2000
|
|
Seguruenik, jeltzaleek EHko erakartzeko ahalmenean egongo da Gipuzkoako lehen indarra EAJ edo PSE EE izatea, inkesten arabera biak daudelako puntu baten gorabeheran. Araban ez da zalantzarik, PP nagusituko da samur, areago joan den astean UAk bere botoa PPri eman dionean;
|
lehen
ere hala izango zen seguruenik, baina orain estatalisten arteko hitzezko neutraltasuna apurtu dute foralistek. Bizkaian EAJ izango da alderdi nagusia, ohi legez eta tarte handiz.
|
|
Turismoaren arazoa ere oso puntuala da, izan ere kontutan izan behar dugu, Aralar edo Urkiola bezalako tokietara,
|
lehen
ere, parke izendatu aurretik jendea bertara joaten zela. Agian kasurik deigarriena, Valderejokoa izango da.
|
|
Ordurako ohartua zen Manuel Larramendi, gure Argiaro edo Ilustrazioaren sarrera ekarri zuen gizon argi bezain zorrotza. Horretaz irakurgarria da,
|
lehen
ere aipatu dugun legez, J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren Sobre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua. Eta argitaratzaileak bere sarreraren XLIV XLV orrialdeetan dioena kontuan hartzekoa da.
|
|
Honezkero ahaztuta ere bai, orduko gehienak.Baina gauza jakingarri asko ditu komentu honek, bai. Gu kaputxinoak bertara etorribaino
|
lehen
ere, tenplarioen ospitalea egon ote zen aipatzen dute, Santiago bideanzihoazen erromesentzat eta; elizaren egitura ere, jakinaren gainean egongo zara ez delaedonolakoa: oso gutxi dira inguru honetan gurutze greziar eran eginak, lau besoberdinekin...
|
|
–Lasai, egon lasai. Badakit kolpe handia izan dela, baina
|
lehen
ere esan dizut hutsetik hasteko aukera ere badela. Zatoz lagunengana.
|
|
Horrelaxe izan zen, eta horrelaxe kontatu nion Rocíori. Ez zen izan bilatutako istorio bat, hori
|
lehen
ere esan dut. Barrutik atera zitzaidan.
|
|
Eta ez duk orainokoan predikatu izan digutena, Aristotelesen bidetik, hemen lurra, lohitsua eta zikina, eta han goian zerua, garbia eta aratza... ...lurra bereizten dituen marrarik ez mugarik, eta, beraz, ez zagok lurrik ez zerurik, ez erakutsi izan diguten moldean bederen... zeren hik ere ikusi izan baitizkiok behin baino gehiagotan eguzkiari teleskopiotik, azalean dituen orbainak, baterat eta bertzerat higitzen direnak, eta zeren, halatan, eguzkia lohitsua den, baita Aristotelesen zerua ere, ondorez —hitz haiek osabari entzunak nizkion
|
lehen
ere, baina, geunden tokian geundelako edo geunden mementuan geundelako, nehoiz baino klaragoak eta aratzagoak egin zitzaizkidan eta nehoiz baino barrenago sartu, haren hitzak hitz doiak eta ezin justuagoak balira bezala, leku eta denbora ezin doiagoetan erranak.
|
|
—Ez dakit amets bat denetz, baina segur nago ezen egunen batean El Doradorat iritsiko naizela. Zeren
|
lehen
ere mintzatu bainintzaizun El Dora doz, baina ez zenidan sinetsi. Izan ere, hargatik etorri nintzen ni Mundu Zaharre tik, bertze bi untzikide lagun nituela...
|
|
Edo, uste al duzu, konparazione, ezen borzpasei lerro laburretan eman daitekeela, nola arestian eman baitizut, hain munta handiko gertakia, nola izan baitziren ene begien aitzinean ikusi nituen exekuzioneak —bortz beltz, bi indiar, eta bertze kortsario harena—, exekutatuen buruak lur gainean arrodaka zebiltzala, itsas lapurren oihu eta irrien artean? Ordea, ez al da egia, halaber, ezen
|
lehen
ere luzaz mintzatu natzaizula osaba Joanikoten kalbarioaz eta hark enegan eragin zuen amorruaz... eta deus guti berri erants niezaiokeela, oraingo kontakizunaz denaz bezainbatean, orduan erranari. Eta ez al da egia, finean, ezen neure bizitzako sufrimenduen katea hagitz ere luzea dela, eta kateko bertze hainbat mailaren berri ere eman nahi nizukeela, eta hobe dudala, halatan, aditzerat eman nahi dizkizudan gertakien koadroa osatzeko, pintzelada berri batzuen emaitea eta ez lehengoen errepikatzea, zeren, alde batetik, arinagoa eta aberatsagoa izan baitaiteke, eta zeren tipiagoa izan baitaiteke, bertzetik, zu gogaitzeko arriskua ere?
|
|
begi berri haiek onez eraman zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo
|
lehen
ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
Eta zendu ubelduak erretiratu ahala, hain zen nabarmena harmailetan haiek uzten zuten hutsunea egizu kontu, irakurle, berrehun bat gizaki zein animalia erretiratuak izango zirela aise, gehiago izan ez baziren, non ezuste berri hura nola edo hala konpontzearren, panpinak jarri baitzituzten hildakoen eserlekuetan, txotxongiloak, kartoi harrizko tigreak edo putreak edota salamandrak, igel  tsuzko giza irudiak, pelutxezko hartzak, granitozko edo alabastrozko giza-enborrak, marmol txuriko emakume biluzi estaliak, altzairuzko lehoi inurriak eta mantikorak, zementuzko zikoinak, zurezko neskato abstraktuak eta alanbre herdoilduz egindako mutikote geometrikoak. Ordezkapen hark guztiak jakina, gastu erantsi bat ekarriko zion programa
|
lehen
ere sobera garestiari, esku-langile eta eskultore eta artistei eskaturiko lana ordaindu egin behar zitzaienez, eskuzabal ordaindu ere segur aski. Nola aurre egin gastu ezusteko hari?
|
|
/ zenburuak berak dioenez, Migel Unamunok bere bizitzan zehar euskararekiko izan zuen, edo, hobeki esan, izan zituen jarrerak jorratzeko asmotan natorkizue. Zer esanik ez, honi buruz
|
lehen
ere asko esan eta idatzi da, baina oraindik bazterretan entzun eta irakurri behar izaten ditugunak gogoan izanik, ez dut uste gaizki etorriko zaigunik Bilboko idazle eta filosofo handiak gure hizkuntzaz adierazi zituenak berriz maiseatzea, haiek testuinguru egokian hobeki ulertzeko.
|
2001
|
|
Gutxienez," ez dadila izan koadroak zintzilikatzen dituen egoitza hutsa". Horrelakoak
|
lehen
ere baditugu nahikoak.
|
|
Duela 37 urte Donostian jaioa, baina gaur egun Zizurkilen bizi den Geografia eta Historiako lizentziatu honek
|
lehen
ere zenbait ikerketa historiko burutu zuen. Azkenaldian, ordea, geografia eta natura gustuko dituenez, ingurumenean aritzea erabaki du.
|
|
Alabaina, eta
|
lehen
ere esan dugunez, isiltasunaren atzean beste zerbait erebadago ausaz, disidentzia jarrera, hain zuzen. Berriro ere Atxagaren hitzak gureartera ekarriz, «atx!
|
|
(Frantzia zen, idazten hasi baino
|
lehen
ere, nire zeru-muga, nire erreferentzia.Horregatik ez nuen beranduago arte Virginia Woolf ezagutu).
|
|
Ez, Herminiok ABANDONATU ninduenetik bakarrik bizi nintzen. Sentitu,
|
lehen
ere bakarrik sentitzen nintzen, Herminio nire ondoan zegoen arren, nirekin bizi bazen ere, haren presentzia ez nuen apenas igartzen. Telebistaren aurrean orduak eta orduak pasatzen zituen, edozer ikusten:
|
|
Nik ordea,
|
lehen
ere esan dut, Ingalaterrara joan nahi nuen. Eta egoera hartan gehiago.
|
|
E (disgustaturik): Hori esan dut nik
|
lehen
ere...
|
|
Mendiburuk (eta Kardaberazek) Larramendiren aldean izan zitzaketen ezberdintasunak ageri agerian zeuden,
|
lehen
ere, Jesusen Bihotzaren Devocioa eta Larramendik honi ipini zion hitzaurrearen arteko bitartean. Orain, eta Dotrinaren testu ukituari eskerrak, are nabariago gerta daitezke.
|
|
Hizkuntz politikaren alorrean orain baino
|
lehen
ere baziren aurkako jarrera eta iritziak, jakina. Baina ez ziren ageri horren indartsu, horren biribil, ez horren maiz.
|
|
Orain baino
|
lehen
ere ikastolak akusaziopean egon dira. 1986an, ABC k erreportaje bat egin zuen zera erakusteko, ikastolak HBko harrobi zirela.
|
|
Izadia erregelei edo legeei jarraiki eratzen den agerpenen bilkura da. Izadia, hainbestez, guk ezartzen dugun lege jakin batzuen lotura besterik ez da,
|
lehen
ere aurreratu dugunez. Gero, postulatuetan ideia hori indartu egiten da, eta oinarri esakuneen emaitza orokorra adierazpen hauen bidez laburbil daiteke:
|
|
– Horren inguruko berri zehatzik ez daukat. Antzinako eskuizkribu batzuk edo aurkitu omen zituen indusketa batzuetan;
|
lehen
ere esan dizut: kasualitate hutsa.
|
2002
|
|
Hor ditugu, adibide gisa, Sir Walter Scott-en «Ivanhoe» edo «Redgauntlet» eleberriak. Eta azken hamarkadako boom a baino
|
lehen
ere, Mika Waltari finlandiarraren «Sinuhe, egiptilainen» (1945) esaterako best-sellerra izan zen bere garaian.
|
|
Editorialean, berriz, honakoa zioen: «Aipatu izan ditugu
|
lehen
ere behin baino gehiagotan gure errietan egiten diren okerrak. Errietako berriak irakurri besterik ez dago hortarako:
|
|
Besterik da hauteskundeetan gure artean entente zabalagoak antolatzea. Egin dugu
|
lehen
ere. 1977an hala joan nintzen ni zerrenda batean, nire bigarrena Aldekoa nuelarik.
|
|
Gorabehera dezenteko bidean, nekea ahaztu egiten da arroilen ebaki ikusgarriei, udazkeneko basoen koloreei, belardi leunei eta Pirinioetako tontor elurtuei begira. Zerua ere lagun izan dugu, goizeko lehen euri eta lanbroek eguzkiari egin baitiote bide; eta bigarren etapari ekin baino
|
lehen
ere, opari ederra egin digu zeruak.
|
|
Gaztea asko urrutiratu baino lehen, hirurak hasi ziren berriz ere ika mika, aurreko eztabaida berarekin. Pertseok, hala egokitu zelako, Izuikararen kopetan ipini zuen begia, eta nola honek zeraman, gaztearekin izandako gorabehera baino
|
lehen
ere, begi distiratsu hura, beste biak ez ziren horrekin batere poztu, eta itzultzeko eta itzultzeko eskatzen zioten behin eta berriz.
|
|
alde batetik, etxeak eraikitzeko zura erabiltzea aipatu behar da, zeren eta material hori ez baita ondo kontserbatzen baldintza zehatz eta berezibatzuk betetzen ez badira. Bestalde,
|
lehen
ere aipatu dugu azalera txikiko guneakzirela, eta modu trinkoan okupatuta egon direla denboran zehar. Horren eraginez, fase berantiarrak (Aro Berrikoak eta Garaikidekoak) aurrekoen gainean bilakatuziren, eta, horren ondorioz, askotan gertatu da zaharrenak ikututa geratzea edodesagertzea.
|
|
Beste hitz batzuetan, efektu kolateralen pentsamendu eskema birmoldatzea. Kultura aldaketa horretan
|
lehen
ere aipatua izan den, garapen eramangarria, printzipio baliagarria izan liteke.
|
|
Dena dela, ondoko orrialdeetan, ekarpen horietako bati egingo zaio erreferentzia, zehazki, norbanakoa subjektu unitariotzat jotzen duen mitoa baztertzen duten gogoetei.66 Ekarpen hori aintzakotzat hartzearen arrazoia hauxe da: lan honetan
|
lehen
ere aipatua izan den indibidualizazioaren ideian sakontzea. Ni-a narrazio bilakaturik, norbanako zatikatua (askotarikoa) baina batua nola bermatu izango da hiritar garaikidearen erronka.
|
|
Lanean
|
lehen
ere aipatu den indibidualizazioaren esanahiaz, zenbait ideia landuko dira. Funtsean, gizarte industrialeko bizitza forma baztertu, eta norbanakoek eurek eraiki duten, berariazko biografiaren?
|
|
Lucius Vibullus Rufus en etorreran,
|
lehen
ere seinalatu bait da Pompeius ek bidali zuela Hispaniara, Pompeius en legatu Afranius, Petreius eta Varro k, beraietatik lehenengoak Citerior Hispania gobernatzen zuelarik hiru legiorekin, bigarrenak Castulo ko ataketatik Anas erainoko Ulterior Hispania bi legiorekin, eta hirugarrenak Guadiana-tik hasirik Vettones direlakoen herrialdea eta Lusitania, legio kopuru berdinarekin, halako moldez banatu zituzten beren egitekoak non Petreius Lusitaniatik abiatuko bait zen bere legio guztiekin Vettones direlakoen herrialdetik barrena Afranius ekin elkartzera, Varro k bere legioekin Ulterior Hispania guztia babesten zuen bitartean.
|
|
Herritarrak, kontsumitzen dituen produktuez gain, bere agintariengan ere konfiantza izan behar du, janariak ez direla kaltegarriak eta kontsumitzeko egokiak direla bermatzeko. Azaldutakoa bezalako kasuetan, gaixotasunaren jatorriaren froga ezin bada “haragi zati” jakin batean zehaztu, ez eta ekoizle, banatzaile edo inportatzaile jakin batean ere, administrazio publikoak berehala hartu lituzke bere gain biktimei eta haien senideei eragindako kalteak konpentsatzeko behar diren kalte ordainen ondorioak, baita erantzukizunen bat argitu baino
|
lehen
ere. (*), “Farines animales:
|
|
–Baietz, Imanol –Alexek barre egin zuen– Hori esan diguk
|
lehen
ere.
|
|
–Esan dinat
|
lehen
ere: eliza horretara nindoanan.
|
|
Baina argudio guztiak aurka nituen arren, ez nuen, artean, etsi nahi, halako zerbait esan dut
|
lehen
ere... Temosoa bainaiz oso, halakoetan.
|
|
Ipuinean sarrarazi baino lehenago ere ipuin beldurgarri batean sartua baitzegoen Leire orduko, hiesaren munstroak barnetik harrapatua zuenez gero, berak artean ez bazekien ere. Ametsa eta irudimena genituen, ordea, alde, munstroari aurre egiteko,
|
lehen
ere esan dut. Bizitzak jarritako muga estuen barnean, mugetatik harat bizi zedin Leire.
|
|
Paraje hau
|
lehen
ere hemen egongo zuan, baina ni sekula zapaldu gabe nengoan.
|
|
Ordea,
|
lehen
ere esan dugun bezala, gure planaren arabera eraikitako espetxea erasotzeko modurik ez du inork aurkituko, eraso horrek ez luke-eta batere arrakastarik lortuko. Gizatasunak exijitzen duen baldintza oinarrizkoa dugu atentatuak aurreikustea, horiek ezinezko bihurtuz; krudelkeriak eta zuhurgabetasunak bat egiten dute, justiziak ahul jokatu eta gizagaixoren bat behar ez den zerbait egitera bultzatzen duenean.
|
2003
|
|
Lege berriak desegin dezake sektoreko enpleguaren %60, eta, horregatik, Espainiako Gobernua asmoz aldatu ezean bederen, litekeena da sektoreko langileek eta zamaketariek grebara jotzea eta Espainiako portu komertzial oro geldiaraztea, barne izango liratekeelarik, hala Bilbokoa, nola Pasaiakoa. Beharbada, gainera, artikulu hau publikatu baino
|
lehen
ere gertatuko da mobilizazioren bat.
|
|
Deflazioaren jatorria zein den, ezberdina da galdera horren erantzuna. Ekonomiaren historian,
|
lehen
ere bizi izan dira prezioak jaitsi izandako garaiak. Deflazioko episodioetako bat, ekonomian eraginik negatiboenetakoa izan zuena, Estatu Batuetan gertatu zen, 30eko hamarkadan, Depresio Handia deiturikoarekin.
|
|
Alemaniako Ikerketa Ekonomikoen Institutuak (DIW), joan den hilabetean, ohartarazi zuen Alemaniak arrisku handia duela ez bakarrik atzeraldi ekonomikoan erortzeko, baita deflazioan lerratzeko ere, baldin eta koiunturaren egoera txarrak prezioen eta soldaten maila presionatzen segitzen badu. Hori gertatuko balitz, ziurtatzen du Alemaniako Institutuak,
|
lehen
ere Japonia deflaziora eraman zuen konbinazioa gertatuko litzateke. Japoniak badaramatza bost urte deflazioko egoeran, prezioen etengabeko jaitsieran.
|
|
Orai eta
|
lehen
ere
|
|
Gainera, kontrastea handia zen populazioaren gehiengoaren eta aberatsen gutxiengoaren artean; lehenek bizi baldintza eskasak jasan behar zituzten, bigarrenek luxuzko produktu eta elikagaiak dasta zitzaketelarik (ia mundu guztitik ekarriak zirenak),
|
lehen
ere azpimarratu dugunez. Beraz, mendea krisiaren gainditzearekin hasi zen Europa osoan, eta Indietako merkataritzaren loraldiaren jarraipena izan zen, baina mendearen bukaera aldera krisi politikoa nabaritzen hasi zen, eta gizartearen egoerak orokorrean onera egin zuela badirudi ere, pobrezia oso handia zen.
|
|
Lehenik eta behin, ezinbestekoa da ingurumenari buruzko gaiak lantzeko kazetariakoinarrizko jakintza zientifikoa edukitzea eta ingurumenari buruzko arazo nagusienen ikuspegi zabala edukitzea. Izan ere,
|
lehen
ere esan dugu ingurumenari buruzkogaiak konplexuak eta askotarikoak direla eta, era dibulgatiboan eta ulerterrazeanazaltzeko, ezinbestekoa da lan-taldean jende espezializatua egotea.
|
|
Haur baten bizitza salbatzea da helburua, baita jaio baino
|
lehen
ere. Fetuaren kirurgia sortzetiko patologia oso larrietan egiten da, eta, ebakuntzarik egin ezean, umea jaio aurretik edo ondoren hiltzen da.
|
|
Izan zirenaren aztarna huts bihurtuta, Espainiako hondartza asko estetika operazio baten mende jartzen dira urtero, kostaren gehiegizko ustiapenak desitxuratutako profila berreraikitzeko. Hondartzak leheneratzea ekologistentzat eta zientzialarientzat leku hauskor eta artifizial bat da, eta, gehienetan, leheneratutako harea hondartzatik irteten hasten da, baita turistek atera baino
|
lehen
ere. Geroago, neguko ekaitzekin, harea galtzea metro kubikotan konta daiteke.
|
|
Endesa izan da merkaturatzearen berri eman duen lehena: Zaragozan egingo du hilabete barru, nahiz eta Iberdrolako iturriek adierazi egun hori baino
|
lehen
ere egon daitekeela martxan. Manuel Pizarro buru duen konpainia akordio batera iritsi da Grupo Aunarekin, eta bertan parte hartzen du, Zaragozan eta Bartzelonan Power Line Communications (PLC) teknologiaren garapen komertzialaren lehen fasea abiarazteko, sare elektrikoaren bidez telekomunikazio zerbitzuak eskaintzeko.
|
|
Irribarre maltzurrez begiratzen zidan komisarioari agertu behar izan nion ez nuela lehendabiziko aldia, gehiagotan ere nahastu nindutela maitale, gaizkile edo suerte gutxiko beste hainbat jendailarekin,
|
lehen
ere inoiz kontatu niola nola behin aireportuan adiskide baten zain nengoela emakume batek besarkatu ninduen eta belarriko gingila miazkatzen zidala ulertzen ez nituen hitzak esan zizkidan, zerbait barkatzeko erregutuz bezala; nire aurpegiak ez du nonbait behar adina nortasun, arruntegia da edo trukagarria, ez du ezer bereizgarririk. Ikastola baten atarian jartzea nahikoa dut umeren batek zangotik besarkatu eta aitatxo deitzeko; mendi buelta bat egitera joaten banaiz, zakurren batek jarraituko dit atzetik, aurreko bizitzan edo oraingoan izandako jaberen baten antza dudalako (zakurrak maiz errenkarnazioak izaten dira).
|
|
–Ordu laurden bat galdu diat
|
lehen
ere hire bila. Hildako bat diat esku artean eta, dirudienez, hik baduk zerikusiren bat auziarekin.
|
|
Eta bekatuak izkiriatzen hasi zen, bostehun lerro gutxienez izkiriatu zituen! Protestantea baitzen Friedrich Wolff jauna,
|
lehen
ere esan dizuet, eta ezin konta ahala bekatu egin baitzituen, ondorioz! Ai, zer nolako infernua pasatu zuen ardi beltz alemanak, Jainkoak barkatu ez balio!
|
|
Zenbat eta lagun gehiago, orduan eta indar gehiago. Etsaiak
|
lehen
ere baditugu nahikoak, berrien bila hasi gabe. Baina lasai, nirekin ez duzue horrelakorik lortu.
|
|
Sekulako harrera egin omen zioten ikasleek. Jakina,
|
lehen
ere esan dut eskutitzek, gutunek ez bezala, zirrara eragiten dutela. Kontua da ikasleek behin eta berriz eskatu ziotela Anttoni, arren eta arren, eskutitz gehiago idatzi eta gelan irakur zitzala.
|
|
Esan dugu
|
lehen
ere, Aro Modernoaren hasieran, elizgizonak obsesionatzen zituen bekatuetako bat diruzalekeriarena  zela. Interesdun mailegua zikoizkeriaren bekatu nagusiarekin erlazionatu izan da betidanik.
|
|
Horregatik egiten zaie elizgizonei hain gogaikarria XIX. mendearen hasieran ugaltzen ari den pertsonaia berri hori,
|
lehen
ere aipatu duguna: bere kabuz erabakitzeko eta joka  tzeko ohitura hartzen ari dena, eta lurreko zein zeruko kontuez pentsatzen duena esateko bere buruaz seguru sentitzen dena.
|
|
Banketeetan berriz bakarra zen go220 zatzeko ahalmenean, besteen artean edaterakoan ere, gogoz kontra behartzen zutenean denak garaitzen baitzituen, eta, guztiaren harrigarriena, inongo gizakik ez du inoiz Sokrates mozkortuta ikusi, eta horren froga segituan izango dela uste dut. Neguari aurre egiterakoan ere —itzelak baitira hango neguak— harrigarriak egiten zituen, besteen artean behin izotz latzena eginda eta guztiak ala ez ziren barrutik irteb tzen ala, norbait irtenez gero, izugarri arropa pila jantzita eta oinak jantzita eta feltro eta ardi larrutan bilduta, hau ordea horrelako baldintzetan
|
lehen
ere eraman ohi zuen bezalako gainjantzi batekin irteten zen eta oinutsik besteak oinak jantzita baino errazago zebilen izotzaren gainean. Eta soldaduek gaizki ikusten zuten bera gutxiesten zituelakoan.
|
2004
|
|
Plan hau baino
|
lehen
ere gai kimikoen esperimentazio gunea zen Kolonbia multinazionalentzako. 1978tik hainbat belar suntsitzailerekin egin izan dira ahaleginak:
|
|
Horrek esperantza sortu du. Baina PSOE
|
lehen
ere Gobernuan egon zen. Lizarra Garaziko Akordioarekin izan zuen jarrera ezagutu du herri honek.
|
|
Paris Roubaix k (PR) barrutik bizi izan baino
|
lehen
ere liluratzen ninduen. Ikusten nuen beste lasterketen erabat ezberdina zela.
|
|
Hortik aurrera ez. Nik dena jakiten nuen haien berri, pasa eta gero edo pasa baino
|
lehen
ere batzuetan, baina gureaz ezin nintzen mintzatu. Konfiantza osoa zuten nirekin, baina nirekin bakarrik.
|
|
Zu, ondo dago hori ta egia izango da; baina
|
lehen
ere sermoirik asko entzunak gara ihardesten dio entzule batek eta eten egiten dio hitzaldia.
|
|
–Nik uste jantzi duzun haserrearen mozorro horrek ez dizula errealitatea ikusten uzten, Joana. Lasaitu egin behar duzu, esan dizut
|
lehen
ere hamar aldiz. Pentsamendu txar gehiegi dabiltza zure buruan, eta azkenean zeure buruak galduko zaitu.
|
|
–Nik esan dizut
|
lehen
ere zein maite dudan. Nik ezin dut gehiago egin.
|
|
–Pixka bat itxaroten baduzu, berehala naiz zurekin berriro. Izan ere,
|
lehen
ere esan dizut, telefonoaren beste aldean Joana daukat zain, eta honezkero aspertuta. Atzo ere faena berbera egin nion, eta oraingoan haserretuko zait.
|
|
Tabernarien elkarteko kideek Uztarriari esan dioenez" kezkatuta geunden herrian jende gutxiago zebilelako". Udalarekin
|
lehen
ere bilerak egin zituzten herrian ekitaldiak antolatzeko, baina haiekin" ezinezkoa omen zen" ezer lortzea. Beti gauza bera esaten homen zuten" ez zegoela dirurik eta hori aurrekontuetan sartzea ezinezkoa" zela.
|
|
Ez dago gaur horrelakorik: eta
|
lehen
ere ez zegoela pentsatzea zillegi zaigu. Aski dira, nik uste, ezagutzen ditugun xehetasunak, hortara pentsatzeko.
|
|
Fray Ciccillok ardo saltzailearen emazteari eman dio botoa, herrikoek esan diotelako negarrak irentsi zituela senarraren aurrean, eta besoetatik tiraka sartu zuela etxean, indar guztiekin altxatuz, hainbeste ze, senarraren burua, atzeraka jausita zegoen arren, ez zen lurra ukitzera ere heldu. Eta egunero ikusten du orain emakume hori,
|
lehen
ere egunero ikusten zuen moduan, berdin berdin orain, berdin baina senar barik, itsaso barik nahi bada, baina sandaliak jantzita.
|
|
Jenioa, esan nahi diat, eta apur bat okerra ere bai. Eta ez zuan mozoloa, orain ere ez eta
|
lehen
ere ez, ze ekarri zian neska puska bat, nongoa eta Florentziakoa, pentsa, kapitalekoa, eta izango zitian hemezortzi urte bai, erraz. Eta Ginok hamabi, pentsa.
|
|
–Ongia hedatzeko,
|
lehen
ere esan dizuet!
|
|
–Begira zer dioen putakumeak, okertu egin garela –erran zion Franzek, nik txisteren bat kontatu berri banu bezala– Uste dut
|
lehen
ere erretolika berdina entzunak garela, ezta, scharführer?
|
|
–Horrexegatik dugu ezinbestekoa nazioarteko laguntza, Franco eta espainiarrak gure aberritik botatzeko. Izan ere, Bilbo erori baino
|
lehen
ere, saiatua zen gure lehendakaria Ingalaterraren arreta gure auzira ekartzen. Hala ere, laster ikasi genuen herri handietako gobernuek beren interesa besterik ez dutela begiratzen.
|
|
Biharamun goizean, berriro aurkitu nuen Iker sofa berean, gosaldu baino lehen, egun on eta egun on. Eta orduan esan zidan, berak eskatuta eraman zutela zentrora,
|
lehen
ere tratamenduan egon baitzen han, depresio handi baten ondorioz, baina, depresiotik atera bezain laster, tuberkulosia harrapatu zuela, ospitalean hilabete egin zuela eta, nola bakarrik bizi baitzen, ez zela behar adinako indarrarekin sentitzen egoerari aurre egiteko...
|
|
Nik neuk ere, giro hartan, abertzaletzat nuen neure burua. Eta Hertzainak rock taldearen kantak nituen noiznahi gogoan neure amorruari bide emateko, esan dut
|
lehen
ere. Baina, nire amorru eta ezintasun ororen gainetik, baloi bat neraman lepoaren gainean, eta baloi hura nuen ideologia guztien gaineko ideologia, horrela hitz egin badaiteke bederen.
|
|
Munduaren beti berria, gaixoaldiko esperientzia edo aurkikuntza berri bat izan da Gandiagarentzat. Hau da,
|
lehen
ere, egun bakoitzaren eta edozein gauzatxoren berria, inor bai eta, bera miresmenez bete izan duen fenomenoa izan da, bere obra guztian; baina orain, hiltzeko dagoenean, bestelako esperientzia bat bilakatu da nolabait. Unibertsoaren etengabeko bere buruaren kreazioarena, eraberritzearena, izatearen irrista geldiezinarena, gauzen aurpegi berriarena, agerpen ororen etorri eta iragatearena.
|
|
Ikastolak sortu baino
|
lehen
ere ezagutu ahal izan nuen nik andereño bezala, Donostiako Artzai Onaren eliza eta gaur egungo Koldo Mitxelena izeneko Kulturune edo Liburutegi izkinan. Lehen solairuan, etxeko bi gela atondu eta neska mutilez beteta, denak lurrean eserita, euskararekiko lehen pausoak ematen, horrelaxe gogoratzen dut.
|
2005
|
|
Txapela janztea eta txapelduna izatea izan litekeen gauzarik onena da, baina txapeldunaren inguruan sortzen den mundutxo hori ez zait inoiz gustatu izan. Ez nintzen
|
lehen
ere oso zalea, eta gero ere erreparo asko izan diot. Konturatzen ez bazara pixka bat galdua gelditzen zara gainera.
|
|
Denek aitarekin konparatuko dute, batzuk bihotz onez eta beste batzuk punta sartzeagatik, baina berak mentalizatuta egon behar du, bere emaitzak eman behar ditu eta bere bidea egin. Gainera esan izan diot
|
lehen
ere, egunen batean aitarekin konparatzen hasten baldin badira, ez dela seinale txarra izango.
|
|
Ikusten dut, beste erremediorik ez daukadalako. Ni gerra zikina delako horrek gogor jo ninduen, hurbil hurbiletik, eta
|
lehen
ere esan izan dudan bezala, gerra zikinak hartzen ditu momentu bakoitzean behar dituen formak. Gure momentuan GAL zen gerra zikin horrek hartu zuen forma, hortik jo zuten ezker abertzalea, eta hainbeste hildako gelditu ziren bidean.
|
|
J. A. Urbeltz. Hori
|
lehen
ere bazegoen. Esate baterako, musika banda handia ekartzen zen propio festa egunerako.
|
|
Txertoa ere bai, eta Pandemia oro Txorierri, eta txertoa hartuko dugu, saldoan, ilaran ilaran jarrita. Baina
|
lehen
ere bada hemen metal txapazko gripe bat. Noiznahi asfaltoa doministikuka.
|
|
Titulu horiek aurkezte idazkunaren indarraldia agortu baino
|
lehen
ere aurkez daitezke, aurrekoari begira lokabea den beste idazkun bat eginez; horretarako, aurkezpen berria izan behar da aurreko idazkunetik esanbidez baztertutako finkei edo egintzei buruzkoa.
|
|
–Baina, beharbada, gauzak hobeto pentsatu nahi dituzu, Kontxi,
|
lehen
ere esan dizut, eta, bon, hala bada, datorren astean deituko dizut?
|
|
Horregatik, kontuz aukeratu eta ez zenbaki askorik eman irratiko albistean, entzuleak ez baititu gogoan hartuko. Irratia, esan dugu
|
lehen
ere, gertutasuneko medioa da, azkarra eta berehalakoa. Horrez gain, besteak ez bezala, gauzak esateko eta kontatzeko tresna aparta.
|
|
Jere Lipps irakaslea, Kaliforniako Unibertsitatekoa (AEB). ), adierazi duenez, mota horretako organismoek ozeanoen sakonerara egokitzea lortu dute duela milioika urtetik, baita Marianetako lubakiaren hobia sortu baino
|
lehen
ere, plaka tektonikoen subdukzio prozesu baten ondorioz.
|
|
Izan ere, hezetasunok, konpondu behar izanez gero, etxebizitzaren prezioari beste gastu bat egin diezaiokete. Horregatik, komeni da aipatutako guztiaren egoera behatzea, baita gure etorkizuneko etxebizitzaren kokapena edo orientazioa gure beharretara egokitzen den pentsatu baino
|
lehen
ere. Segur aski, saltzaileak ez du harririk botako teilatuaren gainean, eta hodiak edo kable elektrikoak aldatu ez direla baldin badaki, ez du ezer esango.
|
|
Ez, Mutsumi urteekin ez da gehiegi aldatu. Orain gazteleraz hitz egitea lehen baino gehiago kostatzen zaio,
|
lehen
ere lan gutxi ez zuen arren. Naroa, gainera, poztu egin da Amets berriro barreka ikusi duelako.
|
|
Lehen aldian bezala harritu da aireportua ze handia den eta handik zenbat jende, kultura, arraza ezberdin mugitzen den ikusita. Automatikoki, ikusten duen jendea nora doan, nondik datorren, nongoa den asmatzen hasi da,
|
lehen
ere beti errepikatzen zuen jolasa. Beste mahaian otordua hartzen dagoen neska ilehoria argentinarra dela imajinatu du.
|
|
Berdin uzten dituzte:
|
lehen
ere hobeak ziren.
|
|
Esandakoak esanda, ez naiz bertso txar bat egiten hasiko,
|
lehen
ere gaizki errimatutako bertsoak eta poemak bai baititut, eta prosan amaituko dut, esanez, euskarazko kultura egoera txarrean dagoela Nafarroan, Iparraldean eta baita Euskal Autonomia Erkidegoan ere; egindako aurrerapenek, handiak izanik, ia hiltzoritik abiatu ginelako, ez baitute deus bermatzen gerora. Horregatik, EAEko gobernuak, abertzaleenak, ez badu erabaki politiko sendo eta estrategikoa hartzen, gutxi balio du abenduaren 3an Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzeak.
|
|
Ez, baina hori bagenekien ezer egin baino
|
lehen
ere. Fini da eta kito.
|
2006
|
|
Bertso batzuekin ezin liteke barrurik hunkitu. Sortu berriak izan eta
|
lehen
ere entzunak iduri. Harria bezain astunak.
|
|
Zure familian maistra bat baino gehiago izan zen zu baino
|
lehen
ere.
|
|
Arazoa beti izan da Katalunia. Espainiako BPGaren %20 da gaur egun eta hala izan da
|
lehen
ere. Beraz, arau matematiko edo ekonometriko hutsa da:
|
|
Alberdania argitaletxekoei zor diet hori. Deitu ez balidate, gogorarazi ez balidate
|
lehen
ere agindua niela lan bat biolentziaren inguruan, ez nuen liburu hau idatziko.
|
|
Begira non dauden kooperatibak, Mexikon, Txinan, Brasilen... Euskaldunok beti izan gara multinazional bat,
|
lehen
ere bai, orain dela bostehun urte balearen bila joaten ginen, gero espainolekin urrea lapurtzera, gero frantsesekin pirateora Afrikara, berdin zitzaigun. Eta gaur egun berdina egiten dugu.
|
|
Bestea da bilduma honetan erabili diren irizpideak errespetatzea, batik bat, morfosintaxi eta diskurtsoaren aldetik, betiere zigor prozesuak izan ditzakeen berezitasunak alboratu gabe. Horrexegatik,
|
lehen
ere bilduma elebidun honetan bete diren irizpideei eutsi zaie. Horiek uztarri izanik, oinarrizko norabide izan dira, oraingo honetan ere, euskarazko bertsioa ontzeko puntuan, honako hauek:
|
|
motako ontziak ziren eta munduko ozeano guztietan nabigatzen genuen. Hori baino
|
lehen
ere ibilia nintzen, baina laster arrantzaren munduak harrapatu ninduen. Garai hartako enpresa indartsu batean hasi nintzen.
|
|
Esan dugu
|
lehen
ere, poesiak literarioa ez zen beste funtzio bat ere bazuela.Koldobika Jauregik onartzen dio bere buruari behintzat poeta eta olerkariekegiteko bat dutela pizkundearen baitan.
|