|
2000
|
|
|
" Konpromezua eta kanpoko literatura" izeneko atalean (Laberintoaren oroimena, Baroja, Donostia, 1989 (97 or.) eta" Joven poesia vasca. Un acercamiento a la última producción poética", Congreso de literatura, Ed. Castalia, Madrid, 1989, 287 or.) Gudaosteko euskal poesiari begirada eman eta honela laburtzen du" inpresionismo joera estetikoetatik jarrera zeharo politikoetaraino
|
etorri
ginen, Arestiz gero edukiaren gainetik jartzen den lan lirikoaren kontzeptuak berriro hartzen duelarik indar birsortua." (97 or.)
|
|
|
Hortaz, eleberri honetan zirkulartasuna ageri da, bizitzeko gogoa pizten duten ilusioen joan
|
etorri
etengabea sinbolizatzen duena. Urtaroen erabilera honek Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua (1957) dakarkigu gogora.
|
|
2001
|
|
|
Ikuspuntua, R. Saizarbitoriaren nobelagintzaren kasuan, XX. mendeko artearen funtsa den formaren gaineko hausnarketatik
|
etorri
da. XIX. mendeko nobelagintza errealistak munduarekin erlazio gatazkatsurik ez daukan izakia iradokitzen badigu, XX. mende hasierako nobelak krisian dagoen gizartearen adierazbide berria izan nahiko du, eta horretarako, Filosofian eta Artean hedatuz joan zen adierazbidearen gaineko gogoeta egingo du bere.
|
|
|
Dirudienez, zortzi urtetan hogeita hiru irakurlek edo eraman omen zuten nobela etxera, baina azken irakurlea bakarrik ohartu omen zen liburutegiko aleak zituen orri txuri ugariez. Horrelakoak entzun ondoren, Harold Bloom ek" irakurketa zailaren plazerra" deritzona
|
etorri
zait gogora, liburuaz gozatu gabe, euren denbora jokabide absurdo horretan xahutzeko prest daudenek burutzen duten irakurketa antzua.
|
|
|
Alabaina, irakurketaren arazoari berriro eutsiz, nobela horiek" eskatzen" zituzten irakurketak ez dira beti egilearen asmoekin bat
|
etorri
. Zentzu honetan, euskal literatur" irakurleriari" berriegiak eta askotan funtsgabeak iruditu zitzaizkion nobela horietan emandako hainbat pauso4 Hau nabarmena suertatu zen hirugarren nobelaren kasuan zenbaitek egilea" bere birtuosismoaren tranpan" erori zela defendatzen zuenean.
|
|
|
Aurreko nobeletan bezala, oraingoan ere gertakariak ez zaizkigu aurkezten gertatu ziren hurrenkeran, alderantziz, berriro ere denbora psikologikoa da gailentzen dena, eta ondorioz, aurreranzko eta atzeranzko jauziak etengabeak dira. Oroimenaren joan
|
etorri
horietan, nobelaren oinarrian dauden bi gerrak dira hizpide. Batetik, Hanbre sagardotegian biltzen diren jubilatuek kontatzen dizkiguten Gerra Zibileko pasadizoak.
|
|
|
XX. mendean ere moduak izan dira fantasia ipuinak sortzeko. Egia eta gezurra, fantasia eta egunerokotasuna, edo oraindik gehiago, fikzioa eta errealitatea nahastatuz joan dira giza historian, urteak urteak
|
etorri
.
|
|
|
Eta orduan, momentu hartan bertan, abots lodi bat
|
etorri
zen pantailatik:
|
|
|
bikiak betidanik izan dira herri ipuingintzan antzaren eta izaeraren arteko zubi. Geroago
|
etorri
ziren egilearen aurka errebelatzen diren pertsonaiak edo, beranduago, pantailetatik ihes egiten duten heroiak, edo komikietako orrialdeetatik joan eta munduan bizitzen hasi diren pertsonaiak.
|
|
|
" Lizardi, Rimbaud
|
etorri
duk hitaz galdezka[...] gero kanpaiak entzun dizkiagu zakurrak zaunkaka orduan sortu haiz bidetik balantza eta hirekin aurrez aurre jarri garenean zerraldo erori haiz gure oinetan[...] eta goizaldean[...] pirotekniarik gabe lurperatu haugu baratzan" (E, 75)
|
|
2002
|
|
|
J. M. Lasagabasterrentzat (1987), prosaz idatzitako poema liriko narratiboa da, eta haren sinbolismoak eta eduki metafisikoak eragin handia izan zuten garaiko irakurlearengan. 1976 arte landutako esperimentalismoen ondoren
|
etorri
zen korronte lirikoari jarraitzen dio. Saio haren ondoren autoreak argitara emandako hurrengo eleberria, Exkixu (1988), errealismo kritiko ortodoxoenetik hurbil dagoen poetikarantz lerratu zen.
|
|
|
Paleolitoan deabruaren hezurduraren gainean eraikitako Azpi herria apaizak, maisuak eta alkateak zuzendutako talde zapaltzaile baten mende bizi da 1830etik. Egoera aldatu egiten da maisu berria
|
etorri
eta beste alkate bat hautatzen dutenean. Alkate berria, Pello, oso laster hiltzen dute, ordea; oilar beltz batek kukurruku egin eta desagertu egiten da haren jabea, Pello gizagaixoa, eta hilda agertu ondoren herriaren itxaropen askatzaile bilakatzen da.
|
|
|
Otto Pette baronetaren atean ezezagun baten agerpen harrigarriaz hasten da eleberria. Bien artean hasten den elkarrizketan,
|
etorri
berriak erakusten du baduela solaskidearen iragan ilunaren berri eta, pixkanaka, haren bizitzan gertaturiko zenbait gertakizun kontatzen zaizkigu. Ikasten dugu, besteak beste, Otto Pette erregearen aholkulari izan zela, etengabe borrokan jardun zuela bere etsai Aba Yakue fraidearekin, izurritearen errua bere gain hartu zuela eta bere iloba eta maitale Grazibel hiltzen ikusi zuela.
|
|
|
Bere lehenengo literatur lana 1987an argitara eman zuen Ipuin ezberdinak eta erregalokoak (Elkar, 1987) izan zen. Gerora
|
etorri
ziren haurrentzat idatzitako Estatua baten historia (Bilintx saria. Elkar, 1988) eta lehenengo eleberria:
|
|
|
Lertxundi, P. Aristi, G. Markuleta...) kolaboratu zuten bertan24 1990ean Egunkaria sortu zenetik, euskal liburugintza izan zen hizpide" Liburuak" edo" Liluratura" sailetan esaterako. Gerora
|
etorri
zen, 1998an, Begia gehigarria. Honekin batera aipatu genituzke 1990eko hamarkadan hainbat egunkaritan sortu ziren asteroko gehigarriak:
|
|
|
Liburua argitaratu dudanetik egiten didaten bosgarren elkarrizketa da hau. Kasu guztietan niri elkarrizketa egiteko erabakia liburua irakurri gabe hartu du kazetariak edo arduradunak, eta kasurik gehienetan liburuko ipuin bakar bat ere irakurri gabe
|
etorri
dira niregana kazetariak. Horrekin dena dago esanda.
|
|
|
D. Villanuevak dioskunez (Villanueva, D., 1999: 3), sistema hitza Claudio Guillenek erabili zuen lehenengoz 1971n, eta, gerora, teoria enpirikoak eta polisistemen teoriak erabiltzen duten terminologiarekin bat
|
etorri
da. Esan beharrik ez dago, azken hauek, hots, teoria enpirikoak eta polisistemen teoriak, euren izaera zientifikoa defendatzen dutela eta behin eta berriro azpimarratzen dituztela beren hurbilpenetan dauden oinarri epistemologiko
|
|
|
Aitaren diskurtsoa, hau ere bigarren pertsonan kontatua, ahozko euskarari dagozkion lagunarteko esaldiz josita dago, protagonista narratzailea den" etxeko seme estudiantearen" diskurtso jasoagoarekin kontrastea eginez. Eleberria, era horretan planteatua, sendi horren irudi fidagarria marrazten duten oroipen eta bizipenen joan
|
etorri
etengabea da. Iraganaren eta orainaren arteko aurkakotasuna azpimarratu nahi da batez ere, pertsonaien desiraren eta errealitatearen arteko aurkakotasuna.
|
|
|
Espazio krudel honetan, denborak abiadura desberdinak hartzen ditu testuan, eta horregatik, hastapenetan gizona ilargira iritsi dela esaten zaigun bezala (48), orri batzuk aurrerago, J. Lennonen hilketa da hizpide (88). Urteak joan urteak
|
etorri
," betun beltzez janzten arratsaldeak" (48). Iluna (beluna) da eguraldia, beluna eleberriko pertsonaien aldartea.
|
|
|
2 Edonola ere, egia da garai hartako kritikak" benetako" modernitatea Saizarbitoriaren lanekin
|
etorri
zelako iritzia zabaldu zuela. Sarasolak idatzitako liburuan ez ezik (ik.
|
|
|
Txillardegiren eleberri existentzialarekin hasi eta muga argi bat ezartzen duena aurreko eleberrigintzaren eta ondokoaren artean. Aurrerago beste modernitate batzuk
|
etorri
ziren, hala nola R. Saizarbitoriaren eskutik esperimentazio etapa bati ekin ziona, edo Gereño, Peillen, Amuriza eta besterekin eleberri sozialaren ereduetara errenditutako eleberrigintzari hasiera eman ziona.
|
|
|
Hala ere, eleberri existentzialista, zentzu hertsian, hau da, Europako eleberrigintzan existentzialista gisa ulertzen denaren ildotik, Txillardegiren eskutik
|
etorri
zitzaigun. Existentzialismoak izateari buruzko hausnarketa egiten du eta horretarako, gizakien esperientzian oinarritzen da.
|
|
|
Ainbet ikastun gazte geure artian dagoz euren sendijakin udako opor aldija igarotera etorrita. Udazale gitxi
|
etorri
dira oraindik beintzat.
|
|
|
¡ kendu, alde urrun gogapen txarrak! Eldu da,
|
etorri
da gure garaya: egijak beti neketxubago bada be, argi dagi.
|
|
|
" Lekeitio" ko EuzkoBatzokija" da gaur deitza dagubana ta lekeitiar ona danak erantzun biar dau bere izena emonagaz bertako bazkide ixateko. Danok
|
etorri
|
|
|
Artu begijez gure artera
|
etorri
ziran guztijak geure eskarrik sutsubenak eurak gaitik ba, ospatu dogu aundikiro jaya; ta izlarijak, Batzokiko Artezkari batza" k ta Sesma" tar Joseba" k artu begije gure zorijon agurra ain ederto eratu dituelako gauza guztijak. Olantxe jokatu biar dabe jeltzaliak.
|
|
|
Egun ori igarotera beti lez arrantzaliak etxera
|
etorri
ziran. Aurreegunian gabeko zortziretan Ertxadonan lau abotseko" Salve Regina" Urteaga" rena abestu zan, ederto atan be.
|
|
|
¡ guztijok Montzon eta" Altzeta" ri entzutera! Eta abertzaliak eztiranak be bai,
|
etorri
daitezala.
|
|
|
Gure zorijon agurra eta eskar ona Leizaola jaunari, Lekeitio Buru Batzarrari eta entzuten
|
etorri
ziran gustijai, eta aurrera Jel aldez.
|
|
|
Bai, zera! Basil etorren, astoganean, trakatraka; bakarrik
|
etorri
be. Leon, geldi, oinak lurrera.
|
|
|
Gizon egingo zan ezkero, mundua... zabalago izango eban. Bere bideak, berberak aukeratuko zituan, emakumeei jaramon gitxiago eginik emakumeak... atzetik
|
etorri
eitezala. Emakumeak, sorginak ziran.
|
|
|
Zoiaz, lagun egiozu, erbestetik
|
etorri
jakunari. Etorri... jatzunari.
|
|
|
Untzorritxuren bekoki inguruari izerdi larria erion. Bildurrak jo eban, halako arrisku itzela beregain
|
etorri
eitekiola susmauaz bakarrik.
|
|
|
... egon egotekoa ez dana, jakin behar zeunke, onaino
|
etorri
zaran ezkero.
|
|
|
Ez hainbesteraino be. Hona
|
etorri
datozanak, arean, hona barrura sartzen diranek, hemen egoera iluna jasan behar izango daben arren, amaitzen dan egotaldirako eskubidea dabela iragarri gura izan deutsut.
|
|
|
Zoaz
|
etorri
zarean bidetik! azaldu eutsan mutilak, erremuskada nahikoa latza eginez.
|
|
|
Egunak joan, egunak
|
etorri
betiko agurea zala ta egozanean barriro be, goiraino, etxeko ateraino heldu eta hantxe ausika, dana zikin, dana argal.
|
|
|
Juan gura dauana bizkor ibili bedi. Txartela bost laurleko juan da
|
etorri
. Ija salduta dagoz gustijak.
|
|
|
Bi atondu ebezan. Ezea bata,* Euzkadi, VII buru buruan" Ondo
|
etorri
" iñoala. Itxas tresnaz egiñikoa bestea:
|
|
|
Aren itzal adi adi yarri zan erria; bai entzule guztien biotzak sutu bere. Esakera egokiz,
|
etorri
beroz abertzaletasuna aipatu ebanean, dardara gori batek iñarrosi ginduzan. Gure Erriaren bizitza ta etorkizuna, abertzaletasunaren asmo eta itxaropena yas ederrez azaldu (aipatu baño ez), zituanean zarradaz egozan entzulien gogoak.
|
|
|
Geroztik, maiz ta sarri agertzen zan bere sorterrirantz. Batez ere, udaran, beranduko elai ameslariak bezala,
|
etorri
ohi zan hunerantz, Ziburu-n egon orde, Donibaneko ostaturen batean pausa egiñaz, handik, leioetan barna, aurtzaroko itsasoari so ta begirakune samurrak egiteko aukeran.
|
|
|
Urteak urteak
|
etorri
, Iparragirrek asmatua zala uste izan zuten doiñua, arena ez zala agertu izan digute. Zalantzaz ba zebillen aspaldi asko ta asko, Altuna-rena ote zan musika ura.
|
|
|
Oiñez
|
etorri
al zan, ala mandazaiekin. Dana dala, orien artean Beeko kalertzean zegoan ostatuan sartu zan Joxe Mari.
|
|
|
Bilbon jaioa izan ez arren, don Santos bilbotarra izan da euneko eun, arenbaten. Ona
|
etorri
zan gazte zala, ta San Juango eleizan izan zan abade laguntzaille, urte batzuetan.
|
|
|
Gizabide modernuaren
|
etorri
onenak, orreik ete dira?
|
|
|
Asteak joan, asteak
|
etorri
, ostera be, gauzak aldatu egin dira; baiña ez oberantz, ez aurrerantz, atzerantz baiño.
|
|
|
Horrelantxe da, baina hona etorri gura izatea da bat, eta
|
etorri
ahal izatea, beste bat. Bidean zehar batzuk ixilik joaten dira, baina askok eta askok berba bardin antzekoak esaten deustez, eta larri bai larri doazela susmetan dot nik:
|
|
|
Inguru haretan ez zan umerik agiri izaten eta Untzorritxuren ostroak ugaritu eta hazi egin ziran; eta uda antzak lora mortxaka ikusgarria ekarri eutsanean, egun eguzkitsu batean erle piloa
|
etorri
jakon eta lorak zurgatu alean, sekulako murmurrean ziharduen, atso bedeinkatuen errosarioa edo monjen koruko otoitz lizea bailitzan.
|
|
|
Leonek Plazakolaraino joan
|
etorri
azkarra egin eban. Hegoak eukezan txirringearen gurpil finak.
|
|
|
Horrezkero, hau toki ona ez da, baina behin ona
|
etorri
ezkero, zorioneko bidean dabil hona datorrena.
|
|
|
Horrelantxe da, baina hona
|
etorri
gura izatea da bat, eta etorri ahal izatea, beste bat. Bidean zehar batzuk ixilik joaten dira, baina askok eta askok berba bardin antzekoak esaten deustez, eta larri bai larri doazela susmetan dot nik:
|
|
|
" Nire ames larre bikain ontara
|
etorri
nai ezik ibilia bait zara zu ere, besteen zori eta besteen ioera ta jokabidea merezi zenuke. Bai!
|
|
|
Eta egunak joan, egunak
|
etorri
, emen bizi gera nasai asko, edota al dan bezela, arako amuarrain edo zarboren baten saltxa gozoaz aaztu miñez gaudelarik, iñoiz, bear bada, eper, oillagor edo galeperren baten iztartxo samurren bat, agin artean baratze baratze birrintzeko zorion urrutikoaren itxaropen laiñopean...
|
|
|
Lege zaharreko gazterik ez zitzaion kolkopeko lore. Joan,
|
etorri
, ibili, aldatu horra neskatxaren gurpil urduria. Halaxe, eguzkia berdintsu xamar izanik aspergarri baldin bada ere, illargiak ba ditu bere aldakuntzak.
|
|
|
Mutillak! Munduaren hasieran edo, harako amesetako paradisu haretan prakabakoak eta gonabakoak euskeraz berba egiten ebela, burura
|
etorri
arren, horrelakorik idaztea be!... Barragarria, Astarloa lagunzarra, horrelako ustekizuna.
|
|
|
Leako edo Learen kaiak izan ete leiteken gure uri honen hitzorkuna. Burura
|
etorri
eta esan: Lea kai ti o.
|
|
|
Horraitio, urrunetarik
|
etorri
diranek, aspaldion aipamen begiko ta txeratsua egin dabe, ta Bilbo gora ta Bilbo behera, goralpeneko berbak esanez, berton bizi garanok susmatzen ez dituguzan zeren agertzaile gertatu jakuz. Eurek ohartua argi ta garbi azaltzen jakin dabelako.
|
|
|
Mirenek asmamen iturburua neskato zanetik ohe-burukoan euki dau, eta egon dan eta dabilen tokietan. Bilatu baino lehen
|
etorri
jatorkoz mila irudi, ames atal, gertari txit harrigarriak.
|
|
|
NASKALDIJA. Chile" n urte batzutan egonda, bere errira
|
etorri
da Obieta" tar Damas mutil gastia.
|
|
|
Baita be
|
etorri
dira Ertze" tar Errapel eta García" tar Julen itxasgixonak.
|
|
|
Palencia" tik
|
etorri
da atzerritar gudari janzkijaz Osoro" tar Joseba Mirena aberkidia.
|
|
|
Geyenek euzkeldunak ziran eta, tira, tira, geuk al genduban ukartxuba onexetarikuai egiten geuntsen. Aguretxu eskale batek Urkiola" tik
|
etorri
zala esan euskun.
|
|
|
ETXE ALDAKETA. Arratsaldeko bostak eta erdijetan, gure antzez taldiak jardu eban, Gora Buru" n;" Etxe aldaketa" eta" Txibiribiri". Batzaldi" ko antzez lan ori ikusten Donostia" ko" Euzkeltzaleak" etako jaun batzuk
|
etorri
yakuzan. Jaun oneik dira Epai maikuak.
|
|
|
IBILTALDIJA. Lengo domekan Kortezubi" ko" gastetxuak"
|
etorri
zirian uri onetara ibiltaldija egitera. Tamalez, eguraldi zikiña ixan genduan.
|
|
|
Ori dala ta, belbil batzuk ariñegi ibilten dirala erri barruan, ta" kejauteko" esaten
|
etorri
yaku," serijo" etorri be, gixon ezagun bat. Ia, ba; agintarijok, larregikeri oneiri neurrija ezarten ba" yake.
|
|
|
Ori dala ta, belbil batzuk ariñegi ibilten dirala erri barruan, ta" kejauteko" esaten etorri yaku," serijo"
|
etorri
be, gixon ezagun bat. Ia, ba; agintarijok, larregikeri oneiri neurrija ezarten ba" yake.
|
|
2003
|
|
|
" Ni emakumez inguratuta bizi nintzanien ume bat nintzen" (47);" Oin beste anaije gaztiau bat dekot, baina orduen seme bakarra nintzen. Gure aitte itxasoko kapitana da, oin erretireute dau, baina orduen itsasoan egoten zan, batzuetan hiru urte etxera
|
etorri
barik, beste batzuetan urte bi, ta ni amagaz, amumagaz, krijediegaz eta arrebiegaz bizi nintzen..." (48). Unibertsitate estudiante bizimoduko zertzelada ugari kontatzen ditu:
|
|
|
Eztakit nik nola edo zegaitik, emaztea ta alabaa atzera berekin bizitzen
|
etorri
ziran.
|
|
|
Han dana esaten zan garraisika denek entzuteko moduan. Behin Toledotik etorritako gizon lotsati batek bazter batera deitu eta belarrira esan zion honelako bar bateko morroiari Toledotik
|
etorri
zala ta han arkitu behar zuala adiskide bat. Artean vermouth bat emateko.
|
|
|
Eta estatu barruan gertatzen bazen, erbestealdia saihestu ahal izango zuela. Ez dakigu garbi, egia esan, mugatik edo barkuz
|
etorri
zen, baina Bartzelonara ailegatu zen edozelan ere. Han ere ba ei zituen kontaktuak (lagunak edo ezagunak) eta haietakoren batek utzitako portu inguruko etxe baten egon omen zen, baina ez gurasoak bizi ziren etxean.
|
|
|
Oskillaso Iruñera lehenengoz 1940an
|
etorri
zen, gerra amaitu ostetxoan beraz. Pachero Esparza nafar adiskidearen bidez etorri zen, antza.
|
|
|
Oskillaso Iruñera lehenengoz 1940an etorri zen, gerra amaitu ostetxoan beraz. Pachero Esparza nafar adiskidearen bidez
|
etorri
zen, antza. Orduan ezagutu zuen Cabasés aita, gero luzaroan lagun handi izango zuena.
|
|
|
Urte horretan Iruñera dator. Ezer ere barik
|
etorri
ei zen, diosku emazteak. " Aldean daukanagaz" edo" aldekoakaz", gure euskaran esaten den legez.
|
|
|
Handik urte bira ezkonduko da, 1957an, Maria Dolores Moreno Zenoz Atarrabiako alabarekin, gaur bere alarguna dena. Hamazazpi urte lehenago elkar ezagutu zutenetik harremana beti zaindu izan zuten, batzuetan sarriago, beste batzuetan mehatza15 Jose Basterretxeak 1939 urtean, Parisetik Marseillara eta handik Bartzelonara
|
etorri
zenean, 28 urte zituen. Horregatik eta Parisa ikastera joan zela dioelako pentsa daiteke bere buruaz ari dela.
|
|
|
Iruñera
|
etorri
osteko urteak euskarari eskainirik badaude ere neurri handi baten eta alderdi hori da guri hemen gehien ardura diguna, Oskillasoren euskalzaletasuna askoz lehenagotik zetorren. Txikitarik gehiago gorde, zaindu eta landu duen barnesentipen bat izan dela esango genuke.
|
|
|
Anekdota modura diosku, berau arduratu ei zen Galindez euskal politikariari Madrilen babesa emateko, bera jagoteko bizkarzain bat zuzenduaz. Euskal Herrian egoera laztu zenean, 1937an Bilbora
|
etorri
omen zen mobilizaturik, baina hemen ez diote ardura zehatz bat izendatuko. Bilbo jausteko zorioan dago.
|
|
|
Lagun handi egin ziren eta ordurik aurrera Oskillaso bihurtu zen haren euskara testuen zuzentzaile eta aholkulari, Iruñeko etxera bisita ugariak egiten zizkiola. Euskal Herrira zetorrenean, Bilbora ere sarri
|
etorri
izan da geroago, Mirentxu haren alabaren etxera. Orduko urteetan bertsolari txapelketetan epaimahaiko ere ibili zen.26
|
|
|
amaren parteko amamaren nebak edo bizi ei ziren han. Gaztelako hiri horretan hasi1 Anekdota gisa Mª Dolores emazteak kontatu digu, gerra ostean, ezkondu eta ostetxoan, itzelezko gogoa
|
etorri
omen zitzaion Gernikara itzultzeko, eta emaztearekin hara joan zenean, gauera ezkero arnasarik hartu ezinik geratu omen zen eta gau osoa loak hartu barik igaro ei zuen. Hurrengo egunean ostera ere Iruñera itzuli behar. ko da, hamazazpi urteko zela, orduan" Ciencias fisico matemáticas" zeritzan karrera ikasten gaurko Zientzia Zehatzen antzekoa, geroago Madrilen segituko zuena.
|
|
|
Cuento que oí contar a mi abuelo". Dena dela, ez ei zuen eduki agustinoen gomuta onik; belarrondoko galantak ere hartu zituen, antza, eta handik
|
etorri
zitzaiola esaten zuen, gerora kasurik egin ezta edo, bizitza guztian jasango zuen gorreria.
|
|
|
(dute) Ala zeuen etxetara! Ez
|
etorri
inork deitu ezteutzuen lekuetara!..
|
|
|
Perdone, buscaba una casa de huéspedes. (Ostatu bila
|
etorri
dala) erraiten dio, bihotzak taupada ikaragarriak ematen dizkiola.
|
|
|
Bainan etzekiala tokirik ote zegoan, eskatuta baitzegoan libratu zan gela bakarra. Halaz ere, etzala
|
etorri
eskatu zuana, ta sartzeko mesedez etxekoandrearekin hitz egiteko.
|
|
|
Fernando, artean, jakin ez nora jo eta oso asperturik etxera
|
etorri
da, eta jangelan sartu ta Txomin arkitzen duanean;
|
|
|
Arregi familikoa zala esan balio eluke ulertuko nortzugatik erraiten zuan. Behin osaba bat hil zitzaion Ameriketan diru asko utzirik, eta ondasun zaina, administradorea, Arregi familiaren bila
|
etorri
zan handik, bainan inundik aurkitu ezinik, atzera joan behar izan zuan Ameriketara oinordekoak topau gabe.
|
|
|
Zubiri, elefante baten moduko gizon handikote bat, bi kiloko ogi bana ziruditen eskuekin. Berrogei urte inguruko mutilzahar amerikanu ta euskalduna, sei urte ziran Fernando ta Inasinera
|
etorri
zala. Etzuan lanik egiten eta bere bizimodua azkeneko urteetan beti berdina izaten zan.
|
|
|
Zuk uste dozu zeurelakoak dirala danak. Txomin fina da, eta biherra egiteko
|
etorri
da Madrillera, ez zeuk pentsetan dituzuzen moduko lotsabakokerijetan ibilteko.
|
|
|
Danak ixilik, koilarakadaka hartzen dute orain zukua, batez ere Zubirik burua makurtuta, astinaldi bat hartu duan txakurrak buztana ankartean sartzen duan bezela. Azkenean, Lana e" itteko ezta" o Madrid" e" a
|
etorri
biherrik. Hori Arrigorrietan bertan e" inn leike erraiten du Zubiri" k, azkeneko aldiz koilaräa betetzeko azpila alde batetik altxatuaz.
|
|
|
Kaxo, Txomin. Noiz
|
etorri
ze" a, galdetzen dio Garmendiak eskua luzetuaz.
|
|
|
Gehien gehienak erdeldunak dira. Orain ere erderaz hasi da beregana
|
etorri
dan berritsu batekin. Eta Txomin mugaz bestaldeko euskaldunarekin hasten da hizketan.
|
|
|
Etorri ezpalitz. Espainiarat
|
etorri
ezpalitz presondegian sartuko luketen Frantzian.
|
|
|
Frontoitik harako bide guztian Piarres eta Garmendia elkarrekin
|
etorri
dira euskaraz hizketan, bainan entzun morroi bati:
|
|
|
Universitariarako autobusean sartuta Txominek egunorokoa irakurtzen du. Goizegi
|
etorri
da eta bakar bakarrik dago bera barruan leiho baten ondoan exerita. Txoferra kanpoan dago zigarrotxo bat erretzen eguzkitan.
|
|
|
Bere mahasti zabaletako biltzaro bakar batean hartutakoa Espainako ayudante guztiek irabazitako diru guztia baino gehiago balio zan, eta bere semea, ur edalea eta ayudantea izan arren, jakituna zan ardo kontuzko hartu emanetan. Hain zuzen ere, zentzura
|
etorri
zanean, universidadea utzi eta aitarekin lan egitera joan zan eta orain aberatsa da. Haurzarotik ardo artean ibilia izanik inork ere etzekian autobusean berak beste gai hontaz, baina honelako catedrático bat, ardoz mintzatzen zala, hasi zan tontokeriak esaten eta ayudanteak baietzko burukadak eman eta erranikako soinuak atera zituan.
|
|
|
Han sartu baino lehen kanpoan egon behar izaten zuten itxaroten, batzutan ordu lauren, askotan ordu erdi, eta behin baino gehiagotan ordubete baino luzaroago. Klaustrotik zetorrela ayudanteek zutik jarrita agurtzen zutenean etzan gelditzen catedráticoa, etzizkien ematen lepoko batzuk, eta danentzako zigarrotxoak atera ta, etzien esaten parkatzeko berandu
|
etorri
zalako, eta ayudanteek etzioten ihardesten urrengoan garaian etortzeko, bestela joan egingo zirala ta. Ez, zuzen zuzen segi bere bidetik eta ia begiratu gabe ta ozta oztan errespetoko agurra erantzun eta riast sartzen zan bedelak zabaltzen zion atetik.
|
|
|
Etzuten hartzen dirurik ayudanteek euren lanagatik. Astean lau bider
|
etorri
behar ziran ikasleei problemak eginarazteko, eta ulertzen etzutena azaldu, etorri etziranen izenak hartu, bildu paperak bukatzen zutenean, eta gero aztertu danak ondo etxean, markatu bakoitzari merezi duena numeru batekin eta urteko ikastaroa bukatzen zanean eraman catedráticoari, aginduta zegoan bezela, tokatu zitzaizkion ikasleen izen zerrenda luzea bakoitzak merezi zituan puntuekin. Anitz orduko lana eta Txominek arreta handiz egina, ezpaita ahuntzaren gaberdiko estula, problemak milaka aztertzea, bakoitzari merezi zuena ematen saiaturik, kontzientzi garbi batek eskatzen duan bezela.
|
|
|
Etzuten hartzen dirurik ayudanteek euren lanagatik. Astean lau bider etorri behar ziran ikasleei problemak eginarazteko, eta ulertzen etzutena azaldu,
|
etorri
etziranen izenak hartu, bildu paperak bukatzen zutenean, eta gero aztertu danak ondo etxean, markatu bakoitzari merezi duena numeru batekin eta urteko ikastaroa bukatzen zanean eraman catedráticoari, aginduta zegoan bezela, tokatu zitzaizkion ikasleen izen zerrenda luzea bakoitzak merezi zituan puntuekin. Anitz orduko lana eta Txominek arreta handiz egina, ezpaita ahuntzaren gaberdiko estula, problemak milaka aztertzea, bakoitzari merezi zuena ematen saiaturik, kontzientzi garbi batek eskatzen duan bezela.
|
|
|
Atartea igaro eta eskumara jo zuan. Kanpotik
|
etorri
berria ta eguzkiaren argia begietan, ilun zegoan dana beretzat oraindik. Bidea ondo ezagutzen duan itsu baten moduan ibili zan ate baten bila.
|
|
|
Rodriguez da gehien ahalegintzen dana nahi duan tokira heltzeko eta bere kontura doa neskeen begiak eurenganatzeko ergelkeriak esatea ere. Txominek eztu besterik egiten atzetik
|
etorri
eta ikustea baino.
|
|
|
Garmendia
|
etorri
zanean bera joan zan ixuritegira.
|
|
|
Urli edo Berendi jaun osagile hura (kontatzen zuan Etxeberriaren aurrean zegoenak) bere adiskideekin casinoan zegoala partida bat jokatzen, neska bat
|
etorri
zitzaion bila bere aita oso gaizki zegoala ta, mesedez arin arin etortzeko esanaz.
|