|
2001
|
|
|
Hala dio Andoni Esparzak erreportaje hau egiteko baliatu dugun Bertizko Jaurerria (Bidasoa Ikerketa Zentroaren Koadernoak, 3 zenbakia) liburuak: ' Ziga kultura handiko gizona zen, eta gaztelania eta
|
euskaraz gain
, bertze hizkuntza batzuk ere bazekizkien: haren liburutegian badira liburu franko frantsesez, ingelesez eta alemanez'.
|
|
2007
|
|
|
Arana Goirik" Euzkadi" izena asmatu zuen, 1896an, ez bakarrik uste zuelako" Euskal Herri" hitz berria zela, baizik eta konturatzen zelako Zazpiak-Baten,
|
euskaraz gain
, gaztelania eta frantsesa (eta gaskoia) ere hitz egiten direla. Haren" Euzkadi" k euskal herria (eremu euskalduna, alegia) ez ezik Zazpiak-Bateko erdal herria bildu behar zuen.
|
|
2008
|
|
|
Lagin honetako haurren artean badira, etxe-ingurua (etxea, senideak, haureskola, zaintzailea) erabat euskalduna izanik, elebakarrak direnak. Horiekin batera, badira, ordea, hurbileneko inguruan
|
euskaraz gain
, erdararen bat edo batzuk dituztenak ere. Euskal Herrian txikitatik elebidun diren haur gehienek euskaraz aparteko inguruko hizkuntza gehienetan gaztelania edo frantsesa badute ere, gero eta gehiago dira bestelako hizkuntzaren batekin harremanetan hazten diren euskal haurrak, jaioberritatik:
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, Bolo-bolo tartean, Bernardo Atxaga, Euskal Herriko idazle entzutetsuenetakoa gerturatuko da saiora, Xabier Euzkitzeren galderei erantzuteko. Gurean ezezik, nazioartean ere ezaguna da asteasuarra, eta azken liburua, Zazpi etxe Frantzian
|
euskaraz gain
, gaztelaniaz ere kaleratu berri du.
|
|
|
Erakusketa hobeto ulertu ahal izateko gida-liburu bat argitaratu du Euskaltzaindiak, lau hizkuntzatan:
|
euskaraz gain
, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez.
|
|
|
Edonola ere, eta bukatzeko, epe motzean egungo hizkuntza ereduen sistema gainditu eta, denon artean, benetako eskola barne hartzailea eta parte-hartzailea eraikitzeko gauza izan gaitezen espero dugu. Eskola eredu bat non, Euskal Herri osoaren hizkuntza propioa den
|
euskaraz gain
, egun herri honetan elkarrekin bizi diren gainontzeko hizkuntza guztiek, gaztelerak eta frantsesak ez ezik, arabiarrak, galizierak, amazigerak, kitxuak, errumanierak, woloferak, urduk eta beste hainbatek ere merezi duten tokia, trataera era balorazioa izango duten. Hori izango baita tresnarik onenetako bat norberaren berezko izaera balioesteko, eta ikasle guztien autoestimua eta konfiantza sustatu eta sendotzeko, familien jatorria zein den berdin izanik.
|
|
2010
|
|
|
Hau da, hemen eta han euskalduna. Bestaldetik, bizikera berezi horiek hiru hizkuntzen jabe izatera eraman dute, eta
|
euskaraz gain
, frantsesez eta espainolez ere ederki mintzatzen da. Euskal Herria izan da beti bere etxe naturala, bere habia eta baita bere aberria ere.
|
|
|
Lanttok ohartarazi du Finlandian hizkuntzak ikasteko ohitura handia dagoela, eta horren isla da bera. Izan ere, suomieraz eta
|
euskaraz gain
, ingelesa, gaztelania, estoniera, portugesa, suediera, alemana eta hungariera menderatzen ditu. Suomiera ere oso hizkuntza berezia da, eta arrazoi horrexegatik erakarri ninduen euskarak.
|
|
2011
|
|
|
Bigarren zenbaki honen artikulu guztietan sarrera-eta onartze-datak zehazten dira, eta euren laburpena argitaratzen da, lau hizkuntzatan:
|
euskaraz gain
, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez.
|
|
|
Horretarako, Munduko Hizkuntza Ondarearen Unesco Katedrak Azkue Fundazioaren bidez eskura jarri dituen hizkuntza-leihoak tresna baliagarria dira (http://www.azkuefundazioa.org/web/ hizkuntz-gutxituak/ hasiera). Gurean, adibidez, oso ohikoa izango da
|
euskaraz gain
, ikasleen etxeko hizkuntzak ere hizkuntza gutxituak izatea jatorrizko lurraldean. Hor ere proposamen konparatzaileak egin litzake irakasleak, ikasleengan hizkuntza-aniztasunarekiko sentsibilitatea bultzatuz eta horrela eskolako hizkuntzaren ikaskuntza erraztuz.
|
|
|
Tubal fundatzailea kaldeoa zen jatorriz, eta
|
euskaraz gain
, kaldeoa eta hebreera ere ekarri zituzten berarekin etorritako konpainiek. Bata bestearekin nahastuta erabili zituzten eta, euskara hizkuntza bakartzat hartuta, urteen joanean desagertu egin ziren bi hizkuntza horiek.
|
|
|
Hala ere, Scaligerik pentsatzen zuen euskaldunok,
|
euskaraz gain
, beste hiru hizkuntza hauek jakin beharko genituzkeela: frantsesa, gaztelera eta gaskoiera.
|
|
2012
|
|
|
Batez ere hizkuntza ofizialak erabiltzen dira eta euskarak ez du estatus hori han, hizkuntza gutxituek oso leku txikia dute. Eskualdeen Batzordean
|
euskaraz gain
galegoa, katalana-eta hitz egiten dira, baina adibidez bretoia, okzitaniera eta Frantziako Estatuko hizkuntza gutxituak ezin dira erabili, herrialdeak duen politikaren araberakoa delako. Eta Parlamentuan ezin da hizkuntza gutxituetan hitz egin, baina nire ustez Parlamentuan baimendu beharko lukete, berez Parlamentua delako EBko erakunde demokratiko bakarra, hauteskunde bidez osatutako bakarra.
|
|
|
Goiko adibideetako haur eta gaztetxoen kasuetan euskaraz ari zirela neurtuko zuketen? Gure hiru semeak,
|
euskaraz gain
, hiru urterekin hasi dira ingelesez ikasten, eta sei urterekin frantsesa eta gaztelania. Familia, auzoa eta lagunartea euskalduna dutenez, transmisioa ez dago arriskuan.
|
|
|
MDNA Tour bira kulturen arteko talka bat dela esan du Kalakan taldeko partaideak,
|
euskaraz gain
, hainbat hizkuntzatan abesten baitu. Madonnaren ezaugarri nagusia oso langilea dela da Biscaryren ustez.
|
|
|
Nahiz eta erraza iruditu dezakeen, zailtasuna probarako erabilitako hizkuntzetan oinarritzen da, Ivanek eta bere aurkariek,
|
euskaraz gain
, Ozeaniako dyirbal, umbu-ungu, teop eta rotuman hizkuntzen logika ulertu behar izan baitzuten.
|
|
|
Sarrionandiaren itzulpenen sorburu-testuen artean berrogeita hamarren bat hizkuntza aurki daitezke, 136 baina gauza ezaguna da Sarrionandiak ez dituela hizkuntza horiek guztiak ulertzen eta bitarteko itzulpenak erabili behar izan dituela testu horiek euskaratzeko. Kontuan harturik Sarrionandiak,
|
euskaraz gain
, gaztelania, frantsesa, ingelesa eta portugesa ulertzen zituela itzulpen-lan gehienak argitaratu zituenean, 137 pentsatzekoa da bestelako sorburu-hizkuntzetan idatzitako testuak lau hizkuntza horietako zubi-testuak erabiliz itzuli bide dituela (salbuespenak izan litezke katalana, galiziera eta italiera: gaztelania, frantsesa eta portugesa jakinda, ez du ziurrenik zubi-testuen beharrik izan hiru hizkuntza horietako testuak itzultzeko).
|
|
|
Azkenik, inguruko hizkuntzetan izaten ahal duen erabilera eta aplikazioa kontuan hartuz,
|
euskaraz gain
, gaztelaniaz eta frantsesez ere eskaintzen da araua.
|
|
|
Ondare ez materiala biltzea. Bertako
|
euskaraz gain
, bizimodua, ohiturak, lanbideak, sinismenak, jokuak, kantuak... pertsona baten bizitza osatzen duten atal guztiak biltzea. Gero, eduki horiek guztiak berriz gizarteratzeko.
|
|
2013
|
|
|
• Ikasle guztien artean, gutxi gora behera erdiak dio kolegiotik kanpo euskara batua erabiltzen duela etxeko
|
euskaraz gain
. Hemen ere, bi kolegioen artean desberdintasunak agertzen dira erantzunetan.
|
|
|
Hortaz, 2013 urtearen amaieran, euskaraz inprimatu zen lehen liburua 11 hizkuntzatan irakurri ahal izango da,
|
euskaraz gain
; esan bezala, orain Linguae Vasconum Primitiae arabiera, katalan, galiziera, errumaniera, txinera eta kitxua hizkuntzetara itzuliko baita.
|
|
2014
|
|
|
Euskara ere hizkuntza ukipenean bizi da, eta euskaraz dakiten guztiek
|
euskaraz gain
beste hizkuntza bat, behintzat, badakite, hau da, esateko ia ez dago euskaldun elebakarrik.
|
|
|
Kontuak horrela, euskara ere hizkuntza ukipenean bizi da, eta euskaraz dakiten guztiek
|
euskaraz gain
beste hizkuntza bat, behintzat, badakite, hau da, esateko ia ez dago euskaldun elebakarrik. Gauzak honela," bi hizkuntza jakin eta erabiltzeak gure hitz egiteko moduan eragina izaten du.
|
|
|
Proiektu honetan, sinesten dugu hizkuntza aniztasuna sustatu behar dugula euskara sustatzeko. Hortaz,
|
euskaraz gain
, beste hizkuntza guztiak ongietorriak izango dira. Orain arte euskaraz ez dauden webguneak euskaraz ere egotea da. eus domeinuaren helburuetako bat.
|
|
|
Horiek erosi, baita pastoral-liburuxka ere, eta barrura sartu ginen. Liburuxka biziki ederra zen eta testua
|
euskaraz gain
, gaskoieraz, frantsesez eta espainolez idatzia zen. Barne goxo zabal hartan, jadanik, jendea tokia hartzen ari zen.
|
|
|
Inguruko herritarren nahiz kultur ekintzen berri jakiteko egokia. Kultura eta
|
euskaraz gain
, bailarako herrien arteko komunikazioa bultzatzen dute Aiurri bezalako egitasmoek eta hori indartzea garrantzitsua da”.
|
|
2015
|
|
|
Gerra Europaren bihotzean dokumentala. Euskal Herriko jendartearen gehiengoarentzat oraindik oso ezezaguna den gerra baten testuingurua eta ondorioak azaldu nahi dituzte ARGIAk sustatutako dokumentalaren bidez. Dozenaka orduko grabazioak editatzeak,
|
euskaraz gain
beste hainbat hizkuntzatara itzultzeak (ingelesez, frantsesez, gaztelaniaz, italieraz…) lanaren produkzioaren kostuak… lan handia dago dokumentalaren atzean. Beraz, lana baldintza egokietan egin ahal izateko eta egileek-freelance gisa-egin duten lanak ordainsari duina merezi duelako, diru-ekarpenak jasotzeko crowdfundinga abiatu dugu.
|
|
|
Izan ere, Legebiltzarrak eta Euskaltzaindiak Linguae Vasconum Primitiae liburuaren bi edizio kaleratu dituzte, lankidetzan. Horren ondorioz,
|
euskaraz gain
, hamaika hizkuntzatan irakur daiteke: gaztelaniaz, frantsesez, ingelesez, alemanez, italieraz, katalanez, galizieraz, errumanieraz, arabieraz, kitxuaz eta txineraz.
|
|
|
Kasu horretan, ez zeuden ‘bi mintza-erkidego’, gizarte-klaseen arteko muga baizik: klase nagusiak,
|
euskaraz gain
bere eremuko erdaraz ere bazekitenak, eta gainerako klaseak, euskaraz bakarrik zekitenak. Horrenbestez, ‘elebitasunik gabeko diglosia’ egoeran bakarrik gizarte-sektore bat da diglosikoa (elebiduna dena).
|
|
|
Fernando Aranburuk epaitu bai baina ezin du euskal literatura ezagutu; haatik,
|
euskaraz gain
gaztelaniaz ere urteak eta urteak zeramatzaten argitaraturik Ehun metro-k zein Hamaika pauso-k Aranburuk euskal literaturan ez dela indarkeriaz idatzi adierazi eta hedabideek ahal bezain ozenki biderkatu zutenerako.
|
|
2016
|
|
|
Ikas dezatela euskaldunek galiziera, frantsesa, ingelesa edo italiera. Lehenago espainiera ikasi dute; beraz, ez dute arazorik izango.Idahon jaiotako euskaldun bat, pasaporte espainiarra duena eta
|
euskaraz gain
ingelesez baizik ez dakiena, Osakidetzan lanean onartuko balute hasiko ginateke euskal sozialisten diskriminaziorik ez leloan sinesten. Haien esku balego, erdara jaun eta jabe.
|
|
|
Eta, ekin ez ezik, baita ikasi ere, Mitxelenak zioenez, hiru hilabetetan bakarrik. Ba omen zuen Alaejoskoak mintzoen aisa ikasteko dohaina, eta
|
euskaraz gain
, Ameriketara joatea egokitu zitzaionean, inken ketxueraz poliki ongi moldatzen bide zen. Nolanahi ere zen, eta eltze ertzoa ez zenik inolaz ere duda-mudatan jarririk, zinak eta minak ederki pairatuko zituen segur.
|
|
2017
|
|
|
Sardiniera eta korsikeraren dialektoak ere sakon begiratu beharko dira, euretan gorderik leudekeen hitzak eta beste hizkuntza elementu batzuk aurkitu nahi badira. Horretarako,
|
euskaraz gain
hizkuntza horiek ondo ezagutzen dituen jendea behar. Mitologia eta Etnografia, ahaztu ezin diren beste bi arlo.
|
|
2018
|
|
|
Euskara guztiz berreskuratua daukate eta hori da kaleko eta administrazioko hizkuntza bakarra. Dena den, eta oso hezkuntza sistema egoki bati esker, biztanle guztiek,
|
euskaraz gain
, beste hiruzpalauz hizkuntzez mintzatzen dira eta honek munduko ate guztiak zabaldu dizkie.
|
|
|
Beti ibili behar dut gauzak bi aldiz frogatzen: emakumea naizelako, gaztea naizelako,
|
euskaraz gain
beste hizkuntza batzuetan kantatzen dudalako, musika nire ofizioa izatea nahi dudalako...
|
|
2019
|
|
|
Horiek erosi, baita pastoral-liburuxka ere, eta barrura sartu ginen. Liburuxka biziki ederra zen eta testua
|
euskaraz gain
, gaskoieraz, frantsesez eta espainolez idatzia zen. Barne goxo zabal hartan, jadanik, jendea tokia hartzen ari zen.
|
|
|
Hiru hizkuntzei dagokien FHPak aztertuta, lan honek nolabaiteko berrikuntza ekarri nahikoluke EAEko bi hizkuntza ofizialei eta ingelesari buruzko ikerketa soziolinguistikoetara. Atalhonetan ikusi dugun moduan, familiako esparruan euskararen jarraipena ikertu izan denean, gehienez ere gaztelania hartu izan da kontuan,
|
euskaraz gain
. Aldiz, ez dago ikerketarikeuskara, gaztelania eta ingelesa hirurak batera hartzen dituenik, alegia, ikuspuntu eleaniztuna (Gorter eta Cenoz, 2015) jarraituz.
|
|
2020
|
|
|
Politikoki eta administratiboki Euskal Autonomi Erkidegoan, Euskal Hirigune Elkargoan edota Nafarroako Foru Erkidegoan bizi garen euskaldunok badakigu
|
euskaraz gain
, gaztelania edo frantsesa-beste hizkuntzak beste-, eta, aldiz, aipatutako hiru eremu administratibootan bizi diren askok ez dakite euskaraz, eta EAEn osorik eta NFEn partez euskaldunoi eskubideak aitortuagatik, euskaraz jakiteko betebeharrik ez dagoenez, euskara unibertsalizatu gabe dagoenez, euskaraz bizi nahi dugunon arrangurak eta kezkak gure arrangurak eta kezkak dira bakarrik, hein bateko e...
|
|
|
" Kasu horietan, zenbatekoaren% 70 arte lagunduko da diruz. Errotuluan beste hizkuntza bat agertzen bada,
|
euskaraz gain
, %35 diruz lagunduko da", zehaztu du Diezek. Horretarako, kontuan hartuko da euskara gainerakoen gainetik egotea, hau da, lehentasunezko tratua izatea erabiltzen diren gainerako hizkuntzekin alderatuta.
|
|
2021
|
|
|
Hasieratik euskaraz idatzi izan ditut gauzak, baina jendeak askotan eskatu izan dit itzultzeko, ez zutelako ulertzen. Orain, gogotsu banago,
|
euskaraz gain
gazteleraz eta ingelesez ere idazten dut. Hasi da jendea enteratzen munduan badela leku bat Euskal Herria izena duena eta bertakook euskaraz egiten duguna.
|
|
|
Autoitzulpena frantsesez bakarrik da egiten ene kasuan, frantsesa ene bigarren literatura-hizkuntza delarik. Nolabait, euskarazko jatorrizko testuaren espresibitatea zabaltzen da,
|
euskaraz gain
frantsesez neronek" berridazten" dudalarik testua. Ko-itzulpena, berriz, gaztelerarekin da egiten ene kasuan, gaztelera ene hirugarren hizkuntza delarik.
|
|
|
Lingolang programaren bidez ere Gasteizko hizkuntza aniztasuna agerian utzi nahi da,
|
euskaraz gain
, beste hainbat hizkuntza hitz egiten baitira gure eskola, kale eta auzoetan.
|
|
|
hots," euskal kultura posible al da euskararik gabe?" galderatik partitu beharrean," euskara posible al da euskal kulturari buruzko diskurtso jakin bat gabe?" galderatik abiaturiko eztabaidan sakontzea esanguratsuagoa dela uste baitugu. Hala ere, hezkuntzari dagokionez,
|
euskaraz gain
, euskal kultura zer beste ezaugarrik ere gorpuztuko duen-balego-adosteko beharra ikusten dugu, lehenik eta behin, ikastetxeetan euskal kulturak zeharkako elementu behar duen heinean, eztabaidari dagokion dimentsioan eta kontzertatutako gutxieneko argumentuez erantzun ahal izateko; bestetik, gazteei euskal kultur erreferente berriak horren arabera proposatu eta horiek jorratu ahal izateko; hirug...
|
|
|
Euskaltzaindiaren eta Eusko Legebiltzarraren arteko lankidetzari esker, ezagutzen den euskarazko lehenbiziko liburua hainbat hizkuntzatan argitaratu da. Aurreneko argitalpena 2011n plazaratu zuen Euskararen Akademiak,
|
euskaraz gain
, gaztelaniaz, ingelesez, frantsesez, alemanez eta italieraz, hain zuzen. Bigarrena 2013an, galegoz, katalanez, errumanieraz, kitxuaz, txineraz eta arabieraz (liburu hau salgai dago Euskaltzaindiaren webgunean).
|
|
|
Ama-hizkuntza erabiltzea ez da sortzeko esplizituki egiten dudan hautua, nire hizkuntza nire burua adierazteko era erosoena denez niretzat[...]. Beste kontu bat da,
|
euskaraz gain
, erdarazko hizkuntzak erabiltzea edo ez erabiltzea... hor hautu kontziente bat egin beharko nuke, bi aldiz pentsatu. (3)
|
|
2022
|
|
|
Geruzako substantzia hori berotasunaren bidez desnaturalizatu egin da, izaera aldatuta. Honek ez du interes komertzialik eta
|
euskaraz gain
, mintz, tela, gain eta kipurra esaten zaio (es: nata; fr:
|
|
|
Azkueren kontakizunetan,
|
euskaraz gain
erantsitako mintzairetan bi dira gertalekuetara edo inguru oso hurbilera iritsi direnak, latina eta gaztelania, baina banatzen ditu kokaguneak, latina hil zen, eta bizi da elizkizunetan eta ikasi dituztenen artean.
|
|
2023
|
|
|
Gogora dezagun nobelak Ibrahima Balde, Ginea Konakryko migrantearen bizitza kontatzen duela, hark Amets Arzallusi azaldu bezala, sorterritik Europara bere anaia desagertuaren bila abiatu zenetik, bidean jasan zituen kalamitate eta gizatasunaren kontrako egoera izugarriak barne. Liburua,
|
euskaraz gain
, gaztelaniaz, alemanez, ingelesez, italieraz, danieraz edo (ta) galegoz ere irakur daiteke eta, besteak beste, Zilarrezko Euskadi Saria irabazi zuen 2020an.
|
|
|
Hasiera-hasieratik piztu ziren alarmak:
|
euskaraz gain
, gaztelania eta ingelesa izan zitezkeen irakaskuntza-hizkuntza, eta ikastetxe bakoitzak erabaki behar zuen bere hizkuntza-proiektua. Eragile batzuen asmoa zintzoa zen:
|