|
2006
|
|
|
Euren bizi osorako egoera deseroso eta desohorako meha txuaren mende, edozein unetan edozein auzotar herratsu eta mendekarik, asmo gaiztoz, haien aurkako prozedura berriro ireki zezakeelako. Gaur
|
egun
ere, gure ohitura judizialetan, aburrean irauteko joera du, mozorro horresuzko eginera horrek, gizabanakoaren eskubideei kalte egiten dienak, indakin nahiz beste batekin. Horregatik, halako eginerak behin betiko baztertzea komeni da, herri aske bateko herritarrak ez baititu ordaindu behar berak egin ez dituen faltak, ezta estatuaren ezintasunaren edo berekoikeriaren biktima izan behar ere.
|
|
|
Gaur egun indarrean dagoen Prozedura Kriminalaren Legea, beste batzuekin batera, adibide esanguratsua da, Espainiako estatuak XIX. mendean ondu zuen kodegintzaren hurrenkeran. Jakina da horien bidez ezarri zirela gaur
|
egun
ere indarrean dagoen antolamendu juridiko eta administratiboaren oinarriak. Era berean, nabarmendu egin zen prozesu penalari buruzko zuzenbidearen kodegintzak lotura sakonak izatea konstituzio ikuspegi berriekin.
|
|
|
Legea, beraz, 1882 urtean argitaratu zen eta
|
egun
ere indarrean dago, bertara batzen direla aldi hartako zenbait kezka. Lehena, zalantzarik gabe, Inkisizioak bulzenbidearen prozesua.
|
|
2007
|
|
|
Anbiguotasun hori nahita erabili zuten Konstituzioaren idazleek, garai hartan abortuaren arauketak planteatu zituen arazoak gainditzeko. Izan ere, gai hori oso polemikoa izan zen orduan, eta gaur
|
egun
ere halakoxea da. Carta Magna onesteko prozesua ez oztopatzeko, formula anbiguo hori hautatu zen, eta une hartan oztopoa gainditzeko baliagarria izan zen, baina arazoaren konponbidea artikulu hori garatu behar zen unea arte atzeratu zen.
|
|
|
Ikusi berri dugunez, arazoaren giltzarria zen (eta gaur
|
egun
ere halaxe da, 2004ko uztailaren 8ko GEEAEk agerian utzi duenez, «Vo versus Frantzia» kasuan) ea sortutako baina artean jaio gabeko izakia (nasciturusa) bizitza eskubidearen titularra zen edo ez, eta zein neurritan babestu behar zen. «Guztiak» kontzeptua modu zabalean interpretatuz gero, eskubidearen titularren artean nasciturusa ere bazegoela pentsa zitekeen, eta horren eraginez, abortu kasu guztiak konstituzioaren aurkakoak zirela ondorioztatu zitekeen.
|
|
|
Konstituzioaren 2 artikuluan, Espainiako nazioaren batasuna jaso da (Konstituzioa Espainiako nazioaren batasun zatiezinean oinarritzen da, hura baita espainiar guztien aberri erkide eta banaezina) eta Espainia osatzen duten nazionalitate eta erregioen autonomia eskubidea aitortu eta bermatu da, bai eta horien guztien arteko elkartasuna ere. Espainiako nazioaren batasuna zer den ulertzeak ez ditu interpretazio arazo handiak planteatzen, nahiko argi baitago zer esan nahi izan zuen konstituziogileak; hala ere, nazionalitate eta erregioen autonomia eskubidea ez zen behar den moduan zehaztu, eta horren eraginez, askotariko interpretazioak egin dira, eta gaur
|
egun
ere eztabaida bizi bizi dago.
|
|
|
Azken buruan, autonomia eskubidearen inguruko guztia, Konstituzioaren 2 artikuluan aldarrikatu eta Konstituzioaren VIII. tituluan garatutakoa, konstituzio eztabaidaren garirik zailenetakoa izan zen, eta gaur
|
egun
ere gairik polemikoenetakoa da. Horrela ulertzen da konstituziogileak gai hori irekita uztea, garai historiko haietan adostasun ahalik handiena lortzeko.
|
|
|
Berrezarpenean sendotu zen Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako araubide ekonomiko administratibo berezia, Ekonomia Itunaren sistematik eratorria, 1878ko otsailaren 28ko Errege Dekretua zela bide. Itunaren sistema hori indarrean dago gaur
|
egun
ere. Nafarroak hitzarmena sinatu zuen Estatuarekin 1841eko abuztuaren 16ko Lege Itundu izenekoa dela bide.
|
|
|
IV. titulua Euskal Herriaren ogasunari eta tributu harremanei buruzko printzipio orokorren ingurukoa zen, eta 13 artikuluak, beren beregi aipatu gabe, indarrean uzten zuen Ekonomia Itunaren sistema, 1878tik Estatuaren eta euskal lurraldeen arteko tributu eta finantza harremanak arautzen dituena eta gaur
|
egun
ere indarrean dagoena. Bestalde, 14 artikuluak Estatutua aldatzeko prozedura arautzen zuen, bai Euskal Herriaren ekimenez (udalen erreferendumaren bitartez eta euskal organo legegilearen onespena dela bide), bai Errepublikako Gobernuaren ekimenez (Gorteetako diputatuen laurden batek proposatuta).
|
|
2008
|
|
|
Beste hitz batzuetan esateko, erakundeok (Batzar Nagusiek eta Foru Aldundiek) euren lurraldearen barruan tributuak arautzeko ahalmena dute. Ekonomi Itunaren (2007) eta Ekonomi Hitzarmenaren (2007) azken aldarazpenek berriro utzi dute agerian Espainiaren historian zehar ez dela tributu batasunik izan, eta
|
egun
ere ez dagoela, Euskal Autonomia Erkidegoari eta Nafarroari tributuak arautzeko ahalmen zabala ematen baitzaie.
|
|
2009
|
|
|
Horrela erdietsi da Cadizko Gorteek 1812ko Konstituzioarekin hasitako kodegintza egitarauaren ondoriozko testuak euskaraz izatea (258 art.: Kode Zibila, kriminala eta merkataritzakoa berdinak izango dira Monarkia osoarentzat, baina Gorteek aldaketak egin ditzakete, inguruabar berezien ondorioz); gaur
|
egun
ere testuok dira Espainiako antolamendu juridikoaren muina, sektoreko legeria anitza izan arren.
|