|
2000
|
|
|
Ez dakit jasanen dudan.
|
Lehen
ere ez zen zerua, baina orain infernua bilakatzen ari zait. Eta honetara ezkero, Kristinarekikoa hutsa da.
|
|
2001
|
|
|
(Angelari)
|
Lehen
ere ez al duzu gorria hartu?
|
|
2004
|
|
|
Ez dago gaur horrelakorik: eta
|
lehen
ere ez zegoela pentsatzea zillegi zaigu. Aski dira, nik uste, ezagutzen ditugun xehetasunak, hortara pentsatzeko.
|
|
|
Jenioa, esan nahi diat, eta apur bat okerra ere bai. Eta ez zuan mozoloa, orain ere ez eta
|
lehen
ere ez, ze ekarri zian neska puska bat, nongoa eta Florentziakoa, pentsa, kapitalekoa, eta izango zitian hemezortzi urte bai, erraz. Eta Ginok hamabi, pentsa.
|
|
2005
|
|
|
Inor begira ez zegoela, ordea, erraz sartu eta dena bilduta alde egin dut, inguruan zeuden poliziak ohartu aurretik.
|
Lehen
ere ez dut zalantzan jarri kontatu didazuena, baina ikusitakoa ikusi ondoren...
|
|
2006
|
|
|
Orain, pentsatzen jarrita,
|
lehen
ere ez ninduennik nahi bezain ondo tratatzen.
|
|
|
Esan dizut
|
lehen
ere ez naizela inoiz apaiz zalea izan. Elizetan ere gutxi ibili naiz, eta Jainkoarekin hitz egitea haluzinazio arraro bat iruditu izan zait beti.
|
|
|
–eta Goiok ez zuen buruaz ezetz esateko lanik ere hartzen, garbi bai garbi baitzen galdera erretorikoa zela–, prestakuntza, prestakuntza, prestakuntza da beharrezkoa alternatiba bat eratzen dugun bitartean, eratuko dugun egunerako, kostako da baina, hori ez dago ukatzerik, errealitatea konplexua eta aldakorra delako, horrexegatik beragatik hain zuzen, eta gero fabrikako lankideen eta sekzioko sugegorrien komentarioak, begira urliaren semea, lau urte baizik ez ditik eta lehengoan, nagusi izatean zer izan nahi duen galdetu eta ez al zian erantzun, ba, Hipertrolako ingeniari aurrez jubilatua soldataren ehuneko laurogeita hamarrarekin, Hi per tro la ko in ge nia ri au rrez ju bi la tua sol da ta ren ehu ne-ko la ro ta ha ma rra re kin, dena braust, baina silabak ongi markatuz eta silaba bakar batean zalantzarik edo tostorrik egin gabe, hori ez duk galduko, bizi bizi zetorrek, edo sandiaren aita hil berriarena, aita ona izan zuan, eta norbaitek inozoki galdetu, zer, seme alabekin mintzatzen zuan, seme alaben edukazioaz arduratzen zuan, kariñosoa zuan, edo zer, eta erantzuna labana kolpe bat bezala, ez, motel, ez, azkar hil zuan eta diru pixka bat utzi zian, dena zetorren ondo egun kloniko horiek iragateko, katean tapizeria jarri berriari errepasoa egiten, jostura bat tokiz kanpo han eta olio orban bat hemen, jardunaldi bakoitzean horrenbeste kotxe eta azkar ibili beharra orain gaueko txandan zebilen taldeak ehuneko hamarra ateratzen zielako produkzioan, Goiok ez zuen ulertzen, zertarako hainbeste presa gero handik sei hilabetera, merkatuaren egoera zela-eta, produkzioa mantsotu behar bazen eta fabrika hainbeste egunetan ixten bazuten, fabrika itxita zegoeneko egun libreak egun poltsarako, martxa hartan jubilazio egunean bi lan urteko zorra edukiko zuen enpresarekin, Armani, esplikatuzak hau, bizitza guztia lanean eta orain hauek zatozek dirua zor diedala, potroak, gero, bai, bazakiat denbora aldakorrak direla, baina ez nian uste sekula hainbeste aldatuko zirenik, lan egiteagatik ordaindu beharra, gaur jan ditudan lentejak datorren hilean pagatuko ditiat, zorretan jan ditiat, potroak gero, eta egunak joan egunak etorri, denak igual igualak, elkarrengandik bereizezinak, lenteja platerkadako bi ale bezainbeste, sikiera produkzio bitartekoak aitzurra eta pala ez diat esango baina hondeamakina eta barrenoa balira, horiek egitate kontrolagarriak zituan, ukigarriak, hurbilak, fisikoak, nire kapazitateentzako dimentsio ulergarrikoak, humanoak, baina orain dena egon zagok, baina sekula egon gabe, deabru ikusezin batek mugitzen ditik hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula ez gaituk gaur den egunean bezala bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen zahar bat zela uste zuelako, izan ere, pentsatzen zuen Goiok, ez nauk aita ona izan, azkar hil, auskalo, baina dirurik utziko ez dudalakoa segurua duk, nik ez zakiat burtsan jokatzen, orduan irri egiten zioten, ez dakiala burtsan jokatzen?, hori erraza duk, motel, ea: ...uza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk,
|
lehen
ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ... badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak jaten segitu behar diat, hor konpon, hi, Goio, hori ez duk euren problema, jabeena, alegia, Armani, Armani, noizko alternatiba famatu hori, urteak dituk esaten duala ez dela biharko, baina ordutik bihar asko pasatu dituk, edozer baino lehen, ez gaitezen urduri jar, antola gaitezen, gainerako sindikatukook eta gainerako lankideok, orokorrean, bat datoz, egoera larria da, bai, baina guk ere indarra daukagu, manifestazio bat egingo dugu, hasteko, ezin gaituzte part botata utzi, konpromisoak dauzkate gurekin, ederki asko aberastu dira gure kontura, azken hamabost urteetan, borroka egingo dugu, negoziatu dute, negoziatzera behartuko ditugu, langileria berriro karrikaren jabe, beren ikur zaharrekin, jendea trumilka bildurik, Poliziaren karga bat edo beste, atxilotu batzuk, ez beste garai batean bezainbeste, hala ere, ez kargak eta ez atxilotuak, eta patronala eseri da sindikatuekin negoziatzera, ikusten, Goio, esaten zuen Armanik, ikusten, orain, albiste on horrekin batera badut beste bat txarra, urte on batzuen ondoren Elektrikak jaisten ari dituk, baina lanpostuei eutsi egingo zieagu, bai horixe, negoziazioak gogorrak izango dituk, negoziazioak gogorrak izaten ari dira, luzeak izaten ari dira, eta ez dirudi bide onetik doazenik, Elektrikak berriro behera, potroak, hi, negoziazio luzeak eta korapilatsuak eta halako desanimo orokorra zabaldu da fabrikan, aldez aurretik sentitutako derrota batena, kalean ere gero eta jende gutxiago, Poliziak ez du kargatzeko ez inor atxilotzeko beharrik ikusten, pintura planta hemen geratuko da, berrogeita hamazazpitik gorakoak aurrejubilatuko dituzte, eta gainerakoak kalera, hiru mila, bai, hiru mila baino beste lau milarena salbatu dugu, zer nahi duzue, ez dago besterik, baina nik berrogeita hamasei dauzkat, Armani, zorte txarra, Goio, zorte txarra, ahal izan den guztia egin dugu, baina ez dago besterik, azkenak argia amata dezala.
|
|
|
badakik frontoian jokatzen?, ba, orduan burtsan jokatzen ere badakik, ez zakiat ba, defenditzen zen Goio, hik nahi duana esango duk baina nik frontoiarena garbiago ikusten diat, tira, orduan ez hadi gehiago kezkatu eta jokatu frontoian, eta uztak burtsa Armanirentzat, Armanirentzat?, Goio harrituta, ez duk izango, berriz irri egiten zioten, izango ez duk ba, nondik uste duk ateratzen duela bestela, horren traje bakoitzak hire pagaren erdia balio dik, Goio, mesedez, Goio, –hau Armani zen–, Goioren begietan irakurtzen zuen mesfidantzak asaldaturik, eta nork lortu zian KPI gehi bateko igoera, zer uste duk, gauza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk, lehen ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ikusi nian, horiek babokeriak dituk, Goio, patronalaren amarru zaharrak, borrokan kontsekuenteenak direnak desprestigiatzeko, horretan ez zagok aldaketarik, hori betiko errealitatea duk, hik hain ongi ezagutzen duana, Goio, hori jokabide betierekoa duk, dena den ulertzen diat, Goio, hain zuzen lehengoan hitz egin nian horretaz beste hainbat konpañerorekin, konfiantzazkoekin, badakik gauza nola dagoen gaur egun, garai berriei egokitzeko ahalegindu beharra zagok, lehen pentsaezinak irudituko litzaizkigukeen soluzioak, ez duk afiliatuentzako plan bat, ezin zaiok horrela deitu, baina sindikatuak ez dik begi txarrez ikusten, urte luzeetako afiliazioa daramaten kideentzat duk, bakarrik, eta pentsatu diagu agian hik, bakoitzak hainbeste jarri behar dik, nahi duenak, noski, nahi ez duenak ez dik jarri behar eta ez duk deus gertatzen, gero sindikatuak eramango dik irabazien ehuneko hainbeste, gainerakoa norberarentzat, joño, Armani, esaten didazun hau, ez nuen sekula pentsatuko, ez al zaizu iruditzen pixka bat, nola esango nuke, gure estilotik, gure etikatik kanpo, etika, etika, erraz esaten duk etika, esadak, Goio, hogeita hamabost urte buzoarekin ibilita, hiru txandatan, eta uste al duk hiri kontu eske etortzeko eskubidea eduki dezakeenik inork, urlia, sandia eta berendia sartu dituk, guztiz legala duk, errealitate aldakor honetan zilegi duk kapitalaren tresnak klase ikuspegi batekin erabil ditzagun, zilegi eta logikoa, ezin gaitezkek atzean geratu, ez kezkatu etikagatik, etika arazo faltsuengatik, ez zakiat, zioen bere artean Goiok, niregatik igual ez nikek egingo, baina familiarengatik, andrea eta semearengatik, semeak uste dik bere aita tonto hutsa dela, ez duk diru asko baina bizi osoko aurrerakina duk, edo ia, ateratzen denarekin etxean obra egingo genikek eta semea bidaltzen genikek kanpora ingelesa ikastera, Armanik arrazoi dik, ez diat kezkatu behar horregatik, eta zer arraio, ez ditek esaten, ba, mihigaiztoek, Armanik ordu sindikalak aprobetxatzen dituela bere swing a edo dena delakoa hobetzeko, orduan, zergatik ez ni... ez diat kezkatu behar horregatik, baina ez, esaten zioten beste lankide maltzur samar batzuek, ez kezkatu horregatik, kezkatu beste honengatik, eta berripaper bat erakusten zioten, non esaten baitzen planta itxi eta beste norabait eramango zutela, gaur jan dituan lentejak zorretan jan dituk, bai horixe, baina kreditua bukatu zaik, ez zagok lenteja gehiagorik, garaiz baino lehen azken tanta arte zukututako limoia haiz, hik ez duk jada limoi urik ematen, kitto beraz, baina lentejak ...uza horiek traje eder bat eramateagatik lortzen direla?, ez horixe, gure indarraren kontziente direlako lortzen dituk, eta guk badakigulako nola tratatu jendilaje hori, nola erabili, nola kudeatu gure indarra, eta horrek, gaur egun, lehen ez bezalako gauzak eskatzen ditik, esaterako irudia, esaterako trajea, nire trajea hire buzoa duk, gauzak izugarri aldatu dituk, errealitatea bera aldakorra duk,
|
lehen
ere ez al genian horretaz hitz egin, trajea atrezzoaren parte duk, baina patronalaren aurrez aurrekoak gogorrak dituk, gogorrak gero, baita zera ere, esaten zioten orduan beste mihigaizto batzuek, baina ez al diok bibotea ikusi, Armaniren bibotea sarria zen, itxia, batek bertan edozer aurkitzea espero duen horietakoa, ez al diok bibotea ikusi, nik lehengoan bertatik langostino azal bat ateratzen ...
|
|
2007
|
|
|
Mendebaldeko gizarte modernoen identitate nazionala ez omen da monolitikoa, ez omen da bakuna eta soila. Are gehiago, nazio identitateen sorrera etabilakaera
|
lehen
ere ez omen zen halakoa. Adibidez, koka gaitezen XVIII. mendekoeta XIX. mendearen hasierako Bretainia Handian:
|
|
2008
|
|
|
Gure ustez, ipuin konta saioak beti egon izan dira.
|
Lehen
ere ez zen edonor ipuinak kontatzen zituena; ez ziren edonoiz kontatzen ez eta edonon ere. Euskal ikerlariek artazuriketa, txerri hilketa eta eguberri bezperetan egiten ziren konta saioak, edota hirule eta jostunen jardunak aipatu izan dituzte.
|
|
2009
|
|
|
Phineasek erretilua dauka ondoan; erretiluan sagar erre bi. Hamazazpigarren teilatuak ez dauka izen propiorik eta Liburu Brodatuaren garaia baino
|
lehen
ere ez zen gehiegi erabiltzen, herriaren bazter batean dagoelako.
|
|
|
Espainiako erreinua baino bakarrago utzi naute.
|
Lehen
ere ez nengoen saltoka hasteko, baina banituen adiskide batzuk, bederen. Adiskide uste nituenak.
|
|
2010
|
|
|
Beste batek arrazoia eman zion, koadrilako neskei ez diela sekula musurik eman aitortuz. Ba nik etxekoei ere ez diet ematen, eta zuk
|
lehen
ere ez, hara bestea. Egia da lehen ez nuela protokolozko bi musu horiek emateko hainbesteko ohiturarik, euskaldunon izaeraren ezaugarria omen da, baina, tarteka, ene, euskaldun petoenok ere ematen diegu, bai, lana masail eta ezpainei.
|
|
|
" Txiki ertainak", tokian tokiko herritarrei zuzendutakoak, publiko masiboa erakartzeko gai ez direnak eta euskal kultura, oro har, parametro horietan mugitzen da ez dute interesik agintari askorentzat.
|
Lehen
ere ez, baina ez zeukaten mozten hasteko aitzakiarik.
|
|
|
Beharbada, horiek ere denbora dute. Egia esan,
|
lehen
ere ez genuen harreman handirik, eta agian horrelaxe jarraitzea izango da onena.
|
|
|
Jakin balu, ez zitzaidan faltako haren laguntza eta gozotasuna, nik uste, eta seguru asko horrek atseginagoa egingo zuen nire gaixoaldia. Alabaina,
|
lehen
ere ez haren errukia baizik maitasuna bilatu nuen bezala, orain ere nahiago dut, desagertzen banaiz, H.ren gogoan geldituko den azken irudia ez izatea gaixo ohean datzan andre makaldu gupidagarriarena, ezpada haren besoetan dardara batean inarrosi zen emakume biziarena, berarekin batean barre eta intziri egitea maite zuena, fabrika sabaiko pistina batean gauaren erdian arrainez inguraturik biluzi...
|
|
2011
|
|
|
Fidagaitz da boladan diren kalitate prozesu berriez, eta are horietara emanak bizi diren gorbatadun distirantez.
|
Lehen
ere ez ziren gauzak gaizki egiten, hainbeste txorakeriarik gabe: gurean, behintzat, inbertsio arriskuak ebaluatu behar dira, hori egin behar da ondo, irabaziak baitira, finean, axola dutenak.
|
|
|
Guanterara itzuli da hasperen egin ondoren.
|
Lehen
ere ez zen eztabaidetan sartzen, bakeak egitea gustatzen zitzaion haserretu aurretik ere, pilotaz hizketan edo hasten zen, biologiarako ikasi behar genuenaz kexaka bestela, eta keinu egiten zien besteei badakizue nolakoa den, eta nik eskertu egin behar nion eztabaidatik atera izana koadrilatik a tomar por culo bidal nintzaten baino lehen. Agian ez gara hainbeste aldatu.
|
|
|
Bera ez zen eliza batean sartu Martinekin ezkondu zen egunetik.
|
Lehen
ere ez zen batere erlijiosoa izan, gurasoak bai, baina ez bera. Baina azkenean joan zen.
|
|
2012
|
|
|
Bizitza gaiztotu egin zitzaion, baina
|
lehen
ere ez zegoen batere ondo.
|
|
|
Tira, ulertzen didazue; esan nahi dut lehengokoaren antz handia duela hemengoak. Nik
|
lehen
ere ez nuen ezertarako gogorik izaten; hortaz, berdin jarraitzen dut. Berdin ez, alde ederrekoa oraingoa!, zeren lehen, ni zera nengoenean... ulertzen didazue...; alegia, lehen beti neukala lapazorriren bat atzetik, esanez ezin nuela orduak eta orduak egonean pasatu, ezer egin gabe...
|
|
|
Tira, berdin da. Kontua da nik
|
lehen
ere ez nuela ezertarako gogorik izaten; ez zen orain bezala, orain ez baitut ezer sentitzen, eta orduan... zerbait trinkoa litroka edan banu bezala sentitzen nintzen, beruna edan banu bezala, edo galipota, edo tankera horretako zerbait astuna eta nazkagarria.
|
|
|
Bigarrena eta hirugarrena ez dira Pazen liburuan ageri.
|
Lehena
ere ez, baina bai poema berberaren beste zati bat: Sarrionandiak. Filosofia berria?
|
|
2013
|
|
|
Arratsaldeetan ere, eguraldi ona aprobetxatuz, menditik jaisterakoan taberna baten kanpoaldean eserita egoten ziren, beti taberna berean, coca cola bana edanez. Lehen baino hitz gutxiago esaten zioten elkarri, eta
|
lehen
ere ez ziren gehiegi izaten, baina biek ulertzen zuten bestea bizitza eramangarriago egiten ahalegintzen ari zela.
|
|
|
–Etxean hartuko dugu zerbait, esan zuen hotz samar, presa balu bezala. Arraroa iruditu zitzaidan, kazetaria bazen, elkarrizketa bere etxean egin nahi izatea, baina esan dut
|
lehen
ere ez ditudala egunkarietako ohiturak ezagutzen.
|
|
|
–Zer egingo diogu?
|
Lehen
ere ez dakit maite ninduen. Oso gazteak ginen, eta beti elkarrekin ibiltzen ginela, horixe dakit.
|
|
2014
|
|
|
Imajinatzen duzue erloju bategatik diru hori ordaintzea? Baina, tira,
|
lehen
ere ez nuen uste inork 700 eurotik gora ordainduko zuenik telefono bategatik, eta hara... Guztira, batzuek 1.000 eurotik gora izango dituzte telefonoaren eta erlojuaren artean!
|
|
2015
|
|
|
bera eta bere lagunak bihozgabeko lapurrak zirela esan zutenean, langileen odola xurgatuz loditzen ziren mandeuliak zirela erabaki zutenean utzi zion irakurtzeari.
|
Lehen
ere ez zen egunkarizale amorratua, baina asteburuetan erosi eta irakurtzen zituen; geroztik, etxean ez zituzten ikusi ere egin nahi izaten.
|
|
|
Ez, Zetak ez zeukan zer eginik neska harekin.
|
Lehen
ere ez, baina, Kike han zegoela, probabilitateak are urriagoak ziren: zero koma zero.
|
|
|
Esan dut
|
lehen
ere ez nuela berandu arte sentitu idazteko tentaziorik. Erraztasuna bai, idazlana egiteko agintzen zigutenean ez nuen papera betetzeko arazorik izaten, baina hartarako gogo berezirik ere ez, inondik ere.
|
|
|
Ramonek berriro irauli du sagardo botila, sare izaera porotsua galdu eta bere basatia berreskuratzen ari den oihanpea bezain ilun.
|
Lehen
ere ez bazerion tantarik botilari, hain gutxi orain. Elkarri begiratu diote Belenek eta Edurnek, aurrehistoriatik datozen bi hari mutur korapilatzeko gaitasunaren jabe.
|
|
2016
|
|
|
Ez dakit nola baina komisarioak xehetasun guztiz bitxiak biltzen ditu bere txostenean, arropa bakoitza zein aldetara botatzen duten irudikatzera iristen baita. Beharbada kameraren bat jarrita zuen nonbait, esan dut
|
lehen
ere ez dakidala nola lan egiten duen jarraipenak egin ahal izateko.
|
|
|
–Esan dizut
|
lehen
ere ez dakidala. Gaileta batzuk egitea pentsatu dut Bertarentzat, badakizu zenbat gustatzen zaizkion nire gailetak.
|
|
|
Alsinaren gogoetak ari ginen berritzen, bere aita amen bidaldi hartako xehetasunak alabaren irudimenetik jasotzen. ...ruz horrelako pentsuak eta juzguak jaulkitzea, egia da hori, baina ez da pentsatu behar haatik emakume gupidagabe eta bihotz gogorra denik; aitzitik, ikusia dugu nola emakume bihozbera den, bere sentiberatasun hori fikziozko hunkimenduetara lerratuagoa bada ere hezur haragizko (hau bai hitz pare topikoa, zergatik ezin dugu esan, horren ordez, ile hortzezko) errealitatera baino; dena den, esan dugu
|
lehen
ere ez dugula eleberri psikologikorik egin nahi, are gutxiago psikoanalitikorik; haurtzaroko balizko traumak eta gabeziak alde batera utzita ere, arrazoi franko izan litezke gizonezkoekiko erresumin apur bat edukitzeko; norberaren esperientzia mikatzen bat adibidez, kasu honetan ez dagoena; edo inguruko uste eta pentsaerak, beharbada zerikusi estuagoa izan lezaketenak, gogoan izan behar baitugu A... Pentsamenduen jatorriak eta irudipenen iturriak ez zaizkigu gehiegi axola, ordea:
|
|
2017
|
|
|
Ranking ugari egiten dira unibertsitateen kalitatea neurtzeko.
|
Lehen
ere ez ziren puntaren puntan ibiltzen Euskal Herrikoak. Kalitatean are eta gehiago atzeratzea espero behar da?
|
|
|
468. Elama ez du aipatzen.
|
Lehen
ere ez. Hutsik ote zegoen?
|
|
2018
|
|
|
Zehatzago izateko, Lapurdi eta Zuberoa Nafarroako erresumatik kanpo gelditu zirenetik, Euskal Herri kontinentala ez da nehoiz bildu erakunde politiko batean. Frantziako Iraultza baino
|
lehen
ere ez zegoen batuta, Lapurdik, Nafarroa Behereak eta Zuberoak bakoitzak bere erakundeak zeuzkalako. Gainera, nekez konpara daiteke Herri Elkargoaren botere maila, 1789an desegin zituzten erakundeen autonomiarekin.
|
|
|
Zuk
|
lehen
ere ez.
|
|
2019
|
|
|
Hori aldaketa oso indartsua izan da:
|
lehen
ere ez zen sistema oso bertikala, baina soldatak berdinduta, eta ondoren oinarri materialetik abiatuta ardurak ere berdintzean, jendea hasten da bere baitatik ateratzen funtzionamendu bertikalago batean atera zituenak. Funtzionamendu horizontalagoek aukera ematen dute pertsona bakoitzak bere irudimena eta ardura maila garatzeko.
|
|
|
biologia eta gizarte zientziek jadanik ez dute sinesten entitate aldaezin finkorik dagoenik izaera jakin bat ematen duenik, hala nola emakumearen izaera, Juduarena edo Beltzarena; zientzia horien arabera, izaera zera da, egoera batek eragindako bigarren mailako erreakzioa. Orain feminitaterik ez badago,
|
lehen
ere ez da izan sekula. Horrek esan nahi du, emakume?
|
|
|
|
Lehen
ere ez zen. Eta ez dute sistema aldatu nahi izan.
|
|
|
–Esan dizut
|
lehen
ere ez dudala zerikusirik emakume horien hilketekin, errepikatu zuen ahotsa goratuz.
|
|
2020
|
|
|
Senideei ez dagokie.
|
Lehen
ere ez zegokien.
|
|
|
" Ez pentsa umeak Parisetik datozela eta antzeko ergelkeriak" jarraitu du sutsu.
|
Lehen
ere ez zitzaion oso sinesgarria iruditu mojen ipuina: " Amatxo almendrondoaren loretxo bat bezalakoa da, eta aitatxok beregan lagatzen du bere izerdi bizigarria, loreen kalizan geratzen denaren antzera.
|
|
2021
|
|
|
Centrao ren xedea ere aipatu dugu jada, eta, justuki, xede horrek berak bihurtzen ditu kontserbadore tradizionalak hirukotearen katebegi ahul: badakite Bolsonaro ez dela egarria eta gosea ase diezazkiekeen bakarra,
|
lehena
ere ez baita izan.
|
|
|
–
|
Lehen
ere ez huen izerdi handirik aterako.
|
|
|
Izatearen ikuspegi existentzialistaren arabera, baina," zer da emakumea?" galdera eta horri emandako balizko erantzunak alferrikakoak dira: " Orain feminitaterik ez badago,
|
lehen
ere ez da izan sekula. Horrek esan nahi du ‘emakume’ hitzak ez duela inolako edukirik?" (I:
|
|
2022
|
|
|
|
Lehen
ere ez nuen zalantzarik.
|
|
|
Ez da baserritik bizi direnen kasua.
|
Lehen
ere ez zebiltzan erraz, eta ekoizpen kostuen garestitzeak kinka larrian ipini ditu, produktuen —esneak batik bat— prezioak ez baitu neurri berean gora egin. Beraientzat ez behintzat.
|
|
|
Baina kasurik ez didate egiten.
|
Lehen
ere ez, baina orduan, entzun egiten zidaten, eta orain, belarri batetik sartu eta bestetik atera. Gaurko gazteak...
|
|
|
Baina kasurik ez didate egiten.
|
Lehen
ere ez, baina orduan, entzun egiten zidaten, eta orain, belarri batetik sartu eta bestetik atera. Gaurko gazteak...
|
|
|
Aldagelara jaitsi eta jokalariak biluzik ikusteak eman dio, bistan denez, halako ausartzia airoso bat.
|
Lehen
ere ez zuen lotsa askorik. Baina gehiago zen rol baten antzezpena egiazko ezaugarri baino.
|
|
|
Mega gertakari covidiarrean ikusi dugu Espainiako agintea bigunagoa izan dela jendearekin Euskadikoa baino, eta hemen zenbat eta abertzaleago eta orduan eta zapaltzaileagoa, murriztaileagoa eta baztertzaileagoa izan dela jarrera asunto covidiarrean. Gehitu beharra daukat euskaldun jatorrek eta beren jatortasun, txintxotasun eta otxantasun xoxo gelbera horrek berebiziko atzerakada ematen didala orain, lehenaz gainera, zeren
|
lehen
ere ez baitzen makala atzerakada edo higuintxo hori. Badakizue:
|
|
2023
|
|
|
Duela ez asko egindako analisi batzuei esker jakin ahal izan dugu hori hala zela.
|
Lehen
ere ez zegoen diru laguntza askorik, mirariak egin behar izaten genituen espedizio guztietan. Gaur egun, ordea, laguntza gehiago dago.
|
|
|
Buru makur.
|
Lehen
ere ez banuen maiz gurutzatzen nagusiaren begirada, ordutik hara beti ihes egiten nien haren begiei. Zorionez, bidaia luze batera joan zen.
|
|
|
Etxera etorri zen batean, Stob eko tren geltokira joan zen, eta Stob en, errepidearen ondoan, postetxetik gertu, saltzaileak egoten ziren gunean, hor ikusi du Antonen emaztea sagarrak saltzen; haren aurrean gelditu da bere urre eta harribitxi guztiekin, igandetako jantziarekin, Kamnik era baitzihoan epaitegira, etxaldea alaba baten izenean jartzera; Rozina etxetik behar bezala apaindurik irteten zen, mezatarako soinekoarekin eta Carniola ko lastoz egindako poltsarekin, beti egiten baitzuen berri bat aurrekoa apurtzen zitzaion bakoitzean; aurrena txirikordak egiten zituen, gero poltsari josten zizkion. Orain inork ez daki gauza hauek egiten, esaten zuen halako lanetan ari zenean,
|
lehen
ere ez zekiten, egia da. Eta hara non topo egin zuen Antonen emaztearekin; gerra garaian emandako laguntza eskertu nahi zion, geroztik ez baitzuen ikusi, behin izan ezik, Brinovc hil zenean, biak agertu baitziren hiletara, Antonov Anton eta Alojzija Lojza Lujza; Antonov Anton eta Brinovc lagun handiak ziren Ameriketako garaietatik, baina hiletan ez zuten izan hitz egiteko aukerarik, orduko hartan Rozina ez baitzen gauza ezer esateko, bera ere hiltzera zihoala sentitzen baitzuen; Brinovc hil zenean konturatu zen zeinen maitea zuen, nahiz eta bizirik zegoen bitartean hartan pentsatzeko betarik izan ez.
|
|
|
Marten bizi garenetik ama dut euskaraz aritzeko solaskide ia ia bakarra. Mariorekin ere euskaraz aritzen nintzen, egia da, baina azken batean hura ez dago jada hemen eta
|
lehen
ere ez genuen elkarrekin askorik hitz egiten.
|
|
|
galdetu nion nik orduan. Orain hala da behintzat, eta
|
lehen
ere ez dut uste hori oso diferentea zenik.
|