|
2000
|
|
|
Dibortzioa onartuta ere, legegileak uste du ezkontzaren hautsezintasunari ez diola aurkakorik egiten, ezta kontzientzia gairik ere ebazten. Soil soilean uste du, grinarik gogorrenek —munduan hainbeste kalte sortu eta
|
egun
ere, sortzen dutenek— senar emazteen arteko giro gozoa urra dezaketela; halaber, uste du larregikeriak astunak izan daitezkeela, senar emazteen ezkon bizimodua jasanezin eginez. Orduantxe da eta orduantxe bakarrik, legegileak salbuesten duela, senar emazte horien lasaitasun, segurtasun eta poztasunaz arduratuta, bata bestearekin loturik egotea, eurak bereizteko dituzten arrazoiak gorabehera.
|
|
2001
|
|
|
Gure ekimenaren espazioa euklidearra da. Eta gaur
|
egun
ere, erlatibitatearen teorian eta Fisikan oro har bestelako espazioak erabiltzen badira ere, horietaz esperientziak egiterakoan espazio euklidearrean jarraitzen dugu eta tresna guztiak espazio euklidearraren ezaugarrien arabera eraikita daude. Beraz, zientziaren oinarriak jartzeko espazio euklidearraren ereduarekin nahikoa zuen.
|
|
2003
|
|
|
Ez da, besterik gabe, XVI eta XVII. mendeko zientziaren egoera primitiboaren ondorio hutsa. Gaur
|
egun
ere zientzia osagarri ez zientifikoen nahasketa batez ere balia daiteke, eta baliatzen da. Adibidez, Txina komunistan, medikuntza tradizionalaren berpiztea dugu.
|
|
2004
|
|
|
Eta ezin esan buruan duen lana, eta berak egin zuen ekarpena, lan makala direnik, batik bat kontuan badugu gaur
|
egun
ere funtzionamendu hori, oso neurri handi batean, Descartesentzat bezain helezina, iluna, zaigula. Handiak izan badira gizakiaren aurrerapenak mundu fisikoaren ezagupenean —eta mila bider handiagoa den arren ezagutzeko dagoena— benetan eskasak eta zalantzatiak dira giza eta gizarte ezagutzan eman direnak.
|
|
|
Onartu beharra dago, dena dela, gaur
|
egun
ere ez duela ematen hain erraza denik zalantza egitea eta geuri ere nekeza egingo zaigula erroetaraino jotzea geure sinesmenak eta konbentzimenduak auzitan jartzen hasiz gero; baina Descartesi bezain zaila, ez gutxiago baina ezta gehiago ere. Izan ere, arrazoiak egon badaude, eta ugariak gainera, gure oinarrizko ideiak eta gure munduaren ikuskera zuztarretatik auzitan jartzeko.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, guk Descartesen modura esan genuke ezagutzatzat jotzen dugun honetan, baita gaur
|
egun
ere, sinesmen karga oso handia dagoela, konfiantza eta konbentzimendu handiegia, eta fede itsua dugula gure garaiko zientziaren eta teknologiaren indarraz; eta horrexegatik garai haietan bezain beharrezkoa izango dela gaur egun zalantzari ekitea, giza bizitzaren eta munduari buruzko ezagupenaren hastapenez hausnarketa egin nahi badugu behintzat. Zalantza egin, beraz, geuk ere, eta ez onartu mengel baten moduan eskolan edo gaurko erretorikaren eta dogmatikaren pulpitu goren diren komunikabideetan edo informazioaren sareetan esaten diguten guztia, eta ez egin geureak era itsu itsuan zientziaren emaitzak, ezta hastapenak ere, gure bizitza alde guztietatik zipriztindu behar duten egia absolutuak balira bezala.
|
|
|
Zer ote da izatea? " Eta hauxe da aitzinean jada eta
|
egun
ere, eta betidanik, bilatu izan dena, beti ere aporetikoa izanik: zer ote da izatea (ti to on), edo, gauza bera dena, zer ote iza (tasu) na (substantzia:
|
|
|
Neopositibismoaren eskutik, batetik, eta ideologia marxista zein liberalaren sokatik, bestetik, zientifismoa nagusitu da luzaz, eta
|
egun
ere berebiziko indar eta eragina dauka, mozorro ezberdinez ageri zaigularik. Zientifismoaren printzipio nagusiak hauek dirateke:
|
|
|
Bestalde, bere kontzeptzio substantzialistak eta garai hartako zientzien garapen mugatuak eragotzi zioten urrunago joatea. Hori esatean ez dugu, halere, haren hausnarketa filosofiko eta etikoa inondik ere gutxietsi nahi, hari zor baitizkiogu luzaroen iraun duen sistema filosofikoa eta lehen etika material sistematikoa,
|
egun
ere hainbat eta hainbat aspektutan gaurkotasunik galdu ez duena.
|
|
2005
|
|
|
11 1724 urtean agertu zen haren itzulpena frantsesez. Horren faksimilea
|
egun
ere eskuragarria da in: Grotius, Hugues:
|
|
2006
|
|
|
Geroztik, Humeren idazkiak irakurtzea, filosofikoki emankorra izateaz gain, atsegina ere izan da, oso atsegina. Fanatismo, superstizio, erlijio, matrimonio, suizidio, duintasun, politika, historia, arte, eta, oro har, bizitzari buruzko Humeren idazkiak oso interesgarriak dira gaur
|
egun
ere. Zenbait gairi dagokionez Humerekin bat ez ere, balioen gaineko filosofia dela-eta, nire hasierako intuizioek behintzat bat egiten dute Humeren ideiekin.
|
|
|
Hitzen eta gauzen arteko harremanari buruz gizakiek ez dute beti berdin pentsatu. " Magiko" ohi deritzon aroan (gaur
|
egun
ere bizirik dirauena) onartzen baitzen zenbait kasutan esentzia bat (edo, zehazkiago, esentzia magikoez ari garenez," mana" delakoa) existi zitekeela esentzialki desberdinak ziren existentzietan. Gure artean, nolabait esateko, inork ez ditu nahasten, eguneroko bizitzan, gizaki bat eta katu bat.
|
|
2010
|
|
|
Hor zegoen aurreraturik, adibidez, harrezkeroko Grotius. Suarezen esanak XIX eta XX. mende arte iraun zuen, neoeskolastikaren bidez. Zurruntasuna nagusi, bi mende horiek ikusi zuten doctor eximius zenaren pentsamoldearen itzalketa, oraintsu arte iraun duena14 Ukaezina da, hala eta guztiz ere, Suarezen obrak berriro ere jakin mina piztu duela15 Hark legeari buruz zuen kontzeptuak
|
egun
ere badu bere balioa, botere politikoaren eta justiziaren arteko oreka bilatu nahi denean.
|
|
2012
|
|
|
sofistak. Sofisten aurka jalgi izan da benetako filosofia betidanik, baita gaur
|
egun
ere. Egungo mundu kulturala postmoderno izenez ezagunak diren sofistez josita dago.
|
|
2013
|
|
|
Erlijioaren eta balio etikoen arteko lotura hori gaur
|
egun
ere aldarrikatzen da, ez gutxitan: erlijiorik gabe, balioak gizakien apeten esku geratzen dira, balioak artifizio huts bihurtzen dira, balioak erlatibizatzen dira, balioak ezerezean geratzen dira.
|
|
|
arimaren gaineko eztabaidak jarraitzen du. Arimaren auziak badu tradizio luze bat, eta
|
egun
ere auziak pizturik dirau. Joan Paulo Il.aren ustearen aurka, eztabaida horietan arima ez da Jainkoari lotzen zaion ezer; biziari lotzen zaio.
|
|
2016
|
|
|
Aurrera baino lehen, hala ere, Arizmendiarrietarentzat, pertsonalista bezala, garrantzizkoa izan baita kooperazioaren eta kooperatibismoaren naturaltasuna defendatzea, argitasuntxo bat zor dugu apika enfasi horren baitezpadaz eta arduraz gaur
|
egun
ere. Produkzio ugari dago zine dokumental eta literatura zientifiko edo zientzia fikzioan, naturala eta eboluzioarentzat positiboena abereen erreinuan, eta gizakiarenean hortaz, norgehiagoka eta bizi borroka aurkezten duena, R.
|
|
|
Darwinek: " Espezieak, astiro diharduten eta
|
egun
ere badiren kausen eraginez, eta ez kreazio egintza mirakulutsuz, sortu eta iraungitzen dira" (Espezieen jatorria, XV. kap.).
|
|
|
Gure historia kulturala, prehistoria biologikoak ezarriak dizkigun arau epigenetikoen arabera moldatzen dugu. Arau epigenetikoak, bilakaera genetiko kulturalak geneetan landatua duen, gaur
|
egun
ere gure jarduera bidatzen duen arauzkotasunaren arrazoiei deritze Wilsonek. Bere izkribuetan bi adibide aipatu ohi ditu ia beti.
|