|
2000
|
|
|
Liburu honetan autorearen aldartea eta taxua Marinel zaharraken ageri dena ez bezalakoa dela dio G. Markuletak, hura gogorra eta gozakaitza bezain atsegina eta irakurleari gozamena eskaintzekoa dela esaten du honako hau. Azkenik, obra honen egilea definitzen du" irakurle amorratu""
|
jakin
min handiko intelektual" eta" inkonformista erradikal bat" dela esanez.
|
|
|
" Eskualde hori bilakatu da norberaren axioma existentzialak egiaztatzeko inguru egokiena. Naturaleza malkar eta elkor horretan beste nehon baino eskuera handiagoa du norbere ahalmenak oro, hala nola asmamena, adimena,
|
jakin
mina... erabiltzeko." (Habe 295) Horregatik, lurralde horretatik ezin izango du ihes egin eta erabaki bat hartu du. Irakurleoi erabakia zein izango den izenburutik bertatik adierazten zaigunez, idazleak erabakiari berari garrantzia eman baino, nahiago izan du patrimonioa salgai jartzeak pertsonaiari sortarazi dizkion sentimendu, oroitzapen eta gogoetak islatzen saiatzea.
|
|
|
Pasarte horietan islatzen da ondoen nik ezagutu dudan Antiguako irakaslea.Aurren aurrenik
|
jakin
minez beteriko ikertzailea eta jarraian, baina etenik gabe, euskaltzale oldarkor eta suharra. Behin, irribarrez, aipatu zidan Gabriel Arestik esanziola olerkitarako sena zuela.
|
|
|
Nola jokatu behar dugu geure historia kulturalarenaurrean? Elkarrekin lotuta dauden galdera hauek kulturaren izaeraz
|
jakin
mina duenpertsona batek egin ditzake, arestian aipatu dugun asmo ukatzailea izan gabe, etaerantzun beharreko galderak direla uste dugu.
|
|
|
Ezin izan nion beste hitzik atera gai horretaz, eta
|
jakin
minez segitzen nuen nik.Istorio hark zulo asko zeuzkan, gehiegi, eta haiek betetzeko bide bakarra neukan: AitaMorlans bera.
|
|
|
Abildade berezia dute apaiz batzuek galdera adeitsuen bidez agintzeko, eta ezinkontra egin. Isilik egin genuen itzuliko bidaia baina, Salbatorera iristean, mojaerizainarekiko solas hark
|
jakin
mina piztuta, hala galdetu nion:
|
|
|
Eta
|
jakin
mina asetzeko ere ez zuen ahalegin handirik egin, batez ere jakinda aurkituko zuena edozein arropa zela ere, ez zuela jantziko. Bidaiaren hasieratik ez zituen oinetakoak aldatu:
|
|
|
Eta hori jakinda, izen bereko aterpetxera joan eta logelaren lasaitasunean hirugarren artxiboa irekitzea. Baina ez, behin artxiboa irekita zuela, ezin izan zion
|
jakin
minari eutsi, eta turismo bulegoko eskaileretan bertan hasi zen Eiderren egunerokoa irakurtzen. Azkenean berdin berdin geratu zen hala ere, hasieran bezala.
|
|
|
aukeran nahiago nuen bakarrik egon. Baina
|
jakin
mina nuen eta, antza, berak ere igarri zidan.
|
|
|
Bigarren artxiboa irekitzen ahalegindu zen, baina ezer ez," Archivo protegido con contraseña" agertzen zitzaion behin eta berriz. Eiderren argazki, zinta, liburu, koaderno guztietan arakatuta ere ez zuen horrenbesteko
|
jakin
minik piztuko zion ezer aurkituko. Kontrazeinuak?
|
|
|
—gihar zakuak bere nagusiari, itxaropenez puztua. —Hainbertzeko
|
jakin
mina badu, erakutsiko zioagu ikusi nahi duena.
|
|
|
Haren ezpainetan" bai" irakurri nuen, baina ez boza entzuteraino. Torturatzailearena egiteaz nekatua, Ttipik bere
|
jakin
mina bertzela asetzeko bidea aurkitu zuela egin nuen neure baitan. Kristinari bere ekarri arruntean ederraren oparia erregutu nion zehar begiz.
|
|
|
Begiak goititu zituen, etorri eske edo. Itxuraz, nire
|
jakin
mina ase ezina iduritzen ari zitzaion.
|
|
|
Munduko lanik zerrienetariko bat duk, baina nire lana duk", adierazi nahi zidan. Bat bateko
|
jakin
minak jota, forentsearekikoak akitu arte itxoin eta gero hurbildu nintzaion. Tomas ez zen nirekin etorri.
|
|
|
Isilik gelditu nintzen. Kristinak sexurik gabeko" adiskide" bat aipatu zuen asteburulagun eta ni,
|
jakin
minak mihia erretzen bazidan ere, ez nintzen xehetasun gehiago galdatzera menturatu. Gauza barkagaitza horixe, amaren iduriz.
|
|
|
Pasa hitza ere nirearen une berdinean eskatu zuen. Egunkarikoak ez zuen aktibaturik segurtasun sistema —nork arraio izan zezakeen gure lan argitaratuen
|
jakin
minik! —, baina Ttipirenak bai, ezbairik gabe. Aditua nuenez, trastearen zainak agerian nahi zituena hiru aukeraz balia zitekeen pasa hitza idazteko; hirugarrenean huts eginez gero, ordenagailua berez deskonektatuko zen eta berritik hasi beharra izanen.
|
|
|
Kristinaren begitarteak garbi adierazten zidan itxura pena emangarria behar nuela. Lehengo astean, Edurneren maletak lurra besarkarazi zidanean," istripu domestiko" bati egotzi nion neure sudur hanpatua,
|
jakin
minez hurbildu zitzaidan orori erantzun beharrekoetan. Nire emazteari gisa bereko lukainka irentsaraztea ameskeria zen:
|
|
|
ez naiz dendari, botikes, saltzaile, zerbitzari eta kasta bertsuko jendearekin kontu kontari ibiltzen direnetarik, baina maite dut nire ateraldiek oihartzun izatea. Kabinako maizterra saritzera deliberatu nintzen,
|
jakin
minaren itxuran.
|
|
|
auzi zientifiko bat azaltzeko hitzaldi ziklo bat nuke eta ez ordu beteko hitzaldi bat. Beste aukera bat izango zatekeen zientzi dibulgaziozko hitzaldia deitzen dena ematea; hau da, egiaz ulertzen ez duzuen zerbait ulertzen duzuela sinestaraztera zuzendutako hitzaldi bat, horrela, nire ustez gizaki modernoaren nahirik zitalenetakoa asebetez, hots, zientziaren azken aurkikuntzekiko azaleko
|
jakin
mina. Aukera hauek arbuiatu ditut eta nire ikuspegitik garrantzi orokorra duen gai batez mintzatzea erabaki dut, zuen ideiak argitzen laguntzeko asmoz (honi buruz esango dudanarekin ados egongo ez bazinate ere).
|
|
|
Baina Vienako kulturari buruzko ikerketen artean, oso erraza da irakurtzeko eta bere 248 orrialdeak nahikoak dira Vienako hybris eta gainbehera aztertzeko. Paregabea da burgesia austriarraren
|
jakin
min kulturalera eta arinkeria tragikora hurbiltzeko (Kierkegaardi jarraituz, kapitulu baten izenburua" In Vino Veritas" da). Oso orekatua.
|
|
|
|
jakin
minaren kapa sanoan.
|
|
2001
|
|
|
Familian eta eskoletan, herriko taberna denak ezagutzeko joera txertatu ordez, natura eta geure herriaz
|
jakin
mina piztu behar ligukete. Igandero joan behar genuke herri, mendi edo bazter berriren bat ezagutzera.
|
|
|
Izan ere, denek jakin nahiko genuke gure deitura nondik datorren, bere historia zein izan den, eta batez ere bere esanahia. Bada,
|
jakin
min hori guztia asetzen saiatu da Marikita Tambourin baigorriarra, horretarako hiru iturriz baliatu delarik: Jean Baptiste Orpustanek Iparraldeko etxe izenez egin zuen tesiaz, Philippe Oyhamburuk argitaratutako" Euskal Deituren Hiztegia" deitutakoaren hiru tomoz, eta egileak berak egindako" Etxea eta bere izena Baigorrin, Erdi Arotik orain arte" izenburua duen ikerketaz.
|
|
|
Nobelak gugan eragin zuen sentimendua harridurazkoa izan zen, harridura diot, bertan antzematen genuen giro gatazkatsua gertukoa egiten zitzaigulako; harridura, bestalde, nobelako sei kapituluen hasieran dagoen eskolako haurraren kontaketak nerabeon
|
jakin
mina pizten zuelako.
|
|
|
Azken batean, liburuenganako
|
jakin
mina suspertzea da erronka.
|
|
|
(Mireni,
|
jakin
minez) Zenbat hilabeteko zaude?
|
|
|
Historiaren gaineko testuak hizkuntzaren alderditik jorratzeak ikasleenadorea eta
|
jakin
mina piztu ditzake.
|
|
|
Adibidez, testuansubjuntibo bat agertzen bazen, bi aukera genituen: edo testua ez erabili, edoikasleek galdetuta zer zen, hurrengo urrats batean ikasiko zutela esan, haien
|
jakin
mina nolabait moztuz. Hori guztia aurreko ikasturteetan egiten genuen; orduan, berriz, hau da, 95 ikasturtean, ariketaren zereginak markatzen zuen zailtasuna, eta horren arabera hasi ginen materiala mailakatzen, testutik ezer kendu gabe, etahaien jakin mina betetzeko aukera emanez.
|
|
|
edo testua ez erabili, edoikasleek galdetuta zer zen, hurrengo urrats batean ikasiko zutela esan, haien jakin mina nolabait moztuz. Hori guztia aurreko ikasturteetan egiten genuen; orduan, berriz, hau da, 95 ikasturtean, ariketaren zereginak markatzen zuen zailtasuna, eta horren arabera hasi ginen materiala mailakatzen, testutik ezer kendu gabe, etahaien
|
jakin
mina betetzeko aukera emanez. Era berean, trebetasunak testuhorietara egokitzen genituen, testu berberarekin trebetasun gehienak landuz.
|
|
|
Desagertuz joan dira, maila eta atal desberdinetan antolatutako kapituluak, eskema esplizitu batenarabera zehaztutako nobelak, eta azaleratuz, aldi berean, pertsonaia desberdinenezinegon eta bizikizunak. Gero eta garrantzi handiagoa du kontagai denaren bilakaerak berak, eta horretarako irakurlearen
|
jakin
mina piztu nahi duten estrategiakerabili behar badira (azpimarragarria da Bihotz biren azken orrietan kausi dezakegun suspentsea), narratzaileak erabili egiten ditu.
|
|
|
Alkimiatik nahas gozoak kimikaren
|
jakin
mina; Usainak bezain ugaritsuak, koloretako lurrina.
|
|
|
Zalantzak janda erabat. Dena ahaztu eta lehengo lasaitasunera itzultzeko erabakia hartzen du goizero, zerbait egitera bultzatzen duen
|
jakin
min inozo hori uztekoa, baina berehala izutu egiten da bere ordurarteko bizimoduaren lehen diapositiba ikusi hutsarekin; triste eta inutila, alkoholik gabeko garagardoa bezala.
|
|
|
Tasiok ez du ezer erantzun, nahiz eta
|
jakin
mina duen. Bera ez zen hiletara joan.
|
|
|
Ez daukat egun ona, izan da bere erantzun guztia. Hi maiteminduta hago, tematu da Unai albotik, jendearen
|
jakin
mina piztuz. Baina Tasiok ez du hitzik gaineratu eta nork bere eskutitz zatitxoa idazten bukatu bezain laster presaka alde egin dute denek.
|
|
|
Normalean hamaikak aldera jaten duen txokolatezko palmera nahikoa izaten duela erantzun dio Tasiok, baina egun txarra izan dutela gaur, eskaileretan gora eta behera jardun behar izan dutela. Amak, hara ba, bota du baina,
|
jakin
minez geratu bada ere, ez du aurrera jo. Anbulantzian eginiko irteera guztiak eguneroko txiki batean idazten dituen arren, Tasiori ez baitzaio gero gertatutakoak aipatzea gustatzen.
|
|
|
Horregatik, haren
|
jakin
min morbosoari erantzuteari uko egin dio eta, horren ordez, ez al da arraroa horren zati zuzenean bidetik irtetea, galdetu dio ertzainari. Arraroa, erantzun du honek, beretzat azkarregi ahoskaturiko galdera prozesatzeko denbora irabazi nahian seguruena.
|
|
|
Orduan, zer eta, berea kontatzen hasiko da. Zurearekiko
|
jakin
mina entzulearekiko warming bat besterik ez da izango, eta horixe zen hasieratik egin nahi zuena, bere bizitza kontatu, estatu baten historia kontatzen den moduan:
|
|
|
F(
|
jakin
minez): Eta zer egin du zure semeak, jauna?
|
|
|
Z(
|
jakin
min urduriz): Eta?
|
|
|
Gertakari historiko hainbatek izaten du bertute hori, mundua aldatzearena, batzuetan urteak behar izaten dira aldaketa horietaz jabetzeko (Daviden tenplua suntsiaraztea erromatarrentzat gerra ekintza ziztrin bat ez zen izango beharbada, juduen matxinada zapaltzeko ekintzatxo bat, baina oraindik ere ematen du zeresana), eta irailaren 11n garai berri bat zabaldu dela uste dut nik ere. Beste kontu bat izango da zertan gelditzen den garai berria eta nora eramango gaituen, baina etorkizuna izarretan irakurtzea lortzen dutenen esku bakarrik dago hori jakitea, zientzia maite dugunok izarretan astronomiaren ikerketaobjektua ikusten baitugu, hainbeste jakintsu arabiar eta mundu osokoen
|
jakin
minak bultzaturik, eta, tarteka, poesia izpiren bat edo beste.
|
|
|
Izaki maitari ez balitz, ez Kantek eta ez beste inork luke erakutsi zergatik jotzen duen gizakiak argi bila, horrenbesteko
|
jakin
minez, hain jakingogotsu. Hau da, gizaki maitagogo izatea dago bere filosofiazko aurrerapausoan eta ondorengo guztietan, maitagogo izateak ematen dio ezagutari izatearen, hautari izatearen, azterlari gai izatearen ziurtasuna eta gogo bizia.
|
|
|
Galdera horri eutsiz egiten diren ahaleginak erantzun baieztakor bateren baten bila, ontzat ematen ditut nik ere. Baina, oraingoz, gizakiaren ase ezinezko
|
jakin
minaren alde egotea da, ez zientziagintza; ez dagoelako inolako datu izpirik galdera horren erantzunari babesa emango dionik. Beraz, kosmoseko erpina, zientifikoki ere, gizakia da, dudarik gabe.
|
|
|
Baina gizakiaren izana eta sorrera egunero darabil zientziak, batez ere eboluzioaren gaia aztertzerakoan. Bere berri izanez gero, eboluzioa
|
jakin
min izan zen niretzat, gaixotasunekin, gizakiaren jardun okerrekin eta heriotzarekin korapilatuta askotan. Eta dirau gaur ere.
|
|
|
Lehenbizi, zientzialarien jarduna maitajardun bikaina dela esan behar dugu. Jakingogotsu gara, era guztietako egien
|
jakin
minak jota bizi gara. Zientzialari gehienak eta gehienetan egiaren maitari dira eta dihardute.
|
|
|
Komisarioak
|
jakin
minez begiratzen zidan, bigarrenez ahalegindu zen aurpegiaren zurruna leuntzen, alferrik. Garbi zegoen ez zidala ezertxo ere sinesten, baina nik ezin nuen besterik egin.
|
|
|
Lehengo iragarki berdina nire parean zegoen. Bertako neskak irribarre egiten zidan beste behin ere, baina orduan bere begietan nola edo halako
|
jakin
min eta konplizitatea antzeman nizkion.
|
|
2002
|
|
|
Guk ze bide egingo dugu? lerratu zen Joxeren
|
jakin
mina
|
|
|
Nire
|
jakin
minak eraman ninduen yogara. Teologia ikastean asper asper eginda egoten ginen eskolastika mailako dogmatika hura ikasten.
|
|
|
Amak, berriz, oso txikitatik irakatsi zidan irakurtzen. Hor sortu zidan
|
jakin
min natural hori, liburuekiko harreman estua. Nik zerbait egin badut nire bizitzan, irakurtzea izan da.
|
|
|
Baina zientzia eta teknologiaz dugun ezagutzarekin alderatuta, astronomia da zorterik gehien duenetariko bat, agian zeruak hainbeste erakartzen gaituelako. Gizakiaren berezko
|
jakin
minagatik erakartzen gaitu astronomiak. Nor garen, nora goazen eta nondik gatozen galderak, izan litezke Siniestro Total musika taldearen abesti bat edo Elizak kontatzen duena.
|
|
|
Jolasak badu beste ezaugarri bat garapenerako oso garrantzitsua dena, eta askotan eten egiten duguna:
|
jakin
mina. Jakin mina, guk" jolasa" esaten diogun hori, haurraren aktibitate nagusia da.
|
|
|
«Gaur izan dira exekutatuak Angel Otaegi, Juan Paredes Manot, Jose Humberto Baena, Jose Luis Sanchez Bravo eta Ramon Garcia Sanz prozesatuak». Albiste laburregia gertakari hain dramatikoa adierazteko, euskal gizartean une hartan zegoen tentsioa eta
|
jakin
mina asetzeko. Anjel Otaegi lekukorik gabe fusilatu zuten, Burgosko espetxean, eta irrati berri hain lakonikoaren ondoren, airean gelditu ziren hainbat galdera, batez ere nola gertatu ei zen, nola egin zion aurre Nuarbeko gazteak heriotza ikaragarriari.
|
|
|
Baina hariaren bi fokuek, hau da, batetik protagonistaren barne bakardadearen mamitzea eta bestetik terroristen ihesaldiaren inguruko intriga, Gizona bere bakardadean eleberri psikologikoa edo thriller bat dela esatera eraman bagintzakete ere, haren edukia sinplifikatzeko arriskua ekar lezake horrek. Egia da suspense eleberria dela, eta, ildo horretatik jarraituz, narrazioaren erritmoak irakurlearen
|
jakin
minarekin jolasten du, lehen lau egunetan mantsoa baita, analepsiaren bidez, eta azken egunean, berriz, azkarragoa, atzera kontaketaren bidez. Baina intrigaren bilakaerari protagonistaren baitako mundua kontatzeko orduan erabilitako sakontasuna gaineratu behar zaio. Nahiz hirugarren pertsonan kontatuta egon (narratzaile estradiegetikoa), Carlosengan ezarritako foku narratiboak gidatzen du kontakizuna hasieratik amaierara, eta ezaugarri horrek, hari nagusiaren amaierak pizten duen interesarekin batera, betearazten dizkio eleberriari Henry James idazle iparramerikarraren arabera eleberri interesgarri orok bete beharreko baldintzak:
|
|
|
Mirandek bere buruaz beste egin zuen 1972ko Eguberrian. Haren heriotzaren ondoren, autore madarikatuaren mitoak areagotu egin zuen euskal literatur komunitateak haren obrarekiko zuen
|
jakin
mina. c) Eleberri soziala (Gereño, Peillen, Amuriza...); alegorikoa (Zarate, Lertxundi...), poliziakoa (Gereño...)
|
|
|
Aspaldietan burutik urrundua,
|
jakin
minaren eztenak ziki egin deusku barruan, idiari narruan akuluak lez.
|
|
|
Botika kutxa bertan badago egokiena bainugelan ez edukitzea izan arren, itxi ezazu giltzaz, eta saia zaitez txikienen
|
jakin
mina piztuko duen toki sekretu ez bihurtzen.
|
|
|
Zure gustukoa izateaz gain, mitologia klasikoa ezagutzeko grina piztuko dizun liburu bat izatea nahiko nuke, horren antzeko kondaira asko ezagutzeko
|
jakin
mina sortuko dizuna.
|
|
|
Jarrera anekdotikoak babes soziala eskain diezaioke minoria linguistikoari, nahiz eta zerbitzu mediatikorik eskaintzen ez dion: ez baitu asebetetzen irakurlearen
|
jakin
mina ingurukoaren ezagutzan. Portaera anekdotikoaren aurrean, irakurlea derrigorturik dago hizkuntza gutxituan idatzi ez diren albisteak irakurtzera, baldin eta inguratzen duen munduaz modu moderno batean informaturik egon gura baldin badu.
|
|
|
Gaur egungo masa hedabideen jarduera globalizatzaileen aurkari eta areriorik nagusienek diotenez, informazioaren abiadurak jendea
|
jakin
min iraunkorrean edukitzeko baino ez du balio; jendea urduritu egiten du informazioaren jabe izanbehar iraunkor horrek, eta artegatasun horrek ezinegona baino ez du ekartzen, ez baitu ahalbidetzen, gehienetan, informazio egokiagoaren jabe izaterik. Ustezko informazio hurbiltasun hori dela medio, informazio masa erraldoiagaz batera, tamalez, jendeak gertakarietan parte har dezakeela uste du, baina ez da horrela.
|
|
|
Telebista digitalen bat desagertu egingo da, eta Internet mugikorra denon eskura egongo zen iazko Gabonetako kanpainan. Hasiberri gutxi batzuentzako
|
jakin
mina besterik ez da. Kable bidezko banda zabaleko sarbideak eta ADSLak (publizitate kanpaina ugariren subjektua) bakarrik erakusten dute indarrean dagoela.
|
|
|
Oraingoz ez da infekziorik ezagutzen, erabiltzailea ezin baita kutsatu irudia irekitzean. Hori dela eta, adituek
|
jakin
min hutsez kalifikatzen dute birus hori, nahiz eta ohartarazten duten irudiak kode maltzurren babesleku bihurtu daitezkeela. Orain arte ezagutzen diren birusek programen fitxategiak kutsatzen zituzten, hau da, beren kabuz exekuta daitezkeenak.
|
|
|
Akatsik ez horrela –eskua uretan sartu zuen, pentsakor. Arrain txiki bat hurbildu zitzaion
|
jakin
minez, baina berehala irten zen ziztu bizian; esku neurrigabe hura ez zen ona jateko.
|
|
|
Behin eta berriro gurutzatu ziren guztien begiradak,
|
jakin
minak jota eta konfiantza gabeziak zorroztuta. Hipokrisiak eta irri zuriek gela osoa gainezkatu zuten.
|
|
|
Ixtorio honek nire
|
jakin
mina piztu zuen. Zergatik eraso ote zion horrelako aiherkundez?
|
|
|
Atzerritar askoren kasuan ez bezala, ordea, kutsuak ez zuen haren mintzaira nekagarri egiten, eta bai, aldiz, halako eztitasun berezia ematen. Sarak nongoa zen galdetu zion,
|
jakin
min handiz. Eta Emmanuelek ihardetsi zion Espainiako gerratik alde egin eta Frantzian ezkondutako errepublikar baten semea zela, Taizé inguruko herri batekoa.
|
|
|
Eta, ai, nola azkartzen zitzaidan bihotza, trostaka zihoàn zaldi zoro bat iduri, pentsatzen nuenean abioi haiek huts egin zezaketela, motorrean matxuraren bat izanda edo pilotuak maniobraren bat gaizki eginda! Eta nola ixten nituen begiak, eta nola irekitzen nituen segidan, itxi eta ireki, beldurraren eta
|
jakin
minaren arteko lehiak guztiz harturik baninduka bezala! Eta osabak halaxe esan zidan, halako batean:
|
|
|
Jendea aztoratuta zebilek Manuelen kontuekin. Denak galdezka zeuzkaagu, eta jendearen
|
jakin
minari amore ematen bazioagu, laster gaituk, bakoitza bere aldetik, eta nora jokatu ez dakigula. Dagoeneko hire anaia eta Orrondo falta dituk, baten batzuekin hizketan geldituta.
|
|
|
Zarautzen aurkitu omen ditek ihesean erabilitako autoa eta isildu egin zen, haien
|
jakin
mina tentatuz.
|
|
|
Galderak ez zigun bakerik emango asteburu hartan. Bilbora itzulirik, haren biografia bilatu eta gure
|
jakin
mina ase  tzera lehiatuko ginen. Bertan irakurriko genuenez," Franz Kafkak 1906ko ekainaren 18an jaso zuen Zuzenbidean Doktore titulua, eta, urtebeteko praktika judizialak egin ondoren, 1907ko urriaren 1ean hasi zen Assicurazioni Generali izeneko aseguru etxean lanean".
|
|
|
Nolanahi ere,
|
jakin
min hutsa haien begietan; joko bateko partaide dirudite.
|
|
|
Unean unean zirriparra gizentzen ari da, eta, klaseko lagun batzuk ni nagoen aldera datozela ikusirik, burua makurtzen dut. Jendearen
|
jakin
minezko galderen beldur, patioa pauso azkarrez zeharkatu, eta kalera irteten naiz, atzera begiratzeke. Barrena lasaitu beharra dut, institututik alde egitea nuke zentzuzkoena.
|
|
|
Murmurioaren hesiak, hasieran xehe, gero zalapartatsu, zerrendak berak ez bezalako muga jartzen du hildakoaren eta nire artean. Zerrendak urrundu egiten nau hildakoarengandik eta jendearen
|
jakin
minak eta murmurrak nahastu.
|
|
|
Egia da oraingoz libururik salduenak, edo salduenetakoak, gure garaietan bezala, gramatikak, hiztegiak eta holako tankerakoak direla, hizkuntzaren eskakizunekin lotuagoak daudenak literaturarekin eta zerbait irakurtzeko plazerrarekin baino. Zuretzat aspergarriak, horregatik, non eta ez duzun
|
jakin
minik edo gramatika goserik oroz gain. Zoritxarrez, hori ez baita batere osasun onaren seinale, gramatiken kontuaz ari naiz, gauzak hala dira oraingoz.
|
|
|
Areago: kopurua erdikatu ondoren, horren erdiaren erdiak ere halako
|
jakin
minaz eta grinaz irakurriko balitu euskal eleberriak, ez litzateke hain gaizki egongo arazo hau, eta hizkuntzaren maratila aski seguru izango genuke, behar bezala estutua edo, txarrenean ere, zure aitatxi amatxik gasna lurreko su bazterrean gerren puntan erretzen jartzen zutenean baino seguruago. Ez, ez naiz ni izango idazleari merituak ukatuko dizkiona eta inor ere apalduko dudana, behar ez denean gainera.
|
|
|
Hainbat eta hainbat izan daitezke: dirua irabaztea, fama eskuratzea, kritikarien ardura bereganatzea; gurasoei, gure lagunei, gure kutunei atsegin ematea; handikeria, urguilua,
|
jakin
mina, dibertimendua; ebanista onek altzariak egitea atsegin duten bezala, mozkorrek edatea, epaileek epaitzea eta siziliarrek etsaien kontra eskopeta desarratzea. Liburu bat bete nezake zioez, eta benetakoak izango lirateke den denak, eleberrigile guztientzat baliagarriak izango ez balira ere.
|
|
|
Ezbai honetan murgildurik, euskararenegoera eta joera ezagutzeko ahaleginetan, eskertzekoa litzateke ahalik eta argazkirik errealena marrazten saiatzea. Bestela esanda, aburu ezkorrak bezain antzua zaigu triunfalismoa, horiek guztiek batere laguntzen ez digutelako zilegitzat jotzen dugun
|
jakin
mina asetzen.
|
|
2003
|
|
|
Zer da: musikaltasuna bilatu nahia, irakurleari
|
jakin
mina pizteko estrategia, jolas hutsa, badute esanahi ezkutu bat?
|
|
|
izenburuak irakurri besterik ez da egin behar horretaz jabetzeko. Bestetik, irakurlearen
|
jakin
mina beti bilatu behar da, hori baita, apur bat, literatura; jakin minik gabe ez legoke literaturarik (azaleko irudia ere gauza bera lortzeko baliabidea izan daiteke). Jolasa ere bada, jakina:
|
|
|
izenburuak irakurri besterik ez da egin behar horretaz jabetzeko. Bestetik, irakurlearen jakin mina beti bilatu behar da, hori baita, apur bat, literatura;
|
jakin
minik gabe ez legoke literaturarik (azaleko irudia ere gauza bera lortzeko baliabidea izan daiteke). Jolasa ere bada, jakina:
|
|
|
Gipuzkoako herri harresitu horiei buruzko
|
jakin
mina asetzeko Aranzadi Zientzia Elkarteko Xabier Peñalver eta Sonia San Jose arkeologoengana jo dugu, horiek baitira, Carlos Olaetxearekin batera, azken urteetan herrixka horietan egiten ari diren indusketen arduradunak. Orain gutxi herri harresituei buruzko liburu bat argitaratu dute gainera, Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskutik (Burdin Aroko herri harresituak Gipuzkoan).
|
|
|
Unaxek ez zuen zirkinik egin, bestearen eskuak sexua sexurantz, barneratzen sentitzen ez balu bezala. Egia esan, jarraian galdetuko ziona ez zen kezkaren emaitza,
|
jakin
min hutsarena baizik. Aspaldiko partez galdetzen zuen zerbait, interes zintzoak bultzaturik:
|
|
|
Badauka
|
jakin
min apur bat ere, beldurtzen duena zer den jakiteko, baina hori horma bigunaren bestaldean dago, zirrikiturik utzi ez duen aldetik. Errazagoa da, naturalagoa, beste mandan dagoen puntutxoa handitzea eta, burua aurretik sarturik, aitaren bila hastea.
|
|
|
Txistuka zihoan pasabideetatik,
|
jakin
mina ostenduta. Zer esango zion irakasleak, zergatik beraren alde jokatu amaren aurrean?
|
|
|
Agian Matematika, Fisika, Zientziak edo beste gaiak emoten dabezanek ez dabe igarriko, baina Literatura emonik argi sumatzen da. Ezin ostendu zeinke hori, barne barnean daroazu eta orain bai, orain neskak arretaz eta
|
jakin
minez begiratzen zion, zer esango ote zion ez zekien eta. Askotan zure testu azterketak hotzak dira, nortasun bakoak..., egiten dozuzanean, jakina.
|
|
|
Baina Unaxek, erakusten zuena baino
|
jakin
min handiagoa zuen Bibioten logela zelakoa zen ikusteko. Gela txikia zen, baina nahikoa apaina, batez ere hormak.
|
|
|
Ezagutzen gaituzunhorietako bat edo. Edo bestela liburua
|
jakin
minez irakurriko duzun horietako bat.Edozelan ere, etxeko zauzkat irakurle. Ez dizut azaldu behar UEU zer den edo zerizan den, hori gutxi gorabehera badakizu jakin, edo, bestela, aurreragoko orrialdeetan ikusiko duzu.
|
|
|
Euskara sekula iritsiez den mailaraino eramaten ari gara. Bide horretatik jarraitu nahi dugu, gure
|
jakin
minak osotuago eta askeago egingo gaituelakoan.
|
|
|
Denbora asko pasatu da UEUren Talde Eragileak lan hau agindu zidanetik. Harrezkero, UEUko kide askok galdetu dit noizko egongo zen amaituta; beraien kezka eta
|
jakin
mina akuilu beroa izan dira niretzat. Gauza bera gertatu da UEUko bulegoko langileek erakutsitako prestutasunarekin.
|
|
|
Ezagutzen gaituzun horietako bat edo. Edo bestela liburua
|
jakin
minez irakurriko duzun horietako bat. Edozelan ere, etxeko zauzkat irakurle.
|
|
|
Euskara sekula iritsi ez den mailaraino eramaten ari gara. Bide horretatik jarraitu nahi dugu, gure
|
jakin
minak osotuago eta askeago egingo gaituelakoan.
|
|
|
Inoiz ezin izaten zuen Matiasek, beraz, eskafandrako papera hartu eta eskafandrako papera irakurri. Eta
|
jakin
mina zuen.
|
|
|
Eta interesantea ematen zuen, eta laster beteko ziren zortzi hilabete lehenengoz ikusi zuenetik, eskafandraren barruan, erlauntzaren gainean. Eta
|
jakin
mina zeukan ordutik, paper zaharra zelako eta eskuizkribua beharbada, baina orain bazekien eskafandra nola altxatu, lurrera ez jausteko eta inor ez esnatzeko eta Ana ez esnatzeko.
|
|
|
Altxatu zuen eskafandra eta uste baino errazagoa izan zen papera hartzea. Arnasa estutu zitzaion,
|
jakin
minez. Hasperen eliptiko bat egin zuen, jakin minez.
|
|
|
Arnasa estutu zitzaion, jakin minez. Hasperen eliptiko bat egin zuen,
|
jakin
minez. Papera irakurtzen hasi zen orduan.
|
|
|
Ni baino gizon edadetuago batekin ikusi izan zutela ere esan zidaten. Nitaz gorrotoz eta mespretxu handiz hitz egiten omen zuen batzuetan, eta
|
jakin
minez galdetzen besteetan. Monika ezagututa, egunen batean berarekin topo egiten banuen, sekulakoren bat egingo zidan beldurrarekin ibili nintzen.
|
|
|
Touchagueseko bizargin aprendizak biziki maite zituen nonbait irudi horiek eta berarekin eramaten zituen bidaietan. Postalak guztiz arruntak izanik eta zigiluak falta bazaizkie ere, bildumak egiten dituztenek eramanik edo, idatzirik dituzten mezuak ez dira nolanahikoak eta
|
jakin
mina pizten dute, atzerriko izen urrunak agertzen direlako edo oso egoera gogorretan idatziak daudelako.
|
|
|
Monikari hantustekoa iruditu zitzaion imintzioa, beste garai batekoa," filmen batean ikusia edo" esapidea zerabilela uste dut komisarian egin zituen adierazpenetan;" nazkagarri baten imintzioa" pentsatu nuen nirekiko, gorrotatu egiten baitut dirua hain modu agerian erabiltzen duen jendea. Monikari, ordea,
|
jakin
mina piztu omen zion eta isilik jarraitu omen zuen, isilik jarraitu omen zuten, leihatila banatatik kale esnatu berriei begira, bikote aldendu samartuak joan ohi diren eran. Hiriari itzulia eman eta abiapuntura iritsi zirelarik, Monika izan omen zen keinu lotsati batez eskuarekin aurrera jarraitzeko agindu zuena, eta hiriaren irteeran zegoen pub baten izena eman zuen, ezezagun batekin ordu batzuk pasatzeko egun argia arriskugarria iruditzen zitzaiolako gehienbat, gauak ezabatu egiten ditu akatsak, barkagarriago egiten ditu hanka sartzeak, ahanzkorrago bihurtzen bekatuak.
|
|
|
don Justo Gramatikaria. Aita ere, dirudienez, ilustratu samarra zuen,
|
jakin
min handiko gizona eta autodidakta, bere hizkera bizitza osoan hobetzen saiatu zena, eta don Justo Gramatikaria ere halatsu atera zen, zura nolako, ezpala halako. " Zer da baserritar bat kulturarik gabe?
|
|
|
–Ez, jakina –erantzun zuen don Estebek, aita semeei
|
jakin
minez begiraturik.
|
|
|
Artea kaleratzen zuten, eta jendearen eskuzabaltasuna tentatzen. Turistek
|
jakin
minez begiratzen zieten eta txanpon bat edo beste oparitzen. Hiritarrek, ordea, ez zuten ezta begi zirrikitutik begiratzen ere.
|