|
2000
|
|
|
2030ean euskaraz komunikatzerik ez dela izango iragarri zaigu, hizkuntza hila izanen dela. Gaur
|
egun
ere gertatzen hasi da hori. Eta hizkuntzaren alorrean muturreko egoeran bizi diren euskaldunen meritua ez da makala, baina hala ere, Frantziako Gobernuak ofizialtasuna onartzen ez duen bitartean, esfortzu horren etekina oso murritza da.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere muntaketa sasizientifiko eta xenofobo honen aztarrenak gelditzen dira. Baina oraingoan zenbaitzuek abusu horiek xuritzeko," kultur mestizajea" moduko eufemismoak erabiltzen dituzte, dirudienetik noranzko bakarreko prozesu xelebrea berau, hor, besteek gurea hartzea aberastetzat jotzen den arren, guk, aurriritzi europozentrista zaharkituen eraginez, kanpokoengandik ezer hartu nahi ez dugun bitartean.
|
|
|
Hi ez haiz guretakoa, be raz hire lanak ez dik piperrik balio. Richard Wagner konpositoreak juduen kontra erakutsi omen zituen jarrerek, adibidez, Israelen gaur
|
egun
ere bere musikak sortzen duen gorrotoa esplikatzeko balioko luke artearen instrumentalizazio horrek.
|
|
|
Tresna berriak eskaintzen dituen baliabideak garatu behar ditu. Bitxia gertatu arren, esan dezakegu mende hasieran gertatzen zen bezala, gaur
|
egun
ere publizitateak zabaltzen duela orrialdea, mantxetaren gainean azaltzen delarik. Publizitateak erabili behar duen eremua ez dago oso definiturik, eta batzuetan informazioarekin nahastuta agertzen zaigu bakoitzaren mugak argi ikusten ez direlako.
|
|
|
Baina urte hauetan guztietan ez da aurrerapauso handirik eman Nafarroan Liburutegi Publikoak lege aldetik normalizatzeko. Halatan, 1967ko Araudi batek du indarra gaur
|
egun
ere; beste anakronismo batzuen artean, liburutegiko langileak emakumezkoak izateko gomendioa dakar, arazoak gerta daitezkeen kasu batzuetan izan ezik. Araudi hori eta 1983ko jarraibide batzuk, irakurle txartelaren eta liburuak maileguan emateko zerbitzuaren ingurukoak, araugintza arloan
|
|
2001
|
|
|
Gutxiengoa garen aldetik, gure unibertso txikiko egunerokotasunean lan egin eta euskararenganako Nafarroako giza sektore guztien hurbilpena errazten ahal duen oro sustatu egin behar dugu. Duela zenbait urte," giza normalizazioaren" edo hiritarren" jarre ren normalizazioaren" garran tzia euskal hizkuntzaren aurrean aipatzen nuen; gaur
|
egun
ere, tamalez, ideia bera errepikatu behar dugu. Euskarari egiten dizkioten eraso sutsuak ez dira bakarrik bere erabilera murrizteko baizik eta gizarteak euskarari dion maitasuna urratzeko.°
|
|
|
Abertzaletasuniksutsuenak ere onartu luke euskara gizarte osoarena dela, eta euskal gizartearen sustraia dugula. Aldiz, euskara,
|
egun
ere, gizarte honen sektore batzuentzat arrotz eta ezezaguna da, borroka eta iraultzaren eramaile soila. Arroztasun hori hurhurrekotasun bihurtzen ez dugu jakin, euskara bera erakargarri egiten asmatu ez dugun ber. Euskara abertzaletasunaren aldetik lerratua bizi ohi da oraindik ere.
|
|
2002
|
|
|
Beren imanak ez dira Aliren ondorengoak eta ez dira Profetak igorritako inolako jakituria sekreturen jabe. Suniten —musulman ortodoxoen— artean laster garatu ziren Korana eta Sunna interpretatzeko lau eskola juridiko handia k2 IX. mendearen erdialdean eskola horiek finkatuta zeuden, eta gaur
|
egun
ere oraindik, gehiengo sunitarenarabera, eskola ortodoxo bakarrak dira.
|
|
|
Islamari buruzko iritzi ezkorrak, haatik, askoz zaharragoak dira eta garaian garaiko diskurtso gain hartzailearen ikuspegiak eta interesak islatu ditu Mendebaldean. XVII eta XIX. mendeetan Otomandar Inperioaren aurkako propaganda europa rra (Frantziatik, Ingalaterratik edo Errusiatik sortua),
|
egun
ere Balkanetako arazoen inguruan suma daitekeena, bereziki argigarria da horretarako. Modernitatearekiko bateraezintasunaren diskurtsoa, bestalde, gogora dezakegu aspaldi gabe gaineratzen zitzaiela Txina edota India bezalako herrialde txiroei...
|
|
2003
|
|
|
2 Izan ere, bilakaera biologikoaren funtsezko lege batbe rtikaltasuna da, belaunaldiz belaunaldi transmitituz, gurasoengandik seme alabengana. Aldiz, bilakaera kulturalean, nahiz eta bertikaltasuna oso garrantzitsua izan den eta gaur
|
egun
ere baden, bereziki sentimenduen eta maitasunaren alderdian, transmisioa zeharkako bidez egiten da, eta, are gehiago, baita horizontalki ere, eta horrek kulturari ohi ez bezalako aukerak eskaintzen dizkio, hedatzeko. Egungo komunikabideak direla eta, albistea planetako leku guztietan aldi berean aurkezteko abiaduraz horniturik gaude.
|
|
|
Ez dute inoiz kontzientziazio kanpaina gainditu eta beren esku dauden beste aukera batzuk ez dituzte erabili. Diru laguntzak beti izan dira eskasak, gaur
|
egun
ere horrelakoak dira, sektorea ikuspegi enpresarial hutsez aztertzen dute, emaitzez asko hitz eginez eta gutxi bitartekoez. Maiz ahazten zaie administrazioei zerbitzu publikoa dela HEAk eskaintzen duena, eta esan genezakesektore gogaikarria dela administrazioentzat.
|
|
|
Kantitateak egin du prozesua bideragarri eta ziur aski sektoreak ez du gaitasun errealik izan denak egoki atenditzeko. Hala ere, herritarrek, ikasleek, euskaltegietan aurkitu duten errealitatea kasu askotan tamalgarria izan da, eta gaur
|
egun
ere horrelakoa da. Euskara ikastea izugarri garestia da, matrikula altuegiak dira eta norberarenhizkuntza ezagutzeagatik ezer ordaindu ez bagenu ere, herritarrak uxatzeko moduko matrikula prezioakeskaintzen ditugu.
|
|
|
Gehiegitan aldatu dizkit arauak akademiak; gehiegitan eman dizkit mezukontraja rriak, gehiegitan enkortsetatu nahi izan dit hizkuntza, zailagoa eginez, naturaltasuna ilunduz, edo nik behintzat inpresio hori izan dut. Eta idatzizko hainbat lan irakurtzea, gaur
|
egun
ere, kosta egiten zait (vid. Euskaltzaindiak berak Egunkaria ren itxiera eta Martin Ugalderen gorabehera prozesalak zirela-eta argitara emandako oharra:
|
|
|
Eta artikuluan berretsi egin zuten orain 13 urteko 11 ezaugarriak indarrean daudela gaur
|
egun
ere, eta horietatik abiatuta eraiki behar zela egunkari berria.
|
|
2004
|
|
|
Halaere, Kantek iraun egin du filosofo" aleman" bezala, eta, beraz, Kultura itxuraz gai izan da Geografiaren eta Politikaren arteko banaketa hori gainditzeko. Eta horrek
|
egun
ere ondorioak ditu: Kanten heriotzaren bigarren mendeurrena betetzen zen egun berean Joschka Fischer Alemaniako Atzerri ministroak Alemaniako kontsulatu berria ireki zuen Kaliningraden.
|
|
|
Autodidakta izan zara lan askotan, beharrak eraginda beharbada. Gaur
|
egun
ere beharrezkoa ikusten al duzu autodidaktismo hori?
|
|
|
Xabier Goenaga, Ramon Saizarbitoria eta abar. Parez pareere Aurori Urbizu, Itziar Olaizola, Mirari Mujika (gaur egun Juan Antonio Arozena ren emaztea), edota Arantza Gurmendi, gaur
|
egun
ere euskal antzerkiari lotuta dagoena.
|
|
|
Aldiz, gaur
|
egun
ere gogoratzea ikaragarri kostatzen zaizun pasarterik ere bizi izango zenuen behin baino gehiagotan, ezta?
|
|
|
2 Euskal Herriko Unibertsitateak finantzaturiko (1/ UPV 00016.323/ 2001)" Telebistagintza lokalaren panorama Euskal Herrian" izeneko ikerketa proiektu zabalean oinarrituta dago artikulu hau. Artikulu honen egileak ikerketaldiaren partaide berberak dira eta 2002an hasi eta gaur
|
egun
ere lan horretan dihardute. Bide honetan, oso lagungarriak izan zaizkigu telebista kanal desberdinetan elkarrizketatu ditugunen kolaborazioa eta baita ere Josu Amezaga eta Miren Josu Aranburu ikerlariek eskainitako laguntza.
|
|
2006
|
|
|
Kontuan hartuz euskara hizkuntzaren arautze prozesua eta irakasleen euskara arautuaren ezaupide eta erabilpen maila, testuliburuak euskararen normalkuntza bidean tresna eta erreferentzia beharrezkoak suertatzen dira. Gogoratu bestela euskarazko testulibururik ez zegoenean horien ordez gaztelaniazkoak erabiltzen zirela eta gaur
|
egun
ere beste hainbeste gertatzen dela. Ildo honetatik doa Euskararen Aholku Batzordearen iritzia (1992):
|
|
|
Amadeu izan da, gainera, puntCAT elkarteko kideetako bat, ICANNeko kide urte askotan, eta. cat domeinua lortzeko izerdi eta lan asko egin duen gizona. Zuzenbidean lizentziatua, ESADEko Zuzenbide Fakultateko irakaslea da, urte askotan domeinuak erregistratzeko Nominalia enpresako lege aholkularia, eta
|
egun
ere enpresa horrentzat lan egiten du. Beraz, teknologia berri, lege eta identitate kontuetan aditua den pertsoJakin 153 martxoa apirila na bat ezinbesteko bilakatzen da horrelako lorpenen aurrean.
|
|
2007
|
|
|
Estatu Batuen etxe barnean, kinka hark, McCarthy senatariak bultzaturiko sorgin ehiza antikomunista gartu zuen. Egiazko nahiz asmakizunezko espioi sobietarren bilaketa(
|
egun
ere ez da erraza, adibidez, Rosenberg senar emazteak sail horietako zeinetan kokatu liratekeen erabakitzea) arte, literatura eta zinemagintzako sortzaile kritiko edo susmagarrien pertsekuzio bilakatu zen, garaiko prentsaren hizpide nagusietakoa bihurtzeraino. Europan, sobietar blokeari aurre egitekotan, desnazifikazioaren azken aztarnak lurperatu ondoren, demokrata kristau eta sozialdemokratekiko aliantza estrategikoa itundu zuten Estatu Batuek, Portugalen eta Espainian indarrean geratzen ziren faxismoen kondarrei muzin egin gabe.
|
|
|
Egun ere, Prestige ren hondorapenaren arrastoak atzeman daitezke euskal kostaldeetan: " gaur
|
egun
ere, noizean behin, fuelez zikinduriko materialak eta orbanak heltzen zaizkigu kostaldera".
|
|
2008
|
|
|
Hori bai, baina beste hau ere egia da: gaur
|
egun
ere, bere tamainan, berrargitalpenak liburuaren bizitza luzatu egiten duela eta liburuaren arrakasta suposatzen duela. Berrargitalpenak erakusten du liburuak erroak nola bota dituen gizartean.
|
|
|
Denbora horretan guztian eta gaurdaino, nahiz eta hasiera hartan arazoak eta gorabeherak izan, eta nahiz eta gaur
|
egun
ere irauten duten, immigranteen kolektiboak" integratu" egin dira euskal gizartean. Frankismoaren osteko itun konstituzionala eta estatutu ituna Euskal Herriko gehiengoaren nazio eskaerak bideratzen edo, hobeto esanda, ezerezten saiatu zirela gehienak konturatu ondoren, abian jarri den ziklo politiko honetako benetako arazoa hau da:
|
|
|
24 Kalkulatzen da, gaur
|
egun
ere, 10 immigrantetik, 6 Espainiako eta Frantziako Estatuetatik etorritakoak direla. Hortaz, egungo immigrazioa Europatik kanpokoa delako irudia faltsua izateaz gain, gaiari buruzko ikuspegi estatalista indartzen da.
|
|
|
Baina determinismo genetikoaren ideia horiek (geneek dena esplikatzen dute) gaur
|
egun
ere aurkitu daitezke hedabideetan. " Homosexualitatearen genea"," alkoholismoaren genea"," dibortzioaren genea"... prentsan agertutako kontzeptuen adibideak besterik ez dira.
|
|
|
Xede horiek europarren jite zientifiko eta historikoaren sustrai eta erroak ikertzetik lortuko zirela sinistuz hasi ziren antolatzen hezkuntza erakunde goren horiek. Europar unibertsitatea jakitun biltegi, ikasleen mintegi, pentsamenduaren gordailu eta aldi berean zabalkunderako toki gorena izateko jaio zela onartzen da; halakoxea izaten jarraitu behar duela aitortzen zaio, baita gaur
|
egun
ere.
|
|
2009
|
|
|
Lazarragatarren jatorria Oñatin dago. Gaur
|
egun
ere zutik dago haien oinetxea, San Pedro ermitaren ondoan, Garibai dorrea gertu duela; Etxe Aundi izenarekin ezagutzen da, eta hotela eta jatetxea da aldi berean, baina haren izen zaharra Elazarraga da, eta izen bera gorde du ondoan egin zen izen bereko beste etxe batek. Elazarragarrok, horrela esaten baitzioten beren buruari Erdi Aroan, oinetxe horretatik sortuak dira, eta hasiera hasieratik harreman handia izan zuten Garibaitarrekin, oinetxea beraienarengandik ehun metrora zutelako, agian.
|
|
|
Ez dirudi euskal literaturaren barruan egoera hori askotan errepikatu denik. Gaur
|
egun
ere, ez dakit existitzen den euskal idazlerik lan egin gabe bizi daitekeenik, nahi duena irakurtzen eta idazten.
|
|
|
Estatu bateratuaren eta herritar guztien berdintasunaren argudio horrek,
|
egun
ere erabiltzen denak, tarte txikia uzten dio gatazkaren konponketari, konpontzen oso zailak diren bi adierazpen egiten dituelako: lehena, Frantziako herritar guztiak frantsesak direla derrigorrean, eta Espainiakoak espainiarrak; eta bigarrena, ezin dela espainiarren edo frantsesen artean alde juridikorik egon.
|
|
|
EGA agiria ateratzeko zentro homologatu gara ordutik. Gaur
|
egun
ere ematen ditugu EGA prestatzeko ikastaroak, eta geuk eratzen ditugu EGA azterketak.
|
|
|
apaizak eta moja irakasleak euskaraz trebatzea izan zen hasierako helburua, baina berehala zabaldu zizkieten ateak hizkuntzaren ezagutzan sakondu nahi zuten guztiei, ikastoletako andereño eta maisuei bereziki. Euskaltzaindiaren Arantzazuko Biltzarra egin berria, euskara batuari buruzko eztabaida bizi bizi zegoela, bide propioa abiatu zuten Derion, gaur
|
egun
ere indarrean duten goiburuarekin: dakigunetik ez dakigunera; hau da, euskara baturako bidea bizkaieratik barrena eginez.
|
|
|
Elizaren babespean sortu zen Labayru, Elizak beste itzal bat zeukan garaian. Gaur
|
egun
ere eliz erakundea izaten jarraitzeak merezi du?
|
|
|
Kezka horrekin jaio zen, edo, hobe esanda, sortu zuten, duela ia mende osoa, orduko haiek. Kezka berberarekin jarraitzen du
|
egun
ere, artean gerrak, iraultzak, demokrazia, errepublika, monarkia, frankismoa... ezagutu dituela. Horietan guztietan erakutsi du bere burua Akademiak, eta jakin izan du bereari eusten, alegia, euskararen eta euskal kulturaren arrangurari erantzuna ematen.
|
|
|
Halaxe erakutsi zuten ordukoek euskararen eitea, XX. mende hasieran. Nago ez ote garen antzeko kinkan
|
egun
ere, euskara ikertzeko parada eta aukera ugariak ditugunean, hizkuntzarena jagoteko lana eta erabilera eskuetatik doazkigun bitartean.
|
|
2010
|
|
|
Euskadi, dos comunidades izeneko liburu zalapartatsuan, euskal nazionalismoari komunitate nazionalistaz eta bere ezaugarrien garapenaz baino ez arduratzea leporatzen dio. Beste balizko komunitatea —etorkinena, alegia— aurkezten ez badigu ere, ideia horrek —euskal gizartearen baitan euskal herritarren komunitate bikoiztasuna dagoelako iritziak— nolabaiteko indarra hartu zuen, eta, gaur
|
egun
ere erabiltzen da batzuetan, diskurtso politikoan batik bat, eta beti espainiar nazionalismoaren ahotik.
|
|
|
Banakuntza handia izan zuen, 12.000 alekoa. Orduan idatzitako batzuk lan bakarrak dira, gaur
|
egun
ere indarrean daudenak.
|
|
2011
|
|
|
Lan horretan asko lagundu didate Joseba Intxaustik eta Joxe Azurmendik. Lan hau beraiei eskaintzen diet. Halaber, Jakin aldizkariari, berrogeita hamabost urteotan euskal kulturaren alde egin duenagatik eta
|
egun
ere egiten diharduenagatik.
|
|
|
Bi kolonialismo gurutzatzen dira Euria ere bai pelikulan: batetik, historikoa, Espainiak Ameriketako herriekiko mendeetan inposatu zuena, eta
|
egun
ere guztiz gaitzetsia izan ez dena (Colon oraindik" aurkitzaile" izendatzen dute, kontinentean aurretik inor bizi izan ez balitz lez); eta, bestetik, gaurko kapitalismoaren kolonialismoa, preziorik hoberenak bilatuz eta justizia, pobrezia, esplotazioa eta antzeko terminoei entzungor, hirugarren munduan enpresak zabaltzen dituena.
|
|
|
Irtenbidea Liburutegi Nazionalaren sorreran datza, Euskal Herriko digitalizazio prosezuari dagokion koordinazioa eta erantzukizuna bere gain har dezan. Tristea da, gaur
|
egun
ere, euskal liburu edo aldizkariren bat kontsultatu nahi izanez gero, hamaika erakunde desberdinetan, erakundez erakunde Interneten kontsultatzen ibili beharra izatea; eta oraindik askoz okerrago, Frantzia edo Espainiako Liburutegi Nazionaletara jo beharra izatea.
|
|
|
Atxagak, orduko hartan, esplikatu nahi zuen euskal jendeak kontzientzia hartu beharra zeukala euskal gizartearen zati bat baino ez zela, eta jakin behar zuela beste muturrean dagoen komunitatearekin batera bizitzen. Pentsatzen dut gaur
|
egun
ere gauza bera sinatuko lukeela. Baina uste dut askoz errealagoa dela betiko ihesean dabilen horrek esaten diguna:
|
|
|
Durango poza den bezala, negarra izan daiteke Bilbo, apur bat harago. Donostia kultur hiriburu izateko hautatu duten urte berean, Bizkaiko hiriburuan, maila batean kulturako aurrekontuetatik turismoa eta ekonomia suspertzea loratu den lekuan, kulturgintzari eraso egiten zaio
|
egun
ere. Bilboko kafe antzokia itxi arazi zuten berberek, Kukutza eraikina botatzeko agindua eman zuten.
|
|
2012
|
|
|
Horregatik, Atarrabiako Paz Ziganda ikastolako gurasoen ekimenez, 1986ko otsailaren 28an Aralarko Done Mikelen santutegiko kapilau Inozentzio Aierbek Iruñerrira Euskal Telebistaren seinalea zabalduko zukeen errepikagailua santutegiko eremuan bertan kokatzea baimendu zuen," euskararen onerako zelako". Gaur
|
egun
ere, Nafarroako Gobernuak Euskal Telebista Lurreko Telebista Digitaletik (LTD) kanpo utzi du. Horrenbestez, seinale analogikoa baino ez da heltzen.
|
|
|
Azken urteotan, euskara administrazioan eta, batez ere, irakaskuntza sisteman sartu delarik, egoera ederki aldatu da: baina beldur naiz mendez mende iraun duten inertzia batzuek bere horretan irauten dutela
|
egun
ere. Erran nahi baita, euskaldun bati burutik pasatzen zaion unetik liburu garrantzitsu bat idatzi behar duela (gaia edozein delarik ere), automatikoki erdaraz idatzi behar duela bururatzen zaio aldi berean.
|
|
|
Joseba Agirreazkuenagaren liburua zehatz mehatz hortik abiatzen da. Alegia, Espainiako pentsamendu progresistak aspaldi dekretatu zuen Euskal Herriaren inexistentzia, gutxi gorabehera Frantziako jakobinoek duela berrehun urte egin zuten —eta
|
egun
ere egiten duten— gisan. Bereziki, 1978ko Konstituzioaren aurrean belaunikatzen ikusten dituzularik, hantxe bertan aipatzen diren eskubide historikoak nardatuz eta euskaldun abertzaleen eskabideak eldarnio etnikotzat hastanduz, ez da erraz erabakitzea beren baieztapenen oinarria zertan den:
|
|
|
lankideekin eta udaletxekoekin. Diglosia egoeratik gertuen zegoen herrialdea Iparraldea genuen 1996an, eta neurri handi batean egoera berean jarraitzen du gaur
|
egun
ere. Herrialde diglosikoa izateaz gain, egoerak language shift delakoaren tankera zeukan:
|
|
|
Faltsua delako. San Fermin Ikastola, gainerako ikastola guztiak bezala, ereduko ikastetxe gehienak bezala, euskarazko irakaskuntza indartsu eta kalitatezkoa nahi duten gurasoek sortu zuten, eta haiek bultzatu, sustatu eta eutsi egin diote, eta gaur
|
egun
ere hala jarraitzen dute, neurri handi batean. Inguru arrotz, eta, askotan, areriotasun giroan.
|
|
|
Bigarren. Eskaera bera hedatu behar da ahozkotasunaren kasura ere; izan ere, usadioz izan duen neurrira bakarrik mugatua izatetik at, gaur
|
egun
ere errealitate bizi moduan baitirau, esperientziarik aurrerakoienetatik abiatuta teknologia berriei egokitzeko gaitasuna agertuz.
|
|
2013
|
|
|
Hots, komunikazio eta eztabaida gune batekin, gaur egun komunikabideak euskarri nagusi dituena, non herritarrek arazo komunez eztabaidatu eta adostasuna bilatzen baitute. Eremu horren gainean eraiki ziren XIX. mendeko sistema demokratikoak, eta gaur
|
egun
ere ugaria da komunikabideek demokraziarako —eta nazioaren eraikuntzarako, biak loturik baitaude— eremu hori eraikitzerakoan duten zeregin garrantzitsua aztertzen duen bibliografia. Baina eremu hori, komunikazio espazio bat den neurrian, hizkuntza batean egiten da (Cormack 1998).
|
|
|
EAJren problema zen jende asko zegoela oso abertzalea baina ez zekiena euskaraz. Orain dela 30 urte ez zekiten euskaraz eta gaur
|
egun
ere ez dakite euskaraz. Euskararen berpiztea jende askorentzat traba zen.
|
|
|
1960ko hamarkadaren hasieran ekin zion artisautza lan horri Fermin Galarretarekin elkarlanean; tailerra ireki eta Labayen SA enpresa sortu zituen eta, Jaurlaritzan Kultura sailburu izan zeneko hiru urteen salbuespenarekin, geroztik ez dio utzi metal zurizko soldadutxoak egiteari. Gaur
|
egun
ere, egunero ordu parea egiten du bizilekuan atondutako tailertxoan.
|
|
2014
|
|
|
Euskal idazleak, gaur bat etxe bakoitzean sartzea! Gaur
|
egun
ere, etxe batera joaten naizenean, liburutegia badute, liburu hori non dagoen begiratzen dut.
|
|
|
Koloretako jertseak, kaiku gorri urdinak, bonboidunak, oso politak. Gaur
|
egun
ere atentzioa ematen didate. Nik halako kaikua nahi nuen, baina aitak eta amak paktua egina zeukaten:
|
|
|
Gaur egun Errigoitin bertan bizi diren haien ondorengoak, bai, ezagutzen ditut. Zinez esan dezaket gerra garaian ez zirela ‘nazionalen’ aldeko eta gaur
|
egun
ere ez direla pentsaera horretakoak. Horren lekuko, haien familiako batek, 2007ko beatifikazioak zirela eta, prentsara bidalitako gutuna.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere, liburu denda berri bat zabaldu dutela ikusten dudan bakoitzean, halako endorfina ziztadatxoa barreiatzen zait gorputzean barrena, grappa titaretxo bat edaten dudanean pizten zaidanaren antzekoa. Grappa diot, Erroman izan nuelako, duela zenbait urte, liburuaren etorkizuna zertan izango zen adierazi zidan epifania, San Lorenzo auzoko Giufa liburu denda kafetegian (bisita ezazue:
|
|
|
Ez da kontuan hartzen artearen historia ez dela ez unibertsala, ezta eztabaidaezina ere; are kontrakoa, arteak bere historia eztabaidatu eta aldrebestu duela behin eta berriz, interpretazio berrietara behartuz. Eta hori egiten duela gaur
|
egun
ere, Guggenheimetik kanpo, bederen. Baina Guggenheimek erakutsi digu artea ona dela jende asko erakartzen duenean (propaganda aparatuak ez dira kasu horietan inoiz aipatzen, noski) eta sistemaren barnean preseski eta azalpen errazekin ahokatzen denean.
|
|
2015
|
|
|
Bide horrek onura asko ekarri zizkion bai abertzaletasunari eta baita euskalgintzari ere. Gaur
|
egun
ere, nazioa eta hizkuntza elkartzeko dugun modua erlatibismo linguistikoaren hipotesiak emandakoa da. Itzal luzea eta forma ugari ditu gurean teoria horren marko teorikoak.
|
|
2017
|
|
|
Alde edo kontra egon, gaur egungo diskurtsoak eta eztabaidak haren inguruan harilkatzen dira, neurri handi batean. Nolanahi ere, nazionalismoak harreman gatazkatsua izan du, askotan, demokraziarekin; eta, gaur
|
egun
ere, ikusten ari gara eskuineko nazionalismo baztertzaileak pizten ari direla Europa guztian.
|
|
|
Lau mendetan zehar botererik gabeko jendearengan biziraun zuen, batez ere nekazari eta, geroago, langileengan. Boteregabetze prozesu horrek hainbat diskriminazio egoera eragin zituen, gaur
|
egun
ere irauten dutenak eta lehenago laburki aipatu ditudanak. Baina abantaila epistemologiko bat ere badu, hizkuntzak berak intersekzionalitaterako funtsezkoak diren alderdi batzuk dagoeneko badituelako; beraz, ‘ahalduntze’ hizkuntza bat izan daitekeela iruditzen zait.
|
|
|
RosaHa de Castro aipatu dut: hil ondoren nazionalismo patriarkalak bereganatu eta naiciña chorona (amatxo negartia), santiña bilakatu zuen, orduko politikari eta pentsalariei hainbeste komeni zitzaien Galizia sufritzailearen irudi, alegia (gaur
|
egun
ere irauten duena, bestalde). Rosaliar herentzia eta irudiaren inguruko borroka bizirik dagoen arren, kritikarako plataformek (feministek, jakina, halakoak ez diren beste guztiak patriarkalak baitira) plazaratzen dituzten lanek sarritan autore eta kritikariengan sortzen dituzten erreakzio pizgarriak ere aipa nitzake.
|
|
2018
|
|
|
Diglosiari aurre egiteko kontrakoak zirudien
|
egun
ere badirudizentzudunena: euskaratik erdara, ahalik eta xeheen, erauztea.
|
|
2020
|
|
|
Horixe esaten da gaur
|
egun
ere: ez arrazoitu, obeditu; ez arrazoitu, kondenatu; ez arrazoitu, errua sentitu eta publikoki aitortu.
|
|
|
Joseba Gabilondok iradoki du, eliteak izan ezik, guztiok dugula lehenaldi migratzaile bat, eta hori dela etnizitate berri baten esperientzia esanguratsua Euskal Herri global batentzat.14 Historiari begira, dio, denok gara etorkinak, denok gara migrazio subalternoaren ondorio, eta gaur
|
egun
ere guztiok migratzaile bortxatu bihurtzeko arriskuan gaude. Hor, beraz, etnizitate berriaren gakoa.
|
|
|
Grekoz ‘garraio’ esan nahi du ‘metafora’ hitzak. Gaur
|
egun
ere, Atenasen, metafora enpresak dira garraio enpresak, eta hori arras iradokitzaile eta esanguratsua da filosofiari begira.
|
|
|
guk badugun eta bizi dugun eta egiten dugun eta eragiten dugun mundu hori ikusgarri bihurtzea", Goikoetxea 2016). Eskaerok unean uneko premia nagusiak ere adierazten dituzte, eta nago, sektorearen katebegiei galdetuz gero, gaur
|
egun
ere antzerako gabeziak aipatuko lituzketela. Bada hamarkadaz hamarkada errepikatzen duen bat:
|
|
|
90eko urteetan eta hurrengoetan ia urtero salatu du euskal argitaletxeen atomizazioa, eta beti zehaztu haren irudikoz hori ez dela aniztasunaren sinonimo, baizik eta ahultasunaren adiepiramide gerri lodikoa proposatu dut inoiz, hau da, titulu bakarreko argitarazle gutxiago eta 50 titulu urtean argitara emango duen argitaletxe gehiago" (ibid.). Gaur
|
egun
ere, urrun gaude zifra horretatik. Jakina, merkatuak eta erakundeek nobedade politika bultzatzeak eskaintza puztea ekartzen du, eta, Torrealdaik
|
|
|
De facto,
|
egun
ere, hezkuntza liburu produkzio handiena ez dago euskal editorialen esku, baizik eta estatu mailako argitaletxeetan; hori ez dator bat curriculum propioa proposatzearekin, bistan denez. " Nik berariaz errepikatzen dut urtero, alarma gorria pizteko esperantzan" (Arrula 2018:
|
|
2021
|
|
|
" Maitasun erromantikoak tranpa asko egiten ditu". Baita gaur
|
egun
ere, dio. " Ni beti izan naiz feminista.
|
|
|
Oro har, esan dezakegu euskal aktibista gazteen artean aztertutako gazte praktika politikoak berrikuntza sozialeko laborategiak direla, eta gazteok esparru politikoaren ertzetatik lehiatzen direla indarrean dauden herritartasun moduak zabaltzeko edo modu horien ordez beste aukera batzuk sortzeko. xx. mendeko herritartasunaren forma nagusia estatuaren arabera eratu zen, eta, gaur
|
egun
ere, herritartasun eredu hori alderdi ordezkaritzaren bidez eta hauteskundeen bidez gauzatzen da herritarrentzat. Jarraibide horren ondoan edo jarraibide horren aurka, gazteen parte hartze aktibistak partaidetza dibertsifikaziorako bideak ireki ditu, bizitza formula alternatiboen eta eredu soziopolitiko berrien bitartez etengabeko esperimentazioak eginda eta, besteak beste, politika bizitza sozial eta pertsonalera lekuz aldatuta.
|
|
|
Gazte horien sozializazioan elkartasunezko balioak transmititu dira. Balio alboratu egiten da gaur
|
egun
ere. Argi ikusten da gazteon familietan eta ingurune hurbilean ez direla tradizio politiko zehatzak helarazi.
|
|
2022
|
|
|
Baina egile edo artista lanetik bizitzea ezinezkoa da ia ia denentzat. Gaur
|
egun
ere bada zeregina. Gutxienez, belaunaldi berrietakoak ere sorkuntzari emanda duin bizi ahal daitezen.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere bai, baina orduan gutxi ginelako izan zitekeen, uste dut. Aurreko belaunaldikoak, Kepa Anabitarte buru zuten eladioak, ETAk eta denak...
|
|
|
Patata tortilla beti guk egin beharra... Gaur
|
egun
ere baditugu gure kontraesanak, baina orain liberatua sentitzen naiz. Garai batean bakarrik eta nire kabuz bizi nahi nuen, baina askatasunak indar asko eskatzen du.
|
|
|
Gauzak etorri ahala gainditzeko eta aurrera begiratzeko joera daukat. Nahi dutena esatea daukate, gaur
|
egun
ere.
|
|
|
Bestalde, irakasle ikertzaile gazte askoren artean zabaltzen ari den ikuspegiaren arabera, euskara dagoeneko finkatuta edo instituzionalizatuta hautematen da unibertsitate irakaskuntzan, hala hola bada ere, bereziki EAEko unibertsitate publikoan. Hartara, gero eta ohikoagoa den ikusmolde horren ondorioz, belaunaldi gazteetako hainbat akademikok alde batera utzi du goi mailako hezkuntzan euskaraz eskainitako irakaskuntzak oraindik gaur
|
egun
ere eskatzen duen ahalegin ezohikoa, norbanakoak aukeratuta bete beharrekoa: euskarazko materialak sortzea, itzulpenak egitea, terminologia espezializatua lantzea, euskaraz idaztea eta argitaratzea eta, oro har, euskararen erabilera sustatzeko lanak egitea.
|
|
2023
|
|
|
euskara hutsez egitea elkarrekin loturik ginenean. Zenbaitetan ez zen betetzen, eta gaur
|
egun
ere ez da betetzen hori, arras. Hauteskundeetan hautagaiak entzuten ditut tar tar mintzatzen frantsesez!
|
|
|
Euskalkirik ez. Irratilariek lapurtera behe nafarreraz egin lukete gaur
|
egun
ere, euskara ikasten ari den batentzat sobera gaitz baita hitz jate zenbait ulertzea. Edo, bestenaz, batu ofizialean egin behar da.
|
|
|
Jende argi eta aktiboak abertzaleetan ziren... Eta gaur
|
egun
ere, funtsean... Nork egin du Iparraldearen aldaketa, hala kulturan, hala politikan, hala sindikatu aldetik?
|
|
|
Gazteak ez dituela sobera ezagutzen gehitzen badu ere, bere dohainik biziena jakin mina da. Hitzaldi, mahai inguru, manifestazio edo mobilizazio, Xipriren begietatik iragaten dira usu, gaur
|
egun
ere, euskal mundutik jiten badira batez ere. Jakin mina asetzeko edo, irrati bat sortzea otu zitzaion François Mitterrand Frantziako presidente berriak irrati uhinen espazioa liberalizatzea erabaki zuen 1981 hartan.
|
|
|
Gaur
|
egun
ere, euskal gizartea bat dator berdintasunarekiko eta giza garapen iraunkorrarekiko konpromisoari buruzko diskurtso positiboarekin (Barandiaran 2022), baina hutsune nabarmenak daude genero berdintasunarekin eta lurraldearen trantsizio ekologikoarekiko benetako konpromisoarekin. Kontakizun publikoak gizarte lehiakorra eta modernoa eraikitzen jarraitzen du, ongizate estatuarekiko konpromiso sakonari uko egin gabe.
|