|
2007
|
|
|
Golemanen teoriari erreparatuz gero, motibazio emozionalak hizkuntza bat aukeratzerakoan duen garrantzia eta" Txepetx" ek hainbestetan aipatzen duen motibazioa lantzeko bide emankorra izan daitekeela uste dugu eta, osagarriak diren aldetik, Mintzapraktika programei etekin
|
handiago
ateratzeko bide izan daitekeela uste dugu.
|
|
|
Hegoaldean, irakaskuntzari esker, haurren eta gazteen artean euskararen ezagutza handitu egin da azken bost urte horietan, bereziki ingurune erdaldunenetan. Adinekoen eta helduen arteko ezberdintasunak aldiz, murrizten doaz euskararen ezagutzari dagokionez, alde batetik, gazte euskaldunak sartzen ari direlako helduen adin taldean eta bestetik heldu erdaldun zaharrenak adinekoen multzoaren zati gero eta
|
handiago
bat suposatzen dutelako eta adinekoen taldean ziren euskaldunak, batzuk ia elebakarrak, apurka apurka desagertzen doazelako.
|
|
|
Helduekin datuak txarragoak dira, 1993ko% 6,2tik 2006ko% 4,0ra jaitsiz. Beraz, epe horretan 2 puntu baino gehiago galdu dira eta beherakada
|
handiago
da 2001etik 2006ra,% 1,4 Adin talde honekin izan daitekeen gauzeen aldatzeko eragile nagusiena helduen euskalduntzea litzateke. Baina irakaskuntza honek 1000 bat ikasle hunkitzen du Ipar Euskal Herrian eta dakigun bezala hiztun osoak eskuratzeko epea luzea da.
|
|
|
EAEn zein Nafarroan haurrak erabileraren erpinean agertzen dira, beste adin taldeen gainetik. Iparraldean, aldiz, ez da halakorik gertatzen eta zenbat eta zaharrago biztanleria gero eta
|
handiago
erabilera maila.
|
|
|
1 Euskararen erabilerak lurralde batzuetan izan duen hazkundea, azpitik eta lekutan gelditu da gaitasunaren hedapenak leku horietan lortu dituen zifretatik; horrela, gaitasunaren eta erabileraren arteko arrakala gero eta
|
handiago
da.
|
|
|
Hortaz, gaitasun erlatiboaren mugak zein motibazio nahikorik ezak, banaka ala elkarrekin, ongi azal lezakete zergatik euskararen erabileraren hazkundea txikiagoa den gaitasunaren hedapenarena baino, eta zergatik bi osagai horien arteko arrakala gero eta
|
handiago
den (arestian aipatu diren ondorio laburtuetako IV.10 puntua).
|
|
2008
|
|
|
Hortxe azaldu zituen Baxokek nola ikusten dugun Hegoaldeko euskaldunok Iparraldea eta, aldi berean, nola Iparraldekoek Hegoaldea: bakoitzak beste aldekoa benetan dena baino askoz ere
|
handiago
eta urrunagoko. " Euskal Herriko mapa psikologikoa" dio izenburuak.
|
|
|
Emaitzek adierazten dutenez, bateraezintasun handiagoa du identitate espainiarra duenak globalki hizkuntzarekiko, kulturarekiko identitate euskaldunarekiko, alderantziz baino; bestela esanda, eta paradoxikoa bada ere, talde boteretsuenak menpeko taldearekiko gorroto
|
handiago
du, alderantziz baino.
|
|
|
euskaldun eta espainiartasun dimentsioek ez dute modu independentean jokatzen, alderantziz, oso lotuta eta modu interaktiboan garatzen dira; gehienetan, era konpetitibo+ gatazkatsuan. Emaitzek adierazten dutenez, bateraezintasun handiagoa du identitate espainiarra duenak —globalki hizkuntzarekiko, kulturarekiko— identitate euskaldunarekiko, alderantziz baino; bestela esanda, eta paradoxikoa bada ere, talde boteretsuenak menpeko taldearekiko gorroto
|
handiago
du, alderantziz baino.
|
|
|
Euskaraz bizi den eta hala bizi nahi duen hizkuntza komunitateari erantzun behar dion gizarte komunikazioaren sektore osasuntsua eta normalizatua behar dugu guk, euskal hiztunok. Eta, horretarako, modu orekaturen bat aurkitu da euskaraz diharduten hedabide mota guztiak uztartzeko eta egungo produktuei etekin ekonomiko, sozial eta kultural
|
handiago
ateratzeko.
|
|
|
Proposatutako esku hartzea jokabidearen azterketaren eredu zientifikoetan oinarritzen da, jokabideak nola sortu diren eta jokabide horiei zergatik eusten zaien ulertzeko. Helburua" gizarte elkarreraginetan euskaraz hitz egiteko" jokabidea izateko aukerak areagotzea denez, hizkuntza horri gizarteerabilera emanez ongizate eta gogobetetze
|
handiago
izateko baliabideak ikas ditzakegu. arteko probabilitatea aldatzen duten eraginen mende dago, noski. Jokabidearen azterketaren ikuspegitik, aukera bakoitzetik eratorritako ondorio positiboek eta negatiboek norbanakoaren jokabidea bideratuko dute etorkizun hurbilean.
|
|
|
Proposatutako esku hartzea jokabidearen azterketaren eredu zientifikoetan oinarritzen da, jokabideak nola sortu diren eta jokabide horiei zergatik eusten zaien ulertzeko. Helburua" gizarte elkarreraginetan euskaraz hitz egiteko" jokabidea izateko aukerak areagotzea denez, hizkuntza horri gizarte erabilera emanez ongizate eta gogobetetze
|
handiago
izateko baliabideak ikas ditzakegu.
|
|
2009
|
|
|
15" enpirikoki egindako neurketek, hau erakutsi dute: B ren erabilpenak, isotropian aurkitutakoak baino aisa
|
handiago
gertatzen direla herri askotan. Hitz batez, gizarte anisotropia postulatu beharra dago".
|
|
|
Euskararen murgilpen
|
handiago
dutenen aldetik euskara ikasteko motibazioa euskaldun izatearena da; alegia, euskara identitate kulturalarekin jartzen dute harremanetan. Hori motibazio sinbolikoa litzateke.
|
|
2010
|
|
|
...dut euskara eta, naiz eta gustatuko litzaidakeena baina gutxiago erabili, asko maite dut euskara eta etorkizunean nere bizitzan leku handiagoa betetzea gustatuko litzaidake eta hori da magistaritza ikasteak duen abantailetako bat, euskaraz ikasteko eta lan egiteko aukera ematen duelako, hizkuntza urteekin galdu beharrean, alderantziz, euskaran gehiago trebatuz eta esan dudan bezala euskaraz neurri
|
handiago
batean bizitzeko aukera emanez...
|
|
|
Euskarazko argitalpen espezialdu eta dibulgatiboen eztanda bizi izan dugu urte hauetan. harrera hotza(). Funtsean arazo ekonomikoa zen, hau da, formatu elektronikoaren alde egiteak edizio gastuen zati handiena murrizten zuen, baina horrek era berean beste arazo
|
handiago
batzuk zekartzan, ez baitzegoen egitasmo komunikatiboak babesteko proiekturik, edizioa babesteko baizik. hau da, argitalpenari emandako laguntza produktu baten gutxieneko ekoizpenari lotuta zegoen (urtean lau zenbaki eta 1.000 ale bakoitzeko). bestalde, irakurlegoa oraindik ohitu gabe zegoen formatu elektronikoan jardutera. beraz, ukaezina da Jaurlaritzak proposatu zuen urratsa bide onean zihoala... Sei elkartea (euskal Soziolinguistika institutua Sortzen izenekoa) babesle zuela, berariaz horretarako sortua. ondoren Soziolinguistika klusterra etorri zen, Sei ren garapenaren ondorioz. garai bakoitzean zuzendariak (txillardegi eta Maria Jose azurmendi), koordinatzaileak, argitalpen batzordeko kideak berritzen joan dira, eta horrek berarekin ekarri du garapena. ez nuke puntu honetan gehiegi luzatu nahi, uste baitut bakoitzak bere neurrian zuen onena eman zuela, baina uste dut bat aldizkariaren" intra historia" azpimarratzekoa dela arlo honetan, izan ere bere iraupen eta bilakaeraren gako nagusia bertan dago. zorroztasun akademikoa, esperientzia aplikatua, militantzia eta zabaltasuna uztartzen asmatu dute aldizkariaren sustapenean lan egin dutenek. denona eta inorena ez, txikia baina ezinbestekoa, hori da bat aldizkaria izan dena eta horretan ahalegindu dira, produktuan ikus daitekeenez, bertara bildutakoak.
|
|
|
eliz erakundean oinarrizko datu zehatza dago tarteko: oro har, euskal herriko diozesietako gotzainak ez ziren euskaldunak, kanpotarrak ziren, herritar euskaldunen hizkuntza ezagutzen ez zutenak, eta produkzio erlijioso literario
|
handiago
baten gidaritza eta kontrola eramateko gaitasun eskasekoak. eta ikusi dugu kontrolaren horrek zenbateko zeresana zuen garaiko argitalpen erlijiosoen historian. ez gotzainek eta ez inkisizioak euskararik ez baldin bazekiten behar zen tamainan, zaila ikusten da nola izan zitekeen hierarkia sorkuntza intelektual teologiko baten sustatzaile arduratua. katekesirako itzulitako lehen tresna xumeak (elts...
|
|
2011
|
|
|
Beraz, hizkuntza bat salbatzeko, ez da hizkuntza bera salbatu behar, baizik eta haren habitata; hau da, haren garapen eremua, existentziaren testuingurua. hori dela eta, gutxieneko ekosistema egokiak eraiki behar ditugu, hizkuntza gordetzeko eta garatzeko. hauxe da erronka: ekosistema soziopolitikoak eta kulturalak eraikitzea gizakiok hizkuntza kodea erabiltzen jarrai dezagun. hortaz, hizkuntzak berak baino garrantzi
|
handiago
du testuinguruak, hots, hizkuntzaren habitatak. zer egiTen dugu BiodiBerTSiTaTearen arloan?
|
|
2012
|
|
|
Ez bakarrik mintzaira. Erdara da hiri jakintza modernoa, bizimodu zibilizatua, arrazoiaren eta aurrerapenaren estiloa. koroa, haraino merkatua. horrela, koroarekiko lotura, hiriarekikoaren gainean ezarri zen, eta maila
|
handiago
bateko sinkronizazioa sortu zen espazio publiko berri batean; estatuak, ez hiriak, sinkronizatuko zuena. hori dena nazioaren zentzu politiko modernoa jaio baino lehen gertatu zen. hala ere, burgesek boterea eskuratu arau, gero eta mesfidantza handiago erakutsi zieten boterearen legitimazio transzendente eta tradizionalei. ezin zuten erraz eta eroso onartu agintea norberaren ahaleginetatik kanpo e... Negoziatu beharreko kontu bat zen, transakzio baten emaitza. eta transakzio ideal guztiak bezala, parekoen artekoa. hitz gutxitan, hirietan hasi ziren pentsatzen errege agintearen mendean bizi zirenak jatorriz parekoak zirela, eta hala izanik, agintearekiko loturak berdina behar zuela.
|
|
|
Ez bakarrik mintzaira. ...lizatua, arrazoiaren eta aurrerapenaren estiloa. koroa, haraino merkatua. horrela, koroarekiko lotura, hiriarekikoaren gainean ezarri zen, eta maila handiago bateko sinkronizazioa sortu zen espazio publiko berri batean; estatuak, ez hiriak, sinkronizatuko zuena. hori dena nazioaren zentzu politiko modernoa jaio baino lehen gertatu zen. hala ere, burgesek boterea eskuratu arau, gero eta mesfidantza
|
handiago
erakutsi zieten boterearen legitimazio transzendente eta tradizionalei. ezin zuten erraz eta eroso onartu agintea norberaren ahaleginetatik kanpo ezartzen zuen paradigma (pre) politiko hura; haien ustetan, agintea ez zen odoleta leinu argitasunak besterik gabe ematen zuen gaitasun bat, ez zen ere behin betiko ezarritako ordenamendu bat. Negoziatu beharreko kontu bat zen, transakzio baten emaitza. eta transakzio ideal guztiak bezala, parekoen artekoa. hitz gutxitan, hirietan hasi ziren pentsatzen errege agintearen mendean bizi zirenak jatorriz parekoak zirela, eta hala izanik, agintearekiko loturak berdina behar zuela.
|
|
|
5 Baionan, aurreko edizioetako lagina ez da nahikoa datu fidagarriak izateko. VI. Neurketa honetan landa lana orduak bikoiztu egin dira jasotako datu kopurua
|
handiago
izateko.
|
|
|
Zergatik galdetzen zaienean, honako erantzunak ematen dituzte: euskaraz ez daude, gaztelaniaz aukera askoz ere
|
handiago
dago, gaztelaniazkoak politagoak dira, hobeak eta ulergarriagoak dira.
|
|
2013
|
|
|
Diskurtsoa ere atxikimenduaren elikagai inportantea izan ohi da. Halere, nahi dugun atxikimendu
|
handiago
hori gogoari lotzen zaiola uste dut, eta gogoak batez ere erakargarritasunaren iturritik har dezake indarra. Hizkuntzak berak gertatu behar du eraAdostasun sozial eta politikoa ere atxikimenduaren elikagai nagusitzat jotzen dugu.
|
|
|
Bereziki, herri euskaldun eta txikietako ikasleen kasuan nabarmena da beherapena. Errealitate honek etorkizunean azterketa sakonagoa balu ere, honakoetan gogoetatu litzatekeela uste dugu: testuinguru akademikoak (egoera formala) eta arrazoi soziologikoak (herri txikietako ikasle izateak, non Tolosa gisako herri
|
handiago
batera doazen, eta" garbiago edo" hitz egiten den bertan) mugatu izana etxetik dakartzaten baliabide aberatsak ez erabiltzea; ez ondo asmatu izana helburu komunikatiboaren edo testuinguruaren berri ematen; irakasleak testuinguru komunikatiboaren gainean duen irudikapena hizkuntza idatzira gerturatzea, eta ez horrenbeste ahozko komunikaziora;
|
|
2014
|
|
|
Ikerketa horrek pentsamendu sistemikoa oinarri hartu da eta ikergunea Zaldibarko herria izan da, sistema ireki ertain modura ulertuta. Sistema horrek, jakina, azpisistema anitz biltzen ditu bere barnean eta, aldi berean, bera ere sistema
|
handiago
anitzen parte da.
|
|
|
Kontuak horrela, zein bide, zein mekanismo izan ditzake sistema ireki batek bere izaera propioari eutsi eta kanpoko sistema
|
handiago
batean ez diluitzeko. Alegia, teoria honen eskutik, zein tresna izan ditzake arnasguneak bere izaerari eutsi eta sistema erdaldun nagusiaren baitan ez dadin asimilatua izan?
|
|
|
Kataluniako herrietako nerabeen kasuan, beta koefizienteek erakusten dute identitate aldagaiek eragiten dutela gehien katalanarekiko jarreretan: positiboki eta hein
|
handiago
batean katalan sentitzeak (β= 0,471), eta negatiboki eta hein askoz ere txikiago batean espainiar sentitzeak (β=). Garrantzi gehien duten aldagaien artetik bigarrena hizkuntza konfiantza da.
|
|
|
hizkuntza konfiantzak %16, 9ko ekarpen esklusiboa egiten diola mendeko aldagaiaren bariantzaren azalpenari. Bestalde, nahiz eta beta koefizienteek adierazten duten garrantzi gehien duten aldagaien artean hurrengoak identifikaziokoak direla, sexuak ekarpen espezifiko
|
handiago
du; zehatz mehatz esanda, lortutako R2 aren %10 (guztizko bariantzaren sr2= %3). Hala, badirudi gizon izateak eragin negatiboren bat izan dezakeela jarrera linguistikoetan.
|
|
|
Lizeoa askoz e... pertsona desberdinak eta... euskararekiko ere beste atxikimendu bat lizeoan, kolegioan baino. Beharba
|
handiago
edo
|
|
|
Horrela da eta horrela izan behar du, adin ezberdintasunaren diferentzia dela medio. Aipatzekoa da, Gabiria eta horrelako herri txikietan haurrek 12 urte bete arte herriko eskolan ikasten dutela eta DBH ikasketak egitera herri
|
handiago
batetara joaten direla (Gabirian ohikoena Beasaina joatea izaten da). Grabazioan gaztetxo batek aipatzen du aurreko belaunaldiekin konparatuz hizkera aldatu den ez den ari ginela, berak Beasaina joan aurretik beste modu batera esaten zituela hainbat gauza eta orain nolabait kutsatu egin dela
|
|
|
Batez ere eskolan eta lanean, eta zer esanik ez telebistan. Gaztetxoenek aipatzen dute ikasleen artean gaztelera asko entzuten dela eta horren arrazoitzat jotzen dute hala egiten dutenak
|
handiago
sentitzea. Beste belaunaldikoen iritziak ere bide beretik doaz, kasu honetan iritziak lanean edota euren semealaben eskoletan gertatzen denari buruz dira.
|
|
2015
|
|
|
%80, 5ekoa zen 1991n eta %63, 6koa 2011n. izan EAEko udalerri euskaldunei buruzko gure ikerketa. Egoeraren eta joeren argazki egokia egiteko, ezinbestekoa litzateke, besteak beste, guk azaldutako dinamikak lurraldeka nola gertatzen diren aztertzea, udalerri
|
handiago
eta txikiagoetako joerak zehatz begiratzea, adinaren aldagaia eta beste hainbat gure azterketan txertatzea... Hori gutxi ez, eta zentsuez gain, beste hainbat iturritara ere jo genuke argi bila:
|
|
2016
|
|
|
Lagunarteko testuinguruko gisa identifikatutako elkarrizketetan batez bestekoaren azpikoa da euskararen erabilera (%58), baina, aldiz, jai giroko testuinguruan, ez (%80 euskaraz). Kaskoko elkartean erdiak dira euskaraz eta erdiak gaztelaniaz, baina elkarrizketa gutxi dira; Santioko tabernetan %38 bakarrik entzun dut euskaraz, baina kasu honetan auzoaren ezaugarriek pisu
|
handiago
dutelakoan nago.
|
|
|
1 Guztiek daukate jarrera positiboa euskararekiko, are gehiago, guztiek momenturen batean eta arrakasta
|
handiago
edo txikiagorekin egin dute euskara ikasteko ahalegina. Jarrera proaktiboa izan dute hizkuntzarekiko.
|
|
|
Badirudi, oro har, joera nagusi unibertsalekin zail dela bilakaera munizipal guztiei edo gehienei erantzutea. Udalerri bakoitzean plano demografikoan, ekono teknikoan, lurralde antolamenduzkoan, soziokulturalean eta abar gertatzen ari den bilakaera partikularrari atentzio
|
handiago
zor zaio. Litekeena da kale neurketaren datu horiekin, batez ere hamar hogei urteko konparazioak egin nahi izatekotan, Inkesta SoMintzajardunaren egoera eta azken urteotako bilakaera.
|
|
2017
|
|
|
Bestalde, beste lotura bat egitearren, Ortega et al en (2014) ikerketaz hitz egingo dut. Euskalkiek hizkera lokalekgizartean legitimate maila handia daukatela aipatu da eta hikaren kasua horren adibide izan daiteke zeren eta elkarrizketetan hikak ematen duen" plus" hori aipatzerakoan benekotasun maila
|
handiago
baten ondorio izan daiteke baita ere. Hau da, hitanoak hizkera lokal bezalabenekotasun maila handia eduki dezakeela edo gazteek honela ikusten dutela.
|
|
|
Hitanoak beraz, batetik," desberdindu" egiten ditu gazteak beste gazteetatik erabiltzean eta bestetik, hitz egiten den pertsona horiekin konfidantza
|
handiago
bat ematen du. Azken hau hitanoaren berezko ezaugarria delako konfiantzazko tratamendua dabaina beraiekin bakarrik hitz egiten delako baita ere.
|
|
|
Gaian jarraituz Ozaita (2014) bere ikerketan hitanoaren barnean dauden botere harreman arauekin apurtzearen aldeko erantzunekin ere topatu zen elkarrizketatutako gazteen aldetik guk orain aurkitu dugunaren antzerakoa baina modu orokorrago batean. Bere aburuz botere harremanetan oinarrituriko arau hauek apurtzearen aldeko jarrera marko
|
handiago
batean kokatu behar da: " belaunaldi heldu eta gazteen arteko burruka bat dago, helduen arauak eta gazteen ikuspegiaren artekoa" (2014, 101 orr.).
|
|
|
26 hemen ikerketaren parte bat baino ez dugu aurkezten. izatez, ikerketa proiektu
|
handiago
baten atala da, zehatz esan, Soziolinguistika klusterraren eta ehuko ikerketa talde baten elkarlaneko Jendaurrean Erabili proiektuaren atala. analisiaren testuingurua zehazteko lagungarriak izan dira proiektu haren baitan getxoko udal teknikariekin egindako hainbat elkarrizketa. eskerrak eman behar dizkiegu elkarrizketetan parte hartu zuten J. arakamari, X. aranguenari eta M. rodriguezi. eta, oro...
|
|
|
Mutilak botere estatus batetik abiatzen direnez, gaztelania erabiltzeak ez die ekartzen arazo handirik. lezo eta pasai donibaneko nerabeek maiz jasotzen dute euskara erabiltzeko agindua, baina, mutila izateak mutilei ematen dien posiziotik errazagoa dute agindu horri aurre egitea, batez ere, haurrei eta transmisioari oso lotuta dagoen agindua dela konturatzen direlako. neskak, ordea, beste posizio batean daude, eta gainera, etengabe ikusi dugun bezala euskararen transmisioaren ardura emakumeengan ardaztua jarraitzen duenez, euskaraz egitearen agindua propioago sentitzen dutela pentsatu daiteke. bigarren arrazoia, aisialdiko praktiken lotuta dator, batez ere, kirol praktikekin. Mutilen artean nerabezaroan garatzen den jarduera arrakastatsuena kirola da, eta ikerketa honetan (eta beste batzuetan) agerian geratu zen bezala euskararen presentzia kirolean oso apala da. nesken artean, aisialdiko praktiken aniztasuna handiagoa da eta, hortaz, euskaraz egiten diren jarduera gehiagoetan parte hartzeko aukera
|
handiago
dute.
|
|
|
Mutilek mugimendurako joera
|
handiago
adierazi eta erakusten dute, beraien presentzia nabarmentzen dute eta espazio handiago okupatzen dute. gainera, mutilek jarrera oldarkorragoa adierazten dute eta gehiago entzuten zaie. protagonismoa bereganatzen saiatzen dira eta, gehienetan lortu ere lortu egiten dute. Salbuespenak ere badaude, noski10 zenbaitetan aztoratuak zeuden neskak behatu ditut, baita talde handian protagonismoa hartzen zutenak ere.
|
|
|
Mutilek mugimendurako joera handiago adierazi eta erakusten dute, beraien presentzia nabarmentzen dute eta espazio
|
handiago
okupatzen dute. gainera, mutilek jarrera oldarkorragoa adierazten dute eta gehiago entzuten zaie. protagonismoa bereganatzen saiatzen dira eta, gehienetan lortu ere lortu egiten dute. Salbuespenak ere badaude, noski10 zenbaitetan aztoratuak zeuden neskak behatu ditut, baita talde handian protagonismoa hartzen zutenak ere.
|
|
|
5.1 nerabeen praktikak: ...ak nabarmendu, eta euskara pisu gutxiko aldagaia zen euren burua definitzeko edo aurkezteko orduan. nerabe horien praktikak laburbildu ditzakegu aisialdiko jarduerek garrantzi handia hartzen dutela esanez. kirola oso presente dago, nahiz eta, mutil eta nesken artean joera ezberdinak nabari diren. nesken artean kirol praktika ohikoa da baina ez da hain orokorra eta kirol espezialitateetan aniztasun
|
handiago
dago. lezon, adibidez, honelako elkarrizketa sortu zen talde eztabaida batean:
|
|
|
Fasold en arabera, hizkuntza ordezkatzeak lilura
|
handiago
sortu du ikerlariengan hizkuntza iraunarazteko saioek edo gizarte aldaketek baino (Fasold, 1995: 227). ipar euskal herrian, euskara biziberritzeko gizarte mugimenduarekin batera, babes instituzionala saretzen ari da
|
|
|
hori guztia azalduta, bi ohartarazpen: bata, lortutako akats tartea, ±7, 4koa, estandar zientifikoek eskatzen dutena, hau da, ±5ekoa baino altuagoa da; eta, bestea, adin eta sexuari dagokionez, lagina ez da unibertsoarekiko guztiz proportzionala. hortaz, ikerketan jasotako laginak baditu zenbait muga eta hutsune, eta desiragarria izango zen, jasotako datuak sendoagoak izateko, lagin
|
handiago
eta proportzionatuago bat lortu izana. hala eta guztiz ere, kontuan hartuta ikerlan hau lehen hurbilpen bat baino ez dela, hizkuntza erabileraren neurketari ikuspegi berri bat eskaintzeko ahalegin xume bat, hain zuzen ere, nahikoa izan daiteke zenbait emaitza eta ondorio ateratzeko, eta bide baliagarria izan daitekeen argitzeko.
|
|
|
Euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun
|
handiago
dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. erraztasun erlatiboaren taulan eta grafikoan ikus daitekeenez, aldeak badaude taldeen artean: euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. hortaz, aldeak nabarmenak dira eta estatistikoki adierazgarriak:
|
|
|
Euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun
|
handiago
dutenek. erraztasun erlatiboaren taulan eta grafikoan ikus daitekeenez, aldeak badaude taldeen artean: euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. hortaz, aldeak nabarmenak dira eta estatistikoki adierazgarriak:
|
|
|
Euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. erraztasun erlatiboaren taulan eta grafikoan ikus daitekeenez, aldeak badaude taldeen artean: euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun
|
handiago
dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. hortaz, aldeak nabarmenak dira eta estatistikoki adierazgarriak: hizkuntza bata edo bestea erabiltzeko erraztasuna eta erabilera bera lotuta daude. bukatzeko, azken oharra:
|
|
|
Euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun handiago dutenek. erraztasun erlatiboaren taulan eta grafikoan ikus daitekeenez, aldeak badaude taldeen artean: euskaraz egiteko erdaraz baino erraztasun handiago dutenek %60, 4ko euskararen erabilera dute, bietan erraztasun bera dutenek %50, 1ekoa, eta %37, 4koa erdaraz erraztasun
|
handiago
dutenek. hortaz, aldeak nabarmenak dira eta estatistikoki adierazgarriak: hizkuntza bata edo bestea erabiltzeko erraztasuna eta erabilera bera lotuta daude. bukatzeko, azken oharra:
|
|
2018
|
|
|
alegia, emakumezkoek gizonezkoek baina gehiago egiten dutela euskaraz ikusi ahal izan da, nahiz eta aldea ez den osooso handia. Nolanahi ere, adinekoen tartean izan ezik, gainerako tarte guztietan antzeman da emakumezkoen erabilera
|
handiago
bat. Artikuluan, gertaera hori sortzen dituen arrazoien azalpena ematen dute.
|
|
|
Neskek ere kirola egiten dute, baina ez neurri berean, eta euren kontakizunetan argazkigintza, moda, arropa erosketa bezalakoak ageri zaizkigu praktika esanguratsu gisa, hau da, irudiari lotutako jarduerak. Ikerketa hauetan egin ditugun behaketetan mutilen presentzia nabarmentzen da eta espazio
|
handiago
okupatzen dute. Gainera, mutilek jarrera oldarkorragoa adierazten dute eta gehiago entzuten zaie.
|
|
|
zenbaitetan, mutilen hizkeraren antzera aritzen dira (esamolde motzez osatutako komunikazio egoerak), besteetan, talde txikietan baina tonu baxu samarrean. Helduekin hizketaldi luzeagoak edukitzeko joera
|
handiago
ere neskei sumatu diegu. Aniztasun honen barruan, hala ere, zirikatze edo irainez betetako esamoldeen erabilera mutilen artean askoz nabarmenagoa da.
|
|
|
Horretaz gain euren euskalduntasuna demostratu izan behar dute, euskaraz hitz egiten, euskara ikasten... Azken urtetan ere, biziberritze prozesuan euskara behar izan diren lanbideetan emakumeen presentzia
|
handiago
izan da, eta –aurretik aipatu den moduanemakumezkoek bete ohi dituzten lanbideetan euskararen eskaera eta erabilera handiago da (Amonarriz, 1995). Esan daiteke, beraz, transmisioa emakumeen gain egoten jarraitzen duela (Oruesagasti eta beste 2014: 82).
|
|
|
Horretaz gain euren euskalduntasuna demostratu izan behar dute, euskaraz hitz egiten, euskara ikasten... Azken urtetan ere, biziberritze prozesuan euskara behar izan diren lanbideetan emakumeen presentzia handiago izan da, eta –aurretik aipatu den moduanemakumezkoek bete ohi dituzten lanbideetan euskararen eskaera eta erabilera
|
handiago
da (Amonarriz, 1995). Esan daiteke, beraz, transmisioa emakumeen gain egoten jarraitzen duela (Oruesagasti eta beste 2014: 82).
|
|
|
Horrek ekarriko luke neskak errazago identifikatzea rol hori betetzen duten emakumeekin. Zaintza feminitatearekin lotzen denean, beraz, euskararekin ere oso lotuta agertzen da, eta beraz, euskara zaintzaren ardura maila
|
handiago
batean geratzen da nesken bizkar gainean.
|
|
2019
|
|
|
Wikipedia bat martxan edukitzeko eta sailkapenean igotzeko helburua hain da indartsua, ze hainbatetan trikimailuak erabiltzen diren gora egiteko, artikulu kopurua baino ez baita erabiltzen sailkapenean. munduko hizkuntzen inguruan bildutako lehen datua ISo 639 estandarrari dagokio, hizkuntzaren kode normalizatuaren kudeaketa jasotzen duena. ethnologue datu basearen azken bertsioa kontsultatu da (2012/02/28) (http://www.ethnologue.com) eta bertan 7.776 hizkuntza topatu dira, haien artean 376 dagoeneko hilak direnak 1950 urtetik gaur arte, garai hartatik kudeatzen baitu zerrenda SILek. Beste hainbat datuiturburu kontsultatu ziren eta gure datu basea %10
|
handiago
da3, 7.879 ISo kode bilduz guztira. erabilitako guneen artean hauek azpimarra daitezke: Open Language Archives Community (oLaC) (http://www.language archives.org), Endangered Languages Project (http://www.endangeredlanguages.com), Crúbadán project (http://borel.slu.edu/crubadan)
|
|
|
Lehen sasilkatzaileak 4 kategoriatan bereizten ditu (Smotel, H ondare, T oparo eta Vbizi); bigarrenak 3 kategoriatan (Smotel, H ondare, VT bizioparo); hirugarrenk 3 kategoriatan (SHmotelondare, Vbizi, T oparo) eta azkenak 2 kategoriatan (SHmotelondare, VTbizioparo) entropia maximoaren ereduetan atributuen pisuak erabiltzen dira. Sailkatzen asko laguntzen duten atributuek pisu
|
handiago
dute besteek baino. ondokoa hartu behar da kontuan: hasierako 33 atributuekin (# feat taulan) baino hobeto sailkatzen da pisu txikien duten atributuak kentzen badira. horri atributu hautapena deritzo, eta klasikoa da ikasketa automatikoan, emaitzak orokortzeko eta sailkapena azkartzeko (pajkossy k, (2013).
|
|
|
Aldarrikapen politikoek gora egin zuten, eta aurreko hamarkadarekin alderatuta berezitasunak daude: euskal rock erradikalak ezker abertzalearekin beti harreman gatazkatsua izan zuen —alderdi politikoetatik aldentzen saiatu ziren talde asko—, baina del Amok rock erradikala deitzen dion" bigarren belaunaldi honetan alienazio ideologiko
|
handiago
bat gertatzen da" (ibid, 104).
|
|
2020
|
|
|
%3, 76 eta AZP: %8) zinez gainjartze gehien dituen saioa baita, zehazki zenbatekoari erreparatuta hitz hartze moduen %36, 93 Saioa ezaugarritzeko bereziki esanguratsua da, baldintza komunikatiboen azterketan ikusi bezala, berehalakotasun komunikatiboarekin jardun nahiak, saioa erabateko formaltasunetik aldentzeaz gain, eguneroko solasen antz
|
handiago
hartzen baitu elkarrizketak. Hitz hartzeen ugaritasunak hizketa egintzari arintasuna ematen dio.
|
|
2021
|
|
|
Denboraren kudeaketari dagokionez, bigarren grabazioan ikusten diren esku hartzeak beste lasaitasun batekin egin dira, bereziki, saioaren hasieran, jarduerak azaltzeko orduan eta saioaren amaieran. Modu berean, irakasleek interakzio
|
handiago
bilatu dute ikasleekin, galderak egin dizkiete, parte hartzeko gonbidapenak egin dizkiete...
|
|
2022
|
|
|
Urteak dira Udalak kanpainak egiten dituela merkataritzan eta ostalaritzan euskara bultzatzeko, eta egiten jarraitu dugu, etengabe premia berriak sortzen direlako: pandemiarekin lotutako kartelak eta komunikazioak, sare sozialen erabilera, aplikazioen eta QR kodeen erabilera menuen berri emateko, etab. Beste herri
|
handiago
batzuekin alderatuta, jendaurrean aritzen diren merkatarien hizkuntza gaitasuna ona da oro har Zumaian, badagoelako kontzientzia bat; nolanahi ere, menuetan eta karteletan badago zer hobetua22.
|
|
|
Lehenago, galdetegi kuantitatibo baten bidez, ikusi dugu gazte batzuek besteek baino euskara gehiago erabiltzen zutela eta jarrera aldekoagoak zeuzkatela; profil horri proaktibo deitu diogu, Amorrortuk eta bestek (2017) egin bezala. Hain zuzen ere, lan honetan gazte horien euskara erabilera eta muda linguistikoak aztertuz, lehen hurbilketa bat aurkeztuko da; izan ere, lan hau euskara gaitasuna eta jarrerak ere ikertu diren ikerketa
|
handiago
baten parte da. Gainera, aipatutako profila sakonago aztertzeaz gain, aurrera begira, galdetegien bidez identifikatutako gainerako profilak ere ikertzea da asmoa.
|
|
|
Erantzukizun sozialaren esparruan, eta asmo
|
handiago
batekin balio partekatua sortzea helburu duten enpresekin, bidezkoa litzateke enpresak inpaktuaren kultura gidatzen aitzindari izatea garapen jasangarriaren arlo guztietan, baita izaera kulturaleko gaietan ere. Planteamendu horrek enpresei legitimitate sozial berria emango lieke, Administrazioak errotik aldatzeko bidea izango litzateke, garapen jasangarria blokeatzen duten esparru batzuen politizazioari uko egingo lioke.
|
|
|
Eragile soziolinguistikoak aintzat hartuta hirien multzokatzea egin da euskalduntasunaren15 arabera, eta udal eskala erabili da horretarako; baina hiriak eta herriak gero eta anitzagoak dira, eta are gehiago
|
handiago
diren heinean, eta beraz; aldagai horietako asko aldatu egingo dira auzo eskala aztertzerakoan, barne sailkapen bat egin ahal izateko.
|
|
|
• Gainera, auzo horiek (Salburua eta Zabalgana, batez ere), berriak diren neurrian, bereziki interesgarriak dira, hiriaren aniztasuna islatzen dutelako: auzo gazteak dira, familia gazte ugari bizi dira bertan, euskara presente dago hiriko beste lekuetan baino maila
|
handiago
batean, eta gainerako hizkuntzek ere leku nabarmena dute. Laborategi egokiak izan daitezke, dinamika soziolinguistika berriak abian jartzeko.
|
|
2023
|
|
|
Sentsazioa ematen du herri handiagoa dela, [A5: Serioa.], hiri bat, eta hizkuntza
|
handiago
batekin erlazionatzen duzu... Eta orduan erdara (gaztelania) ateratzen zaizu.
|