|
2001
|
|
|
" Koplen txaplata eta mukizapiaren pol  tsikoa ez ziran gehiago banandu. Alkarregaz
|
etorri
ziran Jostunetxera, udazkeneko haizeak gogor joten eban iluntze batean, eta bertan segitu dabe alkarri josita, gorabeherak gorabehera, lehentxoago arte".
|
|
2002
|
|
|
Artu begijez gure artera
|
etorri
ziran guztijak geure eskarrik sutsubenak eurak gaitik ba, ospatu dogu aundikiro jaya; ta izlarijak, Batzokiko Artezkari batza" k ta Sesma" tar Joseba" k artu begije gure zorijon agurra ain ederto eratu dituelako gauza guztijak. Olantxe jokatu biar dabe jeltzaliak.
|
|
|
Egun ori igarotera beti lez arrantzaliak etxera
|
etorri
ziran. Aurreegunian gabeko zortziretan Ertxadonan lau abotseko" Salve Regina" Urteaga" rena abestu zan, ederto atan be.
|
|
|
Gure zorijon agurra eta eskar ona Leizaola jaunari, Lekeitio Buru Batzarrari eta entzuten
|
etorri
ziran gustijai, eta aurrera Jel aldez.
|
|
|
Seineruka euren susmo ta jakituriaz baliaturik eztabaidan jardun ondoren. Itsasoratea bazan, seineruak Talatik kofradiara
|
etorten
ziran albait lasterren.
|
|
2003
|
|
|
Eztakit nik nola edo zegaitik, emaztea ta alabaa atzera berekin bizitzen
|
etorri
ziran.
|
|
|
Aldapaz behera hasiz gero, berez egiten zitzaizkien hitzak gero ta latzagoak. Lehendabiziko belarrondokoak emanez gero, errez
|
etorri
ziran besteak, gero ta ugariagoak, gero ta sendoagoak.
|
|
|
Paperak eta lokarriak, ogi apurrak eta puskak eta sagar azalak eta muskilak, sukaldearen zikintasuna gehitzera
|
etorri
ziran aparia bukatu zanean.
|
|
2004
|
|
|
1915 eko Urtarrillaren 25 ean Berlin’en zegoen (ixilpean, esan beharrik ez) lehendabiziko" ehiztaria" (hunek Harispe’ren" ehiztaria" k gogoratzen ditu). Segidan
|
etorri
ziran, multzo txikitan, gaiñerantzeko oldezko gudariak, eta Lokstedt’era bildu.
|
|
2005
|
|
|
Hainbat medikurengana eroan ninduen eta danak bat
|
etorri
ziran gu guztiok genkiena diagnostikatzerakoan, jaiotzatiko herrentasuna hain zuzen be. Hamaika galdera egin euskuezan, amari batez be, haurdunaldi aurretik eta bitartean zer jan eta zer edan eban, botikarik edo sendabelarrik hartu ete eban, ea familian herrenik egoan, eta halakoak.
|
|
2006
|
|
|
Harrigarriro, Oskarrek espetxeko presoen artean banatu ebazan eukazan ondasun apurrak. Niri kutxa baten
|
etorri
ziran zapata baltzak suertau jatazan. Orain, zigorra beteta, espetxetik urten dodanean, zapata baltzak jantzita Maryren bila noa, parkamena eskatzen.
|
|
|
Autobusa seko gelditu eta indarrez
|
etorri
ziren aurrera gure atzekoak. Hantxe egin genuen estropezu, batak bestearekin.
|
|
2007
|
|
|
Indartsu sentidu naz, mendien antzera. Badakigu zergaitik
|
etorri
ziran inkak hona! Leku ikusgarria, eder ederra eta indartsua.
|
|
|
Orain dala ehun eta berrogei urte inguru galestarrek ituna sinatu eben Argentinako Gobernuagaz; izan be, Argentinako Gobernuak hegoaldea Ipar Europako jenteagaz bete gura eban. Hainbat galestar
|
etorri
ziran hona ingelesengandik igesi, hemen euren aberri barria egin guran. Eurotariko askok ez eben topau amesetako lurra eta atzera Galesera joan ziran.
|
|
|
ea nondik gatozan, ea zer egiten gabilzan... Euren arbasoak Hungariatik
|
etorri
ziran eta oraindinokarren hizkuntzea gordetan dabe. Andrek gona luzeak daukiez kolore argikoak, eta ule luzea txirikordetan batuta, eta arrakada luzeak, zidar landuagaz eginda.
|
|
|
Munduko alderdi eder honetara be europarrak
|
etorri
ziran bertakoak" zibilizau" guran. Lehenengo ingelesak, kristautasuna munduan zabaltzeko amesagaz hemen lurreratu ziran.
|
|
|
Zeregin gatxa daukie. Hemengo jentea gehiago kezkatzen da euren Europako arbasoez, nondik
|
etorri
ziran eta zer egin eben. Beti lurralde honetan bizi izan diranek ez dabe bizten halako jakin minik.
|
|
|
Patagoniara, eta Argentina osora, baita Paraguai, Uruguai, Bolivia, Txile eta Hego Amerika osora, nazi asko etorri zan. Barilochera be
|
etorri
ziran. Bigarren Mundu Gerra amaitu zanean, naziek iges egin eben Alemaniatik eta epaitegietatik.
|
|
|
Foz do Iguaçutik joateko egunean, hostala hain ona danez, pentsau dot egun osoa ugerlekuan emon, eta arratsaldean autobusa hartu eta Sao Paulora joatea. Eguzkia hartzen nagoala aurretik ezagututako lagun bi etorri dira, Indiako sikh mutil bat, Sonal, eta Greziako neska bat, Alexandra; Ingalaterran ezagutu eben alkar eta beste bategaz Hego Ameriketara
|
etorri
ziran. Esan deuste ea zergatik ez noan eurokaz Paraguaira.
|
|
|
Hasieran mendizale gitxi batzuk baino ez ziran etorten. Baina urteak aurrera joan ahala, mendizale gehiago
|
etorri
ziran, eta herria sortu eben horreei guztiai lo egiteko lekuak eta zerbitzuak eskainiz. Halan ba, etxeak nahiko barriak dira, gehienak egurrezkoak, lurrezko bideakaz loturik.
|
|
|
Martin Rivadavia 1891n hona etorri zan arrantza kalen bila. Beraren atzetik beste batzuk
|
etorri
ziran. Herrian ez egoan urik, eta ur bila ebilzala petrolioa aurkitu eben.
|
|
|
Leku trankila eta ederra. Orain dala hogei hogeta hamar urte, orduko hippyak, artisauak, artistak eta bestelako bizimoduaren bila ebilzanak hona
|
etorri
ziran. Ezaguna da Argentina osoan.
|
|
|
Eta zaldi baten ganean ibili neban. Baina, jakina, ume gehiago
|
etorri
ziran eta eurei be grazia bera egin behar.
|
|
2008
|
|
|
Fraileak eskean ibilten ziran baserriz baserri. Arantzazukoak be bai, eleiza barria eraikitzen hasi ziranean, baina gehienetan Markinako karmeldarrak
|
etorten
ziran, zaldi eta guzti. Laborea, indiarrak, patatak... jasoten zituen, halan emon ezkero.
|
|
|
Lekeitioko Comandancia de Marinan berba eginda eskuratu eban hurrengoak itsasorako destinoa. Lehorretik egindako zerbitzuak disgustua ekarri baeban, ia itsasotik barri hobeak
|
etorten
ziran. Lekeitioko lagunak be han izango ebazan, ganera.
|
|
|
Soloak bedeinkatzera
|
etorri
ziran aste haretan, gu eskolan ginala, eta orduantxe izandako autuan erabagi eben, kontizu, niri aukera hori emotea.
|
|
|
Konbidaduak
|
etorten
ziran eta horrek bazkari berezia esan nahi eban. Ondarroako Andramarietan Artetara joaten ginan gu Asterrikatik zehar eta San Antolinetan eurak gurera.
|
|
|
orain koba zuloan, gero zubipean e.a. Emakumeak titi banatan ume bana ebela ate ondoan egoten ziran, noz nork zer emongo. Gizonezko batzuk motxaileak ziran, hau da, astoari ulea moztera
|
etorten
ziran, diru apur baten edo jeneroaren truke.
|
|
|
Emakume helduak be ibilten ziran. Kaletik
|
etorten
ziran ortuko jenero bila. Txutxita zan bat eta atso katarrua bestea.
|
|
|
Tabakoa be emoten euskuen eta gurean inork ez eban erreten. Jitanoek eta eskaleek baekien hori eta tabako eske
|
etorten
ziran.
|
|
|
Txorrotzaileak be
|
etorten
ziran, artaziak, kutxiloak eta abar harri latzaz zorroztera. Bizikletan etorten ziran honeek eta etxaburutik pasatzean eskala txikiko soinu ezaguna joten eben:
|
|
|
Txorrotzaileak be etorten ziran, artaziak, kutxiloak eta abar harri latzaz zorroztera. Bizikletan
|
etorten
ziran honeek eta etxaburutik pasatzean eskala txikiko soinu ezaguna joten eben: do remi fa sol; sol fa mi re do.
|
|
|
Erdera ikasteko aukera euki genduan baserri bazter haretan be, auzora, Bekoerrotara, erdaldunak
|
etorten
ziran eta. Uda denporea pasetan egoten ziran Arrate deitura eban familia batekoak:
|
|
2009
|
|
|
Olan kargaten san sobrekarge. Leku askotatik
|
etorten
ziran hona probetara. Ordun lurren oten sanen asaukok es, se ordun kamioitxen esan ibiltxen ganadurik.
|
|
|
Maiatzaren hiruaren aurretxoan abereei erradurek edo ferrak ipintzera
|
etortzen
ziren inguruko herrietatik, Gipuzkoatik, Kantabriatik... Erromeria nagusia San Lorentzotakoa izan arren, iraileko Santa Kurtzetako idi probek ospe handia zeukaten.
|
|
|
Bai, neure ama il sanen bere gau dusti beraas pasa naun. Auzokoak eta familiakoak bere
|
etorten
ziran. Bai, eta emen aldeatan len asko, batzuk yon ta bestek etorri, ardureas.
|
|
|
Joan be, joan ziran, ba. Mirarituta, harri eginda
|
etorri
ziran mutilok hango triskantzea ikusiaz. Egia zan, bai; egia zan Txotxopinek inotsena.
|
|
|
Horregaitik beharbada, hango neska mutikoak eta eleiztarrak gitxiago ikusten genduzan urtean zehar, Aste Santuan, hiletetan, herriko jaietan eta halako okasinoetan ez bazan. Aste Santuak gaur baino eragin handiagoa eukan denporan eta fraileak misinoak emoten
|
etorten
ziran denporan, eleizara jente asko batzen zan; urrunagokoak be bai. Eta hileta ospakizunen bat egoanean be bardin, ortusantua bakarra genduan herri osoak eta.
|
|
|
14 emaitzarekin Gonzalezek zabalean egin zuen tantoa eta epaileak ontzat eman zuen Irujo protestaka ari zenean. Lehen berdinketa 16 izan zen eta 17 eta 18
|
etorri
ziren ondoren. Emaitza horrekin (18) Gonzalezek hiru tanto egin zituen jarraian (18).
|
|
|
«Gorri separatistek»mendekua har zezaketen Bilbon erretenitutako presoekin, baina ez zuten eginhalakorik, are gehiago lehen atxiloketetan adierazi zieten herriko frankistei, ezegiteko ezer presoei, eta eurak arduratuko zirela haien aldeko presoei ezer ezgertatzeko. Inguruko zibilen fusilamen duen berri jakin arren, Arrasateko 91 presozibilak denak bizirik Arrasatera
|
etorri
ziran.
|
|
|
Azpeiti aldetik
|
etortzen
ziran
|
|
2010
|
|
|
“Kanpoan ez genduan saltzen, ez egoalako denporarik leku batetik bestera ibilteko. Halanda be, Zornotza eta beste herri batzuetatik
|
etorten
ziran gure produktua erostera. Oso ospe ona ebalakoâ€.
|
|
|
Gurean Txorierriko gaseosea edaten zanâ€. Baina marka eta sabore barriakaz batera, saltzeko teknikak be
|
etorri
ziran eta gainontzeko enpresek hamaika ideia asmau ebezan euren produktuaren salmentak handitzeko. Lehia etorri zan, ondorioz.
|
|
|
Euskadin eta Espainian panorama politikoa mugiarazi genuen. Areago, gure ondotik
|
etorri
ziren gainerako Autonomia Erkidegoetako Estatutuen aldaketak ere; gero guztiek ekin nahi zioten bakoitzak bere Estatutua aldatu eta eguneratzeari. Tropela mugiarazi zuen Estatutu Politiko berriak.
|
|
|
Bizikleta berrien gurpilen gomazko arantzak zituen gogoko; tira egiten zien, gero esku ahurra pasatzen zuen gomazko arantzen kilimak sentitzeko. Bizikleten galgei sakatzen zien, eta hauek azkar
|
etortzen
ziren atzera, malgukiaren indar leunaz. Galgaren kirtenak burdinaren kontra zarata txikia egiten zuen, zehatza, tak:
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, kontzertuen gunera inguratzen ari zen jendea elkartzeko lan nekeza zeukaten. Habits diskoko Animal eta Star a Fire kantuei esker ordea, euren lana txukun bete ahal izan zuten.Pop doinuak
|
etorri
ziren ondoren, Ken Zazpi gernikarren eskutik. begietan euren azken diskoan soinu berrien bila jo dute, ukitu eurenak eginez.
|
|
|
Lehenengo autobusak agertu ziran arte, oinez egiten eben bidea bendejerak. Ez autobusetan bakarrik; bendejerak, Morgara esne batzen
|
etorten
ziran esne saltzaileren (Jetxerueri) kamionetatxuan be joaten ziran. Mungiako eta Gernikako plazetara bakarrik ez; Bilboraino be joaten ziran andra batzuk etxeko jeneroa saltzen:
|
|
|
alde batetik, sakristauaren taldeek urteten eben eta hareei arrautzak emoten jakezan, gero eurek saldu eta diru apur bat aterateko. Bestetik, Mariaren Alabak alkartekoek be urteten eben eta, azkenik, beste herri batzuetatik be
|
etorten
ziran Morgara kantetan, Bermeoko andrak, kasurako.
|
|
|
Garizuma aldian, misinoak be egiten ziran. Kanpotiko fraileak
|
etorten
ziran herrira misinoak emoten, sarri pa siotarrak (Aita Eleuterio eta Aita Martzel), frantziskotarrak be bai (Zubieta anaiak, Sabino eta Jon); baina abadeak be etorri izan dira (Don Klaudio eta Martin Sagasti).
|
|
|
Andramariak be handiro ospatzen ziran: mezea kantetan kanpoko kantoreak
|
etorten
ziran eta haren ostean tanbolinteruak etxerik etxe ibilten ziran musikea joten. Saritzat koparen bat edo galletak opatzen jakezan, eta bolanderak be botaten ziran egun osoan zehar.
|
|
|
Saltzaileak be ibilten ziran auzotegietatik gora eta bebera, Morgako bertakoak zein beste herri batzuetakoak etxerik etxe. Bermeotik, esaterako, arrain saltzaileak
|
etorten
ziran antxoa, sardina, txitxarro eta beste arrainkiak saltzen; Muxikaraino trenez eta handik Morgara oinez etorten ziran. Gernikatik binoteruak etorten ziran, Morgako tabernetara ardao zaragiak asto ganean ekarrezala.
|
|
|
Saltzaileak be ibilten ziran auzotegietatik gora eta bebera, Morgako bertakoak zein beste herri batzuetakoak etxerik etxe. Bermeotik, esaterako, arrain saltzaileak etorten ziran antxoa, sardina, txitxarro eta beste arrainkiak saltzen; Muxikaraino trenez eta handik Morgara oinez
|
etorten
ziran. Gernikatik binoteruak etorten ziran, Morgako tabernetara ardao zaragiak asto ganean ekarrezala.
|
|
|
Bermeotik, esaterako, arrain saltzaileak etorten ziran antxoa, sardina, txitxarro eta beste arrainkiak saltzen; Muxikaraino trenez eta handik Morgara oinez etorten ziran. Gernikatik binoteruak
|
etorten
ziran, Morgako tabernetara ardao zaragiak asto ganean ekarrezala. Narruagaz eginiko 80 litroko zaragiak izaten ziran, eta bidean zein leku batetik bestera eroateko orduan kontuz ibili behar izaten zan, kolperen bat emon eta errementau egin ez egien.
|
|
|
Lekukoek bizian zehar ezagutu eta ikusi dabe San Kristobal zelan hazten joan dan. Izan be, untziolara eta industrietara behar egiten
|
etorri
ziran kanpotar gehienek bertan eregitako etxebizitzetan parau ziran biziten. Hori da errazoia San Kristobal
|
|
|
Lurrunezko trena, txokolaterie. egoan orduan, eta ikusten ziran motordun ibilgailu bakarrak, Bermeotik arrainagaz
|
etorten
ziran kamioiak ziran.
|
|
|
Da gero galdute egon sien. Mieleruak orduan Jaenetik
|
etorten
ziran. Bai, mieleruk, Jaenetik etzerik etze, da serak afiladorie (k) pe bai.
|
|
|
Itsasadarraren beste aldetik, Kanalatik eta, bezero ugari etorten jakezan Busturiko errotariei txalupa nahi gabarretan. Garauna pisu erromatarragaz pisetan zan errotara orduan, eta eihota egoanean
|
etorten
ziran atzera urun bila. Ekarri eta eroan bitarte horretan hamar hamabost egun igaroten ziran, ze bakotxak ekarri eban garaunaren uruna eroaten eban.
|
|
|
Zori hobea euki ebenek Frantziara alde egin ahal izan eben itsasontziz. Han urte batzuk eginda ostera
|
etorri
ziran batzuk, Venezuela eta Ameriketaraino be joan ziran beste batzuk. Alde egindakoen artean egoan, abertzale sutsua ei zan Serapio Zabala bertsolaria, lekukoek gogoratzen dabenez.
|
|
|
Apurka apurka burrukakaz urrundutako herritar gehienak atzera
|
etorri
ziran. Joseba Aguirreazkuenaga historiagilearen datuen arabera27, herritarren ehuneko hogeik egin eban alde burrukak jazo ziranean.
|
|
|
Arrain asko jaten izan da Busturian, edadekoen esanean. Arraindunak, arrainddunek
|
etorten
ziran Bermeotik eta baserriko jeneroaren truke emoten eutseen arrain freskoa. Besigua, txitxarroa eta solomo balzdun lebatza ziran arrainik estimaduenak.
|
|
|
Baina mezak, ostera, hamahiru martitzen lehenago hasten ziran, San Jose inguruan, arratsaldez. Bermeoko sareginak
|
etorten
ziran mezatara eta ostean kopautxua egiten eben. Honetariko errezuak egiten eutsiezan San Antoniori, arrantza oparoa izan eiten:
|
|
|
San Kristobalera eta Axpera Gernika eta Bermeoko musika bandak
|
etorten
ziran, batera San Kristobal egunez, bestera Santiago egunez. Axpeko jaietan Santiago kanpokoentzako jaia izaten ei zan, erbesteko asko batzen zirana; Santa Ana, ostera, herriko gazteen eguna izaten zan, eta egun horretan hasi ziran egiten lehenengo esku pelota partiduak.
|
|
|
Altamiran sasoi baten zezenketa, soka muturra eta herrikoek eraturiko antzerkiak egiten ziran. Kanpoko jente eta taldeak be
|
etorten
ziran ikuskizunak eskeintzera; halan, la rata india eritxona, esaterako. Herriko jaietan mozorrotu eta horregaz lotutako ikuskizun bat antolatzea ohikoa izan da auzo diferenteetako jaietan; Altamiran eta San Kristobalen batez be.
|
|
|
Busturiko ardiak burugorridxek izan dira gehien bat, baina XX. mendearen bigarren erditik aurrera burubaltzak agertzen hasi ziran eta besteakaz nahastau. Urtean urtean kanpoko pastoriek
|
etorten
ziran Busturira euren artegiakaz. Ibarreko auzoetan gomuta dabe hondino, udabarri inguruan Arantzazu inguruko artzainak agertzen zirala, Gabon ostetik San Antonio egunera bitartean Oizkoak, eta horreen ostean Orozkokoak etorten zirala, honeek besteak baino ardi erraza txikiagoagaz.
|
|
|
Eta artegi handiak ekarrezanean, herri diferenteetan banatu behar izaten ebezan; inoz ardi batzuk Busturian eta beste batzuk Mendatan euki izan ditue. Martxan
|
etorten
ziran artzainen ardiek bertako Busturikoek baino arinago egiten ei ebezan arkumeak, dinoskuenez. Honeek pastoreok Busturitik, apirilaren hamarretik aurrera hasten ziran joaten.
|
|
|
Arrantzaleen jagoletzat daukiez herritarrek Busturiko San Bartolome eta Abinako San Antonio. Bermeo, Sukarrieta, Mundaka eta Busturiko herrietatik itsasgizonen emazte asko
|
etorten
ziran bertara. San Antoniora, esaterako, bagilaren hamahirua baino hamahiru martitzen lehenago hasten ziran etorten, San Jose bueltan; eta mezak egiten ziran aurreko hamahiru martitzenetan.
|
|
|
Lehenagoko sehaskak mihimenaz edo zumetzaz eginikoak izaten ziran, etxekoek eurek eginak gehienetan, eta ohialtxu bat ipinten jaken azpian, behea apatzago izateko. Lehenengo ume gurditxuak itsasotik
|
etorri
ziran, itsasgizonek ekarrita. Halanda ze, umeari jaiobarritan etxeko ohialakaz eginiko painuak, kutunak eta marinelek ekarritako barritasunak ipinten eutsiezan:
|
|
|
Aurrerago esan deutsuedan legez, Busturikoak amama Agapita, 1892an jaioa, eta gure aita, 1903an jaioa, izan ziran; hareen gurasoak Busturira
|
etorriak
ziran.
|
|
|
Ez dakit noiz
|
etorri
ziran Busturira; dakidan gitxitxua hurrengo hau da: amamaren aita Busturian errementaria izan zan (edo gure amamak esaten eban legez:
|
|
|
Ezti saltzaileak, mieleruek, Jaenetik
|
etorririkoak
ziran, eta etxerik etxe ekiten eutsien eztia saltzeari. Barrika txikietan ekarten eben eztia, eta bezero bakotxak katilu bete edo baino hartzen ez ebanez, etxeren baten gelditzen ziran lo egiten.
|
|
|
Jokatu genduan hiru euskaldunok, Bergarako Jose Mari Bergarak, Barakaldoko Iñaki Frankok eta neuk bazkaldu genduan eurekin. Bazkal osterako, nahiz eta oraindino abadegeia izan," Ciudad de los muchachos" eta honen Zirkua ordurako sortuta eukazan Jesus Silva eta beste bi
|
etorri
ziran.
|
|
|
|
Etorri
ziran lau edo bost zale zaleek, gitxi zirala eta, eurakaitik ez abesteko esan euskuen. " Zelan ezetz?
|
|
|
Geure kabuz euskerea zertxobait landu genduanok ginan orduko irakasle. Ikasteko gogo handiz
|
etorritakoak
ziran ikasleak.
|
|
|
Baina, gero
|
etorri
ziran komediak niretzat.
|
|
|
Gure Balentin Berrio Otxoa santu izendatu ebenean joan nintzan azkenengoz," Berrio Otxoa" nire abesbatzagaz batera, oraindino neu nintzan zuzendaria eta. Geugaz
|
etorri
ziran Bilboko" San Antongo Abesbatza" koak be.
|
|
|
Handik laster
|
etorri
ziran, zeozeren eske baletoz lez, militar batzuk. Antza danez, uste izan eben arerioei keinuak egiten ziharduela etxe haretatik, ate batetik bestera argi egiteko pasetan genduzan eskuargiakaitik eta errosarioa esateko gelan iziotuta egoan argiagaitik.
|
|
|
Gurasoek lehenean jarraitu eben. Orduan,
|
etorri
ziran beste irakasleak eta nik esandakoari beste horrenbeste baino gehiago gehitu eutsoen. Ez dinot buru makur joan ziranik, inori ez jako burua makurtuazo behar eta, baina bai beste jarrera bat eukela alde egin ebenean.
|
|
|
Zer jazo zan, ba, bitartean, holako aldaketea izateko? Rafael Belda jakitun argia eta gogoratzen ez dodan besteren bat
|
etorri
ziran, eta alkarrizketa labur baten ostean, danek erabagi eben bertan behera itxi behar zala ekintza gogorra izan zana. Ez zan garrasirik ez histeriarik egon orduan.
|
|
|
Idazki bat baino gehiago izenpetu edo sinatu genduzan sasoi haretan, baina ez sinatzeko eskabideaz
|
etorten
ziran guztiak, jakina! Zuhur egon behar zan beroaldi haretan, zein zan egia, zenbaterainokoa zan beroarena, kalte egiteko barik, Eleizeari eta Herriari on egingo eutsan sinadura izango zala jakiteko...
|
|
|
Camarón en me estoy quitando hura gogoan, pauso txiki baina esanguratsu batzuk
|
etorri
ziren ondoren; gogoratzen dut eskumuturretik erlojua kentzea izan zela horietan lehena. Perspektiba apur bat eduki gura nuen, eta, zurrunbilo erotik apur bat aldenduta, hobeto bizi.
|
|
2012
|
|
|
Auzo eskoletan edade guztietako ikasleak egoten ziran nahastean. Gerra aurretik eskolara ibili ziranak euskeraz hartzen eben eskolea, baina gero maisu maistra kanpotarrak
|
etorri
ziran eta gaztelera hutsean egiten eben. Horrek itzelak sortzen eutsezan Mungiako umeei, gehienak eskolara joan arte erderarik entzun bakoak ziran eta.
|
|
|
Halanda bere, neskak mantilea eroaten eben. Gero
|
etorri
ziran jantzi zuri luzeak, marineru trajeak, etab. Komuninoa parrokian egiten zan eta orduan dana estratzea eta basatzea zan lez, gure lekuko baten nebeak txikoan eroan eban, harik eta kamino nagusira urten arte, jantzi barria ez lohitzeko.
|
|
|
Gauez bere gaubelea egiten jakon: auzokoak eta familiakoak
|
etorten
ziran etxera eta errosarioa errezetan eben. Baina, barriemoileen esanetan, errezuen ostean ganorabako konbertsazinoak sortzen ziran, jenteak zurrutean egiten eban, eta etxekoak triste egozan bitartean, beste batzuk barre zantzoka egoten ziran, eta horregaitik itxi eutsien hori egiteari.
|
|
|
Gortarako farola zan onena, kandelea airean eroatea arriskutsua zan eta. Gerorago
|
etorri
ziran petroleoeta karburo argiak.
|
|
|
Urtean baten, San Anton egunean jeneralean, ganadu guztiak leku baten batu, bakotxa zelakoa dan ikusi, bakotxak zenbat abelburu daukan, etab., eta tasau egiten ziran. Geroago, ganaduak batera eta bestera eroaten ibili beharrean, arduradunak eurak
|
etorten
ziran baserrietara behar hori egiteko.
|
|
|
San Antontxu eguna tradizino handikoa izan da alboerri guztietan. Batzuk Erandiotik bere
|
etorten
ziran txokolateran. Mungiako auzo guztietako jentea, gizonak batez bere, hutsik egin barik etorten ziran.
|
|
|
Batzuk Erandiotik bere etorten ziran txokolateran. Mungiako auzo guztietako jentea, gizonak batez bere, hutsik egin barik
|
etorten
ziran. Egun horretan ganadu feria egiten zan antxinako denporetan Sollube taberna inguruan egoan arboladian, eta abadea hara joaten zan ganadua bedeinkatuten.
|
|
|
Idi probak bere egiten ziran, orain karraju edo engantxo barria dagoan inguruan, bai goizean eta bai arratsaldean; horregaitik baserritar asko egun osorako
|
etorten
ziran urira. Jaialdi guztia feria lekuan egiten zan; han Aldeano esaten eutsen tabernea egoan, eta bertan egiten eben bazkaria.
|
|
|
Pelota partiduak bere falta barik egoten ziran sanantontxuetan. Puntako pelotariak
|
etorten
ziran. Gerraostean boxeoa eta indartsuen erakustaldiak egiten ebezan frontoian.
|
|
|
Pelota partiduak egoten ziran, eskukoak; beranduago etorri zan palarako afizinoa. Bai batzuetarako eta bai besteetarako, jaiegunetan profesionalak
|
etorten
ziran.
|
|
|
Garizuma aldian misinoak bere egiten ziran. Kanpoko fraileak
|
etorten
ziran kapa handiak jantzita eta sermoi gogorrak egiten ebezan pulpitutik. Barriemoileen esanetan:
|
|
|
Mutilek maisuagaz eta neskatilek maistreagaz izaten eben eskolakoa, gela banatan. Asago bizi ziran umeak egun guztirako
|
etorten
ziran, bokadilo bana hartuta: txokolate ontza bat, txorizo puntaren bat edo tortillea gehienetan.
|
|
|
Galtzua ganaduari emoten jakon. Gari jotea egiteko familiakoak eta auzokoak
|
etorten
ziran laguntzen, eta gero hareei ordainez bazkaria emoten jaken. Geroragarrenean etorri ziran trilladorak eta abentadorak, eta horreekaz lanak asko erraztu ziran.
|
|
|
Gari jotea egiteko familiakoak eta auzokoak etorten ziran laguntzen, eta gero hareei ordainez bazkaria emoten jaken. Geroragarrenean
|
etorri
ziran trilladorak eta abentadorak, eta horreekaz lanak asko erraztu ziran.
|
|
|
Eskota bere egiten eben auzoko gazteek, eta eurek dinoenez, gurago ebezan auzoko jaiak sanpedroak bai no. Erromeria bigarren egunean egiten zan eta horregaitik kon bidadutzera San Inazio egunean
|
etorten
ziran izekoosabak, eta biharamonean gazteak lehengusu lehengusinak, gero dantzaldira joan ahal izateko.
|
|
|
Jaietan barkilleruak
|
etorten
ziran uritik. Orduan txakur handia eta txakur txikia erabilten ebezan eta, guztia esan behar bada, eurok bere nahiko eskas.
|
|
|
Plazara hutsik barik, erregaterak
|
etorten
ziran trenean Bilbotik, Areetatik, Ezkerraldetik eta holan. Honeek Mungiako plazan jeneroa erosi:
|
|
|
Orduan neberarik eta ez egoanez, zapatuan erosiriko jeneroa astelehenerako galdu edo zimeldu egiten ei zan; horregaitik eskatu eben plazea barikura aurreratzea, holan eurek barikuan erositakoa zapatuz saldu ahal izateko; horretara ez egoan ezer galtzeko arriskurik. Erregaterak astean zehar bere
|
etorten
ziran eta etxerik etxe ibilten ziran garia eta uruna erosten.
|
|
|
Feria egunetan errementariak bere aren atzeko aldean egoan arboladian ezagutu eben feria, gero Zubikoa tabernearen atzeko partean, eta azken urteotan aproposko feria lekua dago. Feriara baserritarrak eta tratanteak
|
etorten
ziran bai bertakoak eta bai kanpotarrak, ganaduak saltzen eta erosten. Lehengo mendearen erdirantza 500 ganadu burutik gora batzen ei ziran ferian, lekukoek dinoenez.
|
|
|
Urtero uda partean komedianteak
|
etorten
ziran plazara. Ikusleentzako bankuak ipinten ebezan eta jente asko batzen zan, zahar eta gazte.
|