|
2001
|
|
|
Txatalez osatutako basurde larruzko jaka eroan aldean. Aspaldiko andre boteretsu baten uleak eukazala inkatuta eta emon ei eutsen hirian,
|
eukazan
ardi guztien truke.
|
|
2002
|
|
|
Bazter bateko kalean egoan etxe zaarra konponduteko lanetan asi zirean arotz eta igeltseru. Etxe zaar orrek iru mailla gora
|
eukazan
, iru pisu. Konpontze obra ori egiteko, aldamiño antzekoak edo, ipintekotan asi zirean.
|
|
|
Horma zaharraren ondoan
|
eukazan
bere sustrai lehenengoak. Bide zidorra egoan alboan; sarriro zapaldua zanez, ganeko lurra lehor samarra, teila zatiz eta harri koskorrez betea, lupetza bigun zikina izan zana idortu zedin.
|
|
|
Garai haretan Untzorritxuk sustraiak polito errotuta
|
eukazan
lurpean, eta bere kanpo aihenak eta adarkiak euren bizar erpe ta guzti, horma zaharrari atxikiak. Ateari berari be, adar puntakaz eta ostro berdeen bitartez, laztankadak eta igurtziak egiten eutsazan.
|
|
|
Halan eta be, Untzorritxuk atseginez beterik, eskuak igurtzi ebazan, eta aldean
|
eukazan
ostro berde apurrak atearen ertz berdearen albo alboan ipini ebazan. Liluragarri jakon koloreen kidetasuna.
|
|
|
Zurrutean ebiltzan gizon garatuak erdi harrituta
|
eukazan
Martinek.
|
|
|
Sabas amugina eritxonak amugin izateak irabazi urri ekarten eutsala susmatu, eta bere lantegitxua pintura denda bihurtu eban. Tindu, patente, orio eta abarrez ganera, lehenagokoak zituan amu, karpin, korai, txanpel, zurda, pita eta sokak be, salgei
|
eukazan
.
|
|
|
Berba horreen durundiak zorabioa egin eutsan eta Untzorritxu lurganean jesarrita, begietan erionean
|
eukazan
malkoak lehortuten hasi zan.
|
|
|
Behinola, bestetan lez," Baltza" ri bere janari berezia plater zabalean musturren aurrean jarri eutsoenean, lehenengo haginkadak hazurrari egin eutsazan. Hurrengo, han
|
eukazan
beste sistorretarik bat kausk egin eta ahoratu ebanean, matrailazurrak geratu egin jakozan eta ahoa zabalik jarri, jaten hasiriko sistorra errebesatu gura baileuan.
|
|
|
Hareri berari, tamalez, guretzat guragarri ez dena jazo jakon. Hau da, euskerea landuten berandu hasi zala berrogetaz urteak
|
eukazan
eta harik lasterrean lan hari bertan behera laga ebala. Idatzi gehienetan ez da noizkorik agiri, baina ikerle gazteak uste dabenez, 1860 hamarkadako lehenengo urteetan jardun eban soilik.
|
|
|
Entzutetsua zan. Koloreak be ezarrita
|
eukazan
, biribillean, gerrian eta sorbaldan.
|
|
|
– Gure kartzeleak lau pisu
|
eukazan
. Ziegeak lau metro luze eta bi zabal ziran, eta leiho txiki bana eukien goian.
|
|
2003
|
|
|
Nire ustez, ondo mereziduta
|
eukazan
Jaime Kerexetak Euskaltzaindiak berari egindako izendapenak: lehenengo, urgazle; aurton, ohorezko.
|
|
|
" Rito melkita" eritxona erabilten eban (hau da," rito bizantino", baina arabe hizkuntzaz), eta ia egunero holantxe emoten eban meza santua Derioko Seminarioan, bere ikasleetarikoren batek lagunduta. Arabez be sarritan emoten eban, han Derioko etxe baten beragaz
|
eukazan
gazte palestinar batzuentzat. Derioko Seminarioan gerkeraz (griegoz) emoten eban, ikasleak be hizkuntza honetan aurreratuak eukazalako, batez be," Perficit" izeneko kurso berezia egiten ebenak.
|
|
|
Baina arantza bat geunkan, min handia emoten euskuna. " Agnus Dei" horrek oinarrizko itzulpen bi
|
eukazan
lehendik (bata, Baionakoena; bestea, enparaduena), eta itzulpen bakarrera heltzeko ahalegin guztiak egin arren, ez egoan eretxi batera heltzerik, ez eban inok amore emon gura. Hangoena honantxe hasten zan:
|
|
|
Naparroak berak be, Erdi Aroaren azkenaldian, 640 herri
|
eukazan
; eurotatik
|
|
2004
|
|
|
Baina Syran ez jegoan galduta. Beste txori bateri begira jegoan, tributik aspaldi desagertu zan neskatxi baten begiak
|
eukazan
ostruka bateri. Urteak zoazan neskatxia desagertu zanetik; eta begiak enbra batenak jeukazan, ederrak eta tristeak, ostruka harek.
|
|
|
Syran Masekelak erretratu kamarea erregalau jeutsien ostrukearen ugazabei, neskatxiaren begiak
|
eukazan
ostrukearen truke, eta joan egin zoan gero, sidecarrean eta iluntzen egoanean".
|
|
2005
|
|
|
" Kobazulo antzerako bere gelan ordu geldiak zelan igarotzen ziran ikusten hainbat denpora emon ondoren, leihoz bestaldetik beste argitasun bat etorkiela igarri eben Emiliaren begiek halako baten, bere barrunbetik etorkon iluntasunak erdi itsututa
|
eukazan
Emiliaren begiek, begi zaurituek, igarleek.
|
|
|
Pentsakizunok eta oraindino garatu barik
|
eukazan
beste hamaika erabilzan buruan bueltaka eta bueltaka idazle logabeak eta pentsakizunon zurrunbiloak ez eutsan laguntzen loak hartzeari.
|
|
2006
|
|
|
Harrigarriro, Oskarrek espetxeko presoen artean banatu ebazan
|
eukazan
ondasun apurrak. Niri kutxa baten etorri ziran zapata baltzak suertau jatazan.
|
|
|
Fernandok ez eban altzetako be imintziorik egin, bakarrik behatz puntaz zapaldu eban zigarroaren susterra eta ahotik jario jakon azken ke bufadea neska gazteak barriketan egozan txokora jaurti eban lizun. Alberto eta Kosme
|
eukazan
alboan, isil isilik arbolapean, gerizpean jesarrita, gogoa eta begiradea urrunean galduta.
|
|
2007
|
|
|
Tiwanakotarren kosmobisinoak hiru maila
|
eukazan
. Lehenengoa, Alajpacha:
|
|
2008
|
|
|
" Ez pentsau edozer gauza zanik Bilbora joatea. Ondarroako La Esperanza konpainiak autobus zuri batzuk
|
eukazan
. (...) Pentsa, Londresen sobran gelditutako autobusak ei ziran.
|
|
|
Txikienak ohetik jasoteko amak egin behar grua lana. Soinekoak sutondoan eta kaltzerdiak labean epelduta
|
eukazan
ordurako. Armozua prestetan ez egoan lanik, Jaunartzera baraurik joan behar zan eta.
|
|
|
Kafesnearen gustua be ahoan daukat; ontzia zelakoa zan be akorduan: goitik behera sakonune bihurriak
|
eukazan
katilu zuria.
|
|
|
Holakoak asko
|
eukazan
harek, zelebrea zan eta.
|
|
|
Asmaua emoten dau, baina benetan gertatua da. Gaztea han be ohituko zan, baina berak sustrai sakonegiak
|
eukazan
gurean, holan alde egiteko. Berba eginda be ezin hobeto esplikau.
|
|
|
Bizitza bi
|
eukazan
gure baserriak gerra aurretik. Gero dana izan da bat.
|
|
|
Argazki bien erdian kurutzea. Azpian arbela eta eskuma aldean kristalezko ateak
|
eukazan
armairu bat, liburuz, mapaz, ikas jokoz eta abarrez beteta. Gela handia eta ondo argiztatua zan, ezkerralde guztia leihoek beteten eben eta.
|
|
|
Batak besteari ezizenak ipinten be errimeak ginan. Okotsa urten samarra eukan bati ur bedeinkatu ontzia, hortz haginak tarte handiekin
|
eukazan
beste bati arto zuritzeko makina... gitxi geratzen ziran ezizen barik. Holako bat oso ondo gogoratzen dot:
|
|
|
Gerrako gorabeherak tarteko, Juli Amorotora eroan eben bataiatzera. Bai, italiar soldaduak gurean egon ziranean sei hilebete
|
eukazan
arrebak. Ahizta eta neba nagusiak, Maria eta Julian, izan ebazan aitabitxi eta amabitxi.
|
|
|
Ez pentsau edozer gauza zanik Bilbora joatea. Ondarroako La Esperanza konpainiak autobus zuri batzuk
|
eukazan
. Batzuk luzeluze eta estu estuak, pisu bikoak.
|
|
|
Ni iaio nintzanean? Bizkaiak bere legeak eta bere erritasuna [erdaraz nacionalidad dio]
|
eukazan
;[...] Euskaldunak gomutaratu atzo zitzazan guztia, gaur nortzuk zaizan ikusi eizu, iruditu daigun, ezelan albadaugu?
|
|
|
¿ Arrainduta al dagoz El Cano Gipuzkoatarrak munduari bira emoteko
|
eukazan
erritar ta lagunak? 94
|
|
2009
|
|
|
Zer egin? Atera eban ahausi gogorraz, adi adi
|
eukazan
txori guztiak zugatzetatik behera jausi ziran eta! Eztabaida barik, berak urten eban nagusi.
|
|
|
Baina harrezkero bai izan ebala bizitza atsegingarri eta zoriontsua! Julitxu eta Libetxu maite maiteak
|
eukazan
lagun eta!!!
|
|
|
Zereko arrautzak, gero! Kalabaza, kalabaza handi bi ziran eta arrautzatzat
|
eukazan
hareek. Eta behorkumeok, otso goseti bi izan!...
|
|
|
Eta, horma ganera igonda, ikusi eban norenak ziran. Zazpi txarri, zazpi txarrikume
|
eukazan
begien aurrean!!! Azeriaren poza!
|
|
|
Bertan ito ez zanean! Urten ebaneko, txarrikumeak, iges eginda, han
|
eukazan
kortako ate ondoan barre algaran eta burlazka.
|
|
|
Eta gero bere atsedentxuak hartzen ebazala? Ondo irabazita
|
eukazan
, ziur.
|
|
|
Baina ez eutsan, ba, jan egin piztiren batek? Hantxe, bere begien aurrean
|
eukazan
hazur lumak. Agur arrautzok, eta agur platerkadea!
|
|
|
Bizkaian bizi zirana bai; zeuen herrian beharbada. Ahuntz amak Apartxu eban izena, eta kume bi
|
eukazan
, zoli zoliak: bata edurra baino zuriagoa zan eta bestea gorrizkea.
|
|
|
Zer egin? Untze batzuk
|
eukazan
bere praka zaharretan gordeta. Ezbairik txikienik barik:
|
|
|
Don Luziori negozioaren onerako. Hamar mila pezeta
|
eukazan
aginduta hurrengo astean zelako denporea izango zan igarten eutsan astronomuarentzat. Oker esaten eutsanari bost mila behintzat kentzekotan.
|
|
|
Behin baten txarrieme batek hamabi ume
|
eukazan
, eta hamaika titi besterik ez.
|
|
|
Zer dala ta ez dakit baina, bere lagunaren ardiak zenbatu behar ebazala emon eutsan Don Pedrori buruak. Egin eban zenbaketea, eta aiko!, Aitagureak daukazan berba beste ardi, ez gehiago ez gitxiago,
|
eukazan
Erramonek.
|
|
|
Urtebetetze eguna etorkola ta, betekadatxu bat egin behar ebala emon eutsan behin buruak. Zegaz, baina, egin betekada hau, ezer erosteko lau txiki be ez
|
eukazan
patrikeran eta. Estamangua baino buru azkarragorik ez ei dago eta, bai laster asmau ebala Errufinoren buruak urtenaldi berezi bat.
|
|
|
Su handia eukan eta, ura laster hasi zan berotzen eta jantzari be behingoan pol polka gozoan. Peruk barre eragiterainoko kili kiliak
|
eukazan
barruan. Pol polkearena barik, begigorri haren gozoa!
|
|
|
emoten eutsan makala eguneroko janaria aurkitu beharrak! Jo ardikume batzukana, eta laster
|
eukazan
artzaina eta txakurrak atzetik. Baserrietako oiloetara jo; baina oilo ordez makilea aurkitu...
|
|
|
Abadearenera heldu orduko, han
|
eukazan
deika eta garrasika gure emakumeok:
|
|
|
Ez egoan, ez horixe!, horren beharrizanean. Begiak sutan
|
eukazan
, gorroto gordinez diz dizka; ahoa, barriz, amorru bitsa jarioz. Igesari emoten eutsalakoa egin eban, Txotxopin oharge hartzeko.
|
|
|
–Kantatxohonen historia hauxe da: Ama batek hiru alaba
|
eukazan
. Hirurakberbaltudunakedo tartamutuak.Egun baten mutil gazte bat zan joatekoeurenetxeraerrekaduegitenezkontzekoasmoz.Amak, jakinikalaben arazoa, ixilikegoteko egindu eutsen, berak berba egingo ebalaeta.Baina,
|
|
2010
|
|
|
Berpizkunde kultural honetan sakon parte hartu eban euskal nazionalismoak; eta ekintza kulturala eta sozio-politikoa alkarri lotuta egozan, eta alkarren beharrizanean aurkitzen ziran. Augustinek ikuspuntu biak
|
eukazan
bere begi bihotzetan. Beretzat kultura eta politika euskeraren zerbitzuan egozan, eta gehiago, euskera zan kulturaren eta nazionalismoaren arima edo sustraia.
|
|
2011
|
|
|
Aurretik esan dan lez, soloetan eta ortuan batzen zan guztia ez zan izaten etxerako: bendejea saltzeko, plaza garrantzitsu bi
|
eukazan
, eta daukaz, Morgak inguruan: Gernika eta Mungia.
|
|
|
Azken urteetan etxe barri ugari egin ditue bertan. Lehenago San Bartolome auzoak baino biztanle gitxiago
|
eukazan
Axpek. Lekukorik zaharrenek dinoenez, hiru lau baserri baino ez ei ziran lehen, jauregi dotoreakaz batera.
|
|
|
Kolonian egoan baserria Busturiari jagokon eta gorpuak hondartzatik eta itsasbehera egoanean atera behar izaten ziran. Bareziko andabidea be gogoratzekoa da, ze bide honek harrizko mailak
|
eukazan
eta.
|
|
|
Kordel horregaz garria neurtzen jakon ganaduari, aurreko hanken azpitik bueltan. Zenbat arra
|
eukazan
, hainbeste erralde joten eutsiezan ganaduari pisuan. Esaterako, zazpi arra baeukazan, berrogei erralde kalkuletan ziran, eta hogeta hamazortzi, ganadua argaltxa baegoan.
|
|
|
Bariku Guren egunean goizez, begiak baino agirian ez
|
eukazan
kurutzedunak jauziak egiten ebazan Itzaletako mezan. Zapatu Santu egunez Gloriako mezea zelebretan zan.
|
|
|
Hurrengo goizean desagertuta egoten ei ziran ganadu barruok. Eskeintza hori ahuntzaren hankak
|
eukazan
mendiko andra bateri egiten eutsiela, Bizkaiko coouro eta sorgina zanari. Horretara egin ezik, kaltetuak izango ei ziran Bizkaiko jaunak, euren jaubetzak eta zerbi tzariak.
|
|
|
Ahuntzaren kaderak
|
eukazan
Mari Anbotokoren ganean hainbat esakera batu ditugu edadeko busturiarren ahoz. Bide batez esan daigun, geinu horren ganean jarrera bi agiri dirala; batzuek andra dotore eta laguntzailetzat daukie; beste ba tzuentzat, ostera, akelarreak egiten ebazan sorgin okerra baino ez zan.
|
|
|
Sakonune bat daukan arroka bat da, Atxaren gailur inguruan dago eta harrian bertan ahuntzen kaderie lakuek diran oinatzak dagoz. Azterren edo oinatz horreek Matxalen Busturikorenak ei dira, hak be ahuntzaren oinak ei
|
eukazan
eta; hau da, sorgintzat joten da, Mari Anbotokoren endakoa balitz lez.
|
|
|
Kantabriako kobazulo guztiak arakatuta
|
eukazan
aita Valeriano Andérez aukeratu neban nik tesinaren zuzendari, berari hizkuntzen jatorriari buruz hitzaldi sakon eta jakingarria entzunda gero.
|
|
|
Jokatu genduan hiru euskaldunok, Bergarako Jose Mari Bergarak, Barakaldoko Iñaki Frankok eta neuk bazkaldu genduan eurekin. Bazkal osterako, nahiz eta oraindino abadegeia izan," Ciudad de los muchachos" eta honen Zirkua ordurako sortuta
|
eukazan
Jesus Silva eta beste bi etorri ziran.
|
|
|
Eta bigarrenari, txapeldun geratu zanak behintzat, honako hau erantzun eutsan: " Erdiak eta beste hainbeste!" Antza danez, ondo zenbatuta
|
eukazan
nire sotanearen botoiak.
|
|
|
Etxean abadearen neskameak barre egin eustan, lehenengo, nik" m´a mordu un chien" edo holako zerbait esan neutsanean, baina odolak bor bor urteten eustala konturatu zanean, bat bateko osakuntza egin eustan eta ondo be ondo egin be. Hurrean egoan herritxu batera eroan ninduen eta aurrerapen guztiak
|
eukazan
erietxera, herri txikia izan arren. Oso ondo egin eustezan egitekoak erietxe dotore eta garbi haretan.
|
|
|
Urte horreetan, gehienetan irakasle izaten genduan aita Luis Penagos, ia umetatik Comillasen bizi izan zana. Hainbat liburu
|
eukazan
idatzita, pedagogia handiz, ikasketa horreetan erabilteko eta lagungarri izan eitezan. Umetan abade izateko bertan ikasia, jesuita sartu zan eta abadetza hartuta gero beti bizi izan zan Comillasen irakasle.
|
|
|
Ordurako, Unibersidadeko arazo eta iskanbila askotan sartuta egoanez, bizkar-zainak, bere ikaskide lagunak, hain zuzen,
|
eukazan
abade etxea inguratzen...
|
|
|
Uda baten, goi mailako idazlan bat burutzen ziharduan, Durangon, Aita Galdos, hamalau hizkuntza mihinean eta bat bihotzean
|
eukazan
eibartar jesuita jakitun eta jatorrak. Laguntzaile lez ebilen, beste jesuita gazte batzuen artean, Gaizka Barandiaran.
|
|
|
Baturroak zer ziran? Ba, pospolu kaxeak
|
eukazan
kartoizko zati biak. Horrekin ordaintzen genduan, burdinazko txapetara tako egiten jokatzen genduanean, galdu ezkero leporatzen genduan zorra.
|
|
|
Izan be, ez dot ezagutu mutiko mendekaririk, bat izan ezik. Ez dakit nik zer eukan barruan, baina beste honek bere ikaskideak eurak be ok eginda
|
eukazan
. Ez euskun ixten ez irakasten ez ikasten.
|
|
|
Ia bere semetzat
|
eukazan
Garzia Ariñotarren Jesus gorengo mailako txapeldun geratu zaneko baten, sekulako harrerea egin eutsien Aspen. Eleizan, eskerrak emotera joandakoan, honan hasi ei zan Don Luis, pozaren pozari eutsi ezinik:
|
|
|
Azterketak heldu ziranean, niri beste aztertzaile bat egokitu jatan eta ondo joan jatazan gauzak. Beste batzuei, ostera, euren artean teologiako katedratikoa izanik liburu bat baino gehiago idatzita
|
eukazan
eta arte arloan nik baino ehun bider gehiago ekian Dionisio Borobiori, aitatutako irakaslea egokitu jaken.
|
|
|
Lehenengotan gure abade idazlearen asmoa besterik zan, antza: lehendik idatzita
|
eukazan
euskerazko jardun edo artikuluak batu, hautu bat egin, eta idazlan txorta hori sarrera autobiografiko moduko bategaz batera argitara emotea. Izan be, jakina da gutariko askorentzat, Gallastegi aspaldirik izan dala idazte zalea, batzuetan herrikazetari zeregina beteaz, beste batzuetan, arlo diferenteen gaineko idatzi laburrak onduaz:
|
|
2012
|
|
|
Ume jaiobarria partereak berak garbitzen eban ur epelagaz ziñezko baten, gero tripako zila ondo lotu eta erropea ipinten jakon. Etxekoek lehenengo eta behin jaiobarria sano egoan eta atzamar eta behatz guztiak
|
eukazan
itauntzen eben; neska edo mutila izatea baino aurreragokotzat eukien hori.
|
|
|
Guztiz zirian gitxi lenengotik
|
eukazan
martitz, edo soldadubak, eta ez euken oneek arerijo ainbat gerratan ibili bati arpegi emoteko biar zan bildurreztasunik; baña luzatute, eta ibilte oneekaz ain modutan geitu eban bere gizadija, ze eldu zan eukitera zorzi milla oñezko, milla zaldizko, eta amabi kañoe euren tresna guztijakaz; eta au gitxi balitz legez, zabaldu zituzan bere ardurak itxasora bere, eta ifini eban onzidi, edo eskuadr... (...) Bere Zazpigarren ejerzituko Labaru, Lauburu edo kurutziakaz; egin dau San Fernandoren ordia errial, eta gudatarreko Zaldun, eta eregi dau bere Exerzitubetako Mariskal izatera.
|
|
2013
|
|
|
Tranbiak be linea bi
|
eukazan
: bata Durangotik Bilbora, eta bestea Arratiako tranbia eritxona, Zeanuritik Bilbora joiana.
|
|
|
Tranbiak kaminoaren parean egiten eban bere bidea, baina Bediakoetxetik, Astuitik zehar joaten zan Usansolora. Parada honeek
|
eukazan
: Usansolo; Ealo (Igalo) Asteitza
|
|
|
Bediakolean olea egon zan. ondoan Palazioa dago, gaur egun hondatuta, baina dotorea izandakoa: frontoia, iturria eta kapillea
|
eukazan
barruan.
|
|
|
Palazioa garai bateko jauregi etxea da, frontoia eta kapilea
|
eukazan
.
|
|
|
Honeek familia aberatsenak ziran eta jardinez inguratuta egozan. Ibarrako palazioak kasurako frontoia, iturria eta kapillea
|
eukazan
.
|
|
|
Hileta klase diferenteak egozan, hiru kategoriakoak; gehiago pagetan ebanak abade gehiago
|
eukazan
, korua, monagilloak... Korukoekprimerako funeraletan kantetan
|
|
|
Hölderlin jaio zanean 1770ean, Goethek 21 urte
|
eukazan
eta Schiller-ek 11 Alemaniako Klasikoen artean bizi izan zan, beste batzuen artean, baina esan leiteke klasikoen inguruko eta osteko lirikoak ez zirala gai izan Hölderlin en kreatibitatea eta pertsonalitatea erakusteko. Bere poesian Klasikoen eta Erromantikoen ideiak aurkitzen doguz, baina bere artearen norabidea, edukia eta estiloaren arabera, ez da mugimendu literario jakin baten erraz kokatzekoa.
|
|
2015
|
|
|
Liburu eta bilduma asko liburutegietan erosten nebazan. Akordetan naz, La Baskonia Hego Ameriketan argitaratzen zana lehengo mendearen hasieran eta aurrekoaren akaberan ia ia osorik erosi egin nebala Donostian, Ikastaroak
|
eukazan
diru batzukaz.
|
|
|
Don Jose Zunzunegi. Bibliotekarioa zan; ikasketa handiak eginda
|
eukazan
, doktoretza tesia be, Nafarroako Erreinuaren ganekoa. Ekintzaile amorratua zan; misinoak be berak aupatu zituan.
|
|
|
Beste bat geunkan, Kontzilioan perito izan zana, Jon Oñatibia, euskaltzale jatorra. Sano ondo horniduta egoan; Washingtonen ikasita
|
eukazan
teologiak; Alemanian be sarritan egondakoa zan. Liturgia eta Patristika emoten euskuzan.
|
|
|
Metodo aktiboa. Barandiaranegandik hartuta
|
eukazan
horreek metodoak. Asignatura ugari geunkazan; problemak be asko.
|
|
|
Hartu emon handiak
|
eukazan
. Atxukarro be etorri zan, fraka laburretan, hamabost hamasei urte daukazala.
|
|
|
Eta badakizu zer egin eban? Han plazan egoten zan zaldiak eroaniko zalpurdia, eta harek halako kortinatxoak
|
eukazan
, ertzean eraztuntxoa ebenak. Eta eraztuna galdu ebanak kortina horreetariko bati eraztuna kendu eta ha ipini eban eraztuntzat.
|
|
|
Eta Lemoatik joaten zan baita Zorrontzatik Durangora. Tranbiak sigla honeek
|
eukazan
: TBDA.
|
|
|
Osabearen errotea hiru harrikoa zan: bi
|
eukazan
artorako eta bat garirako. Garirako harria askoz be astunagoa zan, lodiagoa.
|
|
|
Euskaltzale batzuk be topau nebazan bertan; Amarika deritxan agure bat, Txorierrikoa. Jakin baneban gaur dakidana, berari hartuko neutsazan ekiazanak, ze paperak
|
eukazan
euskerazkoak eta eleizakoak, eta bertsoak eta. Hasi nintzan langileakaz lan apur bat egiten eta JOC sortu neban:
|
|
|
don Francisco Vez Ordoñez. Eta
|
eukazan
seme bi; bata zan Paco, eta bestea, Felix. Seme biak etorri zirean eskolara.
|
|
|
Gehienei kofradiako erropak, Karmengo jantzia edo abitu modukoa, marroia, ipinten jakezan. Gero bakotxak
|
eukazan
erroparik onenakaz, ezkontzakoakaz edo jazten hasi ziran.
|
|
|
Bilbon bezero fijoak eukiezan. Trenak aparteko bagoiak
|
eukazan
, bat aurrean eta beste bat atzean, kargea eroateko. Sasoiko
|
|
|
Bitor Dañobeitia eta Felipe Landeta. Besteak beste, txakajoiak
|
eukazan
jeneroz beterik; hari erosten jakozan etxean bizarra kentzeko makina txikerrak eta hareentzako xaflak.
|
|
|
Ganaduentzako bedarrak be erein egiten ziran. Frantsesak, kasurako, loratxu gorriak edo moreak
|
eukazan
, eta zerreaz ebagiten zan. Alfafea eta sekulabedarra ereiteko gatxak ziran, ze garau txikia daukie.
|
|
|
Sardea bost hortzekoa zan, normakoa. Sardakakoa satsak edo metako bedarra aterateko erabilten zan, eta harek be bost hortz
|
eukazan
.
|
|
|
Sua izetu eta ordu bian edo bizi bizi euki ostean, goia kolorea hartzen hasten zan. Orduan, ogia sartu aurretik, brasea batu eta puntan irak amarrauta
|
eukazan
palu bategaz garbitu egiten zan. Labasua egiten zanean, labearen berotasuna aprobetxetako, bide batez piperrak, sagarrak eta opilak erreten ziran; baita artoa igartu be.
|
|
|
Etxerik gehienetan ez eben urik eukiten; parajeen egoan iturrira joaten ziran uretan. Ur palua lepoan ipini eta eskinetan
|
eukazan
gantxo bietan kantinea edo baldea eskegita ekarten eben. Lekukoek hainbat iturri aitatzen dabez:
|