Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 231

2009
‎Irakurleak eraiki du, hortaz, istorio osoa (edo ahal duena). Eta gero, beste bertute handi bat, aipatzen di­ren gaiei buruz (bikote harremanak direla, edo ditxosozko gatazka) hitz egiteko modurik serioena hautatu duela idazleak: umorearena.
‎Gainera, nire ustean, ipuin bildumaren meriturik handiena bete betean azpimarratu duzu: eguneroko zera txikietatik abiatuta, orokorra­goak eta komunak diren lekuez hitz egiteko abildadea. Estanpa kostunbrista bare askoak diruditenak detaile txiki batek itzulipurdikatzen ditu, besterik ez bada, irakurlearen go­goan.
‎Mundu guztia harantz zihoan, esan zutenez. Orduan jakin nuen Emigrant Canyon dik zetorren norbait gure alorretik pasatu zela eta Shortyk hitz egin egin zuela.
‎Nire mantenuaz arduratzen zen gizonarentzat alorra markatzen ari nintzela esan nion. «Ez hik ez beste inork ez zian muino honetaz ezer jakingo, Shortyk hitz egin ez balu», esan nion. «Hori hala duk», aitortu zuen.
‎Nevadako meatzeak gainbehera hasi zirenean Kalifornian probatzea pentsatu nuen. Asko hitz egiten zen Panamint mendiez?»
‎Idazteko prozesuaz hitz egin digu hemen Anjel Lertxundik. Idazlea idazten, bere zurrunbiloan sartuta.
‎Jakina, idazlea izanik, badut nik galdera horretarako erantzun propioa, baina ikuspegi orokor eta zabalago baten bila hasi naizenez, galdera hori kritikari profesional bati luzatzea otu zait. Horrela, idazle, irakasle eta kritikari den Víctor Morenorekin hitz egin dut (berari ez zaio «kritikari literario» esatea gustatzen, «kritikari» baizik). Eta besterik gabe bota diot ziplo galdera:
‎Horixe da Anjel Lertxundiren erantzuna nobela baten sakontasunaz hitz egiterakoan. Nobela bat irakurri ondoren, beraz, posible zaio irakurleari erabakitzea sakona den ala ez.
‎Hona abiatu aurretik hizkuntzaren mapa ohi den gramatikari begirada bat bota nion ikasketak izango zituen zailtasunei antzemateko. Geroago konturatu nintzen gaztelania ikastea erraza zela, ez bakarrik gramatika sinple samarra delako, izan, bada?, baita esaldi bakar bat osatzeko gai ez zarelarik ere espainiarrek hitz egiten eta entzuten dizutelako.
‎Ni ez naiz inoiz atzerriratuen komunitate baten kidea izan eta, lan egingo banuen, azkar ikasi beharra neukan hizkuntza. Hizkuntza berri bat hitz egiteak ematen duen askatasuna gogoko nuen, eta hain bihurtu nintzen hiztun «jatorra» non lagun minek erne ibiltzeko adierazi behar izan zidaten. Izan ere, bolada batez «Me cago en la leche» eta horrelako esamolde koloretsuak barra barra erabiltzen nituen.
‎Zirkunflexua ipini ala ez ipini, frantziar idazkarisa gazteak ez du asmatuko haren izena ongi ahoskatzen, baina entomologoak liluratu egiten du zeinuaren edertasuna azalduz. Erromako Inperio Santua, tximeletak eta Jan Hus en erreforma ortografikoa aipatuz, besteak beste?, eta topaketa laburraren hondarrean irribarre xamur bat agertuko da neskaren aurpegian gizonaren bihotza harrotasun malenkoniatsuz gainezka jarriz. Egoera hau ametsezkoa da munduan inor gutxik hitz egiten duen hizkuntza bateko hiztunentzat. Mintzaira egunen batean desager daitekeelako ideia, izaki bizi baten gisa geratzen zaizkion egunak gutxi direlako ustea, ez da, esaterako, ingelesez arituko bagina bezain pentsaezina.
‎Bestalde, eztabaida antzuei iheska hasten zara. Nahiz eta gutxitan hitz egiten dudan katalanez, ederki ulertzen dut, hain ongi non zenbaitetan ez naizen ohartzen zein hizkuntza ari naizen entzuten. Gaztelaniaz erantzuten dut, salbu eta berez adierazgarriak diren une berezi batzuetan.
‎Nire beldurra zen haurrak haztea ingelesa hitz egin barik. Eta aukera hau nabarmena zen oso.
‎Ezagutzen nituen beste familia batzuk, beste kultura batzuetatik etorritako guraso arrotzak zituztenak, hain zeuden bertokotuak non ahaztua baitzuten ama hizkuntza seme alabei helaraztea, beranduegi izan arte. Ume hauek ulertzen zuten hizkuntza galdua, zenbaitetan sen hutsez, baina sarritan lotsa ematen zien hitz egiteak, edo trebetasuna falta zuten.
‎Argi eta garbi zegoen. Bost urteko ume batek hitz egin nahien duen hizkuntza gurasoek egiten dutena da, ez berari mintzatzeko darabiltena, baizik eta beren artean egiten dutena.
‎Esaera hauek guztiak burura datozkit; berriro erabiltzen ditut. Mary Poppins en Mr Banks-en antzera hitz egiten dudala iruditzen zait. Filma egin zutelarik haurtxo bat nintzenez, argi daukat adin horretan entzun genuen hizkera umeei errepikatzeko joera dugula.
‎Ingelesari dagokionez, bete betean uste genuen gure hizkuntza pribatua haurrenetako bat izatera ere helduko zela. Hizkuntza bat hizketan hasi aurretik ere ikasten dela sinisturik (bestela nola ikasten ote du ume txinatar batek bere lehen hitzak txineraz esaten?), asko hitz egiten genuen. Juliak lehen seme alaba guztien patua pairatu zuen.
‎Orain arte ongi atera da. Juliak so egiten dit eta ingelesez mintzo da, amari begira eta katalanez hitz egiten du, eta ezagutzen ez duen ume batekin topo egiten duenean jolastokian lehen hitzak gaztelaniaz esaten ditu, badaezpada ere. Ritak hirurak ulertzen ditu, baina hitzak eta hotsak nahasten ditu mintzatzean.
‎Baina oraindik ez gara ausartzen ondorioak ateratzen. Haiek bien artean hitz egiteko zein hizkuntza aukeratzen duten ikustea adierazgarria izango da.
‎Sentikortasun hau ziur aski mintzaira bat baino gehiago dagoen lekuetan baizik ezin da aurkitu, edota hitz egiten den hizkuntzaren nagusitasuna hain erabateko eta begi bistako ez denetan. Ni neu ez nintzen honetaz ohartuko ez banu, une batez, etorkizunera begiratu eta ama hizkuntza arriskuan ikusi, eta neure burua erbestean, ene mintzaira arrotz eta baliogabea inork ulertzen ez zuen tokian.
‎Harik eta hiru urte bete zuen arte, ez zen ohartu hizkuntza ezberdinak mintzatzen ari zela. Rita jaio zenerako, Julia hasia zen bere hitzak asmatzen, zentzugabeko mintzaira berezi eta propioa, eta gehienbat herriko norbaitek, berari entzutearren, ingelesez hitz egiteko eskatzen zionean erabili ohi zuen. Bere hizkerari, guk swahili bataiatu genuena?
‎Laster garbi ikusi nuen hizkuntzek askoz gehiago nahasten gaituztela helduok, umeak baino. Juliari ez datorkio nahasmena edo harridura hiru hizkuntza hitz egitetik, aitak bi baino ez erabiltzetik baizik. Edota ikustetik jende askok bat baino ez duela egiten.
‎Luze gabe ohitura, eta ondoren erreflexu inkontziente bilakatu zen arau ugarietako bat hauxe da: etxean nik ez dudala katalanez hitz egin beharrik.
‎Otto Pette idatzi nuenean, erdi aro hipotetiko batean oinarritutako nobela bat, istorioaren sinesgarritasunak adinako garrantzia zuen niretzat hizkeraren sinesgarritasunak. Nola hitz egiten zuten orain seizazpi mende, ez dakigu. Jakin izanda ere, nuke orduan bezala idatzi.
‎Gizonak ziren gehienak, itsas gizonak,? Asko maite zuen haien hitz egiteko modua, haien musika.
‎Liluratuta gelditu zen Mikel interpretazio xoil haiekin. Nik uste disko gorriez aurrena hitz egin ziona Joseba Bidaurrazaga izan zela, mediku naturista bat, Bilbokoa.
‎Hiru liburu hauek bat bakarrean biltzen dira: Savinio ren Entziklopedia Berria, zeini buruz hurrengo batean hitz egingo dudan.
‎Ikaragarri ederra da, ezta? Belarrira hitz egiten dio. Musika ozen dagoelako eta alkoholak distantziarik gordetzen ez dakielako.
2010
‎Liburua atzekoz aurrera irakurri dut nik, hau da, azken testua lehena, akaso interes pertsonalengatik. Eta azken testuan, «Madrilgo kazetaria» izenekoan, hitz egiten bada kazetari batek momentu erabakigarrietan hartu behar dituen erabakiez, bereziki harrigarria egin zait testua, «Jesus Ulaiarren garaia». Bortizkeriaren aurrean kazetariek egiten duten lanaz hitz egiten du eta zehazki enfokatzen du garai bat, 70eko eta 80ko hamarkaden arteko trantsizioa.
‎Eta azken testuan, «Madrilgo kazetaria» izenekoan, hitz egiten bada kazetari batek momentu erabakigarrietan hartu behar dituen erabakiez, bereziki harrigarria egin zait testua, «Jesus Ulaiarren garaia». Bortizkeriaren aurrean kazetariek egiten duten lanaz hitz egiten du eta zehazki enfokatzen du garai bat, 70eko eta 80ko hamarkaden arteko trantsizioa. Ez nituen bertatik bertara ezagutu garai haiek, eta eguneroko biolentziarekin kazetariak «anestesiak jota» bizi zirela irakurtzeak, adibidez, bada, zerbait mugiarazi du nire baitan.
‎Eta iruditzen zait literaturak izan lukeela horren aurkako antidoto, hots, topikoaren, klixearen aurkako; eskaini lukeela zerbait berria, berezia, besterik ez bada desberdina, egunerokoan akitzeraino errepikatzen diren horietatik urrun. Liburuak bide interesgarri bat hartzen du emakumeez hitz egiten hasten denean, gaur edadeko diren emakumeez, horien larrutik: «Besteen zerbitzari izateko hezi gintuzten emakumeak eta zer egin zerbitzatzeko edo zaintzeko inor ez daukazunean?
‎Aurpegia arimaren ispilu eta argazkia aurpegiaren isla, argazkilaritzan erretratu psikologia lantzen dute goi asmodun batzuek. Arimarik ez nik, ostera, eta gorputzaz eta gorputzarena den psikeaz hitz egitea dut nahiago. Gorputzaren erretratuak dira nik neuk gordetzen ditudanak.
‎Arabian chick lita* sartu duen idazleak beloaren atzean ezkutatzen diren pasioez hitz egiten du.
‎Andréyeven liburuaz mintzatzen baino gehiago, nahita edo nahi gabe, norbere buru, herren eta frustrazioak azaleratzen ari direla otu zaio iheslariari. Halako solasaldi batean dagoen lehen aldia izanagatik, eta egon ere, halabeharrezko istripu batek ekarri duelako?, literatura gutxi atzematen du han berak, eta norbere buruaz hitz egiteko gogoa sobera: terapia talde baten antza du, Alcohólicos Anónimos edo halakoren batena; alkohol menpekotasunaren ordez literatur toxikomania anitza pairatzea, horra AA taldeekiko ezberdintasuna.
‎Juan Martin Elexpuruk berak esan didanez, urtebete baino lehen albiste berriak izango ditugu gai honi buruz, eta orduan garbi geratuko omen da Iruña Veleian aurkitutakoen benetakotasuna. Beraz, itxaron dezagun apur bat, eta hitz egin beza denborak egiazki.
‎Horixe adierazi nizun, nahiz eta bien artekoa sekula ez zela benetan bukatuko sumatu. Baina artean ez nengoen hartaz hitz egiteko prest. Ez nuen horretarako nahitaezkotzat jotzen nuen sosegu askirik, ezta behar adinako tenplerik ere.
‎Jakina, kideen ekarpenak nolakoak, bai kantitatean bai kalitatean, halakoa izan ohi da eztabai­den arrakasta. Kide gehienak 50 urte bitartekoak dira, emakumezkoak gehixeago gizonezkoak baino; gehienek bizitza profesionala dute atzean (irakasleak, sendagileak, gizarte langileak, elizgizonak), eta ondo­rioz ohituta daude konfiantzaz eta harira joanez hitz egitera?, baina taldeak pintore eta dekoratzaile bat eta iturgin bat ere izan ditu kideen artean urte askoan, eta biek egin izan dituzte ekarpenak. Kideek, beren literatura eta bizitza esperientzia ez ezik, beren espe­zialitateko ezagutza ekarri ohi dute, adibidez, artearen historia, filosofia, pentsamendu politiko, historia edo teologiarekin lotua.
‎Siziliara Lampedusaren semearen ondoan hitz egitera joateko gonbidatua izateak eta norbere izena eta lana atzerriko egunkari batean albiste izateak, zer esanik ez, la­guntzen du itzultzailearen ego apalari hegoak ematen (dena kasualitate baten ondorioa bada ere). Baina, horretaz gain, holako itzulpen lan baten emaitza onen meritua ez da, noski, itzultzailearena bakarrik; euskal irakurleena ere bada.
‎Idazteaz gain, talde batean militatzen nuen urte haietan; taldearen izaera zehatzak ez du garrantzirik honezkero. Asuntoa da talde horren bilera bat zela, hain zuzen, ipuinaren ardatza, eta bertako pertsonaietako bat eraikitzeko adiskide militante baten jarrerak eta hitz egiteko era pixka bat erridikuluak hartu nituela oinarri. Beste izen bat jarri nion, eta taldea ez zen gure taldea, jakina, baina ezagutzen gintuen edonorentzat argi zegoen azpian zegoena.
‎Bere erreakzioaren zain geratu nintzen edo, zehatzago esateko, bere zorionen zain. Zorionak baino ezin zitezkeen izan eta, konplizitate keinuren bat, edo hori esaten zidan behintzat nire baitako ahots batek, ozenkien hitz egiten zidanak. Baina beste ahots batek, apalago, beste zerbait oso diferentea kontatzen zidan, eta nire adiskidearen deia atzeratzen ari zela konturatu nintzenean, ahots apala zuzen egon zitekeela pentsatzen hasi nintzen.
‎Bai, ipuinak idazten nituen». Nik banekien hori, ale bat kasualitatez aurkitu nuelako bigarren eskuko liburu denda batean, New Yorkera egin nuen aurreko bidaian, baina ez nion sekula ezer komentatu, argi baitzegoen Marcusek ez zuela horri buruz hitz egiteko asmorik: La Côte Basque Brasserie ra joan ginen egun hartara arte bederen.
‎Nik Toledon ezagutu nuen Xukri idazlea. Omenaldi bat egin zioten eta hitz egin behar zuen egun hartan Bernardo Atxagak egiten zion aurkezpena. Sartu baino lehen Toledoko kale estuetan barrena ibili ginen, Xukrik taberna honetan eta hartan geldialditxoak egin nahi zituen moskatel kopatxo batzuk dastatzearren, ordurako ez bide zegoen alkoholis­motik oso urruti.
‎(«Ez dakit nor den ondoan lotan daukadan emakume hau»). Oso ondo hitz egiten zuen gaztelaniaz Xukrik, espainiar literaturako klasikoak irakurrita zeuzkan («Benetako bizitza liburuetan aurkitu behar da») eta berehalaxe antzematen zitzaion asko bizi eta asko ikusitakoa zela mundu honetan. Gurekin oso jator egon zen (nik Tiempo de errores liburua erakutsi nion eta berak sinatu egin zidan arabieraz eta gaztelaniaz:
‎–Ez dut Maitanerekin hitz egin nahi, behintzat berak arrazoia duen bitartean.
‎Ezta gauza handirik egin duanik ere: guardia zibil batekin hitz egin, puta batekin oheratu eta tele-zaborra ikusi goizaldera arte ostatu kutre batean. Eta amaieran, azak ontzeko, errematea!
‎beti hitz egingo dute,
‎Horrela hitz egiteko
‎Oheratu ginen gauean ez genuen horretaz hitz egin, ziur dakit hori. Nor zen Laura, nire alaba?
‎ hitz egin egiten du,
‎Eta berriz hitz egiten du.
‎–Arturoren semea galdu omen da, esan zuen aitak lanurdina kentzen zuela. Ez nion bestelako jaramonik egin, horrela hitz egiten zuten gurasoek, «Urlia zenaren alaba zaha­rrenaren alarguna» eta «Berendiaren suhiaren anaia», ahaidetasunezko sasitza batean galtzen nintzen.
‎–Nik ez ditut halako kontuak ulertzen, arrapostu zion Silverrek?, eta, gainera, ez dute zer ikusirik hitz egiten ari garenarekin. Gauza bat besterik ez dakit:
2011
‎Orain badakit: hitz egin behar dut.»
‎Nik lehengo hariari eutsi nahi nioke apur batean, Lertxundiren liburuaz hitz egin baitugu, eta au­tobiografien sailean sartzeko moduko beste liburu interesgarri bat ere aipagarri delakoan: Mikel Her­nandez Abaituaren Azukre xehea, gatz larria izenekoa.
‎Bizitzaren hasiera. Bizitzan izan dituzten zeregin nagusiak, ama­tasuna eta senarraren zaintza, amaitzen zaizkienean emakumezkoek beste bizitza bat bizitzeko duten au­keraz hitz egiten digu 3 Mariak eleberriak («Horretan nabaritu nuen gehien alargundu izana, inor zaintzeko premiarik gabe bizi nintzelako, aspaldiko partez, agian lehen aldiz nire bizitza luzean» [26]). Maria Alkain, Txuri, ez da iraganean bizi, ez du oroimenek itota amaitu nahi.
‎Bestelako gaiak ere aipatzen ditu zeharka, hala nola Gerra Zibilak zenbateraino baldintzatu duen euskal gizartea edo, hobeto esanda, galtzaileen bandoa. Kultur aniztasunaz eta kulturen arteko tolerantziaz ere hitz egiten zaigu, bai Handik Mexikon bizi izandakoen bai Laidaren eta Handiren ordezko semearen artean sortuko den harremanaren harira.
‎tradi­zioaren izenean justifikatu nahi izan da emakumeek herriko jai nagusian ez parte hartzea. Luze hitz egin genezake tradizioaz, haren moldagarritasunaz, bilakae­raz, baina 3 Mariak eleberriaz behar dugu orain. Eta Marijok sarrera egin ondoren, zahartzaroa hartuko dut mintzagai, horixe baita akaso eleberriak planteatzen duen gai nagusi edo, gutxienez, nabarmenena.
‎Bi saio lanez hitz egin dugu orain arte, baina hirugarren bat aipatu nahi nizueke orain.
‎Gauzak horrela izanda, zer egin dezake intelektualak? Nola hitz egin dezake beste batzuen izenean, ekintza horrek suplantazio bikoitza (ahotsarena eta bizi gertaerena) suposatzen duenean. Karta guztiak mahai gainean jarrita.
‎saiakeraren aurrean, galdera akaso egin daitezke: Zergatik hitz egiten digu Sarrionandiak hain ondo, hain zehatz, hain zabal amazigei buruz. Zer ikusi du han hona ekartzeko modukoa, are halako lan eskerga egin ondotik?
‎Intelektualaren rola aipatzerakoan, Spivaken «Can the Subaltern Speak? »en bi bertsioak nituen buruan. Lehenengoan, 1988an argitaratutakoan, Indiako pen­tsalariak ezezko biribil batekin erantzuten zion aipatu galderari, bere argudioa baitzen nortasun subalternoak ezin duela bere ahotsean hitz egin, subalternitatearen ezaugarri intrinsekoa baita lehen pertsonan hitz egiteko aukerarik ez izatea. Bestela balitz, subalternoa izateari utziko lioke.
‎Intelektualaren rola aipatzerakoan, Spivaken «Can the Subaltern Speak? »en bi bertsioak nituen buruan. Lehenengoan, 1988an argitaratutakoan, Indiako pen­tsalariak ezezko biribil batekin erantzuten zion aipatu galderari, bere argudioa baitzen nortasun subalternoak ezin duela bere ahotsean hitz egin, subalternitatearen ezaugarri intrinsekoa baita lehen pertsonan hitz egiteko aukerarik ez izatea. Bestela balitz, subalternoa izateari utziko lioke.
‎(Rosalind C. Morris irakasle eta antropologoak Spivaken artikuluak ikasketa poskolo­nialei egindako ekarpenari buruz idatzi zuen liburuan aurki daiteke bigarren bertsio hau). Spivak ohartu zen nortasun subalternoak lehen pertsonan hitz egiteko aukerarik ez duela izango, baina beste norbaitek hitz egin dezakeela bere izenean, dela idazleak (kasu hone­tan Sarrionandiak), dela intelektualak. Hori bai, lehen aipatzen nuen bezala, idazle/ intelektualak ezin du ahaztu bera bitartekari bat besterik ez dela eta, ildo ho­rretan, kontuz ibili behar du parte interesatua bihurtu nahi ez badu.
‎(Rosalind C. Morris irakasle eta antropologoak Spivaken artikuluak ikasketa poskolo­nialei egindako ekarpenari buruz idatzi zuen liburuan aurki daiteke bigarren bertsio hau). Spivak ohartu zen nortasun subalternoak lehen pertsonan hitz egiteko aukerarik ez duela izango, baina beste norbaitek hitz egin dezakeela bere izenean, dela idazleak (kasu hone­tan Sarrionandiak), dela intelektualak. Hori bai, lehen aipatzen nuen bezala, idazle/ intelektualak ezin du ahaztu bera bitartekari bat besterik ez dela eta, ildo ho­rretan, kontuz ibili behar du parte interesatua bihurtu nahi ez badu.
‎Nerea per­tsonaia du ardatz eta narratzaile, bere inguruan ariko dira gainontzekoak, pisu berezia duten Mateo Vallejo aitona, Edwin marinela eta kontakizunaren hartzaile den aita, batez ere. Aipagarria da adin, jatorri, maila ezberdineko pertsonaiak, eta ondorioz bizikizun era­bat ezberdinak, nola jartzen diren hemen elkarrekin, elkarri hitz egiten, eraginean, Aranbarrik aurreko eleberrian ere, Zulo bat uretan hartan, maisuki egin bezala. Denbora plano ezberdinak sartzen dira gero jokoan:
‎Uste dut ulertu nezakeela berak esaten duenean sinesgarritasun arazoak aurki genitzakeela edozein idazlanetan, eta arrazoi ematen diot edozein fikzio sorkuntzatan idazleak propo­satu dion istorioa bere horretan onartzeko hurbilketa egiten duela irakurleak. Jakina, nolabait sasi hizkuntza hori onartzeko prest gaude, Hollywoodeko filmetan alemaniarrek hitz egiten duten ingeles zakarraren aurrean alemanez ari direla onartzen dugun neurri be­rean. Konbentzio sasi linguistikoak onartzen ditugu fikzioak bestelako gozamenik ematen digulako, errea­litatetik aldenduta daudela jakinda ere.
‎Josu Penadesen Jantzi beltz bi nobelaren gainean hitz egin nahi dizuet. Nobela honekin pasatu zaidana ez zait pasatu nobela askorekin:
‎Bosgarren foro honetako kideak hasiak zarete libu­ruen inguruko iritziak eta adierazten, eta hitz egiteko gogoa ere egin zait Jazintoren hitzen harira. Irakurria dut nik ere Josu Penadesen Jantzi beltz bi narrazio hori eta ikusten dizkiot hein batean berak azpimarra­tu dituen ezaugarri estilistikoetako batzuk.
‎alaba drogetan sartuta galdua duen emakume baten gutun luzeak osatzen du testuaren diskurtsoa, lehen pertsonan. Dramatismoa areagotzen da hitz egiten duen protagonista horrek minbizi sen­daezina duela aitortzen duenean eta, narrazioan aurrera egin ahala, tratamenduaren berri ematen duenean. Nire iritziz, pertsonaia kontalari horren jardunean dago gakoa.
‎Eta nola harrapatzen zituzten irakasleek errudunak? Botoi bat ematen zitzaion ikasle bati eta hark bere ama­ hizkuntzan hitz egiten harrapatzen zuen edonori pasatu behar zion. Egunaren bukaeran botoia zuenak nork eman zion salatu behar zuen, eta halaxe hurrenez hurren eguneko errudun saila jakiten zen.
‎Hizkuntza hauek, Afrikaren ondare nazional horiek, nekazariek mantendu zituzten bizirik. Nekazariek ez zuten kontraesanik ikusi beren ama hizkuntzak hitz egitearen eta geografia nazional edo kontinental handiago baten kide izatearen artean. Ez zuten nahi­taezko kontraesanik ikusi berezko nazionalitatearen kide, Berlinek marraztutako estatu multinazionalaren kide, eta Afrika osoko kide izatearen artean.
‎Ez zuten nahi­taezko kontraesanik ikusi berezko nazionalitatearen kide, Berlinek marraztutako estatu multinazionalaren kide, eta Afrika osoko kide izatearen artean. Jende hauek lasai asko jarraitu zuten wolof, hausa, yoruba, ibo, arabiera, amharic, kiswahili, gikuyu, luo, luhya, shona, ndebele, kimbundu, zulu edo lingala hitz egiten, horrek estatu multinazionaletan urraketarik eragin gabe. Borroka antikolonialaren garaian, gaitasun mugagabea erakutsi zuten jarrera antiinperialista ongien eta sendoen artikulatzen zuten liderren edo alderdien inguruan batzeko.
‎Gikuyuz10 hitz egiten genuen soroan ari ginela. Gikuyuz hitz egiten genuen etxe ba­rruan eta kanpoan.
‎Gikuyuz10 hitz egiten genuen soroan ari ginela. Gikuyuz hitz egiten genuen etxe ba­rruan eta kanpoan. Ederki gogoratzen ditut sutondoko kontu saio haiek, ilunabarrean.
‎Antzeko zerbait gertatu zitzaidan Euskadi Irratiko «Arratsaldekoa» saioan, Vikingoen sorterrira liburuaz hitz egitera eraman nindutenean. «Zergatik hainbeste auto istripu?», galdetu zidan bat batean Arantxa Iturbek.
‎O Fado atzean utzi ahala, konturatu ginen ez dagoela okerrik ez azerturik. Etorkizunaren itzaletan, anaia eta biok denboraren tolesturetan, elkarri hitz eginez bezala gindoazen, arrainen arrautzen gainetik zubiak zeharkatuz, aire arraro hura arnastuz. Ez genbiltzan ez atzera ez aurrera, hiria zen igarotzen zena.
‎Bitxia da, baina jakin dudanez, familian eta garai haietan, gizonezkoek aleman hizkuntza zekiten, eta emakumeek, aldiz, frantsesa ikasi zuten. Nire amona Benitak, esate baterako, ederki asko hitz egin zezakeen frantsesez, eta ez alemanez, ordea.
‎«nola dituk lehengusu beltzak?». Gainera, ez zuten euskaraz hitz egiten, ezta gazteleraz ere. Ingelesez hitz egiten zuten, Karibeko irla batean bizi zirelako, Antiguan.
‎Gainera, ez zuten euskaraz hitz egiten, ezta gazteleraz ere. Ingelesez hitz egiten zuten, Karibeko irla batean bizi zirelako, Antiguan. Gero Dina [Bilbao] ere hara bizitzera joan zen.
‎J. I.: Ari zitzaizkidan esperientziak pilatzen, eta horregatik hasi nintzen eskoletan­ eta hitz egiten. Diapositiba emanaldi asko eskaini izan ditut eskoletan, eta asko gustatzen zait herri txikietara joatea.
‎Baina beste leku batean ez luke ba­lioko. Ez duzu berdin hitz egingo zahar etxe batean eta euskal filologiako ikasleen aurrean. Asko saiatu naiz moldatzen.
‎Ez, guk euskaraz aterako diagu, autoeditatu egingo diagu». Papera lortu genuen Antton Soroaren bidez, sei mila kilo paper, Otzarretakoekin hitz egin, beste lagun batzuek maketatu, eta 1.500 liburu atera genituen euskaraz. Lau milioi eta erdiko zulo batean sartu ginen.
‎Juxtu puntu honetan, hots, irakurle klubak sortzean, ados dago Iban Zaldua idazlea ere, ni neu nagoen bezalaxe: «Nik uste dut gauzarik nabarmenenetako bat, azken urte hauetan, irakurle taldeen eraketa izan dela, gure geografiako puntu oso ezberdinetan; bertara motibazio oso ezberdinek bultzatzen duten jendea dagoela jakinda ere, agian euskal irakurle berri baten etorreraz hitz egiten digute talde horiek, horren militantea ez den irakurle batenaz, edo behintzat ez lehenagokoa bezain militante batez, gehiago irakurtzen duena plazer literario hutsagatik (eta elkartzeko premia sentitzen duena, euskal irakurleriaren ohiko dentsitate txikiaren kariaz?)». Idazle askok uste baitugu herri guztietan sortu lukeela halako irakurle klub edo talderik, bat gutxienez herri bakoitzean, eta hiri handietan dozenaka.
‎ARTE DEMOKRATIKOA. 1950eko hamarkadan Clement Greenberg arte kritikariak Rothko eta Pollock artista espresionisten alde hitz egiten zuenean, artearen munduak men egiten zion. Badira jada hamarkada batzuk gizabanako baten botoak beste edozei­nenak adina balio duena:
‎Zentzu honetan, Guggenheim az ari zela, museoaren helburua zein zen garbi utzi zuen Xabier Arzallusek Así fue (2005) liburu autobiografikoan: «Nik ez dut arteaz hitz egiten, errentagarritasunaz baino».
‎Inaugurazio egun hartan erabaki zuen Dantok ordura arte Arteaz (letra larriz) genuen diskurtsoak ez zuela jada erakusketaren berri emateko balio, eta bere ondo­rengo artikulu eta liburu eragingarrietan «artea hil ondorengo arteaz» mintzatu zen. Lan horietan saiatuko da azaltzen nolatan «artearen historiaz» hitz egitetik «artearen filosofiaz» hitz egitera pasatu ginen. Objektu estetikoaren gainetik, hari buruzko diskurtsoa dago; are gehiago, hau gabe ez dago artelanik.
‎Inaugurazio egun hartan erabaki zuen Dantok ordura arte Arteaz (letra larriz) genuen diskurtsoak ez zuela jada erakusketaren berri emateko balio, eta bere ondo­rengo artikulu eta liburu eragingarrietan «artea hil ondorengo arteaz» mintzatu zen. Lan horietan saiatuko da azaltzen nolatan «artearen historiaz» hitz egitetik «artearen filosofiaz» hitz egitera pasatu ginen. Objektu estetikoaren gainetik, hari buruzko diskurtsoa dago; are gehiago, hau gabe ez dago artelanik.
‎Azalpena osatzeko, egokia litzateke loturak egitea liburuko azken poemarekin, Entropia, urtebete geroago idatzia izanda ere, baratzea duelako gertaleku, beste egoera batean, barne­ bilakabide baten isla. Horretaz hitz egitea, ordea, beste poema baten atzealdea azaltzea litzateke, eta luzatu naiz sobera.
‎Lana utzi behar izan zuen, luzaro baitzegoen ospitalean, bigarren aldiz urtean, esan dudanez. Sarritan egiten zuen negar, batez ere familiarekin hitz egiterakoan. «Toudo ben, toudo ben», esaten zien, gaixotasuna ezkutatuz.
‎Baina ikusgarriagoa da, edozein modutan ere, nola traizionatzen dituen komikiak, so­tilki, generoaren ustezko elementu horietako asko: altxorraz asko hitz egiten da, egia da, baina ez zaigu sekula ere erakusten; piratek, autonomia pertsonalaren eta are nolabaiteko anarkismo baten ikur, hainbestetan, Gerla Handian parte hartzen ari diren potentzietako batentzat lan egiten dute diruaren truke; zuze­nean ikusten dugun itsas bataila ia bakarrak, ehiza torpedo txalupa japoniarraren urpe­ratzea, ez du ezer heroikotik, eta traiziozko masakre koldarra da piraten aldetik; ustezko indigena kanibalak, bestalde, hitz egiten hasten direnean, dotore aurkezten dituzte nazionalismo melanesiar polinesikoaren eta anti inperialismoaren printzipioak.
‎altxorraz asko hitz egiten da, egia da, baina ez zaigu sekula ere erakusten; piratek, autonomia pertsonalaren eta are nolabaiteko anarkismo baten ikur, hainbestetan, Gerla Handian parte hartzen ari diren potentzietako batentzat lan egiten dute diruaren truke; zuze­nean ikusten dugun itsas bataila ia bakarrak, ehiza torpedo txalupa japoniarraren urpe­ratzea? ez du ezer heroikotik, eta traiziozko masakre koldarra da piraten aldetik; ustezko indigena kanibalak, bestalde, hitz egiten hasten direnean, dotore aurkezten dituzte nazionalismo melanesiar polinesikoaren eta anti inperialismoaren printzipioak.
2012
‎¡ Un caballero! Zoragarria zen harekin hitz egitea, zoragarria! Zer egokia hizketan!
‎Beste baserri batekoak, Mutitegikoak, gurdian jaitsi eta etxean gordeta eduki zituzten. Andik ogeiren bat urtera, nere anai zaarrena, Mikel, Mutitegiko alaba batekin ezkonduta zegoen, eta, Antonio Labaienekin bat artuta, koinatuekin hitz egin, eta lengo tokira igo zituzten arriak, berriro gurdian. Gero, Tolosako Larrartetar aita semeak berritu zuten oroitarria:
‎Udaletxekoek Euskal Herriko gizonik indartsuenak bildu nahi izan zituzten. Banaka ba­naka plazetan arituak ziren harri jasotzaile onenekin hitz egin eta denak biltzeko erronka jo zuten.
‎Erretiratu zen Peru­rena. Multzo txikitan bi hitz egin eta abiatzera egin zuten ikusleek.
‎Sasoi hartan herriarentzat lan egiten zuen bat ere euskalduna zen, Alfontso Igoa, nafarra, eta harekin hitz egin eta, hau eta hura, gauean, Nikolas beste batzuekin kanposantura joan eta hildakoaren harria hartu! Horixe egin zuen.
‎Zalantzarik gabe, Borgesen ahotsa zen, nire belaunaldiko askok Joaquín Soler Serranok 1980 urte aldera telebistan egiten zituen elkarrizketetan ezagutu genuena, eta hitz egiteko modua ere, modu «hauskorra», berarena zen.
‎Hurrengo arratsaldean Ana Ugarte itzultzaile eta lagunarengana jo nuen, eta grabazio osoa entzun genuen haren lantokian. Ahotsa eta hitz egiteko modu hauskorra ez ezik hantxe zegoen Borgesen gai nagusietako bat, compadrito, guapo edo orillero deitzen zi­tzaienen mundua.
‎Hartan, heldu egin zion bere alderdiko batek, eta beste inor ez zen Aitari min egiten saiatu, jentil zahar bat geziak kokatzen ari bazen ere. Aitak Ignaciorekin hitz egin zuen, eta hark esan zion: –Goazen pixkanaka, Aita?
‎Mariano Buena Aita Nagusia egoitza batetik bestera ibili zen errebeldeak errenditze­ko konbentzitu nahian, baina arrakasta handirik gabe, eta adorea erabat galduta heldu zen Tecoripara. Egoera ikusita, eta Aita Nagusiaren alfer bidaiari nahitaez jarraituko zitzaion kanpaina militarra eragotzi nahian, Juan Sarobek matxinatuak bilduta zeuden tokira joatea pentsatu zuen, bera bakarrik, ea haiekin hitz eginez bake bidera ekartzen zituen. Burutik kendu nahi izan zioten fraide gazteari asmo hura, zituen arriskuengatik, baina Sarobek bereari eutsi zion.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Konbinazioak (3 lema)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia