|
2000
|
|
|
Euskararen ezagutza, nola ez, altuagoa da ETB1en jarraitzaileen artean, eta %15, 4soil batek ez
|
du
euskara ulertzeko gaitasunik.
|
|
|
ezagutzen
|
du
euskarak erakunde pribatuetan (bankuak, alderdi politikoak, hedabideaketa abar): miraria da ia, euskarazko informazioa aurkitzea enpresetan, auto kontzesionarioetan eta abarretan; miraria Iparraldeko erakunde administratiboak euskarazentzutea.
|
|
|
– GARAk bere orrialdeen %17, 10 argitaratzen
|
du
euskaraz.
|
|
|
f) Lehen orrialdeetan euskarazko testu gutxi agertzen da. Tratamendu tamalgarria etamingarria
|
du
euskarak gure hedabide ez erabat euskaldunetan.
|
|
|
Halan eta guztiz ere, egindakojarraipenean, egunez egun aldaketa nabarmenak aurkitu ditugu: egun batzuetan Deiakia %5 argitaratzen
|
du
euskaraz, eta beste batzuetan, ostera, %2ra ere ez da heltzen.Beraz, euskara gutxi eta gorabehera handiekin Deian.
|
|
|
El Correoren enpresa talde bereko kidea izan arren, egunkari donostiarrak bestelako sentsibilitatea agertzen
|
du
euskararekiko. Diario Vascok ia bere orrialdeetako %3argitaratzen du euskaraz; hau da, Deiaren mailara heltzen da, gutxi gorabehera.
|
|
|
El Correoren enpresa talde bereko kidea izan arren, egunkari donostiarrak bestelako sentsibilitatea agertzen du euskararekiko. Diario Vascok ia bere orrialdeetako %3argitaratzen
|
du
euskaraz; hau da, Deiaren mailara heltzen da, gutxi gorabehera. DiarioVascok euskaraz, asteburuan dihardu batez ere.
|
|
|
Ikusitakoak ikusita, euskararen aldekoa baino areago, erdararen aldeko politika linguistikoa praktikatzen dute gure inguruko hedabideek. Gizartean bertan pairatzen duenegoera diglosiko bera bizi
|
du
euskarak hedabide idatzi nagusienetan.
|
|
|
Egunez egun gorabehera handiak dituen arren, ostegunetan argitaratzen
|
du
batezere euskaraz Diario de Noticias egunkari nafarrak, gutxi gutxi hala ere (ia ia balioestatistikorik ez duen kopurua).
|
|
|
Halaber, maila pertsonal eta profesionalean egin dizkioten presio politikoen aurrean amore ez ematearren, zerrikeria etabazterkeriak larrutik ordaindu ditu, duintasunez, Txillardegik, horrek bere mailapertsonala erakutsi digularik. Zeren, ene ustez, azkenean, Txillardegik, nahiz etaegitura zale amorratua izan, ez
|
du
euskara komunikazio tresna huts edo hizkuntza zeinu huts bihurtu. Euskara askapen politikaren funtsezko elementu modura intuitudu.
|
|
|
Normatiboaz landa beste eredu, onargarririk? izan behar al
|
du
euskarak. Zeri erantzun behar dio eredu honek, idatzizkoarauari ala solaskideen arteko komunikazioari?
|
|
2001
|
|
|
Ingurune hurbilak garrantzi handia du, ikaslea bertan bizi baita; eta hizkuntzak ez dio aldatuko ingurunea osatzen dutenekin duen harremana. Ingurune horretarako behar
|
du
euskara, eta bertan erabiliko du; edo bertan eragingo du, erabiliahal izateko.
|
|
|
c) Familia. Nork osatzen
|
du
euskaraz familia. Aita amak eta seme alabak. Badirudi gure kulturan familia hori baino gehiago dela.
|
|
|
...a, %75ek 30 urte baino gutxiago dituzte, euskaldunen presentzia oso txikia den herrietan jaio eta bizidira, ia hiru laurdenak bi gurasoak edo bietako bat Euskal Herrian jaioakditu, unibertsitarioak dira ia erdiak, laurdena langabezian dago, %20 ikasleak dira eta beste %21 langileak, gehiengo handi batek gurasoak erdaldunak ditu, beren lehen hizkuntza gaztelania izan da %85ean, %90 bainogehiagok ez
|
du
euskararik ikasi eskolan, eta batez beste zazpigarren urratsadute.
|
|
|
Konstruktu teoriko horien arteko erlazio kausalak aztertuaz, hau ikusten da: euskararen erabilera bi aldagaiek baldintzatzen dutela; alde batetik, aldagai soziodemografikoak, hau da, subjektuen testuingurua (jaoiterria eta bizilekuaren euskaldun proportzioa); eta, bestetik, aldagai psikosozialak, hau da, subjektuen euskararen ezagutza maila eta euskal identitatea. Bi aldagai horien artean, psikosozialakpisu handiagoa
|
du
euskararen erabilera azaltzeko.
|
|
|
euskararen erabilera bi aldagaik baldintzatzen dutela, batetik, subjektuaren testuinguruan euskaldunen presentziak (aldagai estari soziodemografikoa) eta, bestetik, subjektuek duten identitate etnolinguistikoak eta euskararen ezagutza mailak (aldagai estari psikosoziala). Euskararen ezagutza altua denean, subjektueneuskararekiko jarrerak ere garrantzi handia
|
du
euskararen erabilera azaltzeko.
|
|
|
Autore honek hauxe ulertzen
|
du
euskarazko alfabetatze kontzeptuaz: lehenune batean, bigarren hizkuntza batean eskolatua izan den euskal hiztun orok bereideiak idatziz nahiz ahoz zuzen azaltzeko daukan gaitasuna; bigarren une batean, gai akademikoak nahiz sozialak erabiltzeko erakusten duen gaitasuna edota, bestelaesanda, hizkuntzaren erabilera modernoa (Iztueta, 1992, 70 or.). Hala ere, autorehonen ustez gertatzen dena hau da, euskal hiztun gehienak, bigarren hizkuntzabatean alfabetatuak izanik ere, analfabetoak direla beren ama hizkuntzan, euskaraez delako hizkuntza dominatzailea ez sozialki eta ezta kulturalki ere.
|
|
2002
|
|
|
Gipuzkoako hegoaldean egoteak unibertsitaterik euskaldunena bilakatzen lagundu du, bai ikasleen aldetik? %70k zerbait ikasten zuteneuskaraz 2000 urtean?, baita irakasleen artean ere?% 67k klaseren bat euskarazematen zuten eta kredituen %46 eskaintzen dira euskaraz47?. Ikastetxeen aniztasunak, ordea, eragin nabarmena eduki
|
du
euskarak bertan duen tokian. Bestalde, enpresen eskaerek ere baldintzatu du euskararen garapena erakunde horretan.
|
|
|
Ikastetxeen aniztasunak, ordea, eragin nabarmena eduki du euskarak bertan duen tokian. Bestalde, enpresen eskaerek ere baldintzatu
|
du
euskararen garapena erakunde horretan. Edonola ere, unibertsitatearen beraren nahia da, eta horrela jaso da bere Estatutu etaPlan Estrategikoan?
|
|
|
Euskara planaren arabera %39, 7 izan lukete, kontuan hartuzezen plan horren proposamena Elektronika, Elektrizitatea eta Kimika espezialitateetan, euskarazko eskaintza ez zabaltzea dela, eta eskaintza zabaltzeko bide bakarra beste espezialitateetan komunak diren irakasgaiak eskaintzea dela. Topografia titulazioari dagokionez, berriz, derrigorrezko %33 kredituak euskaraz eskaintzeaproposatzen
|
du
euskara planak. Eskaintza hori 2001 ikasturtean hasiko da.
|
|
|
Elhuyar. Zientzia eta Teknika aldizkaria zientzia dibulgazioko aldizkaria da.Hilero ematen
|
du
euskaraz munduan eta Euskal Herrian zientzia eta teknika alorrean gertatzen denaren berri. Zientziak, Ingurugiroa eta Natura, Osasuna, Teknologia eta beste hainbat gairi buruzko artikulu eta erreportajeak aurkitukoditugu bertan.
|
|
|
– Unibertsitateak berebiziko garrantzia
|
du
euskararen normalizazioan: txertaturik dagoen gizartearen isla izan behar du, eta gizarte horren gorenekokultur erreferentzia bereganatu behar du.
|
|
|
Teknika eta teknologia zientzien esparruan euskarazko kredituen eskaintza%24ekoa da, batez beste. Mondragon Unibertsitateak %42 eskaintzen du euskaraz.UPV EHUren kasuan, bere erdarazko titulazioen kredituen %37 ematen
|
du
euskaraz. Beste unibertsitateetan portzentajeak ia zero dira, edo zerotik hurbil daude.
|
|
|
Horietatik 16k (%14, 3k) euskaraz ematen dituzte eskolak. Erdaldunen artean, batek irakaste arduratik askatzea eskatu
|
du
euskara ikasteko, eta beste bat eskolakeuskaraz emateko prest egongo litzateke.
|
|
|
Medikuntza Fakultatean Leioako Campusean gertatzen den bezalaxe, euskaldunak inguru diglosiko batean egoteak baldintzatzen
|
du
euskararen erabilera; halaere azken urteotan ikasle eta irakasle euskaldunen igoera nabarmendu da. Denaden, aipatzekoa da euskal lerroko ikasleen artean erdarara jotzeko joera giza harremanetako gauzetaz hitz egiterakoan.
|
|
|
1994kootsailera arte eskolak AUI zaharreko geletan eman ziren, eta ordutik aurrera eraikin berrian ematen dira Fakultateko jarduera guztiak. Fakultatearen historia laburhorrek, kokapen geografikoarekin batera, eragina izan
|
du
euskararen erabileran.Farmazia Fakultatearen sorreran, irakasle gehienak AUItik etorriak izan ziren, horietatik gehienak erdaldunak. Zentro horretan ez zen euskaraz irakasgai bat bera ereematen, eta ez zen ematen hasi Farmazia Fakultatea sortu eta urte batzuetara arte.
|
|
|
Baina, bada besterikere: bametegi giroa sortzeak berezkoa
|
du
euskararen erabilera indartzea, eta euskaraharreman hizkuntza ohiko eta naturala bihurtzea. Barnetegiak, nolabait, kideen artekoharremanetan hizkuntza erabiltzeko ohiturak aldatzen lagundu dezake.
|
|
|
Titulazio horietako batek. Industria Kimikako IITk? ez
|
du
euskaraz ikasteko aukerarik eskaintzen. Etabeste baten eskaintza lehenengo ikasmailara mugatzen da, momentuz behintzat.Elektrizitateko IITa da bigarren kasu hori.
|
|
|
UPV/EHUko errektorea den Monterok ere hori onartu du: «UnibertsitateLegearen aurreproiektuak ez
|
du
euskarazko lerroa bermatzen»1
|
|
|
Kontrara antolatuta daude euskararen egitura eta informazioaren harilketa, nolabaitesan ordena, antiinformatiboa?
|
du
euskarak [J. M. Agirre, 1994].
|
|
|
ez du negarrik egiten. Egun ordena horretan datorrenean bakarrik ezagutzen
|
du
euskararako sistemak,_ markak lotura ematen dio-eta. Sintaxiak ezagutuko ditu ordena aldatzen denean.
|
|
2005
|
|
|
Halaber, bi kabildoak batzekoerabakiak, erdaraz neutroagoa denak, markatuago eta handik aurrera, iraganekoa utzi eta etorkizunaribegira, kontzientzia historikoz? jarritako mugarriaren usaina hartzen
|
du
euskaraz.
|
|
2006
|
|
|
Leongoa da. Urte batzuk geroago oso ondo ikasiko
|
du
euskaraz.
|
|
|
–Trebiñu? arautu
|
du
euskaraz Euskaltzaindiak. Gordetzen den forua 1254koa da.
|
|
2007
|
|
|
Beraz, guk mugatu egin behar dugu geure burua eta eremu horretan jokatu.Beste komunikabide askok egiten ez dituzten hainbat gauza egin behar izatenditugu guk. Esaterako, ezagutzen ditugun telebista orotarikoen artean, inork ereez
|
du
euskarazko programaziorik egiten, ez dago merkatuan halakorik.
|
|
|
Kontua, hortaz, euskal naziogintzaren prozesuan esku hartzen duten osagarri horien artekoharremanen izaeran eta elkarrekiko eraginean datza. Harremanok, gaur egunbezala, operatibitate indar ahulekoak baldin badira, ez dago zer egin handirik: euskaltzaleak hobe
|
du
euskararen auzia botere nazional eta sozialaren auzia delapentsatzen hastea, eta militante abertzaleak hobe du botere nazionalaren eraikuntzan boterea bera bezain erabakigarria dela botere horren euskal izaera bermatzea.Boterea nekez bihurtzen baita bere eraikuntzan barneratu ez duen beste izaeralinguistiko kultural batekoa: Irlanda lekuko, ahantzia baldin bagenuen.
|
|
|
Hizkuntzaren osasuna nolakoa, halakoak nork bere burua irudikatzeko bideak. Zein girotan izan
|
du
euskarak osasun hori. Euskal komunitatea, nekazariherri xeheetan barreiatua lokalismoak jota bizi izan da.
|
|
|
behe klaseak, baserritarrak, kantauri isurialdekoak.«Hizkuntza galtzearen muga baztertze sozialarena dateke. Estatu modernoek etaekoizpen sistema ahalguztidunek zokoratzen dituzten esparruetan bizi edo, hobeesateko, irauten
|
du
euskarak. Hiria ez dena, industria ez dena, administrazioa ezdena, euskal herri gehienetan eskola ez dena, soldadutza ez dena, eliza ez dena, hitzbatez aginte ez den horretan dukegu, batik bat, euskara eta euskaldunen espazioa»60.
|
|
|
Eta, hala ere, euskarak eragina du norberaren iritziak definitzerakoan. Galdu al
|
du
euskarak (behinola arrazak galdu zuen bezala) Euskal Herriadefinitzeko lehentasuna eta garrantzia. Inoiz izan al du holakorik?
|
|
|
Arestian esan bezala, lerro argi bat dago euskal literatur eta pentsamendu sorlanetan, Berpizkundearen hasierako erromantizismotik Berpizkundearen jitearekinapurtu bide zuen existentzialismora doana. Arrazoiak arrazoi, erromantizismoberantiar batek gidatu
|
du
euskarazko kulturgintza. Existentzialismoaren haritikesentzialismo tradiziozalearen kontra aritu ziren hainbat idazle eta pentsalari, berriro ere helburu berritzaileen izenean.
|
|
|
5 Euskara, norberaren eskubidea. Euskal jendeak argi omen
|
du
euskara norberaren aukera izanik erakunde publikoek bermatu behar duten aukera dela.
|
|
|
Abertzaletutako euskaldunak uste
|
du
euskara dela bere hiritartasunarenzutabea,, plazarik ezak?, berriz, euskalduntasunari identitate gainbalioa ematendio. Kasu hau, bistan da, muturrekoa dugu.
|
|
|
Bi identitate horien, hizkuntzarena batetik, gizartearena bestetik, arteko etena eta haustura erabatekoa denez, euskararen erabilerak ezin du bereburua bazter erabilera diglosikotik atera. Egiturazko eta sakoneko kontraesanhorrek bihurtzen
|
du
euskararen normalizazio soziala ia ezinezkoa. Eta berriro diot: ez da hiztunen kopuru kontua.
|
|
|
borondatepolitikorik balego, euskararen normalizazio soziala bideragarria izango litzatekeedonon gaurko egoeran, baina ez dago borondaterik halakoen aldetik hartu behardiren erabakiak hartzeko eta egin behar dena egiteko. Botere autonomikoarenahalmen mailak ez
|
du
euskara normalizatzeko gaitasunik erakusten, eta ahalmeneza horretaz ez jabetzeko itsukeria bera ere borondaterik ezaren adierazpidea da.
|
|
|
Alderdi espainolistek horixe egiten dute egunero egunero. Bainaalderdi politiko abertzale batek zer egin behar
|
du
euskara ez politizatzeko. Agianalderdi politikarik ez egin hizkuntza alorrean?
|
|
|
Herenegun Gasteizen beltz bat ezagutu genuen(,) ETA ondo egiten
|
du
euskaraz.
|
|
|
Urliak proposamen bat egin
|
du
euskarari eman behar zaion tratamendua jasoz
|
|
|
Urliak proposamen bat egin
|
du
euskarari eman behar zaion tratamendua jasoz. [euskarari eman behar zaion tratamendua jasoz]
|
|
|
Urliak proposamen bat egin du, ETA BERTAN/ HAN jasotzen
|
du
euskarari eman behar zaion tratamendua.
|
|
2008
|
|
|
Debarroko oasi liberalera ekarri nauen bidaia honetan, Eibarko Udaleko Euskara Zerbitzutik jasotako laguntza aipatu nahi dut lehenik eta behin, eta bereziki Fernando Muniozguren defuntuaren irudia daukat gogoan, udaletxeko liburu biltegira eraman eta hautsez betetako kutxetatik hiruzpalau liburu estraperloan ematen zizkidalarik. Bere ostean, Junkalek hartu
|
du
Euskara Zerbitzuaren ardura eta berari ere badaukat eskertu beharra, egindako bitartekari lana, eta nirekin izan duen konfiantza eta pazientzia. Udal arduradunen artean, Nerea Alustizak laguntza estimagarria eskaini dit, baita ikerketa arloan ere.
|
|
2009
|
|
|
Kezka batekin: zein leku izango
|
du
euskarak. Iturri onetik jakin dugunez, Jakin aldizkaria ere ba dator, hutsune bat betetzeko asmotan.
|
|
|
ork. gabe), ETB bazter utziz gero, gaur egun Ipar Euskal Herrian «euskara [ohiko] telebista zirkuitutik kanpo dago, France 3 Euskal Herrik eguneroko albistegian euskaraz ematen duen erreportajetxoa kenduta». Haatik, digitalizazioarekin batera iritsitako telebista berrietan leku gehiago topatu
|
du
euskarak (Amezaga et al., 2010: ork, gabe):
|
|
|
(?) nabarmen gehitu ditu dirulaguntzak, eta dirulaguntza automatikoa lortzeko txartel salmentatik atera behar den gutxieneko diru kopurua ere malgutu
|
du
euskaraz egindako filmentzat(?). Era berean, 2008an Zinemagintza Babesteko Funtsa handitu du, Autonomia Erkidegoetako hizkuntzetan egindako pelikulak promozionatzeko partidarekin; partida hori Autonomia Erkidegoen esku utzi da, eta erkidego bakoitzak kudeatu du (EAEri 126.000 egokitu zaizkio urte horretan)?
|
|
2011
|
|
|
641 Nafarroako Unibertsitate Publikoa (NUP) 80ko hamarkadaren amaieran sortu zen eta, euskarazko lehenengo argitalpena ez zuen kaleratu 2000 urtera arte. Nafarroako Unibertsitateak, berriz, ez
|
du
euskaraz ezer argitaratu.
|
|
|
Beraz, Baionako 1964ko biltzarraz geroztik, Jakin aldizkariak euskararen batasun proiektuekin bat egiten zuen. Anaitasuna aldizkaria Bizkaiko euskaraz argitaratu arren, «baiñan orrialde bat aterako
|
du
euskera literario batuan, Bizkai' ko herrialdea gertutzen joateko. Fonetismoak eta baztertuko ditu zearo, aditzean du oraindik bizkaiera utzi» (ZZEE, 1968:
|
|
|
Neurri batean epe honen hasiera, gutxi gorabehera, bat dator Jose Ramon Etxebarriak euskarazko prosa zientifikorako proposatutako periodizazioarekin (Etxebarria, 2002). Etxebarriak 1970 urte ingurua hartzen
|
du
euskarazko prosa zientifikoaren historiaurrea eta historia bereizi zireneko unetzat. Lehenengo epean, historiaurrean alegia, euskarazko prosa zientifikoa lantzeko eta garatzeko saiakerak izan arren (adb.
|
|
|
alde batetik garbizaletasunarekin eskarmentua hartu zuelako. Azurmendik kontatzen duenez, «Erriberrin Josebak sekulako ahalegina egin
|
du
euskara ikasten (eta beste batzueoi irakasten). Eta erdaraz ikasirikoa euskara garbian eman nahizko, indar neurketan?, esperientzia etsigarria egin du, egundoko ahalegina kostatzen zela, eta azkenean inoiz ez zela adierazi beharrekoa doi doi adieraztera iristen(...).
|
|
|
–Nik ez dakit gauza asko euskeraz esaten?. Ba
|
du
euskerak bere edertasuna non agertu: ele eder edo literaturan, izate gaiean edo metapisikan, eder legeetan edo estetikan, izkeran edo gramatikan.
|
|
|
Ba
|
du
euskerak bere edertasuna non agertu: ele eder edo literaturan, izate gaiean edo metapisikan, eder legeetan edo estetikan, izkeran edo gramatikan.
|
|
2012
|
|
|
«Euskal« unibertsala betetzeko beste katebegiekin ekibalentzia harremanetanegoteak unibertsalizatu egiten
|
du
euskararen partikularra: euskara ez baitator inoiz«soila», beti etorriko da «beste» osagarriren batekin:
|
|
|
EAEko biztanleen% 27k ongi irakurtzen
|
du
euskaraz, eta% 13k nahiko ongi (Eusko Jaurlaritza, Prospekzio Soziologikoen Kabinetea, 2011: 21).
|
|
|
Euskararen gizarte irudikapenekin jarraituz, euskaldunak ez direnen ia erdiakez du (izan) euskara ikasteko interesik, eta horrek erakusten du gizartean euskararenpremia edo behar handirik susmatzen ez dela. Bestalde, erdaldunen laurdenak ongiikusten
|
du
euskara ikastea, eta horrek agerian uzten du gizartean hizkuntza horrekikodagoen nolabaiteko atxikimendua.
|
|
|
Gizakiak hilgarritasunari ihes egiteko bizialdi barruan daukan baliabideamaitasuna da: maitasun sexuala, batetik, haurretan gure buruak betikotzeko; bestetikospea, «non omnis moriar», jendearen oroipenean betikotzeko (eta Unamunorenustean espainierak betikotasun handiagoa ematen
|
du
euskarak baino: bere izenaeta bere nia konfunditzen dira).
|
|
|
apostillas a las literatras de los vascos» artikulua? 2011ko Euskal Literaturaren Historia zarratuko duena hain zuzen ere?. Lehenengo begirada baten ikuspuntu kritikoa hartzea ahalbidetuko luketen tresneierreferentzia egingo badie ere (aipatuko duen lehenengo autore teorikoa Spivakizango da), orain arte esandakoarekin pentsa dezakegu estatu nazioen diskurtsosubordinatzaile berdina hartzen duela artikuluak. Artikuluak estatu naziorikgabeko testuinguruan pentsatuko
|
du
euskara gaztelaniaren eta frantsesaren artekolurraldea. Estatu biolentziarik gabe, orain arte landutako biolentzia sinboliko etaepistemikorik gabeko testuinguruan, hiru hizkuntza maila berean kokatu eta esangozaigu «a una no se le escapa que tanto el castellano como el frances son vistos comoalgo no vasco» (Ezkerra, 201 1, online).
|
|
|
apostillas a las literatras de los vascos» artikulua? 2011ko Euskal Literaturaren Historia zarratuko duena hain zuzen ere?. Lehenengo begirada baten ikuspuntu kritikoa hartzea ahalbidetuko luketen tresneierreferentzia egingo badie ere (aipatuko duen lehenengo autore teorikoa Spivakizango da), orain arte esandakoarekin pentsa dezakegu estatu nazioen diskurtsosubordinatzaile berdina hartzen duela artikuluak. Artikuluak estatu naziorikgabeko testuinguruan pentsatuko
|
du
euskara gaztelaniaren eta frantsesaren artekolurraldea. Estatu biolentziarik gabe, orain arte landutako biolentzia sinboliko etaepistemikorik gabeko testuinguruan, hiru hizkuntza maila berean kokatu eta esangozaigu «a una no se le escapa que tanto el castellano como el frances son vistos comoalgo no vasco» (Ezkerra, 201 1, online).
|
|
|
Horrenbestez, albiste arinak hartzaile berriak erakartzeko erabili ohi dituzte hedabideek. Informazio arinak gero eta leku handiagoa
|
du
euskarazko hedabideetan, oporraldietan batez ere. Horregatik, gai aniztasunak lagun dezake horikeriarik euskarazko hedabideetara zabal ez dadin.
|
|
|
Bertako informazioaz gain, Euskal Herritik kanpo jazotakoaren berri ere eman behar dute euskarazko hedabideek, Politika, Ekonomia eta Mundua sailetan, batez ere. Horrenbestez, albiste horiek euskaratzeko ez ezik, euskalduntzeko ere eskatzen
|
du
Euskarazko Komunikazio Esparru autozentratuak: bertako premiei egokitzen zaien informazioa, hain zuzen.
|
|
2015
|
|
|
Inorkez zuen halako beharrik ikusten, gehiago murgiltzen ginen zenbat etxebizitza, zenbat errepide, zenbat plaza egingo genituen gure herrietan, eta beste gauza batzuk ez genituen kontuan hartzen: ingurua sortzen genuen, puntu beltzak zeuden ala ez, 200 biztanle ekartzen baditugu eragina izango
|
du
euskararekiko... horiek orain hasi gara nolabait hausnartzen. Unea da, une polita daukagu, izan ere, krisiak gauza txar batzuk ditu baina beste batzuk onak, orain jasatenari garen presioa garapen urbanistikoagatik lasaiagoa da, ez da horrenbestekoa, nik esango nukeia ia kontrakoa, badira eraikitzaile batzuk etxebizitzak egiteko nahiz eta eskubidea izan ez dituztelaegin nahi... orduan, unea da.
|
|
|
Peiok esan du diru laguntza lerro baten barruan irizpide berri bat sartu zelaazterketa hauek egiten zituztenei diru laguntza emateko, izan ere, bagenekien, badakigu, esan duGoizanek: hau ezin
|
du
euskara teknikariak berak bakarrik egin, esan dezagun, laguntza behar dahonetarako. Are gehiago lehenengoak izanda.
|
|
2017
|
|
|
Euskal Autonomi Erkidegoaren kasuan, euskara kofizial izateak eta berezko hizkuntza izateak ekar zezaketen berme juridiko gehiago, beharbada Katalunian gertatu den bezala, baina legearen zirrikitu horiek ez dira arakatu (Urrutia, 2015) eta euskara baldintzatzen duten EAE ko legediak Espainiako araudia baino estuagoa dira (Etxeberria, 2015: 89). Egile horren ustez, Eusko Legebiltzarrak ez
|
du
euskararen berme juridikoa indartu bere jardunaren bitartez, hainbat auzitegik berretsi duten jurisprudentziak euskara kokaleku ahul batean jarri dute eta euskararen legeko 8.3 artikulua Konstituzioaren aurkakotzat jo ondoren ez da gabezia hori estaltzeko ahaleginik egin, arazoa areagoatzea besterik ez eginez (ibidem). Urrutiak dio (2015: 25) hizkuntza bat koofiziala den neurrian,, bi hizkuntzen erabilera elkartua ez d [el] a ezinbesteko, bakoitza bere aldetik ofiziala baita?
|
|
|
Euskarazkoak, bizitzeko, ondoanfrantsesezkoa balu bezala. Susmo hori indartu egiten
|
du
euskarazko ibilbide autonomoaizandako bi liburuak (Bordaren %100 Basque eta Arkotxaren Septentrio) Gipuzkoako argitaletxerenbatean kaleratu izanak. Nolabait, edo Hego Euskal Herrian kaleratzen da euskarazkoa, edo, nahitaez, frantseserako autoitzulpenaz lagundurik argitaratu behar da.
|
|
2019
|
|
|
Gertaera horiek euskarazko komunikabideen testuinguruko bi zutabe dira, eta bietan dagokieeuskal hedabideei kapiteletan ardaztea: «Espazioa irabazi
|
du
euskarak, eta aurrejauzi bat egitekoaukera objektiborik badago. Komunikabideak izan daitezke euskaraz sozializatu ez direnentzatate bat euskal mundura sartzeko» (Goikoetxea, 2016:
|
|
|
Inkestaren datuei erreparatuta, ikus daiteke gurasoen lehen hizkuntzak erepaper garrantzitsu bat betetzen duela. Izan ere, nahiz eta guraso biak euskaldunak izan, batekerdara badu lehen hizkuntza, %70k transmititzen
|
du
euskara bakarrik, eta %6k gaztelaniabakarrik transmititzen du. Baina honelako ikerketa kuantitatiboetan ez da emaitza horienarrazoietan sakontzen.
|
|
|
Euskararen ofizialtasunaridagokionez, Euskararen Legeak bereizten dituen hiru eremuetako bat da eremu mistoa (Agoitzaldea, Erronkari Zaraitzu, Iruñerria, Lizarraldeko ipar ekialdeko herriak, Garesaldeko herri gehienak etaTafallaldeko herrien erdiak, beste erdiak eremu ez euskaldunekoak izanik). Bertan, euskara ez daguztiz ofiziala baina legediak aukera ematen
|
du
euskara neurri batean bada ere sustatzeko. Eremueuskaldunean euskara ofiziala da gaztelaniarekin batera (Auñamendi, Baztanaldea, Bortziriak, Sakana, Leitzaldea, Malerreka eta Ultzamaldeko herri gehienak), eta aldiz, eremu ez euskaldunean, gaztelaniabakarrik da ofiziala (Irunberrialdea ia osoa, Tafallaldeko herrien beste erdiak, Tuteraldea, Vianaldekoia herri guztiak, Zangozaldeko herri gehienak, Lizarraldeko hego mendebaldeko herriak eta Erribera). Hizkuntza eskubideen banaketa geografikoki honi dagokionez, aipagarria da Nafarroako biztanlegehien eremu mistoan eta ez euskaldunean daudela.
|
|
|
Oraingoz baliabide handiagoko eta txikiagoko lengoaiekin sortutako sistemak parekatzea da gure hurrengohelburua. 1 taulan ageri den moduan, ingelesez entrenatutako sare sortzaile aurkaria era zentzuduneagoan etagizatiarreagoan hitz egiten
|
du
euskarazko sistemarekin konparatuz.
|