2000
|
|
Beste batzuk gure fruituak biltzen eta lantzen ari dira jada. Funtsean, gure nahia hori izan zen, eta hori da
|
egun
ere bai. Beraz, zentzu horretan, ez nuke Guk taldea bukatutzat emanen.
|
|
Xamarrek ere ekin zion urte berean eta hurrengoan Asisko Urmeneta gehitu zitzaien. Azken biek
|
egun
ere astero osatzen dute ARGIAn euren orrialdea «Gora pro nobis» izenburuarekin eta Marko Armaspach en Errobiko pirañekin batera betezen dute umore grafikoaren txokoa
|
|
" Arto mota onenak aukeratu zituzten eta gainerako motak galtzen utzi. Galdu ziren mota haiek ordea, beharbada bazituzten gen interesgarri batzuk gaur
|
egun
ere baliagarriak izan zitezkeenak. Egoera hori ikusita baserritarrengana jo behar izan zuten galdutzat emandako arto motak errekuperatzeko".
|
|
ez dutela lekurik. Hori oker bat izan da eta da gaur
|
egun
ere bai. Sintaxian ere leku desberdinetako ereduek izan dezakete lekurik.
|
|
Garai zailetako dinamika batera ohitu gara. Gaur
|
egun
ere, begiratzen hasita, zenbat gauza ateratzen da oraindik ere langile on askoren nolabaiteko militantismo bati esker. Baina badu beste aldea ere.
|
|
Ausardia dute Lizarra Garaziko indarrek, 1998ko iraileko gatazka konponbiderako eskemak,
|
egun
ere balio berdina duelako. Eta ausardia du ETAk, 98ko irailerako baldintzak sortzera laguntzen ez badu, aurreko ausardiak baliogabetuko dituelako.
|
|
orain Errusia irekitzen hasia denez (badakigu nola), hango jatorriko zenbait haraxe joan berri dira, mende bat geroago. Biztanleen artean, badirudi" the Petrofs" (edo horrelako deiturakoak) direla hizkuntza eslaviarrari
|
egun
ere atxiki diotenak, bestela ingelesak ia erabat ordezkatu arren. Aldiz, Europako ekialdeko kutsuko dantzak eta festa jantziak," Macarena" k eta Elvis-ek ez dituzte ahanzturara eraman; alta, Sitkan gordetako koreografiak ezezagunak zaizkie errusiar bisitari petoei.
|
|
iragana nahasia da, zeren eta, oro har, euskal gizartean oso zabalduta baitago inpresio oker bat, PNV eta Ezker Abertzalearen arteko elkarlana eta prozesu politikoaren iturburua ETAren aldebakarrekoan datzala uste izan baita, eta ez da hartzen kontuan, ordea, jeltzaleen eta erakunde armatuaren arteko hitzarmena, esaterako. Egoera nahasia da gaur
|
egun
ere, eremu abertzaleak erasoaldi politiko eta mediatikoaren aurrean defentsiban jokatzen duelako, are gehiago PNVk PSOErekin ezinezko itun baten bila ahalegin guztiak jarri dituenean. Eta etorkizun hurbila ere korapilatsua izango da, guruzbide honetan, marko politiko honen agonia luzatzeak, gatazka, enfrentamendu militarra eta guztion sufrimendua dakartzalako, eta horren alternatiba gisa, burujabetzaren estrategian sakontzeak, hainbat galdera jarriko dituelako mahai gainean.
|
|
Bertsio ofizialaren arabera, zodiak batetik lehorreratzean gelditzeko agindua eman zi tzaien bost militatantei, hauek tiroz erantzun zuten eta ondoren izandako tiroketan lau hil ziren. Bertsioa ez zen sinistu orduan eta
|
egun
ere airean jarraitzen du, horren erakusle da Donostiako instrukzio bigarren epaitegiko epaile titularrak auzia berriz zabaltzea erabaki duela.
|
|
Bitartean, mende hauetan Lesakako ekonomia jarduerarik nagusiena udalerri osoan zehar barreiatutako burdinolak izango ziren. Gaur
|
egun
ere, batez ere industriaz arduratzen den herria dugu.
|
|
Hezkuntza beti izan da errejimen autoritarioen oinarri garrantzitsuetako bat, Franco eta Hitlerren errejimenetara begiratzea besterik ez dugu hau baieztatzeko. Gainera gaur
|
egun
ere Madrildik euskal irakaskuntzari ematen ari zaizkion astindua ikusirik, beraien boterea edo pentsamendu bakarra eskolen bidez ezarri nahia gero eta garbiago ageri zaigu. Zergatik ote?
|
|
Liburuaren izenburuak apur bat misteriotsu izaten jarraitzen du gaur
|
egun
ere, azalpenik aurkitzekotan liburura bertara jo eta Bitakora kaiera sarrerako poeman aurki genezake lehen zantzua: bidaztia itsas bidaian zehar zorabiatzen eta izutzen da, orduan gordelekuak bilatzen ditu, zokoetan gordetzen saiatzen da aldizka atseden hartzeko, han ere izuak agertzen zaizkion arren.
|
|
Lehen kanalari euskararen etabertoko kulturaren aldeko lana indartzea, eta bigarrenari, gaztelaniazkoari, informazioeta integrazio tresna izatea egokitu zitzaien. TVErekin gertatu den bezala, EuskalTelebistaren bi kanalen programazioak egitean, bata besteari konpetentzia egin ordezelkarren osagarri5 izatea bilatzen zela zirudien; eta hala ematen du gaur
|
egun
ere.
|
|
Biek izan zuten teorizazio estrukturaletan eragina, baina bereziki lehenak, hainbesteraino ezen biak bateraturik jardun zuten etaparen ondoren, orientazioestrategiko estrukturalaz hitz egitea egokiagoa bailitzateke. Ondoren MinuchinNew York-era itzuli zen eta azken urteetan Familia Terapiaren hedatzailehandienetarikoa izan zen eta gaur
|
egun
ere bada, mundu guztian zehar eman dituentailerrak eta ikastaroak lekuko.
|
|
Zerbitzu honetan publizitaterik ez dago, eta Estatu Batuetako herrialdeei buruzko informazioa ere emititzen dute. David Dary k (1970) aipatu zuenez, egunero 70 albiste (hauetariko erdiak erreportaiak) igortzen zituen AP Radio k eta albiste bakoitzaren batez besteko iraupena 45 segundokoa zen; gaur
|
egun
ere lanean dirau AP agentziaren zerbitzu honek.
|
|
Azken hamarkadetan Bizkaiak jasandako eraldaketen eraginez, lehen sektorea garrantzia galduz joan da. Karrantzako haranak nolabaiteko isolamendua bizi izan duenez, aipatutako eraldaketek ez dute eragin handiegirik izan Karrantzan, eta gaur
|
egun
ere lehen sektoreak, bereziki abeltzaintzak, ekonomiaren alorrik garrantzitsuena osatzen du. Duela hamarkada batzuk Karrantzako baserri gehienetan egiten zen sagardoa.
|
|
Aldez aurretik egokia iruditzen zaigu nazionalismoak izan duen garrantzia azpimarratzea. Zalantzarik gabe, beste kontzepzio politiko batzuekin batera, XIX. eta XX. mendeetako kontzepzio nagusienetariko bat dugu (gaur
|
egun
ere, XXI. mendearen atarian gaudelarik, nahiz batzuen ustez guztiz zaharkitua izan, ezin da ukatu indar ikaragarria duenik). Baina ez da forma zehatz bakarra hartzen duen kontzepzioa, eta askotan beste batzuekin gurutzatzen da bide berean, bat egiten du, edota nahasten da; horra hor, adibidez, faxismoak eta nazional-sozialismoak nazionalismoari emandako forma, kolonialismoarekin izan duen zerikusia, marxismoaren nazioa eta nazionalismoa ulertzeko era hain ezberdinak, kontrajarriak askotan?, Estatu liberaletan beteriko zeregina, nazio askapenerako mugimenduetan beterikoa, etab.3 Edozein ikuspegi ideologiko aukeratuta ere, zaila da nazioaz eta nazionalismoaz aritu izan den norbait ez aurkitzea.
|
|
izeneko batek beteko zituen ordezkari lanak; eta ministerio horrek. Ministerio del Interior? izena hartu zuenean, gaur
|
egun
ere ezaguna den. Gobernador Civil, delakoak.
|
|
Eta ene jokamolde hau, halatan, ene funsgabekeriarik funsgabeena izan daiteke edo funtsezkorik funtsezkoena. Eta nik neure bideari ekin nion eta bidean aitzina noa
|
egun
ere: iragan nuen udaberria, iragan nituen uda eta udazkena, eta orain neguan nago... baina, neguan nagoen arren eta adinberdea joan zitzaidan arren, zeren adinzahar bainaiz, ene hitza ez da biluzia, baina hostoz josia, gorputzaren negua hitzaren udaberriaz jantzi eta estali nahi banu bezala, eta neguaren gorputza udaberriaren hitzaz...
|
|
Ordea, ni bortz emazteki haiei beha paratzen naiz, eta ohartzen naiz ezen hagitzez ere handiagoa izan dela nik haienganik jaso dudan probetxua kaltea baino... Eta haien suan sutu nintzen, eta hala egiten dit argi
|
egun
ere haien oroitzapenak, zeren eta eguzkia baita suaren fruitua, eta eguzki hark argitzen nau iraganetik.
|
|
Eta nor naiz ni aitaren jujatzeko eta kondenatzeko, bertzalde, bere mundu hartan eta handikien mundu hartan salbuespena ez zenean? Erran nahi baita ezen anitz zirela handikiak —eta
|
egun
ere dira— kanporat beha iduri bat emaiten zutenak eta barrendik bertze molde batekoak zirenak, haien araua, emaztekiekin jokatu beharreko jokabideaz denaz bezainbatean, arauen haustea balitz bezala. Edo ez al dugu, urrunagorat joan gabe, Frantzisko I.aren etsenplua?
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta bat eraikiz eta paretan lehoi buru bat ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. ...harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte, jakin genekien arren ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten zutelako ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea
|
egun
ere. Ordea, borroka haiek, arestian erran bezala, mila oihu eta bertze hainbat irriren artekoak izaiten ziren, eta horrek ederki erakusten dizu ezen gehiago zutela idurizkotik zinezkotik baino.
|
|
Bakarrenetarik naiz noski, lanbide kaka honetan. Ene estreinako egun hartan orduko zuzendariak erakutsi mahai berera makurtzen naiz
|
egun
ere. Bistan da ez dela oro bat.
|
|
Hamar
|
egun
ere ez ziren karrikan ikusia nuela, bisaia ahiturik eta bakarrizketa dardartian. Hala ere, duda egin nuen, erran ala isildu, horrela edo hala jokatzeak" Potzoloren" solasari zer jite erantsiko zion ezin igarri eta.
|
|
Gurean, arreba Marixa da lau senideetan zaharrena. Lehenagoko denboretan, heldua, zuhurra eta arduratsua zitzaien inguruko guztiei, eta gaur
|
egun
ere, lehengo giderretik, heldu, zuhur eta arduratsu ageri da, bere kolko babestailea seme alabak gerizatzeko zabaltzen duela orain. Niri, berriz, gatazkatsu, dudakor eta aldaberaren papera zegokidan haur eta gaztetan, eta ez dut uste horretaz begiratu naizenik; gatazkatsu, dudakor eta aldabera sekulorun sekulotan, harik eta lurrekoak egiten ditudan arte.
|
|
Bertzeen gupida eta arreta —maitasuna hitz potzoloegia da— neureganatzeko amarrukeria merkea noski, gizakia bezain zaharra. Ondikotz, orduan bezala,
|
egun
ere ingurukoak ez ditut iritzi bereko: urrikalgarrienak, inor izatekotan, berak direla uste dute gehienxkoek.
|
|
Eta ibilgailuko zoko moko guztien miatzaile erotua bilakatzen naiz, zorioneko polizi bikoteak, estrategikoki kokatuta, bide ertzera geldiarazi eta autoko dokumentazioaren galdea egiten didanean. Aldiz, fraideeneko nire gelako ikasleen zerrenda buruz errepikatzen ahal dut gaur
|
egun
ere: ... Rekalde, Ripodas, Rota, Santesteban, Saragueta, Sarasa, Senosiain, Sola, Soria, Soroa...
|
|
Inork ulertzen ez dituen gauza horiek esa  ten zizkiguten haur garaian, eta hitz nahasi horietan ezkutatzen zituzten gurasoek nire zalantzen erantzunak. Gaur
|
egun
ere, ez dut oso atsegin gurasokerietan jarduten den jendea.
|
|
Irudimenetik baztertu nituen, pixka batean, sukaldea eta mahai garbia, eta handik bost minutura mahai gainean izango ziren ogi apur eta esne tanta ugariak ekarri nituen gogora. Beti izaten da horrela; baina nire onetik ateratzen ninduen, eta ateratzen nau
|
egun
ere, garbitu ondorengo zikintzeak. Hementxe ikusten dut garbien ene bizitzaren mugatasuna, eta hori gogoratze hutsa nahikoa dut egun guztirako asetzeko.
|
|
2030ean euskaraz komunikatzerik ez dela izango iragarri zaigu, hizkuntza hila izanen dela. Gaur
|
egun
ere gertatzen hasi da hori. Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala, baina hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da.
|
|
Gaur
|
egun
ere muntaketa sasizientifiko eta xenofobo honen aztarrenak gelditzen dira. Baina oraingoan zenbaitzuek abusu horiek xuritzeko," kultur mestizajea" moduko eufemismoak erabiltzen dituzte, dirudienetik noranzko bakarreko prozesu xelebrea berau, hor, besteek gurea hartzea aberastetzat jotzen den arren, guk, aurriritzi europozentrista zaharkituen eraginez, kanpokoengandik ezer hartu nahi ez dugun bitartean.
|
|
Hi ez haiz guretakoa, be raz hire lanak ez dik piperrik balio. Richard Wagner konpositoreak juduen kontra erakutsi omen zituen jarrerek, adibidez, Israelen gaur
|
egun
ere bere musikak sortzen duen gorrotoa esplikatzeko balioko luke artearen instrumentalizazio horrek.
|
|
Tresna berriak eskaintzen dituen baliabideak garatu behar ditu. Bitxia gertatu arren, esan dezakegu mende hasieran gertatzen zen bezala, gaur
|
egun
ere publizitateak zabaltzen duela orrialdea, mantxetaren gainean azaltzen delarik. Publizitateak erabili behar duen eremua ez dago oso definiturik, eta batzuetan informazioarekin nahastuta agertzen zaigu bakoitzaren mugak argi ikusten ez direlako.
|
|
Baina urte hauetan guztietan ez da aurrerapauso handirik eman Nafarroan Liburutegi Publikoak lege aldetik normalizatzeko. Halatan, 1967ko Araudi batek du indarra gaur
|
egun
ere; beste anakronismo batzuen artean, liburutegiko langileak emakumezkoak izateko gomendioa dakar, arazoak gerta daitezkeen kasu batzuetan izan ezik. Araudi hori eta 1983ko jarraibide batzuk, irakurle txartelaren eta liburuak maileguan emateko zerbitzuaren ingurukoak, araugintza arloan
|
|
Dibortzioa onartuta ere, legegileak uste du ezkontzaren hautsezintasunari ez diola aurkakorik egiten, ezta kontzientzia gairik ere ebazten. Soil soilean uste du, grinarik gogorrenek —munduan hainbeste kalte sortu eta
|
egun
ere, sortzen dutenek— senar emazteen arteko giro gozoa urra dezaketela; halaber, uste du larregikeriak astunak izan daitezkeela, senar emazteen ezkon bizimodua jasanezin eginez. Orduantxe da eta orduantxe bakarrik, legegileak salbuesten duela, senar emazte horien lasaitasun, segurtasun eta poztasunaz arduratuta, bata bestearekin loturik egotea, eurak bereizteko dituzten arrazoiak gorabehera.
|
|
Ez dugu ahaztu behar, kartzeleroengandiko jipoiak sakabanaketaren ondoren hasi zirela batik bat; talde txikitan edo bakarka geundela ikusirik, horretaz baliatu ziren basakeriak eta gehiegikeriak egiteko, eta berdin jarraitzen dute gaur
|
egun
ere. Ez soilik presook suntsitzeko, baita senide eta lagunak umiliatzeko ere.
|
2001
|
|
Munduan hain txorrotx hezitzen dugun gosete endemikoa asetzeko aukera bakartzat ustiakuntza paranoikoa aldarrikatu izan da. Izana izango balitz soilik,... baina
|
egun
ere nagusi da. Animaliak... beno, beno, bakoitza berera!
|
|
Denbora dezente igaro da Nerbioiren itsasadarrean zehar kanta hau egunero entzungai izaten zenetik, baina, nolabait eta konturatu gabe, Santurtziko sardinasaltzaileak bertako lehen" enbaxadore kulturalak" bihurtu ziren. Gaur
|
egun
ere hiria itsasoari begira bizi da, bertan baitugu Atlantikoko nagusienetakoa, baina tamalez emakume gogor horien xarma historiara igaro da.
|
|
Nik aspaldidanik abesten dut" Eusko gudariak", Burgosko prozesuan, adibidez, eta gaur
|
egun
ere abesten dut. Baina, telebistak hori jarri bazuen ere, kantu gehiago ere abestu genuen," Internazionala" esaterako.
|
|
Fase guztietan ez dira denak izango baina azkenekoan, akordioa lortzeko, denok izatea ezinbesteko da. Lizarrako akordioa izenpetu zenean esan nuenak balio du gaur
|
egun
ere: hemen ez daude denak eta ez baditugu falta direnak biltzen akordiora, akordio honek ez du aurrera egingo.
|
|
Patxi Noblia (Sokoako zuzendaria egun), Andre Darraidou (Ezpeletako auzapeza egun), Jean Thikoipe eta Mixel Etxebest. Sokoa enpresa izan zen Herrikoaren erreferente nagusia, eta bera da
|
egun
ere Herrikoak sostenga tzen duen enpresa handiena. Sokoa euskal enpresa eta ekonomiaren erreferente izan da, eta bere ibilbidean ezin izan du gertakari soziopolikoetatik at gelditu.
|
|
Hauen bien arteko ezberdintasun nagusia izena izan liteke, pilotaren munduan hauxe dugulako gutxien eboluzionatu duen jolastokia. Gaur
|
egun
ere pilotari arrotzak egiten zaizkion »baina jokoaren zati garrantzitsua bihurtu diren elementuak gordetzen dira, hala nola, txiloa (leihatila) edota danborra (frontisa eta eskuineko paretaren arteko angelu ez zuzena). Ziur aski gazteluren bateko lubaki edo patioak izango zituen eta hasierako tripot horretako zailtasunak jokoaren arau bihurtuko ziren, gaur egun arte iraunez.
|
|
Jose Antonio de Marcos antropologoak pailazoek gizakion eguneroko dramak hankaz gora jartzeko duten erantzukizunaz ohartarazi zuen beranduago, eta hala, Oihulari Klown taldea sortu eta emozioak lanabes gisa hartuta herriz herri adieraz betetako ikuskizunak eskaintzeari ekin zion. Jendeari barrea eragiteko konpromiso pertsonala hartu zuen orduan eta
|
egun
ere horretan dihardu...
|
|
Estatubatuarrak arazoaren parte izan dira, baina ordura arte isolamendu kontinentalak, beraiek parte ziren arazo horietatik kanpo geratzen utzi die. Dena den, nire ustez gaur
|
egun
ere EEBB helburu estrategiko oso argiak ez dituen gerra bat egiten ari dira. Talibanak Kabuletik kanporatzea ageriko helburu zen, baina ez dago inongo bermerik Kabulen egongo den hurrengo erregimenaz...
|
|
Hori onartuz, Egunero hasten delako irakurtzera animatzen den edonor segituan ohartuko da nobela honetan ukitzen diren gaien gaurkotasunaz. Lehenengo begirada batean antzemango dituen erreferentzia literario nahiz soziohistorikoek (dela Sartre eta De Beauvoirrek 1945ean sortutako Les Temps Modernes aldizkariari egindakoa; dela J. Prévert, A. Huxley, Sartre edo Heideggerri egiten zaizkien aipuak) 60ko hamarkadan puri purian zeuden arazo eta eztabaidetara eramango badute ere, laster bere begirada gaur
|
egun
ere gertukoak ditugun gaietara lerratuz joango zaio. Izan ere, nobelan aipatzen diren arazoak (arrazakeria, matxismoa, birjintasunaren inguruko usteak,...) edo abortoaren inguruko auzia, tamalez, oso gaurkoak ditugu.
|
|
Lehorketa, hartzidura, azukrea edo gatzaren erabilera eta keztatzea, adibidez, gaur
|
egun
ere baliatzen diren aspaldiko kontserbazio teknikak dira.
|
|
Garai batean bisita gehien hartzen zituenetako bat izan zen, eta gaur
|
egun
ere ezagunenetako bat da.
|
|
Bestalde, gaur
|
egun
ere, kontraesan moduko bat izaten da: metodologia askokitzulpena ikas metodo gisa baztertu arren, itzulpena erabili ohi dute ariketetan.
|
|
Ez da gutxi, gero! Lau atal horiek irakaslearen ardura izan dira duela gutxiarte (eta gaur
|
egun
ere hala dira). Rol aldaketa sakona eman behar da, beraz.
|
|
Euskal hagiografiaren lehenengo ikertzaile kritikoa Antonio Perez Goyenadugu, eta gaur
|
egun
ere nafar santu askoren ikerketa egiterakoan, egile honen lanetatik hasi behar dugularik19 Ondoren, beste egile batzuk ere arduratu dira ikerketaorokorraz20 eta santu jakin eta ezagunen bizitzaren azterketa kritikoaz, ikusiko dugun bezala. Nolanahi den, ondorengo zenbait egileren artean, ahalegin zientifikohorrek arrakastarik izan ez zuela ematen du.
|
|
Zergatik Panpox eta gero, urte batzuetan emakumeek idatzitako gauzakirakurritu nituen ia soilik. Gaur
|
egun
ere, hori jarraitzen dut hurbilenetik: emakumeek idatzitako literatura.
|
|
AEK k bere ikastetxeak homologatzea erabaki zuen 1985ean, aipaturiko Legeanezarritako arautegiaren arabera subentzio politikaz baliatu ahal izateko. Hala ere, AEK ko ikastetxe guztiak ez ziren sistematikoki integratu HABEren sare publikoan, eta gaur
|
egun
ere, bi sareek, publikoak eta pribatuak jarraitzen dute martxan.
|
|
Meade ren eskaerak gaur
|
egun
ere badira nazioarteko ordainketen sistemak bete behar lituzkeenak. Orain arte, inolako moneta teoriak ez ditu irizpide horiek bete.
|
|
Dena dela, esan dugunez, perfume batzuk jostunek sortutako moda berria baino iraunkorragoak izan dira; eta horrelaxe dira gaur
|
egun
ere. Hainbeste diru
|
|
Bada musua antzinako elkar usnatze baten aztarna dela dioenik ere. Gaur
|
egun
ere, eskimalek sudurrak elkartzen dituzte agur gisa, eta goi mailako gizarteko arauek emakume bati eskuan mun egitean ez zaiola musurik eman behar diote; sudur puntaz ukitu bakarrik egin behar omen zaio.
|
|
Aintzinako kulturetan eta gaurko erlijioetan aztarna modura mantenduriko ohitura batzuk, Jainkoei egindako eskaintzak, eskaerak eta errituak kearen bidez, per fumum, alegia? egin ohi zituzten; eta gaur
|
egun
ere horrela egiten dituzte.
|
|
1998an, ordenagailu batean hautatutako edozein irudi zeramikazko baldosetan inprimatzeko aukera ematen zuen makina bat patentatu zuen Kerajetek. Inkjet izeneko sistema (tinta zorrotada) inprimagailu baten antzekoa da, eta gaur
|
egun
ere “edozein zeramika proposamen bereiztea eta balio erantsia ematea” lortzen du. Inprimaketa ekologikoagoa lortzen da, hondakin gutxiago sortzen delako.
|
|
Lan honen onurei buruzko orduko arrazoiek eta gaurkoek berdin samarrean segitzen dute: hizkuntzaren eta gizartearen gaineko Mitxelenaren iritziek ez dute gaurkotasunik galdu,
|
egun
ere oraingotasun guztiz  koak baitira unibertsitateaz, euskaldunon hizkuntzaz, ikerketaren premiaz, irakaskuntzaz edo hizkuntzen elkarbizitzaz idatzi zituenak. Areago ere esango nuke:
|
|
Gutxiengoa garen aldetik, gure unibertso txikiko egunerokotasunean lan egin eta euskararenganako Nafarroako giza sektore guztien hurbilpena errazten ahal duen oro sustatu egin behar dugu. Duela zenbait urte," giza normalizazioaren" edo hiritarren" jarre ren normalizazioaren" garran tzia euskal hizkuntzaren aurrean aipatzen nuen; gaur
|
egun
ere, tamalez, ideia bera errepikatu behar dugu. Euskarari egiten dizkioten eraso sutsuak ez dira bakarrik bere erabilera murrizteko baizik eta gizarteak euskarari dion maitasuna urratzeko.°
|
|
Abertzaletasuniksutsuenak ere onartu luke euskara gizarte osoarena dela, eta euskal gizartearen sustraia dugula. Aldiz, euskara,
|
egun
ere, gizarte honen sektore batzuentzat arrotz eta ezezaguna da, borroka eta iraultzaren eramaile soila. Arroztasun hori hurhurrekotasun bihurtzen ez dugu jakin, euskara bera erakargarri egiten asmatu ez dugun ber. Euskara abertzaletasunaren aldetik lerratua bizi ohi da oraindik ere.
|
|
Gure ekimenaren espazioa euklidearra da. Eta gaur
|
egun
ere, erlatibitatearen teorian eta Fisikan oro har bestelako espazioak erabiltzen badira ere, horietaz esperientziak egiterakoan espazio euklidearrean jarraitzen dugu eta tresna guztiak espazio euklidearraren ezaugarrien arabera eraikita daude. Beraz, zientziaren oinarriak jartzeko espazio euklidearraren ereduarekin nahikoa zuen.
|
2002
|
|
1980koa, Amurizak bere bertsogintza berriaren aurkezpena egin zuenekoa. Neurri batean, Amurizaren orduko hartatik bizi da gaur
|
egun
ere bertsogintza, eta proposamen hura txapelketan baino ez zezakeen Amurizak egin, artean hori baitzen bertsolaritzak zeukan bozkorailu ia bakarra. Andoni Egañarengan gorpuztu izan dut nik belaunaldi oso bati dagokion meritua, eta Egañaren ekarpenari erreparatzen diodanean oso gutxi dira txapelketetan kantatutako bertsoak.
|
|
Gure nortasuna nafarra da. Historian ere Nafarroa izan zela euskal herriak bildu dituena, eta gaur
|
egun
ere hori ikusten dut lotzeko ideia on bat. Baita gure barruan lotzeko ere.
|
|
Udalbiltza alderdi politiko abertzaleen kontsentsu batetik sortu zen. Gaur
|
egun
ere, ez al dago oraindik alderdi politikoen oso menpe?
|
|
Gaur
|
egun
ere badaude muturreko militantzia bizi dutenak, baina sozialki, bere orokorrean hartuta, bai aldatu dela. Gaur egun batzuk militantziaren profesionalak dira, hortik bizi dira kobratzen dutelako.
|
|
Hala ere, prozesu bat abiatzeko guztiak egotea baldintza bezala jartzen badugu gureak egin du. Egon nahi genuenak egon ginen Lizarra Garazin eta gaur
|
egun
ere baliagarria den proposamen bat egin genuen, zilegitasun osoz. Baina agian interes ezberdinak genituen, ez genituen azken helburuak finkatu eta ez zen lan zehatzik egin.
|
|
Izan ere, Gernikako bonbardaketa Gernikako bonbardaketa da, gaur ere, eta horixe adierazi nahi izan dut nobelan, zeren 1937an makina bat lagun hil zituzten, eta
|
egun
ere behar horretan jarraitzen dute, gu akabatzen ahalegintzen dira, birrindu gura gaituzte. Bestalde Gernika Unai Romano kolpatua da, eta Irakeko bonbardaketa ikusezinak dira.
|
|
ELA eta LABek batetik, CCOO eta UGTk bestetik, lau sindikatuek argi adierazi dute greba deialdi honetatik aurrera bi ikusmolde hauen arteko zanga asko nabarituko dela etorkizun hurbilean. ELA eta LABi dagokionez, grebak balio luke jarduera bateratuaren iparrerantz abiatzeko; haustura ekarri zuen errealitate gatazkatsua, ordea, hor da
|
egun
ere, oztopo gisa.
|
|
Gaur
|
egun
ere ez dugu zailtasunik lanari orduak eskaintzeko. Liburuak irakurtzeko hainbeste zaletasuna dudanez, nire atsedena irakurtzea da.
|
|
Baina kristautasuna Norvegiara iritsi aurretik, bikingoek herrialde osoan utzi zuten euren aztarna, gaur
|
egun
ere bazter guztietan da nabarmena. IX. mendearen amaieran, bikingoak gailendu ziren Hafrsljordeko borrokaldian, Stavangerretik gertu.
|
|
Bizitza osoko borrokak eta garaipen sonatuak hemen amaitu ziren, antza denez bertan dago ta lur emanda. 1872 urtean haren ohoretan jarri zuten obeliskoa Norvegiaren batasunaren ikurra da,
|
egun
ere.
|
|
Auzi zenbait gaur
|
egun
ere modu desberdinetan epaitzen diren arren izaera ekonomikokoak batik bat: herentziak, konpentsazio pentsioak, banantze kasuan etxebizitzaren erabilera, etab., izatezko bikoteek umeak adopzioan har ditzakete (baita homosexualen bikoteek, Nafarroan izen emanik baldin badaude).
|
|
Huraxe izan zen
|
egun
ere halaxe da, oraino desagertu ez diren hainbat tributan biziraupenaren kodea: Lurra herentzian jaso dugu, utz diezaiegun hurrengoei ahalik eta egoera egokienean.
|
|
Gaur
|
egun
ere, oraindik beroketa zalantzan jartzen duten iritziak dauden arren, eztabaida ez dago Lurraren tenperatura igoeraren abiaduraren inguruan.
|
|
Teknikaren mirariak eta narrazioaren eraginkortasunak ahalmen handia dute edertasuna, interes dramatikoa eta kiroletarako grina bat egiteko. Hala ere, oso gutxik dakite, gaur
|
egun
ere emankizunen estetika gidatzen eta zuzentzen duten irizpideak emakume berdingabe bati zor zaizkiola. 101 urte zituela hil zen Leni, 2003an.
|
|
Garraiobide desberdinen bilakaera estuki lotuta dago garraio sare osoarenbilakaerakin. Zentzu horretan, adibidez, errepide sarea aztertzeko orduan, ezinahantz dezakegu Euskal Herrian historikoki, eta gaur
|
egun
ere, zer nolako garrantzia izan duten portuek; ezta XIX. mendean trenbidea sartzeak izan zuena etahorrek herrialdearen industrializazioari eman zion bultzada ere. Zer esanik ez, gauregun aireportuek duten funtsezko garrantzia, beste herriekiko eta hiriekiko konexiohandi gisa, zeren munduko toki urrunetara gerturatzen baikaituzte.
|
|
Halaber, zenbait gaitako transferentziek atzerapenak eta trabak jasan dituzte, eta gaur
|
egun
ere ez dira gaindituak izan (zientzia eta teknologia, gizarte segurantza, etab.). Horrek euskal sektore publikoaren bilakaeraren azterketa zailtzen du.Horrez gain, 1986ko Espainiako Erresumaren Europako Elkartean (EE) sartzeakeskuduntzen banaketa korapilatu zuen. Horrela, zenbait eskuduntza garrantzitsurentransferentzia indarge geratu zen praktikan, Estatuko administrazio zentralakdekretu baten bidez hala erabaki baitzuen, nahiz eta autonomia estatutuen araberaeskumen horiek autonomia erkidegoei zegozkien (arrantza, nekazaritza, estatuenlaguntzak, industria, fiskalitatea...).
|
|
Sorreran bezala gaur
|
egun
ere, UGT sozialdemokraziari loturik dago. Estatusozial eta demokratikoaren defentsan, justizia eta berdintasunaren alde egiten dute.UGTk ere bere ekintzak talde kaltetuen alde zabaldu ditu (emakumeak, gazteak...). Bestalde, nazioarteko egitasmo sindikalaren eraikuntzari lehentasuna ematen dio, eta sindikalismoa, nazionalizatzearen?
|
|
Hogei urte bami, Euskal Herriko gizartea helduagoa izango da, zaharragoa, biztanle askok autonomia ekonomiko handiagoa izango du, horrek emakumezkoeniritziak eragin handiagoa izatea ekarriko du?, eta, seguruenik, heziketa mailahandiagoa izango du. Testuinguru horretan, eta teknologia berrien hedapen zabalabermaturik, gaur
|
egun
ere biztanleen oraingo zein etorkizuneko bizi kalitateanfuntsezkotzat jotzen diren esparruetan iritzi, partaidetza eta presio eremuak sortuko dira: ingurumenaren zainketa, gizartetik baztertutako pertsona ahulenenganako arduraren bermea, adineko pertsonen zainketa...
|
|
Desagerpen/ suntsitze prozesua 1960ko hamarkadan hasi zen modu agerian, eta gaur
|
egun
ere jarraitzen du. Era berean, honek beste betebehar bat erebadakarkigu; hots, kontserbatzen den ondare arkeologikoa babesteko beharrizana, baina hiriaren erritmoak geldotu gabe, hain zuzen.
|
|
Gaur
|
egun
ere, ezberdintasun juridiko horren aztarna batzuk mantentzen dira, batez erejarauntsiei dagokienez, esate baterako.
|
|
Adibidez, Nafarroan eta gainerako Hego EuskalHerrian, Batzar Nagusi eta kultura foralaren inguruan. Beraz, historiaren erabilerakagertzen zaizkigu, eta, gutxienez, hiru diskurtso sortu izan dira XIX. mendean, etagaur
|
egun
ere ildo beretik ari gara: literatura historikoa, zuzenbide arloan indarreandugun ordenamendu juridiko politikoan islatzen dena, eta zientzia historikoarenbaitakoa.
|
|
Aipamen horretan sakontzeko ikus, bakoitzak bere erara: Sarasua, 1997; eta, Maalouf, 1999 Bestalde, euskal hizkuntza eta euskal kultura hizpide dituela, diagnostiko zuhur bat egiteaz gain, historian ez ezik, gaur
|
egun
ere, bi aldaera horiek jarrera politiko desberdinetan nabarmenduko ditu Andu Lertxundi-k (1998).
|
|
Hedabideek euren isla propioa eduki dute eta badute gaur
|
egun
ere harreman komunikatibo horietan, eduki sinbolikoen elkartrukatze lan horietan, hain zuzen ere.
|
|
Hedabideak, gainerako enpresa guztiak bezala, gero eta pastel zati handiagoa gura izan dute, eta halaxe nahi dute gaur
|
egun
ere. Horren arabera, asko eta asko izan dira enpresen arteko lehiak besteen pastel zatiak jateko, merkatu kuotak bereganatzeko, beste ororen gainetik.
|
|
Belgikan, 1946 urtean 30en bat egunkari frankofono zeuden; gaur
|
egun
ere prentsa frankofonoak Belgikan kopuru horri eusten dio, baina egunkari guztien jabetza esku gutxitan dago: ia egunkari guztiak hiru enpresaren menpekoak dira (Hersant da talderik indartsuena).
|
|
Estereotipo sozio-ekonomikoa. Langileak dira, gaur
|
egun
ere, gizarteko gizatalderik ugariena. Hala ere, gutxitan protagonizatzen dute telebista.
|
|
Hala ere, gero eta gehiago dira joera berdintzaile amorratu horien aurka matxinatzen diren pertsonak, elkarteak eta herriak. Inperialismo mota berrien aurrean begiak erne eta burua zuhur behar ditu izan gizakiak gaur
|
egun
ere.
|
|
Gizarte harremanetan, sinboloen elkartrukatzea elkarbizitzarako oinarri komunikatibo zentrala da. Hedabideek euren isla propioa eduki dute, eta badute gaur
|
egun
ere, harreman komunikatibo horietan, eduki sinbolikoen elkartrukatze lan horietan, hain zuzen ere.
|
|
Kontrolaren eta boterearen ideiagaz segitzen dugu. Botere egiturek informazioa kontrolatzeko eduki duten eta gaur
|
egun
ere badaukaten borondatearen eskutik jaio dira munduan gertatutakoaz informazioa lau haizetara hedatzen duten albiste agentzia guzti guztiak. Albiste agentzia horiek dira, ez dudarik izan, informazio mundiala botere egitura politikoen eta finantzieroen nahikarietara makurtzen duten komunikazioaren gainegiturak.
|
|
Partiketa geoinformatibo hori, garai hartako estaturik indartsuenen interes ekonomikoen arabera egin zen. Partiketa horrek informazioa esku gutxi batzuetan biltzea ahalbidetu zuen, eta horixe ahalbidetzen du gaur
|
egun
ere. Izan ere, munduaren informazioa sortu, igorri eta hedatzen duten albiste agentziak gutxi dira gaur egun ere, gutxi baitira munduaren jabe:
|
|
Partiketa horrek informazioa esku gutxi batzuetan biltzea ahalbidetu zuen, eta horixe ahalbidetzen du gaur egun ere. Izan ere, munduaren informazioa sortu, igorri eta hedatzen duten albiste agentziak gutxi dira gaur
|
egun
ere, gutxi baitira munduaren jabe:
|
|
Telebista agertu arteko ezein hedabidek ez du ezagutu horrenbesteko arrakastarik. Jendeak luze itxaron zuen, irudiak etxera eraman zitzakeen telekomunikabidearen agerkundea, eta, gaur
|
egun
ere, halaxe itxaroten du kontsumoa deskubritzen ari diren gizarteetan.
|
|
Istripuaren ondoren, eta Estatu Batuetako Indar Armatuen zuzendaritzapean, operazio bat egin zen plutonioa kentzeko eta ukitutako lurrak deskontaminatzeko. Eragiketa hori amaitu ondoren, Energia Nuklearreko Batzordeak (orain Ciemat), Estatu Batuetako Energia Sailarekin lankidetzan, biztanleriaren eta eragindako eremuen jarraipen erradiologikorako programa jarri zuen martxan, eta gaur
|
egun
ere egiten jarraitzen du. Segurtasun Nuklearreko Kontseiluaren txostenaren arabera, jarraipen erradiologikoko programa horren emaitzen arabera, “hondar kutsadura dago eremu horretan, eta indize handienak Verako udal mugartearen zati batean eta Palomares inguruan daude.
|
|
–Josuri gertatu zitzaion. Gaur
|
egun
ere euskara ikasten ari den nire lagun bati. Igandea zen.
|
|
Bizpahiru segundotan egon ginen horrela, eskua eskuan loturik:
|
egun
ere, zorionaren aurpegietako bat imajinatu nahi izaten dudanean, irudi hura datorkit burura maiz, bizpahiru segundokoa: bata baita gizakion bidea, beste bat jainkoena, eta bakanak bezain iragan azkarrekoak baitira bidegurutzeak, non gure bizitza lurtarra jainkozko zerbaitek ukiturik nabari dezakegun.
|
|
informatuagoak, argiagoak, kitzikagarriagoak, atseginagoak, asaldatzaileagoak. Baina askatasun sentsazio aurkitu berriak ez gintuen sekula ere abandonatu, eta are
|
egun
ere, kritikoren batek kondenatutako liburu batez goza  tzean edo laudorio beroez hartutako beste bat bazter  tzean, errebeldia sentimendu hura oraindik ere argi eta garbi gogoratzen dudala uste dut.
|
|
Beren imanak ez dira Aliren ondorengoak eta ez dira Profetak igorritako inolako jakituria sekreturen jabe. Suniten —musulman ortodoxoen— artean laster garatu ziren Korana eta Sunna interpretatzeko lau eskola juridiko handia k2 IX. mendearen erdialdean eskola horiek finkatuta zeuden, eta gaur
|
egun
ere oraindik, gehiengo sunitarenarabera, eskola ortodoxo bakarrak dira.
|
|
Islamari buruzko iritzi ezkorrak, haatik, askoz zaharragoak dira eta garaian garaiko diskurtso gain hartzailearen ikuspegiak eta interesak islatu ditu Mendebaldean. XVII eta XIX. mendeetan Otomandar Inperioaren aurkako propaganda europa rra (Frantziatik, Ingalaterratik edo Errusiatik sortua),
|
egun
ere Balkanetako arazoen inguruan suma daitekeena, bereziki argigarria da horretarako. Modernitatearekiko bateraezintasunaren diskurtsoa, bestalde, gogora dezakegu aspaldi gabe gaineratzen zitzaiela Txina edota India bezalako herrialde txiroei...
|
|
Aitortu ohi zion kartzelaratutakoan hasi zela gerra galtzen, eta ez sartu orduko. Oraindik, gaur
|
egun
ere, askotan iruditzen zitzaion galtzen jarraitzen zuela.
|