|
2000
|
|
|
Orain arte ikusi dugunaren arabera, egunkarien kokapen ideologiko politikoakeragin nabarmena du Euskal Herriaz eraikitzen den irudian. Oraingoan honako galderahau
|
egin
dezakegu: baldintzatzen ote du erabilitako hizkuntzak irudi hori?
|
|
|
Hain zuzen ere, telekomunikazioen arloaren hedapenarekin sortu dira, kableareneskutik, ikus entzunezkoan behintzat, aurreko taldeei itzala
|
egin
diezaieketen enpresa talde berri bakarrak, Cableuropa ONO eta Retevision Auna hain zuzen ere, berezikiazken hau. Retevision telekomunikazioen liberalizazioaren ondorioa da, Espainiar Estatuan telebista seinalea garraiatzen zuen enpresaren pribatizazioarena preseski, geroratelefono mota ezberdinak kudeatzeko lizentziak ere lortu dituena.
|
|
|
Berdin gertatuko da irratien kasuan. Aldi baterako zerbitzuhauetarako, gainera, fundazioek ere
|
egin
dezakete emakida edo baimenaren eskakizuna.
|
|
|
Bestela zehazten denean izan ezik; irrati asoziatiboen kasuan bezala, alegia, zeinetarako elkarteekbakarrik
|
egin
dezaketen eskaria. Xehetasun honek garrantzia du, zeren gaurdaino telebista lokalak eskaintzeko sozietateak, merkataritza erakundeak, hortaz?
|
|
|
Haurrak eta gazteak babesteko, horiei kalte
|
egin
diezaieketen programen emisioa gaueko 10ak eta goizeko 6ak bitartera mugatzen da. Halaber, horiek seinalizatu beharra ezartzen da eta, edozein kasutan, programa guztiak kalifikazioorientagarri bat erakustera behartzen da.
|
|
|
Kable bidezko zerbitzuen eragiketa ere emakida edo baimen prozeduraberezi baten menpe dago. Sarea ezarriko den eremu inguruko udaletxeak edoudaletxe multzoak egin behar dio CSAri proiektuaren eta eragilearen proposamena, eta honek, baldintza teknikoak, programatikoak zein finantzieroakegokiak direla ziurtatu eta gero, baimena luzatuko dio proposatutako sozietateari21 Kable sistemaren eragiketa, sozietate batek, elkarte batek zein agintepublikoak berak
|
egin
dezakete.
|
|
|
Horrez gain, programeneskubideak erosteko orduan, nazioarteko kirol erretransmisoak, bereziki?, RTVEeta telebista autonomikoen artean sor litezkeen tirabiretan, RTVEri eta Estatu osokoikusgarritasunaren printzipioari lehentasuna ematen dioten xedapenak ere jasotzendira35 Erkidegotik kanporako ikusgarritasunaz, lege honek ez du ezer zehazten, baina1999ko Aurrekontuak laguntzen zituen legean arautu zen arlo hau. Horrela, Erkidegoezberdinek beren arteko hitzarmenak
|
egin
ditzakete, zeinen bidez baten programakbestean ere ikusterik izango den. Horretarako, ordea, elkarren ondo koak izan behardira Erkidegoak eta, edozelan ere, Estatuak finkatutako frekuentziak erabili beharkodituzte.36
|
|
|
Euskalduna etxean elebakar balitz, hots, bere herrian elebakar moduan funtzionatuko balu, beste indar bat
|
egin
zezakeen komunikazio enpresen aurrean. Hartara, hedabideek, komunikazio enpresek, beste esfortzu desberdin bat egingo zuketenmilioi erdi bat kontsumitzaileren merkatua ez galtzeko.
|
|
|
Probatu, aldatu, okerrak zuzendu, berriro probatu. Inperioek
|
egin
bezate berena historian. Inperioena.
|
|
|
Psikologia sozialak ekarpen handiak
|
egin
ditzake hemendik aurrera fenomeno hauen analisian.
|
|
|
Konstituzioak idatzita ala idatzi gabekoak izan daitezke. ...ardena Erresuma Batuko konstituzionalismoan aurki daiteke, non Cromwell engaraietatik() estatu barneko botereen banaketa eta beraien arteko adostasuna ezinbesteko bihurtu zen bertako jendearen babesa bermatu ahal izateko (constitution, commonnwealth, pact, bill of rights, rule of law...); izan ere, testurikgabeko zuzenbide sistema ere badago han (konstituzionalismoa deritzana), Estatuaren indarrak
|
egin
ditzakeen gehiegikeriak debekatzeko.
|
|
|
Beraz, estatu ekoizleek monopolioen pare jokatzen dute. Hala, bada, galderahau
|
egin
dezakegu. Noraino egin luke herri batek, bere hedapen teknologikoan monopolioekiko inmune izateko.
|
|
|
Jose Sanmartin ek, teknologiaren kontrolari buruzko idazketetan, inperatibo teknologikoadeitzen dio tendentzia honi. . Teknikak
|
egin
dezakeena, egin beza!?, hau da, garapen teknologikoarenbaliagarritasuna teknologia mota hori erabiltzeko arrazoi nahikoa da.
|
|
|
Jose Sanmartin ek, teknologiaren kontrolari buruzko idazketetan, inperatibo teknologikoadeitzen dio tendentzia honi. . Teknikak egin dezakeena,
|
egin
beza!?, hau da, garapen teknologikoarenbaliagarritasuna teknologia mota hori erabiltzeko arrazoi nahikoa da.
|
|
|
–Estatuentzat komunikazioak beren aginduetara dauden esparru oso itxiak izan dira beti.Aurrerantzean, subiranotasun zarpail honek ihes
|
egin
diezaieke, bazkide egiteko bitarteak eskuratzenez badituzte, ezin baitute jabe bakarrak izan? [Nora].
|
|
|
onartu dituzte; eta bestetik, sozialismoaren politika ekonomiko eskuzabal eta tradizionalaren aldekoak, elite aberatsenekiko erasokor izandira. Hazkunde ekonomiko txikiko garaietan, eta egiturazko desoreka makroekonomiko monetarioaren erdian, ezer gutxi
|
egin
dezakete.
|
|
|
Bestela, biharbertan Euskal Herri osoan autodeterminazio eskubidea martxan jartzen badugu, Iparraldean galdu egingo genuke, Nafarroan ere bai; eta Erkidego Autonomikoanirabazi egingo genuke, baina Araba hortxe geldituko litzateke. Planteamendu politak
|
egin
ditzakegu, guztiontzat eta abar; baina paretaren kontra jo behar badugu, zertarako balioko lukete. Beraz, azter dezagun nola dagoen Euskal Herria eta, horrenarabera, egin dezagun planteamendua.
|
|
|
Planteamendu politak egin ditzakegu, guztiontzat eta abar; baina paretaren kontra jo behar badugu, zertarako balioko lukete? Beraz, azter dezagun nola dagoen Euskal Herria eta, horrenarabera,
|
egin
dezagun planteamendua. Badirudi Erkidego Autonomoan eskubidehori lor daitekeela eta aplika dezakegula.
|
|
|
Nik, Iparraldetik, horrelako eskema bat arriskutsua ikusten dut, kasik esangenezakeelako, hogei urteren buruan gure euskalduntasuna desagertua izanen dela.Maila apalenetan ere, Estatu frantziarrak inongo borondaterik ez du gure euskalizaera onartzeko. Beraz, gaudenean jarraituz, hogei urteren buruan hemengo lurraldea da Euskal Herri gisa kontsideratu, euskaraz hitz
|
egin
dezaketen hamarbat pertsona bakarrik egongo direlako.
|
|
|
Hor dago gaur egungo gatazka gainditzeko gakoa.Eskubidea lortzeko, gure ustez, gaur egungo arazo nagusia Gobernu espainiarrarenjarrera da. Izan ere, eskubidea lortzeko, negoziazio politikoa egon behar da, etanegoziazio politiko horrek abertzaleen arteko akordioa eskatzen du, Gobernu espainiarrari planteamendu bateratua
|
egin
diezaiogun. Negoziazio politiko horretanabertzaleen arteko akordioa islatzen bada, Gobernu espainiarrak onartu egin du planteamendu hori:
|
|
|
Negoziazio politiko horretanabertzaleen arteko akordioa islatzen bada, Gobernu espainiarrak onartu egin du planteamendu hori: edo guk autodeterminatzeko eskubidea dugula onar dezake, edo bere Konstituzio famatu horrek eskatzen dituen moldaketak
|
egin
ditzake, guri eskubideak aplikatzeko baldintzak ziurtatuz. Baina autodeterminazio eskubidea bermatzeko, eskubidearen onarpena lortzeaz gain, Euskal Herrian hura aplikatu nahi izateko kontzientzia sortu behar dugu.
|
|
|
Erkidego Autonomoan, berriz, bai Legebiltzarra eta bai Gobernua Erkidegoko populazioaren zati batek onartu zituen beregaraian. Ba, gure ustez, autodeterminazio eskubidearen lorpenean eta aplikazioan, Eusko Legebiltzarrak eta Euskal Gobernuak zeresan handia izan lukete.Eusko Legebiltzarrean dagoen abertzaleen gehiengoak ados jarri luke, gauregun onartuta dagoen erakunde horrek aberrigintzan eta euskal nazioan sakontzenlagunduko duten
|
legeak
egin ditzan. Eta Nafarroako Legebiltzarrari dagokionez, beste gehiengo abertzale bat posible balitz, bere garaian egin zen kooperazio organoa egin litzateke.
|
|
|
zuek aukeratuko dituzue, halanahi izanez gero, zeuon Parlamentuko edo Gobernuko ordezkari batzuk, gurekin bategingo dutenak. Guk onartzen badugu, Erkidego Autonomikoan, eta zuek onartzenbaduzue, Nafarroan, organo komun bat
|
egin
dezakegu, eta organo horrek hartukoditu zuek eta guk adostutako gaiak. Hori nafarrei planteatuz gero, eta nafarrek horionerako izango dela ikusten baldin badute, guk Erkidego Autonomoan horrekemaitza onak ematen dituela demostratu izan dugulako, ez ote lukete onartuko. Iparraldean, berriz, kontzientzia mailako lan oso gogorra egin behar da.
|
|
|
Gestalt Terapiaren aburuz, gizabanakoaren bizitza emozionalaren urrikeriak, bere buruaren alienazioan du iturburua; hau gertatzen denean, gizabanakoak bere zati batzuk baztertzen edo errefusatzen ditu.Ametsetan agertzen diren gauza, pertsona edo rolen errepresentazioak, bezeroarenegoera osoaren identifikazioa lortzeko aukera ematen digu. Honela, autoalienazioari aurre
|
egin
diezaiokegu. Ondorioz, bezeroak bere burua oraineanonar, eralda eta mortifika dezake.
|
|
|
Normalean psikologian profesionalak izaten dira, teknika dramatikoetanentrenatuak, sarritan zenbait eskolatan publikoko kide entrenatu gabeek ni laguntzaileen paperak
|
egin
ditzaketen arren. Hori interes handikoa da talde dinamikaren ikuspegitik.
|
|
|
Alkoholikoa eta alkoholiko ohia biak onuradun ateratzen dira eta lehenak bigarrenaren gisa egiten du eta sendatzeko lan
|
egin
dezakeela ikusten du, besteak burutu duelako; gainera, horrela besteak ulertua dela ikusten du.
|
|
|
Berak eginiko lanenbati buruzko iritzia plazaratu?, berak landutako gairen bati buruzko zerbait originalegiten saiatu?... Zer
|
egin
nezakeen, ordea, arlo horietan trebatu gabea izanik. Irtenbideerraza nuen, Fisikako gairen bati buruzko ikergairen bat aukeratu eta lan akademikohutsa egin, Txillardegiren omenez egina zela esan, eta kito.
|
|
|
BerazVincent apezpikuari dei egin zion, eta hark Hazparnera bidali zuen elizbarrutikoirakaskuntza katoliko guztiaren zuzendaria zen Pochelu kalonjea: Txillardegi otoiztuzuen Saint Joseph kolegiotik alde
|
egin
zezan, amoregatik eta gobernuak ez zezankendu ikastetxeari ematen zion legezko diru laguntza. Jose Luis joan zen aterpe ezkutubatera, Benito Del Vallerekin, baina Enbata kazetan elkarrizketa horren berri zehatzakemanez.
|
|
|
Berak gorpuzten zuen, oraindik ametsa izatera ere ailegatzen ez zena; hots, berak frogatzen zuen, hizkuntza estrainioa nagusitan bereganatu arren, inoizko bateaneuskaraz ere isur nitzakeela garai hartan zirri borratzen ari nintzen poematontoleszenteak. Txillardegik egin bazuen, nik ere
|
egin
nezakeen, zergatik ez?
|
|
|
Zergatik tamainako tema? Hipotesiak
|
egin
ditzakegu.* Teofilori buruzko susmoak eta harekin biziriko esperientziak nahiko durduzagarri etabortitzak ziratekeen auzoentzat, sinbolo azkar baten bidez adierazteko beharra sentizezaten. Mitoak eskaintzen zuen bidea baliatu ahal izateko egin behar ziren aldaketekez diote irudiari eraginkortasuna galarazten, kasu hartan bederen.
|
|
|
ere zalantzak suspertzen dizkio Txillardegiri, Kataluniakoa eredutzat harturik hemengo egoera politiko soziala ahazten ote duenedo: Ez da ideia desegokia Kataluniaren bidea orpoz orpo ezagutzea eta jarraitzea.Beharbada ohar hau
|
egin
genezake(...): izkutatu, edo gutxietsi bederen, egiten delaerabakizunen izari politikoa.
|
|
|
Etsipen modukorik ere agertu izan du Txillardegik, erakunde publikoek, baitaEusko Jaurlaritzako zenbait departamenduk ere, egin duten edo
|
egin
dezaketen, glotopolitika berreskuratzaileari, buruz:
|
|
|
Haizeen izenen sailkapena egiteko tipologia eginez, multzo desberdinak
|
egin
genitzake: izendapen kardinala, orografikoa, toponimikoa...
|
|
|
abesten zuten UCD zenaren hauteskundeetako iragarkian. Garaia da alderdi bakoitzeko programan eta ondorengo jarraipenean, giza balioen neurketa
|
egin
dezagun. Ematen du alderdi bakoitzakeskubidea duela bere proposamenak giza balioak kontuan hartu gabe egiteko, ekonomiaren administrari hutsak bezala, inolako giza eredurik proposatu gabe.
|
|
|
Etikoki ala estetikoki, baina bietan bat. Gogoeta
|
egin
genezake bi erei (biestadioei, esferei) buruz batera, baina ez biak batera bizi. Gizakiak, ezer direnakbehintzat, era batekoak ala bestekoak dira.
|
|
|
...e modu batera esanda, zenbaterainoko ahalegina egitendugun geure zenbait interes besteenekin bat etortzearekin, sexualitatea askatasun osozegiten den hautuarekin, askatasuna eguneroko eta unez uneko jarduera konprometitugisa, zenbaterainokoa den gure gaitasuna harremanetan garbi jarduteko, zenbaterainokoa den gure borroka, jokaera publikoa eta pribatua bereizten dituen eskizofreniarenak kolpe huts
|
egin
dezan eta gizartean hainbat baloreren alde egiten dugun borrokahorrek gure baitan ere eragina izan dezan. Ene iritziz, arestian aipatu dudana litzatekebidea gure eremuak lotzeko, gazteenak eta geureak, auzolan sarean, eta hor ez gaituzteikurrinak eta ideiak bakarrik bilduko, esperientzia ezberdinen arabera elkarri zordiogun errespetuak eta askatasun beharrak baizik.
|
|
|
Nolanahi ere den, arazoa beste nonbait dago, gazteeibegira geure gaitasun bultzagilean, alegia. Gazteek hitza har dezaten eta hori berenbaitako (barneko eta kanpoko)
|
egin
dezaten ahalegindu behar dugu. Azken buruan, lurhonen, gizarte honen eskuko izan daitezen, gatazkak bideratzeko, konponbideakaurkitzeko eta utzi dizkiegun bideak eta beren kabuz sortuko dituztenak egin ditzaten.Kontua da, kultura garatzen ari dela eta aurrera egiten duela on txar guztiekin, liburueta abestiekin, eskola eta harreman modu berriekin.
|
|
|
Tonuen gorabeherei bagagozkie, honako transkripzio hau
|
egin
dezakegu
|
|
|
Hiruetan, azentuazioari etatranskripzio fonetikoari dagozkien arau eta gomendioen falta berberarekin egin duttopo, tartean hamar urte pasatu arren. Erabaki batzuk hartzeko unean, intseguritatebera sentitu dugu; eta gustatu zein gustatu ez, gure makinak hitz
|
egin
dezan, erabakibatzuk hartu behar dira derrigor.
|
|
|
Nola jokatu behar dugu geure historia kulturalarenaurrean? Elkarrekin lotuta dauden galdera hauek kulturaren izaeraz jakin mina duenpertsona batek
|
egin
ditzake, arestian aipatu dugun asmo ukatzailea izan gabe, etaerantzun beharreko galderak direla uste dugu.
|
|
|
Kategoriasemiotiko guztiek, ordea, ez dute baliagarritasun edo erabilgarritasun bera. Hori delaeta, guztiz erabilgarriak diren mailegatutako kategoria batzuen ondoan, beste batzuenerabilera oso konplexua da, beste batzuek
|
egin
ditzaketen aportazioak eskasak dira, beste batzuk beren jatorrizko formulazioan ere ez dira batere garbiak eta beste mailegubatzuk egiteak ez du berehalako interes praktikorik. Horregatik, ez dugu geure egitenCharles Sanders Peirce-ren teoria osoa.
|
|
|
hori, oharmenean gertatzen denez, ez dela erraz enpirikoki jasotzen; ezin dutela, bederen, hizkuntzalariek beren kasa egin (batik bat esperimentuetarako horrentrebakuntza eskasa dugun, hizkuntzalari teorikook?). Bada, dena den, eta (besteak beste) psikologoekiko auzolanerako geure buruak prestatu bitartean, Euskal Herrian orain
|
egin
genezakeen lan polita: hasieratik elebidundiren haurrengan, garapenaren birmoldaketa?
|
|
|
Guretzat, ordea, Herri txikia garenez, konkistaren eta harrapakaritzaren ereduantropologikoa eredu ezegokia zaigula deritzot. Pentsatzeko da, orduan, ea Euskaldunok munduari
|
egin
diezaiokegun ekarpena, harrapakaritzako zibilizazioa, kriminaladela salatu eta Europan bertan harrapakaria izan ez zen beste zibilizaziorik egon zelaaldarrikatzea ez ote dugun izango.
|
|
|
–Errusinola? hitzak hegatsez
|
egin
dezake. Errusinola hitzak kanta dezake? 21
|
|
|
Dena den, irratian, hizlariaren ahotsak elementu pertsonal eta bereizgarri baten funtzioa betetzendu. Ahotsari esker, irakurketan enfasiak, etenaldiak eta erritmo aldaketak
|
egin
ditzakegu. Ahotsaren barruan elementu paralinguistikoak ere aurki ditzakegu.
|
|
|
Eskuarki, irratsaio entretenigarrietan eta mistoetan izaten du kabida. Pertsonaia elkarrizketa hauen artean bi talde
|
egin
ditzakegu: pertsonalitatekoak eta deklaraziodunak.
|
|
|
Aipatzen den gaia menperatu ezik, funts gabeko galderak
|
egin
genitzake. Itaunketa prestatzeko behar den dokumentazioa lortu behar dugu.
|
|
|
Teknika eznarratiboek elkarrizketatzailearen galderak ezabatzea dakarte, elkarrizketatuaren erantzunak bakarrik erabiltzen direlarik. Narrazioa estudioko lotura batek
|
egin
dezake, sekuentzia guztiak bildutakoan, edo grabaturik egon daiteke elkarrizketa bakoitza egin den garaian. Elkarrizketako jazoeretako soinu errealek eta musika egokiak loturak edo enlatzeak ezartzen laguntzen dute, askotan narratzailearen ondorengo iruzkinik gabe.
|
|
|
Azken puntu horiek kontuan hartuta eta esandakoa errespetatuta, irratiak nahi bezainbeste ahalegin
|
egin
dezake bere entzuleria handitzeko. Hori bai, produktu edo irratsaio onak lortzea ezinbestekoa dela aurretiaz jakinik; halaber, irrati estazioetako arduradunek jakitun egon behar dute entzuleen nahiak eta ohiturak ongi ezagutu behar direla.
|
|
|
Irratilari gazteak aproba
|
egin
dezake, prentsa idatziko albistearen eta irratitik emititzen den albiste berberaren artean zer nolako aldea dagoen ikusteko, biak ahots goraz irakurriz. Ozenki irakurtzeak agerian jartzen dizkigu bi testu horien estilo ezaugarriak, belarrirako idaztea zer den jabetuz.
|
|
|
1 Askotan mekanikoki irakurtzen duguna, bestela irakurtzeko, beste intentzio bat emateko, testuan ebakiak
|
egin
ditzakegu, horrela irakurtzea komeni zaiguneko esaldiak hobeto esateko. Hau egiteko honako marra hauek erabil ditzekegu:
|
|
|
Adibidez: . ABE delakoak, Afrikar Batasunaren Erakundeak alegia, bakea lortzeko negoziazioa
|
egin
dezaten eskatu die??.
|
|
|
Arrakastatsuak diren irratsaioak imitatzeko joera arriskutsua dago, ia ezer aldatu gabe?, epe laburreko etekinean baino ez baita pentsatzen. Estandarizazioak kaltetu
|
egin
dezake epe luzera irrati hedapenaren prestigioa. Gizarteko beharrizanak eta gustuak aldatuz doaz denboraren joanean; programazioak eta irratsaioek, aldiz, formula finko eta aldagabeetan diraute?.
|
|
|
Iturriei dagokienez, ondoko bereizketa hauek
|
egin
ditzakegu:
|
|
|
Hirugarren milurtekoaren atalasean,
|
egin
dezagun Euskal Herriko irratien tipologia orokorra, irrati informazioa tipologia horretatik sortzen diren estazioei zeharo eta estuki loturik baitago. Horretarako, bi parametro nagusi hartu ahal ditugu kontuan:
|
|
|
instituzionalak edo publikoak (nazionalak, estatalak, herrialde zein udal barrutikoak), komertzialak eta libreak (alternatiboak eta kulturalak). Faktore biak kontuan harturik, honako sailkapen hau
|
egin
genezake:
|
|
|
irrati mota honen posibilitateak ikusiak dira jada konputagailu sareetan. Interaktiboak deitzen diren kazetariek multicast moduan bidaltzen diete informazioa bezero harpidedunei, igorleak feedback
|
egin
dezakeelarik. Modalitate hori audio multikonferentzia motako sistemekin dago erlazionaturik, horrelakoetan interaktibitateak mailarik gorena iristen duelarik.
|
|
|
Entzuleriei dagokienez, gogoeta egiteko orduan eta behin Lehen Munduan irratiak eduki duen bilakaera ikusi ondoren, joera bat iragar daiteke gure herrirako: etxeko entzuleak audioarekin bakarrik emendatu ahal direnik ez du ematen; aitzitik, ibilgailuetan egindako audio jasotzeak gora
|
egin
dezake oraindik. Bestalde, telebista digitalarekin batera datorkigun irratiak subsidiario izaten iraungo duela dirudi, batez ere musikaren alorrean zokoraturik.
|
|
|
Hego labur eta zabalei esker hegaldi motel eta baxua
|
egin
dezakete ferra saguzarrek eta zuhaitz eta sastrakadi artean maneiatzeko abilezia bikaina dute. Ferra saguzarren hiru espezie bizi dira Karrantzako haranean.
|
|
|
38 Hemen historiaren adibidea erabili badugu ere, curriculumaren barruan aurki daitezkeen beste ikas arloekin ere gauza bera
|
egin
genezake. Esate baterako, geografiarekin:
|
|
2001
|
|
|
Hasteko, jauzi
|
egin
dezagun esalditik testura, mailak eta unitateak definitu etasarrera biko taula osatuz. Horretarako, Combettes (1983, 5 or.), Garcia Debanceta Mas (1987, 139 or.) eta Zock (1992, 14 or.) ikertzaileen ekarriez baliagaitezke.
|
|
|
Gauzak horrela, paradigma berriaz hitz
|
egin
dezakegu hizkuntzalaritzan ere, Enrique Alcaraz ek egiten duen bezala: pragmatika testualaren paradigmaz (1996,26 or.). Hizkuntzaren bi alderdi (bi dimentsio) berreskuratzen ditu ikuspegi berrihonek:
|
|
|
Horrekin guztiarekin, erroreaz dihardugula, itauntxo bat ere
|
egin
dezakegu: hiztun talde batek, txarto, egin dezake berba?
|
|
|
Horrekin guztiarekin, erroreaz dihardugula, itauntxo bat ere egin dezakegu: hiztun talde batek, txarto?
|
egin
dezake berba. Edo bestela galdetuta?
|
|
|
Inongo didaktikak ez dio itzulpenari itzuriegiten. Galdetu ere
|
egin
genezake zergatik egin behar ote dion. Zein oinarri biologiko eta psikolinguistiko datza bi hizkuntza edo hizkuntza gehiagoren harremanenpean?
|
|
|
Beste kontu bat honako hau da, alegia, zeharka egin beharreko edo
|
egin
genezakeen lan guztia, hots, lehen aipatutako kalitatezko jarduna, eduki soziokulturalegoki eta aukeratuak.
|
|
|
– Batetik, ingurune honetan erabakiak bere kasa hartzera animatuko dugu ikaslea, eta, halaber, hartutako erabakien ardura bere
|
egin
dezan eskatuko diogu, horrekikas prozesuan duen balioaz ohartaraziz. Hots, modu autonomoan jardutekoborondatea piztuko dugu beregan.
|
|
|
Horretaz aparte, baten batek ariketa bat baino gehiago prestatu nahi izanezgero, beldurrik eta lotsarik gabe
|
egin
zezaketela esan nien. Tamalez, inor ere ez dadohaineko eskubide horretaz baliatu.
|
|
|
Hirugarren urratsetik aurrera hasiko gara jarrera funtzioen arloa lantzen.Helburu bakoitzean erraz txerta daitezkeen bizpahiru jarrera funtzio proposatukoditugu, bere ikasleek dituzten gabezien arabera irakasleak hautaketa
|
egin
dezan.
|
|
|
Taldearekin poteatzera joan; lehenengo lagunakaurkeztu, eta gero bakoitzak narrazio etaazalpen batzuk
|
egin
ditzala.
|
|
|
Ikasleak erabakiko du (aholkulariaren laguntzaz) zer, noiz eta nola erabilikoduen zerbitzua. Ikasleak markatuko ditu helburuak eta prozedura, betiaholkulariaren gidaritzapean; honetan ere ikaslearen autonomiaren garapenaezinbestekoa da, aurrera
|
egin
dezan.
|
|
|
Eztabaidan lau baliabide nagusi erabiliko ditu aholkulariak. Guztien artekooreka lortzen saiatu du, gehiegikeriek kalte
|
egin
baitezakete.
|
|
|
Izaera abstraktua duenak atxilotu aldezake norbait? Ala, entitate erreala duenak
|
egin
dezake bakarrik. Ez ote daegongo hor, gaztelaniazko la policia eta horren parekoa sortu beharra euskaraz?
|
|
|
Hala ere, esperimentazioan lortutako informazioa oso interesgarria da, nahizeta orain arte lortutako datu guztiak bat ez etorri eta zenbaitetan kontrajarriak izan.Datu partzialak izanda ere, ordea, hainbat ohar interesgarri
|
egin
dezakegu jadanik:
|
|
|
Orientabideak zeregin handia du eremu honetan. Porrot akademikoaren atzeansarritan ikusi da, orientazio lan txukunak porrota uxatu edo gutxitu
|
egin
lezakeela, norberaren ikas estiloa sakondu edo osa balezake, batik bat. Nola lagun lezakeorientabideak ikas estiloen eremuan?
|
|
|
3 Erdi Aroak agiri bilduma esanguratsua duenez, ez da uste izan arkeologiakgarai honetaz ekarpenik
|
egin
dezakeenik. Adibidez, askok feudalismoariburuzko arkeologiarik egin zitekeenik ez du sinesten izan.
|
|
|
Erantzunen ordez galderak planteatzen ditu, erantzunak geuk bila ditzagun. Edozeinafirmazio erlatibizaturik uzten du, zalantzak inguraturik gogoeta
|
egin
dezagun.
|
|
|
Kasu horretan, beraz, komunitatearen osaketa kulturala interesgarrigerta daitekeen inguruneko faktore garrantzitsua izan daiteke. Espero daitekeena da ingurune kulturbakarretan agertzen diren taldearteko desberdintasun orientazionalak ingurune kulturanitzetan argiagoak bihurtzea, kontaktuak talde etnikoen estatus erlatiboa ikusgarriago
|
egin
baitezake.
|
|
|
Ikaskuntza berantiarrean motibazio mota orok, edozein dela ere bere natura, subjektuengan hizkuntza hori ikasteko bultzada eragiten ez badu, termino erabatlogikoetan motibazio ez nahikotzat eman behar da. Ez da gai hizkuntz ibilbideakaurrera
|
egin
dezan, nahikotasun maila gainditzeko. Horiek huts egindako motibazioak dira, eta askotan aurreiritzien modura funtzionatzen dute:
|
|
|
Hortaz, lerro etenak irudikatzen duen fluxua logikari dagokio: H herrialdeak bere errentaren zati bat kanpo hartzekodunei transferituz soilik
|
egin
diezaieke aurre bere obligazioei. Izan ere, oso, normala?
|
|
2002
|
|
|
Administrazio jakin batek
|
egin
dezakeen azpiegitura eta garraio politikaeskumenen esparru instituzionalak baldintzatzen du. Izan ere, askotanhainbat administrazio maila nahasten dira; hori dela eta, erabakitzekoprozesua, finantziazioa eta kudeaketa korapilatzen dira.
|
|
|
Errepide sareak konexio funtzio bikoitza (kanpokoa eta barnekoa) betetzenduela kontuan izanda, eta zehaztasun gehiegira jotzeko asmorik gabe, sarearenkarakterizazioa
|
egin
dezakegu, proiektu esanguratsuenetako batzuk jasoz. Laukategoria bereiz ditzakegu, ez beti bateraezinak:
|
|
|
Hauen barruan batzuetan finantzen eta zergen aldeko laguntzak bereizten dira. Azkenen artean sozietateen gaineko zerga beheratzea dago, EAEkKontzertuan eta Nafarroak Komenioan oinarrituta
|
egin
dezaketena. Neurri gatazkatsu horiek auzipean jarri ditu Madrilgo administrazioak.
|
|
|
Beste batzuen kontura lan
|
egin
dezaten, gizabanakoak alokatzeko merkatuafase historiko bateko instituzio konkretu bat izateaz gain, nabarmen azaltzen damerkatu horretako bi aldeen arteko desoreka. Batetik, milioika gizaki bizibidealortzeko lanpostu bila aritu behar dira, eta bestetik, ekoizpen baliabideen jabeek, beren aberastasuna areagotzeko aukeren arabera erabakitzen dute enplegua eskainiala ez eskaintzea.
|
|
|
esate baterako, produkzioarennazioarteratzearen biziagotzea. Nazioartean diharduten enpresa produktiboek, eragozpenik gabe
|
egin
ditzakete onura gehien eskainiko dieten lurraldeetarakolekualdaketak, betiere beren errentagarritasuna gehitzeko asmoz. Halaber, herridesberdinetan lortutako mozkinak aberriratzeko arau trabatzailerik gabe daudegaur egun enpresa transnazionalak; aitzitik, atzerriko kapitalaren ezarpenari araurik ipintzekotan, inbertsiorako erraztasunak bideratzeko edo laguntzak eskaintzekoizaten da.
|
|
|
256). Are gehiago, EHUko komunitateko kideek hautatu
|
egin
dezakete zein hizkuntzatan komunikatuko diren administrazioarekin eta eskubidea dute, «edozein hizkuntza ofizialez irakaskuntza jasoeta eskaintze [ko]». Jadanik ematen ari zen euskarazko irakaskuntza garatu etahorretarako beharrezko zen plangintza eratuko zuen Unibertsitateak.
|
|
|
Zerekin, ordea? Gure ustez, munduko unibertsitate onenekinaldera zitekeen, edo tradizio unibertsitario hedatuena duten herrialdeetakoegoerarekin, edo beste hainbat modutan
|
egin
genezakeen azterketa. Horiekguztiek, ordea, mundu osoko unibertsitateak ezagutzea eta baloratzea eskatukolukete, eta ez ditugu gure buruak horretarako prest ikusi.
|
|
|
eta. D? ereduetan
|
egin
ditzaten praktikak. Horretarako, Irakasle Eskolako ikasle horiekin lanketa berezia egiten da euskarazko klaseetan.
|
|
|
Beraz, Irakasletza Diplomaturaz landa, NUPek ez du irakaslerik kontratatzeneuskarazko irakasgaiak emateko; baina erdal taldeko irakasle euskaldun batek bereirakasgaia euskaraz eskaini nahi badu, nahiz eta bere kabuz edota bereordutegitik kanpo aritu?,
|
egin
dezake, horretarako unibertsitateak eskatzen dituenneurriz kanpoko baldintzak betetzen baditu eta unibertsitateak berak kudeatu etaasmatu duen. Hizkuntz Gaitasun Agiria, arranditsuaren jabe bada.
|
|
|
Datu objektiboak eta, bereziki, subjektiboak eskura izan behar genituen. Sailkideen iritziak eta jarrerakondo ezagutu gabe nekez
|
egin
genezakeen aurrera.
|
|
|
Saihestu behar da inorbehartzea edo deseroso sentiaraztea. Pertsona batek MintzaTratu bat bainogehiago
|
egin
ditzake. Norberak aukeratu luke zeinekin nahi duentratua egin.
|
|
|
Beraz, laburki esanda, gizarteak barne ezberdintasunen, bere zereginaren etabere iritzia helarazteko beharraren gainean
|
egin
ditzakeen hausnarketen artekolotura bistakoa da, komunitate baten giza kapitala deitu izan denaren ardatzegituratzaile gisa.
|
|
|
Premiazkoa da, halaber, euskal unibertsitateek euskal kultura bultzatu nahidutenean euskaraz
|
egin
dezaten, arrotza edo hankamotz izango baitzen kulturanorberaren hizkuntza barik.
|
|
|
Euskal adarraren bikoizketak dakarkigun egoera berriaren aurrean, gure jarrera etajoera berrikusi genituzke. Nire ustez, bi politika
|
egin
ditzakegu:
|
|
|
bultzatzea; eta, katedra askatasuna? bera ere erabat mugaturik geratzen da, gobemuak irizpide ideologikoakinposa baititzake hierarkikoki, berriki historia libumen kasuan ikusi denez, edotacurriculumak antolatzeko unean bere edukiak ezarriz
|
egin
dezakeenez.
|
|
|
Baten batek galde dezake zer
|
egin
dezakeen gobernu autonomoak. Gasteizkoak zein Iruñekoak, espainiar gobemuaren erabakien aurrean.
|
|
|
EHUko estatutuen lehen artikulua zehatzagoa da oraindik, bertan erakundekultural batek bere herriari
|
egin
diezaiokeen zerbitzurik garrantzitsuena betetzeaaholkatzen baitzaio unibertsitateari: «euskal gizarteak dituen betebehar historiko, kulturalak eta politikoak asetzea», alegia.
|
|
|
Bake ikasketen eta gatazken konponbidearen inguruko programez aparte, unibertsitatearen munduak beste hainbat lan
|
egin
ditzake: txostenak prestatu, lan jardunaldiak eta mahai inguruak antolatu...
|
|
|
Bada, hor, bistan denez, tresnainformatiko guztiak baino garrantzitsuagoa eta erabiliagoa den lan tresna komunikatibo bat daukagu: euskara, ikasgelan erabil litezkeen beste baliabide guztienerabilera baldintzatzen du?, eta euskarari tresna tekniko komunikatibo modukoazterketa
|
egin
geniezaioke, beste software bati egin geniezaiokeen bezala.
|
|
|
Bada, hor, bistan denez, tresnainformatiko guztiak baino garrantzitsuagoa eta erabiliagoa den lan tresna komunikatibo bat daukagu: euskara, ikasgelan erabil litezkeen beste baliabide guztienerabilera baldintzatzen du?, eta euskarari tresna tekniko komunikatibo modukoazterketa egin geniezaioke, beste software bati
|
egin
geniezaiokeen bezala.
|