|
2000
|
|
|
Lana idazterakoan diskurtso hutsa bilakatzearen arriskua oso kontuan izan dute. Hori dela medio, guztiaren gainetik ikuskizun dibertigarria
|
izan
nahi du, publikoak ondo pasa dezan.
|
|
|
Ez dakit, ez dut ausartegi
|
izan
nahi, besteak beste ez naizelako gauza hauetan aditua. Ez dut uste orain ikaragarrizko jardunaldi bat egin genukeenik gaiaren inguruan erabakitzeko; horrelakoek ikaragarrizko beldurra ematen didate.
|
|
|
«Umetan zinema erreferentzia gune bilakatu zen niretzat. Handik ateratzen genituen ereduak, handitzerakoan zer
|
izan
nahi genuen jakiteko. Zoritxarrez, ageri ziren ereduak ez ziren erakargarriak.
|
|
|
Horregatik aukeratu genuen Londres" adierazi du Watsonek. Institutuak ez du ekimen isolatu bat
|
izan
nahi, zubiak eraiki nahi dituzte, Euskal Herritik Londresera lehenik eta handik beste lekuetara ondoren. Kongresua da egingo duten lehenengo egitasmoa, eta ondo ateraz gero, urtero egiteko asmoa dute.
|
|
|
Arazoa da idazleok nola lotzen dugun hori gure bizimoduarekin. Nik profesional
|
izan
nahi badut, katakunbetan ez naiz ondo ibiliko. Baina erabakitzen badut ez zaidala horrenbeste axola literaturatik bizitzea, oso ederra irudituko zait Getxon hamabost lagunekin hizketan egotea.
|
|
|
Baina haiek dirua dute, industria dute, handiak dira, eta gu haiei begira gaude. Haiek bezalakoak
|
izan
nahi dugu, baina hori baztertu eta katakunbak onartu behar ditugu.
|
|
|
Udalatx mendiaren pareko
|
izan
nahi du Goienak. Debagoiena bailara osoak begi bistan duen mendia bezain ikusgarria, garaia eta eskualdearen ipar orratz.
|
|
|
Antxietakoek antzezlan berriak egiteko irrika zuten eta baita beste taldeekin euren esperientziak elkartrukatzekoa. Euskarazko antzezlanak zabaldu eta antzerkigileen lan berriak eta zaharrak ezagutzera ematea helburu izanik, euskarazko antzerkiaren gune
|
izan
nahi zuen Azpeitiak. Hala, udalaren laguntza jaso zuen eta 1983ko lehen ekitaldi hartan sei talde amateurrek hartu zuten parte.
|
|
|
Literatura unibertsalaren nondik norakoak azaldu behar dituen irakasleari erabilgarria suertatuko zaiona, eta era berean ikasle gazteak ulertu eta irakurtzera bultzatuko dituena
|
izan
nahi luke baita ere. Horretarako, idazle eta lanen aipamenei disziplinartekotasuna bilatu nahi duten proposamenak erantsi dizkiete (film, musika, margolari eta besteren ereferentziak).
|
|
|
Liburu oso interaktiboa da, ez ohiko testu liburu bat. Askapen bat
|
izan
nahi luke.
|
|
|
Utzi eta EEBBetara joan nintzen irakasle finko bezala. Kanadan urte batzuk egin eta itzuleran, Madrilen irakasle finko
|
izan
nahi al nuen galdetu zidaten. Analisi musikaleko eta gaur egun musikaren konposizioko irakasle izatea eskaini zidaten.
|
|
|
Sukaldean bakarrik inoiz ez geratzeko gomendioarekin hasten da etxeko txikiak sukaldari trebe bilakatzeko aproposa
|
izan
nahi duen Disney ren liburua, Aizkorri argitaletxeak orain euskaraz eskaintzen duena. Marrazki bizidunetatik hain ezagunak egiten zaizkigun pertsonaiak ditugu irakasle.
|
|
|
Erreflexiboagoak dira beharbada. Zerbait esan nahi duzu, baina ez duzu esplizitua
|
izan
nahi. Askotan gehiago da ezkutatu nahi duzuna, esan nahi duzuna baino.
|
|
|
Irizpide ona da esperimental
|
izan
nahia baina batzuk pasa egin dira. Gainera gauza esperimentalak egin behar ditu jende esperimentatuak.
|
|
|
Beraz, bertsolaritzak iraun nahi badu derrigorrezkoa da irakaste ikaste prozesua bermatzea. Bertsotan ikasten duten guztiak ez dira bertsolari izango, baina bertsolari
|
izan
nahi dutenek ikasi egin dute. 80ko eta 90eko hamarkadetan landu izan den metodologia, oso gutxi aldatu da metodologia zaharretik.
|
|
|
Sarrionandiaren esanetan, Durangoko irteerako zuhaitz horrek pelegrina, bidazti edo nabigatzailea
|
izan
nahi luke, baina bere erro sakon ikaragarriek eutsi egiten diote lurrari itsatsita, leku liriko horretan. Ikusi batera esan liteke zuhaitz hori Sarrionandiaren obraren irudi bat dela, leku lirikoan kokatua dagoela esaten du iturriaren ondoan, bere prosaren lirikotasunaz eta metaliteraturaz (iturriez) egin diren hainbat aipamen kritikori irri egin nahiez bezala.
|
|
|
Ohargarria da bere lagunen hainbat aipamen jasotzen dituen ipuin horretan esaten dena nabegantea
|
izan
nahi lukeen zuhaitz horrek, nahi lukeen moduan bidazti, peregrina edo nabigatzailea izaterik ez izatearen arrazoia bere sustrai sakon ikaragarriak direla. Sarrionandiaren obrak ezin du bere sustraien gatibotzatik ihes egin inolaz, eta ezinbertzean" arteztasunarekin" besarkatzen duela eguratsa.
|
|
|
Rikarteren lehen liburu honetan tramari dagokionez elkarrekin harremanik ez duten bi narrazio luze eskaintzen zaizkigun arren, desioa da ipuinon ardatza. Batetik, Rakel Beaumont narrazioan gizon jaio eta emakumea
|
izan
nahi duen pertsonaia baten gorabeherak kontatzen dira (luzeraren aldetik eleberritzat har daitekeena); bestetik, Apopiloetxea kontakizunean esistitzen ez den emakume batekin maitemindurik dagoen gizon bat aurkezten zaigu. Javier Rojoren ustez, Rakel Beaumont kontakizunari erromantizismo handia dario.
|
|
|
DEIA egunkaria bi multzo horien artean kokatzen da. Izan ere, bere printzipioengatik Euskal Herri osorako egunkaria
|
izan
nahi luke, baina bere egiturak Bizkai, Arabaeta Gipuzkoara mugatzen du (Nafarroan eta Iparraldean erredakziorik ez baitu). Bestetik, bere hedadura Bizkaian agortzen da gehienbat (ikus hedadura datuak, 1 atalean), eta argitaratzen dituen artikuluen erreferentzia eremu nagusia Bizkaia da.
|
|
|
2/ 2000 Legea, Kataluniako Parlamentuarena, maiatzaren 4koa. Europan ezartzen ari diren etaFrantziako kasuan azaldu den CSAren tankerako erregulazio erakundea
|
izan
nahi du CACek. Ordea, aholkularitzarako funtzioak baino ez ditu oraindik.
|
|
|
Hitzaldi bat idatziz ematea gainera, bi bider zaila da, hitzaldi txar asko, osteko mintzaldiaz konpondu baitira eta, kasu honetan, ez dago horretarako paradarik.Hala ere, eskertuko nuke testu hau klabe ireki horretan irakurtzea, artikulua irakurtzen duenak ez baititu galdera erantzunak aurkituko, kuestio proposamenak baizik. Izan ere, honako hauek ondorio biribilak baino gehiago burutazio itxigabeakdira, polemikarako gonbite eta eztabaidarako pizgarri
|
izan
nahi duten ideiak.
|
|
|
Begi bistakoa da, subirano
|
izan
nahi duen herriak bere politika teknozientifikoa erabaki behar duela. Aipatu dugunez, egitura politikoaren eta sistema teknozientifikoaren artean erlazio handia dago.
|
|
|
Ez dute, ezjakin berriak?
|
izan
nahi, ezta, herrixka orokorretik, at geratu nahiere.
|
|
|
Hasteko, hauxeesan behar da: edozein herrik demokratikoa eta subiranoa
|
izan
nahi badu, kontrol mekanismo egokiak ezarri behar ditu informazioaren teknologia fiskalizatzeko.Besteak beste, honako hauek:
|
|
|
Azken garaian (Jakin aldizkarian, etab.) zutaz hemen eta han idatzi dena irakurri ondoren, nahikoausarta da artikulua guztiz inpresionista egitea, hau da, ez azterketa linguistikorik, ezhausnarketa politikorik, ezta ikerketa literariorik ere eskainiko ez duena. Nire honek, zerbait izatekotan, oinezko euskaldun baten testigantza
|
izan
nahi luke. Izan ere, euskalduna (berria) izanik, euskaltzalea, kulturgintzan aritua eta literaturaren munduanmurgilduta egonik, ezinezkoa izan baitzait hemen edo han zurekin topo ez egitea, ubikuitatearen sekretua baitzeneukan.
|
|
|
Eusko kultur gaiak gure gorputzari itsatsi behar ditugun kulturaren osagaiak dira, euskal gizon
|
izan
nahi badugu, gizon izan nahi dugun hainbeste. Ez pentsa gerogizadiak zor dizkizula.
|
|
|
Eusko kultur gaiak gure gorputzari itsatsi behar ditugun kulturaren osagaiak dira, euskal gizon izan nahi badugu, gizon
|
izan
nahi dugun hainbeste. Ez pentsa gerogizadiak zor dizkizula.
|
|
|
Baina estetikoa da bera, gizaki estetikoaren autokritikan konplikatzen zaiguna. Mirenekin ezkontzean liluraturik jokatu omen zuen; bainaezkontzeak instalatu eta zahartu egin du, etab., berriro libre
|
izan
nahi du. Behialakoaukeraren edo, erabakiaren?
|
|
|
Ez berak bakarrik, noski; bainabere orduko lanak irakurtzea besterik ez dago, apurtzaile aparta izan zela ikusteko. Gurebelaunaldikoentzat, aurreko askorentzat, eta gerokoentzat ere, hala espero dut?, Euskal Herria helburu
|
izan
nahi dutenentzat behintzat, erreferentzia ukaezina izan daTxillardegi Euskal Herri berriari eta euskarari buruz gauza asko deskubritu eta pentsatuahal izateko. Batez ere, aktibismotik urrun, politika praktika pentsatua dela uste dugunoi, hori baita pentsamendu politikoaren berezitasuna?, Txillardegik motibo ugarizhornitu gaitu gauzei bueltak emateko.
|
|
|
Nola ez! Geroztikgaillendu da españera alderdi hortan; eta geroztik ere, español hizkuntzarekin batera, español izana, españoltasuna, eta illaran gero español
|
izan
nahia eta euskaldunekikoukoa. Beste hitz batez, hizkuntzarekin batera, herrikidetasun berri bat nagusitu da, naziotasun berri bat, eta azkenean abertzaletasun berri bat.
|
|
|
erresuma bat, hizkuntza bat. Hori da lege nagusia nazionalismoaren historian, eta horrekiko leial
|
izan
nahi du. Ez dio inori iruzurrik egin nahi, alegia, ezinezko orekaren orekak orekatu nahirik, gure arteko askok gaur bertan eginohi duen moduan.
|
|
|
Esaterako, Europan ez dira oraindik ugaldu Estatu Batuetan azken urteotan agertu diren newstalk izeneko irrati estazioak. Irrati entzuleekiko elkarrizketan oinarritutako irrati mota horrek 1.200 estazio inguru ditu herrialde hartan, eta Europako irrati kate handi mandi batzuek interesa dute dagoenekoz, 24 orduz entzuleen adierazpide askea
|
izan
nahi duen irrati molde horretan (Maherzi, 1999, 143).
|
|
|
Estatuaren sorrerari, errealitate politiko berria eraikitzen delarik, zentralizazio politiko administratiboa ezaugarri nagusitzat duen penetrazio fasearen ondorioz, nortasun nazionalaren elementuen sorrera jarraituko zaio. Hemen ere zentralizazioa ezaugarri nagusia izango dugu eta herritar guztiena den, edo
|
izan
nahi duen, corpus ideologikoaren eraikitzeari ekingo zaio, helburua nazioarenganako kontzientzia piztea izanik. Horrela ikusten da, hezkuntzak, edo, hobeto esanda, hezkuntza sistemak?
|
|
|
Adibide bat besterik
|
izan
nahi ez zuen bidaia luze samar honek5, telegrafikoki azaltzeko ahalegin guztiak egin arren, gure lanaren helburua gaindituko lukeen atearen aurrean jartzen gaitu. Baina, teorien garrantzia gutxietsi gabe, uste dugu, edozein fenomeno sozial eta politikorekin gertatzen den bezala, nazionalismoarena guztiz historikoa dela eta bere errealitate dinamikoan aztertu behar dela; izan ere, nazio hitzaren esanahiak historian zehar izan duen aldaketa ikusi besterik ez dago6 (teoriak alde horretatik soilik izango zaizkigu baliagarri).
|
|
|
Jakina denez, Estatua irakaskuntzaz arduratzen den lehenengo momentutik maila horretan gertatzen den guztiaren berri
|
izan
nahi du eta kontrolerako tresnak sortzeari ekingo dio. Dagoeneko dakigun bezala, Cadiz-ko konstituzioak. Dirección General de Estudios?
|
|
|
1812ko Konstituzioaren indargabetzearen ondorioz irakaskuntzaren ardura zuen. Secretaría de Despacho de la Gobernación? zelakoaren ezabatzeak, Estatuak zuen
|
izan
nahi zuen irakaskuntzaren kontrola desegin zuen, Elizaren eskuetara itzuliz eta, alde horretatik, hezkuntza sistema nazionala gorpuzteko eman ziren pausuak zapuztuz. 1771ko plana jarri zen berriz indarrean, eta egoera honek irakaskuntza plan orokorraren formulazioaren nahi eza adierazi zuen; aldiz, helburua antzinako erregimenaren hezkuntza egitura mantentzea zen128.
|
|
|
Eta pozten zen, zergatik ez aitortu, inoiz ez bezala bere neskalagunaren gainetik sentitzen zelako. Poz txiki horren ondoan ez zuten lekurik irainek, adarrek, gezurrek eta Eiderren" ni neu
|
izan
nahi dut" haiek. Pinguinoen kontu horrekin apur bat erretxindu zen, bai, baina askoz ere handiagoa zen Txemaren barruko poza, ikusita Eider zela orain ezeren ideiarik ere ez zuena.
|
|
|
Neskek atari bat harago pasatzen zuten arratsa, eta gure mutikoak beti aukeratzen zuen txoko bat zeinetatik neskak ere ikus baitzitzakeen. Halakoren batean altxatu egiten zen eta ozen egiten zuen berba, eta barregarriak
|
izan
nahi zuten komentarioak jaurtitzen zituen lau haizetara.
|
|
|
Nire txanda heldu denerako apur bat lotsatuta nengoen, nik ez baitaukat neska honek beste abentura kontatzeko. Noski, ez nuke hain bizimodu hotzean jaio eta hazi nahi, eta familiarik ez izatea eta holan, baina Rocíok" eta zuri buruz, zer?" galdetu didanean berak beste eskarmentu
|
izan
nahi nukeela konturatu naiz, hori bai. Horregatik eztul txiki bat egin eta kontatuko niona pentsatzen hasi naizenean, berriz itaundu dit" zer?, ez al duzu ezer kontatzeko?", eta nik baietz, hain zuzen ere horrexegatik etorri naizela Irlandara, nazka nazka eginda nagoelako kontatzeko ditudan gauza gutxiekin.
|
|
|
Baina askatasunak, iturriko urak bezala, bere jabe
|
izan
nahi duen eskuaren atzamarren artetik egin dezake ihes. Eta preso haiek korrika segitu zuten, urrunago eta urrunago.
|
|
|
Gertatzen dena da ez dela guztia hain polita, eta denboraldi batez ez dut ordutegirik nahi, ez dut sinpatika
|
izan
nahi, ez dut ondo geratu nahi, ez dut eroso bizi nahi. Aukera asko daude kate horiek apurtzeko, eta bat ihes egitea da.
|
|
|
—Eta hi zer iritzitakoa haiz? Apez
|
izan
nahi duk?
|
|
|
Zeren boz batek erraiten baitzidan orain ezen, lehen manamenduak manatuaren arabera, lehenbailehen salatu behar zintudala jaun erretorearen aitzinean, Jainkoa guztiz ere zegoelako zure gainetik; bertzeak, berriz, ezetz, bertze judas bat
|
izan
nahi ez banuen bederen; buruak arrazoinik arrazointsuenak bilatzen zituen, salatzearen zuritzeko eta justifikatzeko; eta bihotzak, berriz, jakinarazten zidan ezen imajinazinoaren idurikeriak zirela haiek guztiak, eta ez arrazoinaren arrazoinak, eta konfiantza eman zidanari konfiantzaz ihardetsi behar niola. Eta horrela ibili nintzen, harik eta egun batean neure deliberamenduaren hartzerat deliberatu nintzen arte:
|
|
|
Nola pentsatzen zuen, bada, Giordano Brunok? —galdetu nizun, entusiasmaturik, su berri batek harturik sentitzen nintzela, zeren zuk zenekiena jakin nahi bainuen nik ere, eta zu bezalakoa
|
izan
nahi bainuen jadanik, denbora batean osaba Joanikot izaitearekin amestu izan nuen bezala.
|
|
|
—Aita hil zaigu, Mattin hil zaigu, eta zu zaitugu orain herederoa eta etxeko gizon bakarra —erran zidan— Baina Jainkoaren deia ere tartean dago, eta jakin nahi nuke ea oraino apez
|
izan
nahi duzunetz...
|
|
|
—Ordea, Espainiako Handi
|
izan
nahi duenak guztian izan behar du handi!
|
|
|
—Oroitzen al zara, ama, nola han sagastian erran nizun lehenengo aldiz ezen uste nuela apez
|
izan
nahi nuela. Bada baldinba, orain fintki erraiten dizut eta zintki sinesten ezen segur nagoela... eta, neuregatik, bihar bertan joanen nintzatekeela Iruñako jesuiten kolejiorat, ez nehoren bortxaz, baina bolondreski, neure burua hertsi ahal izaiteko, halatan, bertuterat eta ontasunerat.
|
|
|
Eta ezin ahantzi nuen, finean, kontu hari buruzko zure iritzia, jaun André, noiz eta erran baitzenidan ezen apez izaitea munduko gauzarik ederrena izan zitekeela, baina maitasuna eta eskuzabaltasuna ardatz harturik... Eta, hargatik, ez nuen aita Bartolome bezalako apeza
|
izan
nahi, hori ere ezin garbiago nuen, baina apez berezi bat. Zeren eta, arestian erran bezala, Tomas Mororen Utopia irakurri ondoren eta Miguel de Sandovalen komentarioak entzun ondoren, amesten bainuen ezen, jauregiaren itzalaz baliaturik, justizian eta karitatean zimendatu lurralde zerutiar bat eraiki ahal izanen genuela noizbait Urbiainen, non guztiok anai arrebak eta Jain koa ren seme alabak senti baikintezkeen, Plautoren edo Hobbesen Homo homini lupus etik urrun.
|
|
|
Eta aitortzen dut, bertzalde, ezen batzuetan ez dagoela gibelatzerik eta, hala rik ere, gibelat bihurtzen garela, baina orduan ere ez nuke nehoren juje
|
izan
nahi, zeren eta, nor da nor bertzeei kontu hartzeko eta juzkatzeko, tartean erabaki gordin bezain izugarri horiek daudenean, zeinetan bizia jokoan dagoen. Eta bai, ulertzen dut Galileo, umiliatua izan zelako, baina ez arras umiliatua; belaunikatua, baina ez arras belaunikatua; makurtua, baina ez arras makurtua, zeren, tribunalak deliberatu bazuen ere ezen lurra ez zela mugitzen, mugitu mugitzen zen:
|
|
|
Katoliko edo protestant, apez edo zientzilari, aita Bartolome edo osaba Joanikot... solas haren ondotik osabak arras irabazi ninduela iduritu zitzaidan, eta ez nuen zalantzarik jada: zientzilaria
|
izan
nahi nuen, Galileo bezala, osaba Joanikot bezala...
|
|
|
Eta hain miretsirik eta hain liluraturik itzuli zen konde, markes eta gainerako handikien modarekin eta modaren fintasunarekin eta dotoreziarekin —hargatik zen ere, beharbada, Castiglioni ren Il cortesano liburu famatuaren miresle—, non, etxerat itzuli bezain fite, erran baitzuen: " Kondea edo markesa
|
izan
nahi diat, eta kondea edo markesa izanen nauk", noblezi titulu haien erdiestea bere bizitzako ametsa balitz bezala, bere nahi beroa bezain eroa.
|
|
|
Eta bi hautu ezin garbiago haien aitzinean, zein garbiak ziren, halaber, ene preferentziak eta ene lehentasunak! Zeren garaile
|
izan
nahi bainuen nik ere, ez galtzaile! Baina urteak aitzina doazkit, eta zer erran nahi ote dute egiazki hitz horiek, jaun André, eta zergatik uzten ote gaituzte haiek usu noraezean eta nahasbidean?
|
|
|
Edo, erran ote genuke ezen libre
|
izan
nahi genukeela, eta, libre izaiteko, hitzak elkarren artean kateatzen eta lotzen ikasten dugula, baina, lotzearen lotzeaz eta kateatzearen kateatzeaz, guhaur lotzen eta kateatzen gaituztela finean, ohartu ere egin gabe usu...?
|
|
|
—Lagun gaixtoak dira festa eta erreuma, eta, beraz, nola ez bainuke egun horietan karga bat
|
izan
nahi, apez don Frantziskoren etxerat joanen naiz...
|
|
|
Eta zin egiten zidaan noizbait ere joan eginen zela, zeren berak bai, bertze pintore hark izan ez zuen suertea izanen baitzuen. Ez zuela nehoren letratu
|
izan
nahi, alegia, letratu izaiteko studiatzen ari bazen ere, Oñatin, aitaren manuz! " Bizitzak pintzel bat jarri dik ene eskuetan, eta nik pintzel horren gainean eraikiko diat neure bizitza, eta goratuko Jainkoa.
|
|
|
Baina Pedro argia eta berezia zuan eta ez zegoan bertzeei beha, bere buruari baizik. Eta aitari bere asmoen berri emaiten zioan, pintorea
|
izan
nahi zuela eta pintorea izan nahi zuela, eta aitak beti berdin ihardesten zioan, letratua izan behar zuela eta letratua izan behar zuela, letratuarena pintorearena baino ofizio duinagoa zelako, ikusi bertzerik ez zegoan pintorearen ofizioak jendearen baitan zuen estimu eskasa. Baina Pedrok orduan erraiten zioan:
|
|
|
Baina Pedro argia eta berezia zuan eta ez zegoan bertzeei beha, bere buruari baizik. Eta aitari bere asmoen berri emaiten zioan, pintorea izan nahi zuela eta pintorea
|
izan
nahi zuela, eta aitak beti berdin ihardesten zioan, letratua izan behar zuela eta letratua izan behar zuela, letratuarena pintorearena baino ofizio duinagoa zelako, ikusi bertzerik ez zegoan pintorearen ofizioak jendearen baitan zuen estimu eskasa. Baina Pedrok orduan erraiten zioan:
|
|
|
Baina bertze zerbait ere erran nahi nioke, berori haserretzen ez bada..." Eta aitak aitzina egiteko keinua egin zioan, eta Pedrok erran zioan: " Izan ere, atsegin nuke neure eskubide horiek Timoteori saltzea, ez dilista plater baten truke, nola egin baitzion Esauk Jakobi, baina Italiarako bidaia horren truke, zeren berorrek baitaki ezen pintorea
|
izan
nahi dudala eta ez bertzerik". Eta aitak, muturra okertu zuen arren, ez zioan ez baietz ez ezetz erran, eta isilik geratu zuan.
|
|
|
—Zientzilaria ez banintz, pintorea
|
izan
nahi nikek... baina ona nagok ni pintore izaiteko, Pedro Huiziren koadroko txakur hori marrazteko ere gai ez naizenean —baina osabak, nola zientziaren sinestean hartzen baitzuen kontsolamendua, gaineratu zuen—: Halarik ere, zirkunferentziak eta triangeluak bai, ongi baino hobeki marrazten ditiat, eta hori duk inportantena, zeren eta astorik astoenaren eta oilorik oiloenaren azpian ere, nola kreazio osoaren azpian, oinarrizko formak baitabiltza dantzan:
|
|
|
Aitak erran zion: ‘Rafael, Ucello eta haien parekoa
|
izan
nahi baduk, joan hadi, baina ez itzul etxerat pintore kaskar bat bihurturik: ez nikek bertze jauntxoen irrigarri izan nahi... ’ Eta Pedrok ihardetsi zion:
|
|
|
‘Rafael, Ucello eta haien parekoa izan nahi baduk, joan hadi, baina ez itzul etxerat pintore kaskar bat bihurturik: ez nikek bertze jauntxoen irrigarri
|
izan
nahi... ’ Eta Pedrok ihardetsi zion: ‘Hitz emaiten dizut ezen ez naizela itzuliko’ Nik, berriz, taroteko karten artean izar bat ikusi nuen Italiako zeruan... eta izar haren igurikitzan bizi izan naiz ordudanik.
|
|
|
—Aita ez zuan hil, Joanikot, zeren hilen ausentzia bizien presentzia baino biziagoa eta eraginkorragoa izan baitaiteke batzuetan, are gehiago ene aitaren kasuan, zeren aitak, hainbat handikik eta hainbat jauntxok ez bezala, maite baitzuen pintura, eta ulertzen zuen pinturaz, eta ezin nioan, halatan, haren memoriari ez ukorik ez engainurik egin, ohorea galdu nahi ez banuen bederen... Eta nik ez nian, bertzalde, Ubarneko etxeko heredero
|
izan
nahi, baina jainkotzat nituen Italiako pintore handien heredero, Rafaelena bere batez, aitari argi eta garbi adierazi nion bezala, bere denboran... Eta amak ere bazekik hori, zeren karta batean jakinarazi bainion hori guztia —eta, begiak urrunean galtzen zituela, malenkoniaren besoetan harturik bezala, erran zuen—:
|
|
|
Edo, benturaz, bai... zeren eta, bat batean, napolitarraren kontseiluz Pisako katedralean aditu nuen meza etorri baitzitzaidan bururat, eta, harekin batean, oihu erdiragarri hura, erro errotik eta bihotzaren erditik atera zitzaidana: Credo!, apez izaiteko dei bat ere izan zitekeena, eta ozentki eta bortizki deitu ninduena... eta, uste nuen arren ezen, irririk gabeko egun goibel haien ondotik, ahantzia izan nezakeela zer zen irri egitea, aldiz, irri egiten ikusi nuen neure burua... zeren eta gurasoek ere apez nahi baininduten, eta, baldin erraiten banien ezen apez
|
izan
nahi nuela, kolejio edo komenturen baterat igorriko baininduten, Iruñarat edo Baionarat, uda finatu bezain fite, jauregitik eta osaba Joanikotenganik urrun... Hartan nengoela, boz bat entzun nuen, ustekabean:
|
|
|
—Uste dut ezen apez
|
izan
nahi dudala...
|
|
|
—ihardetsi zion aita jesuitak— Izan ere, pentsatzen hasia naiz ez ote den hobe, gure Iruñako kolejiorat igortzea baino, hemen enekin urtebete edo urte pare baten egitea, eta erranen dizuet zergatik: alde batetik, Joanesek erran du ezen uste duela apez
|
izan
nahi duela, eta denbora hori ez letorkioke gaizki uste horren indarztatzeko eta sendotzeko; bertzetik, egun osoan berarendako bakarrik maisu eta irakasle bakar baten edukitzea pribilejioa da eta Jainkoaren donu eta garazia, zeren, halatan, dedikazione eta ardura osoz egin baitezakegu egin beharreko guztia, goiz eta arratsalde, eta zeren, dedikazionearekin batean, hagitzez ere hobeak izanen baitir...
|
|
|
—Gaur eginen dizudan aitorra, seme, denbora batean pentsaezina izanen zen, beti uste izan nuelako ezen nork bere tokia eta bere kargua zituela mundu honetan, eta ezin higi zitekeela nehor toki hartarik, inguruan kalapita eta nahaste borrastea sortzeko ez bazen... Umetarik hala irakatsi zidaten Ezpeldoiko jaun Christian Etxehandik eta haren emazte Graziana Larresorok, zeinak baitziren ene gurasoak eta zure aitona amonak, erraiten zidatelarik ezen, etxe printzipal bateko anderea
|
izan
nahi banuen, funtsezkoak izanen zitzaizkidala manera onak eta buru hoztasuna, eta hobe izanen nuela neure sentimenduen gordetzea eta itzalean mantentzea ezen ez haien agertzea. Ordea, batzuetan hain dira larriak bizitzan gertatzen zaizkigun gauzak, non ez baitago bertze erremediorik tokitik ateratzea baino, eta tokiz toki ibiltzea eta sentimenduei leku emaitea, egiari zor diogun begiruneagatik.
|
|
|
Eta orduan bururatzen zitzaidan ezen nihaur izan nintekeela Rosak
|
izan
nahi zuen semea eta ezin izan zuena, nola izan baitzitekeen Rosa nik nahi nuen ama, baina izan ez nuena... eta, pintore indiarrak pintatu zuen koadroaz oroiturik, zeinak erakusten baitzuen Ama Birjina hura, Jesus haurrari eta san Joseri bularra emaiten, ohartzen nintzen ezen nihaur izan nintekeela san Jose eta nihaur izan nintekeela Jesus haurra.
|
|
|
—Denbora guti daramat zurekin, Joanes, eta oraino ez zaitut behar bezala ezagutzen. Halarik ere, zure prezeptorea naizen neurrian, irakasle ez ezik zure lagun ere
|
izan
nahi nuke, zeren eta ni filosofoa eta teologoa bainaiz, eta zu, berriz, apez jaun don Frantziskok ongi erraiten duen bezala, etxe honetako filosofo tipia, eta, halatan, biok gara filosofo eta biok izan gaitezke lagun handiak. Baina, hasteko, zerbait argitu nahi nuke zurekin.
|
|
|
...orain arteko gutunetan ere, anitz historia kontatu izan dizkizut, jauregiari edo jauregikoei buruzkoak, orain gurasoez edo ene anaia Mattinez mintzatzen nintzaizula, orain osaba Joanikotez eta prezeptore jaun Marcelez, eta, hargatik, nola pasarte bat baino gehiago ezagun eginen zaizun, hala eskatzen dizkizut pairua eta konprentsionea, zeren eta ene bizitzari buruzko liburu honek literatur lan bat
|
izan
nahi bailuke, konfesione orokor bat baino areago, eta halatan har dezazun nahi nuke eta ikusmolde horretarik juzka dezazun.
|
|
|
Eta plazerra bilatzen dugu eta plazerraren plazerraz gogaitzen gara, eta desplazerraren osina kausitzen dugu, finean. Eta ez genuke nehoren ez deusen beldur
|
izan
nahi, eta argiaren seme izan nahi genuke, baina gauak bizi gaitu atergabe. Eta hala darama mundu honetan bat bederak oinpean bere Pagabasoko leizea, herensugez eta munstroz josia, eta hala gabiltza guztiok haren gainean, soka batetik zintzilik, osaba Joanikot bezala...
|
|
|
Eta plazerra bilatzen dugu eta plazerraren plazerraz gogaitzen gara, eta desplazerraren osina kausitzen dugu, finean. Eta ez genuke nehoren ez deusen beldur izan nahi, eta argiaren seme
|
izan
nahi genuke, baina gauak bizi gaitu atergabe. Eta hala darama mundu honetan bat bederak oinpean bere Pagabasoko leizea, herensugez eta munstroz josia, eta hala gabiltza guztiok haren gainean, soka batetik zintzilik, osaba Joanikot bezala...
|
|
|
—Bizitza osoan —erran zuen, Mattini eta bioi beha, sagar erre puska eder baten aitzinean, Bordeleko arno paregabea lagun—, nahinuke ka ibiltzen gara, hau nahi nuke, hura nahi nuke, eta ni ere hala ibili nintzen neure Parisko egonaldian, markesa
|
izan
nahi nuke, kondea izan nahi nuke... Baina gaur erran diezazueket ezen hemendik urte guti batzuetarat Urbiaingo markesa izanen naizela, eta ez Nahinuke koa:
|
|
|
—Bizitza osoan —erran zuen, Mattini eta bioi beha, sagar erre puska eder baten aitzinean, Bordeleko arno paregabea lagun—, nahinuke ka ibiltzen gara, hau nahi nuke, hura nahi nuke, eta ni ere hala ibili nintzen neure Parisko egonaldian, markesa izan nahi nuke, kondea
|
izan
nahi nuke... Baina gaur erran diezazueket ezen hemendik urte guti batzuetarat Urbiaingo markesa izanen naizela, eta ez Nahinuke koa:
|
|
|
—Ez diat deus ere hire aitaren kontra eta, markesa
|
izan
nahi badu, izan dadila. Ez zernahiren truke, ordea!
|
|
|
Nik bezain hobeki dakik hik hori! Gizon
|
izan
nahi duenak, beraz, gizonaren ezaugarriak erabili behar ditik, eta baldin hi gizona bahaiz, badakik zer egin behar duan contradictius in terminus batean —halaxe erran zidan, jaun André, latinean don Frantziskoren eskolakoa balitz bezala— sartu nahi ez baduk behintzat... Eta ez kezkatu bekatu egiten duan ala ez, zeren aditua bainago munduan badela jende bat, pentsatzen duena ezen xuxenagoa izan daitekeela ohetik iragaiten den bidea elizatik iragaiten dena baino, Jainkoaren baitarat iristeko.
|
|
|
Baina, harri eginik nengoen arren, harro nengoen, bertzalde, osabak nigan jartzen zuen konfiantzagatik, haren asmo zehatzen berri ez banekien ere, artean ez bederen. Eta ez nuen deusen protagonista
|
izan
nahi, baina bertzerik ez nuen nahi jadaneko...
|
|
|
Baina natorren berriro afari hartarat, eta derradan ezen gauza bakarra zekitela edo jakin uste zutela tenore hartan afaldarrek: ezin joan zitezkeela osabaren kakategirat, baldin sugegorriren baten bisita
|
izan
nahi ez bazuten bederen. Baina zer gertatu zen orduan?
|
|
|
Izan ere, aita bezalakoa zen hartan Mattin, handikien handikeriekin eta haien luxuarekin arras liluratzen zena. Eta, nola handien artean handios
|
izan
nahi baitzuen, hala, bere izatasunaren janzteko, hitz handi hura manaiatzen eta erabiltzen hasi zen: ohorea... estakuru bikain ere zitzaiona anitzetan, bere gutizien eta bere fantasien betetzeko, eta bere nahikeriaren nahikeriekin nahasteko.
|
|
|
Eta, segidan, nola bainekusan ezen gizon hura egiazkotasun handiz ari zitzaidala, egiazki solastatzerat deliberatu nintzen nihaur ere, neure asmoen berri emaiten niola: nola nik ere libre
|
izan
nahi nuen, eta nola ene gutizia gutiziatsua zen Urbiaindik ahalik eta urrunen joaitea eta, hargatik, kapitainaren untzian itsasoratzea, ez bidaiari gisa, Italiako hartan bezala, baina marinel bezala eta marinel bat gehiago bezala, tratu berezirik gabe, zeren eta nik ez bainuen kapitaina neure zerbitzurat nahi, nola erran baitzidan hark jauregirat etorri zèn egun hartan, baina ni harenerat....
|
|
|
—Ongi duk, Joanes. Hi izen handiko familia bateko kidea haiz, baina, marinel bat gehiago
|
izan
nahi baduk, marinel bat gehiago izanen haiz. Baina jakin ezak, bertzalde, ezen jende guti estimatu izan dudala nik bizitzan, nola estimatu dudan hire osaba, eta halatan izanen dela enetzat ohore ezin handiagoa haren" seme spirituala", osabak bere kartan dioen bezala, neurekin izaitea.
|
|
|
Izan ere, kapitainaren zerbitzuen ordain edo, amak noiznahi den gonbidatzen zuen hura jauregirat, azken egun hartan ere bai, naski, eta osabak ez zuen, itxura batean, gutiago
|
izan
nahi.
|
|
|
BIZI berri baterat jaio nahi nuen eta erabakia nuen guztiz, zeren eta ohartzen bainintzen, neure buruari so eginik, ezen neure kontzientzia hertsiaren menerat bizi izan nintzela ordu arte, eta hertsikeriak bizitzaren azken zokorat eraman ninduela, eta zoko hartan bizi izan nintzela, gogoa ere herdoiltzen hasi zitzaidan arte; ordea, nik ez nuen zokoan zetzan altzairu herdoildua
|
izan
nahi, baina altzairu distiratsua, nonahi den eta noiznahi den erabil daitekeena; eta ez nuen erabiltzen ez den harria ere izan nahi, zeren harri erabili gabeak ez baitu goroldioa baizik biltzen. Eta kontzientziaren baitan ostataturik nuen harra nahi nuen ostikatu eta handik igorri, zeren eta har penatzaile eta zehatzaile hark ez baitzuen enetzat, urte luzeetan, hitz gozorik izan, gaixto nintzenean gaixto nintzelako eta on nintzenean hobe ez nintzelako...
|
|
|
...o eginik, ezen neure kontzientzia hertsiaren menerat bizi izan nintzela ordu arte, eta hertsikeriak bizitzaren azken zokorat eraman ninduela, eta zoko hartan bizi izan nintzela, gogoa ere herdoiltzen hasi zitzaidan arte; ordea, nik ez nuen zokoan zetzan altzairu herdoildua izan nahi, baina altzairu distiratsua, nonahi den eta noiznahi den erabil daitekeena; eta ez nuen erabiltzen ez den harria ere
|
izan
nahi, zeren harri erabili gabeak ez baitu goroldioa baizik biltzen. Eta kontzientziaren baitan ostataturik nuen harra nahi nuen ostikatu eta handik igorri, zeren eta har penatzaile eta zehatzaile hark ez baitzuen enetzat, urte luzeetan, hitz gozorik izan, gaixto nintzenean gaixto nintzelako eta on nintzenean hobe ez nintzelako...
|
|
|
Eta kontzientziaren baitan ostataturik nuen harra nahi nuen ostikatu eta handik igorri, zeren eta har penatzaile eta zehatzaile hark ez baitzuen enetzat, urte luzeetan, hitz gozorik izan, gaixto nintzenean gaixto nintzelako eta on nintzenean hobe ez nintzelako... Eta, Joben liburuan erraiten den bezala, gizona trabailurako eta hegaztia airerako sortuak izan zitezkeen arren, hegazti ere
|
izan
nahi nuen nik, gizon ez ezik. Eta intxaurraren jateko desiros den, baina, azalaren hausteko nekeagatik, barrengo mamia dastatu gabe uzten duen ximinoa ez bezala, guztiz deliberaturik nengoen intxaur haien hausterat ere, zeren eta plazerraren leihoak eta portaleak zabaldu nahi bainituen lau haizeetarat eta plazerrei plazentki emana bizi, eta zeren ez bainuen kastoen kastakoa izan nahi jada...
|
|
|
Eta, Joben liburuan erraiten den bezala, gizona trabailurako eta hegaztia airerako sortuak izan zitezkeen arren, hegazti ere izan nahi nuen nik, gizon ez ezik. Eta intxaurraren jateko desiros den, baina, azalaren hausteko nekeagatik, barrengo mamia dastatu gabe uzten duen ximinoa ez bezala, guztiz deliberaturik nengoen intxaur haien hausterat ere, zeren eta plazerraren leihoak eta portaleak zabaldu nahi bainituen lau haizeetarat eta plazerrei plazentki emana bizi, eta zeren ez bainuen kastoen kastakoa
|
izan
nahi jada... Eta, gizon zuhurrak ez bezala, zeinak eskuinean prest baitu pozoina duen kopa eta ezkerrean kontrapozoina, bi eskuz edan nahi nuen nik atsegintasunaren kopa pozoindua...
|
|
|
—Aditurik zure hitzak, orain berean itsasoratuko nintzateke, ez datorren hilean, zeren amorio ezkutu batek bulkatzen bainau nihaur ere... Eta zeren zinez
|
izan
nahi bainuke itsas gizon goiti beheiti...
|
|
|
Eta Joanikot ez zuan, bertzalde, itsas gizona! Eta hik itsas gizona
|
izan
nahi duk, ezta. Hori erran hidan bederen, etxerat heldu bezain fite...!
|
|
|
Hori erran hidan bederen, etxerat heldu bezain fite...! Bada, itsasgizona
|
izan
nahi baduk, kendu ideia horiek burutik...
|
|
|
Kristinaren lantokian nonahi dira ispiluak, eta bizkor
|
izan
nahi zuen gorputz jira batez neure iduria eskaini nion hurbilenari. Marka zaharrak marka berriei, Amnesty Internationalen egutegi baterako balio nuen.
|
|
|
Keinuak apal
|
izan
nahiko zuen, baina bistan zen nire lausenguek laketzen zutela. Banuen gehiago.
|
|
|
zenbat eta orbain gehiago, hainbat eta konprometituago, jatorrago, iraultzaileago. Urte haietan —nik ere norbait
|
izan
nahi gure ingurukoen begietara—, behin baino gehiagotan amestu nuen, atsegina eta nahastekaturik, atzipetzen ninduten eguna. Ez nuen sobera eskatzen, ubeldura bat edo bertze aski, gogaide femeninoendako miresgarri.
|
|
|
|
izan
nahi nuke.
|
|
|
Libre
|
izan
nahi duelako.
|
|
|
Apaiz
|
izan
nahi dut, ama.
|
|
|
Harrezkero, bereterretza ikasi nuen, eta goizero joaten nintzen elizara erretorearen meza laguntzera. Erretoreak nahiago izaten zituen apaiz
|
izan
nahi zutenak meza lagun  tzeko.
|
|
|
Apaiz
|
izan
nahi dut, baina amak gazteegi naizela oraindik, eta diru-laguntzak aur  kitu behar ditugula...
|
|
|
Igande arratsalde hartan, etxera iritsi, eta amari begiratu gabe esan nion: " apaiz
|
izan
nahi dut, ama", eta beroaldia igo zitzaidan oinetatik bururaino; ez nintzen amari begiratzera ausartzen, ez nekien alai edo serio zegoen;" Zatoz hona" eta musu eman zidalarik, ordea, mila poz zaratatsutan lehertu zen nire barrena; arrosak, liliak, San Jose loreak eta mundukoak diren eta ez diren lore guztiak zeuden zelai hartan. Orduan Jainkoaren ahotsa entzun nuen lorategi hartan.
|
|
|
Ez nuen gure aitak edo amak ipuinaren berri jakiterik nahi. Apaiz
|
izan
nahi nuen gainera.
|
|
|
" Eta apaiz
|
izan
nahi dut gainera", pentsatu nuen neure baitan.
|
|
|
Gizon
|
izan
nahiak baditu bere aldapak, eta sei urterekin, gizon izan nahi duzula eta" nik ere artoa aletu nahi dut" esaten duzunean, ez dakizu zertara arriskatzen zaren, eta erantzuten ez baduzu, badakizu, ongi jakin ere, zure gizatasuna berriro ere erabat urrutiratu zaizula eta galdua duzula urtetarako.
|