|
2007
|
|
|
Gizarte aukerak beharrezkoak dira hizkuntza bat erabili ahal izateko, baina hiztunak hizkuntza horretan hitz egin nahi izatea da beharrezkoa hizkuntza horretan hitz egingo badu. Txillardegiren teorietan oinarrituz egiten diren interpretazioetan adierazten da euskararen ezagutzaren arabera egokitzen zaiona baino altuagoa dela ematen den erabilera, hiztunaren
|
izan
nahia, euskaraz bizi nahia edo hainbat teoriek deitzen dieten identitate etnolinguistikoa da gertakizun hau esplikatzen duena. Hizkuntza erabiltzeko nahia, hizkuntza horrekiko hiztunak duen jarrerak adierazten digu.
|
|
|
Euskararen aldeko hautua egin dugunok, edo euskaraz bizitzeko modua izan dugunok, hizkuntz komunitate horretako garelako eta
|
izan
nahi dugulako aukeratu dugu. Euskal kulturak erakartzen gaitu euskal kulturgileekin komunikazioa erraza delako, geure buruz ikusten dugulako emanaldietan, beste hartzaileen tribuko sentitzen garelako, gure mundu afektiboa, besteekiko harremana eta geure buruarekiko harremana erosoen eta errazen horrela egiten dugulako, euskarak izaten laguntzen digulako.
|
|
2008
|
|
|
Atal honetan Ixa taldearen uztako zenbait produktu aurkeztuko ditugu. Euskaldunari mundu digitalera hurbiltzeko laguntza
|
izan
nahi dute horiek, eta publiko orokorrean eskuetan daude egun, erabiltzeko edo kontsultatzeko. Euskararen morfologia gure hizkuntza nagusienarekin konparatuz hain diferente izanik, soluzio landuagoak asmatu behar izan ditugu zenbait aplikazio gure hizkuntzan erabili ahal izateko.
|
|
|
Halere, Txepetxen eskemetan agertzen ez den eragile baitezpadakoa hizkuntza murgiltzea da. Eta beraz, gure ustez, teoria horren ekarpen garrantzitsuenetatik bat da eraginkorra
|
izan
nahi den hizkuntza politika batek lagundu lukeen ikaskuntza eredua murgiltze eredua litzatekeela, lehen edo bigarren ikaskuntza izan dadin. Argi da hizkuntza murgiltzea ezinezkoa dela ikaskuntzaren prozesuan, motibapena, ezagutza eta erabilera pizten eta bultzatzen baititu.
|
|
|
Baina betetzen zuten akuilu funtzioa begiratu dute eta elkarte horietatik batzuk ez dira sartu politika publikoan. Azken horiek kontraboterezko papera
|
izan
nahi lukete (Kontseilua, Euskal Herrian Euskaraz).
|
|
|
Edizio bakoitzean, hauetako Ikastola batek, Nafarroa Oinez egunean, bukaera duen urte osoko jai – jarduera egitaraua antolatzeko ardura eta erantzukizuna dauka. Egun honek, euskararen aldeko guztion elkartasuna eta lanerako ahalmenen erakustaldia
|
izan
nahi du. Bianakoarekin, 27 edizioa izan da
|
|
|
Gorago esan bezala, IELaren prozesuaren eraikuntzan aurrekariak eta ondorioak etengabe azaltzen dira, eta beraien artean espiral moduan jokatzen dute. Aurrekariak eta ondorioak aztertzerakoan euskaldun
|
izan
nahi eta espainiar izan nahi beltzez azpimarratu ditugu 3 Taulan, erregresio analisian honako bi osagarri afektibo globalak agertzen direlako gehienbat: euskalduna identitatea (B=. 427), eta —indar handiagorekin— espainiarra identitatea (B=. 581).
|
|
|
Gorago esan bezala, IELaren prozesuaren eraikuntzan aurrekariak eta ondorioak etengabe azaltzen dira, eta beraien artean espiral moduan jokatzen dute. Aurrekariak eta ondorioak aztertzerakoan euskaldun izan nahi eta espainiar
|
izan
nahi beltzez azpimarratu ditugu 3 Taulan, erregresio analisian honako bi osagarri afektibo globalak agertzen direlako gehienbat: euskalduna identitatea (B=. 427), eta —indar handiagorekin— espainiarra identitatea (B=. 581).
|
|
|
...hobeto definitzen dituelako IEL motak (2 eta 3 Taulak). H eta H baieztatzen dira, motak eta identitate osagarriak definitzerakoan (kultura eta hizkuntza, adibidez) aurrekariek eta ondorioek modu esanguratsuan jokatzen dutelako, zer den aurrekari eta zer den ondorio nekez bereiziz (6.Taula). H baieztatzen da, artikuluan erakutsi ditugun emaitzak kontuan hartuta, adibidez, euskalduna ala espainiarra
|
izan
nahi portaera aukeratzerakoan, unibertsitateko ikasketa hizkuntza portaera aukeratzerakoan eta abar (3 eta 6 Taulak). H ez da osorik baieztatzen, euskalduna edo espainiarra ez diren bestelako lurraldetasun dimentsioak (Europa, jatorrizko erkidego autonomoa) IELaren eraikuntzan ez direlako nahiko esanguratsuak, orokorrean behintzat (3 Taula). H baieztatzen da neurri batean, aztertutako populazioar... Gai hori oso garrantzitsua da gurea bezalako ukipen egoeratako erkidegoetan, baina artikuluan erakutsi ditugun emaitzekin ezin da baieztatu. H baieztatzen da, neurri batean behintzat, hiru muturreko prototipoen artean bi bakarrik direlako indartsuak:
|
|
2009
|
|
|
Beste hizkuntza batzuek mailaz igo nahi izan zuten, batzuetan oso argiak ez ziren metodoak erabiliz. Errusierak, adibidez, hizkuntza globala
|
izan
nahi zuen, baina ez zen batere globala, aginduz ezarritakoa baizik. Edo gaztelania, hizkuntza global gisa aurkezten hasi baitzen, baina datu garrantzitsu bat ahaztuta.
|
|
|
Gaur egun hizkuntza ekosistema berri bat dugu eta hizkuntza bat globala izatea edo ez izatea ez dago hiztun kopuruaren baitan ez eta gobernuen eragin politikoaren baitan ere, baizik eta hiztunek globalizazioaren parte izateko duten borondatean: ingelesa hizkuntza komun gisaeta garai globalean tresna erabilgarri
|
izan
nahi duten hizkuntzak daude.
|
|
|
Horrek denak, nire ustez, soziolinguistikaren aldetik unibertso berri bat sortzen du, eta funtsezko aldaketa bat dago bertan. Nirea hizkuntza globala da, ez da ingelesa, ez espainiera, ez italiera, baina nirea ere globala da hala izateko borondatea dagoelako, eta hizkuntza globalen talde horretan sartzea lortu da, globalizazioaren aurrean isolaturik gelditu nahi ez duten hizkuntzen artean, beste edozein baino gutxiago
|
izan
nahi ez dutenen artean. Beraz, aintzat hartuak izan daitezen sortzen eta lan egiten dute, eta horrek aldaketa handiak dakartza.
|
|
|
Horiek izan behar dira kulturgintzaren ardatz. Bizimodu postmodernotik datorrenari, berriz, ez diezazkiogun ateak zabal zabal utzi, modernoak
|
izan
nahian. Ahaleginak egin ditzagun, ahal dugun neurrian, geure modernitadea eraikitzen, konplexurik gabe, moderno globalek" kaxero" deitzen badigute ere.
|
|
|
Bizimodu postmodernotik datorrenari, berriz, ez diezazkiogun ateak zabal zabal utzi, modernoak
|
izan
nahian.
|
|
|
Baina horiekin batera ezinbestekoa da euskal komunitateak borondatea izatea bere buruari fidel izaten jarraitzeko, euskaldun izaten jarraitzeko. Euskaldunen ibilbidea ez da oso luzea izango gainerakoak bezalakoak
|
izan
nahi badute. Jon Sarasuak dio modernitatea geure burua homologatzeko eskuratu nahi dugun kanpoko zerbaiten antzera ikusten dugula, mendebaldeko kulturako eredu handiek erakartzen gaituztelako.
|
|
|
" Karrajua.org euskaltegien eta helduen euskalduntzearen inguruko gunea da. Mundu honetaz jarduteko plaza eta internetek ematen dituen aukerak esperimentatzeko gune irekia besterik ez du
|
izan
nahi". http://karrajua.org/
|
|
|
11 Aski da" Txakolinaren ospakuntza" irakurtzea, ardo
|
izan
nahi eta ezin duen txakolinaren sinboloarekin: Gora txakolina/ ta damaidan poza/ ta pozaren hitza/ ta hitzaren bizitza/ ta bizitzaren bitsa/ dugun bizi nahiezko/ bizi gaituen gaitza.
|
|
|
Heziketa emozionala hezkuntzaren praktikan txertatzeko estrategia ezberdinak erabili dira, zeharkakotasuna, curriculum txertakuntza eta tutoretza daude horien artean. kezkak argitzeko lagungarri
|
izan
nahi duten zenbait aholku emanez. Guraso euskaldunei zuzendutako aholkuak eskaintzen dira (euskaraz), guraso erdaldunei begirakoak (gaztelaniaz) eta bikote mistoei buruzkoak (euskaraz eta gaztelaniaz).
|
|
|
Saiatu gara azaltzen zergatik eta zertarako biltzen eta argitaratzen ari garen normalkuntza kasu aurreratuak. Uste dugu kasuek, bilduma interesgarria osatzeaz gain, euskara planak dituzten eta
|
izan
nahi dituzten enpresa eta erakundeei pistak, adibideak... eskaintzen dizkietela. Alegia, izan ditzaketen zailtasunen eta zalantzen aurrean, beste batzuek probatu eta urratu dituzten bideak giltza interesgarriak izan daitezke itxita zeuden ateak zabaltzeko.
|
|
|
Saiatu gara azaltzen zergatik eta zertarako biltzen eta argitaratzen ari garen normalkuntza kasu aurreratuak. Uste dugu kasuek, bilduma interesgarria osatzeaz gain, euskara planak dituzten eta
|
izan
nahi dituzten enpresa eta erakundeei pistak, adibideak... eskaintzen dizkietela.
|
|
2010
|
|
|
Testuinguru horretan, Pompeu Fabra Unibertsitateak, 1990ean Bartzelonan gobernuaren funtsekin sortutako unibertsitateak, mantendu egin nahi ditu bere ezaugarri izan diren eta diren bikaintasuna eta zerbitzu ematea irakaskuntzaeta ikerketa jardueran. Helburu hori lortu nahi du munduarekiko eta nazioarteko komunitatearekiko irekitasunaren ikuspegitik, baina leial
|
izan
nahi du unibertsitatea bera sortu zuen eta sustatzen duen gizartearekiko. Hain zuzen ere, zaindu egin nahi ditu gizarte horretako nortasun ikurrak —hizkuntza, kultura eta idiosinkrasia katalana—, asko zor baitio gizarte horri.
|
|
|
Beraz, Pompeu Fabra Unibertsitateak konpromiso zorrotza hartu du hizkuntzak ikasteari, mugikortasunari eta kulturen arteko elkarrizketari dagokienez, kultura katalana ardatz hartuta, batasuna sustatzeko aniztasunaren eta nazioarteko elkar ulertzearen baitan. Era berean, munduko hizkuntzaeta kultura aniztasuna sustatzeko, zaintzeko eta mantentzeko bitarteko
|
izan
nahi du (ikus Europako Batzordea, 2008; ingelesaz gainera beste hizkuntza batzuk sustatzeko erronka aztertzen du dokumentuak). Beste hitz batzuetan esanda, herriari zerbitzu emateko nahi garbia eta irmoa du UPFk; hori dela eta, alde batetik, katalana erabili eta sustatu nahi du.
|
|
|
" ez inposatu, ez eragotzi" printzipioak berma dezake hizkuntza aukeratzeko askatasuna. kontua horixe baita: gaztelaniaren aukera eta euskararena biak errespetatzea, eta, beraz, elebakarren hizkuntza eskubideak elebidunen eskubideen gainetik ez jartzea, hots, elebakarrek praktikan ez eragoztea elebidunen hizkuntz hautua. eta legitimitate soziala du, arestian esan dugun legez euskal gizarteak behin eta berriz berretsi duelako elebidun
|
izan
nahi duela. alde honetatik begiratuta, oso arriskugarria ikusten dut euskararen sustapenerako hizkuntza politika positiboa inposizioarekin lotzeko batzuek darabilten diskurtso politikoa. oraindik orain, herri agintari batzuek aldarrikatu dute iragan urteetan euskararen inposizioa gertatu dela administrazioan, adibidez, hizkuntza eskakizunen sistema dagoelako. osakidetzako zerbitzuei buruz ari zir... zer egin dezaket nik euskararen alde?
|
|
|
Herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen Europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat Estatuk hizkuntzagutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. esan genuke azken taldean aurkitzen direla estatu gehienak, 22 hain zuzen ere. eTa orduan, zer? ...ormalizazioa ez du europak ahalbidetuko, hori argi izan behar dugula iruditzen zaigu. dena den, europak lagun dezake bide horretan. herritarren arteko berdintasuna eta aniztasunaren ondarea aldarrikatzen duen europak ezin du beste albo batera begiratu kide diren hainbat estatuk hizkuntza gutxiagotuetako kolektiboekin agertzen duten jarrera erasokorretan. ez dago onartzerik europako batasuneko kide
|
izan
nahi duen turkiari nazioarteko oinarrizko estandarrak bere egin behar dituela agintzea, eta egun batasuneko estatu batzuek estandar horiek sinatzeari edota berresteari muzin egitea. hala ere, esan behar dugu gizarte zibila pixkanaka pixkanaka esnatuz doala. herri mugimenduek gero eta tresna gehiago jartzen dituzte beren hizkuntzen normalizazioa ahalbidetzeko: bretainia, Frisia, okzitania, euskal herria, gales, herrialde katalanak, Sardinia... are gehiago, herrien arteko elkarlana inoiz baino gehiago sustatu da azken urteotan. horrek erakusten digu hizkuntza gutxiagotuen berreskurapenaren aldeko masa sozial aktiboa gero eta handiagoa dela, eta beraz itxaropenez ikusten dugu etorkizuna. hona ekarri nahiko nuke berriki Fernand de Varennes irakasle eta adituak lorienten (bretainian) Partnership for Diversity delako foroan egindako hausnarketa:
|
|
|
Jatorrizko hizkuntza izanik, bere lurraldean bizirik irauteko aukerak auzitan dituen hizkuntza da gure euskara. nahiz eta errekonozimendu ofiziala eta babes politikoa ezagutzen duen —eaeko lurraldean— ez du ziurtaturik bere jarraipena; eskoletan hizkuntza hau ikasteko aukera ugariak eskaini dira azken urteetan, hala ere, gaur egun gazte diren guztiek ez dute bere egin hizkuntza hau. eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. errealitate honek zaildu egiten du bere biziraupena. euskaraz bizi nahi dugunok, ez badugu nahi bereizita edo isolatuta, beste hizkuntza bat erabiltzen duten hiztunekin elkarbizitza bat eraiki beharra dugu. euskaraz bizi nahi dugunok, bai gaztelania nahiz beste hizkuntzak ezagutuz bizi behar dugu. beste hizkuntzekin partekatuz, gure hizkuntzaren izaera. gure euskaldun izateko nahiak, ez du inor behartu behar; bakoitzak erabaki dezala zein hizkuntzatan bizi nahi duen. baina, jarrera berdina eskatzen diegu, hizkuntza nagusiko hiztunei, geurearekiko. ...atzuei eta besteei konpromesu, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromesua erdararekiko, konpromesu berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nere eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako
|
izan
nahia errespetatzea. elebitasunaren ordez, elebakartasunaren aukera egiten duena da bere hizkuntza berdina hitz egiten duten hiztunez osatutako barrutia edo ingurunea sortu edo mantendu nahi duena. baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. eta azkenik, gaur egungo gizarte modernoan bizi nahi dugu...
|
|
|
Jarrera honekin, berea ez den herri honetako beste hizkuntzako hiztunen eskubideak ukatzen dira. Jarrera hau ez da onargarria, bestea ukatzera dator; eta jakina elkarbizitza eraiki ordez, hiztun ezberdinen arteko auzia areagotzen du. zergatik
|
izan
nahi dugu euskaldunak, galdera honi, euskalerriko 13/ 14 urteko gaztetxoek, arrazoi ezberdinak ematen dizkiote:
|
|
|
galdera honi, euskalerriko 13/ 14 urteko gaztetxoek, arrazoi ezberdinak ematen dizkiote: euskaldunak garelako edo
|
izan
nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten:
|
|
|
galdera honi, euskalerriko 13/ 14 urteko gaztetxoek, arrazoi ezberdinak ematen dizkiote: euskaldunak garelako edo izan nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da
|
izan
nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten:
|
|
|
euskaldunak garelako edo izan nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu
|
izan
nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten du bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: zergatik hitz egiten duzu gaztelaniaz edo frantsesez?. hizkuntza nagusiak ez du justifikazio beharrik, hizkuntza hauen eguneroko erabilerak justifikatzen baitu bere erabilera. gutxiengotua denak berriz bai. izaten jarraitzeko arrazoiak eskatzen zaizkio hizkuntza nagusiak dituen bezala, logika, argumentu arrazionalak, erabilerak edo hizkuntza baten praktikak indartzen dituen arrazoiak. gizartean maila ahulena duen hizkuntza erabiltzen duen hiztunari motibazioak eragiten dio hizkuntza hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu bere errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi dugu bere biziraupenari eutsi ahal izateko.
|
|
|
Nazioarteko gaurko errealitatea ikusita, gaurkoa den gizarteko
|
izan
nahi badugu, nazioarteko hizkuntza indartsuenetako beste bat ere geureganatu genuke.
|
|
|
...ea gauzatuko bada gizartean, bere ondorio guztiak onartu behar ditugu. honek esan nahi du elebitasuna onartu behar dugula gutako bakoitzaren kasuan arlo eta maila guztietarako. bi hizkuntzak, euskara eta gaztelania, partekatzeak, biak geure egitea esan nahi du. gutako bakoitza, elebidun izatea suposatzen du honek. eta ez hori bakarrik, nazioarteko gaurko errealitatea ikusita, gaurkoa den gizarteko
|
izan
nahi badugu, nazioarteko hizkuntza indartsuenetako beste bat ere geureganatu genuke. eleaniztasuna izango genuke beraz helburu. gutxienez bertako bi hizkuntzak eta hauek ez ezik, atzerriko besteren bat ezagutzeko borondatea izan behar dugu. zalantzarik gabe, bi hizkuntzen parekidetzea lortzerakoan, elebakar direnek dute zer egin nekezena. elebidun izatera iristeak ahalegin handi bat eskatuko dio,... gizarte eleanitza eraikitzea da.
|
|
|
...atzuei eta besteei konpromiso, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromisoa erdararekiko. konpromiso berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nire eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako
|
izan
nahia errespetatzea. guk dugun euskaldun izateko nahiarekin, ez dugu inor behartu nahi; bakoitzak erabaki dezala zein hizkuntzatan bizi nahi duen. baina jarrera berdina eskatzen diegu hizkuntza nagusiko hiztunei. Jarrera hau guztiok geure egin ezkero, izaera ezberdinak errespetatzen dira eta ez da inor ukatzen. elebitasunaren ordez, elebakartasunaren aukera egiten duena da bere hizkuntza berdina hitz egiten duten hiztunez osatutako ingurunea mantendu nahi duena. baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi
|
|
|
Malon etxaideren luma bizi eta irudimentsuak ez du galdu nahi guztiari eman nahi dion zientzi oinarria, exegesi eguneratu batetik dakarrena. herritar laikoentzat ari da idazten bere Libro de la conversión de la Magdalena hura (1588), baina oso gogoan ditu irakurle jantziak eta inkisizioa bera ere. ez da hura eleberri arin bat, dotrina zaindu eta trinkoa eskaini nahi duen liburua baizik. idazlanak irakurlego nahiko zabala irabazi zuen, nonbait, zeren eta urteetan hamabi argitaralditaraino aipatu izan baitira37 galdutako Malon etxaide ren idazkirik egon zela esan izan da38, eta berrikitan frogatu samartu denaren arabera, haren hilondokoan bestek bere izenez argitara emandakorik39 hemen 1588an argitara emandako liburura mugatuko naiz40 zer du bere bizialdian argitaratutako Malon en liburu bakar honek? emakume kristauaren inguruan eta eskritura Santuaren argitan, espiritualitatea landuz, modu literario eder batean idatzitako liburua da La conversión de la Magdalena hau, eta neurri handi batean emakumezko baten harira burututako gogoeta unibertsal kristaua
|
izan
nahi du. hortaz, gutxienez bost egiteko larri hartu behar zituen aintzakotzat idazleak:
|
|
2011
|
|
|
Ordura arte izan duen" aginteari" (helduak arauaren irudi dira) kontra egingo dio eta ez du onartuko mundu horretatik datozkion hainbat diskurtso2 Berak bakarrik gauzak esperimentatu eta deskubritzeko beharra du. Independentea
|
izan
nahi du eta familiarengandik autonomia lortzeko borrokatzen du. Haurtzaroan oinarrizkoa zuen munduaren mugak hautsi egingo ditu eta bere bizitza gero eta esparru berri gehiagotara zabalduko du:
|
|
|
Eta hori da hain zuzen pozteko dugun beste arrazoi bat. Etorkizunerako ere elkarlanerako modu emankorra
|
izan
nahi luke ariketa horrek, alegia, adituen arteko iritziak zorrotz aztertzeko gonbidapena egitearenak.
|
|
|
Bere hitzak erabiliz" Diglosiaren gaineko argitze saioa
|
izan
nahi du txostenak. Helburu batekin, gure artean indarrean dauden ikuspegi nagusiak zehazteko eta, ahal izanez gero, bateratu litekeena bateratzen saiatzeko".
|
|
|
euskaltzaleoi ez dago diglosia zer den definitu beharrik;" mundu guztiak daki" zer den diglosia. ez da hori, inondik inora, gotzon garateren kritikarik txikiena. oso bestela: gure arteko funtzionamendu nagusi baten azalpen argia
|
izan
nahi du, elgoibartar handiaren artikulu erakargarria eskumutil harturik, azalpentxo honek.
|
|
|
Azalpen saio honek, hitzak berak dioenez, saioa
|
izan
nahi du: une batean noraino iristeko gai izan garen neurtzeko lekua eta, hortik aurrera egin nahi bagenu, hartan saiatzeko akuilua.
|
|
|
1 SArrErAKo AzAlpEnAK y diglosiaren gaineko argitze saioa
|
izan
nahi du txostenak. Saioa zergatik, eta nola, egingo den adierazi nahi da sarrerako azalpen honetan.
|
|
|
Arras konplexu eta multifaktorial den gertaera diferentzial hori errazago da paper gainean sinplifikatzea, errealitatean duen benetako izaera egokiro formalizatzea baino. h) Beste zenbait kasutan ere, etiologia monokulturala eta monogenetikoa nahastuz, errealitatearen kontrako ondorioetara iritsi izan da hudson. Fishman-ek eman ditu formulazio berriaren alor horretako moztade nabarien azalpen sistematizatuenak. haien berri
|
izan
nahi duenak jo beza IJSJ aldizkarira, 2002ko 157 orrialdera.
|
|
|
euskalgintzaren esparru batean edo bestean (baita corpus plangintzarenean ere) hartu nahi den neurri bakoitzak helburu hori segurtatzen asko ala gutxi laguntzen duen, edo batere laguntzen ez duen, ebaluatu behar da ahalik eta zorrotzen. ebaluazio horren emaitzaren argitan asignatu behar dira lehentasunak. euskara ama hizkuntza gisa hurrengo belaunaldira transmititzen laguntzen ez duen euskalgintza ez da euskalgintza ona. zenbat eta gutxiago laguntzen duen transmisio lan horretan, orduan eta energia gutxiago xahutu behar da euskalgintzaren ekimen horretan. horretarako, jakina, oso kontuan hartu behar da" etxe auzo ingurumen hurbil" eko katea. esparru multzo horretan gertatzen da izan ere, mende berri honetan ere, sozializazioaren zati on bat eta, horren barruan, ama hizkuntzaz jabetzea. Beste esparru asko erdararen mende izango badira ere, hurbileneko esparru multzo hori bere eskuan izan behar du hiztun elkarte orok, era naturalean (munduko hizkuntza gehien gehienek egin ohi duten moduan) hurrengo belaunaldira proiektatzeko aukera minimoak
|
izan
nahi baditu. hori bere mende izango duen diglosia behar da orain ere, gurasoak euskaldun diren eta aski kontzentrazio demografiko sendoa osatzen duten ingurumenetan: bereziki arnasguneetan. hori ez da gure kasuan aski, baina hori da gure kasuan ere lehentasunezkoa.
|
|
|
gutako gehienona baino nabarmenki jasoagoa; (d) ahuldutako hiztun herri askoren erreferentzia intelektuala bihurtu izan da95: tartean, nola ez, euskaldunona (haiengandik ikasi genuen lehen hamarkada luzean, begiak iturri orijinaletara itzuli ere gabe, ondo edo gaizki hizkuntza soziologiaz ikasi genuen gehiena); eta (e) ahularen aldeko apustua
|
izan
nahi du, hasieratik eta agiri agirian," menderatuen diglosia" k. kontestualki ahula den (askotan gainbehera bizian datorren) hiztun elkartearen alde egin nahi du. Tortillari buelta eman nahi dio:
|
|
|
Mikel Zalbide – Hamar ondorio, gazi eta gozo c) Bodegatik ari zaigu ur gehiena sartzen eta gure begiak teilatura begira dauzkagu maiz34 Funtsezkoa da, horregatik, euskalgintzaren alorreko lehentasun eztabaida argi eta garbi planteatzea. Alde horretatik ezinbestekoa da (askotan azaldua dut hori eta bertara jo dezake horren berri
|
izan
nahi duenak35) hizkuntza indarberritzeko asmoz antolatzen den edozein ekimen luze zabal aplikatu aurretik galdera honi erantzuten saiatzu behar dutela hizkuntza soziologian aditu direnek (gainerakoei alferrik da halakorik eskatzea): zer neurritan lagun diezaioke ekimen batek" hemen eta orain bizirik eta aktibo" diharduen euskaldungoari belaunez belauneko perspektiban bizirik eta aktibo jarraitzen, eusten eta garatzen?
|
|
|
Lan honek aldi berean hainbat gairi buruzko gogoeta
|
izan
nahi du; hau da, irudimen eta heziketa soziolinguistikoak sortu duenari buruzkoa, diziplina hau irakaskuntzan dibulgatzeko egindakoari buruzkoa, ezagutza soziolinguistikoaren beharrari buruzkoa eta irakasleek soziolinguistika lantzeari buruzkoa.
|
|
|
Ideia hori hizkuntzen iraunkortasunari aplikatzeak hizkuntza hedakorrei, hizkuntza menderatzaileei eta hizkuntzaren eginkizunak neurriz kanpo erabili nahi dituzten hizkuntzei aurka egitea dakar. Ikuspuntu hori hartzen badugu, iraunkortasuna unibertsal bilakatzen da; ikuspegi unibertsal hori gure egin nahi dugu, hain zuzen ere. gureak bezalako hizkuntzakomunitateek ez diote komunikazio unibertsalari uko egiten; aitzitik, gainerako taldeekin ulertzeko gai den giza espeziaren parte
|
izan
nahi
|
|
|
Hizkuntza batek ezin baditu hizkuntza handi baten elementu guztiak izan, zer elementu dira funtsezkoak hizkuntza hori gordetzeko eta garatzeko? dugu. guk ez dugu isolatzerik nahi, ez dugu elebakar
|
izan
nahi. Alderantziz, eleaniztunak izan nahi dugu; kultura aniztasunaren erronka onartzen dugu. erronka hori onartzen dugu, bai, baina, lehenik eta behin, norberaren hizkuntza babesteko erantzukizuna dugu.
|
|
|
dugu. guk ez dugu isolatzerik nahi, ez dugu elebakar izan nahi. Alderantziz, eleaniztunak
|
izan
nahi dugu; kultura aniztasunaren erronka onartzen dugu. erronka hori onartzen dugu, bai, baina, lehenik eta behin, norberaren hizkuntza babesteko erantzukizuna dugu. Funtsezkoa da hori.
|
|
|
Beraz, hizkuntza ekologiari buruz teorizatzen dugunean, kontuan hartu behar dugu lehiaren kontzeptua; izan ere, hizkuntzen arteko lotura —erromantikoak
|
izan
nahi badugu ere— tirabiratsua eta gatazkatsua izan daiteke. hizkuntza batek beste hizkuntza baten eginkizuna bereganatzen duelako gertatzen da hori. hori dela eta, arazo bat sortuko da; pertsonok arrazoizkotasunez, senidetasunez eta elkartasunez konpondu dugun arazo bat, hain zuzen. eta hori teorizatu egin dezakegu; izan ere, hizkuntzen galeraren eragileetako bat hizkuntza handien jarduna da... Beste hizkuntza batzuk jan dituztelako dira hizkuntzak handiak; hau da, jatorrizko eremutik atera eta beste hizkuntzei zegozkien eremuak eta eginkizunak bereganatu dituzte. horregatik, espezieen arteko lehia, eta, beraz, hizkuntzen arteko lehia, hartu behar dugu abiaHizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua.
|
|
2012
|
|
|
jarraian proposatuko dugunak ez du eBpNa ordezkatzea helburu, eBpNa hizkuntzaren Indarberritzearen ikuspegitik aberastea baizik. Azken finean, ahal den neurrian, egiten ari denaren osagarri eta indargarri
|
izan
nahi du. hortaz, eBpN sailkatzeko egun dauden 10 esparruak5 kontuan harturik geure proposamena luzatuko ditugu. kale neurketaren arabera, nabarmena da haurren presentziak duen eragina bereziki helduen euskararen erabileran. ordea, kopurua asko jaisten da gurasoak euren artean ari direnean.
|
|
|
Azken finean, ahal den neurrian, egiten ari denaren osagarri eta indargarri
|
izan
nahi du.
|
|
|
Berez baino, beren erabaki ondo pentsatuaz direla euskaldun, dutela euskaraz hitz egiten, zaiela euskara gustatzen... halako euskaldunari meta euskalduna iritziko diot, edo Nietzscherena kopiatuz, gain euskalduna. esplikatuko dut zergatik: Modernitatean erdaraz egin da euskararen gaineko lana, euskararen aferak ebazteko gunea erdara izan da, beregain
|
izan
nahi duen euskalduna, bere ahalmenaz jabetu delarik, subjektu izaten hasten da meta euskalduna den neurrian, hau da, euskarari buruz euskaraz pentsatzen eta erabakitzen hasten den neurrian eta horrela, euskarari buruaskitasuna aitortzen dion neurrian. Meta euskaldunak, euskaldun huts eta soila ez bezala, erdaraz bizi behar izan du eta ondo asimilatu du zer den diglosia; baina euskaldun izaten jarraitu nahi du. diskurtso batek hala sinestarazita, euskaldun izateari aitortu dio egiazkotasuna.
|
|
|
Modernitatean erdaraz egin da euskararen gaineko lana, euskararen aferak ebazteko gunea erdara izan da, beregain
|
izan
nahi duen euskalduna, bere ahalmenaz jabetu delarik, subjektu izaten hasten da meta euskalduna den neurrian, hau da, euskarari buruz euskaraz pentsatzen eta erabakitzen hasten den neurrian eta horrela, euskarari buruaskitasuna aitortzen dion neurrian.
|
|
|
Iñaki Mart� nez de Lunaren esanetan," nik uste dut konplizitatea hitz egokia dela, ze partekatzen da sentimendu bat, pertsona horien artean badagoela beste zerbait edonorekin ez daukazuna. Eta gainera beste zer edo zer daukana aldarrikapen puntu bat, borroka puntu bat, eskakizun puntu bat, komunitate zapaldua eta borrokatzailea edo
|
izan
nahiaren parte bat izatea edo...", nahiz eta hor, bere ustez," askotan ideologia ez da agertzen eh". Antzeko bidetik dio Joseba Kamiok" magikoa" dela euskaldunen artean gertatzen dena," menperatuaren psikologia bat" partekatzen dutelako:
|
|
|
Konplizitatea hitz egokia aldarrikapen puntu bat, borroka puntu bat, eskakizun puntu bat, komunitate zapaldua eta borrokatzaileaedo
|
izan
nahiaren parte bat izatea edo" menperatuaren psikologia bat". " Hor magia bat dago, zapalduen artean hor daude mekanismo psikologiko batzuk, dispositibo batzuk, disparatu egiten dira. nekin, euskaldunak ez diren euskararen aldeko erdaldunekin ere bai...
|
|
|
Testuinguru horretan, ziur gaude pertsuasio jardunetan tokian tokiko hizkuntza gutxituak (ere) erabiltzeak abantaila nabarmenak ekarriko lizkiekela alor eta maila guztietako pertsuaditzaileei. Intuizio hori izan dugu abiapuntu, eta intuizio horri oinarri zientifikoa jartzeko ahaleginaren lehen urratsa
|
izan
nahi luke ikerketa honek.
|
|
2013
|
|
|
Ditugun bi hizkuntzen arteko osagarritasunarena da bidea, berdintasunean oinarrituriko hizkuntzen bizikidetzarena da etorkizuna. Esan dezagun elebiduna edo eleaniztuna den eta
|
izan
nahi duen gizarte honetan elebakartasuna, eredu sozial gisa, ez dela etikoki onargarria, edozein delarik ere hizkuntza. Eleaniztasunari ez diogu beldurrik izan behar, aberatsa delako, batetik, eta horixe baino ezin litekeelako izan euskararen plazako neurria.
|
|
|
Horrela arazo kontzeptual bat gertatzen da. Balioen munduan gaude funtsean, eta horrela, estrategiaren sakoneko ametsa herritar guztiak euskalduntzea bada, guztiek euskaldunduak
|
izan
nahi duten ala ez jakin gabe, jarrera uzkurrak eta ezintasunak areagotu daitezke: jarrera uzkurrak, euskara euren baloreetan ez dutenen artean; eta ezintasunak, euskararen aldeko eragileen artean, ikusten dutenean haien mezuak oihartzun txikia duela merkatuko hainbat segmentutan.
|
|
|
— Tachi pedea. Gure hitza esan nahi du, eta aldizkari bat
|
izan
nahi du, Chocón enbereraz idatzi den lehen aldizkaria, hain zuzen. Irakasleek taldeka berriak idatzi behar izan dituzte, egiten eta ikasten ari direnei buruz.
|
|
|
Prozesuak lau urrats ditu: lehenik sineskeria azaleratu, gero pentsamendu eta aukera bezala onartu, ondoren sineskeria eta norberaren identitatea bereizi, eta azkenik, hautatu norberak zer
|
izan
nahi duen, sineskeriak diona edo bestelakoa.
|
|
|
Aditu katalanen proposamenak oso baliotsuak izan daitezke euskal hiztunontzat, eta horietan sakontzea komeni da saio praktikoetan arrakasta
|
izan
nahi bada. erreparatu ez zaiolako, beste batzuetan errealitatea mingarria delako eta nahiago delako ez ikusi.
|
|
|
Aditu katalanen proposamenak oso baliotsuak izan daitezke euskal hiztunontzat, eta horietan sakontzea komeni da saio praktikoetan arrakasta
|
izan
nahi bada.
|
|
|
Erabakiak gauzatzea ez da lan erraza; gehienetan, esatearen eta izatearen artean, erronka polita dago. Aditu batzuen laguntzari esker eta eskarmentuz ikasitakoari esker, hobeto ulertzen dut orain nola egin daitekeen bide hori, nola hurbil gaitezkeen
|
izan
nahi dugun horretara. Horixe da Goza daiteke gehiago lanean partekatu nahi izan dudana.
|
|
|
" If you want to be successful, you have to take 100% responsibility for everything that you experience in life". Hau da, arrakastatsua
|
izan
nahi baduzu, bizipen guztien erantzukizun osoa hartu behar duzu. Lidergoari buruzko liburuetan eta autolaguntza liburuetan, behin eta berriz errepikatzen da ideia bera.
|
|
2014
|
|
|
Lurraldearen azterketarako ikerketa parte hartzaile bat gauzatu da, bertako biztanleek lurraldearekin izan zuten, duten eta
|
izan
nahi duten harremana ezagutu nahirik. Horretarako ezinbestekoa izan da, kultura
|
|
|
Hau ez da ikerketa sakon bat, ez da euskara salbatzeko errezeta magikoa, baina etorri daitezkeen ikerketen akuilu
|
izan
nahi du. Irakurlea instante batez pentsakor jarri eta hausnarketan barneratu nahi du, galderak sorrarazi, kafe makinetako parentesi une, zenbait afalosterako edota postbileretan konbertsazio gai izan nahi du.
|
|
|
Hau ez da ikerketa sakon bat, ez da euskara salbatzeko errezeta magikoa, baina etorri daitezkeen ikerketen akuilu izan nahi du. Irakurlea instante batez pentsakor jarri eta hausnarketan barneratu nahi du, galderak sorrarazi, kafe makinetako parentesi une, zenbait afalosterako edota postbileretan konbertsazio gai
|
izan
nahi du.
|
|
|
Bestetik, estadistiken bitartez kanpainak bideratzen dira, dirulaguntzak ematen dira eta baita legeak egin ere. Hor ditugu adibide bezala Nafarroako" ley del vascuence" zeina hiztunen arabera aplikatzen den, edota UEMA mankomunitatea zeinaren parte
|
izan
nahi duten herriek %80aren inguruko hiztun kopurua izan behar duten.
|
|
|
— Herritarren eta Udalaren arteko harremanetarako egitura iraunkorra
|
izan
nahi du.
|
|
2015
|
|
|
Mendeetan errepikatu izan dutena: euskarak etxean hitz egiteko baino ez du balio, hitz egizue erdaraz bizitzan nor
|
izan
nahi baldin baduzue. Modu horretan, euskarari uko egin eta erdaraz hitz egitea sozialki gora egiteko baldintza bihurtu izan dute, guk geuk ere sinesteraino.
|
|
|
Bukatzeko, ez nuke nahi Amets Arzallusen gogoeta hau aipatu gabe utzi, esaten jardun garen hori poliki asko azaldu baitzuen: "... iruditzen zait 50 urteetan abertzaletasunak ez duela beti euskararen gaia serioski hartu... euskaldunak
|
izan
nahi dugu frantsesez biziz, errazago zaigu anitzez; kontra egiteko prest gara suprefet harro bati, hezkuntza eredu frantses bati, hizkuntza politika jakobino bati, poliziari, intelektualen teoria chauvinistei, lege arrotzei, burokrazia administratibo amaigabeari, gure poltsiko hutsei, estatu bati, biri, kontra! Geure buruari izan ezik!
|
|
2016
|
|
|
Halere, hau guztia esatea gauzatzea baino errazagoa da, horregatik, komeni da lasai hartzea eta poliki ekitea. Horregatik, datozen orriotan bildutako ideiak aipatutako beharrezko den birpentsatze prozesuan, urrats txiki bat
|
izan
nahiko luke, batez ere, hizkuntzarekin lotutako dimentsio subjektiboa (k) aztertzeko eta berraztertzeko garaian. Helburua bikoitza litzateke.
|
|
|
3 Are gehiago, esan daiteke aipatutako talde horietako kide
|
izan
nahi badugu, bertan erabiltzen den hizkuntza ikastea eta bereganatzea dela zeregin nagusienetariko bat, askotan hau modu kontziente batean gertatzen ez bada ere.
|
|
|
Language Vitality and Endangerment (UNESCO 2003). Hiztun herriko partaideek beraiek edota kanpo behatzaileek hiztun elkartearen bizi indarra, bere osasun maila tipifikatzen laguntzeko tresna
|
izan
nahi du dokumentuak287 Gertakari ardatz (eta hari buruzko eskala integratu) bakarraren ordez, bederatzi faktore hartzen ditu kontuan formulazio honek288: a) belaunez belauneko transmisioa, b) hiztun kopuru absolutua, c) hiztunen proportzioa, d) jardungune jakinetako mintzaldaketa, e) jardungune eta hedabide berrietarako zabalkunde maila, f) eskolarako eta alfabetatzeko ikasmaterialik bai/ ez, g) gobernuen eta erakunde ofizialen jarrera eta erabaki politikoak, hizkuntza horri buruz, h) Hiztun herriko jendeak berak bere hizkuntza propioaz dituen jarrerak, eta i) gai horretaz dagoen dokumentazioa:
|
|
|
Endangerment (UNESCO 2003). Hiztun herriko partaideek beraiek edota kanpobehatzaileek hiztunelkartearen biziindarra, bere osasun maila tipifikatzen laguntzeko tresna
|
izan
nahi du dokumentuak.
|
|
|
Hori dela medio, euskararen osasunFishman en jatorrizko konstruktutik abiatuz, Lewisen eta Simons-en 2010eko formulazioa garatuz eta UNESCOren 2003ko ekarpen funtsezkoenak integratuz, hiru atal nagusiko eta hamalau mailako aplikazioa prestatu dugu: euskararen osasundiagnostikorako aplikazioa
|
izan
nahi duen EODA.
|
|
|
Joshua A. Fishman-en jatorrizko konstruktutik abiatuz320, Lewis-en eta Simonsen 2010eko formulazioa garatuz eta UNESCOren 2003ko ekarpen funtsezkoenak integratuz, hiru atal nagusiko eta hamalau mailako aplikazioa prestatu dugu: euskararen osasun diagnostikorako aplikazioa
|
izan
nahi duen EODA. Egitura nagusi hau du aplikazioak:
|
|
|
Kezkagarria da axola falta hori, euskal hiztunen belaunez belauneko jarraipen galerak batez ere J alorrean (ez G n eta ez U n) erabakitzen direla322 kontuan izanik. J alorreko aniztasun hori argi deskribatzeko eta bere indargune ahuldadeak zehatz identifikatzeko lagungarri
|
izan
nahi du EODAk. Gradazio argia eskaintzen du, horregatik, J alorrean:
|
|
|
225 Erdararekiko social dependency relations direlakoak, giza arteko mendekotasun harreman euskal galgarriak bereziki, ebitatu edo minimizatu ditzaketen baldintzak hartu behar dira hor kontuan, batetik, eta euskal osaera etnolinguistiko jatorra modernotasun supratenikoarekin era pizgarrian konbinatzeko sormen esparruak bestetik. Moderno
|
izan
nahi ez duen gero eta gizatalde gutxiago dago hemen, Mendebal Europako beste leku gehienetan bezala. Modernotasun horretarako bidea euskal osaera kontuan izanik eraikitzeko prest dauden herritarrak gutxiago dira ordea, eta ibilbide hori egiteko gai direnak aski diferente banaturik daude (kopuruz eta portzentajez) hiztun herriaren leku batean eta bestean.
|
|
|
Asturiera betidanik egon da han, eta, gaur egun, antzeman daitekeen berezko argia ematen du. Zenbaiten axolagabetasunak ez bazuen argi hori ikusi
|
izan
nahi, edo beste batzuen maltzurkeriak argi horien islak erabili nahi bazituen ustekabeko distira batez dohatzeko, hori ez da soziolinguistikari inporta zaion kontua, eta ez da, inondik inora, hizkuntza normalizatzeko estrategia benetan eraginkor bat definitzeko kontu erabilgarria. • oKArrAK
|
|
2017
|
|
|
...tz egiteko gaitasunari buruzko galderak eta uste dut 1911n idatzi zela eh[...] nire aitonak irlanderaz zekien/ hogei bat urte izango zituen urte hartan eta[...] [inkesta] horretan idatzi zen nire birraitonak eta haren emazteak irlanderaz zekitela beraz[...] ingelesez eta irlanderaz zekiten[...] nire aitak errespetu handia izan du beti irlanderarekiko eta hezkuntzarekiko eta esan ohi zidan irakasle
|
izan
nahi zuela eta irakasle izatea erabaki zuela Lehen Hezkuntzan zegoenean (B8, 4).
|
|
|
LANAREN MUGAK ETA AURRERA BEGIRAKOAK azken gogoeta gisa, ikerlan honen mugak eta aurrera begirakoak aipatu nahi nituzke, aurreko ataletan aipatu bezala, lan honek ez baitu zerbaiten amaiera
|
izan
nahi, baizik eta ikuspegi berri baten hasiera. eta hasiera
|
|
2018
|
|
|
Kronika horren idazmenean, mahai inguruetan dinamizatzaile modura aritu ziren Nerea Azurmendik eta Garikoitz Goikoetxea kazetariek parte hartu dute, eta Soziolinguistika Klusterreko Uxoa Anduagak eta Belen Urangak. Kronika hori ez da, jakina, artikulu zientifiko moduan sailkatu daitekeen testua, baina bere edukiak oso interesgarriak direlakoan gaude, gaur egun, euskararen biziberritze prozesuaren perspektiba zuzena
|
izan
nahi duen ororentzat, bertan biltzen baitira Erakunde Publikoetako Hizkuntza Politikarako arduradun nagusiak, EAEko unibertsitateko irakasleak eta gizarte eragileko hainbat ordezkari.
|
|
|
Horregatik guztiagatik, eleaniztasunaren bidea euskalgintzak modu egokian diseinatu eta kudeatuz gero, euskararen biziraupen duina eskuratzea erraztu liteke zertxobait. Hau da, jardun inklusiboa baliatuz, beste hizkuntzez interesa edota kezka duten sektore sozialei bidea markatu behar die euskara ardatz
|
izan
nahi duen munduak. Hasteko, beste horien ikuspegiaren balioa eta legitimotasuna onartuz, Sarrionandiak dioen bezala:
|
|
|
Autonomia Erkidegoan, non ekainaren 24an beteko diren 20 urte Euskararen Aholku Batzordeak gerora berrikusia izan den ‘Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia’ onartu zuenetik, helduarorako bidean dela esan daiteke. Edo, behintzat, heldutan zer
|
izan
nahi duen finkatzeko une erabakigarrian. Miren Dobaran Eusko Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuak nabarmendu zuen moduan, gauzak berriz pentsatu eta hausnartzeko momentuan," gaurkoa beste gizarte bat delako".
|
|
|
(...) Bertze definizio bat hau izaten litzateke: inork azaldu gabe, gure seme alabek osmosi bitartez edo intuizioz ikasi eta barneratzen dutena, adin batetik aitzinat haurrak integratzen saiatzen baitira, taldeko parte
|
izan
nahi dute, eta, hortaz, antena finak izaten dituzte nonahi balio nagusiak zein diren igartzeko" (2013) 3
|
|
|
9 edizioaren prestaketak, ordea, izan zuen intuizio hori eta erronka kutsua berreskuratu beharra mahai gaineratu zen. Esango nuke, berriz ere, erronka biziberritzearen intuizio horrek bazuela alde afektibo emozional bat (ahalik eta jende gehien erakartzeko pizgarri
|
izan
nahiarena) eta beste alde efektibo arrazionalago bat.
|
|
|
Hizkuntzalariek, hizkuntza irakasleek, lexikografoek, terminologoek, hizkuntzaren prozesamenduko adituek eta itzultzaileek oinarrizko baliabideak eta ereduak sor ditzakete hiztunak hizkuntza erabilera esparru berrietan erabiltzen ausartu daitezen. Oinarrizko baliabide horiek sortzeko eginkizunean, kontzientzia linguistiko garatua duten eta aitzindari
|
izan
nahi duten hiztun aktiboen eskutik lotuta joan behar dute hizkuntzalariek eta hizkuntza bitartekariek. Baina, bestalde, hizkuntzalari eta bitartekariek ez dute bistatik galdu behar hiztunak hizkuntza esparru berrietan erabiltzen doazen neurrian benetako diskurtso komunitateak garatzen joango direla eta, orduan, hizkuntzaren komunikazio egoera berrien araberako garapen eta autorregulazio naturala gertatzea espero daitekeela.
|
|
|
Euskararen erabileran eredu gisa ere ikusia da. Hala, bertsolari
|
izan
nahi duenari eskatzen zaio, bertsotan jakitea ez ezik, bere euskararen gaineko diskurtso eta praktiken gaineko gogoeta bat.
|
|
|
Euskararen erabileran eredu gisa ere ikusia da. Hala, bertsolari
|
izan
nahi duenari eskatzen zaio, bertsotan jakitea ez ezik, bere euskararen gaineko diskurtso eta praktiken gaineko gogoeta bat.
|
|
2019
|
|
|
ateak ixte hori" beren kaltean" dela senti dezakete eta asmatzaileentzat eder ausarta zirudien plangintza istilu iturri latz bihur liteke. c) euskarazko herri giroari eusteko autorregulazio asmo soziokultural (norabidez) estridenteak edo (kopuruz) gehiegizkoak ere bertako biztanleen (are euskaltzale konprometituenen) uxagarri bihur litezke eta, horrenbestez, arazo iturri gertatu. Jator eta moderno
|
izan
nahi dute, eskuak betean, bertako biztanle gehienek. Jator bai, baina ez" euskal erreserbako indio"; are gutxiago europa berriko" apartheid" gune. hori entenditzen ez dugun kaletarrok oso oker gabiltza. modernotasun egarria, kalean bezain bizia da arnasguneetan.
|
|
|
Jator eta moderno
|
izan
nahi dute, eskuak betean, bertako biztanle gehienek. Jator bai, baina ez" euskal erreserbako indio"; are gutxiago Europa berriko" Apartheid" gune.
|
|
|
era askotako irakurleentzat egin da txostena. hizkuntza soziologiaren esparruko aditu teorikoak (tartean unibertsitate alorreko zenbait irakasle eta ikertzaile) eta lanbidezko erabiltzaile informatuak kontuan hartu dira batetik21 gai honen aplikazio praktikoa gogoan duten gizataldeak eta instantziak ez ditugu, bestetik, albora utzi nahi izan: ahuldutako hizkuntza22 indarberritu nahi duten euskaltzaleentzako lagungarri gerta litekeen oinarrizko prestakuntza oinarria ere
|
izan
nahi luke azalpen honek, horrezaz gainera. Top down jardueraz edota bottom up moldeaz lurralde antolamenduan eraginik duten erabakimenzein aplikazio esparruak ere gogoan izan nahi dira:
|
|
|
ahuldutako hizkuntza22 indarberritu nahi duten euskaltzaleentzako lagungarri gerta litekeen oinarrizko prestakuntza oinarria ere izan nahi luke azalpen honek, horrezaz gainera. Top down jardueraz edota bottom up moldeaz lurralde antolamenduan eraginik duten erabakimenzein aplikazio esparruak ere gogoan
|
izan
nahi dira: agintariak, erakunde ordezkariak eta euskaltzale aktiboak gogoan izan ditugu, beraz, txostenari behin betiko forma emateko orduan23 azkenik, zabalkunde asmoa ere ez da albora utzi nahi izan:
|
|
|
bortizkeria sinbolikoa. hots, meneratu inkontzienteak menderatzailearen mekanismo guzia naturaltzat hartzen duelarik, eta, hala, menderatzaileari lagundu egiten diolarik bere buruaren dominazioan. hari beretik, mattin Irigoienek Homologazioaren terminoa darabil. Izan ere, hizkuntzari doakion fenomenoa zuri
|
izan
nahi duen esklabo beltzari konparatzen dio edo maisuari plazer egin nahi dion ikasleari. Betiere, nagusiaren kodeen arabera, beraz, inkontzienteki kode horien eskala asimilatuz eta bere buruaren kontra eginez. helburua, ezagutua izatea da, dio Irigoienek, gure izatea deskalifikatua izatea baita ezaugarria, eta horrek min egiten... orduan eskua luzatzen diogu" besteari" ezagut gaitzan, eta horretarako gu ere" beste" egiten gara erakusteko zintzoak garela (haren kodeetan), merezi dugula ezagutza... hots, zapalduak gara, baina zapaldu zintzoarena eginen dugu:
|
|
|
Jolas linguistikoak, beraz, hizkuntza artekoak ere badira. Nolanahi ere, Crystalek esaten du nahiz eta sare sozialetan idazten duten gazteek desberdin
|
izan
nahi duten, eta nahiz eta asko gozatzen duten arauak apurtzen, badakitela muga batzuk ere errespetatu behar dituztela, azken finean, nahi dutelako berbalagunek ulertzea beraiek esandakoa. horrelako adibide bat agertu da lagineko elkarrizketa batean. hona hemen:
|
|
|
" Jarrera integratzailea: hizkuntza horretako erkidegoaren parte izateari edo
|
izan
nahiari erantzuten dio. Hizkuntzen identitate emaile izaeran ere adierazten da, baita atxikimendu sentimenduarekin ere.
|
|
|
Hizkuntzen identitate emaile izaeran ere adierazten da, baita atxikimendu sentimenduarekin ere. Hizkuntza erkidegoaren parte direnen eta
|
izan
nahi dutenen joera adierazten du.
|
|
|
Beraz, etorri berria herria ezagutzeko eta herrira egokitzeko egiten diren ekintzak, hau da, etorri berriari egiten zaion harrera, oso garrantzitsua da. Gizarteratzea bi norabideko prozesua da eta gizarte hartzaileak etorri berriei harrera egiten dienean eta aukerak eskaintzen dituenean, gizarteratze positibo bat egiteko aukera gehiago dago. honetarako tresna
|
izan
nahi du Auzokok. Saiatu behar gara" giltza sekretua" transmititzen. euskaltegi batean euskara ikasi dezakezu, baina ez da eraginkorra izango euskara duen jendearekin hitz egiteko aukera ez baduzu. euskararen bidezko elkargunea da Auzoko.
|
|
2021
|
|
|
Hizkuntza ospakizunekin, festarekin eta talde identitate horrekin lotzen da. Horren parte
|
izan
nahiak aktibatzen du hiztuna, egoera jakin edo berezietan, edo aurrean dauden pertsonek horrela eskatzen dutenean. Euskara zerekin lotzen duen galdetuta, gazte batek hauxe erantzun du gaztelaniaz kasu honetan:
|
|
|
Haatik, 2015ean Nazio Batuek onartutako 2030 Agendan, ageri diren 17 Garapen Iraunkorrerako Helburuen (GIH) artean ez dira kontuan hartzen ez kultura eta ezta hizkuntza ere mundu osorako garapenerako egitasmorik indartsuena
|
izan
nahi duen programa horretan. Horren aurrean, Katedrak, beste erakunde batzuekin batera, tartean Donostiako Easo Politeknikoa eta Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU, 2019)," 17+ 1" deituriko egitasmoa jarri zuen martxan Nazio Batuen 2030 Agendaren hutsunea salatzeko, eta batez ere, tokiko hizkuntza lantzeak garapen iraunkorrarekin duen lotura agerian jartzeko, eta alde horretatik, behar diren (edo ahal diren) ekimenak bideratzeko ahalegina egiteko.
|