|
2000
|
|
|
Datu hauek ezagutu ondoren galdera bat egin behar diogu gure buruari. Errealitatea izanik Nafarroako populazioaren bi herenek elebitasunaren aldeko apustua egiten duela, zergatik aurkitzen
|
dugu
euskararen kontrako jarrera bortitza?
|
|
|
Elebitasuna gure gizarte anitzean alboraezinezko exigentzia demokratikoa da. Gaztelerak duen leku bera nahi
|
dugu
euskararendako. Hiritarrak garen aldetik legitimitate osoa dugu Administrazio eta Zerbitzu Publikoen alorrean aldarrikapen hau egiteko.
|
|
2001
|
|
|
Hortik aurrera egin den guztiarekin ez gaude ados, baina akaso ez gara oso erasokorrak izan gaiarekiko eta, halakoetan, hori egiten ez denean, agian badirudi bestearekin zaudela. Oso zuzenetik jarraituko
|
dugu
euskararen inguruan Gobernuak egin dezakeena eta ados ez bagaude garbiki azalduko dugu. Gobernuak ezin dezake egin UEUrekin egin duena; hau da, Nafarroako administrazioarekin halako harreman luzea izan duen elkarte kultural bati ezin zaio diru-laguntza kendu Gobernuak euskararen aurka gerrilla gerra bat hasi duelako.
|
|
2002
|
|
|
Literaturaren corpus bat gauzatzeko jende kopuru nahikorik ote dagoen aipatu izan da. Irakurle gazteak erakartzeko jerga edota argota aski landua ote
|
dugu
euskaraz. Eguneroko hizketa moldetik hurbil ala urrun al dago euskarazko literatura?
|
|
2003
|
|
|
Bigarren galdera bat: «Zer aldatu behar
|
dugu
euskararen iraupena behin betiko bermatzeko. Izan ere abiadura motel horretan jarraituz gero, euskara luzaroan egongo da hilzorian».
|
|
2004
|
|
|
Ereduzko prosa gaur, Euskara batuaren ajeak, Erderakadak... horren gaizki egiten
|
dugu
euskaraz?
|
|
2005
|
|
|
Euskaltzaleok ere ez gara erdal mundua euskararen beharrez ohartarazteko zein euskal mundura erakartzeko gauza izan. Ez
|
dugu
euskararen aldeko langintza oro har irabazpide bihurtu, zubiak eraikitzeko ez-gauza izan gara. Horregatik, egoera hori areagotzea zein erabateko etena gertatzea nahi ez badugu, ahalik lasterren, ahulezia hori zuzentzeko urratsak egin behar ditugu, geroz eta apartatuago geratzeko arriskua dugu bestela.
|
|
|
Nire artean, galdetzen dut, posible ote da ezagutzaren gizartea euskal idazlerik gabe sortzea? Idazketari buruz »baina ez modu indibidualean bakarrik, baizik talde gisara» dugun planteamenduarekin lortuko al
|
dugu
euskaraz ekoiztutako pentsamendu sortzaile bat ezagutzaren gizartean, al dugu, egunen batean, euskaratik abiatuko den itzultzailerik, euskal pentsamentua beste hizkuntzetara itzultzeko?
|
|
|
Hiri honetan dagoen lengoaia komun bakarra euskara da, bi aldeen berezko hizkuntza euskara da. Bi aldeetan sustatu behar
|
dugu
euskara, baita hemen frantsesa eta han gaztelania ere. Ingelesa gero eta indartsuagoa izan arren, guk bertako hizkuntzak zaindu genituzke lehenik.
|
|
2006
|
|
|
Eta alderdi politikoetan gehiengoa ez da horretan. Hala ere, behar
|
dugu
euskara salbatu, gauden egoeratik abiatuz, eta ez asmatutako egoera batetik abiatuta. Horretarako behar dugu iraun, zeren biziki urrats politiko inportantea izan baita Frantzian diren erakunde guztiak elkarrekin batzea, lekuko hizkuntza baten alde politika abiatzeko.
|
|
|
Ipuinak tradizionalki erabili duen etxe bazterreko eremua, sutondoa, hori zeharo aldatu da, hobera edo okerrera egin duen ez dakit esaten, baina aldatu egin dela bai. Lehenagoko tradizioa guregana idatziz etorri zen, gure garaikook kultur haustura izugarria eduki
|
dugu
euskararekiko eta euskal tradizioarekiko.
|
|
|
Urte asko pasa ditugu elkarri gazteleraz hitz egiten. Gure harremana, ordea, aldatzen hasi da, eta poliki poliki gero eta gehiago hitz egiten
|
dugu
euskaraz. Egia esan, niri oso zaila egiten ari zait, baina pozgarria da gure harremana euskaldundu dela ikustea», onartu digu Urrutiak.
|
|
|
Helburua ez da euskara salbatzea, erabiltzea baizik. Demostratu behar
|
dugu
euskarak merezi duela, eta hori ez da dirutan bakarrik neurtzen.
|
|
|
Euskaldunak gara, eta geure kulturaren biziraupena bermatzeko ezinbestekoa
|
dugu
euskarazko kultur produktuak sortzea, prestigioa ematea eta kontsumitzea. Erakunde publikoen obligazioa da ekoizpen horri babes egokia eskaintzea, batez ere azpiegitura industrial egoki bat osatzearen bidetik.
|
|
2007
|
|
|
gazte errezildarrak. Bizi bizirik dugu belaunaldi aniztasunaren hartu emana, eta, bizitzeko mundu eta modu jakin batekin identifikatzen
|
dugu
euskara. Ahoz erruz eta errez komunikatzen gara edozein egoeratan, eta hitzaren jolasak ez du etenik, askotan joko bihurtzeraino.
|
|
|
Hizkuntza erabiliaren gaineko hausnarketak egiten badakigu? Zenbaterainoko aukera izan
|
dugu
euskara eta bere kulturarekin harremanetan jartzeko?
|
|
|
Premisa da okerra. Ez
|
dugu
euskara desagertzen utziko.
|
|
|
Urtero bi ale kaleratu ditu Maiatzek, eta banan bana hartuz gero, garaian garaiko kezken isla aurki liteke. " Hemen iparraldean ikusten
|
dugu
euskara urtzen, desagertzen ari dela pixkanaka. Horrek min ematen du, baina momentu berriak ere etortzen ari dira".
|
|
2012
|
|
|
Beste pertsona batek eta biok interpretatzen
|
dugu
euskaratik gaztelaniara (eta gero gaztelaniatik beste hainbat hizkuntzatara interpretatzen dute, behar izanez gero).
|
|
|
Nahiago bajeretan sartuak, play stationarekin jostetan, karrikan kajeroei su ematen baino. Zernahi egin
|
dugu
euskarak herriak, aberriak, dena delakoak preziorik izan ez zezan haiendako. Zernahi, gure bisita bakarrak Erasmuskoak izan zitezen, Vilniusera, Cohimbrara, Heildelberg era, eta ez Salto del Negrora, Puertora, Fresnes-era.
|
|
|
" Euskararen gainean ari gara, jakina. Lehenengo, guk, euskaldunok barneratu behar
|
dugu
euskara. Festaren kantak altxorra aipatzen du, euskara dugu altxor hori, aberastasuna dugu, horren kontzientzia izan behar dugu.
|
|
|
Esaten
|
dugu
euskarak bizirauteko hezkuntza, administrazioa eta hedabideak behar dituela. Badakigu, gutxi gorabehera, zer pentsatzen duen edozein alderdik hezkuntzan eta administrazioan euskara kudeatzeari buruz, baina hedabideez zer uste duten ez dakigu ezer.
|
|
|
Euskaldunok gero eta esparru gehiagotan bizi nahi
|
dugu
euskaraz normaltasun osoz eta euskal herritarron bizikidetza linguistikoa errespetuan eta elkartasunean oinarrituta egon dadin nahi dugu. Gu prest gaude horren alde gure esku dagoena egiteko, baina zuek politikariek eta bereziki lehendakariak ardura berezia duzue horretan.
|
|
|
Ez
|
dugu
euskararen ofizialtasunik berehalakoan lortuko. Hain dira mandomulak gure jakobinoak!
|
|
2013
|
|
|
Paperetan ikusten
|
dugu
euskara, gaztelaniaz mintzo den giroan. Zuek, Arbizun, alderantziz hazi zineten.
|
|
|
Lagunartean, zoritxarrez gaztelaniaz hitz egiten dugu normalean. Gelan 20 bat ikasle gara, elkarrekin bost bat lagun ibiltzen gara, baina beste ikastetxeko lagun batzuekin ibiltzen garenez kalean, eta haiek euskaraz ez dakitenez, ba ezin
|
dugu
euskaraz hitz egin. Nahiago nuke euskaraz hitz egiten ibili, baina ezin dut".
|
|
2014
|
|
|
Gure etorkizuna pentsatzeari dagokionez, nola asmatuko dugu lurraldetasunaren korapiloa askatzen, ez badugu hango eta hemengo jendeak hitz egiten? Nola asmatuko
|
dugu
euskararen auzian, erdaldunek zer pentsatzen duten ez badakigu, edo bost urte barru zein baliabide izango ditugun ez badakigu. Euskal Herriak kokapen geoestrategiko interesgarria duela diote.
|
|
|
Nola lortuko ditugu euskarazko produktu berritzaile eta erakargarriak? Nola bermatuko
|
dugu
euskara digitalki osasuntsu egotea, ikerketarik eta garapenik gabe. IKT laguntzetan izan diren beherakadak, 2014an Saiotek deialdia bertan behera geratu izana, eta Euskal Zientzia eta Teknologia Sarearen berrantolaketa berriaren ziurgabetasuna ez dira batere sintoma onak.
|
|
2015
|
|
|
Botereak egiten du hizkuntza bat hegemonikoa edo minorizatua. Beraz, ezinbestean lotu behar
|
dugu
euskararen egoera botere (eza) rekin.
|
|
|
Seduzitu egin behar omen dugu jendea euskarara etor dadin, erakargarri bihurtu behar
|
dugu
euskara eta euskara ikasten ez dutenei sinestarazi behar diegu altxor bat galtzen dutela. Hizkuntzen elkarbizitzaz hitz egiten ere, sarri entzuten ditugu hamaika" euskal" eragile eta politikari.
|
|
|
Nik esango nuke ez dugula asko hausnartu Alegiak euskararentzako duen garrantziari buruz. Natural bizi
|
dugu
euskaraz bizitzea.
|
|
|
Urtetan antzerki eta dantza profesionalean euskaraz formatzeko hutsune handia egon dela iruditzen zaio, eta garaia dela euskara erdi erdian jartzeko. " Berri ona da eskolarena, baina hor ere borrokatu
|
dugu
euskaraz jarduteko, euskal aktore eta dantzari profesionalak hezteko".
|
|
|
Oso modu latz eta krudelean hil zituzten 32, eta besteek ihes egin eta etxera itzultzea lortu zuten. Jon Guðmundsson ek hilketan parte hartu zuten batzuk elkarrizketatu zituen eta hark idatzitako txostena argitaratu
|
dugu
euskaraz eta beste hiru hizkuntzatan.
|
|
|
Balio ekonomikoa duten hizkuntza efikazen eta baliagarriak ez diren hizkuntzen kultur ondare huts diren hizkuntzen arteko bereizketaren aurrean gaude. Horregatik eta hau gauza berria da gurean ikerketa egin
|
dugu
euskarak Barne Produktu Gordinean (BPG), Balio Erantsi Gordinean eta enpleguan duen eragin ekonomikoari buruz. Ikerketaren emaitzak agerian jartzen du, argi eta garbi, euskarak gure gizartearen sare ekonomikoan duen garrantzia, eta lagungarria da, euskararen eragingarritasun eta baliagarritasun ekonomikoa zalantzan jartzen edo ukatzen duen aurreiritzia desintegratzeko".
|
|
2016
|
|
|
" Jarrera pertsonal hau auzoko beste hainbatekin konpartituko dudala jakiteak egiten du kitzikagarri ekimen hau. Plazara atera gara euskara ahoan, eta ez
|
dugu
euskararen alde egiten den ohiko festa baten eskeman gelditu nahi. Euskaraz ariko gara, eta xinple xinple"
|
|
2017
|
|
|
Alta, ezin diegu kanpotarrei aurpegiratu euskara ez ikastea, ez baitugu jakin adierazten guretzat euskarak duen garrantzia eta bere beharra ongi transmititzen. Ez
|
dugu
euskara ongi erabiltzen ere, erabiltzen dugu modu folklorikoan. Zoritxarrez, hemen euskara desagertzeko arriskuan dago.
|
|
|
Medikuntzako graduazio ekitaldian ozen esan zuen ikasleak: Medikuntzako euskarazko adarrean ematen dugu izena, baina ezin
|
dugu
euskaraz ikasi, eta guk mediku euskaldunak izan nahi dugu. Leioako campusean lehen hiru urteak egiten dituzte, euskaraz.
|
|
|
Hor ez dago zalantzarik. Horrez gain, argi
|
dugu
euskara bultzatu behar dela euskara gure hizkuntza" ere" badelako, eta gainera aniztasunaren aberastasunean sinesten dugulako. Baina gaur egun euskaraz ikasi nahi ez dutenek ere euren eskubideak dituzte eta gaur egungo erronkarik handiena da batzuen eta besteen eskubideak orekatzea.
|
|
|
Adibidez, Tuterako Udalean idazkari euskaldun bat egon behar dela? Itzultzaile zerbitzua ere bai? … Zer esan nahi
|
dugu
euskara ofiziala izango dela esatean. Horretan ados egon gaitezke, baina hartu beharreko neurriak aipatzen direnean, hor hasten dira diferentziak.
|
|
|
Ba al
|
dugu
euskararen diskurtsorik Nafarroan. Zuen ustez zeintzuk dira bere ezaugarri nagusiak?
|
|
|
Gure hizkuntzaren euskararen garrantzi kulturala aski izan litzateke zaindua, partekatua eta miretsia izan dadin. Halere, aldiro ikusten
|
dugu
euskararen erabilera lege bidez arautzen dela. Jada 1986an, Euskarari buruzko abenduaren 15eko 18/ 1986 Foru Legean jasota ageri zen hizkuntzek berebiziko garrantzia daukatela bizikidetzari eta elkar ulertzeari begira, eta berezko bi hizkuntza dauzkagula kontuan hartuz, herritar guztien hizkuntz eskubideekiko errespetua funtsezko osagai bihurtzen da pertsonen arteko kohesio soziala lortzeko.
|
|
|
Urriaren 7an mintegi bat antolatuko
|
dugu
euskara teknikariei eta elkarteei zuzendutakoa. Batetik, Eusko Jaurlaritzak eta Topaguneak aurreratu ditugun lanen berri emango dugu, eta bestetik, udalen eta elkarteen kezkak eta asmoak argitu nahiko genituzke.
|
|
2019
|
|
|
Uriartek seme alabekin eta bikotekidearekin euskaraz egiten du, baina Bastidan gainerako eremuetan euskaraz egiteko oso aukera gutxi duela dio: " Euskaraz egiten duen jende gutxi dago eta ia beti erdaldunen bat egokitzen da, beraz ez
|
dugu
euskaraz egiten".
|
|
|
Horietakoa naiz ni. Lagunarteko kuadrillan denok gara euskaldunak, baina ez
|
dugu
euskararik hitz egiten. Beharbada, umeak jaio zaizkigunean, euskarara itzuli gara.
|
|
|
Uste dut. eus fundazioak orain gutxi atera zuela datua: gailuen %70 inguruk eduki dezake bere softwarea euskaraz, baina euskaldunon %4ak bakarrik
|
dugu
euskaraz jarria. Ziurrenik ohitu garelako erdal hizkuntzetara, baina baita utzikeria anitz eta ezjakintasuna dagoelako.
|
|
2020
|
|
|
lehen urrats batzuk emateko prest baldin bazaude, baina ikusten baduzu ahobizi aren konpromisoak urrutiegi dauzkazula, tarteko etapa bat daukazu. Tarteko etapa hori zenbat eta handiagoa izan, orduan eta aukera gehiago sortuko ditugu euskaraz egiteko, eta orduan eta jende gehiago hurbilduko
|
dugu
euskararen praktikara.
|
|
2021
|
|
|
Ordizian Lazkao Txikiren beste esaldi mitiko bat eraman dute mural erraldoi batera: " Martxa honetan aurki erderaz hitz egingo
|
dugu
euskaraz ari garelakoan". Ez da Artzerena bezain esaldi hedatua; euskaldun gutxik ezagutzen zuten orain gutxira arte," erdigunekoenek".
|
|
2022
|
|
|
Zeren, begira: nahi
|
dugu
euskaraz egin dezaten eta ez erdaraz, baina mugarik ezarri gabe nahi dugu erdaren erabilera murriztu; hizkuntzak ez direlako berez txarrak, baina min ematen digu haurrak espainolez edo frantsesez entzuteak; eta ez diegu hala ere min horren arrazoia azaltzen, hori politika litzatekeelako, eta haurrak politikatik at utzi behar baitira, badakizue; baina arrazoi politikorik gabe, zer argudio egon lit... Baina ez, ez, gu ez gaude kontra, hizkuntza guziak dira aberasgarriak, baita hemengo erdarak ere, hori bai, euskara denen artean hobetsita....
|
|
|
Lekukoan gorderik joan den mezuan Karmele Jaiok azpimarratu du hizkuntza zerbait fisiko bihurtzeko ahalmena duela Korrikak. Hamaika egunez Korrikan ibili garenok ikusi
|
dugu
euskara gorpuztuta, milaka gorputzetan. Furgonetatik ikusi ditugu hamaika aurpegi, erdaraz edo euskaraz, euskarari bultzaka.
|
|
|
Agian aldentzen da alde identitariotik, baina hurbiltzen da eraldatzailetasunera. Ez
|
dugu
euskara lantzen euskara delako. Haratago doan zentzu bat du.
|
|
|
Katakrakek 2022an argitaratu duen liburua primizia atsegina izan da autorea aurretik ezagutzen genuenontzat. Izan ere, orain arte Zetkinek idatzi duenik ezin izan
|
dugu
euskaraz irakurri. Garaikidea eta laguna zuen Rosa Luxemburg ezaguna da gure artean; Zetkin, ordea, ahanzturaren basamortuan galdua egon da urte luzez eta emakumeek (H) istorian bizi duten patua jasan du:
|
|
|
Lehen aldizkariko epilogoan irakurri zitekeen guk ez
|
dugu
euskara beste mintzaira baten' compost' nahi. Lotsatiarrei eta mutur xurien minkortasunari ez dugu ezer erratekorik:
|
|
2023
|
|
|
Baina irismena zeren arabera? Euskarazko komunikabideok irismen oso handia
|
dugu
euskarazko hartzaile potentzialak kontuan hartuz gero, baina populazio guztiarekiko irismena hartzen da kontuan eta berriro ere kaltetuta ateratzen gara.
|
|
|
Lortu
|
dugu
euskara mantentzea, baina bada fenomeno bat segitzen ari dena: proportzionalki euskaldunen kopurua Iparraldean ttipitzen ari da.
|
|
|
Badugu errota bat eta arlo guztiak behar ditugu dantzan ezarri euskaldunok %30era iristeko gisan. Eremu guztietan behar
|
dugu
euskara erabilgarri, ikusgai eta ezagutua bihurtu. Gaur egun ez gara horretan".
|
|
|
" Zein anbizio
|
dugu
euskararentzat. Zein bisio dugu?
|