|
2011
|
|
|
Baina bake iraunkorra lortu nahi badugu, nahitaezkoa izango zaigu
|
emakumeen
parte hartzea ere. Ikerketa aurreratuenek emakumezkoen garrantzia azpimarratzen dute, biktima izaeratik harago?, gatazkak ekiditeko eta konpontzeko lanean, baita bizikidetza eta adiskidetzea lortzeko zereginean ere; hori dela-eta, ulergaitza gertatzen da zein eskasa den (batzuetan hutsaren hurrengoa) emakumezkoen ahotsa negoziazio prozesuetan.
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan
|
emakumeen
parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere emakumeen parte hartzea ziurtatzeko; emakumeen parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere emakumeak sar daitezen....
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan emakumeen parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere
|
emakumeen
parte hartzea ziurtatzeko; emakumeen parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere emakumeak sar daitezen.
|
|
|
Zazpi konpromiso planteatu zizkion horretarako nazioarteari: bakegintza prozesuetan emakumeen parte hartzea ziurtatzeko konpromisoa areagotzeko; bakea lortu ondoren egin beharreko bidean ere emakumeen parte hartzea ziurtatzeko;
|
emakumeen
parte hartzea diruz babesteko; gatazka ondorengo gobernu erakundeetan ere emakumeak egon daitezen; egiaren batzordeetan, kalte ordainen programetan eta abarretan ere emakumeek parte har dezaten; edo politikagintzan ere emakumeak sar daitezen.
|
|
2018
|
|
|
1996aren amaierarako,
|
emakumeen
parte hartzearen aurkakoek, alardearen defentsarako, kolektiboak antolatu eta egituratu zituzten Irunen eta Hondarribian.
|
|
|
Alarde eguna hurbiltzen ari zela, ordea, beste ahalegin bat egin zuen konpainia parekideak: urte hartan ez desfilatzeko prest agertu zen, baldin eta udalak jarrera aldatzen bazuen eta bere egiten bazuen Eusko Legebiltzarrak
|
emakumeen
parte hartzearen alde ekainean onartutako adierazpen instituzionala. Udalbatzak ez zuen nahi izan.
|
|
|
Nik amaitu ere ez nuen egin alardea. Eta hurrengo urtean, bai, aktiboki inplikatu nintzen,
|
emakumeen
parte hartzea debekatuko ez zuen alarde batean?. Trabarik ez zitzaien falta izan, halere.
|
|
|
Kale Nagusian gertatzen dena ez dute ikusten, eta, beraz, gatazka kanpoko faktore bat dela sentitzen dute?. Izan ere, alarde baztertzaileetan desfilatzen duten gizonak ez dira bertan irteten propio
|
emakumeen
parte hartzearen kontra egiteagatik; beste arrazoi batzuengatik egiten dute hautua: auzoko konpainia delako, senideak bertan daudelako, lagunak hor doazelako?
|
|
|
Hondarribiarra da, eta hala ikusten du bere burua ere: . Ni
|
emakumeen
parte hartzearen alde nago, baina ez da nire borroka, ez zaidalako gustatzen herrian sortzen den giroa; beraz, ez naiz haiekin aterako, baina ez dut haien kontra egingo?. Andreen eskubideak aitortu arren, ez du uste diskriminazioa gatazkaren funtsean dagoenik:
|
|
|
Hain zuzen, narratiba horretan datza gatazkaren mutazioetako bat. Erdigunean daudenentzat, oro har, kalean dagoen eztabaida ez da
|
emakumeen
parte hartzeak alardea edo tradizioa asko aldatuko lukeen, baizik eta zilegi izan ote zen andre haiek euren aldarrikapena bideratzeko erabili zuten modua. Hortik mitoen garrantzia:
|
|
|
Plastikoen barruan negarrez ikusi izan ditut neska batzuk, gustuko ez zuten zerbait gertatzen ari zelako kanpoan?. Alarde tradizionalean kantinera izan zen duela urte batzuk, baina egun
|
emakumeen
parte hartzearen alde dago. Azaldu du bere familian denak direla betikoak, eta, berez?
|
|
|
aldaketek ahalbidetzen dute bizirik jarraitzea, baldintza sozial berrietara irekitzen dituztelako. Eztabaida horretara iristea gustatuko litzaidake, agerikoa baitirudi
|
emakumeen
parte hartzeak ez diola kalterik egingo tradizioari. Eta debate zintzoa izan litzateke:
|
|
|
Defentsa mekanismoetako bat izan da alarde horien barruko kontrola eta arauak areagotzea: egun, konpainietako kideek kuota bat ordaindu behar dute; entseguetarako berariazko janzkera ezarri dute (oro har, elastikoak); zigorrak jarri dizkiete
|
emakumeen
parte hartzearen aldeko keinuak egin dituztenei; eta desfileetan seriotasuna eta martzialtasuna lehenetsi dituzte. Horrek berekin ekarri du alarde baztertzaileek, erritua ulertzeko modu bat?
|
|
|
Bere larruan, gainera. . Egin egunkarian artikulu bat atera nuen
|
emakumeen
parte hartzearen alde. Egun horretatik ezpata bat daramazu gainean.
|
|
|
–Oso gogorrak. Gu 90 bat ginen gure ikasturtean; bi bakarrik geunden argi eta garbi
|
emakumeen
parte hartzearen alde. Gerora ere bai, 14 urterekin, institutuan.
|
|
|
berria. Egun, Ahal Dugu ere gehitu zaie
|
emakumeen
parte hartzearen defentsan. Gainerako talde politikoetan ere izan dira andrazkoen aldarrikapenen alde egin duten partaideak, horietako hainbat jazarriak izan dira motibo horren ondorioz?, baina alderdi gisara ez dute erakutsi desfile parekideen aldeko jarrera publiko bateraturik.
|
|
|
Udalen jarrera, halaber, erabakigarria izan da alardeak pribatizatzeko eta auzia oraindik ere gehiago korapilatzeko. Ezin da ahantzi, ordea,
|
emakumeen
parte hartzeko nahiaren harira gatazka piztu arte udalek antolatzen zituztela desfileak, eta, beraz, udal erakundeekin estuki lotutako jaiak direla. Urteotan, jeltzaleek izan dute beti Hondarribiko alkatetza; Irungoa, berriz, PSE EEren esku egon da.
|
|
|
382 erantzun jaso zituen galdetegiak. 140 lagunek babestu zuten
|
emakumeen
parte hartzea, dudarik gabe?: %36, 6k.
|
|
|
1996ko apirilean, Bidasoaldeko Emakumeek desfile parekide bat galdegin zuten lehen aldiz Irungo Udalean, osoko bilkuran alardearen ordenantzak moldatzea eztabaidatu behar zutela eta. Arauak ez zuen aipatzen
|
emakumeen
parte hartzea, ez baimentzeko, ez debekatzeko. BAEk ordenantzaren bigarren artikulua moldatzea proposatu zuen, alardean parte hartzea ukatu ezin izateko, arraza, sexu edo erlijio arrazoiengatik?.
|
|
2020
|
|
|
Bide batez, Hego Euskal Herriko datua (%21, 71) Espainiar estatuko bera da (%21). Interesgarria da Espainiar estatuko datuak berdinak direlako, ez soilik komunikabide arloan, ikusi dugu ongizate erregimena ere berbera dugula, eta datu gehiago gehituko bagenitu arlo sozial, kultural eta politikoen inguruan, antzekotasuna handituko litzateke, adibidez, kirol munduan
|
emakumeen
parte hartzeak ere datu berdinak ematen dizkigu (Meco, kirol estatistiken urtekaria, 2016).
|
|
|
Geure buruari jarri genizkion erronketako bat da
|
emakumeen
parte hartzea handitzeko hainbat neurri ezartzea, eta ezin izan dute aurrera egin. Une jakin batean emakumeei erreserbatutako kuotak ezartzen dira, eta gizonezko diren beste hautagai batzuek edo are sindikatuek ere helegitea jartzen dute, eta epaileak kupo horien aurka agertzen dira.
|
|
|
Eta gero, beste beto eskubide bat datorkit burura, guri orain gertatzen ari zaigun guztia Emakume Gunearen sorrerarekin,
|
emakumeen
parte hartzearekin. Ez dakit betoa den hitza, baina bai konplexu batzuk badaudela emakumeok antolatzen ikustearekin, beldurra horrek ere zenbateraino eragin dezakeen gizonezkoek duten erabakitzeko eskubide informal horrekin.
|
|
|
Eta emakumezko alkateak dituzten udalerrien proportzioa %18, 7 da (Emakunde, 2017). Aurreko kapituluetan esan dugu parte hartzea kuantitatiboki neurtzea ezinbestekoa dela baina ez nahikoa,
|
emakumeen
parte hartzearen nolakotasuna aztertu behar da, zein ardura hartzen dituzten, zenbat denboraz, nola, eta zeri egin behar dioten uko.
|
|
|
Zaintza lanetan ardurak dituzten adin ertaineko emakumeen ausentzia nabaria da. Ez, ordea, gizonena[?] kualitatiboki, saiakera zintzoa dago atzean
|
emakumeen
parte hartzea sustatzeko.
|
|
|
Eredu berberak errepikatzen dira
|
emakumeen
parte hartze urriaren atzean, kasu honetan, espazio publikoan zein pribatuan, hau da, eremu sozial politikoan zein enpresa pribatuan eta beste eremu pribatu publikoetan ere. Kontua da batzorde, enpresa, zuzendaritza edo erakunde zehatz horietan gehiengoa duten horiek ez dutela eskuratu duten kapital ekonomiko, sozial eta sinbolikoa galdu nahi, hau da, ez dituzte beraien pribilegioak galdu nahi, eta pribilegio patriarkalak dira, gizonek gizon izateagatik dituzten lege pribatuak direlako, normalean, eta oinarrian, jaiotzez duten ezaugarri fisiko baten arabera eskuratutako kapitalak, horregatik dira boteregune ekonomiko nagusienetan %100 eta gainontzekoetan, oro har, %80 %70 bitarte, gizonak, bai boteregune ekonomikoetan bai boteregune politikoetan.
|
|
|
Eta, berriro ere, eremu publikoarekin erlazioa duten ekintza, jarduera, antolakunde eta erabileretan emakume gehiago daude zuzendaritza batzordeetan (%43, 2) eremu pribatuan baino, non gizonak diren gehiengo handia, nahiz eta irabazi asmorik gabekoak izan (%71, 3). Datuok gure tesiekin bat egiten dute, hau da, zenbat eta kapital ekonomiko, sozial eta sinboliko gehiago izan gune batek, orduan eta gizonen presentzia handiagoa izango du; horregatik genioen kontuz ibili behar dela
|
emakumeen
parte hartzea neurtzerakoan, berdin du lan ordainduan, ez ordainduan, erakunde eta antolakundeetan, parte hartze horren kalitatea neurtu behar baita, bestela ezin da patriarkatuaren birsortze eta eraldatze mekanismoen azterketa longitudinala eta historikoa egin. Horrexegatik, zenbat eta pisu ekonomiko handiagoa izan erakunde batek, orduan eta emakume gutxiago.
|
|
|
Gogoan izan Basque Culinary Center. Ez da sukaldatzeak baliorik ez duela, baizik eta emakumeek sukaldatzen dutenean baliorik ez duela, kobratzen ez dutela, etab; eta gizonek sukaldatzen dutenean, aldiz, gradu profesionalak, masterrak eta karrerak sortzen dituztela (gizonez beteta), eta eratzen dute sukaldeko talentu eta epistemologia, etab. Aipatu logika patriarkal horri jarraiki,
|
emakumeen
parte hartzea handiagoa da gune informaletan eta gizonena gune formaletan (ikus Sagastizabalen, Stolle and Micheletti 2006; Hernández 2008; Coffé and Bolzendahl 2010). Baina, berriro ere, aldea ez dago gizonek eta emakumeek parte hartze politikoari eskaintzen dioten denboran, baizik eta parte hartze motan:
|
|
|
Egia baita oraindik ere organizazioaren erabaki hartzearen marko formalak gizonezkoentzako eginda daudela, organizazio misto gehienetan bezala, eta nahikoa zurrunak direla. Alde horretatik,
|
emakumeen
parte hartzea, eta ez Batzorde Nazionalean soilik esango nuke, baita beste marko formal batzuetan ere, nahiko urria da, edo gutxienez parekide ez izatera jotzen du. Barne antolakuntzako neurri batzuk hartu ditugu hori zuzentzeko...
|
|
|
Gainera, kasu askotan dira beste eremuetan botererik ez duten gizonak, eta beraz, nire ustez horregatik dago une honetan feminismoarekiko erreakzio nahiz erresistentzia horren handia. [?] Berdintasun politiketatik politika feministetara eta
|
emakumeen
parte hartzetik feminismoa erabakigarri egitera. Bigarrengo pauso horretan gaude, eta honek ekarri du barne erresistentziak handiagoak izatea[?] Kongresuan batzuk biluztu ziren eta bota ziguten, langile klasea bereizten dugunarena?, sei kongresu daramatzagu langile klasearen bereizketaz hitz egiten, prekarietatearengatik, patronalarengatik, etab. Baina, justu orain hori esaten duzue.
|
|
|
Enpresa munduan gehienak gizonak dira. Baina baita ere esan beharra dago
|
emakumeen
parte hartzea eta feminismoa ez direla berdina, eta noski badaude kasu batzuk patronalean dauden emakumeen artean ere horrelako jarrerak dituztenak.
|
|
|
nola hartzen diren erabakiak, zeri ematen zaion lehentasuna... Bereziki lantzen da negoziazio kolektiboa (emakumeek parte hartzen duten ala ez, zein arazo dituzten parte hartzeko, zer lantzen ari den,), parte hartzea (sindikatu barruan, delegatu eta afiliatuek
|
emakumeen
parte hartzerako zein arazo dituzten). Parte kulturala:
|
|
|
2008an zuzendaritza parekidea zen. Behean bultzatu dugu
|
emakumeen
parte hartzea eta goian emakumeek ardurak hartzea. Eta 2000n egin zen aukera berdintasun plana, onartu zen barne araudia, eta batez ere ezarri ziren bi irizpide:
|
|
|
Horregatik hartu behar dira kontuan neurtu ezin daitezkeen aldagaiak eta bigarren mailako jarduerak, hala nola, Luxanek zioen moduan, kudeaketaren, arduraren eta antolaketaren (ocupacion versus pre ocupacion; carga mental eta gestión kategoriak) pisua nork daraman. Horrek azaltzen baitu zergatik neurtu behar den
|
emakumeen
parte hartzea, esparru batean zein bestean, parte hartze horren kalitatearen bidez eta ez soilik kantitatearen bidez. Hala ere, Lan Zama Guztia neurtuta, emakumeek ordubete gehiago lan egiteak esan nahi du astean gizonek baino 7 ordu gehiago egiten dutela lan, hau da, ia lanaldi oso bat gehiago, eta 30 ordu inguru gehiago hilabetean. Bestetik, emakumeek lan ez ordainduari denbora gehiago eskaintzen diote, eta garrantzitsua da kontuan hartzea lan ez ordainduaren espaziotik ez dela kapital sozial eta sinbolikorik lortzen apenas, ezta kapital ekonomikorik ere, eta aipatu dugu kapital ekonomikoak ahalbidetzen duela prestigioa eta estatusa lortzea gizarte liberal kapitalistetan, hala nola, kapital soziala eta sinbolikoa metatzea eta alderantziz.
|
|
|
Etxeko lanari dagokionez, 20 urteetan
|
emakumeen
parte hartze tasa mantendu egin da, emakumeen %90, ia unibertsala da, hau da, emakume izateagatik etxeko lanak egingo dituzu, diote Legarretak eta Sagastizabalek (2018). Datuak hurrengoak dira, emakumeek ordu 1 eta 10 minutu gutxiago eskaintzen diote 2013an 1993arekin alderatuta.
|
|
2022
|
|
|
Berria da, gorputz eredugarriak eta ekintzaileen kultura batzen baititu. Etxeko patriarkatu tradizionalean,
|
emakumeen
parte hartzea beharrezkoa da maskulinitatea eraiki eta mantentzeko. Kirol/ negozio esparruan, berriz, emakumeen parte hartzea ez da premiazkoa:
|
|
|
Etxeko patriarkatu tradizionalean, emakumeen parte hartzea beharrezkoa da maskulinitatea eraiki eta mantentzeko. Kirol/ negozio esparruan, berriz,
|
emakumeen
parte hartzea ez da premiazkoa: gizonezko izarren" neska lagunak" dira ekintza nagusira gehien gertura daitezkeen emakumeak.
|
|
2023
|
|
|
Alegia, feminismoa terrorismoaren aurka ari zen borrokatzen. Horrek, nagusiki, zera esan nahi zuen," estremismo biolentoaren aurkako (CVE) eta estremismo biolentoa prebenitzeko (PVE) programetan, nahitaez sartu behar dira emakumeak xede talde gisa". 92 Aipagarria da deus ez aipatzea afganiar
|
emakumeen
parte hartze politikoan inbertitzeari buruz; izan ere, afganiar emakumeek askatasun politikoa izango balute, beste edozeren gainetik AEBren okupazioa amaitzeari emango liokete lehentasuna. Horren partez, baina, afganiar emakumeak txotxongiloak izateko trebatzea zen helburua, CVEko edo PVEko estatubatuar instruktoreek irakatsitakoa errepikatu zezaten.
|