|
2000
|
|
|
ANSOLA, Gurutz Europako ekonomi eta moneta batasuna. 68 zk. (1992), 107 Maastricht eta Europar Batasuna. 70 zk. (1992), 99 Europar Banku Zentrala eta moneta politika bakarra. 108 zk. (1998), 11 Lurra, itsasoak, eguratsa. 57 zk. (1990), 27 Noiz arte iraungo
|
dugu
euskararen burrukan? (Orain eta Hemen).
|
|
|
Noiz arte iraungo
|
dugu
euskararen burrukan? (Orain eta Hemen).
|
|
2001
|
|
|
Ados, herria zer den ere ofizialtzeke dagoen gauza da. Baina arestia aldera esan dudan bezala, zuzenbide positiboaren beharraz jabetu behar
|
dugu
euskararen normalkuntza erreala, benetan, lortu nahi badugu.°
|
|
|
Euskara" ofizialkide" den lurraldeetan bizi garen euskaldunok konstituzionalki behartuta gaude espainiera jakin eta erabiltzera, eta eskubidea
|
dugu
euskaraz jakiteko. Ez da berria beraz, egoera.
|
|
2002
|
|
|
Zalantzak ditut. Euskaldun guztiok ez
|
dugu
euskararekiko jarrera bera, ezta ere ez dugu bat egiten Euskal Unibertsitatearen aldeko aldarrikapenarekin. Orduan, nortzuk osatuko genuke Euskal Unibertsitatea?
|
|
|
Badirudi hori dela gure errefe rentzia bakarra. Hark daukana, hura dena, guk ere nahi
|
dugu
euskararentzat. Eta ez diegu so egiten beste hiztungo txikiei.
|
|
|
Arestian aipatu
|
dugu
euskararen egoera nahiz euskalduntzea ren emaitzen balorazioa oso dudazkoak eta diskutigarriak izan daitezkeela, eta baita ika mika antzuen pizgarrie re. Horregatik, diagnosi eta datu irakurketen egokitasunaren korapiloa askatzeko luza daitekeen proposamenik zentzudunena eredu zientifikoaren eskutik datorkigulakoan gaude.
|
|
2003
|
|
|
Bizitasunik gabeko hizkuntza
|
dugu
euskara, bizitzeko balio ez duen neurrian; zeren balioaren kontzeptua, hemen, ez da hizkuntzaren berezko ezaugarria, baizik eta, gorago esan bezala, komunikazioaren alorrean transferitzen zaioneraka rpeninda rra.
|
|
|
Adibidetxo bat: gobernua salatzen
|
dugu
euskara errotuluetatik kentzeagatik eta ixilik geratzen gara gaztelania sprayz ezabatzen bada kartel elebidunetatik (noski ezin da parekatu erantzukizun maila: gobernuak herritarrak baztertzen ditu eta bestea erreakzio bat da).
|
|
|
Eta gainera: benetan uste al
|
dugu
euskararen unibertsoaren aurka esan eta egi (te) n den guztiak ez duela inolako eraginik. Zer egi (te) n dugu politikoki diskurtso horri aurre egiteko?
|
|
2004
|
|
|
Esate baterako, euskarazko irratsaioen entzuleak biztanlegoaren ehuneko hainbeste dira, euskarazko prentsaren erosleak populazioaren ehuneko hainbeste dira. (...) Nola extrapolatuko
|
dugu
euskararen entzutea euskara ulertzen ez dutenetara?" (Koldo Izagirre," Greenwich ez da meridiano bakarra", Bilbo Zaharra euskaltegian hitzaldia,, www.bilbozaharra.com/euskera/forum/forum.htm).
|
|
|
Gure eguneroko esfortzua herriko eta inguruko gaiak behar den bezala jorratzen egiten dugu. Egunero ordu t’erdiko ekoizpena egiten
|
dugu
euskara hutsean, herriko eta inguruko gertaerak jorratuz; elkarrizketek, errepo rtajeek, mahai inguruek osatzen dute gure programazioa.
|
|
2007
|
|
|
Erderaren arauz pentsatu dugu. Atzerritarren lekuan finkatu gera, erderatik epaitu
|
dugu
euskera.
|
|
|
Eta kultura modernorik gabe hizkuntzaren biziraupenik ez. Garbia nahi
|
dugu
euskara: h. d., iraganean, baserrian gordea.
|
|
2008
|
|
|
bai autoktonoenak, bai etorkinenak. Bakarrik jarrera baikor, estrategiko eta solidario horretatik abiatuta lortuko
|
dugu
euskararekiko" sinpatia".
|
|
|
Eta sinpatia hori behar beharrezkoa
|
dugu
euskarak aurrera egitea nahi badugu; iraun behar badu, euskarak ez du soilik hemen jaiotakoona izan behar: kanpotik etorritakoena ere izan du.
|
|
|
euskara batua, orotariko hiztegia... Gutxitan lotzen
|
dugu
euskararen akademia maila soziolinguistikoarekin, eta XVI. Biltzarren egitaraua begiratzerakoan ere argia da corpusari eskainitako nagusitasuna. Dena den, akademiaren ekarpen soziolinguistikoa askotan gutxiesten da nire ustez.
|
|
2009
|
|
|
Zer ikasi behar dugu? Ikasi behar
|
dugu
euskara landu bat. Ikasi behar ditugu beste euskara mota batzuk.
|
|
|
Ikasi behar ditugu beste euskara mota batzuk. Ikasi behar
|
dugu
euskara estandarra. Hori ez dakigu.
|
|
|
bizkaiera egingo dugu oinarrizko mailetan eta hasiko gara beste euskalkien morfologiak ikasten goragoko mailetan: emango
|
dugu
euskara diakronikoa ere, eta euskal literatura orokorra. Gabriel Arestiri buruzko lehenengo azalpenak, Aresti bizi zela, Etxenagusiak egin zituen hemen Derioko Ikastaroan.
|
|
|
Merkatu eta plazetan euskara beti egon da presente, baina euskararen beraren merkatua ez dago salgarri. Egongo dira euskararen kontura negozio handiak egin dituztenak, egiten dituztenak, baina bestelako klabeetan eraiki behar
|
dugu
euskararen plaza. Salerosketatik harago, modu humanoago batean.
|
|
2011
|
|
|
Euskararekiko kontuak ere garbiro egin beharrean aurkitzen gara. Zertarako nahi eta behar
|
dugu
euskara. Gure mundukoa ez den oroigarri xahar kuttun bat iduki genezakeen moduan idukitzeko?
|
|
|
Norabide berean jarri behar ditugu herri honek euskaraz bizitzeko adierazi duen nahia eta horri erantzun behar dioten hizkuntza politikak. Tokian tokiko egoera kontuan hartuz, baina egoera hori eraldatzera joko duten politikak abiatuz eta epe zehatzetan aurrerabidea izango duten neurriak inplementatuz bakarrik lortuko
|
dugu
euskararen normalizazioa. Prozesu horretan parte hartu nahi duten udalek Kontseilua bidelagun izango dute, elkarlana da bidea.
|
|
|
Horrexegatik, leloa izatetik haratago jo nahi
|
dugu
Euskaraz bizi nahi dut esaldiarekin; lelotik pentsamendurako jauzia egin behar dugu. Izan ere, pentsamendua aldatuz sortzen dira aldaketa sozialak.
|
|
|
Eta munduko egingo gaitu, inoiz baino gehiago,. eus dominioak ere. 2012ko udaberrian eskaera ofiziala egin ICANN erakundean —nazioartean dominioak kudeatzen dituen elkartea— eta udagoienean jakingo
|
dugu
euskarak eta euskal kulturak Interneteko ezaugarri den dominioa eskuratu dugun. Urteetako lana dago hemen.
|
|
2012
|
|
|
Gatazken konponbidean hizkuntzari zentraltasuna edota erreferentzialtasuna emateak ondorio hobeak ekarriko ditu, eta hori egiaztatu ahal izan da nola antzinaroan hala historia garaikidean zehar. Hain zuzen ere, horrexegatik jarri behar eta nahi izan
|
dugu
euskararen, Euskal Herriko berezko hizkuntzaren, auzia agenda guztietan, garai berriari begira egoki joka dadin.
|
|
2013
|
|
|
... beren euskalkia baizik ezagutzen ez dutenek, kulturatik at bizi behar dute, mundutik at, eguneko gertakariez aparte[...] Euskera gaitu, osatu, batu, gaurkotu, zorroztu, eta aberastu egin behar dugu[...] Eskolak, ikasguak, aldizkariak, merkatalgo eta lantegitzako bulegoak, herriko etxeak eta administrazio idazkaritzak oro, Euskal Herriko bizi guzia hitz batez, euskeraz egiñarazi behar da. Hunela, eta ez bestela, salbatuko
|
dugu
euskera (76).
|
|
|
Bañan asmakari ta kontzetu berri ugari ekarri dizkigu zibilizazioak, oso itz berezi, ta euskera" garbia" egiteko asmoa txatxukeria utsa da, izkuntza batek ere egin ez duena, eta gure izkuntzan gertatuko ez dan gauza [hor
|
dugu
euskara batuaren hornitzaile izango den Txillardegi].
|
|
|
Halere, horrekin ez dugu esan nahi ondorioetan iraulketa gertatu behar ez denik. Aitzitik, Arrue ikerketak eskaintzen digun informazioa baliatu behar
|
dugu
euskararen erabileran benetan eragingo badugu.
|
|
2014
|
|
|
Herrikoia bada, denek ulertuko dute. Guk pentsatu behar
|
dugu
euskara egin behar dugula elkarrekin komunikatzeko. Nire teoria hori zen beti.
|
|
|
Geure herriaren hizkuntza integraltzat hartu izan
|
dugu
euskara; hau da, euskaldunon bizitza pertsonal eta sozial osoan erabiltzekoa eta kultur arlo eta maila guztietan baliatzekoa. Euskal Unibertsitatearen helburua eduki du beti Jakinek bere lanean, eta ‘euskal unibertsoaren’ ametsa buruan.
|
|
|
Orain arteko anarkiari tenk egin behar zaio. Euskera idatziaren batasuna guztiz beharrezkoa
|
dugu
euskararen etorkizunerako (Txillardegi 1968b, 66).
|
|
|
Bere hitzaldia honela hasten du Mitxelenak: " Ezin bestekoa, il edo bizikoa, dela uste
|
dugu
euskera batasun bidean jartzea" (ibid., 203). Harrigarri egin zitzaion askori kontundentzia hori, argitasun hori.
|
|
|
" Eskolak, ikasguak, aldizkariak, merkatalgo eta lantegitzako bulegoak, herriko etxeak eta administrazio idazkaritzak oro, Euskal Herriko bizi guzia hitz batez, euskeraz egiñerazi behar da. Hunela, eta ez bestela, salbatuko
|
dugu
euskera" (77).
|
|
2015
|
|
|
Gure printzipioa horixe zen. Guk egin behar
|
dugu
euskara eguneratu. Euskara zaharra ondo jakin baina egokitu baldintza berrietara.
|
|
|
Zergatik egin behar
|
dugu
euskaraz. Zer dago horren atzean?
|
|
|
Orain arte esandakoetatik erraz ondorioztatuko
|
dugu
euskararen normalizazioa estatuak bakarrik ekarri lezakeela. Ez da nahikoa, noski, baina bai derrigorrezko baldintza.
|
|
|
Baina planteamendu hori jada jokoz kanpo zegoen. Geroago ikusi
|
dugu
euskararen izenean herrietako hainbat aldizkari doako izatearena, baina horrelakoek denboran mugatuak izan behar dute; bereziki, beste batek dirua eta dena jokatzen duenean, merkatuko arrisku guztiak hartzen dituenean, zu parean ezin zaitezke jarri doaneko eskaintza batekin. Ez da leiala, ez merkatuarekiko, ez bestearekiko, eta euskararentzat ere ez da ona.
|
|
|
Biek, era automatizatu batean, web teknologiak, programazio lengoaia ezberdinak, hainbat programazio ingurune... ikasteko aukera ematen dute. Code.org, gainera, laster izango
|
dugu
euskaraz.
|
|
2017
|
|
|
Eta beti gauza bera erraten didate: ez
|
dugu
euskara aditzen karriketan... Baina bai, irakasle lana biziki gustatzen zait!
|
|
2018
|
|
|
Hori bai, faborez, ez jarri horri ere basque izena (benetan ez
|
dugu
euskara hitza plazaratzeko gaitasunik?). Hori diot, horixe delako halako konpainien eginbidea:
|
|
|
Nazioarteko koreografoekin lan egiten dugunean, bateratze horretan, hainbat agertokitan jarri
|
dugu
euskara, eta gure nortasunaren parte bat, oso forma eta estetika ezberdinean.
|
|
|
Areago: analfabetismoa aupatzen
|
dugu
euskara batua mespretxatzen dugunero. Ondarroako Udaleko langileek ehuneko ehun egingo dute euskara bere jardun pribatuan, seguru nago, baina beren euskarak ez die balio hizkera teknikoa ulertzeko ere.
|
|
|
Ezta bertsolaririk ere. Beraz, hori dena
|
dugu
euskara batuari eskertzeko, eta ez da gutxi.
|
|
|
Baina hara 50 urtetan zenbat eremu irabaztera eraman gaituen, baita informalak ere. Arabarrok eta Euskal Herriko hainbat txokotan berreuskaldundutako herriek kalera atera
|
dugu
euskara batua, inguruko euskalkiekin (eta erdarekin) busti, eraldatu eta kalekoago bilakatu dugu. Ez naiz ni aditua eta ezin esan hizkuntza formalari dagokionez zein diren erronkak aurrerantzean.
|
|
|
Euskara batuari esker, gure ikasgeletan Euskal Herriko edozein bazterretatik etorritako ikasleen aurrean gai izan gara ezagutza transmititzeko normaltasunez, goi mailako hizkuntza erabiliz. Gure ikerketa laborategietan edozein gairi buruz euskaraz eztabaidatzeko aukera izan dugu eta arlo guztietan ezagutza sortu
|
dugu
euskara batuaz.
|
|
|
A ver! Hitz egin, hitz egiten
|
dugu
euskaraz, baina komentario batzuk erdaraz; batzuetan nos sale del alma hitz egitea erdaraz.
|
|
2020
|
|
|
Ildo beretik, filosofo akademikoen hizkera hartuko dugu hemen hizpide, bai eta, bestalde, hizkuntza gutxiagotu baten testuinguruan kokatu ere; alegia, kontuan hartuko
|
dugu
euskara hizkuntza gutxiagotua dela eta zailtasun erantsiak edo badituela. Hasteko, Theodor W.
|
|
|
Eta hizkuntza anitz ditugu bitartean Euskal Herrian, ez hiru bakarrik, horiek hain garrantzitsuak izan arren. Ezin
|
dugu
euskara defentsiboki berreskuratzean geratu; leihoak parez pare ireki eta aldi berean euskarari inoiz baino sendoago atxiki zaio.
|
|
|
Ez monasteriorik izan
|
dugu
euskara landu duenik, eta ez unibertsitaterik Rodrigo Mercado Zuatzola oñatiar apezpikuak xvi. mendean sorturiko Oñatiko Unibertsitatea salbuespen bat baino ez zen izan; Avilako artzapezpiku eta inkisidore izandakoaren emaitza pertsonala; funtsean, euskal eliteek sostengatu gabea. Goi klaseak Espainiako Inperioaren morroi izan dira Euskadi penintsularrean, eta Frantziaren, Euskadi kontinentalean, eta euskara baztertzea eta erdarak erabiltzea goi posizioaren marka izan da.
|
|
|
Ildo beretik, filosofo akademikoen hizkera hartuko dugu hemen hizpide, bai eta, bestalde, hizkuntza gutxiagotu baten testuinguruan kokatu ere; alegia, kontuan hartuko
|
dugu
euskara hizkuntza gutxiagotua dela eta zailtasun erantsiak edo badituela. Hasteko, Theodor W.
|
|
|
Guk ez dugu aurkitu errealitate bat, Euskal Herri bat ez dugu aurkitu. Ez dugu kultura bat aurkitu, ez
|
dugu
euskara landu bat aurkitu, eta belaunaldi hau hasi da autonomoki, bere aldetik, hori guztia egiten eta bilatzen. (Ibid.)
|
|
2021
|
|
|
Politikaren plazan ez da hizkuntza ardatzean jartzen, ez aurrekontutan, ez eskaeratan; herriko plazari bizkarra emanda beste behin, Pantailak Euskaraz eragilearen manifestuari entzungor. Exijitzen hasi
|
dugu
euskara lehenesten duen ingurune digital eleanitz bat. Bada garaia.
|
|
2022
|
|
|
6 Ez du zertan egon eta zorionez ez dago euskara batuaren eta euskalkien arteko inolako lehiarik, elkarrekin lortu
|
dugu
euskara batzea eta elkarrekin lortuko dugu euskara zabaltzea ere.
|
|
|
6 Ez du zertan egon eta zorionez ez dago euskara batuaren eta euskalkien arteko inolako lehiarik, elkarrekin lortu dugu euskara batzea eta elkarrekin lortuko
|
dugu
euskara zabaltzea ere.
|
|
2023
|
|
|
Hedabideetan, hezkuntzan edo arnasguneetan aski frogatuta geratu da euskarak espazio hegemonikoak behar dituela bizirauteko, nagusiki euskaraz funtzionatuko duten lurralde edo komunikazio esparruak. Erdarek plataforman beteko duten lekua argi mugatu ezean, formula baldin bada guztia ele bitan eskaintzea, arrisku handia
|
dugu
euskara bazter bazterrekoa izateko beste behin. Egunkari elebidunen edo EITBren bilakaerak zerbait irakatsi liguke elebitasunaren arriskuez.
|