|
2000
|
|
|
Euskara alde batetik zein bestetik egurtzen ari diren une hauetan, unibertsitateak apustu sendoa burutu lukeela iruditzen zaigu arlo honetan, azken finean goi mailako ikasketak euskaraz aurrera eramateko gaur egun dugun tresna bakarrenetarikoa baita. Euskarak duen garrantzia izanik, jakintza gisa bederen, EHUk bere gain hartu
|
luke
Euskara sendo mantentzeko ardura, beste zenbait elkarte edo erakundek hartzen duten gisara.
|
|
|
Eta benetako abertzaleek hobe dute lehenik beraiek zuzen bete besteei eskatzen dietena. Izan ere, abertzalearen lehen eginkizuna izan behar
|
luke
euskara ikastea. Horregatik, gure politikari abertzeleei gogoraraz diezaiegun fedea ekintzaz bete behar dela.
|
|
2001
|
|
|
Horretan, uzkur naiz, ea ez ote dugun jakin euskalgintza hori guztiona egiten. Abertzaletasuniksutsuenak ere onartu
|
luke
euskara gizarte osoarena dela, eta euskal gizartearen sustraia dugula. Aldiz, euskara, egun ere, gizarte honen sektore batzuentzat arrotz eta ezezaguna da, borroka eta iraultzaren eramaile soila.
|
|
2002
|
|
|
Eta tribulatua, zeren, ingelesa euskara baino hobea baldin badu, ez baitakit nik ez ote nukeen iruzkin hau hementxe berean amaitu behar eta liburua betiko itxi: ingelesez zerbait dakiena berehala ohartuko da hizkuntza horretan" Syntax" esan behar dela, eta ez" Syntaxis"; eta" Basque" idatzi behar dela, letra larriarekin hasieran; eta izenburuak, bestela ere, beti letra larriekin idazten direla; eta autoreak jakin
|
luke
euskara baino hobeki ezagutzen duen ingeles horretan (edo ez da ingelesa?), izatekotan ere, On Basque Syntax Literature esan litzatekeela.
|
|
|
nafar ikasle euskaldunak erakartzen ditugu hola. Unibertsitateak normaltzat hartu behar
|
luke
euskara maila guztietan erabiltzea, eta luzera begira, dituen muga guztiak dituela, epe luzean horri behatu lioke.
|
|
|
Kalterik al dakarkie erdaldunei erdaraz ikasi ahal izateak? Euskal hizkuntza komunitatearen premia ugariri egoki erantzutea ahalbidetuko
|
luke
euskaraz funtzionatuko lukeen unibertsitate batek.
|
|
2003
|
|
|
Inkestek argiro azaltzen dutenez," Euskal Herriko gaztetxo gehienek (%48) hurrengo urteetan euskara indartuz eta zabalduz joatea nahi dute65". Euskal Herriko gazteen arteko gutxiengo batek (%7) bakarrik nahi omen
|
luke
euskara desa  gertzea. Inkesta horietan, euskararen etorkizunak larritzen ez dituen gazteak ere badira:
|
|
2004
|
|
|
Helburu horretatik urruti, oso urruti gaudela onartzea sendabiderako lehen urratsa litzateke. Hizkuntza eta kultura anitzeko gizarte margoaskotarikoa bilakatzen ari da gurea, eta mosaiko horretan bizirik eta indartsu jarraitu
|
luke
euskarak. Ez, ala?
|
|
|
Baina ezagutza hori egin da. Iparraldean, hasteko, horrela balitz, hori bagenu, eta ilusioa eta maitasuna sortu bagenitu, bada, ezagutzen duenak mintzatuko
|
luke
euskara. Ezagutzen ez duenak ez du ezer egiten.
|
|
|
Dena den, Burilloren planak kritikak jaso ditu «lausoegia eta orokorregia» dela argudiatuta. NUPen egindako inkestaren arabera, irakasleen %10 euskaraz irakasteko gai da, eta ikasleen hirutik batek ikasiko
|
luke
euskaraz.
|
|
|
Joko politikoaren zurrunbilotik aske ikusi nahi
|
luke
euskararen zoria Iñaki Irazabalbeitiak. Euskalgintzaren biderik sendoena, honen berariazko izaera eta jokaera autonomoan omen datza.
|
|
|
Asteasuko idazlea izan dugu aurreneko eleduna, eta Donostiako beste idazle bat izango dugu bigarrena: . Nazionalismoak ere behin bere helburua lortuz gero. Ramon Saizarbitoriak dihardu?, estatu batekin, enbaxadak Parisen eta Madrilen, ez
|
luke
euskararen beharrik izango Euskal Herria nazio bezala justifikatzeko. Irlandaren kasua da hori, gaelikoak ez ditu definitzen jada, baina ez da deus gertatzen.
|
|
|
Oker ez banago, identitate ereduaren eta euskara erabileraren arteko lotura harremanaz ari zaigu hemen idazle donostiarra. Hain zuzen, ikaslearen talde identitatea erdalduna denean horrek ez
|
luke
euskarazko hizkuntza komunitatean integratzeko joerarik erakutsiko, eta, horrenbestez, euskara erabili ezean, ez luke behar adinako gaitasun komunikatiborik bereganatuko. Ikasle eredu horren erre ferentzia gune soziokulturala eta sentimentala espainiarra edo frantsesa izango litzateke soil soilik.
|
|
|
Gogorrago jokatu bear du Euskaltzaindiak orain arte baño. " Jagon sailla", edo" comisión tutelar" dalakoak bere gain artu
|
bearko
luke euskeraren batasunaren eginkizun au, eta bere alde indartsuago jokatu; idazleai ortografia ori erabil dezaten lagunduz, gaizki idatziak zuzenduz, eta euskera biziari geiago lagunduz.
|
|
2006
|
|
|
Eta bolada baterako denez, ia euskaldun saiatu horien hiz  keta moldean hainbat erdarakada gordin eta erdal egitura sumatzean, euskaldun jator puristak hobe
|
luke
euskararen egoeraren gaineko gogoeta ariketatxoa egitea, kopeta gehiegi belztu baino lehen. Hizkuntzaren sena eta esentzia gure mintzotik aienatu dira, agidanez, eta haiek itzuli bitartean hobe dugu gaurko hiztunen ezin gozatuaren zergatiak ongi ulertzea eta horren ondorioz behar baino gehiago ez sufritzea.
|
|
2009
|
|
|
Euskara eskola bereziak, adibidez, trebetasun hartzaileak, ulermena lantzeko. Horrek erraztuko
|
luke
euskara erabiltzeko eremuak hedatzea. Euskararen ezagutza eta erabileraren arteko jauziari erreparatuta, funtsezkoa iruditzen zait hau estrategia bezala.
|
|
|
9 Oker egindakoak zuzentzeko ahalmena behar dugu: enpresako beste edozein prozesuren neurrian eta mailan egon
|
luke
euskara planak ere sistematizatuta, besteak beste, oker egindakoak zuzentzeko. Eta enpresak beste edozein katetan izandako desdoitzea doitzeko ahalmen bera izan luke euskara planean ere.
|
|
|
enpresako beste edozein prozesuren neurrian eta mailan egon luke euskara planak ere sistematizatuta, besteak beste, oker egindakoak zuzentzeko. Eta enpresak beste edozein katetan izandako desdoitzea doitzeko ahalmen bera izan
|
luke
euskara planean ere. Askotan eginda, jasota eta gaindituta uste ditugunek atzerapausoak izaten dituzte eta halakoen aurrean ez dugu behar duten unean erreakzionatzen edo ez dugu erreakzionatzeko erremintarik aurkitzen:
|
|
|
Azken batean, paradoxikoa badirudi ere, eskolak ere ahalegindu
|
luke
euskara, hizkuntza akademikoa ez ezik, komunikazio hizkuntza ere gerta dakien ikasleei. Ildo beretik, eskolaren ekarria behar beharrezkoa izango da euskara izan dadin haur eta gazteek naturaltasunez erabiltzen duten hizkuntza, ez beste ezergatik, erakargarri zaielako baizik.
|
|
|
On litzateke, halaber, Berria egunerokoak ondoan beste egunkari bat izango balu. Seguruenera on luke Berriak berak, konpetentziaren lehia gertuagotik biziko bailuke; on lukete Berriak asebetetzen ez dituen edo Berria gogoko ez duten hainbeste elebidun eta euskaltzalek, hartara euskaraz atseginez irakurtzeko beste aukera bat izango luketelako eskura; eta guztiaren ondorioz, on
|
luke
euskarak berak, euskal irakurle gehiago izango liratekeelako. Baina, berriro diot ez dela hori, gure irudiko, euskarazko hedabideek aurrez aurre duten erronkari erantzuteko tresnarik eraginkorrena.
|
|
|
Horretan zalantzarik duenak aski luke begiratzea hezkuntzara, hedabideetara, administrazioetara, unibertsitatera, informazioaren eta komunikazioaren teknologietara edo literaturgintzara, besterik gabe. Eta oraindik ere zalantzapean jarraituko balu, nahikoa
|
luke
euskararen hazkunde demografikoari erreparatzea, gehiago baitira, erruz gehiago, gaur euskaraz dakitenak, nahiz eta ez neurri berean jakin. Hori guztia behar beharrezkoa izan arren, eta gizarte osoaren ahaleginari esker (gurasoen, maisu maistren, euskara irakasleen, arlo ugaritako profesionalen, ehunka euskaltzaleren eta herri aginteen ahaleginari esker) egin diren urratsak berealdikoak izan arren, nekez esan daiteke euskararen aurrerabide iraunkorra bermaturik dugula baldin eta eremu ez formaletan, lagunartean, etxean eta hurbileko gizarte bizitzan euskararen erabilera trinkotu ez bada eta hazkunde nabarmenik gertatu ez bada.
|
|
|
ez independentziak, ez autodeterminazioak, ez Zazpiak Batek, ez lukete zertan euskararen garapenerako kaltegarri izanik. Egitura politiko horietan ere aurrerabidean jarraitu ahal izango
|
luke
euskarak, zergatik ez. Baina ez daukagu ezta ere motiborik, bat bera ere ez, uste izateko independentziarekin euskara nahitaez indartsuago izango litzatekeela.
|
|
|
Garbi esanda, herri administrazioetako lanpostuetan jardun ahal izateko euskararen ezagutza neurri egoki batean kontuan hartzeari dagokionez, atzeranzko aldaketa baten aldeko jarrerak azaldu dira plaza publikoan. Inboluzio konstituzional nabarmen bat ekarriko
|
luke
euskararen ezagutza egiazki kontuan hartzearen kontra egiten diren zenbait aldarrikapen eta proposamen betetzeak. Gaur egun, administrazio guztietan eta lanpostu guztietan eta inolako salbuespenik gabe euskararen ezagutza nahitaezkoa izatea ez konstituzionala litzatekeen bezalaxe bailitzateke konstituzio jurisprudentziaren aurkakoa, zenbaitek proposatzen duenari jarraiki, lanpostu guztietan neurri egoki eta proportziozko batean aintzakotzat ez hartzea euskararen ezagutza, edo herri langileak pixkana euskalduntzeko egitasmorik ez izatea.
|
|
2010
|
|
|
Matxinsaltoaren jolas gisa bota dio erronka Goenagak gizarteari: Lagunengandik hasita kanpaina 800.000 pertsonari pasatuko bagenie eta horiek beste bost laguni posta elektronikoz bidaliko baliete, zenbat jendek izango
|
luke
euskararen existentziaren berri?. Euskal hiztunen arrantza sarean dago, eta zabalik.
|
|
|
2. " %69, 4k arazotzat hartuko
|
luke
euskara desagertzea".
|
|
|
—Gehienak prest agertu dira beren seme alabek euskara ikas dezaten ahalegintzeko...""... %69, 4k arazotzat hartuko
|
luke
euskara desagertzea." —eta administrazio publikoak euskararen alde egiten dituen hainbat ekimenarekin adostasuna erakutsi dute, baina" printzipio orokorren baitan soilik...". adibidez: " Ezin da euskara galtzen utzi."," Ados nago euskara bultzatzearekin."," Euskara errespetatu behar da."
|
|
|
euskaraz bizi nahi duenak gaur ez bezala inolako traba eta gainkargarik gabe, normaltasun osoz, aukera hori balia dezan, uko egin behar al zaio gaztelaniari? oso ibilbide laburra izango
|
luke
euskarak hori balitz —ez dut uste inondik ere hala denik— euskararen erabilera eremu publikoan bermatzeko eta areagotzeko baldintza. honenbestez, guztiz gainditu eta baztertzekoak dira, bai batzuen" en castellano y punto, que todos entendemos" bezalakoak, bai besteren" euskaraz eta kito, ikas dezatela" bezalakoak. aitzitik, joera hegemoniazaleak nahiz hegemoniaren eg... zer egin dezaket nik euskararen alde?
|
|
|
2004ko uztailaren 9an estatuak, akitaniako eskualdeak, pirinio atlantikoetako departamenduak, herrien sindikatak eta hautetsien kontseiluak hizkuntza politikarako egitura publiko berri bat sortu dute, euskararen erakunde publikoa (eep, Office Public de la Langue Basque). hitzarmen bereziaren ondotik eta lehen aldikoz egitura publiko batek euskararen aldeko politika bere gain hartzen zuen. ...sartu direlarik lankidetza hitzarmenen bitartez. eepren hizkuntza politika proiektuaren helburua" hiztun osoa" da(" Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun"). argi da" hiztun oso" aren nozioa ideal bat dela ipar euskal herriko kasuan, gauzatuko den errealitatea baino, euskararen gaur egungo egoera kontuan hartzen baldin badugu. hiztun oso izateak inplikatuko
|
luke
euskara bizi publikoko alor denetan, baita ere bizi pribatukoetan denetan sar ledila. horretarako euskarak oraingoz frantsesak dauzkan erabilera eremuak eta funtzioak irabazi lituzke, edo bederen harekin partekatu lituzke. orduan bai, hori lortu eta, euskara alor denetara egokituko den neurrian, euskaraz mintzatuko direnak euskaldun osoak izanen dira. bigarren eepren lanaren ahulezia handia da eu... euskararen transmisioan eragiteaz gain, eepk hizkuntzaren erabilpena sustatu duela eta ez gazteengan bakarrik.
|
|
|
20 urteko nafar gazte euskaldunen euskararekiko bizipenak aztertuta, eremu erdaldun (du) etan batik bat agertu den egoerak nafarroako euskaldunen belaunaldi berriek euskaraz sozializatzeko dituzten baldintzetan arreta ―eta baliabideak― paratzera bulkatu
|
luke
euskararen egoera ardura lukeen edozeinen hizkuntza politika. nire ustez, eremu erdaldun (du) etako belaunaldi berrien euskarazko sozializazioak duen ahulgunerik larriena haur gaztetxoen harreman eszentrikoak dira, adinkideen arteko harremanak, alegia (anaia arreba, lehengusu lehengusina, ikaskide, lankide, lagunak...). belaunaldi bereko euskaldun gazteen artean euskara aztura bihurtzea, erabiler... Fishmanek adierazi xedea gure eginez, eremu erdaldunetako gazte euskaldunek orduan bitartean izandako modus vivendi soziolinguistikoa atzean uztea eta bertze bat, demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua, sortzea da helburua. hala bada, ahalbidetu behar dena da" [basque] speaking young folks with additional vital opportunities for the formation of new ‘Families of procreation’ and for informal interaction outside of the confines of their ‘families of orientation’" (Fishman 1997, 93 or.). harreman eszentrikoak ezker eskuin hedatuz, gazteek gizarte harreman euskaldunak, euskararen uharte moduko bizipen atomizatua gaindituko duen sare bilbea eratzea da bidea. harreman eszentrikoen garrantzia inguruko egoera soziolinguistikoa aldatzeko duten ahalmenean datza. hori horrela, euskararen harreman sareak eratzean garrantzia duten hainbat esparrutan nafarroan dauden defizit eta gabezia estrukturalak geratzen dira agerian:
|
|
|
154 herrikoentzat, 144 etorkinentzat. Era batez horrek erakutsiko
|
luke
euskarari buruzko atxikimendua handiagoa dela herrikoen artean etorkinen artean baino.
|
|
2011
|
|
|
Dena ere europarron onerako, dena ere oso zuhurra. Georges Bataillek poza hartuko
|
luke
euskaraz zekenari zuhurra ere esaten zaiola jakinda.Itzultzen ez den bumerana astunagoa ohi da.
|
|
|
–Ez da ahaztu behar, ziurrenik, gaur arte bizirik iraun duen hizkuntza aurreindoeuropar bakarra dela euskara. Hori salbuespen aipagarria da zinez, eta horregatik bakarrik balitz ere, Europa modernoan kultur lehentasunen artean egon behar
|
luke
euskararen biziraupenak. Gauza jakina denez, ez dago horrelakorik?.
|
|
|
Selektah Kolektiboak egin zuen bere saiakera, arrakastarekin, eta gero ere MAK taldea etorri zen, baina askoz gehiagorik ez. Gaztelaniaz aritzen direnak badaude, Kodigo Norte, Fenómenos de la Naturaleza edo Bad Sound System, eta entzute gutxiagoko beste asko ere, eta guzti horietatik norbaitek hartu
|
luke
euskararen ikurrina.
|
|
2012
|
|
|
Bizitza zikloari lotutako lau mugimendu garrantzitsu izango genituzke joera nagusi moduan. badirudi berriro ere erdarara jotzeko ohitura indarra hartzen hasten dela. Horrela, 50 urteren bueltan edo, berriro ere atzera egingo
|
luke
euskararen erabilerak, eta joera hori indartu egingo litzateke zahartzearekin batera.
|
|
2013
|
|
|
B. blokea a) Ez dugu euskara hiltzen utzi behar. b) Euskararen erabilera sustatzearen aldekoa naiz. c) Ezinbestekoa da euskararen sustapenean diru publikoa gastatzea. d) Euskara dagoeneko ez dago desagertzeko arriskuan. e) Euskara landa eremuko hizkuntza bat da. f) Ez litzateke euskararen berreskurapenean dirua inbertitu. g) Gure udalak diru gehiago inbertitu
|
luke
euskararen berreskurapenean. h) Euskara berez berreskuratuko da belaunaldi berriak ikasten ari direlako. i) Euskara hizkuntza bat baino gehiago da, nortasun adierazle bat da.
|
|
|
" Ez litzateke euskararen berreskurapenea n dirurik inbertitu" Baieztapen honetan jarrera garbia agertu zuten geldetutako herritarrek, izan ere, %89 kontra edo guztiz kontra agertu zen, alegia, euskararen berreskurapenean dirua inbertitzearen alde. g. Zazpigarren itemean, aldiz, iritziak ez ziren aurrekoan bezain argiak izan. " Gure udalak diru gehiago inbertitu
|
luke
euskararen berreskurapenean" baieztapena irakurrita, 38 puntu jaisten da diru publikoa inbertitzearen aldeko iritzien kopurua, %51raino hain zuzen. Guztiz kontra, inkestatuen %3 agertu zen.
|
|
|
15 grafikoa. Gure udalak diru gehiago inbertitu
|
luke
euskararen berreskurapenean h. Hurrengo baieztapena" Euskara berez berreskuratuko da belaunaldi berriak ikasten ari direlako" izan zen. Item honetan kontrakoak eta aldekoak daude ia proportzio berean.
|
|
|
Turkmeneraz A, gabat da, eta errusieraz????? á?. Errusieratik transkribatuz gero, Axkhabat behar
|
luke
euskaraz 156 araua aplikatuta. Gaur egun, dena den, Turkmenistanen turkmenera da hizkuntza ofiziala.
|
|
|
1991n (lehenagoko daturik ez baitugu), hiru elebidunetik bi (%63) etxe euskaldun hutsetan bizi ziren; 2006an, aldiz, erdia baino gutxiago dira, %60 etxe mistoetan bizi baita. Etxekideen hizkuntza gaitasunak telebista kanalen aukera mugatzen duelakoan (nahiz banakako kontsumoak gora egin), egoera horri nola aurre egin lehen mailako erronka izan
|
luke
euskarazko telebistarentzat. Areago, bere publikotzat euskara ulertzeko gai direnak ere —elebidun hartzaileak— hartzen baditu.
|
|
2014
|
|
|
Agindu edo eskatu aditzekin ez bezala, esan aditzarekin subjektu isilakirakurketa askea du. Hots, irudi
|
luke
euskara estandarrean produn TZEKO perpausakere posible direla, PROdunekin alternantzian. Zehazkiago, (25) ek iradokitzen duabsolutibozko edo datibozko TZE argumentuak bezala, TZEKO perpausak izaerabikoitzekoak direla berez.
|
|
|
“Horrek diru asko libratuko luke gaur egun euskararen normalizazioaren alorrean gastatzen den kopururik altuena funtzionarioak euskalduntzen gastatzen baita. Gainera, erraztuko
|
luke
euskaraz funtzionatzeko data ezartzea eta hizkuntza eskubideen urraketarekin bukatzeko jauzi handia ematea ahalbidetuko luke”.
|
|
|
Alegia, izenen sexu bereizketa ezabatzeak hankaz gora ipiniko
|
luke
euskararen sistema, berezkotasuna, sistema zahar eta betiko horren izaera bera. Hor dago berrikuntzen muga.
|
|
|
Gogorrago jokatu bear du Euskaltzaindiak orain arte baño. ‘Jagon sailla’, edo ‘comision tutelar’ dalakoak bere gain artu
|
bearko
luke euskeraren batasunaren eginkizun au, eta bere alde indartsuago jokatu; idazleai ortografia ori erabil dezaten lagunduz, gaizki idatziak zuzenduz, eta euskera biziari geiago lagunduz.
|
|
|
Zuek lurjotzen ba dezute, euskera salbatu dela esan dezakegu; zuek garaituko ba zenute, berriz, egingo
|
luke
euskerarenak... (ibid., 93).
|
|
2015
|
|
|
Esan zuen, euskararekin alderatuta, erdara maila altuagoan zegoela, euskarak latigoa jaso zuelako urte askoan. Horregatik, mundu guztiak jakin
|
luke
euskara, baina ez da gertatuko jendeak ez daukalako euskaldun sentimendu hori eta jendeak euskara ETA eta independentziarekin lotzen dituelako.
|
|
|
Nazionalista asko euskaltzale gisa ari liteke, baina nazionalismoak ikuspuntu politiko batetik, bere zentzurik onenean? erabiliko
|
luke
euskararen gaia; hots, suspertzeko legeak eta arauak bultzatuz, gizartean erabiltzeko eta ikasteko egokitasuna plazaratuz eta, oro har, euskaltzaleen eskaerak laguntzen ahaleginduz. Hala ere, funtzio hauek beste indar ez abertzaleek ere gauzatu litzakete, egoeraren eta gaiaren ulermenaren arabera.
|
|
|
Argi dago euskal nazionalismoak ez duela jarrera zertan baretu, guztiz legitimoa da eta. Baina aintzat hartu
|
luke
euskara herri osoaren ondare dela edo izan lukeela eta, hortaz, komenigarriagoa litzatekeela euskararen aldeko borrokaren zama talde euskaltzaleek eramatea, gorago esan dudan bezala (ik. 3.2).
|
|
|
Neure aldetik, gorago azaldu dut (ik. 3.2) despolitizazioa barik, nazionalismoarekiko desidentifikaziora jo litzatekeela euskararen auzian, eta, kontrakoa iruditu arren, hizkuntza nazionalismo batek gehiago politizatuko
|
luke
euskararen auzia, jarduera politikoaren zama guztia jausiko bailitzateke bere gain.
|
|
|
Hitz, teknikoak? (birtute, esperanza, konfianza, salbadu, errendentore...) alde batera utzita ere, ziertua, deseo, dolore, propositu, firmea, ofendidu horiek egokitzen ahalegindu behar
|
luke
euskara jasoa eta euskaldun guztiendako ulerterraza egin nahi lukeenak, eta ahalegin hori ez da inondik inora ageri.
|
|
|
Euskarari dagokionez, kantitatea ez dago eta kalitatea ez da zaintzen; egia esan, sermoi horiek ongi idatziak dira, baina beti ideia beretsuak errepikatzen dituzte. Berrietan, albisteetan eta gauza bizietan ere sartu behar
|
luke
euskarak, jendearen pizteko.?
|
|
|
Aldaketa izango bada, esparru askotan da, noski! Kalterako ikur izan den bezela, partida berriaren ikur ere
|
luke
euskarak, eta hori kartak banatuko dituztenei ikusarazi behar diegu, baina batez ere guk gerorrek sinistu behar dugu. Bagarela gai, nahi dugula, baina ez dela amestsa, gure nahia dela, kantuak dioenez, eta nahi hori gauzatuko dugula.
|
|
|
Aldaketa izango bada, esparru askotan da, noski! Kalterako ikur izan den bezela, partida berriaren ikur ere
|
luke
euskarak, eta hori kartak banatuko dituztenei ikusarazi behar diegu, baina batez ere guk gerorrek sinistu behar dugu. Bagarela gai, nahi dugula, baina ez dela ametsa, gure nahia dela, kantuak dioenez, eta nahi hori gauzatuko dugula.
|
|
|
Hitza aski berria balinbadugu hemen gaindi, kontzeptua ez da oraikoa, Seaskak adibidez kasik mende erdi bat huntan erabiltzen duenaz gain. Ingelesezko hitz horren erabiltzeak eragin gehiago ote
|
luke
euskarazko izendapenarenak baino. Hala iduri luke, ikusiz gero eta gehiago erabilia dela hemen gaindi.
|
|
2016
|
|
|
Egia da garai bateko banaketa soziofuntzionalik gaur egun ez dagoela, M. Zalbidek aipatzen duen moduan, baina garai bateko egoera diglosikoak suposatzen zuen banaketa soziofuntzionala ez litzateke bideragarria izango gaurko gizartean. Arnasgunerik gabe jai badu euskarak, eremu formaletan sartu gabe ere jai edukiko
|
luke
euskarak seguruenik. Hori bai, etorkizuneko formulazio iraunkorrak sortzeke daude oraindik, eta sortu egin behar dira.
|
|
|
7 Liburua da helburua, ez hizkuntza. Irakurle taldeak ez
|
luke
euskara talde bat izan behar, euskara talde batek sortua izan daitekeen arren?, liburuez euskaraz ari den talde bat baizik. Eztabaida literarioan, zer esanik ez, obraren hizkuntza ezaugarriez hitz egin litzateke, baina horiei lehentasuna eman gabe; saihestu lirateke, beraz, euskararen kalitatearen edo dotoreziaren inguruko eztabaida luzeegiak, nahiz eta halakoek nolabaiteko tradizioa izan gure kritikagintzaren historia ez bereziki eredugarrian?.
|
|
|
Jomuga argia jarri du: «Helburua izan
|
luke
euskaraz bizi nahi duena euskaraz bizi ahal izatea. Alferrik da esatea elebidunak nahi duen hizkuntzan hitz egin dezakeela, aurrean dagoenak euskaraz ez badaki.
|
|
|
Oroitaraz dezagun Aroztegia jauregiaren inguruan eraiki nahi dituztela lau izarreko hotela, 228 apartamendu eta golfeko zelaia. Baztango Udaleko teknikariek egin duten ikerketa baten arabera, proiektu horrek eragin larria
|
luke
euskarari dagokionez, pentsatzen baitute plan horrek erakarriko lukeen jendea erdalduna litzatekeela. Adituen ustez, Baztandik kanpoko jendeak joanen lirateke Aroztegira bizitzera.
|
|
2017
|
|
|
Lehen haize kontra ari ginen lanean euskararen aldekoak eta orain haize alde, baina oso haize leuna sentitzen dugu… Askoz haize indartsuagoa genuke, eta horrela herritarrak ere sumatuko
|
luke
euskara beharrezkoagoa dela.
|
|
|
Benetako euskal elebidunaren deskribapen egokiagorik nekez aurkituko genuke inon. Euskal elebidunaren argazki zintzoa atera digu Eizagirrek, eta, zalantza izpirik gabe, argazki horretan ikusten dugun euskalduntasunak izan behar
|
luke
euskararen aldeko politika guztien oinarrizko gako: alegia, gaitasun komunikatiboa eta atxikimendua bat eginda.
|
|
|
Kontua da hizkuntza minorizatu baten funtzioak oso murriztuak daudenez, euskara bezalako hizkuntza batek ezin duela euskal hiztunaren ni a partez baizik osatu. Izan ere, ni aren adierazpide osoa izateko, funtzio joko osoaren jabe izan
|
luke
euskarak. Hiztun osoaren321 estatus funtzionalak bakarrik berma diezaioke euskaldunari bere ni aren edo nortasunaren garapena burura eramatea.
|
|
|
Oso interesgarriak dira ondorengo gogoetak eta osorik ekarriko ditut, gehientsuak liburu hasieran ere irakur daitezkeen arren. Hizkuntzalariek euskaraz jakingo balute, beste itzal bat izango omen
|
luke
euskarak.
|
|
|
Hiztun mota desberdinen artean komunikazio trabarik ez balitz, lan horren berri izatearekin gure artzainak balorazio hobea izango
|
luke
Euskarari buruz, informatikaren beharrik ez izanik ere.
|
|
|
Bizpahiru kazetari eta Auzolaneko dendakoez gain bospasei lagun gehiago zeuden, aurpegi liluratuekin Muñoz Eugiri begira, kuanto idazle handia. Lepoa egingo
|
luke
euskara talderen batekoak zirela, euskararekin harremana zuen edozertara –zena zelakoa– joaten ziren talde horietako batekoak, Euskal Herrian Euskaraz edo Bego aurreko aldian –bazkide egin zutela iradokiz– mintzatu zitzaion elkarte batekoak, Zaldiko Ezdakitzer. Bilbon ere ezagutzen zituen horrelakoak.
|
|
2018
|
|
|
Agenda soziala aipatu dut, ez agenda politikoa, oso emanak baikara horretara mugatzera. Indar handiagoz agertu
|
luke
euskarak agenda sozialean, presentzia ahula baitu, gaur gaurkoz, gure agenda sozialean. Askotariko eragile sozial, sindikatu, enpresa, elkarte… asko eta asko konbentzituta daude euskararen auzia ez dagokiela.
|
|
|
Hortaz, eleaniztasunaren onarpena orokortuko balitz ere, oraindik oso posible litzateke arrazoi ezberdinak direla medioeuskarak gizarte gehiengoarengandik behar besteko babesik ez jasotzea. Horrela gertatuz gero, zaila baino zailagoa izango
|
luke
euskarak gure gizartean hizkuntza erreferentziala izatera iristea.
|
|
|
" Beste kontu bat izango litzateke, lanpostu bat lortzeko euskara behar beharrezkoa balitz. Orduan, bai, gizarteak arreta osoa jarriko
|
luke
euskara ikasteko eta erabiltzeko, ahalik eta ondoen ikasi eta erabiltzeko, gainera. Baina nola lortu hori?" NOLA LORTU HORI da gakoa, nire ustez.
|
|
|
Euskara oso elementu trinkotzaile eta indartsua da euskaldunon artean. Euskal Herriko gizarteak, nire ustez, aisa bultzatuko
|
luke
Euskararen Herrian euskaraz bizi nahi duten herritarrak bereizkeriaz diskriminaturik dituen inertzia hausteko dinamika berri bat abian jartzea.
|
|
|
Beste kontu bat izango litzateke, lanpostu bat lortzeko euskara behar beharrezkoa balitz. Orduan, bai, gizarteak arreta osoa jarriko
|
luke
euskara ikasteko eta erabiltzeko, ahalik eta ondoen ikasi eta erabiltzeko, gainera. Baina nola lortu hori?
|
|
|
Jesus Mari: Nik bai; jende guztiak hitz egin behar
|
luke
euskaraz.
|
|
|
Hori trinkotze faktore handia izan zen. Euskal Herrian ere funtzio bera
|
luke
euskara batuak. Bistan da, batzuek ez dute nahi euskarak indar gehiegi har dezan, ez dute nahi Euskal Herria batuegi izan dadin.
|
|
2019
|
|
|
Ez hori bakarrik: 1993an ordezko irakasle zen norbaitek lortuko balu plaza 2019an, hiru urteko epea
|
luke
euskaraz ikasteko. Beraz bai, oposizioa gaztelaniaz egin ahal izango da.
|
|
|
Belaunaldi batetik hurrengora galdu egin liteke hizkuntzaren naturaltasuna eta osotasuna. hizkuntza plangintzaren justifikazio nagusietarikoa hau dugu: ...a plangintzaren justifikazioa. eguneroko jardun arruntean (etxean eta kalean, auzoan eta gizarte giro zabalean) nagusiki euskaraz bizi diren hiztun horiek arnasguneetako euskaldunak dira, hein handi batean. euskaldun guztiek euskaraz bezainbat edo euskaraz baino maizago erdaraz egingo balute eguneroko jarduera arruntean, eta erdaraz baino okerrago jakingo balute euskaraz, justifikazio ahula izango
|
luke
euskararen aldeko plangintza orok8 euskalduna erdal elebidun baldin bada, zein da" bere" hizkuntza, arrazoi ideologikoetara (pseudo
|
|
|
–Denek jakinda erabiltzen ez badute, zertarako jarraitu behar dugu euskaraz ikasten??. Bilakaera horrek, Irlandako gaelikoaren bidean jarriko
|
luke
euskara.
|
|
|
Hau da, familien hizkuntza politikak aztertu nahi dira, arretajarrita horien atzean dauden elementu ideologikoetan eta estrategietan. Ikerketa honek ekarpena eginnahiko
|
luke
euskararen belaunaldiz belaunaldiko jarraipenaren eta eleaniztasunaren esparruan. Izanere, ideologia eta estrategia horietan gaztelania eta ingelesak duten lekua aztergai da.
|
|
|
" Zer da leinuru hori. Jose Moralesek nondik atera ote du?, galdetuko
|
luke
euskararen lurraldea bere ahalaren neurrikoa dela pentsatzen duen batek baino gehiagok.
|
|
|
Dena dela, gaur gaurkoz ez dakigu jarrera horiek zein neurritan duten zerikusia euskara batuan hitz egiteko (eta are ulertzeko) bost nerabetik hiruk adierazi dituzten mugekin(% 36,4k bakarrik erantzun dute euskara batuaz ondo hitz egiteko gai direla). Edonola ere, etorkizuneko ikerketek arnasguneetako nerabeek euskara batuaz jarduteko duten zailtasuna baieztatuko balute, zer pentsatua emango
|
luke
euskara batuaren irakaskuntzaren helburu eta lorpenei buruz.
|
|
|
" Ez zait hain argi, baina, gorago idatzi dutan bezala, iduritzen zait euskalkiak ahultzen ari direla. Gisa hortan, euskara beiratzekotan, iduri
|
luke
euskara batuak duela etorkizunean gure hizkuntza zilotik ateratuko".
|
|
2020
|
|
|
Galdekatutako familiek egun indarrean dauden ereduen artean aukeratu balute, %22ak hautatuko
|
luke
euskarazko eredua gehiengoak, %66ak, gaztelaniaren eta ingelesaren txandakako eredua hartuko luke. Aukera horietan, baina, bada distortsio moduko bat euskararen eta gaztelaniaren artean, izan ere, badira euskara zein gaztelania hutsezko aukerak, baina ez dago euskara ingelesarekin uztartzeko aukerarik.
|
|
|
Alegia, eskolek bermatzea euskaraz eta gaztelaniaz maila egokia dutela ikasleek. Horrek eragin handia
|
luke
euskararen irakaskuntzan; izan ere, gaur egungo azterketen arabera, ia ikasleen erdiek euskaraz ez dute lortzen «eskatutako gaitasuna».
|
|
|
Alegia, eskolek bermatzea euskaraz eta gaztelaniaz maila egokia dutela ikasleek. Horrek eragin handia
|
luke
euskararen irakaskuntzan; izan ere, gaur egungo azterketen arabera, ia ikasleen erdiek euskaraz ez dute lortzen «eskatutako gaitasuna».
|
|
|
Horrek guztiak ahalbidetuko
|
luke
euskaraz partikula bat baino gehiago egotea; egia esan, horrelako adibideak erraz topatzen dira: 3
|
|
2021
|
|
|
Jakina da euskara egoera zaurgarrian dagoela, eta ez, ostera, frantsesa edo espainiera. EBko hizkuntz politikaren markoan, lehentasun izan
|
luke
euskararen ezagutza eta erabilera sustatzeak, EBko hizkuntz aniztasuna babestu nahi bada. Bestalde, ukaezina da banakoen eleaniztasuna aktibo garrantzitsua dela herritarrentzat, erakundeentzat, ekonomiarentzat eta gizartearentzat, eta agerikoa da ingelesaren garrantzia lingua franca funtzioan.
|
|
|
Ekaineko azken astean hasi zuen ibilbidea Argiñanoren programak —aldi berean, Txoriene ematen dute oraindik, 15: 15ean— Argiñanok aipatu du ondo konpontzen dela Zigor Iturrietarekin, eta nahiko
|
luke
euskarazko saioarekin luzaroan jarraitu. «ETBk beste gauza batzuk sartu nahi dizkit, gaztelaniaz ere bai.
|
|
|
Papur batzuk eman eta haien aurpegiak zuritzeko aitzakia bat da, argiki. Sariketa honek izan behar
|
luke
euskararen inguruko ekitaldi bat; ezin da izan propagandarako instrumentua.
|
|
|
Orobat, Euskal Herriko hiru presidente/ président ak izendatzeko modua bateratu litzateke: Urkullu Mendebalekoa ez ezik, Chivite Ekialdekoa (Zibitze izan
|
luke
euskaraz, Oztibarreko herri horretatik baitator haren deitura) eta Etxegarai Iparraldekoa ere eskubide osoko lehendakariak dira.
|
|
|
Hau guztia azalduko balute, nazio kontzientzia sortuz, eraginik izango
|
luke
euskararen erabileran, herri kolonizatua garela jabetuz eta talde amnesiatik askatuz. Euskara eurena dela ulertaraziz?
|
|
|
Aurten, aurreko urteetako bidea jarraituz, Danobatgroupek lantegiak dituen herrietako herritar guztiengana iritsi nahiko
|
luke
euskararekiko duen konpromisoa ezagutzera emateko Euskararen Eguneko lehiaketaren bidez.
|
|
2022
|
|
|
Horrenbestez, ez du zentzurik Eusko Jaurlaritzak, EAJk eta PSE EEk ikus entzunezko kontseilu bat sortzeko eztabaidari uko egitea, iazko ekainean egin zuten moduan. Agian EAJk nahiko
|
luke
euskarazko ikus entzunezkoetan dena ETB izatea, baina errealitatea beste bat da. Deigarria da, halaber, PSE EEren isiltasuna balizko eztabaidaren aurrean, zeren alderdi horrek badu non begiratu:
|
|
|
Horrela bada, Navarra Suma (UPN) oker nabarmena egiten ari da era osbesiboan euskararen eta euskaldunon eskubideen aurka helegiteak bata bestearen atzetik paratuz. Agian, pentsatu
|
luke
euskara eta nazionalismoak nahasteko duen eldarnio paranoikoa, Nafarroaren DNAn dagoen euskara (hizkuntza, toponimia, abizenak...) errefuxatzera eraman duena, oker hartutako erabakimen politikoa dela. Izan ere, era obsesiboan, euskararen eta nafar euskaldunon eskubide demokratikoen aurka jotzen ari baita, ez besterik.
|
|
|
Azkenik, ekimenak eskolaz kanpoko eskaintzari erreparatu dio. ″Udalak bermatu
|
luke
euskaraz eskaini ez ezik, euskaraz egiten direla, eta komunikazio hizkuntza euskara dela; batzuk erdaraz egiten baitira″.
|
|
|
Sorkuntza eta kulturaren erdigunean egon
|
luke
euskarak, eta zehar lerro izan. Baina zehar lerro, zentralitatez eta hasieratik.
|
|
|
‘Itsaso Olaizola: " Jasangarritasunaren erdigunean egon behar
|
luke
euskarak" ’, Berria,.
|
|
|
Sorkuntza eta kulturaren erdigunean egon
|
luke
euskarak, eta zehar lerro izan. Baina zehar lerro, zentralitatez eta hasieratik.
|
|
|
Alabaina, Euskal Unibertsitateak gure buruetako eskemetatik kenduko
|
luke
euskaraz ikasteko derrigorrezkoa dela EAEra joatea. Baina, hori baino garrantzitsuagoa, pentsa dezagun zer eragin izan lezakeen Iruñean edo Baionan euskarazko campusak edukiEuskal Herriko unibertsitate sistema ez da euskalduna.
|
|
2023
|
|
|
Zinez egitasmo interesgarria eta beharrezkoa. Geroak erakutsiko du zer nolako bilakaera izango duen, baina eskola bakoitzak berea egin aurretik, Nafarroako komunitateak berritu eta egungo egoerara egokitu
|
luke
euskararen normalizaziorako legedia.
|