|
2000
|
|
|
Hala ere,
|
esan
beharra dut, Gaztelako lehen errege haiek eta gure probintzietako Batzar Nagusiak, hauek aspalditik zituzten foruak errespetatuz, elkarren artean aski ongi konpondu zirela. Baita ere 1812 urtean Cadizko Konstituzioa onartzean partaide izan zirela.
|
|
|
Baita ere 1812 urtean Cadizko Konstituzioa onartzean partaide izan zirela. Baina,
|
esan
beharrekoa da, 1820 urtetik, hiru urtez, liberalak nagusituz eta Frantziako politikaren arauak jarriz, Batzar Nagusiak kentzetik hasi zirela elkarren arteko iskanbilak. Beraz, ez ziren batere harrigarriak Larramendiren kezkak.
|
|
|
Bere oroitzapenak eta sentipenak hor isurtzen ditu. Erudizioa bai, baina
|
esan
beharrekoa iruditzen zait zentzu orekan huts nabariak ere badituela. Hala ere, Treviñoren epopeia azaltzen du,, feudo insoportable de Castilla?
|
|
|
Gainera,
|
esan
beharrekoa iruditzen zait, ez Frantziak eta ez Espainiak ez diotela jarraitu giza oreka gordetzeko hain eredugarri den Suitzako Konstituzioari; baina ezta ONUk 1948 urtean Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren 2 artikuluan gomendatzen zuenari ere.
|
|
|
Hor oinarriturik, ez nuke
|
esan
beharrik Hondarribia eta bere inguruak Nafarroako erresumakoak zirela 1200 urtean Gaztelako errege Alfonso VIII.ak erresuma hari itsasorako irteera kendu arte. Ikusi besterik ez dugu Fausto Arocenaren Guipúzcoa en la Historia (1964) liburuko VIII. kapitulua.
|
|
|
Egiazko historiagileentzat
|
esan
beharrik ez nuke Nafarroari buruzkoan Arturo Campión-en Navarra en su vida histórica (1929) eta José Yanguas y Miranda-ren Historia de la conquista del reino de Navarra por el Duque de Alba, general del ejército del rey Fernando el Católico (1843) ezagutu beharrekoak direla gai hauetaz zerbait jakin nahi duenarentzat. Horietan lekukotasun zehatzez irakur dezakegu zein sartu zen indarrez, su eta gar, hainbat herritan heriotzak eginaz.
|
|
|
Hala ere,
|
esan
beharrekoa dut, Gaztelako lehen errege haiek gure probintzietan Batzar Nagusiek aspalditik zituzten foruak errespetatu zituztela, eta elkarren artean aski ongi konpondu zirela. 1812 urtean Cadizko Konstituzioa onartzean ere partaide izan ziren Batzar Nagusiak.
|
|
|
Gure herriak bere kultur ondarez duen edukirik garrantzitsuena euskara dela
|
esan
beharrik ez dut. Kontu horietan, bakoitzari bere izaera jatorrez datorkiona baita berezkoena eta naturalena.
|
|
|
Eta arestian aipatu dudanak, honen 247 eta 265 orrialdeetan dioena du lekuko. Une honetan,
|
esan
beharra dut, Euskararen ostarteak inprimategian zela lortu nuela aipatzen dudan liburu hau eta gehigarrizko zati bat denboraz igorri nuela inprimategira, baina zoritxarrez, argitaratzailearen axolagabetasunagatik, kanpoan gelditu zela.
|
|
|
Aldi berean,
|
esan
beharra dago Erabilera Sozialaren eta Komunikabideen batzordeak berari zegozkion gainerako gaiak tratatzeko modurik ez zuela eduki, deitua ere izan ez zelako.
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan
|
esan
beharra dago haurtzarotik elebidun direnek gainerako hizkuntzak lasterrago ikasteko ahalmena dutela; aldiz, hizkuntza soil bat baizik ez dakitenei kaltegarri zaie beraien hertsitasuna. Gainera, hizkuntz tipologiaz elkarregandik hain desberdinak diren euskara eta gazteleran hezitzen direnek berez dute beste batzuk lasterrago ikasteko ahalmena.
|
|
|
Mesfidati aritu da, uzkur. Ez du atea zeharkatu, eta
|
esan
beharrik ez gonbidapenik ere ez digula egin barrura sar gintezen. Eta beno, argazkia erakutsi diot eta zirkinik egin barik erantzun dit" a, bai... aspaldi hil zen Paddy".
|
|
|
Beharbada hitzaldian ikusiko nituen berriro. Egia
|
esan
behar badut, horrek ez zidan kilika berezirik sortzen, batez ere gaueko liskarra gogoratuta. Eta gainera, ezin jakin tipo horiek errepublikarrak ziren, edo unionista protestanteak, edo zer.
|
|
|
Gero tabernaria ere batu zitzaigun elkarrizketan, eta azkenean barkatzeko
|
esan
behar izan nien, oraindik ez nekiela aterpetxean tokirik izango nuen, eta bertara joan behar nuela, ez banuen kalean lo egin nahi. Gonbidatu ninduenak barrezka erantzun zidan ezetz, tokirik ez banu bere etxera joango nintzela lotara, eta telefonoan txanponak sartzearen keinua egin zuen bere emazteari deitzeko, afari berezia presta zezan agintzeko.
|
|
|
Dena azaltzeko adorea hartu (moduren batean edo bestean amaitu zen euren harremana, lehenago edo beranduago), egindakoa onartu eta mesedez laguntza eskatu. Eta orain, egia
|
esan
behar bada, Txemak poz txiki bat sentitzen zuen barruan, Eider ez zelako hori guztia egiteko kapaz izan, Txema baino hauskorragoa izan zelako, nolabait beldurra eman ziolako laguntza eskatzeak. Ez zion errukirik, eta hori garaipentzat zuen Txemak.
|
|
|
Hasierako momentuan harrigarria egin zitzaidan, mingarria ia, gogoratzea maite dudanari agur esana niola hiru ordu lehenago. Eta maite ez dudanari (eta maite ez dudala ez dakien horri), berriz, kaixo
|
esan
behar izan nion besarkada erdi bortxatu batez.
|
|
|
Eta zinez, ahaleginak egiten ditut gure bikotea ere beste guztiak bezain bizia izan dadin; alaia, batua eta... Maitasunez betetakoa
|
esan
behar nuen, baina ez. Batzuetan pentsatzen dut nire errua dela guztia, eta apurtu dudan bezala konpontzen ere jakin behar dudala, eta orduan ahalegintxoa egiten dut.
|
|
|
Edo bestela agian pentsatu zuen" koño, ba zergatik ez?", edo beharbada suposatu zuen ez zela hain txantxetakoa eta kanpotik (besteen begiradatik) argiago ikusten zela gure artean existitzen omen zen kimika berezia. Ez dakit nik ze arraio sartu zitzaion buruan, kontua da gau horretan (nahikoa hordituta,
|
esan
beharrik ez dago) bere ezpainen artean aurkitu nituela nireak. Ez dakit azaltzen momentu horretan pentsatu nuena, baina munduko irudi guztiak etorri zitzaizkidala esango nuke:
|
|
|
Zorionez, hutsune hori nahiz goian aipaturiko gehienak bete ditugu, nola edo hala. Orain gutxiagotan entzuten ditugu horrelako salaketak, bestelakoak dira gure kexuak, eta hori ere
|
esan
beharra dago: atzera begiratu, eta bide puska bat egin dugu.
|
|
2001
|
|
|
–Bai, baina honako hau desberdina duzu. Entzun
|
esan
behar dizudana inolako konpromisorik gabe, ez zaizu damutuko eta.
|
|
|
Azken batean, ni emagaldu bat besterik ez nintzen eta nolatan hurreratu behar nintzaion? Zer
|
esan
behar nion. Eta nola aurkeztu behar ninduen emaztearen aurrean?
|
|
|
Hor ez du kalterik bere esanetan, hankartean baizik. Ez du ematen kadera hautsita duenik, esan dut inguruan bildu diren langileak lasaitzeko, eta zerbait
|
esan
behar delako. Nahiz eta ideia putarik ez eduki.
|
|
|
–Ez zaizkidala neska horiek interesatzen! –haserretu da Tasio; Unairi gauza bat buruan sartzen zaionean zaila da izan ere ahaztaraztea– Begira bakarrik nengoan, nola
|
esan
behar diat!
|
|
|
Hitzetan kontzentratzen saiatu da. Zer
|
esan
behar dion eraztuna erakustean. Barkatu, anbulantzian aurkitu nuen hau eta, zera, zurea da ezta.
|
|
|
Horrela ez, haserretu da bere buruarekin, horrela ez. Beste modu batera
|
esan
behar du. Lasaiago.
|
|
|
Baina, dena den, ez du ezer asko
|
esan
beharrik ere. Berehala konturatu da entzutearekin nahikoa duela.
|
|
|
Lucas ikusi zuenean, liburua utzi zuen Marcosek (liburuko trena Banfield etik pasatzeko zegoen unean bertan). Asko gustatu zitzaion Lucasi keinu hori; izan ere, gauza inportantea
|
esan
behar zion. Ohean eseri eta Marcosen galderaren zain geratu zen.
|
|
|
Garrantzizko zerbait
|
esan
behar ziola barruntatu zuen Mariak, eta bekain keinuz eskatu zion kontatzen hasteko eta, berririk txarrena izanda ere, botatzeko behingoz, jakingo zuela eusten, eta eskerrak eman zizkion, aldez aurretik, medikuek eta erizainek merezi zituztelako eskerrak, eta kontu hura amaitzen zenean, zerbait eskatuz gero, bere eskuetan balego, egingo ziola. Eta hori guztia bekainez esan zion.
|
|
|
Hauxe
|
esan
behar dut hasieratik. Animalia guztiak gustatzen zaizkit.
|
|
|
Ea zenbat irauten duzun horrela. Halere, hauxe
|
esan
behar da: ez dira indiarrak bakarrik horrela egoteko gauza direnak.
|
|
|
Indian baino, nik Europan eta Ameriketan errazago eduki izan ditut beherakoa eta sabeleko mina. Eta hauxe
|
esan
behar dut: Moskun bizi izan nintzenean, jatorduak askoz urriago ziren.
|
|
|
‘Gero ez dakizun zerbait
|
esan
behar dizut, ’ esan zion amak salatik.
|
|
|
Latineko klasean zerrenda pasatzean, presente esan beharrean, adsum
|
esan
behar zen.
|
|
|
‘Jakina ulertzen duela, ’ erantzungo du Ednak irribarre erdi triste erdi burloiarekin, zuk ez duzula ulertzen
|
esan
behar duzun unean bertan.
|
|
|
Isilik geratu naiz, baina bera ere bai. Zeozer
|
esan
behar izan dut azkenerako: ‘Kosta Atlantikoan ondo errotuta zegoela uste nian.’ ‘Errotuta?
|
|
2002
|
|
|
–Eta tamalgarria izango litzateke hori, erantzun zion Zilarbizik bere irribarre maltzurra ezpainetan zuela?. Egia
|
esan
behar badut, itxura oneko estatua izango zinateke, eta mende batzuk pasatu lirateke zure estatua hori erabat suntsitu aurretik; baina, hobe izango da urte bakan batzuk gazte izatea mende luzez harrizko estatua baino.
|
|
|
Pertseok
|
esan
behar ziena esateko aukerarik eman aurretik oihuka hasi ziren denak, amorruz beterik.
|
|
|
Polidektes erregea ez zen bere anaia arrantzalea bezain zintzoa eta errukiorra. Egia
|
esan
behar bada, gaiztoa zen erregea, oso gaiztoa, eta ez zituen batere maite bi arrotzak, eta haienganako asmo zitalak zituen. Aspalditik, Pertseo mutikotzen hasi zenetik, ari zitzaien Polidektes zitalkerietan, eta haren buruan ideia maltzur bat piztu zen:
|
|
|
–Imanol –eskatu zion Julenek– Esan ezak behingoz
|
esan
behar duana.
|
|
|
–Zer, ez al dugu ezer
|
esan
behar, edo. Aspaldikoak!
|
|
|
–Gauza bat
|
esan
behar dizut –oldartu zen emakumea azkenean. Zuhaitz adarren batek autoaren aurreko kristala jo zuen, sorgin zahar baten eskua bailitzan.
|
|
|
–Horretara nindoan. Lehen esan dizuet bi gauza
|
esan
behar nizkizuela.
|
|
|
Klaseko lagunekin, neska. Hori
|
esan
behar hien. Edo gurekin bakarrik hentorrela.
|
|
|
–Ez, ez –Imanol neskaren alboan eseri zen– Eta aurrekoari dagokionez, zein galdera zeneukan
|
esan
behar didazu.
|
|
|
–Bota lasai, neska. Esan
|
esan
behar duzuna. Hain larria al da?
|
|
|
Alazne isilik geratu zen, erantzun baten zain bezala. Mutilak zerbait
|
esan
behar zuela konturatu zen. Izerdi tanta bat ikusi zion kopetan behera.
|
|
|
Haritzen ahotsa entzun zen, azkenean. Betaurrekoak kopetan jarri zituen, zerbait serioa
|
esan
behar zuela iruditzen zitzaion bakoitzean egiten zuen bezala.
|
|
|
Ez dut ukatuko horrelakorik gerta ez daitekeenik. Hauxe
|
esan
behar dut, baina. Sekula neure denboran ez dudala ikusi.
|
|
|
Ez da egia. Urte askoan zakurrei begira egon eta ahoratzen duten belar bakarra almitza dela
|
esan
behar.
|
|
|
Eta berriz ere
|
esan
behar: luzaroan nolako nagusia, halako zakurra.
|
|
|
Egia
|
esan
behar: zakurrak askatzen ez badituzte, ia beti nagusiek astirik ez dutelako izaten da.
|
|
|
Kontu hau bukatzeko, ez dakienari hauxe
|
esan
behar diot. Mendian galduta bazaude, baina ondoan etxeko mandoa edo astoa baduzu, lasai!
|
|
|
Berriz ere
|
esan
behar: guztiok ez dugu barren bera.
|
|
|
Berriz ere
|
esan
beharra dago. Zakurrek badakite haurrak ahul direla eta mende har ditzaketela.
|
|
|
Saizki horretako ardi asko otsoak galdu omen ditu. " Omen"
|
esan
behar, bai, egiazko errudunak beti susmopean eta ustezko ilunpetan gelditzen baitira.
|
|
|
Berriz
|
esan
behar dugu, ordea. Horrenbeste mota ez dira sortu berez, gizakiek nahita egin dituzten nahasketen bidez baizik.
|
|
|
" Zakurrari ondo
|
esan
behar jako".
|
|
|
Gero, bai,
|
esan
behar zituenak esan ondoren, amari begira geratzen zitzaion, jarraian Liberi eta bioi, baita baserriko lehengusuei ere, bere erretolika ohi bezala bukatzeko:
|
|
|
–Ez didazu ezer
|
esan
behar?
|
|
|
Handik aurrera, aldeko eta aurkako argudioak pilatu zitzaizkidan zentzuaren balantzan, aukera eta irtenbide bakoitzeko. Harik eta erabaki nuen arte egia
|
esan
behar niola. Baita gezur txiki bat ere.
|
|
|
Sarari, aldiz, orduantxe gailendu zitzaizkion buruan zentzua eta sen ona, kontuak jada erremediorik ez zuenean: esan nahi baita errudun sentitu zela,
|
esan
behar ez zituen hitzak esan zituelako eta urrunegi joan zelako. Izan ere, nor zen bera Sergioren fideltasuna kolokan eta zalantzan jartzeko?
|
|
|
–Hara. Sekretu bat
|
esan
behar dinat. ETAn sartua nagon, eta laguntza bila nabilen.
|
|
|
–Eta ez al diogu zer edo zer
|
esan
behar Sarari, Leireri buruz. Komunikabideek noiznahi zabaltzen baitituzte hiesari buruzko berriak, eta susmo txarrak izan ditzake...
|
|
|
Barnetik apurtu ninduen. Baina egia
|
esan
behar nuela iruditu zitzaidan. Eta gezur txiki bat, ohi bezala, gaitzean aditua zèn jendeak ez baitzuen uste, artean, epe laburrean erremedio eraginkorrik asma zitekeenik, tratamendu erretrobirala handik urte eta erdira ezarri bazen ere.
|
|
|
–Gauza bat
|
esan
behar dizut, ama, eta zuri ere bai, aita... Beste mutil batekin ateratzen hasi naiz...
|
|
2003
|
|
|
Askotan ateratzen zitzaion morte hitza edo defunçâo hitza edo decesso hitza. Egia
|
esan
behar bada, morte, defunçâo eta decesso hitzen orrialdeak markatuta zituen Matiasek, tolestura elegante batez, eta berez zabaltzen zen hiztegia orrialde horietan, behartu gabe. Matiasek apropos markatzen zituen orrialde horiek, neurririk gabe gustatzen zitzaiolako horretaz idaztea.
|
|
|
Ikustera joaten ziren, ez jokatzera". Mercedesek esan zuen jokatu ere jokatzen zutela eta Pablo ona zela gainera, oso ona, baina itsua zela, eta Mateok
|
esan
behar zizkiola jokaldi bakoitzean tenperatura, haizearen norabidea, ordua... eta kontrarioak zer mugitzen zuen; eta epaileek ez zieten parte hartzen uzten, jokalari bi baten kontra izango litzatekeelako hori, eta horregatik ez zuten parte hartzen txapelketetan, ez ingurukoetan ez Europakoan, baina joan bai, urtero joaten ziren ikustera.
|
|
|
Baina, pentsio bateko balkoi batetik begiratuta, bazirudien letra batzuk ez zirela letrak, zenbakiak zirela, eta postura egingo zuen Matiasek harri leundu haiek ez zirela harriak, hilarriak zirela: guztiz hilarri homologatuak, guztia
|
esan
behar bada. Baina pentsio bateko balkoi batetik ezin da halako afirmazio erabatekorik egin, begien trukoa izan zitekeelako hura edo, are okerrago, burmuinaren trukoa izan zitekeen, eta burmuina izaki peligrosoa izan daiteke, batez ere etxetik kanpo gaudenean; esate baterako, etxetik zazpi ordura gaudenean, trenez.
|
|
|
Eta isiltasun hura likatsua iruditu zitzaion Matiasi, laranja ura bezala. Eta ezelako zalantzarik gabe jakin zuen Matiasek berak
|
esan
behar zuela zerbait, berak hitz egin behar zuela, berari tokatzen zitzaiola, eta Banoa gelara esan zuen, ez zitzaiolako beste ezer okurritu.
|
|
|
Dutxa katarsi tipo bat da, etnografoek sinistu nahi ez badute ere. Horregatik guztiagatik dutxatzen zen Matias arratsaldean; horregatik guztiagatik eta nagia ematen ziolako goizean dutxatzeak, dena
|
esan
behar bada. Arratsaldean dutxatzen zen beraz, hipopotamoak bezala edo Madagaskarreko igel gorriak bezala.
|
|
|
trenak diseinatzen utzi zuen bere burua 1915 inguruan. Apur bat aspertuta ere bazegoen trenak diseinatzeaz, guztia
|
esan
behar bada.
|
|
|
Esplikatu zidan Dimasek etxeko pertsonaren bat hiltzen denean abisua eman behar zaiela erleei. Jo behar dela, pak pak, erlauntzean eta
|
esan
behar zaiela Etxeko jauna hil da, edo Etxekoandrea hil da. Batez ere horietako bat hiltzen denean, horiek izaten direlako erleen jabeak, etxeko jauna edo etxekoandrea.
|
|
|
Beharbada. Hori
|
esan
behar nion Malcori. Afarian.
|
|
|
Eta hitz egiten hasi zenetik orduan isildu zen lehenengoz, eta ez zirudien jarraitzeko gogorik zeukanik. Eta orduan ikusi zuen Matiasek hitz egiteko aukera eta Dimasi
|
esan
behar ziona esateko aukera. Egunak eman zituen Matiasek Dimasi esan nahi ziona esan ezinda.
|
|
|
Eta orduan zeukan aukera. Pentsatu zuen Matiasek, gainera, Dimas apur bat animatzeko ona izango zela
|
esan
behar ziona. Kontatu zion problema bat zeukatela Museoan erleekin eta beste intsektu batzuekin, eta bera zela Idusen erleen gainean gehien zekiena, eta beste intsektuen gainean ere ez zuela gutxi jakingo, eta zela bera, Dimas, Museora joatea; konpondu ahal izango zuela, beharbada, erleekin zegoen problema eta beste intsektuekin zegoen problema.
|
|
|
Hau da froga gisa ekarri ahal izan dudan guztia" esan zuen edo esan zezakeen, halaxe adierazi nion epaileari, ahots beheraz hitz egiten baitzuen, ahots leun edo hezeegiz, aurrean zuena laztanduz edo isiltasunezko estalki batean bilduz bezala. Ez nion konturik egin, beraz, esan zuenari, adiago bainengokien ahotsaren xehetasun horri edo bere aurpegiko adierei, emakume batzuekin maiz gertatzen zaidan eran, eta, egia
|
esan
behar badut, ez nion sinetsi ere egin; zergatik sinetsi behar nion. Bi urte luze generamatzan gure literatura inarrosi zuen idazle horren atzetik eta dagoeneko ondo ikasia nuen gisa horretako" salatzaileak" gainetik kentzeko zer egin behar nuen:
|
|
|
Monikak bere beso biluziak igurtziz jarraitzen omen zituen nire hitzak, fresko egiten baitzuen gau hartan, eta nik erakargarritasunekin segitzen omen nuen esaldiak gero eta gehiago trabeskatuz, ideien anabasa bat egiteraino. Berak
|
esan
behar izan omen zidan hotz egiten zuela, berriro besoak igurtziz, eta orduan nik jaka erantzi eta zerbait baliozkoa biltzen den eran bildu omen nuen, trakets eta baldar baina aldi berean amultsuki, eta zerbait oso baliozkoa balitz bezala estutu omen nuen nire kontra, galtzeko beldur garen gauzak estutzen diren bezala, apurtzeko beldurrarekin. Ez omen nuen zalantzarik izan, ez omen nuen galdetu ere egin.
|
|
|
Hemen boa pozoitsuak ikusten ditut eta zurekin gogoratzen naiz", idazten dio. Dena dela, justiziari men eginez,
|
esan
beharra dago Pichardon bizargin hau izan zela urte batzuk geroago Albert Mezigue esploratzaile handiari herriko plazan irudia jar ziezaioten lanik gehien egin zuena, udaletxeko zinegotziak konbentzituz. Horrek erakusten du gizakiaren benetako handitasuna beti nagusitzen zaiela txikikeriei.
|
|
|
Horrelaxe, gerritik helduta, eraman omen zuen bazter batean bikoteentzako apailaturik zeuden eserlekuetako batera eta han, bere ausardia kordokatzen hasia ikusi zuelako edo, edateko zerbait fuertea nahi zuela esan omen zuen. Orduan, edariari lehen bi tragoak jo eta gizonari entzuteko eserlekuan jarrera eroso bat aurkitu uste izan zuela adieraziz keinu bat egin zuenean, hasi omen zen gizona hizketan, eta denbora askoan isilik egon edo
|
esan
beharrekoa gehiegi pentsatu dutenek egin ohi duten bezala hasi omen zen, modu nahasi samarrean eta azkena esan beharrekoa aurrena esanez.
|
|
|
Egongelako sofan eseri nintzen ezer esan gabe. Bera whiski bat prestatzen hasi zen, zerbait garrantzizkoa
|
esan
behar zuenean egin ohi zuen moduan. Jela zatiak eta edaria nahasten zituen bitartean isiltasuna zilegi zuen, baina presa zuen nonbait erabakien berri emateko, eta Romain Gary benetakoak bezala bere burua hil nahi zuela esan zidan lehenik eta behin, egun gutxi barru, dena prestaturik zuela, baina ez beldurtzeko, bereak iruzur bat gehiago izan nahi zuelako," euskal literaturan egin den iruzurrik ederrenetakoa" esan zuen, bere Gary maitearen jukutriak gogoan.
|
|
|
Haur batzuk dabiltza dindanean burdinazko kateei eskutxoekin helduta, zaintzaileek eguneko lehen zigarroaz gozatzen duten bitartean. Ez du arriskuaren zantzurik sumatu emazteari kargu hartu eta
|
esan
beharrekoak esaten hasi zaionean, ez eta ere poltsa zimurretik esku dardaratiz pistola beltza atera dionean ere. Esajerazio bat iruditu zaio, gehiegikeria guztiz femenino bat, gauzak bere onetik atera gabe ere aski arazo baitituzte beren artean.
|
|
|
–Joanma, zenbat aldiz esan diat Luziferren aho parean altxatu zela hire etxea? Zenbat bider
|
esan
behar diat Azpil Luziferren hilotzaren gainean eraikia dagoela. Ikusi nahi al duk Azpilgo mapa?
|
|
|
Ez dut besterik pentsatu behar neure burua lotsa mingarrian ikusteko. Zerbait
|
esan
behar eta:
|
|
|
–Oskar, ez al duzu ezer
|
esan
behar?
|
|
|
–Ez al didazu sartzeko
|
esan
behar?
|
|
|
Nik gure artekoak betiko irautea nahi dut baina, era berean, badakit gauzak askotan ez direla guk nahi bezala ateratzen. Horregatik zaindu egin behar da harremana, mimatu, sentitzen duguna
|
esan
behar diogu aldamenean daukagunari eta, uste dut, beldur pixka bat izateak ere on egiten diola harremanari. Zentzu horretan bakarrik defendatzen ditut zeloak.
|
|
|
Esklaboak. Hari" bai"
|
esan
behar zaio beti, eta hark bezala pentsatu. Bestela, fuera.
|
|
|
Berriro ere pozik nagoela
|
esan
behar, zure beste eskutitz bat jaso dudalako. Horrek esan nahi du gure katea ez dela eten, eta oraindik pertsonak bezala jokatzeko gauza garela.
|
|
2004
|
|
|
Sekula ez naiz sentitu hain ahul, hain defentsa gabe. Hala ere, putzu beltz horretatik irtetea lortu nuela
|
esan
behar.
|
|
|
Palestinako egoerari dagokionez, situazio larria areagotu egin dela
|
esan
beharra dago. Ez da ikusten esperantzarako zirrikitu bat ere.
|
|
|
Egia. Hik bakarrik egia
|
esan
behar duk. Ni engainatu gabe eta, batez ere, heure burua engainatu gabe.
|
|
|
–Begira, ez dut zurekin gehiago eztabaidatzeko asmorik edo gogorik. Zuk zerbait
|
esan
behar badidazu, esan, eta ni entzuteko prest nago. Baina hemendik aurrerako eztabaidak alferrik izango direla uste dut.
|
|
|
Hitz egin, hitz egin dugu, baina ez dugu deus erabaki. Berriz
|
esan
behar al dizut oraintxe deitu behar niola?
|
|
|
–Zer
|
esan
behar didak, ba, zer?
|
|
|
Oraingoz, behintzat, ez naiz horretan gelditu Iratirekin. Zenbat aldiz
|
esan
behar dizut?
|
|
|
–Bai baina, nik
|
esan
behar nizuna nahiko inportantea zen. Beñatek zuen artekoa esan didanean...
|
|
|
Azkenean ni ere urduri jartzen ari nauk. Ea, zer
|
esan
behar didak?
|
|
|
Zer nahi duk gehiago? Ni ari nauk hik
|
esan
beharrekoa esaten.
|
|
|
–Nola
|
esan
behar diat ez dudala gehiago entzun nahi hire sermoirik. Oso gauza politak esaten dituk, baina niri ez zaizkidak gustatzen.
|
|
|
Euskaldun izatea, jakina, ez da inoizko euskal esentzien bila ibiltzea, edo halako leinu garbitasunaren aztarnak gaurkotzea, edo halako izaera aldagaitz eta hilezkor bati bizirik eutsi nahi izatea. Hori, erantsiko nuke nik, ez zegoela
|
esan
beharrik ere, gure arteko kontzientzia kontuak eta joera ideologikoen gaitasun indarrak zertan diren ez bageneki.
|