|
2001
|
|
|
Erregezkoek jaiotza hutsez hartzen zuten agintea Jainkoagandik, beste bitartekorik gabe. Aitoren semeak ere,
|
haien mende
baina beste guztien gain, agintzeko sortuak ziren. Aitoren seme hauek dira, Axularrek dioenez, beste batzuek (gure aldeko euskaldunek, noski) zaldunak deitzen zituztenak.
|
|
2002
|
|
|
“Euri-sasoi laburrean ez zen ur-tanta bakar bat ere erori. Euri horiek oso garrantzitsuak dira, abereen larrea
|
haien mende
baitago hein handi batean. Familia bakoitzak 10 -25 animalia galdu ditu”.
|
|
2003
|
|
|
Goizetan egiten genuen hara, eguraldi eskasak horretara behartuta. Esan nahi dut hegazkinek airera egiteko eguraldia egiten zuela, eta egunez mugituz gero
|
haien mende
izaten ginela. Eta zelan, gainera.
|
|
2004
|
|
|
Prozesu horrekin jarraituz gero, 2050ean Suitzako Alpeetako glaziarren %75 inguru desagertuko dela kalkulatzen da. Egoera horren aurrean, Serranok eta Martínez de Pisónek ohartarazi dute glaziarren egoera jasanezina dela, “glaziarrek itsas mailaren hazkundeari egiten dioten ekarpenaz haratago, populazio garrantzitsuak eta ekoizpen-jarduera ugari
|
haien mende
baitaude”.
|
|
2005
|
|
|
Organismoaren zelula guztietan dauden egitura txikiak dira mitokondrioak, globulu gorrietan izan ezik. Energia zelularraren iturria dira, eta energia asko kontsumitzen duen garuna bezalako organoak, neurri handi batean,
|
haien mende
daude. Mitokondrioko DNA amari baino ez zaio jarauntsiko, eta zenbait patologia transmiti ditzake, baina oraingoz ez da horien tratamendurik ezagutzen.
|
|
|
Ildo horretan dagoen base solido bakarra, balio kliniko eskasekoa bada ere, dopamina-hartzaileen aldakuntzekin lotutako aleloak adierazten dituzten zenbait azterketatik datorrena da. Ikusi dugunez, aldakuntzak ohikoagoak izan daitezke substantzien mende dauden pertsonengan,
|
haien mende
ez dauden pertsonengan baino. Mendekotasunak ikertzeko hipotesi bat estimulazio psikomotrizitatearen teoria izan da orain arte; beraz, substantziak edo jokoa estimulatzeko eta indartzeko mekanismo biologikoak berdinak izango lirateke edo, gutxienez, elementu komunak.
|
|
2006
|
|
|
Elikaduraren industrian, askotan aipatzen den eta gutxiegi ezagutzen den hazien borroka sekulakoa da gaur egun. Enpresa handiek-multinazionalek, baina baita
|
haien mende
hazien komertzializazioan ari diren nekazarien kooperatiba handiek ere-aspaldi lortu zuten debekatzea zertifikatu eta homologatu gabeko hazi guztien salmenta. Mugimendu txiki bat bada ahal duena egiten duena antzinako haziak bizirik atxikitzeko, baina horiei bioaniztasunari eusteko egiten duten ahalegina saritu ordez, usadiozko hazien trukerako elkarteen bidea utzi zaie bizirik irauteko ataka bakartzat.
|
|
2007
|
|
|
Konstituzioan tortura egitea eta gizabidezkoak ez diren edo apalesgarriak diren zigor edo tratuak ezartzea zehazki debekatu da, bizitza-eskubideari eta giza duintasunari emandako babesaren ondorio logiko moduan. Hori dela eta, botere publikoek zaindu egin behar dute pertsona guztiek giza duintasunarekin bat datorren tratua jasotzea, eta modu berezian, pertsona horiek
|
haien mende
daudenean, bai modu iragankorrean (atxiloketaren kasuan), bai luzaroagoan (presoak, adingabeak beren kargura, gaixo ospitaleratuak, etab.). Torturaren eta Gizabidezkoak ez diren edo Ankerrak edo Apalesgarriak diren beste Tratu edo Zigor batzuen aurkako Konbentzioak, New Yorken 1984ko abenduaren 10ean egindakoak, honela definitzen du tortura: «funtzionario publikoek eurek, edo horien adostasunarekin edo baimenarekin, egindako egintza oro, pertsona bati min edo sufrimendu fisiko edo mentalak nahita egitea badakar, informazioa edo aitorpena lortzeko, edo pertsona hori derrigortzeko edo larderiatzeko baino ez».
|
|
|
“Ozeanoak kudeatzeko moduan erabateko aldaketa behar dugu. Itsas ekosistemen babesa ezinbestekoa da
|
haien mende
dauden milioika pertsonentzat”, adierazi du Mario Rodríguezek, Greenpeaceko Kanpainen zuzendariak. “Oraingoz, gure ur mediterraneoen %1 baino ez dago babestuta; behar izanez gero, marjina kontinentalaren %10 eta %20 artean egongo litzateke”, zehaztu du Alfonso Ramos Alacanteko Unibertsitateko itsas biologiako katedradunak.
|
|
2008
|
|
|
zertarako eskalatu behar zituen gazteleraren harresiak eta zertarako ahalegin izugarri hartan sartu, baldin eta, ahalik eta ahalegin txikiena eginda ere, handiagoak bazituen irabaziak?, zeren euskararen munduan norbait baitzen eta gaztelerarenean inor ez?; Beñardok hamar urte zituen, eta nekez egingo zion bere buruari, nekezago, mutil intuitiboa zèn neurrian? halako analisirik, baina ez zekizkièn indar
|
haien mende
behar zuen; are gehiago, nabaritu ere, nabaritu zituen kontzientzian, ausaz, mugimendu batzuk, forma zehatzik ez zutenak, bai, baina, zer definiezin, batek bezala inguratzen zutenak, bere baitan gaztelaniaren aurkako erresistentzia inkontziente bat piztuz?
|
|
|
da hori guztia. Izena hautatzea gizarte-kategorien irizpide estetikoen mende dago; Bourdieu-k La distinction lanean deskribatu zituen irizpide
|
haien mende
. Gogora ditzagun:
|
|
|
Ziur al daude erakunde horietako aurrezkiak? Zenbateraino ezagutzen dugu haien matrizeen egoera erreala, hau da,
|
haien mende
dauden atzerriko bankuena. Erakunde horien bidez berreskuratu al daiteke gordetako edo inbertitutako dirua?
|
|
|
Hilabeteko epean erabiltzaileak operadorearen erantzunik jaso ez badu edo erantzunak asetzen ez badu, beste bide batzuetara jo ahal izango du. Alde batetik, Kontsumoko Arbitraje Batzordeak daude; horietan erreklama daiteke, bai operadorea aldez aurretik
|
haien mende
dagoela jakinez gero, bai ez, baina, ziurrenik, aurretik ez bazegoen, ez da kasu honetan sartuko. Izapide azkarra, erraza, doakoa eta borondatezkoa da aldeentzat.
|
|
|
Etorriko dira eta saiatuz, etsipenik gabe, amarruak erabiliz eta putada itzelak eginez hamarkada gutxitan
|
haien mende
hartuko gaituzte. Gutako asko ere erailko dituzte, miseriatik datorrenaren diru-grinarekin eta ezer galtzeko ez daukanaren odol-gosearekin.
|
|
|
Euskarak eskaintzen ziòn talaia hartan ezin erosoago zegoen, hortaz, Beñardo, eta erosotasunaren talaia hartatik gauzak bere erara ikusi behar zituen: ...ehar zituen gazteleraren harresiak eta zertarako ahalegin izugarri hartan sartu, baldin eta, ahalik eta ahalegin txikiena eginda ere, handiagoak bazituen irabaziak?, zeren euskararen munduan norbait baitzen eta gaztelerarenean inor ez...; Beñardok hamar urte zituen, eta nekez egingo zion bere buruari –nekezago, mutil intuitiboa zèn neurrian– halako analisirik, baina ez zekizkièn indar
|
haien mende
behar zuen; are gehiago, nabaritu ere, nabaritu zituen kontzientzian, ausaz, mugimendu batzuk, forma zehatzik ez zutenak, bai, baina" zer definiezin" batek bezala inguratzen zutenak, bere baitan gaztelaniaren aurkako erresistentzia inkontziente bat piztuz... horregatik ez zien kasurik egiten, agian, Nazario, Ismael eta Honoratori, hiru anaiek, gaztelania ikasteko, etxean –sutondoan... nola esaten da gaztelaniaz" aita", nola esaten da" ama", nola esaten da hau eta nola esaten da hura...?
|
|
2009
|
|
|
Haien artean komunikatzen dira, eta beste pertsonak proposatzen duena interesatzen bazaie, trukea ixten da. Komunikazio-prozesua
|
haien mende
dago soilik. Guk ez dugu bitartekari gisa lan egiten.
|
|
|
Hori izan liteke Espainiako basoei buruzko bi txosten berriren ondorio bateratua. Zuhaitzak funtsezkoak dira klima-aldaketaren aurkako borrokan,
|
haien mende
dauden sektore ekonomikoentzat edo energia berriztagarrien iturri gisa. Horregatik, adituek hainbat aholku ematen dituzte egoera hobetzeko.
|
|
2010
|
|
|
Garunaren eskualde berean eragiten dutenez, motibazio bertsua eragiten diete drogek
|
haien mende
daudenei. Adibidez, drogazale batek badaki familiarekin hitzordua duela, eta agertzen ez bada arazoak izango dituela haiekin.
|
|
|
eta nik ez nuen ulertzen, nahiz eta ez nintzen hartan askorik saiatu, ez nuen hatz txikia ere mugitu, egia esan!?, arre zetozèn urak are arreagotzeko beldurrez-edo; zuritzeko modu bikaina nuen, gainera: aitak eta amak horrela jokatzen bazuten, beren arrazoiak zituztelako zen, eta niri
|
haien mende
egotea zegokidan, Jainkoaren laugarren manamenduaren arabera, betiko aitzakia?
|
|
|
erasotzaileen artean bazegoen ijito itxurako gizon muturbeltz bat, eskuan sarde bat zeramana eta amaren atzetik lasterka hasi zena? Eta orduan, ulertzen ez nituèn indar
|
haien mende
guztia ulertu uste nuela, aitari esan nion: –Orain bai, ulertzen dizut, eta arrazoi duzu!?.
|
|
|
Haurtxo batek bere zaintzaileak hurbil izan behar ditu.’ Urrutiratzen direnean, beldur izaten da sarritan,
|
haien mende
egoten baita bizirik irauteko. Hala ere, haurrak bi urte baino gehiago dituenean eta gehiegizko ezinegona sentitzen duenean zaintzaileengandik aldentzean edo banantzea aurreratzean, litekeena da arrazoi horrengatik antsietate-nahastea izatea.
|
|
|
erasotzaileen artean bazegoen ijito itxurako gizon muturbeltz bat, eskuan sarde bat zeramana eta amaren atzetik lasterka hasi zena... Eta orduan, ulertzen ez nituèn indar
|
haien mende
guztia ulertu uste nuela, aitari esan nion: " Orain bai, ulertzen dizut, eta arrazoi duzu!".
|
|
|
" Mutila da, baina..."; ai, azken hitz hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten-puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak...!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa... eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetatik erori izan ez balitzaio; izebak zaintzen zuen haurra ganbaran, etxekoengandik bakartuta; guztiek genekien hura, baina han ez zuen ez aitak, ez amak, ez medikuak eta ez inork haurraz hitz erdirik ere egiten, gure aurrean ez bederen, hura isilpeko gai bihurtu balitz bezala... eta nik ez nuen ulertzen, nahiz eta ez nintzen hartan askorik saiatu —ez nuen hatz txikia ere mugitu, egia esan! —, arre zetozèn urak are arreagotzeko beldurrez-edo; zuritzeko modu bikaina nuen, gainera: aitak eta amak horrela jokatzen bazuten, beren arrazoiak zituztelako zen, eta niri
|
haien mende
egotea zegokidan, Jainkoaren laugarren manamenduaren arabera, betiko aitzakia...
|
|
2011
|
|
|
Arrazoi du berorrek, amona, maiz idazten dio amonari, Jasminkak ez bezala hark agudo erantzuten baitio, gutuna gutunari. Arrazoi du, bai, bankuekin kontuz ibili beharra dagoela dioenean, hemen ere, edozer egiteko
|
haien mende
dabil jendea, gaur joan naiz estreinakoz nagusiak soldata uzten digun bankura, kutxa esaten diote hemen, eta behi beltz belarri-handi batek gobernatzen du. Orain nagoen herri honetara iritsi nintzen egunean hotza zen galanta, amona, eta behi belarri-handi horren bulego baten bebarrura bildu behar izan nuen lotara, kutxazain izeneko aparatuaren gordeleku epelera.
|
|
|
produktoreek dute botere osoa, eta sortzaileak, zuzendariak?
|
haien mende
daude, produktoreek erabakitzen dutelako dirua nori eman, ez oso irizpide egokien arabera. –Politikak zerikusi handia dauka eta dirua ez zaio ematen proiektuari edo zuzendariaren ibilbideari?.
|
|
|
Begi estu, aho krudel haiek. Ezin zuen Julen piztia
|
haien mende
utzi. Telefonoa sakelan gorde zuen.
|
|
|
Erakundearen antolaketa-egitura eta organigrama azaltzen dira; organigraman, zenbait mailatan agertzen dira aginpidea duten pertsonen eta
|
haien mende
daudenen arteko harreman hierarkikoak. Organigramaren erpinean, zuzendariak agertu behar du; dagokion kontseilaritzak haren esku utzi du zentroan dauden adingabeen zaintza.
|
|
|
Objektu-erlazioen teoriaren arabera (Blatt, 1991), norbere burua ahul eta eraginkortasunik gabe irudikatzetik datoz mendeko nortasunaren bereizgarriak. Errepresentazio hori barneratzen duenean haur batek, besteak sostengu eta babes moduan ikusten ditu,
|
haien mende
gelditzen da, abandonatua izateko beldurra datorkio eta mendetasunaren sintomak agertzen ditu.
|
|
|
Nahiz eta emakumeen% 80k adierazi zuten pozik sentitzen zirela beren pisuarekin, indize osasuntsutik urruntzen den heinean, etsipenerako joera eta kaloria gutxiagoko elikadurak nutrizio-gabezia eragiteko beldurra handitu egiten dira. Azken batean, emakume zaharrenek dute arrisku handiena kilo gehiago izateko, baina emakumeak dira beren pisuaz gehien arduratzen direnak, nahiz eta
|
haien mende
jarri, eta, are gehiago, beldur dira elikagaiak jateak okerrera egingo ote dien osasunari urritasunengatik. Emakumea indize osasungarritik urruntzen den heinean, gehiegizko pisuarekiko etsipena areagotzen da eta kontzeptuak nahasten dira.
|
|
|
AEAk adierazi du merkataritzako edo banaketako lanak egiteko enpresako ibilgailuak esleitzen zaizkien langileen kasua. “Ibilgailu horiek Trafikoko Zuzendaritza Nagusiko ibilgailuen erregistroan ohiko gidari izendatzea onartzen badute eta gero kaleratzen badira, Barne Araudiak ez du prozedurarik aurreikusi pertsona horiek erregistrotik kentzeko eta Bide Segurtasunari buruzko Legeak gidatzen ez dituzten ibilgailuei buruz ezartzen dizkien betebeharretatik askatzeko, ez eta
|
haien mende
edo kontrolpean ere”, ohartarazi du AEAk. Antolatzaileek gidariei gomendatzen diete ez dezatela ohiko gidari izateko baimenik eman, Barne Ministerioak baimen hori ezeztatzeko eta erregistroan baja emateko aukera bermatzen ez duen bitartean, haien kontrolpean ez dauden ibilgailuekiko edozein erantzukizun saihesteko.
|
|
|
Baina, batez ere, Txinako Itsasoaren ekialdeko espezieak, Japoniako kosta baketsukoak eta Taiwango itsasertzekoak kezkatzen dituzte, 13 espezie mistinoetatik lau desagertzeko arriskuan baitaude. “Eskualde geografiko askotan espezie misto bat edo bi baino ez daude, eta eremu horietan espezie bakar bat galtzeak edo gainbeherak ekosistemak oro har kaltetzea ekarriko du, bai eta
|
haien mende
dauden arrantza-tokiak ere”, dio Michael Mincarone Rio de Janeiroko Unibertsitate Federaleko Zoologiako irakasleak, ikerketaren egileetako batek. UICNk gogorarazi du gehiegizko ustiapena eta arrantza suntsitzailea direla hainbat espezie mistoren mehatxu nagusiak.
|
|
|
Erakunde humanitarioak azaldu duenez, eskari berriak lur-eremu handiak ustiatzeko lizentzien salmenta, errentamendua edo kontzesioa bultzatu du azken hamarkadan, milaka kilometrotara bizi diren pertsonentzat behar adina janari ekoizteko, bioerregaien kuotak betetzeko edo lurrarekin espekulatzeko eta irabaziak erraz lortzeko. “Izan ere, eragiketa horietako asko lurrez jabetzen dira, eta, horietan, bizi direnak edo
|
haien mende
daudenak ez dira kontsultatzen, ez dira behar bezala tratatzen, eta ez dute konpentsazio egokirik jasotzen”, salatu du Intermón Oxfamek. Oxfamek dei egin die inbertitzaileei, gobernu nazionalei eta nazioarteko erakundeei, lurren akaparamenduari amaiera emateko zenbait neurri har ditzaten, kaltetutako komunitateei “kontsulta egiteko, justiziaz tratatzeko eta elikatzeko behar adina janari lantzeko”.
|
|
2012
|
|
|
Bigarrena, ez dagoela alderik sexuen artean, baina bai adinari erreparatuta: 20 eta 24 urte arteko gazteen% 10ek neurriz kanpo erabiltzen dituzte teknologia berriak edo
|
haien mende
daude oso, eta 14 eta 19 urte arteko nerabeen% 78k arriskua dute etorkizunean jokabide obsesiboak izateko.
|
|
|
Baina, aldi berean, ez nituen egoera horren arriskuak kontuan hartzen, basatien eskuetan eror nintekeela, edo arrazoiak nituela Afrikako lehoiak eta tigreak baino okerragoak izango zirela uste izateko; eta
|
haien mende
eroriz gero oso arrisku handia nuela, eta, segur aski, niri eraso egin ondoren, jan egingo nindutela, Karibeko itsasaldeko biztanleak kanibalak edo gizajaleak zirela entzuna bainuen, eta latitudearengatik banekien ezin nintzela itsasalde horietatik oso urruti egon. Eta kanibalak ez baziren ere, hil nintzaketen, haien eskuetan eroritako europar askori gertatu zitzaien bezala, baita hamar edo hogeiko taldeetan zeudenean ere; are errazago ni, bakarra izanda, eta haien aurka neure burua babesteko ezer gutxi egin nezakeelarik.
|
|
|
Andrés Rivera.’ PAUTA/ FEAPS Madril elkartea Boluntarioak aisia integratzaileko programetan Aisia inklusiboaren arloan, boluntarioak funtsezkoak dira, adimen-urritasuna duten pertsonei harreman esanguratsuak izateko aukera ematen baitiete. Hala ere, ezin da
|
haien mende
egon pertsona horiekin jarduerak egiteko. Erakundeek uste dute boluntariotza organigrametatik aisialdirako zerbitzuetatik bereizi behar dutela eta zerbitzu egonkorrak eta zeharkakoak sortu behar dituztela, kolaboratzaileen esperientziaz baliatzeko.
|
|
|
Gogoetarik interesgarrienetako bat da “boluntarioekiko gehiegizko mendekotasuna erakundeetan”. Horiek funtsezko lana egiten dute, baina ez da
|
haien mende
egon behar egungo programa gehienak aurrera eramateko. “Beraz, boluntario batek profesional kualifikatu baten lana ezin duela inoiz ordezkatu dioen premisa betetzen jarraitu behar dugu”, dio FEAPS Madrilek.
|
|
2013
|
|
|
Baina egunerokotasunak bere legeak ditu eta, lege
|
haien mende
, ohiko kezkek inguratu zuten ostera: damutu ere egin zen etxekoekin gogorrago jokatu ez izanaz?
|
|
|
Baina, zer iritzi du kontsumitzaileak? Azken finean,
|
haien mende
daude. Europako komisarioak, Ebko herritarren eta kontsumitzaileen interesen ordezkari denak, oker bat aitortu zuen prozeduran:
|
|
|
Baina egunerokotasunak bere legeak ditu eta, lege
|
haien mende
, ohiko kezkek inguratu zuten ostera: damutu ere egin zen etxekoekin gogorrago jokatu ez izanaz...
|
|
2014
|
|
|
Jimenez kargugabetuta, PSNko Anai Astiz Sustapen kontseilariak eta Elena Torres Gizarte Politikakoak dimisioa eman zuten, «Jimenezekiko elkartasunagatik». PSNeko kontseilariez gain,
|
haien mende
zeuden zuzendari nagusiek eta gainerako goi karguek ere utzi zuten gobernua. Baina 2012ko ekaineko krisia ez zuen PSNrekin gobernu koalizioa hausteak bakarrik eragin.
|
|
|
droga kontsumitzera bultzatu edo hartatik urrunarazi egiten dute. 3 Estresatzaile psikosozialek handitu egiten dute substantzia psikoaktiboez abusatzeko eta
|
haien mende
gelditzeko arriskua. 4 Eragin genetikoa:
|
|
|
Ordenatu kontzeptuak hierarkiaren arabera. Kontzeptu nagusiak kontzeptu-mapen goiko aldean jarriko dira, eta
|
haien mende
daudenak, berriz, beheko aldean. Horretarako, kontzeptuak garrantziaren arabera antolatu behar ditugu taulan, eta kontzeptuen arteko lotura-hitzak sortu behar dira.
|
|
|
Gizarte-erakundeek ahaleginak egiten dituzte tresnak sortzen edo
|
haien mende
jartzen, gardentasuna bermatzeko, baina, oro har, zalantza izaten da herritarren diruarekin lan egiten den guztietan. GGKEen Koordinakundeak bigarren urtez argitaratu ditu Gardentasunerako eta Gobernu Onerako tresnaren emaitzak, eta, bestalde, Leialtasun Fundazioak, arlo horretan esperientzia handia duenak, proiektu berri bat abiarazi du GKE txikienak Gardentasunaren Gidan parte hartzera bultzatzeko.
|
|
|
" Alua eta zakila, eta
|
haien mende
gure buruak", errepikatzen zenuten kaiolako txoriek bere txioen gisa.
|
|
2015
|
|
|
Masailera bidali zion maitasunaren beroa, izua, laztasuna, eskrupulurik eza. Lilyk, horrekin kiskalita, mahaiaren beste muturrean Ramsay jaunarekin xarmagarri ari zen Mintari begiratuz, hotzikara egin zuen betortz
|
haien mende
zegoelako Minta, eta eskerrak eman zituen. Berak behintzat, esan zion bere buruari, mahai-zapi gaineko gatzontziari kirik eginez, ez zeukan ezkondu beharrik, Jainkoari eskerrak:
|
|
|
Eman dut abisua beste lekuetara. Jainkoak nahi beza
|
haien mende
jarri beharrik ez izatea, tamalgarria baita arima hauek ulertuko ez dituztenen mende ikustea.
|
|
|
4 Aditzera eman dakioke berorren aitatasun txit agurgarriari, honetan bat etorriko ez balitz (ez moja oinutsen aldetik, baina bai erdi ulertu den gauza bat den aldetik), lehenago onartuko litzatekeela gotzainen mende jartzea, oinetakodunek bisita eta goberna ditzaten onartzea baino, berorren jauntasuna oso urruti baitago; lehenik egindako kaltea konpondu dadila, eta horretan asko egin dezakete, dakienez hala gertatu baita. Eta hau izan da etxe hauek bisitariei erresistentziarik ez jartzeko arrazoietako bat; erreformatuak zirenez gero, egin zezaketen, beren burua
|
haien mende
ez ikustearren, eskarmentua harturik baitzeuden.
|
|
|
bat isildua ageri dira; beraz, gure interpretazioa ez da ziurra, litekeena baizik). Haiek (kapituluko kideak?) egindakoaz ziur zeuden, hau (aita Antonio ala Gracián)
|
haien mende
jarriz gero, kontrakoak bigunduko zirelakoan. Oker zeuden.
|
|
|
Saia bedi une egoki bat hartzen harekin hitz egiteko eta gutuna emateko, eta esan biezaio berorrek nola tratatzen gaituzten zorioneko hauek. Uste dut izango duela nolabaiteko ondorioa gutun horrek, bihotz-bihotzez eskatzen baitiot erregeari hitz egiteko eta aditzera eman diezazkiola
|
haien mende
izan garen bitartean etorri zaizkigun kalteetako batzuk. Jainkoak barka diezaiela berorri ematen dizkioten hainbeste nekerengatik, ez baitakit nondik ateratzen dituen indarrak.
|
|
|
Oi, nik bai nahi nukeela moja guztiak oinetakodunen mendetik aske geratzea! Behin probintzia bereizia burutua dagoenean, horri emango natzaio buru eta bihotz,
|
haien mende
egotetik baitator gaitz guztia, eta gainera erremedio gabea da. Izan ere, beste monasterio batzuk ere lasaituak izan arren, ez dira horrenbesteraino, fraideen mende daudenak esan nahi dut, gotzainen mende daudenen kasua ikaragarria baita?, eta prelatuak konturatuko balira zer erantzukizun hartzen duten beren gain eta, berorren aitatasunak bezala, kontu izango balute, beste era batera joango lirateke, ez litzateke Jainkoaren erruki txikia izango arima onen hainbeste otoitz izatea bere Elizaren alde.
|
|
|
eta ez zaizkizue eskatuko inola ere nire aldetik ezta beste inoren aldetik ere, bestela beste bi halako eta kosta dena zuei itzultzera behartzen dut neure burua, eta horrela gorde, bete, mantendu eta finkotzat hartzera, zuzenbidearen arabera. Eta neure burua eta ondasunak, direnak direla, ezartzen ditut berme, eta ahalmena ematen diet erresuma hauetako zuzenbide eta epaile guztiei, eta haietako bakoitzari, eta
|
haien mende
jartzen naiz, uko eginez neure eskubide, eskumen, bizileku eta si convenerit, de jurisdictione omnium judicum legearen pribilegioari; betearaz bezate zorroztasun osoz eta zuzenbidearen premiaz, eta honela epailearen behin betiko epaia balitz bezala, eskua duenak epaituriko gauza bezala, gora jotzerik, erregurik, ez beste erremediorik ez dela. Hortaz, uko egiten diet eta alde batera uzten ditut neure aldeko diratekeen lege, eskubide, eskumen, errege-ordenamendu nahiz udal-ordenamenduak, emanak nahiz emateko direnak; eta alde batera uzten dut legeei uko-egite orokorrak ez duela balio dioen lege eta eskubidea ere.
|
|
|
Nazioa jendarteak estatukotzearen azken fasea da.64 Hondar bi mendeetan garatu da. Aurretiaz, Europa aldean XII. mendetik aitzin, joan ziren eratzen eta zabaltzen estatuak eta
|
haien mende
eta tankerara jendeak moldatzen, alderdi orotan estatu-moldeko bihurtzen. Estatalizazio-prozesua luzea eta joan-etorri askotakoa izan da.
|
|
2016
|
|
|
Krak.Ikastolako hiruko erregela. Irakiarrentzat, kontrola bermatzeko, telebista
|
haien mende
izatea gakoa bada, eta, jakina, bada nortzuk ari diren irakiarren atzean babesa ematen, laguntzaile horientzat ere telebista gakoa da kontrola mantendu nahi duten beste herrialdeetan. Ezta?
|
|
|
Ez zuten inongo zentzurik! Gizakume heldua nintzen; ezin nintzen erori haurtzaroko beldur aspaldiko
|
haien mende
.
|
|
2018
|
|
|
Eta, anaiarteari eutsiko bazioten, arautu egin behar zituzten anaitasun-harremanak; hau da,, egoera berri hura iraunarazteko?, anaiek lege batzuk behar zituzten, guztiak modu berean lotuko zituztenak eta, era berean,, eskubide berberak emango zizkiotenak anaien hordako kide orori?. Kontratu sozialak aitaren legea ordeztu zuen lege publiko inpartzial batzuen bidez, eta
|
haien mende
geratu ziren denak, elkarren berdinak ziren norbanako zibilen gisan. Aitazko aginteak, beraz, gizarte zibilari eman zion bidea.
|
|
2019
|
|
|
Buck konturatu zen, bi gizon eta andre
|
haien mende
egoteak, ez zuela zentzurik. Ez zekiten ezer egiten.
|
|
|
Bitarte horretan, gizon beltz haietako bat, hara joanik, akitutako gizona makilaka altxarazi nahian ari zen. Nazka eman zidan, gizon hark kolpe
|
haien mende
hiltzera etsi besterik ezin egin zezakeela iruditzen zitzaidan. Ez, ordea.
|
|
|
Emakumeak berak onartzen du unibertsoa maskulinoa dela bere osoan; gizonek eratu eta gobernatu dute unibertsoa, eta
|
haien mende
dago orain ere; emakumeak, berriz, ez du kontsideratzen bera erantzulea denik; pentsatzen du gutxiago dela, mendekoa dela; ez ditu ikasi indarkeriaren ikasgaiak, ez da sekula subjektu gisa zutitu kolektibitateko beste kideen aurrean; bere haragian eta bere bizilekuan preso egonik, iruditzen zaio bera pasiboa dela giza aurpegiko jainko horien aldean, haiek definitzen baitituzte helburuak eta balio... Alde horretatik, egiatik zerbait badago, beti ume?
|
|
|
orduantxe jakiten du zer diren abandonamenduaren larrimin guztia eta askatasunaren zorabioa. Haustura mingarriagoa edo arinagoa da kasuen arabera; aitarekiko, anai-arrebekiko eta batez ere amarekiko loturak lehendik hautsiak baldin bazituen, dramarik gabe urrunduko da haiengandik; oraindik
|
haien mende
baldin badago eta praktikan haien babesean segitzeko modurik baldin badu, samurragoa izango zaio bere kondizioa aldatzea; gehienetan, ordea, nahiz eta deseatzen egon aitaren etxetik alde egiteko, nahasita sentitzen da bera parte zen sozietate txiki horretatik bereizia denean, bere iraganetik, oinarri seguruz osaturiko bere haur-unibertsotik, balio bermatuetatik erauzia denean. Bizitza erotiko kartsu betea izatea du berriro immanentziaren bakean murgiltzeko modu bakarra, baina, normalean, asebetea baino gehiago aztoratua dago hasieran; sexu-iniziazioak, hobea zein okerragoa izan, nahasmendua handitu besterik ez dio egiten.
|
|
|
Edmond, Charles eta Cédric, hirurak satin beltzez jantziak, hirurak ilehoriak eta segailak, hirurek zorion bitxiak ezagutarazi zizkidaten. Haien oinak, zetaz bilduak, hain ziren ederrak, eta eskuak hain leunak, non arimaraino iristen baitzitzaidan haien mugimendu oro[...] Ni haien arreba Marguerite nintzen[...] Gogoko nuen anaien apetei lotua eta erabat
|
haien mende
irudikatzea neure burua. Nik amesten nuen anaia zaharrenak, Edmondek, nire biziaren eta heriotzaren gaineko eskubidea zuela.
|
|
|
Homosexualitatean itxitako emakumeei gizontasuna ez die beren bizitza erotikoak ematen, bizitza erotikoak, aitzitik, unibertso femenino batean konfinatzen ditu?, baizik eta gizonik gabe biziz gero onartu beharreko ardura-multzoak. Halakoen egoera guztiz desberdina da prostitutaren egoeraren aldean, zeinak batzuetan gizon-kemena izaten baitu gizasemeen artean bizitzearen poderioz. Ninon de Lenclosek bezalaxe?, baina
|
haien mende
baitago. Lesbianen inguruan giro berezia sortzen da, kontrajarriak daudelako haien bizimodu pribatuaren ginezeo-kutsua eta haien existentzia publikoaren independentzia maskulinoa.
|
|
2020
|
|
|
Desorientazio-eta larritasun-fase horretan sartu diren haurrak antsietate-eta mehatxu-begizta batean dauden familiak dira. Egia da askotan ez dagoela gurasoen jarreraren mende, baizik eta denbora horretan aurre egin behar izan duten eta
|
haien mende
ez dauden egoeren mende, hala nola enplegu-galeraren mende. Beste familia batzuk, ordea, antolatzeko eta diziplinatzeko gai izan dira, eta une hau lasaitasunez eta sormenez gainditzen ari dira.
|
|
|
Herrialde horietan, ordea, gerrakoak ez diren krisietako esku-hartze militarrak agintari zibilen eskariz eta
|
haien mende
egiten dira, eta agintari horiek arduratzen dira horiek kudeatzeaz, legez araututako mekanismoen bidez. Ia pentsaezina da mendebaldeko demokrazia bakar batean ere militarrek krisi baten aurrean ekimena hartzea eta agintari zibilek eskatu gabe jardutea.
|
|
2021
|
|
|
Hierarkia bat dago eragileen artean, eragile jakin batzuek autoritatea izaten dute, botere sinbolikoa izaten dute. Hala, badira legitimazioa markatzen duten eragile eta erakundeak (akademiak, museoak, sozietateak, hezkuntza-sistema), eta onespen sinbolikoa
|
haien mende
egoten da, nolabait. Kooptazioa baliatzen da eremuan autoritateak eta pertsona jakitunak izendatzeko:
|
|
|
1998an abiatu zuten Uztarria; ordura arte, euskara eta kultur eragileak bazeudela esan zuen Esnaolak, baina «artxipelago» bat eratzen zutela. Irlak harremanetan jartzeko xedearekin sortu zuten Uztarria, instituzioekin hitzarmenak egin, baina
|
haien mende
egon gabe aurrera egiteko irizpidearekin: «Subjektu politiko bat bihurtzeko eta norabide bat lortzeko», adierazi zuen Esnaolak.
|
|
|
Tifoiren mehatxuak izan ziren Zeus eta Poseidon atxilotu eta Tartarora eramango zituela, Hera bortxatu eta emaztetzat hartuko zuela eta atxilo zeuden titan guztiak askatuko zituela, berriz ere zeru-lurrak
|
haien mende
jartzeko.
|
|
|
Miaketa jarreran jarri nuen, besoak burutik gora jaso nizkion, eskuak nireekin harrapatu eta atearen kontra jarri nuen, ia gurutziltzatu bat balitz bezala. Belaunaz lagundu eta hankak bereizi nizkion, eta bera Andre Maria Zuriaren plazatik sartzen ziren iluntasun minutu urri
|
haien mende
geratu zen, non ehunka gasteiztar gure muturren aurrean oldeka jaisten ari baitziren bebarruaren beste aldean, zurezko, burdinazko eta kristalezko ate lodi haren atzean gertatzekoa zen txortaldiaren berririk gabe.
|
|
|
Itzalen Ameslariek bazekiten agian ez zirela itzuliko bere krindoll osoarekin baina thorfiar arraza guztia
|
haien mende
zegoen.
|
|
2022
|
|
|
Irizar Coop edozein multinazionalek egingo lukeen bezala jokatzen ari den kooperatiba bat da. Enpresa sateliteak erosi eta
|
haien mende
jartzen ditu; akordioak bilatu ordez, neurri basatiak ezartzen ditu. Jarrera iheskorra du eta azpikontratatutako aholkularitza baten bidez kudeatu ditu kaleratzeak.
|
|
|
“Doako zerbitzuetan geu gara produktua. Gure informazioa doan eskaintzen diegu multinazional pribatuei, eta kontrola galtzeko arriskua askoz handiagoa da
|
haien mende
utziz gero”. Soluzioa burujabetza teknologikotik etor daiteke:
|
|
2023
|
|
|
Noski, Parisko Parlamentuak itzal handia zuen, baina herrialdeek beren instituzioak zituzten eta horiei atxikiak ziren. Beraz, ikusgarriak antolatzeko,
|
haien mende
zeuden eremuetan eta
|
|
|
Pastillak medikuaren agindurik gabe hartzea. Beldur irrazional hori pairatzen duten bidaiari-kopuru handi baten irteeretako bat da pilulak jatea, baina medikuaren aginduz baino ez dira hartu behar, eta betiere kontuan hartuta
|
haien mende
egon gaitezkeela hegan egiteko. Bere borondatearen kontra joatea ikastarora.
|
|
|
Arrazak Samoyedo herri nomadari zor dio izena, garai batean lurralde horietan bizi baitzen. Komunitateak hazi egiten zituen, eguneroko bizitzako funtsezko zenbait funtziotan erabiltzeko, hala nola, izeiak larritu eta zaintzea,
|
haien mende
baitzegoen haien biziraupena; karga astunak dituzten lera-tiratzaile gisa, izotz-eremu zabaletan zehar, eta, neurri txikiagoan, ehizarako. Dendetan lo ere egiten zuten, jabeak babesteko.
|
|
|
Hotzetik berora igarotzeko, maiz, haizea aldatzea besterik ez da behar: aro-bidaiariak
|
haien mende
bizi garela Euskal Herrian; nolako haizea, halako aroa. Bero larria, sargoria adierazteko hitz berezirik erabiltzen ote duten jakin nahian, isilunea gailendu da aretoan, baina bat-batean" haize zerrepela!" entzun da ozenki, baserritar adineko batek esanda; zerrepel, zerbel hitzak berezi askoak dira.
|