|
2010
|
|
|
Edo hobeto esanda, derrigorrez konpartitu beharreko egia bakarraren eredua. Erlijioaren izaera ez zen askorik aldatzen; are gehiago, erlijioak gero eta garrantzi
|
handiago
zeukan hainbatentzat, haien bizitzaren ardatz bihurtzeraino. Ingalaterratik Ameriketara joan ziren lehen kolonoak, edo Herbehereetatik Afrikako hegoaldera joandakoak, haien erlijiositatea modu zintzoago eta sakonago batean bizitzera abiatu ziren leku ezezagun horietara.
|
|
|
" Zer joera?"" To commitsuicide." Baina, orain bai jakin zezakeela garbi, ez zen halako joerarik bere baitan. Bere burua hilko zuen eguzkia mendi gainean azaltzearekin batera, baina beldurrak gidatzen zuen bere gogoa, heriotza bera baino oinaze
|
handiago
baten mehatxuak. Ez zuen pentsatu ere egin nahi zer egingo zioten hildako falangisten kideek harrapatuz gero.
|
|
|
Amak esana zion Angeli erosteko moto txiki hura, gidatzeko karnetik behar ez zuena, trenera joateko modu erosoa izan nezan. " Ez dizute Velosolex bat erosiko, baizik eta moto
|
handiago
bat. Guzzi bat, uste dut.
|
|
|
Bai zera, zu bezala txikitzeko hemengo bizimodu liliputiense honetan. Nahiz gero eta
|
handiago
omen daukazun ipurtzuloko odolbildua, txoritxo batek abestu didanaren arabera.
|
|
|
Gertaerak eta datuak ezagutzen badira ere, zaila da idurikatzea ingeles jendeak izan zuen eragina euskaldunen eguneroko bizitzan, batez ere beren presentzia
|
handiago
zen tokietan, esaterako Baionan. Irudikoa, adibidez, Baionako Ingelesezko dokumentu bat da.
|
|
|
"... bere modura marabilla txikiago ezta, baizik miragarrizko prodrjio
|
handiago
, euskera, soil soil, bakarrik edo nik eztakit nola, bizirik hainbeste sekuletan egon dan ta dagoen: hain berez ta beregan, hain argi ta garbi, bere erio ta arerio guzien damu gorri gaixtoan badere.
|
|
|
Taldeko jende bezainbat helburu ziratekeen, trabesak anitzak baitira A, B eta C ri mintzo den antzerki tropa batean. Batzuen grina zitekeen euskaraz eta unibertsal bateragarriak zirela frogatzea, alderdi komertzial baten ikuspegitik Kortatuk jada esploratua, Okzitania handia hor zabal zabala delarik, Hegoaldeko sarean nabigatzea, proiektu handi eta berezi batekin lidership baten aldarrikatzea hinterland
|
handiago
batean, lehia gogorrean baitaude taldeak espazio biziki gutiziatu honetan... Ene partetik beti esperientzia Brooktiarra usaindu dut horretan, delako hizkuntzaren entzunaraztea ez dakiten mihien bidez ea gorputzek nola erreakzionatuko zuten, honek konpainiaren norabide artistikoan kokatzen duelako proiektua.
|
|
|
" Islamak barrutik astindu ninduen. Beste fede horrek, fededunak Jainkoaren presentzia etengabean bizitzen ikusteak, munduko zereginak baino gauza
|
handiago
eta benetakoago bat erakutsi zidan".
|
|
|
George Orwellen jokabideaz aparte, albiste eta kanpaina horretan, bestela bezala, iruzur
|
handiago
bat zabaldu da. Orwellek egindakoa testuingurutik atera eta estatuaren zerbitzu sekretuekin apropos" lagunen kontra" kolaboratu zuela erantsi eta, prentsan, erakutsi larria ondorioztatzen da.
|
|
|
Orduan, dortokak ekaitz aurreko olatu besteak baino
|
handiago
bat profitatu zuen hareatzara ailegatzeko eta, uhinaren ura eta aparra erretiratzean, zangoz gora baratzeko.
|
|
|
Beduinek gurtzen zituzten harri beltzetatik hurren, Banu Hussaim leinuak harea horiaren gainean eraikiak zituen larruzko beren etxola beltzak; haien erdian, beste guztietatik nabarmentzen zen arras
|
handiago
bat, leinuaren estandarte berdeez apaindurik zegoena; haren inguruan Arabiako zaldirik bizkorrenak eta zilarrez ederturiko gameluak iduzkia noiz abailduko zain zeuden.
|
|
|
" Haien inpietatea zenbat eta
|
handiago
, sinesgogorrak are ausartago egin ziren: azken denboretan," ramadan" deitatu hilabete sakratuan ere egiten zituzten beren erasoak, are larriago zirenak, zeren pelegrin eta bidaiariek ez baitzuten nehola halakorik igurikitzen!
|
|
2011
|
|
|
Oiloa
|
handiago
eta arrautza gehiago ageri da eman dakizkiokeela berotzera.
|
|
|
Iduri luke, hala ere, xori ttipiek ezagutu behar luketela kukuaren arrautza, ezen, hiru edo lau aldiz bertzeak baino
|
handiago
da.
|
|
|
Nola jale handi baita eta beti mokoa zabalik, akituko dira haren hazteko, beren bortz edo sei kumeen artatzeko eginen ziren baino gehiago. Bi hirur aldiz berak baino
|
handiago
dute, eta xori gaixoak heldu zaizkio, bata bertzearen ondotik, mokoa beterik.
|
|
|
Eta horixe aztertzea erabaki nuen. Gero, azterketak balio
|
handiago
izan zezan, Etxalar beste herri txiki batekin konparatu behar nuela iruditu zitzaidan. Eta Aulestira heldu nintzen horrela.
|
|
|
Alderdi hauetan (mubei) esaten zaio hilarriari eta, nahiz
|
handiago
, zigiluaren tankera dauka. Aspaldi batean, katilu bat arroz edo tez betetako potoa uzten zuen familiak bazter batean beste munduko senideak mantentzeko, baina ohitura zaharrak ere aldatu egiten dira noizbait eta, gaur egun, gezurrezko dirua erretzen dute oparia zeruratzeko propio jasotako labe txikietan.
|
|
|
Beste mutil honi, aldiz, eguzkia egunsentian urrun eta eguerdian hurbil dagoela iruditzen zaio, baina jarraitu zueneguzkia zalgurdiaren olana bezain handia da, eta eguerdian ez da erretilua baino gehiago: zenbat eta
|
handiago
, hurbilago; zenbat eta txikiago, urrunago. Ez al da hala?"" Eguzkia, indarrik gabe, hotz egoten da egunsentian esan zuen besteak, eguerdian, aldiz, irakiten ematen du eta jarraitu zuen mutilakzenbat eta hurbilago, beroago; zenbat eta urrunago, hotzago.
|
|
|
" Pozak partekatzean bikoiztu egiten dira, eta tristurak, berriz, erdibitu". Gizakiari, ordea, kosta egiten zaio tristurak partekatzea, eta barneko zulo mingarrian gordetzen ditu, kanporatzeko asmorik gabe, urradura gero eta
|
handiago
egiten den bitartean. Bestearen tristurari berdin gertatuko balitzaio, alegia, hedatzen diren besteen penak arinduko balira, gizakiok zoriontsuago biziko ginateke.
|
|
|
Hasteko, gogora ekarri nahi dugu, eta aldi berean eskerrik beroenak eman, on bixente Hernandorena zenari, hainbat urtetan Goizuetan apez egon zenari, berak piztutako suaren txingiari esker guregan su hori
|
handiago
egiteko grina sarrarazi zigulako. Alor honetan berak urratutako bidea, guk zabaldu baizik ez dugu egin.
|
|
2012
|
|
|
Gorenak bestelako natura bat zuen, sakratua alegia. Zenbat eta botere
|
handiago
eta bereiziago, orduan eta sakratuagoa behar zuen. Hortaz, agintarien eta agindupekoen arteko diferentziak ematen zion balioa aginteari.
|
|
|
Baina medio globalizatuetara iristea daukanak ez du, haatik, informazioen pluraltasun
|
handiago
batekin topo egingo, alderantziz baizik. Globalizazioak ez du ekarri medio eta informazioen dibertsifikazioa, baizik eta korporazio handien kontzentrazioa.
|
|
|
Greziak egun Mazedoniak baino indar
|
handiago
dauka Europan eta ahalik eta gehien saiatzen da txikiagoa dena zanpatu eta zapaltzen. Greziak ahalegin guztiak egiten ditu Mazedoniak lekurik izan ez dezan Europar Batasunean.
|
|
|
Lan da zutitzea, are lan
|
handiago
itzulbideari lotzeko behar adina kemen biltzea. Minutu batzuk galdu ditu arbola baten adarrarekin makila sendo bat egiten.
|
|
|
Ibilaldi hartan, hatsarreko basa txakurrei beste anitz juntatu zitzaizkien, eta ikustekoa bide zen saldo hura ibai ertzean behera, uretako isletan erredoblatzen zenean. Cautoko urek halaber islatzen zuten aireko putre saldoa, bera ere gero eta
|
handiago
egiten ari.
|
|
|
Portua ez ezik, Cadizeko badia osoa ere jendez betea ageri zen, Espainiako banderatxoz apainduriko bailandra, txalupa eta potinetan joana baitzen hiri guztia; haietatik batzuetan soinu joleak zihoazen, etengabe aire militarrak jotzen ari zirenak; besteak baino
|
handiago
batean, berriz, Probintziako Gobernadorea eta Cadizeko auzapeza zihoazen handiki anitzen konpainian.
|
|
2013
|
|
|
Hango argazki gehienek Bigarren Gerra Handiari buruzko dokumentaletatik ateratako fotogramak ziruditen. Batean, kanpaina irrati bat zeraman paiute soldadua; bestean, hamarren bat soldadu paiute Normandie zioen errepide seinale baten ondoan; hurrengoan, talde
|
handiago
bat, formazioan, barra eta izarren banderari gur egiten. Gainerako argazkiak antzekoak ziren.
|
|
|
Uste ez zuten zerbaitekin gertatu ziren han. Alta Californiako komandante Fernando Rivera y Moncadaren ahotik jakin zuten hotza eta egarria baino arrisku
|
handiago
batetik libratu zirela beren ibilbidean. Aurreko azaroaren 4an, indioek erabat erraustua zuten handik berrogeiren bat legoara zegoen San Diego misioa.
|
|
|
Gauzak soiltasun gehiagorekin egiteko aroa. Soiltasun
|
handiago
horretan, egitura publikoekin batera zuntz komunitarioak biziberritu direla dirudi. Bat hori liburuan zehar botere iturri hirukoitzean gizarte antolatua balioestearen inguruan egin dugun gogoetarekin.
|
|
|
Hirugarren motibazio adarrera iritsi gara hala. Ezinbestean behar ez den hizkuntza bat dugu, emari uholde bat dakarten hizkuntza
|
handiago
eta aberatsagoen erdian hautu bat eskatzen duena. Eta galdera bat formula liteke motibazioaren dimentsio batzuk ukitzeko:
|
|
|
—To beste burdina sarde
|
handiago
hau, Tzurdio. Has zaitezte Xalene eta biok hango hartako sastraka idorrak garraiatzen.
|
|
2014
|
|
|
Beste modu batera esanda, kopuru bat erakargarriago izateko,
|
handiago
behar luke. Beraz, interesa denboraren ordainketa besterik ez da.
|
|
|
Badu zerbait
|
handiago
ere. Bere publikoa biziki errespetatzen du; erran nahi dut metafora ez delarik ulertzen katastrofea da.
|
|
|
Puntuazioarena ikusiko dugu sarri, egun horretan jendeak heldu dira sinetsarazteko beren buruari bertsoen espezialista direla, gero hortaz ez okupatzeko lau urtez. Antzerkiaren ikuspegitik interesa
|
handiago
da laurdenetan esaterako, bertsolari ezezaguna ezagunarekin gurutzatzen delarik. Ez dut uste nik sobera puntu ematen zaiola sekulan ezagunari baina ez ezagunari ez ematen ziur.
|
|
|
Konbentzitua naiz, bi gerlen arteko kabalkada erraldoiek, Ocañak argazkitan hartu dituen horiek dutela kabalkadaren esanahia disolbatu, dantzari bakoitzaren gogoan suge guziaren kontzientzia galaraziz. Orduan,
|
handiago
, ederrago egiteko sartu dira karroak, zirtzilak kendu, haurrak ezarri aitzinean, eta balentria zen hiria bezain handi izan zedin ibilaldia. " Lehenak, zanpurrak, Floquet ra heltzen, azken bolanta ez zelarik Izpurako zubian pasatua".
|
|
|
Kasa ezinezko gaitza irudi bide zitzaien. Eta erretore horiek bertsolaritza horretako doia ezagutzen zuten jakiteko bertsolari txarrak
|
handiago
botatzen duela erran gabe errateko abilezia eskas duelako. Entzun dezagun Larramendi Irisarrin:
|
|
|
Hil ala bizikoa kasik baita hor jokoan. Inguru gunea ttipiago eta ihes leku gutxiago, beraz, arriskua
|
handiago
. Jokalaria bere antzerkiarekin solidario izan behar baita kontsentsua lortu behar da eta dimentsio politiko oso handia dauka.
|
|
|
Melanesia eta Ipar Amerikako natibo askoren artean jokaera homosexuala gizon pero petoa bilakatzeko bidea zen, paradoxikoki. Kultura hauetan, zein beste asko gehiagotan, semenak gizontasunaren indarra zuen bere baitan eta, ondorioz, gizon bilakatu nahi zuenak hartu behar zuen —modu batean edo bestean— Erroman soldaduek gradu
|
handiago
zuen beste soldadu baten semena hartu behar zuten moduan gerlari ona bilakatzeko, Melanesia eta Ipar Ameriketako natiboen artean ere gizontasuna bereganatzeko semena hartu —ahoan edo ipurzuloan— edo gorputzean zehar igurtzi behar zuten gazteek.
|
|
|
Horrexegatik, nahiago du askatasunaren zatiren bati uko egin babesturik sentitzen den bitartean. Zenbat eta handiagoa izan beldurra, gero eta
|
handiago
da askatasunaren murrizketa; zenbat eta handiagoa izan onartzeko nahia, orduan eta handiagoa izango da konformismoa.
|
|
|
Bonbak eztanda egin du eta den denak zirpriztindu gaitu, bonba jartzaileak salbu, noski. Oraindik ere jende askok itxaropen guztiak jartzen dituen arren politikariengan, geroz eta
|
handiago
da politikariek pizten duten mesfidantza, zaurgarritasuna, estutuz gero.
|
|
|
Osatzen genuen nola hala mahai bat, estaltzen genuen mahaia goroldioz eta txokolateak zekarren zilarraz erreka bat egiten genuen. Estalpea kortxoz egina zen eta bertan gainerako irudiak baino
|
handiago
eta dotoreago ziren pertsonaiak. Adibidez, handiagoa zen amabirjina zaldi gainean zihoazen erregeak baino, haurtxoa bera zaldia baino handiagoa zen.
|
|
2015
|
|
|
Giza bizitza gobernatzeko teknologia bat. Genetika zenbat eta gehiago eraiki, orduan eta eragimen
|
handiago
izango du gure bizitzaren alderdi guztietan. Hasiak dira genetika azterketak erabiltzen jendeak sailkatzeko eta tekno zientzia hori barik egingo ez ziren sailkapenak egiten, edo teknologia horren laguntza barik egindakoak bermatzen.
|
|
|
Horrek esan nahi du zentzua beti topatuko dugula adierazle bati loturik, ez dagoela inon itxaroten noiz materializatuko duten, ez dagoela esanahien mundu" semiotiko puru batean" (eta era berean, adierazle soila edo hutsa ezinezkoa dela bizi praktiketan; ezin dela esanahirik, iradokipenik, zentzurik edo adigarritasunik gabeko adierazlerik izan, halakoa izango balitz, zertan adierazle deitu, zer adierazten du?). Zentzuak halaber beti topatuko ditugu praktika sozialen bilakaeran eta ondorioz, konstrukzionista subjektibista askok onartu nahi dutena baino egituratze ahalmen
|
handiago
dute inguruko praktika horiek. Identitatea beti da eginda eta egiteke dugun zerbait:
|
|
|
Egia esan, nekez topatuko dugu joko sozial bakarreko lotura sozio-politikorik, nekez logika sozial anitz izan ez dituenik. Eskuarki, bizi forma propioak dituzten jendarte eremu asko topatzen ditugu elkarte edo lotura
|
handiago
batean integraturik. Jendarte eremu horiek ere fraktalak nahiko lituzkete, zeinek bere tankerakoak.
|
|
|
Komunitate baten lotura geosozialak ahultzen, lausotzen eta disolbatzen doazen neurrian, komunitate haren adierazpen sinbolikoek eta mugek gero eta garrantzi
|
handiago
dute.189 Desinkronizazioa eta atomizazioa ezaugarri nabariak dira konglomeratu hipermodernizatuetan, jakina, baina komunitate kontzientzia eta kolusio guztiek ez dituzte aukera berdinak prozesu horiei aurre egiteko. Denek, esango nuke nik, jokatzen dute gaur egun pornografia identitariora, baina batez ere instituzio orokorrik ez dutenei salatzen zaie, eta orobat instituzionaltze orokorra bilatzen dutenei.
|
|
|
Txikiak, oreinak dira. Nire oina baino
|
handiago
hori, berriz, hartz beltza."
|
|
|
Espainian amaitu zen gerra zibila Francoren garaipenarekin, eta Europan gerra are
|
handiago
bati eman zioten hasiera. Amaitu zen jada Isidoro Gaztañagarentzat eta Rosamunde Zweitterentzat inoiz Europara itzultzeko aukeraren itxaropena.
|
|
|
Epaitegietan izan duk. Eta hor ezin duk kolpe bat beste
|
handiago
batekin itzuli.
|
|
|
Migel Jabier Urmenetaren ahalmen eratzaileak batetik, eta haren karguan eduki langileekiko harremanen gozoak bestetik, bai Udaletxean zeneko garaian, bai eta Udal Kutxan ere, merezidun egin zuten Enplegatuen arduradun diputatu kargurako. Nafarroa beti eta
|
handiago
, eta Diputazioa egokitu beharra zen aro berrietara. Zazpi urtez ari izan zen betekizun honetan, eta tarte horretan sakon berrantolatu zuen Enplegatuen zerbitzua:
|
|
|
Iruñeko Kutxak, bestalde, jarraitu zuen sustatzen Nafarroako industrializazioa. Balio enpresarialek gero eta pisu
|
handiago
hartu zuten Kutxaren jardueran: hasteko, erosi ziren INIk bultzaturiko industrien obligazioak, eta denboraren indarrez, iragan zen titularitateak erostera, bai eta enpresa pribatuen finantzaziora ere, haietarik asko, nafarrak.
|
|
|
Entitatearen ekintza soziala Erriberako hiriburura ere hedatu zen, non aita Lasa," Udal Kutxaren laguntzaz eraikitzen ari baitzen etxeak eta etxeak, izugarri merke, hautsez estaliriko karrikak utzirik, mairuak arrunt. Eta Tutera, desorden
|
handiago
edo txipiagoaz, gainjartzen zitzaion Ebroko lohi horiaren siluetari, hiri aktualaren zirriborroa, europarkara, urrundik bistaraturik".
|
|
|
Ereduzko legeria, euskaldunaren tresneria. / Hemen ez da ohikoa, zitalkeria betikoa/ Hala, Gipuzkoan noble da oro, ez da izengoitirik idoro,/ eta Bizkaian ez da gehiago, diruz dena
|
handiago
. / Ez da hemen izan iraina, lanaren trukeko ordaina.
|
|
|
Edo kaputxino. Gomezek dimentsio
|
handiago
eman zuen takigrafia irakatsiz, eta liburu ezezaguna ere egin zuen aspaldiko arte magiko horren gainean: " Cicerok kontsul zela, idatzarazi zuen Catonen otoitz bat, harek Kurian erran arau".
|
|
|
Eubako biltzarra klandestinoa izan bazen, III. Kongresuaren bigarren batzarra agerian egin zen, Eibarko Astelena frontoian, 1976ko urriaren 30 eta 31an. Batzarrak oztoporik ez zezan izan Gipuzkoako gobernadore zibilaren konpromisoa eskuratu zuen Alfontso Etxeberriak; izan ere, garaiak aldatzen ari ziren eta Adolfo Suarez gobernu-buru berria oposizioko indarrekin gero eta tolerantzia
|
handiago
erakustera behartua zegoen, bere erreforma asmoentzat inolako sinesgarritasunik nahi bazuen.
|
|
|
Gomez Elosegiren heriotzak ELA hunkitu bazuen ere, ez zuen sindikatuaren baitan urte bete lehenago Doralen heriotzak sortu zuena adinako barne tentsiorik eragin: erakundea zailduagoa zegoen eta eskarmentu
|
handiago
zuen, espetxetako funtzionarioen arteko afiliazioa ere ezin zitekeen, kopuruz, ertzainen artekoarekin alderatu eta, beste ezeren gainetik, espetxeetako militanteek eta, bereziki, hildakoaren anaiak izugarrikeriaren aurrean erakutsi zuten tenoreak eta kemenak480 gertatutakoa barne presio txikiagoarekin baloratzeko aukera eman zioten sindikatuari.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, 1992ko martxoaren 6ko agiriaren bukaerako" Aurrerantz begira" atalaren azkeneko paragrafoak, ezustean agiriak aurretik ez baitu horrelakorik iradokitzen— leihatila bat irekitzen dio LABekiko hurbilpenari: " ELAk jarrera irekia mantendu behar du sindikalismo abertzalearen barruan hurbilpen
|
handiago
bat bultza dezaketen ekintzen aurrean". Jarraian, ezustekoak inor ikaratu balu ere, bi baldintza jartzen dizkio LABi hurbilpena posible izan dadin:
|
|
|
Euskaraz eratze terminoak har dezakeen zabaltasunean, autoeraketaren kontzeptuak bere baitan bil ditzake autodeterminazioa, autogobernua, autoantolaketa eta autokudeaketa edo autogestioa. Autonomiaz sortu eta jardutearen mailakatze edo une desberdinak (sortzerakoan, determinatzerakoan, antolatzerakoan eta gero egunero kudeatzerakoan) batu ditzake, multzo
|
handiago
batean. Zentzu horretan ‘autogestio’ hitza murritza da; izan ere, kudeatzea, gestionatzea, manage, mailakatze horretako zati bat besterik ez baita.
|
|
|
BBV Privanzako kontu batzuen kapital zuritze kasu bat ikertzen ari zirela, Petrus abokatuaren bulegoa miatu zuten poliziek, eta bertan Luis Andres Garcia Luigi PSCko parlamentari ohiarekin erlazionatutako froga batzuk atzeman zituzten. Hari horretatik tiraka, mataza
|
handiago
batekin topatu ziren ikerlariak, eta korapilo horietako bat Badalonako portuan zegoen. Inork ez zekien orduan, baina sekretupeko sumario baten ikerketa abiatu berri zen, eta abokatu haren abizenari zor zion izena Kataluniako irregulartasun kasu sonatu izango zenak:
|
|
|
Aktiboak handitu eta norbait izan finantza sektorean. Tamaina handiagoa, merkatu kuota handiagoa, ahalmen
|
handiago
eta botere handiagoa. Dena den, kutxek kontrakoa saldu arren, estrategia hark ez zuen arrakasta ziurtatua eta bere arriskuak zekartzan.
|
|
|
Espainiako zazpigarren eraikuntza talde handiena zen, eta Florentino Perezen ACS handiaren atzetik, ingeniaritza arloko bigarrena zen. Prozesu haren amaieran, Nafarroako Kutxak talde
|
handiago
haren %12 lortu zuen, baina bere pisua erlatiboa zen. Isoluxen administrazio kontseiluan ordezkari bakarra zuen, Juan Oderiz, baina okerrena zen erabaki ahalmena Luis Delsok zuela.
|
|
|
Juan Antonio Soler Valencia taldeko presidenteak adibide haiek segitu nahi zituen Valentzian eta Rita Barbera hiriko alkateari proposatu zion tratua. Mestalla zelairen orubea eraikigarri bihurtu eta beste zelai
|
handiago
bat eraiki. Hiriko zonalde on bateko orube bat egokitu zitzaion horretarako.
|
|
|
Biztanlearen hazkundeari edo etxe jabegoa gero eta pertsona gehiagok izateko ohitura aldaketari. Azken hamarkadan, ordea, bere inertzia propioa hartu du garapen urbanistikoaren olatuak eta aurreko urtetako sortutako interes pribatuek gero eta indar
|
handiago
eman diote. Burbuila lehertu zenerako, 2009rako, Iruñerrian 220 000 biztanle bizi ziren, eta hala ere, beste
|
|
|
bikoteak gero eta gehiago eta azkarrago banatzen dira, dibortzioen kopuruak ere gora egiten du, seme alaben kustodiengatiko borrokak bortitz eta krudelagoak dira eta, orokorrean, inoiz baino handiagoak dira komunikatzeko arazoak. Gizabanakoak inoiz baino komunikatzeko eta emozionalki hurbiltzeko nahi eta behar
|
handiago
duen arren, paradoxikoki, inoiz baino handiagoak dira esperimentatzen dituen desengainuak. Desertua zenbat eta handiagoa izan, gero eta behar handiagoa du gizaki hipermodernoak baten baten laguntza eta konfiantza izateko, euskarri edo oinarririk izateko; baina, zoritxarrez, inoiz baino ezezagunago eta susmagarriagoak iruditzen zaizkio inguruko guztiak.
|
|
|
Azken koral puska eskuan burua uretatik aterarik, Luis izutu egin zen. Itsas zabaletik heldua, oihartzun bezalako azantz barna entzun zuen, uhinak are
|
handiago
eta bortitzago egin bitartean; arestiko zeru zohardia orain hodei ilunek korritzen zuten, gero eta beltzago egiten ari zirenak. Halaber, jadanik argitzen hasiak ziren tximistak, eta durundak gero eta ozenago entzuten ziren.
|
|
|
—Marrazoa, erasora oldartu aitzin, harrapakin duen haren inguruka ibiltzen da denboratxo batez; hartaz egiten dut profita, ikuskatzen ari zaidala, bat batean hurreratzen naiz eta ganibeta landatzen diot ahal dudan lekuan, berdin isatsean. Handik heldu odol isuriaren ariora marrazoak ihes egiten du, jakinduri baita bera baino
|
handiago
diren beste batzuek, odol urrinak erakarririk, jan eginen dutela.
|
|
2016
|
|
|
Ez zen pertsona edukatua, umore klasistak erretrataturiko nekazari bat bezalakoa zen, baina, askatasunaren zentzu inbidiagarri batekin, berari bost axola zitzaion umore klasista, bost axola edukazio ona, bost axola besteek pentsa zezaketena. Inork bere baldarkeria aurpegiratzen bazion edo gehiegizko kortesia batez erantzuten bazuen hori da hitz egiteko modua xuxurlatuz bezala, berak are eta baldarkeria
|
handiago
bat asmatuko zuen erantzuntzat. Carlosi berritu egin zitzaion barregura.
|
|
|
" Bere ahalen bethian zen denbora beno
|
handiago
izan beita aita Lhande euskaldun suharra, ezinian kausitu delarik" zioen Lhanderengandik euskaltzaintasun ohoragarria jaso zuen Gilen Epherre altzurukutarrak 1959.eko Gure Herria agerkarian. Jan Pierra Basagaitz atharraztarra alargundu zenean emaztearen ahizparekin esposatzea deliberatu zuen, halabeharrez Montevideon sortu Mendikotako Mendittetarren Paulina Hegirekin hots, eta lehenbiziko emazteak eman bi alaba harturik, Baionara jo zuen lanaren karietara tratulanta baitzen, eta bertan zen sortu Pierre, hiru semeetan nagusia, 1877.eko uztailaren 9an.
|
|
|
" Jakintzuek dakie huskara ama mintzoetarik dela bata, hartakoz ere jinkoak eman zereion obedantza guziak dutiala, bena delakoz zeiakinen saldoa hanitzez jakintzuena beno
|
handiago
, ta hen ustiala huskara lizatiala hiztera nahasi bat, ezkiderik, jarraikirik elukiana bakhotzik, halako basa sinhestearen garhaitzeko. Ehunetan entzunik gaude, huskaratik lankhei honik sorth’eztaitekiala".
|
|
|
Indoeuropar tradiziozko mailakatze soziala ezin aproposagoa gertatzen da konplexutasun hori kudeatzeko, baina aipatu berri dugun ondorio kaltegarria du. Eta mendietako herriska galdu hustuetara bizitzera joaten diren erromantiko apurrak alde batera utzirik, ez dut uste gehienak prest gaudenik, bizi garen gizarte
|
handiago
hauek ekarri dizkuguten onurak galtzeko. Gizarte handiok aukera eta harreman kopurua izugarri handiagotu eta aberastu dituzte herritarrentzat eta ona da horiei eustea.
|
|
|
Eskubiak zein ezker tradizionalak gai honen inguruan gehiegizko liskarrik ez izan ohi arren, zerbitzari publikoen estatusa igergarri adierazkorra izan daiteke, gizarte baten kalitate demokratikoa neurtzerakoan, boterearen handitasunaren adierazpide delako. Boterea zenbat eta
|
handiago
, orduan eta erosoagoa zerbitzari publikoen estatusa, nagusiaren loriaren isla. Boterea handiago eta hiritarrengandik urrunago dagoen gizarteetan, zerbitzari publiko gehiagok dute bizitza osorako lana segurtatua beren postuetan, Europar Batasuneko 2005eko honako txosten hau lekuko.
|
|
|
Boterea zenbat eta handiago, orduan eta erosoagoa zerbitzari publikoen estatusa, nagusiaren loriaren isla. Boterea
|
handiago
eta hiritarrengandik urrunago dagoen gizarteetan, zerbitzari publiko gehiagok dute bizitza osorako lana segurtatua beren postuetan, Europar Batasuneko 2005eko honako txosten hau lekuko. (http:// www.dgaep.gov.pt/media/0601010000/luz/ statusofpoblicservants.pdf).
|
|
|
Naturaren indarrak gizakien indarrak baino
|
handiago
izateak zera irudikatzera darama indoeuropar mitologian, alegia, Naturaren indarrok jainkoen esku dauden tresna batzuk direla, eta jainkook erabili egiten dituztela indar horiek hainbat asmo lortze aldera. Natura tresna bat da, Natura jainkoen borondatearen menpeko da.
|
|
|
Dena den, aurrerantzean norbere etxekoa izango den arren, etxeko izatea eta auzo edo herriko izatea erdi nahasirik jarraituko dute. Lurraren herri jabegoa luzaroan gordeko da neurri
|
handiago
edo txikiagoan, baita hainbatetan egundaino ere, etxeko esparrua gainditzen duen auzolana sortuko da, auzotar edo herritar guztiak lehenago bezala beti elkarrekin lanean jarduteko, eta herriko festetara etorritako alboko herrikoak harrika despedituko dituzte bertakoek oraindik orain arte zenbait tokitan egin ohi den legez. Herrien arteko apustu eta desafio izugarriak jokatuko dira, odolik gabeko gerra txiki serio samarrak, egundaino herri oroimenean gorde direnak, protagonisten izenak ez bezala, kontua ez delako honek edo hark egindako lanak gogoratu eta gorestea, Leitza, Ezkurra, Beruete edo Eratsungoen izena eta sona goraipatzea baino.
|
|
|
bitartekari erlijiosoak dira kontsumitzaileak. Ustiagaia zenbat eta
|
handiago
eta aberatsagoa, orduan eta indartsuagoa erresuma. Ustigaia ez da homogenoa izango beraz.
|
|
|
Zintzotasuna arrakastarako bidea da, eta horrela frogatu zen lehen aldiz duela 50.000 urte" trukaketa orokorra" asmatu zenean eta eredu hori Eurasia osoan hedatu zenean. Zintzotasunak erdietsi zuen esteka indartsuagoez gizaki kopuru
|
handiago
bat lotu eta sendotzea, gizarte handiagoa bat eginda mantentzea, eta horri eskerrak talde indarberritu haiek inoiz ez bezala hedatu ziren. Eta hori ikusita, beste giza talde batzuk bide beretik sartu ziren eredua kopiatuz Eurasiako hedadura izugarria hartu zuen arte.
|
|
|
Aitzitik, honako paradoxa aurkitzen dugu, hots, zirkulua zenbat eta
|
handiago
, eta zirkuitoan zenbat eta jende gehiago egon, orduan eta errazagoa izango da desberdintasun sozialak sortzea, mundua zenbat eta globalizatuago aberats eta pobreen arteko tartea handiagoa egin den arrazoi berberarengatik. Horregatik ez da inon dokumentatu trukaketa orokorraren adibide borobil eta hutsik gabekorik, sistema honek bere bertutean duelako, halaber, bere ajea.
|
|
|
Horregatik ez da inon dokumentatu trukaketa orokorraren adibide borobil eta hutsik gabekorik, sistema honek bere bertutean duelako, halaber, bere ajea. Egitura sozial handiagoak egiteko bidea ematen du, baina egitura zenbat eta
|
handiago
bilakatu, beharrezkoak dituen konfiantza eta berdintasunari eustea gero eta zailagoa gertatzen da. Horregatik munduan zehar dokumentatu diren trukaketa orokorraren eredu guztiek trukaketa mugatuaren interferentziaren bat edo beste agertu ohi dute, azken hauek mugatuagoak, hurbilekoagoak eta berdinen artekoagoak direlako.
|
|
2017
|
|
|
Felizitatzen zaitugu denek bihotzetikan Otaño, Zure parerik ez da agertu Ameriketan oraino: Fama handiak dituzu bainan obrak hainitz
|
handiago
, Zure izena ez da galduko, mendeak mende direno. 2
|
|
|
Dena dela, arretaz aztertzen badira azkenaldiko ikerketek eskaini dituzten ondorioak, ziurtasun handiz esan dezaket indoeuroparren eragina oso inportantea izan zela, nahiz eta gorabehera askokoa. Gunther eta Valdioseraren grafikora itzuliz (kolore beltzeko osagaia, Caucasus/ Central Asia gisa etiketatua), ikusten da frantziarrek espainiarrek baino eragin indoeuropar askoz
|
handiago
izan dutela, Sardiniarrengan eta euskaldunengan eragin hori oso txikia den bitartean.
|
|
|
Hogei mende beranduago ere zenbakiprimoei buruzko eztabaidak jarraitu zuen eta Goldbachen konjetura ez omen du inork demostratu oraindik. Alegia, bi baino
|
handiago
diren zenbaki primo guztien izaera bakoitia demostratzeke geratu omen da. p [pi] edo zehaztasunarekiko setan, 3,14159 eta 3,1415156 arteko aldea 22 514 digitoz zehazteko ia bost orduko errezitaldia behar duen diferentziaren proportzionaltasuna onartzeko zein dimentsiotako zirkuluan hedatzen ote da unibertsoa. Alde hori buruz ikasteko hiru hilabete behar izan ditu Daniel Tammetek.
|
|
|
Erretratu hori Xabier Minari zegokiola onartu bada ere, irudia bera nahasi samarra da, ez baitago jakiterik zehatz mehatz norena den. Batetik Xabier Mina eta Francisco Espozen izenak nahasirik biltzen ditu izen bakar batean; bestetik irudiaren oinak adierazten du Xabier izan zela Nafarroako Dibisioaren sortzailea eta Idotzinen jaio zela, eta, egiatan, Francisco Espozek betetzen zituen baldintza biak, eta, azkenik, begitarteko karantzak antz
|
handiago
du Espozen irudi ugarirekin Minaren Londreseko erretratuarekin baino.
|
|
|
Kontaketa mota horrek
|
handiago
bilakatzen zituen gerrillarien garaipenak:
|
|
|
Irudi hori Xabier Minari zegokiola onartu bada ere, erretratua bera nahasi samarra da, ez baitago jakiterik norena den zehatz mehatz. Batetik, irudiaren oinak biltzen ditu izen bakar batean Xabier Minaren eta Frantzisko Espozen izenak (Francisco Javier dakar eta); bestetik, irudiak adierazten du Nafarroako Dibisioaren sortzailea Xabier izan zela eta Idotzinen jaio zela, eta, egiatan, Frantzisko Espozek betetzen zituen bi baldintza horiek, eta, azkenik, irudiko begitarteko karantzak antz
|
handiago
du Espozen irudi ugariekin Minaren Londreseko erretratuarekin baino.
|
|
|
D’Armagnac jeneral frantsesa amarru baten bidez Iruñeko zitadela hartu zuen 1808ko otsailaren 17an, tiro bat bera ere bota gabe. Ez dakigu zerk eman zion min
|
handiago
Nafarroako erregeordeari, Santoroko markesari, zitadela bera galtzeak ala nola galdu zuen jakiteak, haren soldaduak haurren antzera engainaturik, zer egin ez zekitela geratu baitziren. Izan ere, neguko egun hartan elurra ari zela, soldadu frantsesak olgetan hurbildu ziren zitadelako ateetaraino elur bolak elkarri botaz, hango guardiako soldaduen barre algararen aurrean.
|
|
|
Hari esker jakin ditugu Xabierren gorabeherak Ingalaterran eta Ameriketan. Batera ibili baziren ere, beti ez zetozen bat, eta adibidez, Mier gogoz kontra lehorreratu zen Soto la Marinan, berak goragoko herri
|
handiago
batean nahiago baitzuen, Monterreytik hurbilago. Mier mexikarra izanda, ez zuen inoiz iritzi onik izan espainolei buruz, eta horrela erakutsi zuen bere idazkietan:
|
|
|
Horregatik batzuentzat susmagarria zen eta besteentzat traidorea. Hortaz, giro horretan, mexikarren eta, oro har, zapalduen askatasunaren alde borrokatzeko Minaren erabakiak eta atsekabeek are
|
handiago
bilakatu zuten nafarra. Zer egin zezakeen Minak, errealistek baino askoz gizon gutxiago eta okerrago hezitako soldaduak izanda?
|
|
|
Berdin du eredu aurrerakoiago edo atzerakoiagoa hautatzen den, neskak eta mutilak elkarrekin dauden edo ez, elitista den edo ez, funtsean den denek logika berari obeditu behar baitiote. Egungo ikastetxeek Modernitatekoak baino malguagoak diruditen arren, aldaketa ez da benetakoa izan, maiz programa edo instituzio moderno gisa jokatzen jarraitzen baitute; ez bakarrik egun ere modu jakin batean produzitzen direlako ikasleak, irakasleak ere modu jakin batean modelatzea baitu xede; beste modu batean esanda, ikasle eta gurasoek inoiz baino askatasun
|
handiago
dutela pentsatzen duten arren, heziketan inoiz baino gehiago parte hartu dezaketela pentsatzen duten arren, ikastetxeak horizontalagoak iruditzen zaizkien arren, bertikaltasuna ez da desagertu. 0skolak jarraitzen du (modu kapitalistikoan) ekoizlea izaten.
|
|
|
Oskola, Santa Claus bezala, ume eta gazteentzako fantasiazko burbuila da, paradisua, oskola, eta, aipatu kasuan bezala, burbuila apurtzean agertzen da frustrazioa eta ezinegona (eskola burbuila hori, hala ere, burbuila askoz
|
handiago
baten barnean legoke, Oskola ez baitago isolaturik, ezin baita testungurutik bereizi). Egungo gurasoek ahalik eta gehien luzatu nahi dituzte Lehen Hezkuntzako kurtso dibertigarriak, jolasak eta zoriontasuna (gozamena); paradoxikoki, behin Oskolatik ateratzen direnean, hamaika eskolaz kanpoko ikas bideetan matrikulatzen dituztelarik, jakin baitakite oihanean behar bezala prestaturik egon behar dutela arrakasta izateko.
|
|
|
Hegoaldean, berriz, egoera ez da ideala. LOMCE gisa ezagutzen dugun legeak, adibiderako," Espainia gehiago, eta Euskal Herria gutxiago" esan nahi du; hots, heziketa eskubidearen murrizketa eta helburu ekonomiko aski ezagunez gain, Estatuaren baitako errealitate anitza, kulturak eta nortasunak, desagerrarazi nahi ditu kolpe bakar batez edo folklorismo aberasgarri gisa agertu, Espania
|
handiago
bihurtzen duena— Legearen aurkako kritikak ugariak diren arren, Eusko Jaurlaritza legearen barnean mantentzearen alde agertu da nabarmen, legeari aurre egingo zion proiektu propioa eraikiko zuela aldarrikatu arren: Heziberri 2020 Plan berria hiru proiektutan oinarritzen bazen ere eredu pedagogikoaren markoa, dekretu kurrikularrak eta etorkizuneko Euskal Legea, funtsean LOMCEren bertsio vascongadoa baino ez da.
|
|
2018
|
|
|
Suntsipenetan lorturiko materiala harresiak indartzeko erabili zen. Albako Dukearen neurri hauek 1512ko udazkeneko Iruñeko setioak sorturiko ekintza militarrek beraiek baino kalte
|
handiago
ekarri zieten Iruñekoei, Esartek dioenez.
|
|
|
Estatu bat zenbat eta
|
handiago
, lotura sozialak orduan eta ahulagoak direla dio Jean Jacques Rousseauk, 34 distantziak handiagoak baitira eta administrazioak geruza gehiago behar baitu, horrek dakarren gastuarekin. Estatu batek lurralde bat eta populu bat dauzka, beti.
|
|
|
Munduan zehar, estatu indartsuek beren kontrolpeko lurraldea zabaldu nahi dutenean, erresistentziarekin egin ohi dute topo. Herria zenbat eta kohesionatuago eta bere identitatean sendoago, bizirik irauteko aukerak orduan eta
|
handiago
. Mendez mendez, herri hau bere lurraldeaz desjabetu, zatitu, puskatu eta kulturgabetu nahi izan badute ere, anitz ahuldu badute ere, helburua ez dute osoki bete.
|
|
|
Euskal Herrian gauza bera gertatzen da. Euskarazko tokiko komunikabideak heltzen dira beren publiko potentzialaren zati handi batera, komunikabide nazionalak baino zati
|
handiago
batera. Durangaldean, adibidez, Anboto aldizkaria da eskualdeko astekari irakurriena, beste guztiak baino anitzez emaitza hobeekin.
|
|
|
Tokian tokiko komunikabideen ahulgunea, ordea, enpresa biziki txikiak izatea da, eta beren herriko berriak maiztasun
|
handiago
edo txikiagoan emateaz aparte, ez daitezkeela anitzez urrunago hel. Txikitasun horrek eragiten du, maiz, langile bakarren esku gelditzen dela kazetaritza, kudeaketa eta militantzia.
|
|
|
Gero eta
|
handiago
egin ziren Jerusalem, Betlehem eta Nazarenten inguruan bilduriko jendetzak; Jesus laudatzeko bai, baina gari, olo edo mahats aihenak landatzeko ez zegoen bazter idorrik baizik; laburrera ez zegoen ardo xortelarik, ogia eskas zen; gero eta urrutiagotik ekarri behar izan zenituzten bildotsak, gero axuriak, ondotik azeri eta txakalak, finean musker eta sugandilak.
|
|
|
Populuak irri egin zuen, gero eta
|
handiago
eginez, oholtzako garrek dena errautsetara zekarten bitartean. Halaber, urrin barna baina gozoxka hasi zen usnatzen eta Lisboa osoaren gainera hedatzen.
|
|
|
" Etxoletatik heiagorak jalgitzen ziren, hilerria herria bera baino
|
handiago
egin zen eta aldi batean bizizale apurrek mendietara ihes egin zuten. Bai ordea, aita Mendietak zelebratu elizkizun eta prozesioekin gelditu zen izurritea, eta indioak, apurka eginagatik, herrira bihurtu ziren.
|
|
|
Lehenbizian bera bakarrik joan zen kanoan caribeekin solas egitera. Laburrera, kaiola zenbaitekin zetorren beste txalupa
|
handiago
bat heldu zen hondartza hartara.
|
|
|
Xinto bezalako bat. —azaldu zuen eskua kokotxaraino igaten zuelarik, guzien irrirako Xintoinekoa Frantziskoren parekoa ala
|
handiago
baitzen.
|
|
2019
|
|
|
Zerua, gaua, zabalagoak eta handiagoak iruditu zitzaizkion terrazan berriro eseri zenean, eta ilargia eta izarrak urrunagoak, nahiz ilargia handituta zegoen, astebeteren faltan edo erabat borobiltzeko. Plazako isiltasunari ere inoiz baino zabalago eta
|
handiago
iritzi zion, bertan jostatzen ibiltzen ziren ume guztiak saldoan joanak balira bezala. Areagotu egin zitzaion bakardade sentimendua.
|