|
2003
|
|
|
Sortzaileen enpresa esperientzia, enpresaren tamaina eta
|
emakumeen
parte hartzea funtsezkoak dira enpresa berri baten biziraupena eta finkapena lortzeko. Hala ondorioztatzen da “Enpresa bat finkatzeko faktoreak” izeneko txostenetik.
|
|
2005
|
|
|
Testu honetan arreta berezia emangozaio azkenari. Hala ere, aurreko aldaketetan barneratutako artikulu baten aipamenagarrantzitsua da,
|
emakumeen
parte hartzearen alde daudenen oinarri moral etajuridikoa baita. Horren arabera, Alardean parte hartzea, titulo de honor y acto deservicio voluntario?
|
|
|
ikuspegi juridikotik orain artean izan diren epai eta gertakari juridiko garrantzitsuenak eta interesgarrienak biltzea eta horien azterketa modu argi batean egitea, hiztegi juridikoaahal den neurrian alde batera utziz. ...tu, hala nola, Arartekoak herri bietako udal agintarieihelarazitako gomendioak, urtetan zehar kaleratutako epaiak, 1999ko udazkeneantradizionalistek Irungo kasinoan antolatutako konferentzien barnean hizlariizandakoen zenbait pasarte, Maria Luisa Agirretxe zuzenbide irakasleak orain urtebatzuk Alardearen klabe juridikoak jendeari aditzera emateko asmoz prestatutakotxostena, egunkarietako kronikak,
|
emakumeen
parte hartzearen alde auzitegienaurrean lanean aritu diren abokatuen aburuak eta beste hainbat ohar.
|
|
|
Lehenik eta behin, bide judiziala erabili izanaren zergatia azaldu litzateke.Hau da, zein mementotan eta zergatik erabakitzen den auzitegietara jotzea
|
emakumeen
parte hartzea Alardeetan bermatu ahal izateko. Zerk eragin edo bultzatu zuenherrian sortutako eztabaida bat, hiritarren artean konpondu eta irtenbidea bilatubeharrean, auzitegien aurrera eramatea, ezinbestean eztabaidaren oihartzuna herribietako mugetatik kanpora zabalduz.
|
|
|
Aldiz, goragoko gainerako instituzioei dagokionez, ezer gutxi esan daiteke. Hala ere, aipatutako erakundeen iritziak kontuan hartu beharrekoak badira ere, maila praktikoan, kasu honetan,
|
emakumeen
parte hartzea bermatzeko orduan, beren erabakiahalmena mugatua dela ondorioztatu beharra dago. Bi erakundeek, Arartekoak etaEmakundek, erabaki ahalmen mugatua baitute, eta agerian geratu den bezala, inolaz ere herri bietako udalen portaera baldintzatzeko modukoa.
|
|
|
Egoera honek, hau da, batetik, hiritarrek oro har emakumeek planteatutakoberdintasun eskubidearen aldeko aldarriarekiko zuten funts ezaren ideiak; bestetik, bi udaletako agintarien jarrera interesatuak, eta azkenik, oro har sentitutako babesgabeziak, bide judizialaren aterpea bilatu nahi izatea eragin zuten. Gainera,
|
emakumeen
parte hartzearen aurka zegoen sektorearen zati handi batek epaileen erabakiaberen aldekoa izango zelako uste osoa zuen eta epaileek erabakitakoa errespetatzeko asmoa adierazi zuen.
|
|
|
Bi epaiak Madrilen egoitza duen Auzitegi Gorenak berretsi zituen urte batzuk geroago. Hondarribiko Alardea dela eta, 2002ko irailaren 13ankaleratutako epaiaren bitartez, eta Irungo Alardeari dagokionez, 2002ko irailaren19ko epaiaren bidez. Azken bi epai horiek behin betiko berresten dituzte 1998.urteko 15/ 98 eta 16/ 98 epaietan
|
emakumeen
parte hartzearen eskubidearen aldeBilboko bi abokatuek erabili zituzten argudio juridikoak.
|
|
|
Epaiak zehazten zuenez, Alardea ezin zitekeen manifestazio batekin alderatueta manifestazio eskubidea egikarituz Alardea ospatu ahal izango balitz ere, espazio edo eremu publikoan burutzeagatik, litzateke emakumeen parte hartzeaukatu (betikoek epai horren aurka errekurtsoa aurkeztuko dute, baina AuzitegiGorenaren epaia beranduegi, hurrengo urteko Alardea igarota, iritsiko da betikoentzat eta, ondorioz, hurrengo urteko Alardea ospatu ahal izateko estalki juridikoberri bat bilatuko dute. Hau da, iruzur legalaren bideari ekingo diote, estalkilegalak bilatuz
|
emakumeen
parte hartzea oztopatzeko).
|
|
|
emakumearen parte hartzearen alde daudenek beste Alarde bat antolatzekoduten aukera. Ideia horrek
|
emakumeen
parte hartzearen alde daudenen jatorrizkoideia desitsuratzen du.
|
|
|
Beraz, arestian adierazi bezala, 1998 urteko 15/ 98 eta 16/ 98 epaiak kalerairten ondoren, Irun eta Hondarribiko tradizionalistak beraien estrategia aldatu beharrean aurkitu ziren. Irun eta Hondarribiko Udalek ezin zuten, ordura arte bezala, Alardea antolatzen jarraitu, ez behintzat,
|
emakumeen
parte hartzea ukatuz; izan ere, emakumeen parte hartzea ukatuko lukeen Alarde baten antolaketan parte hartukobalute, prebarikazio delituaren aurrean aurkituko bailirateke bi alkateak, hau da, udalek, Administrazio Publikoko erakundeak izanik, ezin dute legeak agintzenduena ez bete eta egokien kontsideratzen duten moduan edota beraien interesenarabera jardun, indarrean den legeriari eta epaitegiek... Administrazio Publikokoerakundeak diren heinean, udalak legeak eta epaitegiak zehaztutakoa betetzerabehartua daude.
|
|
|
Beraz, arestian adierazi bezala, 1998 urteko 15/ 98 eta 16/ 98 epaiak kalerairten ondoren, Irun eta Hondarribiko tradizionalistak beraien estrategia aldatu beharrean aurkitu ziren. Irun eta Hondarribiko Udalek ezin zuten, ordura arte bezala, Alardea antolatzen jarraitu, ez behintzat, emakumeen parte hartzea ukatuz; izan ere,
|
emakumeen
parte hartzea ukatuko lukeen Alarde baten antolaketan parte hartukobalute, prebarikazio delituaren aurrean aurkituko bailirateke bi alkateak, hau da, udalek, Administrazio Publikoko erakundeak izanik, ezin dute legeak agintzenduena ez bete eta egokien kontsideratzen duten moduan edota beraien interesenarabera jardun, indarrean den legeriari eta epaitegiek adierazitakoari muzin eginez, finean, ema... Administrazio Publikokoerakundeak diren heinean, udalak legeak eta epaitegiak zehaztutakoa betetzerabehartua daude.
|
|
|
Hala ere, bi Alardeen behin betiko pribatizazioa ez da egun batetik besteragertatuko. Epaileak nahasteko eta
|
emakumeen
parte hartzea oztopatzeko asmoz, progresiboki eta urtean urteko gorabehera juridikoen eta interesen arabera estalkijuridiko ezberdinak erabiliko dituzte, beraien azken helburua lortzeko asmoz: diskriminatzen jarraitzea.
|
|
|
Alardea manifestazio eskubidea erabiliz antolatzearen betikoen erabaki honenaurka, errekurtsoa aurkeztu zuten
|
emakumeen
parte hartzearen aldeko abokatuekauzialdi administratiboan, manifestazio eskubidearen estalki juridikoaren babespean gauzatzeko asmoa adierazi arren, ez baita benetako manifestazio bat eta halaizango balitz ere, ezin duelako emakumeen parte hartzea debekatu, espazio publikoan egiten delako manifestazio hori. EAEko Auzitegi Nagusiak emakumeenparte hartzea defendatzen duten abokatuei arrazoia emango die (hala ere, esanbeharra dago betikoek epaia errekurritu eta Auzitegi Gorenak EAEko AuzitegiNagusiak adierazitakoaren aurkakoa adieraziko duela, hau da, manifestaziotzat hardaitekeela, antolatzaileak, nahi duen lema erabiliz, manifestazioa bere nahiarenarabera egin dezakeelako, beraren antolaketarekin egokien deritzoten mezua zabalduz.
|
|
|
Alardea manifestazio eskubidea erabiliz antolatzearen betikoen erabaki honenaurka, errekurtsoa aurkeztu zuten emakumeen parte hartzearen aldeko abokatuekauzialdi administratiboan, manifestazio eskubidearen estalki juridikoaren babespean gauzatzeko asmoa adierazi arren, ez baita benetako manifestazio bat eta halaizango balitz ere, ezin duelako
|
emakumeen
parte hartzea debekatu, espazio publikoan egiten delako manifestazio hori. EAEko Auzitegi Nagusiak emakumeenparte hartzea defendatzen duten abokatuei arrazoia emango die (hala ere, esanbeharra dago betikoek epaia errekurritu eta Auzitegi Gorenak EAEko AuzitegiNagusiak adierazitakoaren aurkakoa adieraziko duela, hau da, manifestaziotzat hardaitekeela, antolatzaileak, nahi duen lema erabiliz, manifestazioa bere nahiarenarabera egin dezakeelako, beraren antolaketarekin egokien deritzoten mezua zabalduz.
|
|
|
EAEko Auzitegi Nagusiak emakumeenparte hartzea defendatzen duten abokatuei arrazoia emango die (hala ere, esanbeharra dago betikoek epaia errekurritu eta Auzitegi Gorenak EAEko AuzitegiNagusiak adierazitakoaren aurkakoa adieraziko duela, hau da, manifestaziotzat hardaitekeela, antolatzaileak, nahi duen lema erabiliz, manifestazioa bere nahiarenarabera egin dezakeelako, beraren antolaketarekin egokien deritzoten mezua zabalduz. Baina Auzitegi Gorena,
|
emakumeen
parte hartzea defendatzen duten abokatuen esanetan, oker dabil; izan ere, nahiz eta betikoek beraien jarrera diskriminatzailearekin aurrera jotzeko asmoz estalki juridiko gisa manifestazio eskubideaerabili, Alardearen ospakizunaren mezu nagusia ez da emakumeak diskriminatzea, baizik eta herri bietako garaipen historikoengatik eskerrak ematea herri bietakoikur erlijiosoei eta, beraz, emakumeek ber... Beraz, Auzitegi Gorenak ez du ulertuko zein denAlardeen egiazko helburua), baina EAEko Auzitegi Nagusiaren epaia kalera ateraorduko, 1998 urteko Alardea nahi bezala burutu dute betikoek, hau da, manifestazio eskubidea erabiliz.
|
|
|
EAEko Auzitegi Nagusiak emakumeenparte hartzea defendatzen duten abokatuei arrazoia emango die (hala ere, esanbeharra dago betikoek epaia errekurritu eta Auzitegi Gorenak EAEko AuzitegiNagusiak adierazitakoaren aurkakoa adieraziko duela, hau da, manifestaziotzat hardaitekeela, antolatzaileak, nahi duen lema erabiliz, manifestazioa bere nahiarenarabera egin dezakeelako, beraren antolaketarekin egokien deritzoten mezua zabalduz. ...l; izan ere, nahiz eta betikoek beraien jarrera diskriminatzailearekin aurrera jotzeko asmoz estalki juridiko gisa manifestazio eskubideaerabili, Alardearen ospakizunaren mezu nagusia ez da emakumeak diskriminatzea, baizik eta herri bietako garaipen historikoengatik eskerrak ematea herri bietakoikur erlijiosoei eta, beraz, emakumeek bertan parte hartuko balute, ez lirateke asmohorren aurka joango,
|
emakumeen
parte hartzearen helburua ere esker on horiazaltzea izango bailitzateke. Beraz, Auzitegi Gorenak ez du ulertuko zein denAlardeen egiazko helburua), baina EAEko Auzitegi Nagusiaren epaia kalera ateraorduko, 1998 urteko Alardea nahi bezala burutu dute betikoek, hau da, manifestazio eskubidea erabiliz.
|
|
|
Alardean soldadu gisa desfilatu nahi duten
|
emakumeen
parte hartzea oztopatzen jarraitzeko eta epaitegien aurrean etorkizunean sor zitezkeen borroka juridikoen aurrean beraien diskurtsoaren eta beraien interesen neurriko estalki juridikoaprestatzeko asmoz, tradizionalistek Irungo Kasinoan konferentzia batzuk antolatuzituzten 1999 urteko azaroaren 8tik 11ra. Hitzaldi edo konferentzia horietan, besteak beste, jurista eta epaileek hartu zuten parte.
|
|
|
Urrats hauek helburu berdina dute: Alardeen antolakuntza esku pribatuetangeratzea eta, horrela, pertsona pribatu hauen borondatearen edo nahiaren adierazleizango den Alarde bat ospatzea, hau da, Alardeetan emakumeek kantinera bezalaparte hartzea soilik eta soldadu gisa parte hartu nahi duten
|
emakumeen
parte hartzeko eskubidea ukatzen jarraitzea.
|
|
|
Finean, urrats hauen guztien bidez, tradizionalistek emakumeen parte hartzeaukatu eta berdintasunezko Alarde publiko bat saihestu nahi dute. Haien interesetara egokitzen den forma juridiko bat bilatu eta forma juridiko horrek eskatzendituen exijentzia legalak beteko dituzte emakumearen parte hartzea kantinerarenpaperera murrizteko eta gainerako
|
emakumeen
parte hartzea ukatzen jarraitzeko, hau da, diskriminatzen jarraitzeko. Eta jarrera horrek badu izen bat arlo juridikoan: iruzur legala.
|
|
|
EAEko Auzitegi Nagusiaren 2002ko ekainaren 21eko epaia, Irungo Alardearidagokionez, eta urte bereko eta eduki bereko irailaren 10eko epaia, HondarribikoAlardeari dagokionez, errekurritu egin zituzten emakumearen parte hartzea defendatzen duten abokatuek. Beraz, gaia Madrilen egoitza duen Auzitegi Gorenarenesku dago eta orain auzitegi horrek zer esango duen itxarotea besterik ez zaigugeratzen jakiteko betikoei zabalik geratzen zaien azken atea beraien intereserakozabalik geratuko den ala
|
emakumeen
parte hartzearen alde gaudenontzat itxita geratuko den.
|
|
|
Besterik gabe, egun batetik bestera, neronek, nire beste bi lagunekin batera, elkarte pribatu bat eratzeko erabakia hartu eta urtero irailaren 8an edota ekainaren30ean herri bietako kaleetan zehar nire festa pribatua antolatzeko erabakia hartukobanu bezala kontsideratzen dituzte epaileek betikoek antolatutako bi Alardeak, etainondik inora ere ez, aurretik festa bera, guztion ondare kulturala izanik, udalekhamarkadetan zehar antolatu eta finantziatu zutela. Finean, tradizionalistek azkenurteotan jarraitutako estrategia juridikoa guztion ondare kulturala den Alardea, udal agintarien oniritziarekin, elkarte pribatuen esku utzi eta elkarte horiek
|
emakumeen
parte hartzea ekiditen jarraitzeko helburua eduki ez balute bezala aztertzendute epaileek afera.
|
|
|
Bi garaiak aztertu ondoren (Alarde publikoaren eta Alarde pribatuaren garaiak), etabi Alardeetan
|
emakumeen
parte hartzea legitimoki eta Zuzenbidearen ikuspegitikdebeka daiteken ala ez galdera juridikoaren aurrean, gaur arte kaleratutako epaietanoinarrituz, bide judizialean nagusitu diren bi tesiak honako hauek direla ondorioztadezakegu:
|
|
|
Hemen koka daitekeeztabaida juridikoaren hasiera eta lehen inflexio puntua. EAEko Auzitegi Nagusiaren bi epaiek herri bietako udalen
|
emakumeen
parte hartzearen aurkako erabakiak baliorik gabe utzi dituzte, bi Alardeek izaera publikoa dutela frogatu dute etaemakumeek soldadu gisa desfilatzea berdintasun eskubidearen egikaritzaren ondorioa dela adierazi. Finean, emakumeek Alardean parte hartzea funtsezko eskubidebat dela aditzera eman dute.
|
|
|
Lehenik, Alardea manifestazio eskubidearen estalkipean egin zuten. Erabakihorren aurka eta Alardeak manifestazio eskubidearekin zerikusirik ez duelako iritzian oinarrituz,
|
emakumeen
parte hartzearen aldeko abokatuek errekurtsoa aurkeztu zuten EAEko Auzitegi Nagusiaren aurrean eta auzitegiak arrazoia emanzien. Epaiak zehazten zuenez, Alardea ezin zitekeen manifestazio batekin alderatueta manifestazio eskubidea egikarituz Alardea ospatu ahal izango balitz ere, espazio edo eremu publikoan burutzeagatik, litzateke emakumeen parte hartzeaukatu (betikoek epai horren aurka errekurtsoa aurkeztuko dute, baina AuzitegiGorenaren epaia beranduegi, hurrengo urteko Alardea igarota, iritsiko da betikoentzat eta, ondorioz, hurrengo urteko Alardea ospatu ahal izateko estalki juridikoberri bat bilatuko dute.
|
|
|
6.EB IUri dagokionez, beti
|
emakumeen
parte hartzearen aldekoa izan da.Horrela bada, 1999 urteko udal hauteskundeetan lehen zituen hiru ordezkariak galdu zituen. Gaur egun zinegotzi bakarra du Irunen.
|
|
|
Maila politikoan Alardeak duen garrantzia ukaezina da. Horrela, hemen ezdago jokoan soilik
|
emakumeen
parte hartzea, Irungo alkatetza ere jokoan zegoen1999 urtean. Irunek garrantzi handia du politikoki ikusita.
|
|
|
lortzeko.Alardean parte harzea edota Alardea orain arte izan den bezala maitatzea nahikoada irundarra edo hondarribiarra izateko. Izan ere, kanpoan jaio den bat, bertakoa, izango da
|
emakumeen
parte hartzearen kontrakoa bada; eta, kanpotarra, nahiz etabertan jaio, emakumearen parte hartzearen aldekoa bada.
|
|
|
barruan ernetzen da, kardaberen artean lore gisa, edo loreen arteankardabera bezala, nork bere largabistaren arabera juzga beza. Alardeen kasuan ereez da kanpotik etorri berritzeko nahia, ez da arrotzen kontua izan, nahiz hori ereaurpegiratu izan zaien
|
emakumeen
parte hartzea bilatzen zutenei. Barruan etabarrutik sortu da auzia.
|
|
|
Erditze aurreko eta ondorengo garaiek emakumearen egoera profesionala bereziki baldintzatzen eta mugatzen dute. Hau izandaiteke
|
emakumeen
parte hartze eskasaren arrazoietariko bat.
|
|
2007
|
|
|
Kirol federatuan
|
emakumeen
parte hartzea bultzatu asmoz, lankidetzako hitzarmenak sinatu dituzte Lasarte Oriako Udalak eta Lasarte Oria Kirol Elkarteak Saskibaloiko, Judoko eta Atletismoko atalak, Ostadar Kirol Fundazioak Futbola eta Lasarte Igeri Elkarteak.
|
|
|
Sinaketa ekitaldian, Ana Urchuegia alkate presidentea eta Jesus Zaballos Udalaren Kirolen Batzordeko zinegotzi presidentea izan dira Udaleko ordezkari moduan. Kirol elkarteen aldetik, Manuel Morales Lasarte Oria Kirol Elkartearen gordailuzaina, Itziar Carrasco Ostadar Kirol Fundazioaren ordezkaria eta Itziar Eraunzetamurgil Lasarte Igeri Elkartearen ordezkaria izan dira.Udalak kirol elkarteei ematen dizkien laguntzen helburua, kirol jarduera federatuan
|
emakumeen
parte hartzea bultzatuko duten egiturak sustatzea da, beti ere" egituron proiekzioa eta interesa bat baldin badator Lasarte Oriako Udalaren kirol politikarekin". Emakume gutxi kirolfederatuanEmakumeek kirol federatuan parte hartze eskasa dutela ikusirik, Lasarte Oriako Udalak laguntza lerro bat garatzea erabaki zuen emakumea positiboki diskrimanatze aldera kirol federatuko jarduerei eki... Hitzarmen horietan, aipatu planean finkatutako helburua betetzeko alderdiek bere gain hartzen dituzten betebeharrak jasotzen dira.Emakumeen kirol jarduera federatua sustatzeko, urtean, 18.030,36 euro banatzen ditu Udalak.Sinatzen diren hitzarmenak urtebeteko iraupena dute.
|
|
|
“Politikagintzaren ateak ireki ditzagun” lelopean, politika esparruan emakumezkoek" ordezkaritza eskasa" dutela nabarmendu nahi dute. “Aurten udal hauteskundeak egingo direla baliatuta, pentsatu dugu une aproposa dela politikagintzan
|
emakumeen
parte hartze handiagoa aldarrikatzeko. Erabaki politikoetan parte hartzerakoan oztopo ugari dituzte, bai etxeko lanak, seme alabak eta mendetasuna duten pertsonak zaintzeko lanak banatzean egiten den sexu bereizketagatik, bai boterea izateko duten gaitasunaren gainean aurreiritziz beteriko jendartean bizi garelako oraindik”, dio Iñaki Urkiza Gizarte Zerbitzuetako zinegotziak.
|
|
2008
|
|
|
Legeak pixkanaka ari dira aldatzen, gomendioak ematen hasi dira, baina oraindik ez dute ezer zehatzik esaten; orokortasunetan gelditzen dira. Esaten dute aztertutako gaixotasunak populazioan duen eraginarekiko proportzionala izan behar duela
|
emakumeen
parte hartzeak, eta emakumeek behar bezala ordezkatuta egon behar dutela.
|
|
|
Argi gelditu zen hori Sendagaien eta Produktu Sanitarioen Espainiako Agentziak egin zuen azterketa batean. 2007ko lehenengo lauhilabetekoan aurkeztutako txosten guztiak aztertu zituen, saiakuntza klinikoetan
|
emakumeen
parte hartzea kontuan hartzen ote zuten jakiteko. Ikusi zuten aurkeztutako 25 saiakuntzetatik% 20k bakarrik aztertu zituela emaitzak sexuaren arabera edo kontuan hartu zuela sexuaren eragina.
|
|
|
Emaitza horien aurrean, ezin izan zuten esan
|
emakumeen
parte hartzea nahikoa izan zen edo ez, ikerketen% 80k ez zutelako horren berri eman. Atera ahal izan zuten ondorio bakarra izan zen ikertzaileek ez zutela aintzat hartu sexuak eraginik izan ote zuen egin zuten ikerketan; ez, behintzat, bukaerako txostenean.
|
|
|
1766koaz gain,
|
emakumeen
parte hartzearen garrantzia ukaezina da matxinada guztietan. Otazuk 1718koari buruz jasotako testigantzaren arabera:
|
|
|
Zabalak Eibar setiatu zuenean, azpimarragarria da ume, adin nagusiko eta
|
emakumeen
parte hartzea hirigunearen defentsan; emakumeek euren batailoi propioa sortzeko baimena eskatu eta lortu izana, pentsamolde aurrerakoiek Eibarren zuten arrakastaren beste seinale bat da. Eibarko miliziak, gainera, herria defendatzeaz gain, inguruko hinterlanda kontrolatzeko eginkizuna hartu zuen, Ziortzara egindako espedizioak adierazten digun bezalaxe.
|
|
|
Gertakizun hori ikuspegi ezberdinetatik azter dezakegu. Alde batetik, azpimarragarria da ume, adin nagusiko eta
|
emakumeen
parte hartzea hirigunearen defentsan; azken horiek euren batailoi propioa sortzeko baimena eskatu izana liberalismoaren beste seinale bat dela ondoriozta dezakegu. Gai honen inguruan, etxe batean baino gehiagotan eztabaida gogorrak sortuko ziren senar emazteen eta aitaalaben artean, baina kontua da 100 emakumek hirigunearen defentsan parte hartu zutela, armekin eskuetan.
|
|
|
Genus Fundazioa edo Ezgaitasuna duten Emakumeen Sarea dira adibide batzuk. Sarearen kasuan,
|
emakumeen
parte hartzea eta koordinazioa sustatu nahi dira, baita erakunde publiko eta pribatuak ere, ezgaitasuna duten emakumeen eskaerei erantzuteko eta elkarteen mugimendua sustatzeko. Haien ustez, emakumeak diskriminatu egiten dituzte haurtzaroan familian, eta helduak direnean lana lortzeko aukeretan.
|
|
|
Jon Abril Aralarreko koordintzaileordeak esan zuen atzoko eguna «gazi gozoa» izan zela. «Gozoa gero eta gehiago baitira alardean
|
emakumeen
parte hartzea babesten dutenak, eta gazia gizonen eta emakumeen parte hartzean parekidetasuna lortu ez delako». Bide horretan erakundeen jarrera salatu zuen Abrilek.
|
|
|
Jon Abril Aralarreko koordintzaileordeak esan zuen atzoko eguna «gazi gozoa» izan zela. «Gozoa gero eta gehiago baitira alardean emakumeen parte hartzea babesten dutenak, eta gazia gizonen eta
|
emakumeen
parte hartzean parekidetasuna lortu ez delako». Bide horretan erakundeen jarrera salatu zuen Abrilek.
|
|
2009
|
|
|
Eskualde batzuetan emakumeen lizentzia kopuruak gora eginizanak (Kostan), besteetan behera egin izanak (Buruntzaldean) eta zenbaitetankopurua hutsean egoteak (Bidasoa, Goierri edo Tolosaldean), harreman zuzena izandezakete eskualde horiek emakumeei zuzenduriko kirol eskaintzarekin. Halakoetan gerta daiteke eskaintzarik ez egotea, baliabide ekonomikorik ez bideratzeaedota kirol azpiegituren gabeziaren ondorioz izatea
|
emakumeen
parte hartze eskashori. Bestelako arrazoien artean eredu edo erreferente falta ere aipatu izan da.
|
|
|
Hortaz, gure ikerketaren helburuaaipatu egoeretan eragiten duten aldagaiak aztertzea izan zen. Azken batean, gureasmoa da kirol sistemako botere egitura eta egitura erabakitzaileetan, hots, zuzendaritza karguetan,
|
emakumeen
parte hartzearen desberdintasuna gutxitzekoesku hartzearen diseinurako gakoak ematea.
|
|
|
Hala, bi neurri proposatu zituen. Alde batetik, lanbide heziketako ikastaroetan
|
emakumeen
parte hartzea bultzatzea; eta bestetik, etorkinak sorterrian kontratatzeko neurriak hartzea. –Dena den, langile premia ez da erabat beteko bi bide horietatik.
|
|
|
Hain zuzen,
|
emakumeen
parte hartze handiagoa eskatzekoeskatu zuten atzo dozena bat eurodiputatuk, Bruselan. Gorbata eta exekutiboen kapelua jantzita, goi karguetan emakume gehiagok egon behar dutela aldarrikatu zuten.
|
|
|
Neurriak hartzerakoan
|
emakumeen
parte hartzea indartu behar dela nabarmendu dute Genevan
|
|
2010
|
|
|
" Emakumeen parte hartze soziopolitikoa indartzea dute helburu, eremu publikoan dugun parte hartzea, alegia", esan dute Emakumearen Mahaikoek. Jabetze Eskolek
|
emakumeen
parte hartzea" indartu" nahi dute, horretarako hainbat gai lantzeko bideak eskainiko dituzte ikastaroen eta tailerren bidez.
|
|
2011
|
|
|
Primeran pasatzen dugu».Bestalde, alderdi politiko ugarik iragarria zuten emakumeak eskopetari lanetan aintzat hartzen dituen alardea babestuko zutela, eta Irunen izan ziren hainbat ordezkari politiko. Besteak beste, Gipuzkoako ahaldun nagusi Martin Garitanok, Emakundeko zuzendari Maria Silvestrek, Gipuzkoako Batzar Nagusietako presidente Lohitzune Txarolak, Aralarreko koordinatzaileorde Jon Abrilek eta ezker abertzaleko kide Miren Legorburuk udaletxeko balkoitik ikusi zuten alarde mistoaren erakustaldia.Erakunde publikoek
|
emakumeen
parte hartzea bermatzeko eginbeharra dutela oroitarazi zuen Silvestrek, eta gaineratu zuen «ekitaldi publiko eta parte hartzaile honetan emakumeek gizonezkoen eskubide berberekin parte har dezaten» nahi duela.
|
|
|
Hori da genero ikuspegia txertatuta duten GKE guztiek egin behar luketena. Eskuliburu pila bat daude proiektu jakin batek emakumeen beharrizanak asetzen dituen ala ez,
|
emakumeen
parte hartzea bermatu duen ala ez eta haien zuzendaritza bermatu duen ala ez jakiteko adierazleak zeintzuk diren azaltzen dituztenak. Hori da kooperazio proiektuetan genero ikuspegia kontuan hartzeak esan nahi duena.
|
|
|
Baina bake iraunkorra lortu nahi badugu, nahitaezkoa izango zaigu
|
emakumeen
parte hartzea ere. Ikerketa aurreratuenek emakumezkoen garrantzia azpimarratzen dute, biktima izaeratik harago?, gatazkak ekiditeko eta konpontzeko lanean, baita bizikidetza eta adiskidetzea lortzeko zereginean ere; hori dela-eta, ulergaitza gertatzen da zein eskasa den (batzuetan hutsaren hurrengoa) emakumezkoen ahotsa negoziazio prozesuetan.
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan
|
emakumeen
parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere emakumeen parte hartzea ziurtatzeko; emakumeen parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere emakumeak sar daitezen....
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan emakumeen parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere
|
emakumeen
parte hartzea ziurtatzeko; emakumeen parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere emakumeak sar daitezen.
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan emakumeen parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere emakumeen parte hartzea ziurtatzeko;
|
emakumeen
parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere emakumeak sar daitezen.
|
|
|
Gainerako kasuak ez dira lan honetan ikertu, baina Tolosan behinik behin badirudi parte hartu zutela. Aldi berean
|
emakumeen
parte hartzea, egunkarietako aipamenetan aberraziorik handiena bezala agertzen dena, edota goardia munizipal batzuek ere grebalariei lagundu izanaren ustea elementu interesgarriak direla iruditzen da.
|
|
|
Horrela, gaur egun gauero osatzen den taldean sarritan aurkitzen dugu emakumeen kopurua erdia baino gehiago izaten dela. Baina, nahiz eta
|
emakumeen
parte hartzea normaltasun erlatibo batekin gertatu (bidezkoa da esatea ahoz mailako gatazka eragin zuela) 8 eta gaur egun arazorik sortu ez arren, esan egin behar da ere, eguneroko ekintza publikoetan eta etxekoetan gertatzen den bezala, errituaren unibertso sinbolikoaren esanahien ekoizpen sistema gizonen kontrolpean dagoela. Esate baterako, gizonek dute bakarlariarena egiteko lehentasuna.
|
|
|
Horrek islatzen du auzotarrek koplen itxuragatik duten ardura, eta adierazten du ontzat ematen den abesteko era bat dagoela eta nolabaiteko zaintza soziala dagoela auzotarren partetik. Era berean,
|
emakumeen
parte hartzeak eragin zuen abesteko tonuaren aldaketa eztabaidatzeko aitzakia izan da, bai kalean, bai Gabon gaueko mahaietan.
|
|
|
Tresna horiek hainbat gako dituzte emaitzarik onenak lortzeko: CONGDEk “lehentasunezkotzat” jotzen dituen
|
emakumeen
parte hartzea sustatzen dute. Garapenerako GKEek (GGKE) proiektu horiek babesten badituzte, ingurumena babestea eta eskubide ekonomiko, sozial eta kulturalak betetzea bermatzen da.
|
|
2012
|
|
|
Hori guztia aurrera eramateko, gaurko legeak egokitu eta betearazi eta mugimendu feministarekin elkarlanean ariko dela agindu du. . Emakumeen aldeko lege asko
|
emakumeen
parte hartzerik gabe egin dira. Herritarren, batez ere emakumeen, eskubideen alde lan egiten dela esaten da, baina ez dira kontuan hartzen.
|
|
|
Azpimarratu behar da EBko irizpideak oso lausoak izaten direla enplegupolitikaren arloan. Adibidez, indarrean dagoen 7 orientazioak dio «gizon eta
|
emakumeen
parte hartzea lan merkatuan handitu, egiturazko desenplegua murriztu, etakalitatezko enplegua sustatu». Helburu horiek lortzeko, bide desberdinak erabildaitezke, eta Euskal Herriak enplegu politikaren eredu propioa garatu lezake.
|
|
|
Adibidez, etxeko lanen inguruko albistearen irudia etxea garbitzen dabilen gizon bat izan daiteke. Alderantziz, tradizionalki gizonei esleitutako esparruetan,
|
emakumeen
parte hartzea sustatuko du kazetariak. Ildo horretatik, Kirol sailean, esaterako, ez du «nesken talderik» izendatuko:
|
|
|
Ikusi dugunez, emakumezkoen parte hartzea indartu egin da zenbait gotorlekutan, gizonezkoek presentzia urria duten guneetan, hain zuzen?, eta horrekin batera, eguneroko bizitzan gizonezkoekin gutxi partekatzen duten lan zamarekin bateragarri ez den denbora kudeaketari egin behar izan diote aurre emakume horiek. Baina, halaz ere, elkarte esparru gehienetan murritza da
|
emakumeen
parte hartzea, definizioz gizonezkoen esparrutzat jotzen direlako. Ondorioz, Teresa del Vallek gogorarazten duenez, gizonezkoa finkaturik dago esparru publikoan, eta, oraindik ere?
|
|
|
Eta parte hartze soila eta parte hartze eraldatzailea bereiztea. Hain zuzen, lehenago adierazi denez,
|
emakumeen
parte hartzea rol tradizionalak betetzeari lotuta egon ohi da behin baino gehiagotan. Egia da tokiko partaidetzak etxeko hormetatik harago bizitzea esan nahi duela emakume askorentzat, autoestimu eta boteretze prozesuak eskuratzea ere badakarrela.
|
|
|
Lantenon egingo dira, azken urteotan bezala, Aiarako Emakumeen jardunaldiak, martxoko azken astean zehar, Andra Birjina Zuria erakundearen eskutik. Aurten gainera, Aiarako udalak,
|
emakumeen
parte hartzea bermatze aldera eta haurrak oztopo izan ez daitezen hauen zainketarako zerbitzu bat jarri izan du martxan egun horri begira. Zerbitzu hau hartu nahi duen orok honako telefonora deitu du lehen lehenik:
|
|
|
Lantenon egingo dira, azken urteotan bezala, Aiarako Emakumeen jardunaldiak, martxoko azken astean zehar, Andra Birjina Zuria erakundearen eskutik. Aurten gainera, Aiarako udalak,
|
emakumeen
parte hartzea bermatze aldera eta haurrak oztopo izan ez daitezen hauen zainketarako zerbitzu bat jarri izan du martxan egun horri begira. Zerbitzu hau hartu nahi duen orok honako telefonora deitu du lehen lehenik:
|
|
|
14 urtetik gorako herritar orok parte har dezake kirol jarduera honetan. Seiko taldeak osatu dira, hori bai, talde guztietan
|
emakumeen
parte hartzea bermatu da. Txapelketa honetako finala burutu aurretik, aerobik erakustaldia ere iragarri da.Hori guztia martxoaren 9an, ostiralarekin.
|
|
2013
|
|
|
" Goi mailako eta herri mailako lasterkariak lotzen dituen proba da, hori lortzeko antolatzaileek egin ohi duten lana eskertzekoa da", azaldu du Manuel Unanue Azpeitiko kirol zinegotziak. Horrez gain, aurten
|
emakumeen
parte hartzea sustatzeko antolatzaileek egindako ahalegina ere nabarmendu du Unanuek.
|
|
|
Ekintza politikoaren kasuan, aldiz, hau arrazoia eta inteligentziarekin lotzen da, eta horrek muga bat suposatzen du, garaiko pentsamenduan behintzat?
|
emakumeen
parte hartzeari dagokionez. Llonak azaltzen duen moduan, politika adimenarekin lotzen zen, gizonezkoen gaitasunekin.
|
|
|
Horrela ez da denboran oso atzera joan lehenengo tentsioak antzemateko, hau da teoriatik praktikara jauzi egiterakoan sortukoak zein diren ikusteko. EABren sorrerak (1922) aurrerapauso bat suposatu zuen euskal
|
emakumeen
parte hartze sozialean. Erakunde honen bultzatzaileen artean Elías Gallastegui dugu.
|
|
|
Esan berri dudana landa lanak zein estatistikek berresten dute, beren bizi testamentua egiten duten emakumeen kopurua gizonena halako bi baita. DHE/ DMD elkartean, EAEn,
|
emakumeen
parte hartzea gizonena halako bi da alde handiz; emakumeak izan dira, gizonak baino askoz ere gehiagotan, arrazoi nagusia errukia duten eutanasia praktiketan esku hartu dutenak edo zainketa lanak egin dituztenak. Horregatik, bereziki emakumeengan pentsatuta, sufritzailerik handienak baitira, indar egin nahi dut besteentzat kosturik izango ez duen kalitateko heriotza horretan; batik bat, mendekotasun aldian eta hiltzeko azken uneetan.
|
|
|
Hirurogeita hamarreko hamarkadaren amaieran eta laurogeiko hamarkadaren hasieran sortu zen, eta kritikoa da patriarkatuarekin eta industrializazioan oinarritutako garapen ereduarekin. Ahaleginak egin arren, Vicente Ferrer Fundazioko genero arduradunak, Montse Ortizek, gogoratzen du «emakumeen mugimendua eta mugimendu sozialak ez direla gai izan gobernu gobernuari presio egiteko, hala nola, genero indarkeria eta
|
emakumeen
parte hartzea desagerraraztera, sexuaren araberako abortuak desagerraraztera eta amen heriotza tasa murriztera». Hala ere, erakunde horrek bere lana nabarmentzen du eta «erabakiak hartzen diren politikan» parte hartzea defendatzen du, benetako eraldaketa sozial bat lortzeko.
|
|
2014
|
|
|
Aldundiko diru laguntzak hainbat ekintzak finantzatzeko dira: " Indarkeria matxistari aurre egiten dioten emakumeen arretarako proiektuak garatzeko,
|
emakumeen
parte hartzea eta jabetzea sustatzeko, pertsonen bizimodua zaintzeaz arduratuko den antolaketa sozioekonomikoa bultzatzeko, eta udal politiketan generoaren ikuspuntua sartzeko".
|
|
|
Bi deialdietan berariaz baloratuko dira, gainera, beste ekintza batzuk ere: proiektuetan euskarari lehentasuna ematea, taldean eta sarean lan egitea bultzatzea, herritarrek lan prozesuan parte har dezaten sustatzea, eta ahultasun egoera handiagoan dauden
|
emakumeen
parte hartzea bultzatuko duten estrategiak definitzea.
|
|
|
Ostean, Jone Karres egileetako batekin hitz egiteko aukera izango dute bertaratutakoek. Irungo eta Hondarribiako alardeetan
|
emakumeen
parte hartzea aztertzen du Jone Karres eta Eneko Olasagastiren dokumentalak.
|
|
|
Batetik, berdintasun politikak garatzeko behar diren baliabide ekonomiko eta humanoak indartuko ditu, eta udalerrian eman litezkeen ekintza eta jarrera matxisten aurrean, prebentziorako eta salaketarako" eragile aktiboa" izango da erakundea. Era berean,
|
emakumeen
parte hartze ekitatiboa ahalbidetzen dituzten guneak abian jarri eta hedatuko dituela azaldu du. Baita emakumeen ahalduntzea bultzatuko duten gune zabalak ere.
|
|
|
Arrazaz, zuzendaritza arras indigena izatera pasatu da. Pentsamenduz, abangoardia iraultzailearen ideiari gaina hartu dio obedituz agintzeak, goiko agintea hartu nahi izateari behetik agintea sortzeak, politika profesionalari eguneroko politikak, liderrei herriek, genero bazterketari
|
emakumeen
parte hartzeak, ezberdinari iseka egiteari ezberdintasuna ospatzeak...
|
|
|
«Gipuzkoako mugimendu feministaren aldarrikapen historikoa» gauzatu dute asteon aldundiak eta emakume elkarteek: astelehenean aurkeztu, asteartean onartu, eta atzo sortu zuten Gunea,
|
emakumeen
parte hartze soziopolitikorako espazioa. Berdintasunerako lehen foru kontseilua jendaurrean ezagutarazteko, Gipuzkoako Diputazioko bozeramaile Larraitz Ugarte eta Berdintasun zuzendari Laura Gomez izan ziren Donostiako Bulebarrean eginiko ekitaldian, Katia Reinberg eta Hajar Samadi elkarteetako ordezkariekin batera.
|
|
|
Etsaiari begira bere burua elikatzen duen makina bat baita alarde tradizional deitzen duten hori. Alardean
|
emakumeen
parte hartze parekidea aldarrikatzen dutenekiko herrak biltzen ditu, etsaiari begira bere burua aurkitzen duen taldeko kide legez. Berriro atera dute plastiko beltza.
|
|
|
Bilgune Feministak eginiko dokumental honek Euskal Herriko jai ereduen erakusleiho txiki batizan nahi du,
|
emakumeen
parte hartzeaz diharduena, gogoeta feminista batetik abiatuz.
|
|
|
Praktika politiko eta diskurtsibo bikoitz horreneraginez dantza tradizionalen deserotizatzea eta koreografia mugiezin batzuk finkatudira. Zoritxarrez, gaur egun badugu oraindik ere arau zurrun horien oihartzunik.Azken urteotan Baztango mutil dantzetan
|
emakumeen
parte hartzeak bazterrakharrotu ditu. Eta hiztegigintzak ere kode horiek transmititzen ditu:
|
|
|
1.3 Euskal agertokiak eta
|
emakumeen
parte hartzea
|
|
|
Abian jarri, hedatu edo indartu,
|
emakumeen
parte hartze ekitatiboa ahalbideratzen dituzten jai edo jardun sinbolikoak, bai eta gainerako espazio sozio-kulturalak ere.
|
|
|
Berrikuntza demokratiko testuinguruetan ere elementu horietako askok eragiten dute, baina berrikuntzarekin batera elementu oztopatzaileen eraldakuntza bat gertatu da, mugatzaileen ikusgarritasuna sotilduz. Artikulu honetan aurkeztu ditugu
|
emakumeen
parte hartzearen proiektua muga dezaketen elementuak, batzuk erabat gorpuztuta daudenak eta naturaltasunez erreproduzitzen direnak: genero arauen eskutik datozenak, bereziki.
|
|
|
Iragazten duen zorua, berriz, emakumeak piramide ekonomikoaren beheko pisuan geratzera bultzatzen dituen egitura sotilen multzoa da. Gure kasuan eta parte hartzeari dagokionez, esan dezakegu kristalezko teilatua eta iragazten duen zorua
|
emakumeen
parte hartzearen proiektua mugatzen duten egitura sozial objektibatu eta gorpuztuen multzoa direla.
|
|
|
Egun, estatua da egitura sozial objektibatu eta gorpuztuak birsortzeko ‘fabrikarik’ legitimoena. Pentsa daiteke berrikuntza demokratikoetan
|
emakumeen
parte hartzea oztopatzen duten elementuak daudela esatea ez dela ezer berria. Izan ere, Artikulu honetan defendatzen dugun ideia honakoa da:
|
|
|
Hori ez da gertatzen, adibidez, supermerkatuetan, non genero arauak nonahi dauden, baina ez dagoen demokratizatzeko aspiraziorik. Horrela, uste dugu berrikuntza demokratikoetan
|
emakumeen
parte hartzea oztopatzen duten elementuak ere badirela demokratizazio prozesuetan, oro har, baina, beste esparru sozialekin alderatuta, horiek sotilagoak direla. Berrikuntza horrek eraldatzea ekarri du demokrazia eredu zabalduenean.
|
|
|
Berrikuntza horrek eraldatzea ekarri du demokrazia eredu zabalduenean. Baina, berrikuntza demokratikoak ez du desagerrarazten genero arauek
|
emakumeen
parte hartzeari eragiten dioten presioa. Aitzitik, presio hori eraldatu egiten du; alegia, oztopoak eraldatu egiten dira, baina hor diraute.
|
|
|
Prozesu parte hartzaileek
|
emakumeen
parte hartzea egituratzen duten elementu mugatzaileak dituzte. Lehen esan dugun legez, elementu horiek erraz identifikagarriak eta sotilak izan daitezke.
|
|
|
1 taula. Demokrazia ordezkatzaileetan eta estatuaren rola erdigunean dagoela,
|
emakumeen
parte hartzea mugatzen duten elementuak
|
|
|
Hogeita hamar
|
emakumeen
parte hartzearen biografia aztertuta, badira euren ibilbide parte hartzaile desberdinetan bat egiten duten hiru etapa nagusi eta bi trantsiziozko momentu. Lehenengo etapa norbanakoaren biziraupenean zentratutako etapa bat da.
|
|
|
2 taula. Berrikuntza demokratikoetan
|
emakumeen
parte hartzea oztopatzen duten zenbait elementuen laburpena
|
|
|
2 taulan azaltzen ditugun mugatzaileez gainera, arreta berezia eskaini nahi genieke genero arau zehatz batzuei,
|
emakumeen
parte hartzean duten eraginagatik. Genero arauek, gutxienez bi estaitan dute eragina:
|
|
|
Begirada desberdinez (antropologikoa, soziologikoa, politika zientziarena...) egin behar zaio aurre agenda berri horri. Artikulu honetan, begirada soziopolitologiko batekin begiratu nahi izan dugu
|
emakumeen
parte hartzea demokratizazio prozesuetan.
|
|
|
Ze oztopo ditu? Zertan da
|
emakumeen
parte hartzea tradizionalki gizonezkoena izan den eremu publikoan. Eta gazteena?
|
|
|
Galdera horiek guztiak partaidetasunaren gaineko teorian eta jakintzan jantziak diren eta parte hartze prozesuetan buru belarri jarduten duten hamar aditu arituri luzatu dizkiegu. Zesar Martinezek marko orokorrean kokatu gaitu; Nicola Foronik bereziki Gipuzkoako erakunde publikoen jardun oparoari erreparatu dio; Jone Martlnezek
|
emakumeen
parte hartzearen berezitasunez hitz egin digu, Jon Markel Ormazabalek gazteenez, eta Nerea Agirre eta Olaia Jimenezek haurrenez, gizarte inklusibo baten jomuga ez galtzeko. Eta, azkenik, Marta Luxan, Andere Ormazabal, Unai Txurruka eta Olatz Dañobeitiak herri mugimenduen baitatik bertatik egindako militantziaren gaineko gogoeta dakarkigute.
|
|
2015
|
|
|
Larrañaga ere kritiko da
|
emakumeen
parte hartze urriagatik. «Politika oso espazio maskulinoa da.
|
|
|
Nahiz eta hala dioten horiei ez dien inolako deskalabru etikorik ekartzen hogei urte luzez Irun eta Hondarribiko Alarde parekideei bizkar ematen aritu izanak.Burua astintzen ibilita, naftalina kiratsa ere kanporatzen zaio baten bati sotana azpitik, entzun behar izan baitugu infernuko hauspoa dela generoaren teoria. Halakorik dioen apezpikuari bost axola dio, ordea, arrosarioa eskuan duela
|
emakumeen
parte hartzea galarazteak eliza katolikoaren egituran, eta etxe santuko leihotik kanpora begiratzen jartzen da arau heteropatriarkala apurtzen dutenen kontra eragiten dituzten biolentzia ekintzen aurrean.Eta horrela arituz, bada epidemia eta gaixotasunez hitz egitera iritsi denik, naturak eragindako kalamitateak bailiran, konpondu ezineko ustekabeak nonbait, eta, jakina, haien sortze buruan inola... Bururatu ere ez baitzaie egiten horiei guztiei emakumeen kontrako biolentzia anitzen iturburua beraiek eta beraien jardunak ere badirela.Biolentzia matxista eta eraso sexisten inguruan jarduten denean botatzen diren zentzugabekeria eta zurikeria horien guztien aurrean, bada garaia argi esateko elikatzen dugun sistema sozial heteropatriarkala dela honen guztiaren iturburua, eta hura hankaz gora jartzen ez dugun bitartean mikro eta makro erasoak gure artean egonkortu eta normalizatu besterik ez direla egingo.Beraz, ahoa hitzez betetzen zaien tertuliakide, ordezkari instituzional, ustezko pentsalari eta balizko aditu artalde horiek egunerokoan emakumeen eta gizonen arteko berdintasun erreala gauzatu dadin zer egiten duten aztertzetik hasi behar lukete lanean.Eraso sexistak egunero pairatzen baititugu, leku guztietan eta eragile gehienen aldetik, jendarte ereduaren oinarriak biolentzia perbertso horiek elikatzeko eraikiak baitaude.
|
|
|
Markel Olano ahaldun nagusiak esan du ez dela alardera joango biak errespetatzen dituelako, baztertzailea eta parekidea dena, eta ez duelako egoera tentsionatu nahi. Emakumeen parte hartze librearekiko baztertzailea den ekimen bat berdintasuna babesten duen ekimenaren pare jarri; hogei urtez debekatzea ordezkatzen den erakundean harrera ofizialik egin ahal izatea; txaloak jasotzea, eta onartzea,
|
emakumeen
parte hartze librea ukatzen dutenen aldetik bazterkeria sexista onartzea da. Hori da PSE eta PNVko Irun eta Hondarribiko alkateek eta haien alderdikideek Gipuzkoako Aldundian eta Batzar Nagusietan hartu duten bidea.Biolentzia matxistak diren moduan etengabe jasan behar ditugun adierazpenak hainbat ordezkari katoliko, komunikabide edo politikariren aldetik, emakumeon gorputzak kontrolatu, askatasun sexuala murriztu, borroka feminista kriminalizatu nahi dutenean, edo etengabe emakumeak iraindu, mespretxatu eta zokoratzen gaituztenean.
|
|
|
Kirol eta jarduera fisikoetan aritzeak sare sozialak ehundu, ugaritu eta/ edo indartzen laguntzen du. Erlazio horiek, gainera, garrantzitsuak dira
|
emakumeen
parte hartzean. Artikulu honetan, etnografia lana gauzatuz, aisialdiko emakumezko pilotari helduen testuinguruko erlazioak aztertu dira.
|
|
|
Mendi duatloian
|
emakumeen
parte hartzea sustatu nahi dute antolatzaileek
|
|
|
Bere araudian ondoko baloreak lantzen dira: kooperazioa, hezkidetza, integrazioa, joko garbia,
|
emakumeen
parte hartzea eta biolentziaren gaitzespena. Eta horretaz gain, joko arin eta dibertigarria da.
|