenik gabe ibiltzen dira jolasean egunero. Lagunekin eta senideekin lotura galtzen joaten dira eta euren buruari eta gorputzari ez diete jaramonik egiten. World of Warcraft, StarCraft eta Counter Strike dira adikzio handiena sortzen duten jokoetako batzuk, jokalariak naturaz gaindiko botereak dituzten izaki birtualen
|
munduetan
sartzen baitira.
|
|
|
Bestalde, Nerabeentzako sukaldaritza izenburupean beste konferentzia bat izango da. Aipaturiko gaiak geroz eta interes handiagoa eragiten du gastronomia eta medizinaren
|
munduetan
, horren esku baitago etorkizuneko belaunaldien ongizatea. Ondorengoak izango dira hizlarietako batzuk:
|
|
|
Egoera eta kasu zehatz bakoitza aztertu litzateke. Ekintza asko doan egin daitezke bi
|
munduetan
. Gure egileei gomendatzen diegu on line munduan saiatzeko.
|
|
|
Du stirbst nicht ek bezala, gainerako obra finalistek Muellerren liburua salbu, pertsonaien barne
|
munduetan
arakatzen dute, eta testuinguru historiko nahiz politikoa bigarren planoan gordetzen dute.
|
|
|
eta leihoek zabaltzen dituzten
|
munduetan
|
|
|
Gogoan dut duela urte batzuk arreta berezia eskaini zitzaiola haur eta nerabeen desoreka psikikoari. Datuak kezkatzekoak dira, aipatu desoreka hazten ari baita Lehenengo Munduan; baita modernizazioaren bisita jaso duten gainerako
|
munduetan
ere, gazteen suizidioak barne. Japonian kartelak jarri omen dituzte hirietan, arazoak saihestu aldera honakoa diote tonu atsegin eta zibilizatuan:
|
|
|
Bide desberdin horien ondorioak kanten hitzetan beretan eta haiek iradokitako
|
munduetan
islatu ziren. Kantetan oinarri hartuta eraikitzen hasten diren identitate nazionalek espazio sinboliko desberdinak mugatzen dituzte, eta espazio horiek herrialdearen zati batek bizi duenaren ispilu dira, azken batean.
|
|
|
haragizkoak ez ziren
|
munduetan
.
|
|
2010
|
|
|
Eta ez dakit zein arrazoi misteriotsurengatik, talde hauekin jarduteak oihartzun, morbo eta irabazi gutxiago sortzen die pentsamendu hedabideei; ondorioz, enpresa honen emaitzak eta ibilerak, egunkarietako lehen orrialdeetan, argazki handiz eta lehentasunez agertu beharrean, leku apalagoetan eta laburrago agertuko dira. Eta hiritarrak, agian, denbora eta leku gehiago izanen du, bere garunean existitu daitezkeen beste
|
munduetan
hausnartzeko.
|
|
2011
|
|
|
Fikziozko zein errealitatezko
|
munduetan
murgiltzen da bere eleberrietan Toti Martinez de Lezea (Gasteiz, 1949). Fikziozko pertsonaiak nahiz ingurukoak irudikatzen ditu; azken horien artean, Nur bere biloba.
|
|
2012
|
|
|
«Hogeita bina berdindu, nork du irabazi?» edo«, nekeak ez dio uzten sortzen pilotaren hitza», «txalo artean amets bihurtu pilotariaren bizitza» ostiralean emandako bertsoen zenbait hitz. Pilotarhitza n, lehen aldiz osagarri hauekin, emanaldi garaikide ausart bat osatu da. Mezularia Wassie rena beste
|
munduetan
sortutako ahotsa da. Tinbre hori ez dugu barneratua, ahots modulazio eta indar horren iturriak ez dira hemengoak, beste horren oldarrak ikaratu gaitzake, txunditu?
|
|
|
Hirurogeiko hamarkadako industrializazioa heldu behar izan zen emakumeek nolabaiteko protagonismoa berreskuratzeko, batez ere ikasketa eta lan
|
munduetan
leku zabalagoa lortzeko. Baina aldaketarik nabarmenena demokraziaren ezarrerarekin bat etorri zen, batez ere, mugimendu feministak egindako presioaren eraginez.
|
|
|
Aurreko belaunaldietakoen irakurgai eta musiketatik igarotakoa da, bere adinekoenetatik tairik gabe edaten duela betiere. Bolada honetan, esate baterako, George Perec, Bolaños, Sebald eta Vila Matasen lanetako
|
munduetan
murgilduta bizi da. Irakasle gazteak ere gonbidatu lituzketela afarietara proposatu zien duela bi hilabete eta Ekonomiako Uxue interesgarria iruditzen zitzaiola gaineratu zuen, ezkerreko belarrian zeraman zirtzilu biribiletariko bati bueltak ematen zizkion bitartean hatzekin; Uxue lesbiana zela eta beren ikuspegiak osatzeko interesgarria izan zitekeela argudiatu zien.
|
|
|
Jakintza azkengabe baita. Hiretzat asmatu zuten
|
munduetan
ibiliko haiz. Jakintzaren atea ixtxiko dunean, konturatuko haiz transfiguratua haizela.
|
|
2013
|
|
|
Ikusi egin da jende gehiago agertzen joan ahala haiek ere eutsiko ote dioten horri. Atxaga bi
|
munduetan
eroso dabil. Baina ez dakit hori izango ote den datozen idazleen kasua».
|
|
|
Beste gisa batera esanik, egungo pastoralzale ugari frantximanten (erdaldunen) edo erdi frantximanten mundutik datoz, eta horiek zabaltzen duten ikusmoldea —eurena izan dezaten zilegi bada ere— errealitateetatik aski urrundua dela erran daiteke. Euskararen eta euskal kulturaren
|
munduetan
murgildua ez dagoen kopuru handi horren eraginez, pastorala pixkanaka pixkanaka eraldatzen ari ez ote denez galdera datorkit gogora. Hala, adibide bat bakarrik hartzearren, badirudi gaur egun pastoral" ederrik" edo ustez hala denik ez daitekeela izan dantza baleta landutako bat egon ezean edo jantzi distiratsurik agertu gabe!...
|
|
2014
|
|
|
hain karu pagatzen da bizi garen
|
munduetan
...
|
|
2015
|
|
|
" Nahiz hondakinak eta herioa diren/ Beti ilusio guztien amaia,/ Ene ametsen indarra denez indartsuen,/ Orotatik birsortzen da goretsi nahia/ Eta ene eskuak ez daude sekula hutsik". Arean naif suerta daiteke gai historiko sozialetara egiten duenean Erbestea, Lorcaren hilobia… baina hitzen aukeraketagatik bakarrik, kolore eta freskotasun klasikoagatik baino ez bada ere, merezi du tarte bat egin eta de Melloren
|
munduetan
galtzea.
|
|
|
Egiazki, García Márquezen kanonizazio prozesua eta Obabakoaken idazketa aldi berean gauzatu ziren, eta Macondo eta Obabaren arteko paralelismoak ez dira gutxi. Biak daude, nolabait, haurtzaroko
|
munduetan
Aracataca eta Asteasu hurrenez hurren oinarrituak eta biak desagertu zitzaizkien nerabezaroan edo nerabezaroaren atarian31 Biak dira, gainera, mundu erdifantastiko erdi errealistak.
|
|
|
Euskal antzerkiaren lantzeko unean ez da erreferentzia nagusia izaten ahal, antzerki honek ezagutzen dituen baldintzak ez dira ofizialtasunik ez duen hizkuntzan egiten denarekin konparatzen ahal. Haatik, bi
|
munduetan
gogoetak eta berritzeak bizi ziren, biak kontuan hartzekoak dira, ez badute elkarrenganako eragin zuzenik, eragin zerbait izan zela pentsa daiteke. Arte mundua denez, loturak badaudela pentsatzeko bidea badago.
|
|
|
Bestalde, bizi munduen euskarri bakarra praktiketan bada, praktikak kodifikatuz eta artikulatuz sortzen ditugu, bizi eta biziberritu, gure munduak. Praktika horiek, bistan da, aurkitu
|
munduetan
taxutu eta egokitu badira ere. Hala dela ari gara sentitzen, gero eta gehiago; ez dugu izatea behin betiko emanda, ez dugu nor izana ez odolean, ez gure aurrekoen egitura eta ohituretan bermaturik, guk, nola edo hala, sortu behar dugu.
|
|
|
Utziz mundu hau sartu zirela beste nunbait’ko bizitzan Jakinaraz ezaguzu otoi zoin
|
munduetan
zabiltzan?
|
|
2016
|
|
|
«Hiru lau hamarralditan, sektore politiko baten estrategia izan da instituzionalizazio prozesuari aurre egitea, hori deslegitimatzea. Horretan aritu direnek pisua izan dute euskararen
|
munduetan
, eta euskararen kontuaz ere baliatu dira. Gure politika izan da euskararen sustapenerako ekimenak babestea, baina zenbaiten aldetik herri erakundeekiko kontsiderazioa izan da distantziak erabat markatzekoa, suabe esanda.
|
|
2017
|
|
|
Abenturaz betetako istorioetan murgildu eta amestutako
|
munduetan
zein inoiz pentsatu gabeko egoeratan barneratzeko aukera eskaintzen dute liburuek. Adimena askatu eta jakinduriaz janzteko duten balioaz jakitun, gazteen artean idazteko eta irakurtzeko zaletasuna bultzatzeko Bizkaidatz Txikia sortu zuen Aldundiak.
|
|
|
Margaritak eta arrosak nahasten diren mundu batez. Batzuetan, euria egiten du nire
|
munduetan
. Eta horrela, eguzkia egiten duenean, gehiago preziatzen dut.
|
|
|
Axolagabekeria eta ironiazko ezkutu baten atzean babesten zen. Asiainek susmoa zuen inspektore-ordearen gogoaren zati bat filmen eta bideo-jokoen fantasiazko
|
munduetan
galduta egoten zela beti.
|
|
|
79 L' imaginaire (1940) obran jada, Bestearen subjektutasuna zehazki gaitzat ez badu ere eta irudimenaren ikuspegitik badihardu ere, Sartrek, ametsa hizpide duela, Bestearen beregaintasuna iradokitzen du. Ametsezko
|
munduetan
, osotasunaren ikuspuntu orokorra berez subjektu ni batena bada ere, ametsak sortutako objektu ni batek berea balitz bezala bizi du bere izatea: ametsa ez da ikusia, osotasunez bizitua baizik," ametsa mundu bat da" (215 or.). Sartrek dioenez," irudimenezko niak ez du ikusten mundu hori, eta lo dagoenak ez du hartzen izate jakin horren lekua gauzak bere ikuspuntutik ikusteko:
|
|
|
Beti musika berarekin jendeak nardatzen hasiak zirela ikusirik Le Pen andereari orraze xehea pasatu diote bere bilo hollietan kasetariek. Nahi izanez geroz, beste hainbeste hatxeman litzakete non nahi, zoritxarrez holako ihaurri baita ala politika, ala kirol ala ekonomia
|
munduetan
. Berriki irakurtzen nuen parlamentari ohi batek 300.000 (hiru ehun mila) euroko erretreta hunkitzen duela:
|
|
2018
|
|
|
Hirurak. Euskararen
|
munduetan
, berriz, berrogei urte honetako talka politikoak bere eragina izan du. Sektore jakin batek instituzionalizazioa ukatuz definitu du bere estrategia politikoa, instituzionalizazioari legitimitatea ukatu dio, eta talka politiko horrek isla izan du euskararen arloan; oso modu berezian, euskararen arloan.
|
|
|
Zer ikas genezake distopia horietatik? Idazle horiek gai izan ziren gero errealitate bihurtuko ziren joerak iragartzeko, bizitu zituzten
|
munduetan
nolabait presente baitzeuden, ernamuin moduan edo, nahiz eta gehienontzat oharkabean pasatuko. Erabateko zaintzapean bizitzea, adibidez, edo psikofarmakoen erabilera masiboa, edo gizartearen joera uniformatzailea..., eta beste hainbat eta hainbat.
|
|
2019
|
|
|
Idatzi egin nahi zuen, urrutiko
|
munduetan
galdu, eta bere bizitzaz jabetu zitzaion errealitate zorigaitzeko hura ordu batzuez ahaztu.
|
|
|
batzuen kasuan euskarazko gaitasuna berbera edo hobeaizango da, eta besteen kasuan, berriz, pentsatzekoa da ezagutza maila jaitsi izana. Puntu honetan, aurreikusten dugu muda linguistikoaren fenomenoak joko handia emango duela, batez ere, noski, euskararen erabileran aldaketak egin dituzten parte hartzaileen kasuan, eta zehazki, euskara presentedagoen unibertsitateetan edo lan
|
munduetan
murgildu diren parte hartzaileen kasuan.
|
|
|
bertan sorturiko
|
munduetan
web serieak filmatu izan baitira.
|
|
2020
|
|
|
Ez dakit zer gertatzen den beste
|
munduetan
esan nion
|
|
|
Susanna, denbora gehiegi eman dut imajinaziozko
|
munduetan
.
|
|
2021
|
|
|
Erraiten da bakotxa bere munduan bizi dela eta bertze
|
munduetan
bizi direnak ez direla gurutzatzen. Nun ez diren begiak eta beharriak idekitzen eta denbora hartzen!
|
|
|
Ohiz kanpoko destino hori ulertzeko, lehenik behar da erran Antikitatean, Egipton, emazteen dretxoak Erroman edo Grezian baino zinez inportanteagoak zirela. Erroma eta Greziako
|
munduetan
emazteak gizonen tutoretzapean ziren beren bizi osoan. Egipton, ez zen berdintasunik emazteen eta gizonen artean, baina emazteek libertate gehiago bazuten eta jendarteko leku inportanteak ahal zituzten okupatu.
|
|
|
Horrela, testutik harago doan hori ere barne hartuko du literaturak," pentsatu daitekeen horretara" iritsiz (op.: 51). Izan ere, literaturak gizakiari fikzioaren
|
munduetan
bizitzen ahalbidetzen diola eta, orobat, lengoaiaren gozamenean eta fantasian bere errealizazio etengabea bilatzen laguntzen diola baieztatzen du Vargasek (op.). Aldi berean, afektibitatea nahiz sentsibilitatea aberasten laguntzen du, baina, horretarako, heziketa literarioa gertatzen den espazioak sentsibilitate estetikoa garatzen lagunduko duten irudimena eta arestian aipatzen zen sormena ahalbidetu behar dituela dio autoreak (op.):
|
|
|
Heroi kontenplatiboak beti bizi dira errealistak izateko grisegiak diren
|
munduetan
, ez dute ezagutzen benetan miresten edo maitatzen duten pertsonarik. Letxugak dira, humanitatearen baratzean.
|
|
|
Kontakizunak fikziozko
|
munduetan
gerta litezke.
|
|
|
Baina idazleak ez dira fikziozko
|
munduetan
bizi.
|
|
|
Liburutegira joatea erabaki dut, liburuen tenplura. Gudariok ere batzuetan beharrizana sentitzen dugu geure guduez ahaztu eta beste pertsonaia batzuen
|
munduetan
murgiltzeko.
|
|
|
Betiere, isiltzea eta negarrik ez botatzea zen hobesten. Errealitatetik kanpo hedatu sare engainagarrietan preso bukatzen genuen, itsu eta militante, gure
|
munduetan
konfinatuak, irrealitatearen mugetan, jendea konbertitzeko predikuak bihikatzeko beti prest. Burua mugitu nuen ezkerretik eskuinera.
|
|
2022
|
|
|
Beste gisa batera esanik, egungo pastoralzale ugari frantximanten (erdaldunen) edo erdi frantximanten mundutik datoz, eta horiek zabaltzen duten ikusmoldea —eurena izan dezaten zilegi bada ere— errealitateetatik aski urrundua dela erran daiteke. Euskararen eta euskal kulturaren
|
munduetan
murgildua ez dagoen kopuru handi horren eraginez, pastorala pixkanaka pixkanaka eraldatzen ari ez ote denez galdera datorkit gogora. Hala, adibide bat bakarrik hartzearren, badirudi gaur egun pastoral" ederrik" edo ustez hala denik ez daitekeela izan dantza baleta landutako bat egon ezean edo jantzi distiratsurik agertu gabe!...
|
|
|
Egun, ekidin beharreko desoreka batzuengatik ez balitz, batzuentzat eleaniztasun zerutiar bilakatua litzateke bat batean zapalkuntza linguistikoa, kolonizazioa eta asimilazioa sentsibilitate diferenteen arteko elkarbizitza bihurtu zaigun magia berarekin. Gizarte plural eta modernoen ezaugarri desiragarri, Yupiren
|
munduetan
bizi garela sinesteko bultzatu eta sustatu beharrekoa.
|
|
|
Egun, Kubako Gobernuak aldatu egin ditu baldintza horiek, ordea, eta, hala, Euskal Herrira itzuli arren, berriz ere Habanara bisitan joateko aukera izan du Sarrionandiak. «Orain, Josebak oinak bi
|
munduetan
dituela esan daiteke», azaldu du Douglassek bere testuan. «Bere kondairaren ospea bizi du hemen.
|
|
|
Orobat, idatzi hau mapa horiek desafiatzeko eta zirriborratzeko dei bat da: gure hizkuntzekin, hitzekin, sonoritateekin eta garen
|
munduetan
egoteko moduekin.
|
|
2023
|
|
|
Ez al duzu plan hobeagorik? Begi bistakoa da, beste
|
munduetan
txertatzea laket duzun begiluze petral zuzendu ezinezkoa zarela. Zerorri jausi zara baina, zeure tranpan.
|
|
|
Kutsu autobiografikoko kontakizuna da, zeinetan meatzari herri bateko neska bat Johannesburgora lekualdatzen den, familia girotik urrundu eta ingurune intelektual eta liberalago batean murgiltzeko. Urte berean plazaratu zuen The Soft Voice of the Serpent ipuin laburren bilduma; narrazio horietan ekin zion bere herrialdearen egoera aztertzeari, betiere arretagunea pertsonaien barne
|
munduetan
eta jarreretan kokatuz, baina atze oihal gisa segregazioaren auzia agertuz.
|