Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 309

2000
‎Ordurako ohartua zen Manuel Larramendi, gure Argiaro edo Ilustrazioaren sarrera ekarri zuen gizon argi bezain zorrotza. Horretaz irakurgarria da, lehen ere aipatu dugun legez, J. Ig. Tellechea Idígoras ek bere sarreraz, oharrez eta hitzatzez argitaratu zuen Larramendiren Sobre los Fueros de Guipúzcoa (1983) liburua. Eta argitaratzaileak bere sarreraren XLIV XLV orrialdeetan dioena kontuan hartzekoa da.
‎–Lasai, egon lasai. Badakit kolpe handia izan dela, baina lehen ere esan dizut hutsetik hasteko aukera ere badela. Zatoz lagunengana.
‎Horrelaxe izan zen, eta horrelaxe kontatu nion Rocíori. Ez zen izan bilatutako istorio bat, hori lehen ere esan dut. Barrutik atera zitzaidan.
‎Eta ez duk orainokoan predikatu izan digutena, Aristotelesen bidetik, hemen lurra, lohitsua eta zikina, eta han goian zerua, garbia eta aratza... ...lurra bereizten dituen marrarik ez mugarik, eta, beraz, ez zagok lurrik ez zerurik, ez erakutsi izan diguten moldean bederen... zeren hik ere ikusi izan baitizkiok behin baino gehiagotan eguzkiari teleskopiotik, azalean dituen orbainak, baterat eta bertzerat higitzen direnak, eta zeren, halatan, eguzkia lohitsua den, baita Aristotelesen zerua ere, ondorez —hitz haiek osabari entzunak nizkion lehen ere, baina, geunden tokian geundelako edo geunden mementuan geundelako, nehoiz baino klaragoak eta aratzagoak egin zitzaizkidan eta nehoiz baino barrenago sartu, haren hitzak hitz doiak eta ezin justuagoak balira bezala, leku eta denbora ezin doiagoetan erranak.
‎—Ez dakit amets bat denetz, baina segur nago ezen egunen batean El Doradorat iritsiko naizela. Zeren lehen ere mintzatu bainintzaizun El Dora doz, baina ez zenidan sinetsi. Izan ere, hargatik etorri nintzen ni Mundu Zaharre tik, bertze bi untzikide lagun nituela...
‎Edo, uste al duzu, konparazione, ezen borzpasei lerro laburretan eman daitekeela, nola arestian eman baitizut, hain munta handiko gertakia, nola izan baitziren ene begien aitzinean ikusi nituen exekuzioneak —bortz beltz, bi indiar, eta bertze kortsario harena—, exekutatuen buruak lur gainean arrodaka zebiltzala, itsas lapurren oihu eta irrien artean? Ordea, ez al da egia, halaber, ezen lehen ere luzaz mintzatu natzaizula osaba Joanikoten kalbarioaz eta hark enegan eragin zuen amorruaz... eta deus guti berri erants niezaiokeela, oraingo kontakizunaz denaz bezainbatean, orduan erranari. Eta ez al da egia, finean, ezen neure bizitzako sufrimenduen katea hagitz ere luzea dela, eta kateko bertze hainbat mailaren berri ere eman nahi nizukeela, eta hobe dudala, halatan, aditzerat eman nahi dizkizudan gertakien koadroa osatzeko, pintzelada berri batzuen emaitea eta ez lehengoen errepikatzea, zeren, alde batetik, arinagoa eta aberatsagoa izan baitaiteke, eta zeren tipiagoa izan baitaiteke, bertzetik, zu gogaitzeko arriskua ere?
2001
‎Ez, Herminiok ABANDONATU ninduenetik bakarrik bizi nintzen. Sentitu, lehen ere bakarrik sentitzen nintzen, Herminio nire ondoan zegoen arren, nirekin bizi bazen ere, haren presentzia ez nuen apenas igartzen. Telebistaren aurrean orduak eta orduak pasatzen zituen, edozer ikusten:
‎Nik ordea, lehen ere esan dut, Ingalaterrara joan nahi nuen. Eta egoera hartan gehiago.
2002
‎Gaztea asko urrutiratu baino lehen, hirurak hasi ziren berriz ere ika mika, aurreko eztabaida berarekin. Pertseok, hala egokitu zelako, Izuikararen kopetan ipini zuen begia, eta nola honek zeraman, gaztearekin izandako gorabehera baino lehen ere, begi distiratsu hura, beste biak ez ziren horrekin batere poztu, eta itzultzeko eta itzultzeko eskatzen zioten behin eta berriz.
‎–Baietz, Imanol –Alexek barre egin zuen– Hori esan diguk lehen ere.
‎–Esan dinat lehen ere: eliza horretara nindoanan.
‎Baina argudio guztiak aurka nituen arren, ez nuen, artean, etsi nahi, halako zerbait esan dut lehen ere... Temosoa bainaiz oso, halakoetan.
‎Ipuinean sarrarazi baino lehenago ere ipuin beldurgarri batean sartua baitzegoen Leire orduko, hiesaren munstroak barnetik harrapatua zuenez gero, berak artean ez bazekien ere. Ametsa eta irudimena genituen, ordea, alde, munstroari aurre egiteko, lehen ere esan dut. Bizitzak jarritako muga estuen barnean, mugetatik harat bizi zedin Leire.
2003
‎Orai eta lehen ere
‎Irribarre maltzurrez begiratzen zidan komisarioari agertu behar izan nion ez nuela lehendabiziko aldia, gehiagotan ere nahastu nindutela maitale, gaizkile edo suerte gutxiko beste hainbat jendailarekin, lehen ere inoiz kontatu niola nola behin aireportuan adiskide baten zain nengoela emakume batek besarkatu ninduen eta belarriko gingila miazkatzen zidala ulertzen ez nituen hitzak esan zizkidan, zerbait barkatzeko erregutuz bezala; nire aurpegiak ez du nonbait behar adina nortasun, arruntegia da edo trukagarria, ez du ezer bereizgarririk. Ikastola baten atarian jartzea nahikoa dut umeren batek zangotik besarkatu eta aitatxo deitzeko; mendi buelta bat egitera joaten banaiz, zakurren batek jarraituko dit atzetik, aurreko bizitzan edo oraingoan izandako jaberen baten antza dudalako (zakurrak maiz errenkarnazioak izaten dira).
‎–Ordu laurden bat galdu diat lehen ere hire bila. Hildako bat diat esku artean eta, dirudienez, hik baduk zerikusiren bat auziarekin.
‎Eta bekatuak izkiriatzen hasi zen, bostehun lerro gutxienez izkiriatu zituen! Protestantea baitzen Friedrich Wolff jauna, lehen ere esan dizuet, eta ezin konta ahala bekatu egin baitzituen, ondorioz! Ai, zer nolako infernua pasatu zuen ardi beltz alemanak, Jainkoak barkatu ez balio!
‎Zenbat eta lagun gehiago, orduan eta indar gehiago. Etsaiak lehen ere baditugu nahikoak, berrien bila hasi gabe. Baina lasai, nirekin ez duzue horrelakorik lortu.
‎Sekulako harrera egin omen zioten ikasleek. Jakina, lehen ere esan dut eskutitzek, gutunek ez bezala, zirrara eragiten dutela. Kontua da ikasleek behin eta berriz eskatu ziotela Anttoni, arren eta arren, eskutitz gehiago idatzi eta gelan irakur zitzala.
2004
‎–Nik uste jantzi duzun haserrearen mozorro horrek ez dizula errealitatea ikusten uzten, Joana. Lasaitu egin behar duzu, esan dizut lehen ere hamar aldiz. Pentsamendu txar gehiegi dabiltza zure buruan, eta azkenean zeure buruak galduko zaitu.
‎–Nik esan dizut lehen ere zein maite dudan. Nik ezin dut gehiago egin.
‎–Pixka bat itxaroten baduzu, berehala naiz zurekin berriro. Izan ere, lehen ere esan dizut, telefonoaren beste aldean Joana daukat zain, eta honezkero aspertuta. Atzo ere faena berbera egin nion, eta oraingoan haserretuko zait.
‎Ez dago gaur horrelakorik: eta lehen ere ez zegoela pentsatzea zillegi zaigu. Aski dira, nik uste, ezagutzen ditugun xehetasunak, hortara pentsatzeko.
‎Fray Ciccillok ardo saltzailearen emazteari eman dio botoa, herrikoek esan diotelako negarrak irentsi zituela senarraren aurrean, eta besoetatik tiraka sartu zuela etxean, indar guztiekin altxatuz, hainbeste ze, senarraren burua, atzeraka jausita zegoen arren, ez zen lurra ukitzera ere heldu. Eta egunero ikusten du orain emakume hori, lehen ere egunero ikusten zuen moduan, berdin berdin orain, berdin baina senar barik, itsaso barik nahi bada, baina sandaliak jantzita.
‎Jenioa, esan nahi diat, eta apur bat okerra ere bai. Eta ez zuan mozoloa, orain ere ez eta lehen ere ez, ze ekarri zian neska puska bat, nongoa eta Florentziakoa, pentsa, kapitalekoa, eta izango zitian hemezortzi urte bai, erraz. Eta Ginok hamabi, pentsa.
‎–Ongia hedatzeko, lehen ere esan dizuet!
‎–Begira zer dioen putakumeak, okertu egin garela –erran zion Franzek, nik txisteren bat kontatu berri banu bezala– Uste dut lehen ere erretolika berdina entzunak garela, ezta, scharführer?
‎–Horrexegatik dugu ezinbestekoa nazioarteko laguntza, Franco eta espainiarrak gure aberritik botatzeko. Izan ere, Bilbo erori baino lehen ere, saiatua zen gure lehendakaria Ingalaterraren arreta gure auzira ekartzen. Hala ere, laster ikasi genuen herri handietako gobernuek beren interesa besterik ez dutela begiratzen.
‎Biharamun goizean, berriro aurkitu nuen Iker sofa berean, gosaldu baino lehen, egun on eta egun on. Eta orduan esan zidan, berak eskatuta eraman zutela zentrora, lehen ere tratamenduan egon baitzen han, depresio handi baten ondorioz, baina, depresiotik atera bezain laster, tuberkulosia harrapatu zuela, ospitalean hilabete egin zuela eta, nola bakarrik bizi baitzen, ez zela behar adinako indarrarekin sentitzen egoerari aurre egiteko...
‎Nik neuk ere, giro hartan, abertzaletzat nuen neure burua. Eta Hertzainak rock taldearen kantak nituen noiznahi gogoan neure amorruari bide emateko, esan dut lehen ere. Baina, nire amorru eta ezintasun ororen gainetik, baloi bat neraman lepoaren gainean, eta baloi hura nuen ideologia guztien gaineko ideologia, horrela hitz egin badaiteke bederen.
‎Munduaren beti berria, gaixoaldiko esperientzia edo aurkikuntza berri bat izan da Gandiagarentzat. Hau da, lehen ere, egun bakoitzaren eta edozein gauzatxoren berria, inor bai eta, bera miresmenez bete izan duen fenomenoa izan da, bere obra guztian; baina orain, hiltzeko dagoenean, bestelako esperientzia bat bilakatu da nolabait. Unibertsoaren etengabeko bere buruaren kreazioarena, eraberritzearena, izatearen irrista geldiezinarena, gauzen aurpegi berriarena, agerpen ororen etorri eta iragatearena.
2005
‎–Baina, beharbada, gauzak hobeto pentsatu nahi dituzu, Kontxi, lehen ere esan dizut, eta, bon, hala bada, datorren astean deituko dizut?
‎Ez, Mutsumi urteekin ez da gehiegi aldatu. Orain gazteleraz hitz egitea lehen baino gehiago kostatzen zaio, lehen ere lan gutxi ez zuen arren. Naroa, gainera, poztu egin da Amets berriro barreka ikusi duelako.
‎Lehen aldian bezala harritu da aireportua ze handia den eta handik zenbat jende, kultura, arraza ezberdin mugitzen den ikusita. Automatikoki, ikusten duen jendea nora doan, nondik datorren, nongoa den asmatzen hasi da, lehen ere beti errepikatzen zuen jolasa. Beste mahaian otordua hartzen dagoen neska ilehoria argentinarra dela imajinatu du.
2006
‎Eta hori gertatzen zaidanean bizitzaren zati preziatu bat galdu dudala pentsatzen dut, norbaitek bizitzaren zati bat lapurtu didala. Ez dakit, lehen ere justu justu ibiltzen nintzen, denera ezin helduta, baina amaren kontu honekin, hankaz gora jarri zait dena. Dena da zaila, Maite.
‎Zerbait esan zuen Julianek, lehen ere baino apalago, eta ez nion aditu.
‎sakristiako sabaiaren pintaketa, otorduen prestaketa, sutarako egurketa... Margotze lana esan dizut lehen ere ze nekagarria zen, jarrera egokia aurkitu ezinik. Hori dela-eta, saio laburrak egiten genituen, gero ez bainuen masajeak ematen edo hartzen ibili nahi, zer gerta ere.
‎Esan dizut lehen ere ez naizela inoiz apaiz zalea izan. Elizetan ere gutxi ibili naiz, eta Jainkoarekin hitz egitea haluzinazio arraro bat iruditu izan zait beti.
‎Belarria jarri egiten zaizu, nahi gabe ere, baina beren arteko solasak ez ziren oso interesgarriak ere. Bikotea zirela uste nuen hasieran, esan dizut lehen ere, baina berehala konturatu nintzen ezetz, bi haien artean ez zegoela ezer. Eta ez hori bakarrik.
‎Hankapalok ere ez zuen etxeko parketa gehiegi gastatu, egun argiz behintzat, tabernan ematen baitzituen ordurik gehienak, esan dut lehen ere. Gauez, baina, negozioaren pertsiana itxitakoan, oheko izarak zabaltzeko ordua iristen zen, gure auzoarentzat eta konpainian zekarrenarentzat.
‎zer pentsatzen ote du bere emazteak, baldin eta ezkonduta badago? Ez zen loa galarazterainoko kezka izan, ordea, esan dizut lehen ere banuela aurreagoko lanik.
‎Gogoan daukat oraindik ere, doktoregoko aurreneko ikastaro haietako batean, lehenengoz ikusi zintudan eguna. Lehenengoz ikusi esan dut, lehen ere askotan ikusia zintudan arren, eta ez dago alferrik esana: aurreko ikuste haietan ez bezala, orain banekien, eta zuk bazenekien banekiela, eta horrek desberdina egiten zuen dena; lehenengoz ikusi bazintut bezala, hain zuzen ere.
‎Mediku forentseek jasoko zuten, agian, zientziaren izenean, erlikia kontuetan behin ere seguru egoterik ez badago ere. Hor ziren lehen ere san Joan Bataiatzailearen bi buru-hezur, bata Salomek mozteko agindutakoa eta bestea hemezortzi urteko gaztetxoa zenekoa– Horretaz erronkan ibiltzeko aukera handiegirik ez daukagunok ondo dakigun bezala tamainak zerikusirik ez badu ere, ezin ukatu halako trangabera batek piztuko zuela hainbat grina, jakin minarena besterik ez bazen ere...
‎–Jauna –esan zion Batisek, hurreratuz–, ez genuke berorrek minik hartzerik nahi; are gutxiago, lehen ere munduak berorren aditzera baldin badu ere, ezagunagoa egingo den egunotan. Neuk lagunduko diot berorri.
2007
‎Esana dut lehen ere, askotan ikusten nuela Eduren etxean, ez zigula trabarik egiten eta guk ez geniola erreparatu ere egiten. Baina aldi hura desberdina izan zen.
‎Zutik jarri eta, nire motxilari helduta, egundoko erretolika bota zigun: . Zure gelan jaten hasi eta dena apurrez beteta utziko duzue, lehen ere sofa hau utzi duzuen bezala. Eta gero ni joan behar atzetik garbitzera...?
‎Pasatu egin zait. Eta esan dizut lehen ere, errua ez dela zurea. Gauzak garbi azaldu nahi dizkizut.
‎–Bai, hori lehen ere esan didazu. Baina, beharbada, horixe izan liteke niretzat gauzarik txarrena etorkizunean.
‎Amaia da Iboni buruz hitz egiten eta Iboni buruz pentsatzen duena esaten ausartu den bakarra. Amaiak ez zuen lehen ere Ibon miresten. Kirol lehiakortasunaren aurka dago.
‎Ikus, adibidez, lehen ere gogoan hartutako Manu Ruysen liburua (Les flamands, 26): –Batera herbeheretar instituzioen espainiarkuntza kanpaina bat plazaratu zen.
2008
‎esan zion aita probintzialak, halako batean; eta aurrerago: . Gainera, lehen ere izan zenuen antzeko kasu bat, horregatik ekarri baitzintugun hona, ongi gogoratuko zara. Esan nahi dizudana da erreintzidentea zarela eta horrek larriagotu egiten dituela gauzak, halako moldez, non nahi ez dudan neurria hartu baitut azkenean, uler ezazu???, eta bilera, ordubete eskasekoa?
‎Ilunabarreko brisa hotza, lehen ere aipatu dudana, txistuka sartzen zen eraikuntza traketsaren zirrikitu guztietatik, eta hondar fin fineko euri etengabez zipriztintzen zuen zorua. Hondarra geneukan begietan, hondarra hortzetan, hondarra jakietan, hondarra iturriko pertzaren hondoan dantzan, porridgea* bezala borborka hasteko puntuan.
‎Lehorrean, balada amaiezin hura bukatua zuten azkenean, eta talde urritu hartako guztiek, kanpamenduko suaren ondoan, lehen ere hainbestetan entzuna nuen kanta hasia zuten:
‎Hileta aurreko gauean beti bezain mozkor zegoen, eta penagarria zen, etxeko dolu giro hartan, bere itsas kanta zahar itsusi hura entzun beharra; baina, hain ahul egonda ere, izugarrizko beldurra ematen zigun denoi, eta gainera sendagileak bisita bat egitera joan behar izan zuen handik milia askotara, eta ez zen batere gurera inguratu aita hil ondorenean. Esan dut lehen ere kapitaina ahul zegoela, eta, egia esan, indartzen ez baizik eta ahultzen ari zela ematen zuen. Eskailerak lau oinean igo eta jaisten zituen, eta han ibiltzen zen salatik barrara eta atzera salara, eta batzuetan sudurra kanpora ateratzen zuen itsasoa usaintzeko, ibiltzerakoan paretari helduz, eta arnasa nekez eta azkar hartuz mendi malkartsu bat igotzen ari balitz bezala.
‎–Bill lehen ere ondo miatua zegok, esan zuen?; ez zeukak ezer.
‎Bihurgune txiki bat zegoen kostaldean, eta gidatu nuen bezala beste bi haien eta gure artean geratu zen; beraz, lurrera jaitsi baino lehen ere begi bistatik galduak genituen batelak. Kanpora jauzi egin eta ausartu bezain azkar eragin nien hankei, kapela azpian zetazko zapi handi bat jarrita freskatzeko, eta ondo kargatutako pistola parea prest nuela badaezpada ere.
‎Orain, ateko sarrailan giltza entzuten dudanean badakit ez zatozela bakarrik, ate irekitik hirugarren bat sartuko dela etxean eta haren hitzak dituzula gogoan, harentzat bakarrik dituzula belarriak, eta ohean burukoaren kontra liburu bana eskuetan dugula eseriko bagara ere, tarte bat utziko diozula nik ez dakidan horri. Esan dizut lehen ere, ez dizut ezer aurpegiratzen. Baina horrela ezin dut jarraitu.
‎Udaltzain batek sorbaldetatik heldu eta komisariara joan behar nuela adierazi zidan, esan zuen eta urrunera begira geratu zen, San Marco plazako eszena hura begietan itsatsita geratu izan balitzaio bezala. Nik galdera bakarra nuen Nadiarentzat, lehen ere, nirekin bizi zenean, behin eta berriz egin eta itzulinguruekin erantzun ohi zidana.
‎Eta hala, bi kameldarrak iritsi ez beste, aita probintzialak frai Millani deitu, biak gela batean bildu –" Nahi duzuna esango duzu, frai Millan, baina ez didazu esango Pazkoaren erdian hiru eguneko garizuma ezartzea zuhurtasun gutxienekoaren printzipioaren aurkakoa ez denik..." esan zion aita probintzialak, halako batean; eta aurrerago: " Gainera, lehen ere izan zenuen antzeko kasu bat, horregatik ekarri baitzintugun hona, ongi gogoratuko zara. Esan nahi dizudana da erreintzidentea zarela eta horrek larriagotu egiten dituela gauzak, halako moldez, non nahi ez dudan neurria hartu baitut azkenean, uler ezazu..." –, eta bilera –ordubete eskasekoa– bukatu bezain laster irten ziren biak –aita probintziala eta frai Millan– komentutik zalgurdian, komentu barruan beste aita karmeldarra utzita.
2009
‎Eraikuntzari begiratu nion; lehen ere ikusia nuen noski, baina ez nion sekula jaramon askorik egin. Hamabi edo hamahiru solairu kontatu nizkion.
‎Unibertsoa inoiz ez da zu izan gabekoa izango. Zu jaio baino lehen ere, unibertsoa zu izan zintezera zetorren: mugimendu unibertsalaren betiren betidanik, haren ituetako bat zu izan zara.
‎Bost urte, lehen ere esan dut, Hego Bronxen eman nituen. Oso eskualde arriskutsua huraxe.
‎Eta galtzeko aukera handiak zituzten, proiektuan akats larriak zeudelako. Gainera, kasua lehen ere aterea zen komunikabideetan eta bazekiten epaiketa dela-eta hautsak gehiago harrotuko zirela. Eta zarata horrek beren irudia kaltetu eginen zuen, gutxien behar dutenean kaltetu ere:
‎–Hori lehen ere esan diguzu, lukainka halakoa! Ez da harritzekoa mundu guztiak zu abandonatu izana eta inortxo ere zurekin ez akordatzea!
‎–Ez iezadazu adarrik jo, emakume, hori lehen ere galdetu duzu eta!
‎Letra tristea zen, eta egokia. Ikusi dut errepide hori lehen ere eta beti eramaten nau leku honexetara, zeure atera. Ia istripua izan zuen Sukarrietan, memoriaren tuneletan galduta zebilela, Beatlesekin nahasturik.
‎harena, baina, erraietako erreakzio bat zen, beharbada, gogaitze eta aspertze hutsa baino gehiago? lehen ere nabaritu izan baitzuen halako ezinegon bat, gehiegizko ordenaren aurkakoa, ikastetxean esate baterako, non diziplina erabatekoa baitzen, eta formazioak eguneroko ogia, sotanadunek noiznahi antolatzen baitzituzten ikasleak gelaz gela eta lerroz lerro patioan, bai goizeko lehen orduan, adibidez, geletara sartzeko, eta bai hainbat ekitaldi berezitan ere, ordenaren fundatzailearen omenez urtean behin ospatzen zena, seinalatuena.
‎Hauen artean, Prospero Zeta ikusi zuen, ilaran bigarren, jolasean hogei bat lagunek parte hartu ostean; Domingok lehen ere ikusia zuen Prospero, ez zitzaion hartarako betarik falta izan bederen?, baina ikusi gabe ikusten diren gauzak bezala ikusi zuen, beharbada, egunero ikusten direlako: ikusi zuena baino gehiago ere ikusi zuen Domingok, ausaz, une hartan?
‎Aldiz, negar batean ibiltzen dira gau eta egun, fededun ustezko asko eta asko. Gaurkoan, hala ere, berri on batekin gatozkizue, hain da ezohikoa orbetarrek eman diguten etsenplua une latz honetan, lehen ere, une gozoagoetan, ohituta gintuzten bezala, beren jarrerarekin eta beren eguneroko praxiarekin. Nazario Orbe jauna Artzain Onaren kofradiako ohorezko presidente izendatu zuten orain dela urte batzuk, ateismo maltzurraren aurka baldintzarik gabeko militantzia erakutsiz.
‎ikusi zuen arte, ontziaren bizkarrean lurreratu zena: ...gori mila musu emateko, baita harekin txortan egiteko ere; orduan, baina, bat batean esnatu zen Domingo, kontzientzia txarrarekin esnatu ere; izan ere, zer zebilen bera Brigitterekin txortan, lagun mina zerraldo zegoenean, hantxe bertan?; horregatik, beharbada, ametsak eragindako errudun usteak akuilatuta, buruak atzerakako jauzi bat egin zion, oroimenaren artxibategira, nondik esku ikusezin batek lehen ere hamaika bider errepikatutako pentsamendua aukeratu baitzuen: errua bala bota duenarena da, baita bala bota duenari botatzeko agindua eman dionarena, eta agindua eman duenari agindua emateko aukera eman dionarena ere, errua kapitalarena baita, azken batean, anarkia ala hil!; eta, hala eta guztiz ere, ez zen lasaitu; aitzitik:
‎–Erizaina heldu baino lehen ere han zegoen?
‎Phineasek erretilua dauka ondoan; erretiluan sagar erre bi. Hamazazpigarren teilatuak ez dauka izen propiorik eta Liburu Brodatuaren garaia baino lehen ere ez zen gehiegi erabiltzen, herriaren bazter batean dagoelako.
‎Tomas Caballerorenak bai, oso bestelakoa izan zen, baina Ulaiarrenak ez. Zalantzarik gabe esan dezaket ez zitzaidala gustatzen ikusten nuena, baina gure lana pasioz betetzen genuen, eta hilotzak ikustearen poderioz, azkenean anestesiak jota amaitu genuen, hori lehen ere esan dizut. Ez zegoen gizartearen erreakziorik, hori garbi dago.
‎errua ez da Jainkoarena, bala bota duenarena baizik, baita bala bota duenari botatzeko agindua eman dionarena, eta agindua eman duenari agindua emateko aukera eman dionarena ere, azken honena batik bat, errua kapitalarena baita, azken batean, anarkia ala hil!; jarraian, lagun hilak hartan sinesten ez zuen arren –behin edo behin hala aitortu zion behintzat–, beste munduan imajinatu zuen Alberto –Anarkia ere bazèn Arkadia batean, edo Arkadia ere bazèn Anarkia batean–, zeruko atea zeharkatuta, Ianua Coelli...; halako batean, gainera –goizeko laurak aldean–, loak erdi harrapatu zuelako edo, burua laino batean bilduta sentitu eta lainoan barrena ontzi bat ikusi zuen, berdez margotua, non bera bakarrik baitzihoan kapitain, harik eta zeruan hegazti handi bat –emakume bat ere izan zitekeen– ikusi zuen arte, ontziaren bizkarrean lurreratu zena: ...gori mila musu emateko, baita harekin txortan egiteko ere; orduan, baina, bat batean esnatu zen Domingo, kontzientzia txarrarekin esnatu ere; izan ere, zer zebilen bera Brigitterekin txortan, lagun mina zerraldo zegoenean, hantxe bertan?; horregatik, beharbada, ametsak eragindako errudun usteak akuilatuta, buruak atzerakako jauzi bat egin zion, oroimenaren artxibategira, nondik esku ikusezin batek lehen ere hamaika bider errepikatutako pentsamendua aukeratu baitzuen: errua bala bota duenarena da, baita bala bota duenari botatzeko agindua eman dionarena, eta agindua eman duenari agindua emateko aukera eman dionarena ere, errua kapitalarena baita, azken batean, anarkia ala hil!; eta, hala eta guztiz ere, ez zen lasaitu; aitzitik:
‎Aldiz, negar batean ibiltzen dira gau eta egun, fededun ustezko asko eta asko. Gaurkoan, hala ere, berri on batekin gatozkizue, hain da ezohikoa orbetarrek eman diguten etsenplua une latz honetan, lehen ere, une gozoagoetan, ohituta gintuzten bezala, beren jarrerarekin eta beren eguneroko praxiarekin –Nazario Orbe jauna Artzain Onaren kofradiako ohorezko presidente izendatu zuten orain dela urte batzuk– ateismo maltzurraren aurka baldintzarik gabeko militantzia erakutsiz. Izan ere, ohiko hiletak intimitatean ospatu ondoren –urte erdiko gaua igaro ondoren lehen argiarekin batera agurtu eta ehortzi zuten haurra, era sinbolikorik gogoangarrienean–, beste ospakizun bat izan dute etxeko beroan, lurreko miseriak utzi dituen aingerutxoaren omenez:
‎Hauen artean, Prospero Zeta ikusi zuen, ilaran bigarren, jolasean hogei bat lagunek parte hartu ostean; Domingok lehen ere ikusia zuen Prospero –ez zitzaion hartarako betarik falta izan bederen–, baina ikusi gabe ikusten diren gauzak bezala ikusi zuen, beharbada, egunero ikusten direlako: ikusi zuena baino gehiago ere ikusi zuen Domingok, ausaz, une hartan... ikusi ez ezik, orduantxe bururatu baitzitzaion, antza, Prosperorekin zerbait egin behar zuela; bururatu ez ezik, sentitu ere bai, agian, arrazoi ezin arrazoitsuago bat bitarteko... begitan hartua baitzuen Prospero, salatari fama zuela-eta; zer egin zezakeen ere bururatu zitzaion segidan, itxuraz; jolasa aurrera zihoan, eta zintzilik zeudèn hamar eltzeetatik zazpi apurtu zituzten parte hartzaileek; hiru geratzen ziren, beraz, urez beteta zegoena tartean, eltzeen artean beti izaten baitzen bat, urez betetzen zutena, usadioa ere horrelakoa zelako, halako eran, non hausten zuenak bai baitzekien zer sari jasoko zuen:
‎Izugarriak izaten ziren Domingok Teofilo Mariarekin izaten zituèn istiluak; Nazario Orbek bere ohitura hura jarri zuèn garaian, igandeetako eta jaiegunetako goizeko zortzietan diana jotzekoa, hartarako gramofonoa ezin ozenago piztuta –erabaki hartan zeresan handia izan zuen lehen Mundu Gerrak, zeinak Nazariok bere baitan lotan zuèn militarra iratzarri baitzuen–, Teofilo Mariari militarismoaren harra sartu zitzaion, halako eran, non, Rikardo Lehoibihotz erregearen paperean jarri, anaiak ilaran ipini eta desfilatzeari ekiten baitzion noiznahi; hala ibiltzen ziren, bada, jauregiko lorategietan desfilatzen, Teofilo Maria buruzagi, eta beste anaiak soldadu, makila soingainean fusil gisa –bat eta bi, aurrera eta atzera, orain ezker eta orain eskuin–, harik eta egun batean –igande bat zen, gurasoekin katedralean meza entzun eta etxera itzuli ondoren– Domingo gogaitu zen arte: harena, baina, erraietako erreakzio bat zen, beharbada, gogaitze eta aspertze hutsa baino gehiago... lehen ere nabaritu izan baitzuen halako ezinegon bat, gehiegizko ordenaren aurkakoa, ikastetxean esate baterako, non diziplina erabatekoa baitzen, eta formazioak eguneroko ogia, sotanadunek noiznahi antolatzen baitzituzten ikasleak gelaz gela eta lerroz lerro patioan, bai goizeko lehen orduan, adibidez, geletara sartzeko, eta bai hainbat ekitaldi berezitan ere... ordenaren fundatzailearen omenez urtean...
2010
‎Franco errepublikarren muturreko politika txar baten ondorioa ere izan zen, bati baino gehiagori onartzea kostatuko zaion arren. Lehentxeago esan dizut, gerra hasi baino lehen ere, konbentzituta nengoela iraultza eta aldaketa sozial traumatiko guztiak, gogora, bestela, frantses iraultza, déesse Raison en izenean izenik ere merezi ez zutèn arrazoirik gabeko ekintzak eta ospakizunak ahalbidetu zituena!, okerrerako direla eta, gerrako miseriak bizi eta gero, are konbentzituago nago.
‎Hauxe ere esango dizut, aurrekoa esanda gero: iraultzailetasunaren gradua errealitatearekiko loturak ematen badu, Domingo baino iraultzaileagoa naiz ni, esan dizut lehen ere halako zerbait?, ongitxo dakidan arren, iraultzaren espezialistek gai hauek tratatzeko darabilten ohiko ikuspuntutik, askoz ere kontserbadoreagoa naizela: anaitasun unibertsal guztiak alferrikakoak baitira, gizabanakoa barrutik aldatu ezean.
‎Susana maite zuelako egin ote zuen zinez egin zuena, edo berriro ezkontzeko aukerari uko egin ziolako beldurraren beldurrez? Teok, izan ere, Benjamin Mariaren kexuak irudika zitzakeen, iragan urrunetik zetozkionak (zertarako jaio, munstro bat izango banaiz?), baita Nazaritorenak ere, halaxe deitzen hasi zitzaion Susanaren ama biloba galduari?, iragan hurbiletik zetozkionak (zertarako jaio, jaio baino lehen ere hiltzera kondenatua banago?), eta, esaera zaharrak zioen bezala, ez zegoen bigarrenik hirugarrenik gabe?
‎Domingok eta Teofilo Mariak heroi izateko berezko gaitasun bat zuten, nik ez nuena, lehen ere aitortu dizut. Edo haiek zituzten dohainak eta nik apurrak, bestela esanda.
‎harik eta, Pio Barojaren hainbat testuren irakurketa lagun, errudun ustearen zurezko kontzeptuan buru belarri sartu eta hura ere zuhirindu nuen arte. Nire poza, bizkar gaineko zama hura guztiz arindu zitzaidala egiaztatu nuèn egunean? lehen ere esan dizut eta beste mila aldiz esango dizut!?, ez Jainkorik baina ezta deabrurik ere, ez zerurik baina ezta infernuko garrik ere!
‎betiere osagai. Baina lehen ere esan dizut ez dudala hitz handietan. Aberria, Justizia, Jainkoa, eta Antzekoak?
‎Saio bikaina bai hura! Edo beste pasarte hura, Eliseo profetari dagokiona eta lehen ere aipatu dizudana, non basotik bat batean ateratako bi hartzek berrogeita bi haur txikitzen eta birrintzen dituzten, zergatik eta profetari. Burusoil, deitzeagatik!
‎Baina mundu guztia niri begira. Eta lehen ere esan dizudan bezala, nik deusen errurik izan gabe.
‎Zer uste duzu, nahita hil nuela? Nik ere nahiago nuke bizirik balego, lehen ere esan dizut, baina neure burua defenditu behar nuen, eta horrelaxe gertatu zen. Eta ez zen lehenengo aldia bere indar guztiekin jotzen ninduela.
‎Beharbada, horiek ere denbora dute. Egia esan, lehen ere ez genuen harreman handirik, eta agian horrelaxe jarraitzea izango da onena.
‎–Beno, lehen ere tarteka egoten zen gizon hori nire gurasoekin. Esan dizut, gaztetako laguna da.
‎Aitaren karakterra aldatzen hasi zen, eta noiznahi zegoen haserre amarekin. Esan dizut lehen ere. Ni orduan hasi nintzen ohartzen, baina baliteke aurretik ere horrelako istiluak eta zalapartak izatea.
‎–Aitarena gertatu baino lehen ere horrelakoa zen, ama. Zer ikusi, hura ikasi.
‎–Bagoaz senarra eta biok. Esan dizut lehen ere.
‎–Bai, bai. Esan dizut lehen ere.
‎Jakin balu, ez zitzaidan faltako haren laguntza eta gozotasuna, nik uste, eta seguru asko horrek atseginagoa egingo zuen nire gaixoaldia. Alabaina, lehen ere ez haren errukia baizik maitasuna bilatu nuen bezala, orain ere nahiago dut, desagertzen banaiz, H.ren gogoan geldituko den azken irudia ez izatea gaixo ohean datzan andre makaldu gupidagarriarena, ezpada haren besoetan dardara batean inarrosi zen emakume biziarena, berarekin batean barre eta intziri egitea maite zuena, fabrika sabaiko pistina batean gauaren erdian arrainez inguraturik biluzi...
‎Artista erromantikoak, izan ere, absolutu baten funtzioan bizi diren heinean, mundu absolutu bat eraikitzen ahalegintzen dira beren artearen bidez; edo hitzezko tenplu bat erakitzen dute, bestela esanda —poeten kasuan dudarik ez—, hitz handiak —tenpluaren habe eta zutabe izateko deituak— betiere osagai. Baina lehen ere esan dizut ez dudala hitz handietan —Aberria, Justizia, Jainkoa... eta Antzekoak— sobera sinesten: purpurinaz jantziak izan arren, pipiak janda egon ohi direla, alegia, halako moldez, non, tenpluak, hondarrean —habe eta zutabeek zamari ezin eutsita—, goitik behera egiten baitu, arkitektoa azpian harrapatuz maiz.
‎Domingok eta Teofilo Mariak heroi izateko berezko gaitasun bat zuten, nik ez nuena, lehen ere aitortu dizut. Edo haiek zituzten dohainak eta nik apurrak, bestela esanda.
‎Saio bikaina bai hura! Edo beste pasarte hura, Eliseo profetari dagokiona eta lehen ere aipatu dizudana, non basotik bat batean ateratako bi hartzek berrogeita bi haur txikitzen eta birrintzen dituzten, zergatik eta profetari" Burusoil" deitzeagatik! Haurren gurasoek eskertuko zioten Jainkoari Eliseo profeta buru iletsu egin balu... edo txanpu ile ateratzaile bat oparitu izan balio, Jainkoak guztia lezake-eta!
‎Franco errepublikarren muturreko politika txar baten ondorioa ere izan zen, bati baino gehiagori onartzea kostatuko zaion arren. Lehentxeago esan dizut, gerra hasi baino lehen ere, konbentzituta nengoela iraultza eta aldaketa sozial traumatiko guztiak —gogora, bestela, frantses iraultza, déesse Raison en izenean izenik ere merezi ez zutèn arrazoirik gabeko ekintzak eta ospakizunak ahalbidetu zituena! — okerrerako direla eta, gerrako miseriak bizi eta gero, are konbentzituago nago.
‎Hauxe ere esango dizut, aurrekoa esanda gero: iraultzailetasunaren gradua errealitatearekiko loturak ematen badu, Domingo baino iraultzaileagoa naiz ni —esan dizut lehen ere halako zerbait—, ongitxo dakidan arren, iraultzaren espezialistek gai hauek tratatzeko darabilten ohiko ikuspuntutik, askoz ere kontserbadoreagoa naizela: anaitasun unibertsal guztiak alferrikakoak baitira, gizabanakoa barrutik aldatu ezean.
‎Susana maite zuelako egin ote zuen zinez egin zuena, edo berriro ezkontzeko aukerari uko egin ziolako beldurraren beldurrez? Teok, izan ere, Benjamin Mariaren kexuak irudika zitzakeen, iragan urrunetik zetozkionak (zertarako jaio, munstro bat izango banaiz?), baita Nazaritorenak ere —halaxe deitzen hasi zitzaion Susanaren ama biloba galduari—, iragan hurbiletik zetozkionak (zertarako jaio, jaio baino lehen ere hiltzera kondenatua banago?), eta, esaera zaharrak zioen bezala, ez zegoen bigarrenik hirugarrenik gabe...
2011
‎itxaropenik gabeko itxarote huts etsia gure osaba Karlosen bizialdian. Bere maiteen artean huraxe izan zen denok ezagutu genion bakarra, baina, lehen ere bai susmoa eta orain ongi dakit, ez zen hura izan bere bihotzean lekurik handiena hartu ziona.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Taula kopiatu
lehen ere esan 43 (0,28)
lehen ere aipatu 19 (0,13)
lehen ere ez 17 (0,11)
lehen ere erran 4 (0,03)
lehen ere ikusi 4 (0,03)
lehen ere baino 3 (0,02)
lehen ere egin 3 (0,02)
lehen ere egon 3 (0,02)
lehen ere entzun 3 (0,02)
lehen ere gu 3 (0,02)
lehen ere halako 3 (0,02)
lehen ere ukan 3 (0,02)
lehen ere aitortu 2 (0,01)
lehen ere aski 2 (0,01)
lehen ere bai 2 (0,01)
lehen ere bakarrik 2 (0,01)
lehen ere begi 2 (0,01)
lehen ere hamaika 2 (0,01)
lehen ere hil 2 (0,01)
lehen ere hor 2 (0,01)
lehen ere jakin 2 (0,01)
lehen ere lan 2 (0,01)
lehen ere mintzatu 2 (0,01)
lehen ere nabaritu 2 (0,01)
lehen ere nahiko 2 (0,01)
lehen ere pentsatu 2 (0,01)
lehen ere zakil 2 (0,01)
lehen ere adierazi 1 (0,01)
lehen ere arbuiatu 1 (0,01)
lehen ere aritu 1 (0,01)
lehen ere asko 1 (0,01)
lehen ere atera 1 (0,01)
lehen ere atzamar 1 (0,01)
lehen ere azal 1 (0,01)
lehen ere azaldu 1 (0,01)
lehen ere basati 1 (0,01)
lehen ere begiratu 1 (0,01)
lehen ere bera 1 (0,01)
lehen ere berdin 1 (0,01)
lehen ere besarkada 1 (0,01)
lehen ere beste 1 (0,01)
lehen ere beti 1 (0,01)
lehen ere bizi 1 (0,01)
lehen ere Bruno 1 (0,01)
lehen ere edari 1 (0,01)
lehen ere egunero 1 (0,01)
lehen ere erakutsi 1 (0,01)
lehen ere erdi 1 (0,01)
lehen ere erretolika 1 (0,01)
lehen ere estrategia 1 (0,01)
lehen ere existitu 1 (0,01)
lehen ere ezagutu 1 (0,01)
lehen ere ezintasun 1 (0,01)
lehen ere formazio 1 (0,01)
lehen ere Frantzia 1 (0,01)
lehen ere gai 1 (0,01)
lehen ere galdetu 1 (0,01)
lehen ere gauza 1 (0,01)
lehen ere gehiegi 1 (0,01)
lehen ere gertatu 1 (0,01)
lehen ere gesal 1 (0,01)
lehen ere gogo 1 (0,01)
lehen ere gogogabetu 1 (0,01)
lehen ere guraize 1 (0,01)
lehen ere hainbeste 1 (0,01)
lehen ere hamar 1 (0,01)
lehen ere han 1 (0,01)
lehen ere hemen 1 (0,01)
lehen ere hi 1 (0,01)
lehen ere hitz 1 (0,01)
lehen ere hori 1 (0,01)
lehen ere horrelako 1 (0,01)
lehen ere ibili 1 (0,01)
lehen ere Ibon 1 (0,01)
lehen ere inoiz 1 (0,01)
lehen ere iruzkin 1 (0,01)
lehen ere jada 1 (0,01)
lehen ere jaso 1 (0,01)
lehen ere jende 1 (0,01)
lehen ere Jose 1 (0,01)
lehen ere justu 1 (0,01)
lehen ere kapitain 1 (0,01)
lehen ere kobre 1 (0,01)
lehen ere kontatu 1 (0,01)
lehen ere laudatu 1 (0,01)
lehen ere liburu 1 (0,01)
lehen ere lortu 1 (0,01)
lehen ere luzaz 1 (0,01)
lehen ere makina 1 (0,01)
lehen ere metxa 1 (0,01)
lehen ere mintzagai 1 (0,01)
lehen ere mundu 1 (0,01)
lehen ere Patxi 1 (0,01)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia